Tài liệu dạy học Môn Hóa: Este và chất béo Bi m Sơn Lời nói đầu

Transcript

1 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Lời ói đầu Lời đầu tiê mìh muố ói là cám ơ các bạ đã qua tâm và sử dụg các bài viết của mìh. Mìh hi vọg hữg bài viết đó sẽ giúp ích cho các bạ trog quá trìh học hàh thi cử cũg hư có thêm các tài liệu tham khảo. Mìh khôg phải là thấy giáo, càg khôg phải là một kĩ sư hay cử hâ gì cả. Mìh chỉ là một gười bìh thườg, khôg bằg cấp, và có hữg quá khứ khôg đẹp lắm trog cuộc đời hưg lại ham mê ti học và iteret. Nhữg bài viết trê là do trog quá trìh dạy thêm các bạ học sih cấp ba mìh sưu tầm và đúc rút để làm giáo trìh giảg dạy. Mìh đã biê soạ xog bộ lý và bộ hóa tuy hiê cò phải cầ thời gia để chỉh sửa cho hoà chỉh chắc khó có thể up lê trog hết trog ăm ay mog các bạ thôg cảm. Một số bạ đã gọi về hà mìh hỏi rằg liệu mìh có cò up lê ữa khôg, hâ đây mìh một lầ ữa xi cám ơ các bạ và trả lời luô là có. Các bạ chịu khó đợi một thời gia. Cuối cùg mìh cũg mog các bạ thôg cảm ếu hư có một số lỗi xảy ra. Bởi trog quá trìh biê soạ chắc khó tráh sai sót. Có gì các bạ có thể liê hệ với mìh: - Điệ thoại: Địa chỉ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa. - Yahoo: khu_khooo@yahoo.com Các bạ ở thàh phố Thah Hóa hoặc ở Thị xã Bỉm Sơ ếu có hu cầu học thêm xi liê hệ theo địa chỉ trê Chươg 9 Este và chất béo ESTE I. Địh ghĩa, phâ loại, đồg phâ, tê gọi 1. Địh gĩa - Este là sả phẩm của phả ứg giữa axit (hữu cơ hoặc vô cơ) với rượu. -Cl (etyl clorua); - ONO (metyl itrat); HCOO - (etyl formiat) Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

2 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009. Phâ loại - Este có thể là: + Este của rượu đơ chức với axit đơ chức có côg thức dạg COO COO C H OH COOC H O + Este của rượu đa chức với axit đơ chức, có côg thức dạg (COO) COO HO - COO - + H O HO - COO - + Este của rượu đơ chức với axit đơ chức, có côg thức dạg (COO ) COO C H OH COOC H O COOH COO + Este của rượu đa chức với axit đa chức. COO HO - COO + H O COOH HO -. Đồg phâ của este o đơ chức Hợp chất CHO có thể có các đồg phâ sau: - Đồg phâ cấu tạo: + Đồg phâ este o đơ chức + Đồg phâ axit o đơ chức + Đồg phâ rượu khôg o có một ối đôi hai chức + Đồg phâ ete khôg o có một ối đôi hai chức + Đồg phâ mạch vòg (rượu hoặc ete) + Đồg phâ các hợp chất tạp chức: Chứa 1 chức rượu 1 chức ađehit Chứa 1 chức rượu 1 chức xeto Chứa 1 chức ete 1 chức ađehit Chứa 1 chức ete 1 chức xeto Một rượu khôg o và một ete o Một ete khôg o và một rượu o - Đồg phâ cis tra (Đồg phâ rượu khôg o có một ối đôi hai chức - Đồg phâ ete khôg o có một ối đôi hai chức - Một rượu khôg o và một ete o - Một ete khôg o và một rượu o) các đồg phâ của 4O COO Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

3 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Đồg phâ axit: COOH Đồg phâ este: HCOO Đồg phâ tạp chức: HO - - O Đồg phâ mạch vòg: O OH O O O các đồg phâ cấu tạo mạch hở của 6O O Đồg phâ axit: COOH Đồg phâ este: HCOOC H ; COO Đồg phâ tạp chức: HO - - -O; --O; -C - -OH. Tê gọi Tê của este = tê gốc hiđrocacbo của rượu + tê của axit (trog đó đuôi oic đổi thàh at) HCOOC H (etyl formiat); COOC 6H (pheyl axetat): COO = (viyl axetat) OH O đietyl oxalat II. Tíh chất vật lí - Các este đơ chức thườg là hữg chất lỏg giễ bay hơi, hiệt độ sôi thấp hơ hiệt độ sôi các axit tạo ê các este ấy do este khôg tạo liê kết hiđro III. Tíh chất háo học 1. Phả ứg thủy phâ a. Phả ứg thủy phâ trog môi trườg axit (phả ứg thuậ ghịch): este + H O r îu + axit + COOC H O COOH C H OH Etyl axetat axit axetic acol etylic Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

4 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 COO - + H O COO HO- COO - HO- COO - + H O O C H O COOH COO - C H COOH Tuy hiê cũg có hữg trườg hợp đặc biệt có thể tạo ra axit và ađehit hoặc axit và xeto, hoặc axit và pheol: + Este của axit và rượu khôg o có hóm - OH liê kết với cacbo bậc 1 có liê kết đôi bị thủy phâ trog môi trườg axit cho axit và ađehit: + COO = + H O COOH O + Este của axit và rượu khôg o có hóm - OH liê kết với cacbo bậc có có liê kết đôi bị thủy phâ cho axit và xeto: + COOC = + H O COOH - C - + Este của axit và pheol bị thủy phâ trog môi trườg axit cho axit và pheol (axit yếu khôg ta) Chú ý: 6 COO - + H O O C H OH + COOH COO - C H 6 O COOH + Nếu este là este của axit đa chức với các rượu khác hau thủy phâ trog môi trườg axit có thể cho hiều rượu: COO - + H O O C H O COOH COO - C H COOH COO - + H O O O + COOH COO - = COOH Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

