چكيده: گرفت. مقدمه. 1- Lord 2- Melzer 3- postural control 4- Wipple

Transcript

1 1 تا ثير تمرينات منتخب هاتا يوگا بر تعادل زنان سالمند 46 تا ثير تمرينات منتخب هاتا يوگا بر تعادل زنان سالمند (مقاله پژوهشي برگرفته از پاياننامه) 1* سپيده جنتي مهدي سهرابي سيدرضا عطارزاده حسيني كارشناسي ارشد تربيت بدني و علوم ورزشي دانشگاه فردوسي مشهد * پست الكترونيك نويسنده مسي ول:.sepideh.jannati@yahoo.com: استاديار و عضو هيات علمي دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي دانشگاه فردوسي مشهد. استاديار دانشكده تربيت بدني و علوم ورزشي دانشگاه فردوسي مشهد. چكيده: هدف: اين مطالعه با هدف تعيين اثربخشي تمرينهاي هاتايوگا بر تعادل ايستا و پوياي زنان سالمند صورت گرفت. روش بررسي: جامعه آماري اين مطالعه نيمه تجربي را زنان سالمند شهر مشهد (سال 188) تشكيل دادند كه داوطلب شركت در پژوهش بودند. 9 زن سالمند سالم (دامنه سني 56-7 سال) به روش در دسترس و داشتن ملاكهاي ورود (عدم وجود سابقه بيماري پوكي استخوان پيشرفته جايگزيني لگن كوري تدريجي پاركينسون سرگيجه وجراحي در يك سال گذشته) در نمونه آماري قرار گرفتند. تعادل ايستا و پويا به ترتيب از طريق آزمون ثبات وضعيتي و خطر افتادن به وسيلة دستگاه تعادلي بايودكس قبل و بعد از مداخله سنجيده شد. برنامه تمريني هاتايوگا در سه جلسه (يك ساعت) درهفته و به مدت هشت هفته اجرا شد تحليل آماري دادهها با استفاده از آزمونهاي تحليل واريانس وt همبسته در سطح معناداري 0/05=α انجام شد. يافتهها: يافتههاي پژوهش نشان داد كه برنامه تمريني هاتا يوگا به مدت 4 جلسه تا ثير معناداري بر تعادل ايستا: ثبات كلي (0/001 =p) تعادل قدامي خلفي (0/00=p ) تعادل داخلي خارجي (0/006=p )و همچنين تعادل پوياي زنان سالمند داشت (0/01=p). نتيجهگيري: با توجه به اثر بخشي برنامه تمريني هاتايوگا بر تعادل ايستا و پويا به نظر ميرسد برنامه تمريني با بهبود قدرت عضلاني زنان سالمند به ويژه استقامت و قدرت عضلات در اندام تحتاني واحتمالا با افزايش كارايي سيستم حركتي و عصبي و تقويت سازوكار گيرندههاي عمقي عضلات و مفاصل بر تعادل اثر داشته و به كاهش خطر زمين خوردن در زنان سالمند منجر شده است. كليد واژهها: هاتايوگا تعادل ايستا تعادل پويا زنان سالمند. مقدمه زمين خوردن يكي از مشكلات شايع دوران سالمندي است كه به سبب بروز تغييراتي در سازوكار دستگاههاي اسكلتي عضلاني دهليزي حسي پيكري بينايي و دستگاههاي فيزيولوژيك درگير تعادل رخ ميدهد (1). كاهش يكپارچگي حسي افت عملكرد گيرندههاي عمقي بينايي و شنوايي () از عوامل مهمي هستند كه منجر به كاهش تعادل ميشوند ( 4). ناتواني در حفظ تعادل يكي از علل اصلي زمين خوردن است و هر ساله يك سوم سالمندان 65 سال به بالا زمين خوردن را تجربه ميكنند به طوري كه زمين خوردن رايجترين علت صدمه و بستري شدن سالمندان در بيمارستان و حتي در بعضي مواقع عامل اصلي مرگها است و با افزايش سن تعداد زمين خوردنها افزايش مييابد (5). بيشتر از نيمي از سالمندان به دليل شكستگي لگن ناشي از زمين خوردن هيچگاه نميتوانند به سطح عملكرد اوليه خود بازگردند. 