ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα. Ιστορία Κατασκευών

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα Ιστορία Κατασκευών Ενότητα 6c: Ολόσωμες Κατασκευές Δρ Σταματίνα Γ. Μαλικούτη Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Τ.Ε.

2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

3 Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Πειραιά Τεχνολογικού Τομέα» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

4 Σκοποί ενότητας Η προσέγγιση στα ζητήματα της εξέλιξης των συγκεκριμένων κατασκευών στο πλαίσιο του τεχνικού και του άλλου πολιτισμού κάθε εποχής ανάπτυξης και διάδοσής του. Η γνώση των βασικών στοιχείων της οικείας αρχιτεκτονικής τεχνολογίας. Η γνωριμία με ιστορικές ξύλινες και μεταλλικές κατασκευές, που βασίζονται σε άλλες τεχνικές αρχές. 4

5 Περιεχόμενα ενότητας Σημαντικές Εφαρμογές οπλισμένου σκυροδέματος και Δημιουργοί Μηχανικοί και Αρχιτέκτονες Η αρχιτεκτονική δημιουργία 5

6 ΙΙβ. Σημαντικές Εφαρμογές οπλισμένου σκυροδέματος και Δημιουργοί (αρχιτέκτονες και μηχανικοί) 6

7 Μηχανικοί και Αρχιτέκτονες Είναι αξιοσημείωτο, ότι οι αρχιτέκτονες αδιαφόρησαν για τις μορφολογικές δυνατότητες του σκυροδέματος σε όλο τον 19ο αιώνα και μέχρι τις αρχές του 20ού, παραμένοντας πιστοί στις αρχές της κλασσικής αρχιτεκτονικής παιδείας. Επιπρόσθετα, δεν εξέτασαν θεωρητικά το νέο υλικό, αρνούμενοι ουσιαστικά να το χρησιμοποιήσουν, με αποτέλεσμα τον διαχωρισμό της «αρχιτεκτονικής των μηχανικών» από αυτήν των αρχιτεκτόνων (Καλογεράς, 1994: 3 /Λάββας, 1996: 80-81). Βέβαια, το πρόβλημα της σχέσης ανάμεσα στις δύο ειδικότητες είχε τεθεί φανερά μετά τον πύργο του Eiffel στη Διεθνή Έκθεση του 1889 στο Παρίσι, όπου αναγνωρίστηκε πανηγυρικά η εργασία των μηχανικών. Αλλά η κρίση ήταν υποβόσκουσα και νωρίτερα, από τις αρχές του 19ου αιώνα, με τη χρήση των μετάλλων και του γυαλιού ως δομικών υλικών. Τα δημοσιεύματα όλης της περιόδου αντανακλούν εύγλωττα την όλο και βαθύτερη αντίθεση ανάμεσα στις δύο ομάδες. Στα 1867, διαβάζουμε στο περιοδικό Revue Generale de l Architecture: «Είναι η μοίρα της Αρχιτεκτονικής να υποχωρήσει μπροστά στην τέχνη του πολιτικού μηχανικού; Θ απορροφήσει μια μέρα ο μηχανικός τον αρχιτέκτονα;». Εξάλλου, στο πρώτο Διεθνές Συνέδριο των Αρχιτεκτόνων, κατά τη Διεθνή Έκθεση του 1889, εκφράζονται και οι παρακάτω απόψεις: «Δεν είναι οι μορφές εκείνο που θ αποτελέσει το θεμέλιο της νέας αρχιτεκτονικής. Τη νέα έκφραση θα τη βρείτε στη γενική διάρθρωση των σχεδίων και τη διαμόρφωση του συστήματος κατασκευής, που θα προέλθουν από αυτά τα δεδομένα τι θα μας προτείνετε αυτό είναι οπωσδήποτε η μέθοδος τ6ου μηχανικού». (Λάββας, 1996: 80-81) 7

