Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Άμεσες Ξένες Επενδύσεις

Transcript

1 Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Άμεσες Ξένες Επενδύσεις

2 Πολυεθνικές επιχειρήσεις και ΑΞΕ Οι επιχειρήσεις καθίστανται πολυεθνικές μέσω άμεσων επενδύσεων στο εξωτερικό. Αυτό συμβαίνει είτε μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών με επιχειρήσ του εξωτερικού, είτε μέσω δημιουργίας θυγατρικών επιχειρήσεων στ εξωτερικό. Η θυγατρική μπορεί να επαναλαμβάνει τη παραγωγική διαδικασία τ εγχώριας επιχείρησης στο εξωτερικό. Αυτή η περίπτωση ονομάζετα οριζόντια επένδυση στο εξωτερικό. Εναλλακτικά η θυγατρική μπορεί να ασχολείται με ένα μέρος μόνο τ παραγωγικής διαδικασίας της μητρικής εταιρείας. Η περίπτωση αυτ ονομάζεται κάθετη επένδυση στο εξωτερικό (καθετοποίηση).

3 Οριζόντιες Ξένες Επενδύσεις (1) Τα κίνητρα των επιχειρήσεων για οριζόντιες επενδύσεις σχετίζονται μ το κόστος του διεθνούς εμπορίου και τα εμπόδια στο ελεύθερο εμπόριο. Προκειμένου να αποφύγει το κόστος μεταφοράς και άλλα κόστη ή εμπόδια που σχετίζονται με τις εξαγωγές, μια πολυεθνική τοποθετεί παραγωγικές μονάδες κοντά στις μεγάλες αγορές για τα προϊόντα της. Δημιουργώντας μια παραγωγική υποδομή στο εξωτερικό, η πολυεθνική μπορεί να αναπαράγει την παραγωγική της διαδικασία εγγύτερα στην αγορά του εξωτερικού, και να εξυπηρετεί αυτήν την αγορά με μικρότερο κόστος.

4 Οριζόντιες Ξένες Επενδύσεις (2) Για να είναι συμφέρον κάτι τέτοιο θα πρέπει η αγορά του εξωτερικού να είναι επαρκώς μεγάλη, ώστε να δικαιολογείται η ανάληψη του σταθερού κόστους παραγωγής στο εξωτερικό. Σε αντίθετη περίπτωση ενδεχομένως να συμφέρει την επιχείρηση να υποστεί το επιπλέον κόστος του διεθνούς εμπορίου. Για παράδειγμα, αν μια επιχείρηση πωλεί ένα αριθμό μονάδων Q σ εξωτερικό και το σταθερό κόστος για να επενδύσει σε μια μονάδα παραγωγής στο εξωτερικό είναι F, θα επενδύσει στο εξωτερικό αν τ σταθερό κόστος ανά μονάδα (F/Q) είναι μικρότερο από το ανά μονάδα κόστος των εξαγωγών t.

5 Οριζόντιες Ξένες Επενδύσεις (3) Όσο μεγαλύτερο είναι το Q για σταθερό κόστος επένδυσης, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η πιθανότητα να είναι περισσότερο συμφέρουσα η άμεση οριζόντια επένδυση στο εξωτερικό. Το κόστος των εξαγωγών και το κόστος μεταφοράς παίζουν μεγαλύτερο ρόλο στην απόφαση για οριζόντιες επενδύσεις στο εξωτερικό από ότι οι διαφορές στο κόστος παραγωγής που βασίζονται στο συγκριτικό πλεονέκτημα. Για το λόγο αυτό βλέπουμε συχνά ότι οι οριζόντιες ξένες επενδύσει λαμβάνουν χώρα μεταξύ επιχειρήσεων αναπτυγμένων οικονομιών Ο κυριότερος παράγων είναι η τοποθέτηση της παραγωγής κοντά σε μια μεγάλη αγορά για τα προϊόντα της πολυεθνικής.