5 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ Nếu este là este của rượu đa chức với các axit khác hau thủy phâ trog môi trườg kiềm có thể cho hiều axit: COO - + H O COO C H COO HO- COO - HO- b. Phả ứg thủy phâ trog môi trườg bazơ (phả ứg xà phòg hóa): H SO 4 este + NaOH muèi + r îu H SO 4 + COOC NaOH COONa C H OH Tuy hiê cũg có hữg trườg hợp đặc biệt có thể tạo ra muối và ađehit hoặc muối và xeto hoặc muối hoặc 1 phâ tử duy hất: + Este của axit và rượu khôg o có hóm - OH liê kết với cacbo bậc 1 có liê kết đôi bị thủy phâ trog môi trườg kiềm cho muốit và ađehit: H SO 4 + COO - = + NaOH COONa O + Este của axit và rượu khôg o có hóm - OH liê kết với cacbo bậc có liê kết đôi bị thủy phâ trog môi trườg kiềm cho muối và xeto: H SO COO C = + NaOH COONa C + Este của axit và pheol bị thủy phâ trog môi trườg kiềm dư cho muối: H SO COOC NaOH COONa H O + Este vòg bị thủy phâ cho 1 phâ tử duy hất: O Chú ý: H SO = C O + NaOH HO COONa O + Nếu este là este của axit đa chức với các rượu khác hau thủy phâ trog môi trườg kiềm có thể cho hiều rượu: Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

6 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 H SO 4 COO - + NaOH O C H O COONa COO - C H H SO 4 Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT: COONa COO - + NaOH O O + COONa COO - = COONa + Nếu este là este của rượu đa chức với các axit khác hau thủy phâ trog môi trườg kiềm có thể cho hiều muối: H SO 4 COO - + NaOH COONa + C H COONa + HO- COO - HO- c. Phả ứg do gốc H_C - Tùy theo gốc hiđrocacbo mà este cò có thêm các phả ứg cộg, trùg hợp, phả ứg thế với dug dịch AgNO / NH IV. Điều chế Ni,t COO - = + H COO - - = C-COO - C xt Metyl meta acrylic 1. Phả ứg este hóa giữa axit và rượu COO - poli metyl meta acrylat (thủy tih plexiglas thủy tih hữu cơ) + COO C H OH COOC H H O. Phả ứg cộg axit vào aki COO HC COO Axit axetic axetile viyl axetat VI. Chất béo (lipit) 1. Cấu tạo - Chất béo (dầu mỡ độg thực vật) là este của glixerol và các axit béo. Có côg thức dạg:

7 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 COO 1 COO ( 1COO, COO, COO là các gốc axit của các axit béo) COO Các axit béo thườg gặp là:. Đặc điểm C1 H1COOH ( axit pamitic); C17 HCOOH ( axit stearic) C17 HCOOH ( axit oleic); C17 H1COOH ( axit lioleic) - Các axit béo đều có cấu tạo mạch thẳg khôg phâ háh và chứa một số chẵ guyê tử cacbo - Nếu các gốc,, đều o chất béo ở dạg rắ (mỡ) - Nếu các gốc,, đều khôg o chất béo ở dạg lỏg (dầu). Tíh chất hóa học a. Phả ứg thủy phâ trog môi trườg axit - Lipit thủy phâ trog môi trườg axit tạo các axit béo và glixerol: COO 1 1 OH COO + H O COO COO COO OH COO b. Phả ứg thủy phâ trog môi trườg bazơ (phả ứg xà phòg hóa) - Lipit thủy phâ trog môi trườg bazơ tạo các muối hữu cơ của các axit béo (gọi là xà phòg)và glixerol: COO 1 1 OH OH COO + NaOH COO COO COO OH COO c. Phả ứg hiđro hóa chất béo lỏg tạo thàh chất béo rắ OH 4. Điều chế C H COO 17 C17 HCOO Ni,t C H COO H C H COO C H COO 17 C17 HCOO Glixeril + axit béo lipit + ước. So sáh xà phòg và chất tẩy rửa tổg hợp Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

8 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Xà phòg là hỗ hợp muối atri hay kali của các axit béo Chất tẩy rửa tổg hợp (bột giặt hay xà phòg bột) là muối atri của axit akyl sufuric ( - SONa ) hay của axit beze sufuric ( SONa ) Có tác dụg tẩy rửa tốt hưg mất tác dụg ày trog ước cứg: COONa + Ca + + (COO) Ca + Na Khôg bị mất tác dụg tẩy rửa gay cả trog ước cứg (khôg tạo kết tủa với io + Ca và + Mg CÁC DẠNG BÀI TẬP Dạg 1: Lập CTPT, CTCT của este CTPT - Côg thúc của một este bất kì: CH + - a - ko k + : số guyê tử cacbo ( ) + a : số liê kết π của gốc hiđrocacbo + k : số hóm chức của este - Một số hậ xét về este mạch hở: + Với guyê tử oxi và 1 liê kết π este o đơ chức, côg thức là: CHO + Với guyê tử oxi và liê kết π este o đơ chức có 1 ối đôi C = C, côg thức là: CH - O + Với 4 guyê tử oxi và liê kết π este o chức, côg thức là: CH - O 4 + Với 4 guyê tử oxi và liê kết π este o chức có 1 ối đôi C = C, côg thức là: CH - 4O 4 Phả ứg cháy của este: - Một este bất kì cháy: CxHyO y z y z + (x + - )O xco + HO 4 Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