1 لرد و همكاران (1991) ضعف عضلاني اندام تحتاني را عامل مهم زمين خوردن در سالمندان عنوان كردهاند (6). بالو و همكاران (1994) بنجويا ملزر و كاپلانسكي (004) ارا و هاكينن (1985) متسون دارلينگتون و اسميت (1999) اسكي پاتي و همكاران وولاكات شام وي كوك (1986) به كاهش تعادل سالمندان سالم در مقايسه با جوانان اشاره دارند ( 8). 7 ملزر و همكاران (000) اهميت قدرت اندام تحتاني را در حين انجام فعاليتهاي روزانه نشان دادند و بر حفظ كنترل وضعيت و راه رفتن صحيح تا كيد كردند.(9) 4 ويپل و همكاران (1987) با مقايسه توان و حداكثر گشتاور گروههاي عضلاني بين دو گروه از سالمندان با و بدون سابقه زمين خوردن نشان دادند افراد با سابقه زمين خوردن در انجام 1- Lord - Melzer - postural control 4- Wipple

2 47 (مجله سالمندي ايران) سال پنجم شماره هجدهم زمستان 189 سرعتهاي حركتي بالاتر توانايي كمتري نسبت به گروه ديگر داشتند. نتيجه آن كه ضعف عضلات مچ پا به خصوص عضلات 1 خم كننده عاملي براي ضعف تعادل است (10). تحقيقات حاكي از ضعف بيشتر زنان سالمند در مقايسه با مردان هم سن و سال از نظر تعادل است به اعتقاد ولفسون و همكاران (1994) اختلاف تعادل در دو جنس عاملي مهم در زمين خوردنهاي پي در پي زنان سالمند در مقايسه با مردان است (11). مطالعه لاپير و همكاران (1997) نيز كنترل وضعيت پوياي زنان سالمند را نسبت به مردان ضعيف نشان داد (1). تحقيقات نشان دادهاند كه افراد با استفاده از تمرين ميتوانند همگام با افزايش سن مهارتهاي حفظ تعادل را توسعه دهند و حتي برخي از مهارتهاي از دست رفته را از طريق ورزش دوباره بازيابند (5). 4 بارنت و همكاران (00) نشان دادند شركت در برنامه تمريني گروهي به طور هفتگي همراه با تمرين خانگي تعادل را بهبود بخشيده و ميزان خطر زمين خوردن را در سالمندان كاهش ميدهد (1). گر چه فيزيولوژيستها معتقدند كه تنها انجام ورزش در دوران جواني ميتواند به استقامت دوران پيري كمك كند اما امروزه نتايج تحقيقات ورزش را براي افرادي در هر دوره سني مفيد نشان داده است (14). 5 رامسباتم و همكاران (004) تا ثير 6 ماه برنامه تمريني را بر قدرت پا تعادل و پويايي عملكردي سالمندان بررسي كرده و دريافتند برنامه تمريني هر سه متغي ر را در سالمندان بهبود داده است (15). 6 هندراكيس و همكاران (010) براي ارزيابي تعادل از دستگاه تعادلي بايودكس و آزمون حفظ تعادل پويا روي يك پا استفاده كردند تا تا ثير تمرينهاي كششي ايستا را بر تعادل و عملكرد پريدن و پرش كوتاه ميانسالان فعال بررسي كنند (16) نتايج نشان داد گروه تمرينهاي كششي ايستا به طور معنيداري عملكرد تعادلي بهتري نسبت به گروه بدون تمرينهاي كششي ايستا داشتند. تغييرات دوران سالمندي انجام برخي ورزشها را براي سالمندان محدود ميكند پياده روي شنا دوچرخه سواري و فعاليتهاي ديگري كه باعث تقويت جسم و ذهن ميشوند. تاي چي پيلاتس و يوگا در رديف فعاليتهايي قرار دارند كه براي سالمندان مفيدند (17). يوگا نوعي نرمش است كه در حالت سكون و آرامش صورت ميگيرد و باعث نيرو بخشيدن به عضلات اعصاب و ارگانهاي داخلي ميشود و افراد در هر سن و موقعيتي ميتوانند آن را انجام دهند (18 17). لوسكين و همكاران (000) با استفاده از پرتو نگاري