6 Οριζόντιες Ξένες Επενδύσεις (4) Τέτοια παραδείγματα έχουμε στην αυτοκινητοβιομηχανία, γι παράδειγμα την Toyota, η οποία παράγει τόσο στην Ιαπων όσο και στην ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Έως τις αρχές της δεκαετίας του 1980, η Toyota παρήγα σχεδόν όλα τα αυτοκίνητα στην Ιαπωνία και εξήγαγε έ μεγάλο μέρος της παραγωγής της στις ΗΠΑ και την Ευρώπ Το υψηλό κόστος και τα εμπόδια στις εξαγωγές, το κόστ μεταφοράς και η αύξηση του μεριδίου της σε αυτές αγορές, την οδήγησαν σταδιακά να μεταφέρει μεγάλο μέρ της παραγωγής της στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.

7 Οριζόντιες Ξένες Επενδύσεις (5) Το 2009 η Toyota παρήγαγε περισσότερα από τ μισά αυτοκίνητα στο εξωτερικό. Ένα από τα πιο δημοφιλή αυτοκίνητα της, το Toyota Corolla παράγεται σε πανομοιότυπα εργοστάσια στην Ιαπωνία, τον Καναδά, τις ΗΠΑ τη Μεγάλη Βρετανία και την Τουρκία. Οι επενδύσεις αυτού του τύπου είναι οριζόντιες ξένες επενδύσεις για τις χώρες αυτές.

8 Κάθετες Ξένες Επενδύσεις (1) Τα κίνητρα για κάθετες επενδύσεις σχετίζονται με διαφορές στο κόστος παραγωγής. Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις τοποθετούν τα διάφορα στάδια της παραγωγής σε διάφορες χώρες, ανάλογα με το αν το στάδιο της παραγωγής είναι εντάσεως κεφαλαίου και ειδικευμένης εργασίας, ή εντάσεως ανειδίκευτης εργασίας. Συνεπώς η απόφαση της πολυεθνικής επιχείρησης επηρεάζεται από παράγοντες που σχετίζονται με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των διαφόρων χωρών.

9 Κάθετες Ξένες Επενδύσεις (2) Έτσι οι διαδικασίες εντάσεως εργασίας (συναρμολόγηση, παραγωγή εξαρτημάτων) υλοποιούνται σε χώρες με χαμηλό εργατικό κόστος, και οι διαδικασίες εντάσεως κεφαλαίου ή εκείνες πο απαιτούν εξειδικευμένη εργασία (σχεδιασμός, έρευνα, πωλήσεις) στη χώρα προέλευσης της πολυεθνικής, ή σε άλλη αναπτυγμένη οικονομία όπου υπάρχει επάρκεια κεφαλαίου και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

10 Κάθετες Ξένες Επενδύσεις (3)

11 Κάθετες Ξένες Επενδύσεις (4) Για παράδειγμα, η μεγαλύτερη εταιρεία παραγωγής μικροεπεξεργαστών παγκοσμίως, η Intel, έχει κατανείμει τα διάφορα στάδια της παραγωγικής της διαδικασίας σε διάφορες χώρες, ανάλογα με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα. Η κατασκευή των πλακιδίων πυριτίου (silicon wafers) και η έρευνα κ τεχνολογία που απαιτείται για το σχεδιασμό τους γίνεται στην Καλιφόρνια, την Ιρλανδία και το Ισραήλ, καθώς απαιτείται εξειδικευμένη εργασία και ειδική τεχνογνωσία. Η συναρμολόγηση και ο έλεγχος, διαδικασίες εντάσεως εργασίας γίνονται στη Μαλαισία, τις Φιλιππίνες και πιο πρόσφατα, στην Κόσ Ρίκα και την Κίνα.