9 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 este đốt cháy cho số mol COluô số mol HO - este o đơ chức cháy: - CHO + ( )O CO + HO este o đốt cháy luô cho số mol CO luô = số mol HO và gược lại ếu đốt cháy một este hay hỗ hợp hiều este cùg dãy đồg đẳg mà thu được số CO = số mol HOthì este đó hay hỗ hợp este đó phải là este o đơ chức. - Số guyê tử cacbo của este hay số guyê tử cacbo trug bìh của este luô được xác địh: = CO este Phả ứg thủy phâ trog môi trườg NaOH: - Số hóm chức của este hoặc số hóm chức trug bìh của hỗ hợp este luô được xác địh: x = NaOH este Chú ý: Đôi khi để lập CTPT của 1 este (hoặc hợp chất chứa oxi ói chug) chúg ta cũg sử dụg phươg pháp địh lượg - Gọi CTPT của este là CxHyO z sau đó tìm tỉ số x : y : z để tìm CTDG của este sau đó tìm CTPT dựa vào khối lượg phâ tử hay số hóm chức của este: + Nếu khôg biết KLPT thì: %m C %m : H : %m O m C m x : y : z = = : H : m O hoặc x : y : z = : : %m + Nếu khôg biết KLPT = M thì C.M %mh.m %mo.m x = ; y = ; z = CTCT C H Để xác địh được CTCT chúg ta phải tìm được CTCT của rượu tươg ứg và axit tươg ứg và chú ý các vấ đề sau: - Este đơ chức được tạo ra từ rượu đơ chức và axit đơ chức - Este đa chức được tạo ra hoặc từ rượu đa chức với axit đơ chức hoặc từ rượu đơ chức với axit đa chức hoặc từ rượu đa chức với axit đa chức - Este khôg o có 1 ối đôi có thể được tạo ra từ axit khôg o có 1 ối đôi với rượu o hoặc từ rượu khôg o có một ối đôi với axit o - Chú ý về CTCT của các este khi thủy phâ trog phầ lí thuyết. Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT: O

10 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Các ví dụ mih họa Ví dụ 1: Đu 0,4 gam một hợp chất hữu cơ đơ chức A với 00 ml dug dịch NaOH 1M thu được muối B và hợp chất hữu cơ C. Khi cho C tác dụg với Na dư cho,4 lít khí H (đktc). Biết rằg khi đu óg muối B với NaOH (xt CaO, t ) thu được khí K có tỉ khối đối với O bằg 0,. C là hợp chất đơ chức khi bị oxi hóa bởi CuO (t ) cho sả phẩm D khôg phả ứg với dug dịch AgNO / NH dư Xác địh CTCT và gọi tê của A, B, C, D. Sau phả ứg giữa A và NaOH thu được dug dịch F. Cô cạ F được hỗ hợp chất rắ Tíh khối lượg chất rắ ày. Giải a. Xác địh CTCT và gọi tê của A, B, C, D. Theo các dữ kiệ của đề bài chúg ta có thể biết được este ày là este đơ chức được tạo ra từ axit o đơ chức (do phả ứg với NaOH thu được khí K có tỉ khối đối với O bằg 0,) và rượu bậc (do phả ứg với Na tạo ra H và bị oxi hóa bởi CuO), có CT là: COO - Khí K có M = 16 là 4 ê axit tạo este là COOH este có dạg COO' - Vì este đơ chức ê số mol este = số mol rượu = số mol H =,4. = 0, mol,4 KLPT của axit = 0,4 = ' = 10 ' = 4 C 0, H7 Như vậy CTCT của A là: COO OH Muối B là: COONa ượu C là: C Xeto D là: C b. Tíh khối lượg chất rắ. Chất rắ sau phả ứg có muối và có thể có NaOH dư: Số mol muối COONa = số mol rượu = 0, mol khối lượg muối = 0,.8 = 16,4 gam Số mol NaOH dư = 0,.0,1 0, = 0,1 mol khối lượg NaOH dư = 0,1.40 = 4 gam Tổg khối lượg chất rắ = 16,4 + 4 =0,4 gam Ví dụ : Cho vào bìh kí (có V = 00 ml),64 gam một este A lầ este rồi đem ug óg bìh đế 7 C cho đế khi toà bộ este hóa hơi thì áp suất trog bìh lúc ày là 1,79 atm O Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

11 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Xác địh CTPT của A Xác địh CTCT của A trog trườg hợp sau: Sả phẩm thu được sau phả ứg thủy phâ với NaOH là hỗ hợp muối và 1 rượu Sả phẩm thu được sau phả ứg thủy phâ với NaOH là hỗ hợp 1 muối và rượu là đồg đẳg kế tiếp Giải a. Xác địh CTPT của A Gọi CTPT của A là CxHyO 4 mà 1,79.0, A = = 0,0 mol,4.(7 + 7) 7 M A =,64 : 0,0 = 1 đ.v.c M A = 1x + y + 64 = 1 hay 1x + y = 68 x y 0 8 < 0 Vậy chỉ có x =, y = 8 là thỏa mã CTPT của A là CH8O 4 b. Xác địh CTCT của A: Do A có 4 guyê tử oxi và liê kết π (8 =. + a a = ) este o chức mạch hở được tạo ra từ axit o chức với rượu đơ chức hoặc axit o đơ chức chức với rượu o chức. Trườg hợp 1: - Do sả phẩm thu được sau phả ứg thủy phâ với NaOH là hỗ hợp muối và 1 rượu ê A phải được tạo ra từ rượu o chức với axit o đơ chức khác hau có dạg: 1COO Tổg số guyê guyê tử cacbo trog 1,, mà có ít hất guye tử COO cacbo ê CCTCT của A là: 1COO COO Trườg hợp : - Do sả phẩm thu được sau phả ứg thủy phâ với NaOH là hỗ hợp 1 muối và rượu là đồg đẳg kế tiếp ê A phải được tạo ra từ rượu o đơ chức đồg đẳg kế tiếp và 1 axit o chức. Nê CTCT của A chỉ có thể là: COO COO C H Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