متوجه شدند كه 7 انجام يوگا فعاليت لوب پيشاني مغز را افزايش و فعاليت لوب 8 آهيانه را كاهش ميدهد كه نشان دهنده افزايش توجه و آگاهي فضايي است (18). بيشترين تا ثير سودمند يوگا بر كاهش خطر زمين خوردن مربوط به افزايش توجه است (19) كه همراستا با 9 مطالعه شام وي- كوك و همكاران (1997) است (0). هاتايوگا معروفترين مدل تمريني يوگا بهترين راه براي سلامت تعادل و شادابي تن افزايش ظرفيت ششها و تمركز ذهن است كه فرد را قادر به كنترل فعاليت سمپاتيك خواهد كرد ( 1). در هاتايوگا تمامي وضعيتهاي يوگا با توجه به وضعيت سالمند به عنوان يك فرد مبتدي كه انعطاف پذيري و قدرت كمي دارد قابل تعديل است (). يافتههاي بعضي تحقيقات تا ثير معنيدار تمرينات يوگا را بر كنترل وضعيت بدني و تعادل سالمندان تا ييد ميكنند و در مقابل بعضي ديگر اين اثر پذيري را بسيار كم ميدانند. باري. اس. 10 اوكن و همكاران (006) تا ثير شش ماه يوگا را بر شناخت تعادل و متغيرهاي ديگر سالمندان مطالعه كردند. آزمودنيها زنان و مردان سالم (65-85 سال) بودند و نتايج اندازهگيريهاي شناختي نشان داد يوگا تا ثيري بر شناخت و آگاهي ندارد اما بر توانايي حفظ تعادل روي يك پا و بهبود انعطاف پذيري تا ثير مطلوبي دارد (4). اما تحقيق پيتر لينينگز (006) در مطالعه خود تفاوت معناداري بين دو گروه مداخله (10 هفته تمرين هاتايوگا) و كنترل در توانايي تعادل به دست نياورد (17). 11 چنانچه دان ماري و موريس (008) با مطالعة تا ثير هشت هفته تمرينهاي يوگا تمرينهاي تعادلي و آگاهي محيطي تفاوت معناداري بر كنترل تعادل 18 زن سالمند نيافتند (5). در حالي كه بانورا (007) تمرينهاي يوگا را بر بهبود تعادل و كاركردهاي شناختي مو ثر نشان داده بود (5). در مجموع به نظر ميرسد تفاوت نتايج تحقيقات ريشه در ماهيت برنامة تمريني شدت و مدت تمرين داشته باشد. با اين حال شناخت عوامل تا ثير گذار بر كنترل وضعيت بدن و اقدام در جهت بهبود تعادل ايستا پويا به عنوان راهكار مناسب كنترل وضعيت بدني ممانعت از رخداد زمين خوردن و آسيبهاي ثانوي از اهميت خاصي برخوردار باشد. مطالعه حاضر با هدف بررسي تمرينهاي هاتايوگا بر كنترل تعادل ايستا و پوياي زنان سالمند انجام شد. 1- Dorsi Flexor - Wolfson - LaPier 4- Barnett 5- Romsbottom 6- Handrakis 7- Frontal Lobe 8- Parietal Lobe 9- Shumway-Cook 10- Barry S Oken 11- Dawn Marie Morris

3 تا ثير تمرينات منتخب هاتا يوگا بر تعادل زنان سالمند 48 روش بررسي مطالعه از نوع نيمه تجربي بود و پس از كسب مجوز از اداره بهزيستي و مراجعه به مراكز نگهداري از سالمندان شهر مشهد از طريق فراخوان عمومي از زنان سالمند واجد شرايط و داوطلب دعوت به همكاري شد. با توجه به ملاكهاي ورود طي سه مرحله غربالگري هدفدار از بين 5 داوطلب 9 زن سالمند سالم (بالاي 56 سال) انتخاب شدند. ملاكهاي ورود شامل: عدم وجود بيماريهاي پوكي استخوان پيشرفته جايگزيني لگن كوري تدريجي بيماري پاركينسون سرگيجه و جراحي در يك سال گذشته و پر كردن رضايت نامه مشاركت در پژوهش و مجوز پزشك معتمد براي شركت در تمرينهاي يوگا. قبل از شروع برنامه تمريني هاتايوگا قد و وزن آزمودنيها اندازهگيري شد و اطلاعاتي