8 Η αρχιτεκτονική δημιουργία Η εξέλιξη της διαμάχης μεταξύ των αρχιτεκτόνων και των μηχανικών, τα νέα μορφολογικά ρεύματα μέχρι την αποκρυστάλλωση των αρχών του Μοντέρνου Κινήματος -όπως ονομάζεται στην Ιστορία της Αρχιτεκτονικής και συνοψίζεται στις βασικές αρχές της ορθολογικής οργάνωσης του χώρου και του συσχετισμού της εσωτερικής διάρθρωσης με την εξωτερική μορφή (less is more /form follows function)-, καθώς και οι επιρροές του μορφολογικού λεξιλογίου από τα σύγχρονα τεχνολογικά επιτεύγματα (1), έχουν ως αποτέλεσμα μια πλούσια αρχιτεκτονική δημιουργία μέχρι τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα έργα αυτά, που σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν με φέροντα οργανισμό από οπλισμένο σκυρόδεμα και που εντάσσονται πλέον στο ιστορικό κτισμένο περιβάλλον, συνιστούν τεκμήρια των ιστορικών και κοινωνικο οικονομικών αλλαγών σε διεθνές επίπεδο στις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα. Η ανάπτυξη του ενδιαφέροντος, αλλά εξαιρετικά εκτεταμένου αυτού ζητήματος, βρίσκεται έξω από τα όρια του μαθήματος. Στις διαφάνειες που ακολουθούν, έχει γίνει προσπάθεια συνοπτικής έκθεσης αντιπροσωπευτικών παραδειγμάτων από τις πρώτες εφαρμογές του οπλισμένου σκυροδέματος, κατά την εκάστοτε εξέλιξή του, στον διεθνή χώρο. Κατά τον 19ο και το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, σημαντική σειρά μηχανικών και πρωτοπόρων (από την άποψη της απόφασής τους να χρησιμοποιήσουν το νέο υλικό) αρχιτεκτόνων διερευνούν τις δυνατότητες του οπλισμένου σκυροδέματος και, από τη μια δημιουργούν αξιοπρόσεκτες -ιστορικές πλέον σήμερα- εφαρμογές, από την άλλη προωθούν τις γνώσεις γύρω από το νέο υλικό. (1) «Θέλουμε μια αρχιτεκτονική προσαρμοσμένη στον κόσμο των μηχανών, των ραδιοφώνων και των γρήγορων αυτοκινήτων μας», σχολιάζει ο Walter Gropius, ιδρυτής της περίφημης «σχολής» του Bauhaus («Το μοντέρνο της κρίσης», BHMAGAZINO, , σελ. 35). 8

9 Auguste Perret ( ), Πολυκατοικία οδού Franklin 25, Παρίσι, 1903 τοποθέτηση του υποχρεωτικά ακάλυπτου στην πρόσοψη «ελεύθερη κάτοψη» /νέος τύπος αστικής κατοικίας Σκελετός από σιδηροπαγές σκυρόδεμα Πηγή: onier_hennebique_early_concrete.ppt, slide 40. 9

10 Σύνταξη, παρουσίαση και πνευματική ιδιοκτησία : Σταματίνα Μαλικούτη, Καθηγήτρια, ΤΕΙ Πειραιά Η μακέτα ενός ορόφου της πολυκατοικίας στην οδό Franklin στο Παρίσι. Μουσείο Αρχιτεκτονικής, Παρίσι, φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

11 Η μακέτα της πολυκατοικίας στην οδό Franklin στο Παρίσι. Μουσείο Αρχιτεκτονικής, Παρίσι, φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

12 Η είσοδος της πολυκατοικίας στην οδό Franklin στο Παρίσι. Φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

13 Η είσοδος της πολυκατοικίας στην οδό Franklin στο Παρίσι. Άνοψη. Φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

14 1 2 Auguste Perret, Πολυκατοικία όδού Franklin 25, Παρίσι, 1903 Πηγή: slides 40 (1), 41 (2). 14

15 Auguste Perret 1923 Καθεδρικός ναός με Φ.Ο. από οπλισμένο σκυρόδεμα / Εμμονή στις κλασσικές αναλογίες Notre Dame, Le Raincy, Γαλλία Πηγή: hennebique_early_concrete.ppt, slide

16 Η μακέτα της εκκλησίας της προηγούμενης διαφάνειας. Μουσείο Αρχιτεκτονικής, Παρίσι, φωτ.: Σταμ. Μαλικούτη,

17 Notre Dame, Le Raincy, Εσωτερικός χώρος της εκκλησίας Πηγή: 17

18 1 Le Corbusier, Ελβετός ( ) [Charles Edouard Jeanneret] Παρεκκλήσιο Notre Dame du Haut Ronchamp, Γαλλία Πηγή εικόνων: ory (1), (2) 2 18

19 Frank Lloyd Wright ( ) Πρώτοι πειραματισμοί με οπλισμένο σκυρόδεμα Unity Temple, church, Oak Park, Illinois, Πηγή: en.wikipedia.org 19

20 , Sullivan , Adler & Sullivan Carson, Pirie, Scott &Co. Building Stock Exchange Building Τα ψηλά κτίρια γίνονται «ρουτίνα» στην Αμερική (με κέντρο το Σικάγο), έχουν όμως ακόμη βάση, κορμό και στέψη. Πηγή: 20

21 Frank Lloyd Wright, 1905, E-Z Polish Factory (εργοστάσιο βερνικιών) Chicago Πηγή: 21

22 Frank Lloyd Wright, 1936, Pensylvania, «το σπίτι με τους καταρράκτες» (Fallingwater) οργανική αρχιτεκτονική Πηγή: 22

23 F. L. Wright, Johnson Wax Building, Racine, Wisconsin, (συγκρότημα γραφείων και ερευνητικών εργαστηρίων) Πηγή: 23

24 F. L. Wright, Johnson Wax Building, Racine, Wisconsin, (πάχος υποστυλωμάτων: 23 εκ. κάτω, 55 εκ. επάνω) Πηγή: 24

25 2 Frank Lloyd Wright, Μουσείο Guggenheim, Νέα Υόρκη Πηγές εικόνων: (1), (2) 25

26 Τέλος Ενότητας