12 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Ví dụ : Một hỗ hợp X gồm este đơ chức thủy phâ hoà toà trog môi trườg NaOH dư cho hỗ hợp Y gồm rượu đồg đẳg liê tiếp và hỗ hợp muối Z - Đốt cháy hỗ hợp Y thì thu được CO và hơi HOtheo tỉ lệ thể tích 7:10 - Cho hỗ hợp Z tác dụg với lượg vừa đủ axit sufuric được,08 gam hỗ hợp A gồm axit hữu cơ o. Hai axit ày vừa đủ để phả ứg với 1,9 gam atricacboat Xác địh CT của este biết rằg các este đều có số guyê tử cacbo < 6 và số mol của mỗi este trog hỗ hợp đầu là bằg hau. Giải Do este đơ chức được tạo từ rượu o (tỉ lệ thể tích CO và hơi HO là 7:10) và axit o ê hỗ hợp este phải là o đơ chức được tạo ra từ rượu o đơ chức đồg đẳg kế tiếp và axit o đơ chức - Xác đih CT của rượu: Gọi CTC của rượu là CH +1 OH, tỉ lệ thể tích CO và hơi HO là 7:10 ê : ( + 1) = 7 : 10 =, rượu là OH và 7OH Côg thức của hai este có dạg CH + 1COOC Hvà CmHm + 1COOC H 7 - Xác đih CT của muối: Gọi CTC của muối là: COOH Do este là đơ chức ê tổg số mol este = tổg số mol axit = tổg số mol muối = tổg số mol COONa + HSO4 COO Na SO4 0,0 mol 0,0 mol COO NaCO COONa + HO + CO 0,0 mol 1,9 = 0,01 mol 106 Từ phẩ ứg Tổg số mol muối = 0,0 mol Do este là đơ chức ê tổg số mol este = tổg số mol rượu = tổg số mol muối = 0,0 mol Mặt khác ta biết hai rượu là OH (a mol) và 7OH (b mol) và tỉ lệ thể tích CO và hơi HO khi đốt cháy hai rượu ày là 7:10 ê ta có: a + b 7 = a + 4b 10 a = 0,0 mol; b = 0,01 mol a + b = 0,0 Do là hỗ hợp este đơ chức ê số mol mỗi rượu = số mol của mỗi axit rươg ứg. Hay: Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

13 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Số mol của CH + 1COOH là 0,0 mol và số mol của CmHm + 1COOH là 0,01 mol Khối lượg axit = 0,0( ) + 0,01(14m + 46 ) =,08 + m = (0 ; 0 m 1) m 1 Như vậy chỉ có =, m = 1 là thỏa mã CTCT của este là: COOC Hvà COOC H 7 Ví dụ 4: A là este của glixerol với axitcacboxilic o đơ chức mạch hở. Đu óg 7,9 gam A với NaOH dư cho tới phả ứg hoà toà thu được 8,6 gam muối. Cho hỗ hợp muối ày tác dụg với HSO4dư thu được hỗ hợp axit X, Y, Z trog đó X, Y là đồg phâ của hau, Z là đồg đẳg kế tiếp của Y. Xác địh CTPT, CTCT có thể có của A biết Z có mạch cacbo khôg phâ háh. Giải Gọi CTC của este là (COO) C HO - NaOH COONa + HO - HO - 1 mol A tạo ra mol muối KLPT tăg = ( ) ( + 44) + 41 = 8 đ.v.c x mol A tạo ra x mol muối tăg = 8,6 7,9 = 0,7 gam x = 0,7 = 0,0mol 8 7,9 M A = = 16 đ.v.c 0,0 ( ) + 41 = 16 hay = 8, 1 < = 8, < ( 1, là gốc hiđrocacbo o liê tiếp) = 9 ( ) ; = 4 ( ) 1 = 4 ( ) Gọi CTCT của A có là: Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

14 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 COO - COO - COO - COO - COO - COO - COO - COO - COO - Ví dụ : Một este A (khôg chứa chức ào khác) mạch hở được tạo ra từ 1 axit đơ chức và rượu o. Lấy,4 gam A đốt cháy hoà toà thu được,688 lít CO (đktc) và 1,6 gam HO. 0,1 mol A phả ứg vừa đủ với 1 gam NaOH tạo ra muối và rượu. Đốt cháy toà bộ lượg rượu ày được 6,7 lít CO (đktc). Xác địh CTPT, CTCT của A Giải 0,1 mol A phả ứg vừa đủ với 1 = 0, mol NaOH theo tỉ lệ 1: ê A là este chức (của rượu o 40 ba chức và axit đơ chức ),688 1,6 = = 0,1mol; = = 0,07mol,4 18 CO H O m = m + m + m = A C H O CO H O O O A CO H O = m = 0,06mol Gọi CTĐGN của este là C x H y O z x : y : z = + H + = 0,1 : 0,14 : 0,06 = 6 : 7 : C O CTĐG của A là (C6H7O ) A là este chức có 6 guyê tử oxi ê CTPT của A là C H O và M A= 4 Khi A phả ứg với NaOH thì số mol A = số mol rượu = 0,1 mol Đốt cháy rượu thu được 6,7 = 0, mol,4 số guyê tử cacbo của rượu = 0, = 0,1 CTCT của A có dạg (1COO) ê rượu là (OH) Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

15 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 ( ) + 41 = 4 1 = 7 CTCT của A là: COO - COO - COO - Ví dụ 6: Đốt cháy một thể tích este đơ chức A (mạch hở) thu được 4 thể tích CO, và thể tích HO.Xác địh CTCT đúg của A biết rằg khi thủy phâ A trog môi trườg axit thu được axeto: A. H COO C B. H COO C. H COO C D. COO C Giải Gọi CTTQ của este là CxHyO y y CxHyO + (x + - 1) O x CO + HO 4 1V 4V V x = 4; y = 6. CTPT của A là C4H6O Ta thấy A có liê kết π trog phâ tử ê A phải là este khôg o có một liê kết đôi đơ chức. Khi thủy phâ A trog môi trườg axit thu được axeto ê A phải là este của 1 axit o đơ chức và rượu khôg o bậc có hóm OH liê kết với C có ối đôi CTCT của A là H COO C Đáp á A Ví dụ 7: Đu óg 0,1 mol chất hữu cơ X với một lượg vừa đủ dug dịch NaOH thu được 1,4 gam muối của một axit hữu cơ Y và 9, gam một rượu. Cho rượu bay hơi 17 C và 600 mmhg thu được một thể tích 8, lít. CTCT của X là: C H OOC COOC H B. OOC COOC H A. C. OOC COOC H D. C H OOC COOC H ~~~~~~~ Theo đáp á thì este là o đơ hoặc hai chức Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