درباره مراحل اجراي پژوهش اراي ه شد. پس از آزمايش نمايشي با استفاده از دستگاه بايودكس مدل (950-0) تعادل ايستا و پوياي آزمودنيها اندازهگيري شد به 1 طوري كه از آزمون ثبات وضعيتي براي سنجش تعادل ايستا و از آزمون خطر افتادن براي سنجش تعادل پويا استفاده شد. دستگاه بايودكس داراي يك صفحه تعادل سنج دايرهاي شكل مانيتور و يك سيستم پردازشگر الكترونيكي است كه دادهها را با فركانس 0 هرتز ثبت همزمان پردازش و به حافظه دستگاه ارسال ميكند. در آزمون ثبات وضعيتي شركت كننده بايد سه تلاش 0 ثانيهاي براي انطباق مركز ثقل با سطح اتكا روي صفحه تعادل سنج انجام دهد. بين هر تلاش به آزمودني 10 ثانيه استراحت داده ميشود. ميزان نوسان خط عمودي پاسچر بدن از مركز ثقل و مركز سطح اتكا روي صفحه ثابت تعادل سنج ثبت ميشود. شركت كننده بايد در هر تلاش تعادل و ثبات وضعيتي خود را بدون كوچكترين نوساني حفظ كند. در پژوهش به منظور حذف بازخورد همزمان بينايي صفحه نمايشگر پوشانده شد تا شركت كننده با تكيه بر اطلاعات دريافتي از حس عمقي توجه و تمركز تعادل خود را حفظ كند. پس از اتمام سه تلاش نتايج حاصل از دادهها در سه وضعيت كلي جهتهاي قدامي 5 4 خلفي و داخلي خارجي ثبت شد. در آزمون خطرافتادن نيز پس از قرار گرفتن فرد روي صفحه تعادل سنج اطلاعات مربوط به وضعيت قرار گرفتن پاشنه و زواياي هر دو پا ثبت شد. صفحه نمايشگر به منظور حذف بازخورد همزمان بينايي پوشانده شد با شروع آزمون صفحه تعادل سنج از حالت ثبات آزاد شده به طوري كه با كوچكترين تغيير بدن صفحه جابجا ميشد. در اين آزمايش شركت كننده تلاش ميكرد تا صفحه تعادل سنج را ثابت نگه دارد (سه تلاش 0 ثانيهاي را با 10 ثانيه استراحت بين هر تكرار). پس از اجراي پيش آزمون برنامه تمريني هاتايوگا (جدول 1) حداقل تا 4 ساعت قبل و يا بعد از غذا خوردن انجام شد. قبل از شروع تمرينها مربي 15 دقيقه را به گرم كردن عمومي بدن اختصاص داد سپس (0 دقيقه) آساناها (حركات بدني) پراناياما (تمرينهاي تنفسي) و در نهايت (15 دقيقه) 6 آرام سازي (شاواسانا) انجام شد. جدول 1) برنامه تمريني منتخب هاتايوگا تمرينهاي منتخب يوگا حركت كششي و چرخشي مفاصل آساهانا: ايستادن صحيح تمرينهاي كنار ديوار(حركات تقويتي عضلات بازو پهلوها پاها). پراناياما: تنفس آسان(طبيعي) شكمي(ديافراگمي) سينه اي ترقوه اي خورشيد و ماه شاواسانا: حالت جسد و آرامش ذكر دعاي جهاني يوگا مراحل تمرين گرم كردن بدن حركات بدني و تنفسي آرام سازي و تفكر زمان (دقيقه) تمامي حركات بدني منتخب هاتايوگا (جدول ) در پژوهش حاضر تعديل شدند تا سالمندان توانايير انجام حركات را داشته باشند. برنامه تمريني به مدت 8 هفته سه جلسه (1 ساعت) در هفته به طول انجاميد. پس از انجام مداخله مشابه با شرايط پيش آزمون با دستگاه بايودكس تعادل ايستا و پوياي شركت كنندگان سنجيده شد. از نرم افزار SPSS و آزمون t همبسته به منظور تحليل دادههاي تعادل ايستا و تعادل پويا استفاده در سطح معناداريP<0/05 استفاده شد. 1- postural stability - Fall Risk - overall 4- anterior/posterior 5- medial/lateral 6- relaxation