12 Κάθετες Ξένες Επενδύσεις (5) Ένα άλλο παράδειγμα είναι η Apple και η παραγωγή συσκευών της, τα imacs, τα MacBooks, τα ipods και τα ipad Ο σχεδιασμός και η έρευνα και τεχνολογία λαμβάνει χώ στην Καλιφόρνια, αλλά η συναρμολόγηση, η οποία ε εντάσεως εργασίας, γίνεται στην Κίνα, ενώ η προμήθεια διαφόρων εξαρτημάτων όπως σκληροί δίσ μικροεπεξεργαστές και περιφερειακά γίνεται σε άλλες χώ ανάλογα με τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα.

13 Μορφές Καθετοποίησης της Παραγωγής των Πολυεθνικών Η καθετοποίηση της παραγωγής των πολυεθνικών επιχειρήσεων λαμβάνει δύο μορφές: 1) είτε τη μορφή της ενδιάμεσης παραγωγής στο εξωτερικό μέσω θυγατρικών (off shoring), είτε 2) τη μορφή της ενδιάμεσης προμήθειας από εξειδικευμένους προμηθευτές στο εξωτερικό (out sourcing). Στη πρώτη περίπτωση η πολυεθνική εσωτερικοποιεί την παραγω διαδικασία, ενώ στη δεύτερη βασίζεται σε εξωτερικούς προμηθευτές Και οι δύο μορφές καθετοποίησης υποκινούνται από διαφορές μεταβλητό κόστος παραγωγής. Ωστόσο υπάρχουν διαφορές με των δύο μορφών καθετοποίησης.

14 Μορφές Καθετοποίησης της Παραγωγής των Πολυεθνικών Η ενδιάμεση παραγωγή στο εξωτερικό (off shoring) αναλαμβάνεται από θυγατρικές εταιρείες της πολυεθνικής εγκατεστημένες στο εξωτερικό. Η πολυεθνική αναλαμβάνει το κόστος της επένδυσης και το σταθερ κόστος παραγωγής για το μέρος της παραγωγής που γίνεται στο εξωτερικό. Η θυγατρική παράγει αποκλειστικά για τη μητρική εταιρεία Η ενδιάμεση προμήθεια από το εξωτερικό (out sourcing) γίνεται τρίτες εταιρείες που παράγουν για λογαριασμό της πολυεθνικής. Οι τρίτες εταιρείες μπορεί να παράγουν για λογαριασμό πολλών πολυεθνικών και έτσι να έχουν μεγαλύτερες οικονομίες κλίμακας.

15 Μορφές Καθετοποίησης της Παραγωγής των Πολυεθνικών Στην περίπτωση αυτή η πολυεθνική δεν κάνει η ίδια τ επενδύσεις για την παραγωγή που γίνεται στο εξωτερικό και έχει τα πλεονεκτήματα ενός ακόμη μικρότερου μεταβλητού κόστους, χωρίς η ίδια να αναλάβει το σταθερό κόστος παραγωγής. Το αν μια πολυεθνική θα αναλάβει την παραγωγή σ εξωτερικό μέσω μιας θυγατρικής της ή μέσω μιας τρίτης εταιρείας η οποία θα παράγει για λογαριασμ της εξαρτάται από μια σειρά από παράγοντες.

16 Μορφές Καθετοποίησης της Παραγωγής των Πολυεθνικών Στο βαθμό που μια τρίτη εταιρεία εξειδικεύεται σε ένα στενό πυρήνα παραγωγικής διαδικασίας, για παράδειγμα την παραγωγή κάπο εξαρτημάτων και εκτελεί αυτού του είδους την παραγωγή για πο πολυεθνικές επιχειρήσεις, ενδεχομένως αυτό να οδηγεί σε οικονο κλίμακας και χαμηλότερο μέσο κόστος παραγωγής. Στην περίπτωση αυτή, η ενδιάμεση προμήθεια από το εξωτερικό θα είναι πιο συμφέρουσα από την άμεση παραγωγή στο εξωτερικό μέ μιας θυγατρικής. Επιπλέον, μια εγχώρια εταιρεία παραγωγής στο εξωτερικό να έχει καλύτερη πρόσβαση στην αγορά εργασίας και καλύτερη κοινωνική αποδοχή στη χώρα παραγωγής.