16 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ , PV = = 760 r îu = 0,mol T,4 (7 + 17) 7 9, M r îu = = 46 îu l OH 0, Số mol rượu = lầ số mol X ê este phải là este của axit hai chức và rượu đơ chức có dạg: C H OOC COOC H (COOC H ) + NaOH C H O (COONa) 0, mol 0,1 mol 1,4 M muèi = = = 14 = 0 muối là COONa 0,1 CTCT của X là: COO Đáp á A COOC H COONa Dạg : Este của pheol Mooeste của axit và pheol phả ứg với NaOH theo tỉ lệ 1: cho muối (khác với các mooeste khác chỉ phả ứg với NaOH theo tỉ lệ 1:1). + pheyl axetat: COOC NaOH COONa + C H ONa + H O 6 6 Và gược lại ếu 1 mooeste phả ứg với NaOH theo tỉ lệ 1: hoăc cho muối thì đó phải là mooeste của pheol Ví dụ 1: Một chất hữu cơ A đơ chức gồm guyê tố C, H, O tác dụg vừa đủ với dug dịch KOH 1,666%. Sau phả ứg thu được dug dịch X. Cô cạ dug dịch X thì trog phầ hơi thu được 86,6 am ước. Cò lại chất rắ Y có khối lượg là gam. Đốt cháy hoà toà Y thu được tổg khối ượg COvà HO là 8 gam và 1,8 gam KCO. Lấy toà bộ lượg CO Ca(OH) dư thấy tạo ra 70 gam kết tủa. a.xác địh CTPT A b. Xác địh CTCT của A Giải ày cho tác dụg với dug dịch Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

17 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 a.xác địh CTPT Bài ày chúg ta phải lập CT của A bằg phươg pháp địh lượg K CO 1,8 = = 0,1 mol 18 Áp dụg ĐLBTNT kali = = 0, mol m = 0,.6 = 11, gam m dd KOH m H O trog dd KOH m H O A èt ch y Theo ĐLBTKL thì : K CO KOH KOH 11,.100 = = 96 gam 11, 666 m m = m m = 96-11, = 84,8 gam = 86,6-84,8 = 1,8gam A + KOH Y + H O A Y + H O KOH m = m m - m = + 1,8-11, = 1,6 gam + = + = 0,1 + 0,7 = 0,8 mol C(A) C(K CO ) C(CaCO ) C(A) + + (8-44.0,7) H(A) = H(H O) = = 0, mol 18 O(A) ma- ( mc + mh ) 1,6-1.0, ,8 = = = 0,8 mol Gọi CTĐGN của este là CxHyO z x : y : z = : H : H= 0,8 : 0,8 : 0 = 4 : 4 : 1 CTĐG của A là C (C H O mà A là chất đơ chức phả ứg với KOH ê A chỉ có thể là axit hoặc 4 4 este đơ chức có số guyê tử oxi = hay = Vậy CTPT của A là C8H8O b. Xác địh CTCT A = 1,6 : 16 = 0,1 mol; ) KOH = 0, mol Nê A đã phả ứg với KOH theo tỉ lệ 1: và A phải là este đơ chức của pheol Các CTCT có thể có của A là: COO HCOO HCOO HCOO Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

18 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Ví dụ : Đốt cháy hoà toà 6,8 gam một este A o đơ chức chứa vòg beze thu được CO và HO. Hấp thụ toà bộ sả phẩm ày vào bìh đựg dug dịch Ca(OH) lấy dư thấy khối lượg bìh tăg 1, gam đồg thời có 40 gam kết tủa. Xác địh CTPT, CTCT có thể có của A Giải Dùg phươg pháp địh lượg Khối lượg bìh tăg = khối lượg CO + khối lượg HO Mà = = 0,4 mol = 0,4 mol CO CaCO C,6 mh O= 1, ,4 =,6 gam H O= = 0, mol H= 0, mol 18 O 6,8 - (1.0, ,4) = = 0,1 mol 16 Gọi CTĐGN của A là : CxHyO z x : y : z = : H : H= 0,4 : 0,4 : 01 = 4 : 4 : 1 CTĐG của A là 4 4 Vậy CTPT của A là C8H8O ) C (C H O mà A là este đơ chức có số guyê tử oxi = hay = COO HCOO HCOO HCOO Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

19 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 ÔN TẬP ESTE Câu 1: CTCT của C4H6O mà khi thủy phâ trog môi trườg axit thu được sẩ phẩm có phả ứg trág gươg là: A. HCOO B. COO C. HCOO D. Cả A, B, C Câu : Cho chất hữu cơ A chỉ chứa 1 loại hóm chức tác dụg với 1 lít dug dịch NaOH 0,M thu được a gam muối và 0,1 mol rượu. Lượg NaOH dư có thể trug hòa hết 0, lít dug dịch HCl 0,4M. Côg thức tổg quát của A là: A. COO' B. (COO) ' C. (COO) ' D. (COO') Câu : Cho 1,8 gam chất hữu cơ A chỉ chứa 1 loại hóm chức tác dụg với 1 lít dug dịch NaOH 0,M thu được 4,6 gam muối và 0,1 mol rượu. Lượg NaOH dư có thể trug hòa hết 0, lít dug dịch HCl 0,4M. Côg thức cấu tạo thu gọ của A là: A. COOC H B. (COO) 4 C. ( COO) C H D. C H (COO ) Câu 4: Xà phòg hóa hoà toà 9,7 gam hỗ hợp hai este o đơ chức X, Y cầ 100 ml dug dịch NaOH 1,M. Sau phả ứg cô cạ dug dịch thu được hỗ hợp rượu đồg đẳg liê tiếp và 1 muối duy hất. CTCT thu gọ của este đó là: HCOO ; HCOOC H B. COO ; COOC H A. C. C H COO ; C H COOC H D. C H7COO ; C H7COOC H Câu : 1,76 gam một este o đơ chức phả ứg hết với 40 ml dug dịch NaOH 0,M thu được chất X và chất Y. Đốt cháy hoà toà 1, gam chất Y cho,64 gam CO và 1,44 gam HO. CTCT của este là: COOC H B. COO C. COO D. HCOOC H 7 A. 7 Câu 6: Để tăg hiệu suất của phả ứg este hóa (cho ra hiều este hơ) ta ê: A. Tăg hiệt độ B. Dùg C. Dùg hiều axit hay rượu hơ D. Dùg OH xúc tác Câu 7: Cho CTPT của một este là C H 8 O. Ứg với CTPT số đồg phâ khi bị xà phòg hóa cho ađehit là: A. 1 B. C. D. 4 Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