4 ه ب 49 (مجله سالمندي ايران) سال پنجم شماره هجدهم زمستان 189 ايستادن صحيح چرخش فرورفتگي شانه گره كردن مشت چرخش گردن پرس زانو نشست ساده سر به زانو حالت ستون مهره اي حالت نيمه ملخي جدول ) فهرست تمرينهاي منتخب حركات يوگا حركت نخل خوابيده حالت جسد پل حركت درخت حركت پيچ نشسته حركت درخت نخل حركت نخل خوابيده حركت آسياب دستي سلام بر خورشيد حركت پيچ ايستاده حركت جنگنده (چابك سوار) حركت نيم چرخ پهلو حركت سجده حركت ميز دوپايه قفل كردن يك پا تمرينهاي چشم قفل پا تمرينهاي كششي پا پروانه حركت گربه حركت پيچ ساده حركت پيچ ايستاده حركت نيم چرخ پهلو حركت ميز دوپايه حركت مثلث حركت مثلث پيچ يافتهها ميانگين و انحراف معيار شاخصهاي سن قد و وزن شركت كنندگان به ترتيب 64/1±/9 سال 156/8±۴/8 سانتيمتر و 67/±7/9 كيلوگرم بودند (جدول ). تا ثير 4 جلسه تمريني هاتايوگا بر تعادل ايستا (ثبات وضعيتي) زنان سالمند در سه وضعيت كلي (0/001=P) جهتهاي قدامي خلفي (0/00=P) و داخلي- خارجي (0/006=P) معنادار بدست آمد (جدول 4 ). به عبارت ديگر برنامه تمريني سبب بهبود شاخص تعادل ايستاي زنان سالمند شده به طوري كه نمره خطا در تعادل ايستا (كلي) از 1/7 1/04 در تعادل ايستا (قدامي خلفي) از 1/1 به 0/66 و در تعادل ايستا (داخلي خارجي) از 1/0 به 0/6 كاهش يافته است (نمودار 1 ). تا ثير تمرينهاي هاتايوگا بر تعادل پويا(خطر افتادن) زنان سالمند معناداربود (0/001=P). به عبارتي برنامه تمريني سبب بهبود شاخص تعادل پوياي زنان سالمند شده به طوري كه نمره خطا در تعادل پويا (كلي) از /76 به 1/57 كاهش يافته است (نمودار ). متغير تعادل ايستا (ثبات وضعيتي) متغير تعادل پويا كلي (خطر افتادن) قدامي خلفي داخلي خارجي جدول ) ويژگيهاي سن قد و وزن آزمودنيها (9 نفر) متغيرها ميانگين±انحراف معيار حداقل حداكثر سن (سال) قد(سانتي متر) وزن(كيلوگرم) / /4 64/1±/9 156/8±4/8 67/±7/9 جدول 4) نتايج آزمون براي تعادل ايستاي زنان سالمند( 9 نفر) پيش از تمرين ميانگين± انحراف معيار پس از تمرين ميانگين± انحراف معيار ميانگين مجذورات درون گروهي ميانگين مجذورات خطا F / 0/11 7/46 1/04±0/4 1/7±0/79 مقدارP 0/001 0/00 0/006 11/7 8/6 0/71 0/86 /189 /48 0/66±0/8 0/6±0/9 1/1±0/7 1/0±0/6 جدول 5) نتايج آزمون تي همبسته براي تعادل پوياي زنان سالمند( 9 نفر) پيش از تمرين ميانگين± انحراف معيار پس از تمرين ميانگين± انحراف معيار خطاي معيار ميانگين آزمون آماري t وابسته 6/515 18,0 57,1±0/08 /76±0/90 مقدارP 0/001

5 تا ثير تمرينات منتخب هاتا يوگا بر تعادل زنان سالمند 50 نمره خطا در تعادل پيش از تمرين پس از تمرين داخلي- خارجي قدامي- خلفي كلي تعادل ايستا(ثبات وضعيت) نمودار 1 مقايسه نتايج آزمون تعادل ايستا(ثبات وضعيت) پيش و پس از تمرين نمودار مقايسه نتايج آزمون تعادل پويا(خطر افتادن) پيش و پس از تمرين بحث در پژوهش حاضر تا ثير 4 جلسه تمريني هاتايوگا بر تعادل ايستا و پوياي زنان سالمند بررسي شد. نتايج اين تحقيق هم راستا با بيشتر تحقيقات مانند شام وي كوك و همكاران (1997) بارنت و همكاران (00) بتاني و بانورا (007) انجمن آمريكايي ورزش (1996) باري اس اوكن (006) همخواني دارد. اهميت انجام فعاليت بدني را بر بهبود تعادل تا ييد ميكند( 6 5). 