17 Μορφές Καθετοποίησης της Παραγωγής των Πολυεθνικών Από την άλλη, η εσωτερικοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας μέσω της δημιουργίας μιας θυγατρικής στο εξωτερικό μειώνει τις συγκρούσεις συμφερόντων μεταξύ της πολυεθνικής και των προμηθευτών της, κ ενδεχομένως διασφαλίζει καλύτερα την ποιότητα και σταθερότητα της παραγωγής. Στην πράξη οι πολυεθνικές επιλέγουν και τις δύο μορφές καθετοποίησης στο εξωτερικό.

18 Μορφές Καθετοποίησης της Παραγωγής των Πολυεθνικών Πολλά - ομοειδή προϊόντα, - κρίσιμα εξαρτήματα και - ανταλλακτικά παράγονται από τρίτες εταιρείες, με βάση συγκεκριμένες προδιαγραφές, προκειμένου να υπάρχουν οικονομίες κλίμακας. Επιπλέον, πολλές εταιρείες, για παράδειγμα η Apple, χρησιμοποιούν τρίτες εταιρείες στο εξωτερικό ακόμη και για τελική συναρμολόγηση των προϊόντων τους, μια διαδικασία εντάσεως εργασίας.

19 Μορφές Καθετοποίησης της Παραγωγής των Πολυεθνικών Οι περισσότερες μεγάλες πολυεθνικές, λόγω του όγκου της παραγωγής τους, χρησιμοποιούν περισσότερο θυγατρικές επιχειρήσεις, καθώς η περαιτέρω μείωση του μεταβλητού κόστους παραγωγής δεν είναι τόσο μεγάλη ώστε να δικαιολογεί τα υπόλοιπα κόστη από την επιλογή ανεξάρτητων προμηθευτών.

20 Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Διανομή Εισοδήματος (1) Ο πρακτικές των πολυεθνικών επιχειρήσεων, είτε είναι οριζόντιες επενδύσεις, είτε πρακτικές καθετοποίησης της παραγωγής, όπως το outsourcing και το off shoring, οδηγούν σε βελτίωση της ευημερίας όλων των χωρών που μετέχο στην παγκόσμια οικονομία, διότι μειώνουν το τελικό κόστος των προϊόντων για τους καταναλωτές. Ωστόσο, οι πρακτικές αυτές έχουν επιπτώσεις στη διανο του εισοδήματος.

21 Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Διανομή Εισοδήματος (2) Όταν μία πολυεθνική μετακινεί μέρος της παραγωγ της στο εξωτερικό πραγματοποιώντας οριζόντιες επενδύσεις, χαμένοι είναι οι εργαζόμενοι οι οποίοι εργάζονται ή θα μπορούσαν να εργαστούν στην παραγωγή στην έδρα της πολυεθνικής.

22 Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Διανομή Εισοδήματος (3) Αντίστοιχες επιπτώσεις υπάρχουν και από πρακτικέ καθετοποίησης, όπως το outsourcing και το off shoring. Η επέκταση της συνολικής παραγωγής που επιτρέπ η καθετοποίηση, λόγω της μείωσης του μέσου κόστους παραγωγής, ευνοεί την εξειδικευμένη εργασία και τους κατόχους του κεφαλαίου στην έδρ της πολυεθνικής, αλλά θίγει την ανειδίκευτη εργασία

23 Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Διανομή Εισοδήματος (4) Αντίθετα, η ανειδίκευτη εργασία ευνοείται στη χώρα υποδοχής των ξένων επενδύσεων. Οι επιπτώσεις αυτές, εντός των διαφόρων χωρών, είνα ανάλογες των επιπτώσεων που προκαλεί η εξειδίκευση βάση τη θεωρία του συγκριτικού πλεονεκτήματος. Οι επιπτώσεις στη διανομή του εισοδήματος θα μπορούσαν να μετριαστούν από μία αναδιανεμητική πολιτική, αλλά στην πράξη κάτι τέτοιο ελάχιστες φορές είναι αποτελεσματικό.