20 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Câu 8: Với CTPT C8H8O có bao hiêu đồg phâ este khi xà phòg hóa cho ra muối A. B. 4 C. D. 6 Câu 9: Đốt cháy 0,0mol một este đơ chức A thu được 11 gam CO và,6 gam HO. Có bao hiêu CTCT của A thỏa mã điều kiệ khi đu A với dug dịch NaOH ta thu được sả phẩm có phả ứg với AgNO / NH A. 7. B.8. C.. D.. Câu 10: Dãy gồm các chất được xếp theo chiều hiệt độ sôi tăg dầ từ trái sag phải là: A. 6 O; C H OH; C H ; COOH B. COOH;C H ; O; C HOH; C. 6 6 C H ;C H OH; O; COOH D. C H ; O;C HOH; COOH Câu 11: Cho sơ đồ chuyể hóa sau: C H 4 O + NaOH X + Y X + H SO 4 loãg Z + T Biết Y và Z đều có phả ứg trág gươg. Hai chất Y, Z tươg ứg là: 6 A. HO, O. B. HO, HCOOH. C. O, HCOOH. D. HCOONa, O Câu 1: Poliviyl axetat (hoặc poli(viyl axetat)) là polime được điều chế bằg phả ứg trùg hợp A. = COO. B. = COO C H. C. COO =. D. C H COO = Câu 1: Khi đốt cháy hoà toà 4,4 gam chất hữu cơ X đơ chức thu được sả phẩm cháy chỉ gồm 4,48 lít CO (ở đktc) và,6 gam ước. Nếu cho 4,4 gam hợp chất X tác dụg với dug dịch NaOH vừa đủ thu được 4,8 gam muối của axit hữu cơ Y và chất hữu cơ Z. Tê của X là (Cho H = 1; C = 1; O =16; Na = ) A. isopropyl axetat. B. etyl propioat. C. metyl propioat. D. etyl axetat. Câu 14: Cho chất X tác dụg với một lượg vừa đủ dug dịch NaOH, sau đó cô cạ dug dịch thu được chất rắ Y và chất hữu cơ Z. Cho Z tác dụg với AgNO / NH T tác dụg với dug dịch NaOH lại thu được chất Y. Chất X có thể là A. HCOO =. B. HCOO. C. COO =. D. COO = thu được chất hữu cơ T. Cho chất Câu 1: Polime dùg để chế tạo thuỷ tih hữu cơ (plexiglas) được điều chế bằg phả ứg trùg hợp A. COO =. B. = C( )COO. C. = COO. D. C 6 H =. Câu 16: Chia 7,8g hỗ hợp rượu etylic và rượu đồg đẳg -OH thàh phầ bằg hau. Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

21 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ Phầ I: Cho tác dụg với Na (dư) thu được 1,1 lít H (đktc). +Phầ II: Cho tác dụg với 0g COOH( có mặt HSO4đặc). Tíh tổg khối lượg este thu được, biết hiệu suất các phả ứg este hóa đều là 80% A.,48g B. 6,48g C. 7,48g C. 7,48g Câu 17: Cho 80.6 gam trieste của glixerol với axit hữu cơ, đơ chức tác dụg vừa đủ với 1 gam NaOH. Khối lượg muối thu được là : A. 76. gam B. 8.4 gam C. 91. gam D gam Câu 18: Thủy phâ 1 este đơ chức o E bằg dug dịch NaOH thu được muối kha có khối lượg phâ tử bằg 4/9 khối lượg phâ thử E. Tỉ khối hơi của E đối với khôg khí bằg 4. Côg thức cấu tạo E là: A. COOC H 7 B. HCOO C. 7COO D. C HCOO Câu 19: Ứg với côg thức phâ tử C4H8O có bao hiêu este là đồg phâ của hau? A. 4 B. C. D. Câu 0: Chia 4,4 gam một este X thàh phầ bằg hau. Đốt cháy hoà toà phầ 1, cho toà bộ sả phẩm cháy hấp thụ vào bìh đựg Ba(OH) dư thì khối lượg bìh tăg 6, gam và có 19,7 gam kết tủa trắg. Xà phòg hóa hoà toà phầ bằg dug dịch NaOH dư thu được,0 gam muối Natri. CTCT của X là C H COO B. HCOOC H7 C. COOC H D. C HCOO A. Câu 1: Khi thủy phâ 0,01 mol este tạo bởi axit hữu cơ đơ chức X và acol Y thì dùg đúg 1,68g KOH, cò khi thủy phâ 6, gam este trê thì cầ g NaOH thu được 7,0 gam muối. Côg thức cấu tạo của este là: A. C1H16 O 6 B. C1H14 O6 C. C14H18 O 6 D. C1H 0O 6 Câu : Cho các chất lỏg: axit axetic, glixerol, triolei. Để phâ biệt các chất sau có thể dùg: A. Nước và quỳ tím. B. Nước và dug dịch NaOH. C. Dug dịch NaOH. D. Nước brom. Câu : Có bao hiêu đồg phâ este mạch thẳg có CTPT là C6H10C 4. Khi tác dụg với NaOH chỉ tạo 1 rượu và 1 muối. A. B. C. 4 D. Câu 4: Đốt cháy hoà toà a mol este X tạo bởi acol o, đơ chức, mạch hở và axit khôg o (có 1 liê kết đôi), đơ chức, mạch hở thu được 8,96 lít CO (đktc) và,4g ước. Giá trị của a là: A. 0,0 mol B. 0,1 mol C. 0,1 mol D. 0, mol Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