17 به نظر ميرسد كنترل وضعيت در حين اجراي حركات يوگا نيازمند توليد و هماهنگي نيروهايي است كه حركات را به طور مو ثر جهت كنترل وضعيت بدن در فضا ايجاد ميكنند. جنبههاي تطابقي شامل اصلاح و تطبيق سيستمهاي حسي و حركتي در پاسخ به شرايط محيطي متفاوت است و از طرفي جنبههاي تخميني كنترل وضعيتي سيستمهاي حسي و حركتي را براي نيازهاي پاسچرال بر پايه تجربه و يادگيري قبلي تنظيم ميكند. در حين اجراي حركات يوگا رخداد تجربه حركتي سبب ميشود تا بدن مبتني بر روشهاي يادگيري تاحدودي بر نوسانات فاي ق آيد (7). مطابق با نتايج تحقيقات انجام شده به نظر ميرسد تمرينهاي هاتايوگا در حفظ و بهبود عملكرد صحيح دستگاه اسكلتي عضلاني شامل: دامنه حركتي مفصل انعطاف پذيري ستون فقرات ويژگيهاي عضلاني و

6 51 (مجله سالمندي ايران) سال پنجم شماره هجدهم زمستان 189 سالمند و عدم هم خواني با نتايج تحقيق حاضر كم بودن حجم نمونه كم بودن تعداد جلسات تمرين و پروتكل تمريني گروه يوگا باشد. نتيجهگيري تمرينهاي هاتايوگا بر تعادل ايستا و پويا اثر مثبت دارد گزارش شفاهي شركت كنندگان نيز مو يد بهبودي تمركز توجه خواب شادابي افزايش قدرت و انعطاف پذيري آنها بود. تمرينهاي منتخب هاتا يوگا توانسته استقامت و قدرت عضلات در اندام تحتاني زنان سالمند را بهبود بخشيده واحتمالا با افزايش كارايي سيستم حركتي عصبي و تقويت سازوكار گيرندههاي عمقي عضلات و مفاصل موجبات بهبود تعادل و كاهش خطر زمين خوردن شود. از جمله محدوديتهاي اين مطالعه عدم كنترل وضعيت تغذيه اجتماعي فرهنگي اقتصادي و بهداشتي شركت كنندگان عدم كنترل وضعيت قدرت عضلاني و خستگي ناشي از آن احتمال تصوير سازي ذهني منابع علمي و مقالات تخصصي كم بود. پيشنهاد ميشود تا ثير هاتايوگا و تمرينهاي ديگر از جمله فعاليتهاي هوازي در آب بر تعادل و ساير قابليتهاي آمادگي جسماني و حركتي نظير: انعطاف پذيري قدرت استقامت عضلاني هماهنگي و آمادگي عملكردي سالمندان نيز مورد مطالعه قرار گيرد. تشكر و قدرداني بدين وسيله از زحمات تمامي بانوان سالمندي كه در اين پژوهش شركت كرده و محقق را ياري نمودند كمال تشكر را دارم. هم چنين از سركار خانم طيبه خير آبادي مربي محترم يوگا مديران بهزيستي و مراكز نگهداري از سالمندان سپاسگزارم. ارتباطات بيومكانيك بين عضلات مفاصل غدد بافتها و ارگانهاي حياتي مو ثر باشد. از سويي تمرينهاي هاتايوگا با ضعف عضلاني ناشي از روند پيرشدن مقابله ميكند و توانايي مقاومت در برابر خستگي را بهبود ميبخشد( 8 5). انجام تمرينهاي مستمر و منظم هاتا يوگا ميتواند با تقويت عضلات ضد جاذبه روند نامتقارني ساختار اسكلتي و بي تناسبي پوسچرال مقابله كند و با افزايش دامنه حركتي مفاصل و توسعه جنبش پذيري ستون فقرات به حفظ وضعيت ثبات بدن كمك كند (9). به طور كلي با افزايش سن همراه با كاهش عملكرد دستگاههاي فيزيولوژيك در گير در تعادل ثبات وضعيت بدن دچار افت ميشود (17 ) و متعاقب آن احتمال رخداد خطر سقوط زمين خوردن و بروز صدمات ثانويه افزايش مييابد. افراد با استفاده از تمرين بدني به ويژه تمرين هاتايوگا كه نياز به امكانات و هزينه زيادي ندارد ميتوانند هم گام با افزايش سن مهارتهاي حفظ تعادل قامت را توسعه دهند و