24 Συμπεράσματα (1) Οι πολυεθνικές είναι επιχειρήσεις που έχουν άμεσες επενδύσεις σε περισσότερες από μία χώρες. Αυτό μπορεί να έχει συμβεί είτε μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών μ επιχειρήσεις του εξωτερικού, είτε μέσω δημιουργίας θυγατρικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό. Η θυγατρική μπορεί να επαναλαμβάνει τη παραγωγική διαδικασία τη εγχώριας επιχείρησης στο εξωτερικό. Αυτή η περίπτωση ονομάζεται οριζόντια επένδυση στο εξωτερικό. Εναλλακτικά μπορεί να ασχολείται με ένα μέρος μόνο της παραγωγι διαδικασίας της μητρικής εταιρείας. Η περίπτωση αυτή ονομάζεται κάθετη επένδυση στο εξωτερικό (καθετοποίηση).

25 Συμπεράσματα (2) Τα κίνητρα των επιχειρήσεων για οριζόντιες επενδύσεις σχετίζονται μ κόστος του διεθνούς εμπορίου (παράδειγμα η Toyota). Τα κίνητρα για κάθετες επενδύσεις σχετίζονται με διαφορές στο κόστ παραγωγής (συγκριτικό πλεονέκτημα). Παράδειγμα η Intel, η Apple άλλες. Οι οριζόντιες επενδύσεις έχουν ως κίνητρο της αποφυγή του επιπλ κόστους του διεθνούς εμπορίου. Δημιουργώντας μια παραγωγική υποδομή στο εξωτερικό, η πολυεθνική μπορεί να αναπαράγει την παραγωγική της διαδικασία εγγύτερα στην αγορά του εξωτερικού, και να εξυπηρετεί αυτή την αγορά με μικρότερο κόστος.

26 Συμπεράσματα (3) Για να είναι συμφέρον κάτι τέτοιο θα πρέπει η αγορ του εξωτερικού να είναι επαρκώς μεγάλη, ώστε να δικαιολογείται η ανάληψη του σταθερού κόστους παραγωγής στο εξωτερικό. Αλλιώς ενδεχομένως να συμφέρει την επιχείρηση να υποστεί το κόστος του διεθνούς εμπορίου.

27 Συμπεράσματα (4) Η καθετοποίηση, είτε είναι ενδιάμεση παραγωγή στο εξωτερικό (off shoring) είτε ενδιάμεση προμήθεια απ το εξωτερικό (out sourcing) υποκινείται από διαφορ στο μεταβλητό κόστος παραγωγής. Πολυεθνικές επιχειρήσεις εγκαθιστούν τα διάφορα στάδια της παραγωγής σε διαφορετικές χώρες, ανάλογα με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των χωρών.

28 Συμπεράσματα (5) Έτσι οι διαδικασίες εντάσεως εργασίας (συναρμολόγηση παραγωγή εξαρτημάτων) υλοποιούνται σε χώρες μ χαμηλό εργατικό κόστος, ενώ οι διαδικασίες εντάσεως κεφαλαίου ή εκείνες που απαιτούν εξειδικευμένη εργασία (σχεδιασμός, έρευνα πωλήσεις) στη χώρα προέλευσης της πολυεθνικής, όπου υπάρχει επάρκεια κεφαλαίου και εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού.

29 Συμπεράσματα (6) Πρακτικές όπως το out sourcing και off shoring οδηγούν σε βελτίωση της ευημερίας όλων των χωρώ αλλά έχουν επιπτώσεις στη διανομή του εισοδήματος εντός των διαφόρων χωρών.