22 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Câu : Đu este E ( C6H1O ) với dug dịch NaOH ta được một rượu A khôg bị oxi hóa bởi CuO. E có tê là: A. Isopropyl propioat. B. Isobutyl axetat C. - butyl axetat D. Tertbutyl axetat Câu 6: Hai este A, B là dẫ suất của beze có côg thức phâ tử là C9H8O ; A và B đều cộg hợp với brom theo tỉ lệ mol là 1:1. A tác dụg với dug dịch NaOH cho một muối và một ađehit. B tác dụg với dug dịch NaOH dư cho hai muối và ước, các muối đều có phâ tử khối lớ hơ phâ tử khối của COONa. Côg thức cấu tạo của A và B lầ lượt là các chất ào sau đây? A. HOOC C6H4 và COO C6H. B. C H COO và C H COOH 6 C. HOOC C6H4 và HCOO C6H. D. C H COO và COO C H Câu 7: E là chất hữu cơ có côg thức phâ tử C7H1O 4. E tác dụg với dug dịch NaOH đu óg tạo 1 muối hữu cơ và rượu là etaol cùg propaol-. Tê gọi của E là : A. etyl isopropyl oxalat B. etyl isopropyl maloat C. metyl isopropyl oxalat D. đietyl ađipat Câu 8: Đốt cháy,7 gam chất hữu cơ X cầ dùg,9 lít O (đktc) thu được CO, HO có tỉ lệ mol là 1:1. X tác dụg với KOH tạo ra chất hữu cơ. Côg thức phâ tử của X là: A. 6O B. 4O C. 4O D. C4H8O Câu 9: Triglixerit là este lầ của glixerol. Nếu đu óg Glixerol với hỗ hợp axit 1COOH, COOH, COOH(có xúc tác) thì thu được tối đa bao hiêu triglixerit? A. 1 B. C. 9 D. 18 Câu 0: Đốt cháy một lượg este o, đơ chức E, dùg đúg 0, mol oxi, thu được 0, mol CO. Vậy côg thức phâ tử este ày là: A. 4O B. 6O C. 4O D. C4H8O Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

23 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 HƯỚNG DẪN GIẢI Câu 1: D Câu : C NaOH ba đầu = 1.0, = 0, mol; NaOH phả ứg = 0, mol 0,.0,4 = 0, mol NaOH phả ứg : rượu = : 1 ê A là este của rượu chức với axit đơ chức (COO) ' + NaOH COONa + 'OH Đáp á C Câu : C Tươg tự câu ta có A là este của rượu đơ chức với axit đa chức (COO) ' + NaOH COONa + 'OH 0,1 mol 0, mol 0, mol 0,1 mol M muối = 4,6 : 0, = 8 M A = 1,8 : 0,1= 18 M COONa = 8 hay + 67 = 8 = 1 vậy muối là COOH (1 + 44) + = 18 = 41 vậy rượu là (OH) CT của este là: (COO) Đáp á C Câu 4: A Gọi CT chug của este là C H O Hai este đơ chức ê tác dụg với NaOH theo tỉ lệ 1: 1 = = 0,1 mol este NaOH 9,7 M este = = 64,67 = 14 =, 0,1 Sau phả ứg với NaOH cô cạ dug dịch thu được hỗ hợp rượu đồg đẳg liê tiếp và 1 muối duy hất ê hai este phải là đồg đẳg liê tiếp và các este phải được cấu tạo từ cùg một gốc axit và hai rượu đồg đẳg kế tiếp. CTPT của este là 4O HCOO CTCT của este phải là C H O HCOOC H Đáp á A Câu : D 6 Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

24 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 CO HO,64 = = 0,06 mol 44 1,44 = = 0,08 mol 18 HO CO CO < H O CO 0,06 = = = - rượu là C 0,08-0,06 H7OH este có dạg COOC H 7 Mặt khác este = NaOH = 0,04.0, = 0,0 mol 1,76 M este = = = 88 hay = 1 0,0 CTCT của este là HCOOC H 7 Đáp á D Câu 6: C Câu 7: C ê Y phải là rượu o đơ chức CH + 1OH Các đồg phâ CH8O khi bị xà phòg hóa cho 1 ađehit phải có cấu tạo từ axit o đơ chức và rượu khôg o bậc 1 có hóm OH liê kết với guyê tử cacbo có ối đôi: COO = : COO = : HCOO = Có đồg phâ Đáp á C Câu 8: B Với CTPT C8H8O là este (đơ chức ) khi xà phòg hóa cho ra muối ê ó phải là este của pheol COO HCOO HCOO HCOO Có 4 đồg phâ Đáp á B Câu 9: A Gọi CT của este là CxHyO y y CxHyO + (x + - 1)O x CO + HO 4 Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

25 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 0,0 mol x =, y = 8 CTPT của A là CH8O 11 = 0, mol 44,6 = 0, mol 18 A có liê π trog phâ tử và 1 guyê tử oxi ê A là este khôg o có một ối đôi đơ chức. Khi đu A với dug dịch NaOH ta thu được sả phẩm có phả ứg với AgNO / NHthì: + Hoặc A được tạo ra từ axit formic với rượu khôg o có một ối đôi đơ chức + Hoặc A được tạo ra từ rượu khôg o bậc 1 có hóm OH liê kết với cacbo có ối đôi đơ chức với axit o đơ chức. Các CTCT của A thỏa mã là: COO = (1): COO = (): HCOO = () HCOO = (4): HCOO = (): HCOO = C (6) HCOO C = (7) Câu 10: D Câu 11: C HCOO= + NaOH HCOONa + O HCOONa + H SO HCOO Na SO Câu 1: C 4 4 xt COO Câu 1: C CO HO Viyl axetat OOC Poli viyl axetat 4,48 = = 0, mol C= 0, mol,4,6 = = 0, mol H = 0,4 mol 18 O 4,4 - (1.0, + 1.0,4) = = 0,1 mol 16 Gọi CT của este là CxHyO z x : y : z = 0, : 0,4 : 0,1 = : 4 : 1 CTĐG của A là (C H O). Vì A đơ chức ê = 1, 4 Với = 1, CTPT của A là 4O khôg có CTCT ào phả ứg với NaOH Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