حتي برخي از مهارتهاي از دست رفته را دوباره بازيابند. اما مطالعه لينينگر (006) و موريس (008) به طور مستقيم تا ثير معنادار تمرينهاي يوگا بر تعادل زنان سالمند را تاي يد نكردند. لينينگر (006) تا ثيرات رواني و جسماني تمرينهاي هاتا يوگا را بر زنان سالمند بررسي كرد و دريافت گروه يوگا در مقايسه با گروه كنترل بهبودي معناداري در پويايي نشان دادند اما تعادل دو گروه تفاوتي نداشتند. احتمالا تعداد كم جلسات تمرين در هفته و تقسيم گروه تجربي (گروه تمريني يوگا) به دو كلاس ناهمگن ميتواند از جمله دلايل معنادار نبودن تا ثير تمريني يوگا بر تعادل زنان سالمند باشد. نتايج تحقيق موريس (008) نيز كه تا ثير تمريني يوگا و تعادل را بر آگاهي محيطي در سنجش كنترل وضعيتي و توجه زنان سالمند مقايسه كرد. تمرينهاي يوگا بر بهبودي كنترل تعادل سالمندان مو ثر نبود كه به نظر ميرسد معنادار نبودن تا ثير تمريني يوگا بر تعادل زنان

7 تا ثير تمرينات منتخب هاتا يوگا بر تعادل زنان سالمند 5 REFERENCES منابع 1. Attix DA, Welsh Bohmer KA. An Integrated model for Geriatric Neuropsychological Assessment. In: Attix DK,Welsh Bohmer KA. Geriatric Neuropsychology Assessment and Intervention 9. New York: United State of America 006. pp Woollacott MA. Systems contributing to balance disorders in older adults. Journal of Gerontology Medical Science 000; 55A: Benjuya A, Melzer I, Kaplanski J. Aging induced shfts from the reliance on sensory input to muscle co-contraction during balanced standing, Journal of Gerontology 004; 59A(): Shumway-Cook A, Woollacott MA. Motor control: Theory and Practical applications. Lippincott W. th,philadelphia; Morris D. An evaluation of yoga for the reduction of fall risk factors in older adults [Dissertation]. Florida: The Florida State Univ; Lord SR, Clark RD,Weissier IW. physiological factors associated with falls in an elderly population. Journal of American Geriatric Social 1991;9: Schieppati M, Hogon M, Grasso M, Nardone A, Galante M. The limits of equilibrium in young and elderly subjects and in parkinsonians. Electroencephalography and Clinical Neurophysiology 1994; 9: Woollacott M, Shumway-Cook A, Nashner L. Aging and postural control: Changes in sensory organization and muscular coordination. International Journal Of Aging and Human Development 1986;(): Melzer I, Benjuya N, Kaplanski J. Age related changes in muscles strength and fatigue. Isokinetic Exercise Science 000; 8: Wipple RH, Wolfson AI, American PM. The relationship of knee and ankle weakness to falls in nursing home residents: An isokinetic study. Journal of American Geriatric Social 1987; 5: Wolfson L, Whipple R, Derby C, Amerman P, Nashner L. Gender differences in the balance of healthy elderly demonstrated by dynamic posturography. Journal of Gerentology 1994;49(4): Lapier T, Liddle S, Bain C. Acomparison of static and dynamic balance in older men versus women. Physiotherapy Canada 1997;49(): Barnett A, Smith B, Lord, Williams M, Baumand A. Community based group exercise improves balance and reduces falls in at risk older people: A randomized controlled trial. Age and Aging 00; (4): مهرورز الف. عبور سالم از گذرگاه سالمندي با ورزش. روزنامه ايران 6 مهر 188 (48): Ramsbottom R, Ambler A, Potter J, Jordan B, Nevill A, Williams C. The effects of 6 months training on leg power, balance, and func-tional mobility of independently living adults over 70 years old. Journal of Aging and Physical Activity 004; 1: Handrakis JP, Southard VN, Abreu JM, Aloisa M, Doyen MR, Echevarria LM et al. Static Stretching Does Not Impair Performance in Active Middle-Aged Adults. Journal of Strength & Conditioning Research 010; 4 (): Leininger P. Physical and psychological effects of yoga exercise on healthy community-dwelling older adult women [Dissertation]. Pennsylvania: Temple Univ; Luskin F, Newell K, Griffith M, Holmes M, Telles S, DiNucci E et al. A review of mind/body therapies in the treatment of musculoskeletal disorders with implications for the elderly. Alternative Therapies in Health and Medicine 000; 6: Newberg A, Alavi A, Bime M, Pourdehnad M, Santana J, Aquili E. The measurement of regional cerebral blood flow during the complex cognitive task of meditation: A preliminary SPECT study. Psychiatry Research: Neuroimaging Sect 001;106: Shumway-Cook A, Woollacott M, Kerns KA, Baldwin M. The effects of two types of cognitive tasks on postural stability in order adults with and without a history of falls. Journal of Gerontology 1997; 5A (4): موحدي ع. يوگا و بخشهاي مختلف آن. دوماهنامه دانش يوگا آبان و آذر : نظري نوكاني م. مباني يوگا(نهال معرفت). چاپ اول. تهران: انتشارات فراوان بابك ه. آنچه يك معلم يوگا بايد بداند. دو ماهنامه دانش يوگا دي و بهمن : 4. Raub J. Psychphysiologic effects of hatha yoga on musculoskeletal and cardiopulmonary function: A literature review. Journal of Alternative and Complimentary Medicine 00; 8: Bonura KB. The impact of yoga on psychological health in older adults. Florida State University. Inpress American Council On Exercise (ACE). Instractor s Manual. Boston MA: Reebok Univercity press; Hsiao-Wecksler ET, Robinovitch SN. The effect of step length on young and elderly womens ability to recover balance. Clinical biomechanics 007; (5): Oken BS, Zajdel D, Kishiyama S, Flegal K. Randomized Controled Six- month,trial of Yoga in Healthy Seniors: Effects of Cognition and Quality of life. Alternative Therapies in Health and Medicine 006;1(1): هريس ر فرانكل د هريس س. تناسب اندام و سلامتي پس از 50 سال. پويان ژ. تهران