26 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Với =, CTPT của A là C4H8O, A có thể là axit hoặc este Gọi CT của muối tạo ra khi cho A tác dụg với NOH có dạg COONa Vì A đơ chức ê số mol muối = số mol A = 4,4 = 0,0 mol 88 4,8 M COONa = = = 96 hay = 9 0,0 CT của muối là COONa CT của este là COO (metyl propioat) Đáp á C Câu 14: D COO= + NaOH COONa + O X Y Z dd NH O + Ag O COO Ag Z COO NaOH COONa + HO T Câu 1: B Câu 16: B = C-COO - C Y xt Metyl meta acrylic Số mol rượu ở mỗi phầ: T COO - poli metyl meta acrylat (thủy tih plexiglas thủy tih hữu cơ) 1,1 r îu = H = = 0,1 mol,4 Do hiệu suất là 80% ê chỉ có 0,8. 7,8 = COOH và tạo (m) gam muối + 0,1.0,8.18 = 1,44 gam HO m =,1 + 4,8 1,44 = 6,48 gam Đáp á B Câu 17: B,1 gam rượu phả ứg với 0,8,0,1.60 = 4,8 gam Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

27 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 (COO) C NaOH COONa + C H (OH) 1 40 = 0,mol 0,1mol Áp dụg ĐLBTKL ta có: Khối lượg muối = 80, ,1 = 8,4 gam Đáp á B Câu 18: A Gọi CT của este có dạg COO' M = 4.9 = 116 = ' + ' = 7 E M E= 116 M muèi = = = 96 = 9 9 ' = 4 C H CT của este là COOC H 7 Đáp á A Câu 19: A Bố đồg phâ este có CTPT C 4 H 8 O là: HCOO (1) ; HCOO ( ) () ; COO (); COO (4) Đáp á A Câu 0: C 19,7 CO = BaCO = = 0,1 mol 197 6, ,1 HO= = 0,1 mol 18 = CO H O -1 CHO + O CO + HO, 0,1mol 14+, = 0,1mol = 4 C H O 14+ Gọi CT của muối là COONa 4 8 Este đơ chức ê số mol este = số mol muối = Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT: X là este o đơ chức CHO, = 0,0 mol 14+,0 M = = = 8 = 1 0,0 muèi muối là CTCT của este là: COOC H 7 COONa

28 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 Đáp á C Câu 1: B 0,01 mol este phả ứg với 1,68 = 0,0 mol KOH 6 chức có dạg (COO) ' ê là este ba chức của axit đơ chức với rượu ba (COO) ' + NaOH COONa + '(OH) 0, 0mol = 0, 07mol 0, 07mol 40 7,0 M muèi = = = 94 = 7 0,07 6, M este = = 4 ( + 44) + ' = 4 ' = 41 0,0 este là (COO). CTPT là C1H14 O 6 Đáp á B Câu : A Chọ phươg á A vì: Đầu tiê cho ước vào lọ đựg chất lỏg trê, Triolei là chất béo ê sẽ khôg ta và ổi lê trê mặt ước, trog khi đó axit axetic và glixerol ta tốt trog ước. Ta hậ biết được triolei. Tiếp theo ta dùg quỳ tím cho vào lọ đựg dug dịch cò lại, lọ ào làm quỳ tím chuyể sag màu đỏ là lọ đựg axit axetic, lọ khôg có hiệ tượg là lọ đựg glixerol. Câu : C Este este mạch thẳg có CTPT là C6H10O4 có liê kết trog phâ tử và 4 guyê tử oxi dụg với NaOH chỉ tạo 1 rượu và 1 muối ê phải là este của rượu o đơ chức giốg hau và 1 axit o chức hoặc este của rượu o chức với hai axit o đơ chức giốg hau + Ete của rượu o đơ chức giốg hau và 1 axit o chức: OOC COO (1) OOC COO () + Ete của rượu o chức với hai axit o đơ chức giốg hau: HCOO OO () COO OO C (4) Đáp á C Câu 4: B - CH - O + O CO + ( - 1)HO Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

29 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009 a mol 0, = 0,4( -1) = 4 a = 0,1 mol Đáp á B Câu : D 8,96 = 0,4 mol,4,4 = 0, mol 18 Đu este E ( C6H1O ) với dug dịch NaOH ta được một rượu A khôg bị oxi hóa bởi CuO ê rượu phải là rượu bậc. Suy ra CTCT của E là COO C (Tertbutyl axetat) Đáp á D Câu 6: D Xét các đáp á chỉ có đáp á D thỏa mã yêu cầu đề bài. Phươg trìh hóa học xảy ra khi cho A,B tác dụg với NaOH: C H COO + NaOH C H COONa + O 6 6 COO C NaOH COONa + C H OH 6 6 Chú ý: C HO NaOH C HONa + H O Chọ D Câu 7: A 6 6 Este C7H1O4 có dạg COO COO = 14, CTCT của este là COO Đáp á A COO (etyl isopropyl oxalat) Câu 8: A Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT:

30 Tài liệu dạy học Mô Hóa: Este và chất béo Bi m Sơ 009,9 CO HO= a mol; O = = 0,17mol,4 Áp dug ĐLBTKL ta có: 44a + 18a =,7 +.0,17 = 9, gam = 0,1 mol (este o đơ chức côg thức là CHO, CHO = b mol ) CO HO Áp dug ĐLBTNT oxi ta có: b +.0,17 =.0,1 + 0,1 CHO = b = 0,0mol,7 MC HO =14 + = = 74 = C 0,0 H 6 O Đáp á A Câu 9: D Các trieste có gốc axit dạg : ; ; ; ; ; 1 1-1; 1 - ; - 1; 1 - ; - 1 ; 1 ; 1 ; Có tất cả 18 trieste Đáp á D Câu 0: B CTTQ của este o đơ chức là CHO CO HO = 0, mol Gọi số mol của este là a. Áp dug ĐLBTNT oxi ta có: a +.0, =.0, + 0, CHO = a = 0,1mol CO = = C H 6 O 0,1 Đáp á B Biê soạ: Lê Đức Hạh Sơ Nam Đôg Sơ Bỉm Sơ Thah Hóa ĐT: