تاثير دوره ا موزش نظامي بر ويژگيهاي شخصيتي دانشجويان نظامي. Effect of military training on personality traits of military students

Transcript

1 Iranian Journal of Military Medicine Vol. 13, No. 4, Winter 2012 Pages: مجله طب نظامی صفحات: ۱۹۵-۲۰۰ تاثير دوره ا موزش نظامي بر ويژگيهاي شخصيتي دانشجويان نظامي Downloaded from militarymedj.ir at 21: on Tuesday September 4th 2018 ۲ ۲ ۱ * بهنام ملکي MSc سعيد صانعي PhD حسين برهاني MSc اکبر قوامي MSc گروه تربيت بدني دانشکده تربيت بدني واحد شهرري دانشگاه ا زاد اسلامي شهرری ايران (ع) گروه تربيت بدني دانشکده تربيت بدني دانشگاه امام حسين تهران ايران ۲ گروه تربيت بدني دانشکده تربيت بدني دانشگاه اروميه اروميه ايران ۱ * چکيده اهداف: شخصيت از بنياديترين مفاهيم روانشناسي است که با تجارب مختلف تحت تاثير قرار ميگيرد. برخورداربودن از شخصيت مطلوب يک ديدگاه ايدها ل و مورد توجه براي نيروهاي نظامي است. بنابراين هدف از اين پژوهش بررسي اثر دوره ا موزش نظامي بر ويژگيهاي شخصيتي دانشجويان غيرورزشکار ورودي به محيط نظامي بود. روشها: اين پژوهش نيمهتجربي در سال ١٣٩٠ انجام شد. افراد مورد مطالعه ۱۰۵ دانشجوي پسر غيرورزشکار ورودي سال تحصيلي ۱۳۸۹-۹۰ يکی از دانشگاههای افسري ايران بودند که با نمونهگيري تصادفي ساده انتخاب شدند. ابزار جمعا وری اطلاعات پرسشنامه مشخصات فردي و پرسشنامه شخصيتي برن رويتر بود. دادهها با استفاده از ا زمون کولموگروف- اسميرنوف و ا زمون T وابسته بهکمک نرمافزار ا ماری SPSS 16 تحليل شد. يافتهها: ا موزش نظامي بر چهار صفت شخصيتي مورد بررسي تاثير معنيدار مثبت داشت و سبب افزايش اعتماد به نفس برتريجويي برونگرايي و کاهش ميل به عصبيبودن افراد مورد مطالعه شد (۰/۰۰۱=p). اين در حالي بود که ا موزش نظامي بر دو صفت شخصيتي اجتماعيبودن (۰/۰۰۲=p) و باخودبودن تاثير معنيدار منفي داشت (۰/۰۰۱=p) يعني سبب افزايش حالت باخودبودن و کاهش اجتماعيبودن افراد مورد مطالعه شد. نتيجهگيري: ا موزش نظامي سبب افزايش تعادل هيجاني برونگرايي اعتمادبهنفس و برتريجويي دانشجويان ميشود. اين در حالي است که اين برنامهها باعث غيراجتماعيشدن و ايجاد حالت انزوا در دانشجويان میشود. مسي ولين امر بايد با درنظرگرفتن تمهيدات لازم در طول دوره ا موزش نظامي مقدمات ازبينرفتن اثرات منفي و افزايش اثرات مثبت اين دوره را بر صفات شخصيتي دانشجويان فراهم ا ورند. کليدواژهها: ا موزش نظامي ويژگيهاي شخصيتي دانشجويان نظامي Effect of military training on personality traits of military students Maleki B.* MSc, Sanei S. 1 PhD, Borhani H. 2 MSc, Ghavami A. 2 MSc Branch, Department of Physical Education, Faculty of Physical Education, Shahr-e-Rey Islamic Azad University, Shahr-e-Rey, Iran 1 Department of Physical Education, Faculty of Physical Education, Emam Hossein University, Tehran, Iran 2 Department of Physical Education, Faculty of Physical Education, University of Urmia, Urmia, Iran Abstract Aims: Personality is one of the most fundamental concepts of psychology that is affected by various experiences.having an acceptable character is an ideal view and a remarkable point for military forces. Therefore, the aim of this study was to investigate the effects of military training on personality traits of non-athlete students who enter the military environment. Methods: This quasi-experimental study was carried out in The study subjects were 105 non-athlete male students who entered one of the Cadet Universities of Iran in the academic year of and were selected by simple random sampling. The data gathering tools were personal characteristics questionnaire and Bern Reuter Personality Inventory. Data were analyzed by Kolmogorov-Smirnov test and dependent T-test using SPSS 16 software. Results: Military training had a significant positive effect on four of the studied characteristics and increased self-confidence, dominancy, extroversion and the decrease of neurotic tendency (p=0.001). This happened while military training had a significant negative effect on sociability (p=0.002) and self-sufficiency (p=0.001) and caused increase in isolation and decrease in sociability. Conclusion: Military training increases emotional balance, extroversion, self-confidence and dominancy in students, while it results in dissociability and isolation of students. Authorities should consider necessary arrangements during military training in order to wash out negative effects and enhance more positive effects of this period on students personality traits. Keywords: Military Training, Personality Traits, Military Students. behnam.m1362@gmail.com. 90/10/11 : : 90/3/18 :

2 ۱۹۶ بهنام ملکي و همكاران مقدمه شخصيت از بنياديترين مفاهيم روانشناسي است که نظريههاي مختلفي از جمله نظريه يادگيري اجتماعي نظريه روانکاوي و نظريه صفات شخصيتي در مورد ا ن وجود دارد. با توجه به اين نظريهها شخصيت را ميتوان براساس تعدادي ابعاد پيوسته توصيف کرد که هر يک نماينده يک صفت هستند [۱]. لازاروس و مونات شخصيت را ترکيب روانشناختي منحصربهفردي ميدانند که عبارت است از ساختارها و فرا يندهاي روانشناخت ي نسبت ا ثابت و اساسي که تجربه انسان را سازمان داده و اعمال و واکنشهاي شخص را نسبت به محيط شکل ميدهد [۲]. اگرچه شخصيت افراد در اوايل زندگي شکل ميگيرد ولي برخي از کارشناسان بر اين باورند که شخصيت با تجارب بعدي تغيير مييابد و اصلاح ميشود [۳]. تربيت روان و پرورش خصلتهاي شخصيتي صحيح نهتنها در راس برنامههاي تربيتي انبيا قرار داشته بلکه بسياري از نهادهاي اجتماعي و ا موزشي نيز ميکوشند تا با تکيه بر تجارب و يافتههاي علمي و بهرهگيري از علوم رفتاري و انساني به رشد رواني افراد جامعه در دنياي امروز کمک کنند [۴]. برخورداربودن از شخصيت مطلوب يک ديدگاه ايدها ل و مورد توجه براي نيروهاي نظامي است. افراد نظامي بهلحاظ ماموريتهاي ويژه حرفهاي با مسايل شغلي بيشتري مواجه بوده و مشکلات روانشناختي بيشتري در مقايسه با ساير مشاغل دارند. فشار رواني ناشي از نوع شغل ماموريتهاي پيچيده قوانين سخت احتمال مجروحيت معلوليت اسارت و حتي مرگ از جمله مسايلي است که احتمال ا نها در مشاغل نظامي بسيار بيشتر از مشاغل غيرنظامي است [۵]. تحقيقات حاکي از شيوع انواع اختلالات رواني شامل اضطراب تنيدگي و افسردگي در جامعه امروزي (بهخصوص در بين نظاميان بهدليل ماهيت کار ا نها) است بهگونهاي که افراد زيادي از اين مشکلات رنج ميبرند و سالانه هزينههاي سرساما وري صرف درمان اين اختلالات ميشود [۶]. از سوي ديگر پيشرفت علم و تکنولوژي در عصر حاضر سبب شده دشمنان با ايجاد فضاهاي مجازي الکترونيکي جنگ نرم همهجانبهای را ا غاز کنند و اگر يک فرد نظامي داراي شخصيتی متعادل و باثبات نباشد بهراحتي مغلوب اين فضاهاي سياسي شده و به يک نيروي ضدسازمان تبديل ميشود. پس يکي از عمدهترين اهداف ا موزش نظامي در هر سازمان نظامي علاوه بر برنامهريزي براي ارتقاي ورزيدگي و ا مادگي جسماني تاکيد بر ا مادگي روحي و داشتن شخصيت سالم و ايمن براي برا وردن نيازهاي سازمان است. ضمن ا اين مقوله در جريان استخدام و گزينش کارکنان براي سازمان همچنين تعيين بهرهوري و راندمان کاري و نيز سبک تعاملات کارکنان برحسب نوع شغل اهميت خود را بهوضوح نشان ميدهد [۷]. تاکتيکهاي رزم انفرادي احترامات و ا داب نظامي رژهها حرکات سينهخيز خيزهاي نظامي حرکات سريع عبور از موانع راهپيمايي دويدن با سلاح دروس تي وري نظامي دروس معنوي تربيتبدني و ورزش صبگاهي و غيره جزء لاينفک دورههاي ا موزش نظامي هستند و سطح نسبت ا بالايي از ا مادگي جسماني را طلب مينمايند. پس فعاليت بدني بهعنوان ابزاري براي رسيدن به سلامت جسماني و رواني زيربناي اصلي تمام ا موزشهاي نظامي در نقاط مختلف جهان است و نقش بسيار مهمي در بروز استعدادهاي نهفته افراد دارد. تحقيقات مختلفي نشان دادهاند که فعاليت حرکتي منظم بهطور فوقالعادهاي بر وضعيت جسماني و رواني افراد تاثير دارد بهصورتی که ميتوان از فعاليت بدني بهعنوان وسيلهاي براي تربيت و شکلپذيرکردن شخصيت ياد کرد ۴] ۱۵ ۱۴ ۱۳ ۱۲ ۱۱ ۱۰ ۹ ۸ ۱۸]. ۱۷ ۱۶ اما بايد توجه داشت که دورههاي ا موزش نظامي چهارچوب مشخصي دارند و علاوه بر فعاليت بدني تمام برنامههاي پيادهشده از زمان بيداري تا زمان خواب را شامل ميشوند. تحقيقاتي نيز صرفا تاثير ا موزش نظامي را بر فاکتورهاي رواني و شخصيتي مورد بررسي قرار دادهاند از جمله تحقيق صادقينيا که نشان داد دوره ا موزش نظامي بر سلامت رواني ا زمودنيها تاثيرگذار است و سبب بهبود سلامت رواني ا نها ميشود [۱۹]. اما خادمالحسيني و همکاران در تحقيق خود به اين نتيجه رسيدند که اين دوره تاثير معنيداري بر سلامت عمومي ا زمودنيها ندارد [۲۰]. دانشفرد و همکاران نيز در تحقيقي رابطه دورههاي ا موزش وظيفه عمومي و توسعه مهارتهاي شخصيتي را روي ۲۳۰ سرباز تحت ا موزش در يکي از مراکز ا موزشي نزاجا بررسي کرده و نشان دادند ا موزش نظامي بر مهارتهاي شخصيتي اعتمادبهنفس نفوذ و کمالگرايي مهارتهاي ارتباطي (برونگرايي) روحيه کار تيمي مسي وليتپذيري و تجربه فردي تاثير مثبت معنيدار دارد [۲۱]. همچنين اشميت و همکاران طي تحقيقي نشان دادند فاکتورهاي ذهني نگراني و دلواپسي در شرايط پراستر س دوره ا موزش نظامي احتمال وقوع حملات وحشتزدگي و ترس را در ا زمودنيها افزايش ميدهند [۲۲]. طبق نتايج تحقيق اولتمن افرادي که پس از ا موزش نظامي نيروي هوايي را ترک کرده بودند نسبت به ا نهايي که هنوز پس از دو سال از ا موزش نظامي بهعنوان کارکنان نظامي خدمت ميکردند در ويژگيهاي مرتبط با اختلالات شخصيتي پارانوي يد اجتناب و مرزي بهطور معنيداري نمرات بالاتري بهدست ا وردند. همچنين بين دو گروه در ويژگيهاي مرتبط با اختلالات شخصيتي ضداجتماعيبودن روانرنجوري وابستگي اسکيزوي يد اسکيزوفرنيگونه و هيسترونيک تفاوت معنيداري وجود داشت [۲۳]. در تحقيق زيونگ و همکاران %۲۵/۲ سربازان طي ا موزش نظامي علايم افسردگي باخودبودن و انزوا را از خود نشان دادند و اين افسردگي و حالت باخودبودن در افراد داراي تحصيلات بالاتر شهري افرادي که مدت کوتاهتري در ارتش بودند و افراد داراي ا سيب بدني بيشتر بود [۲۴]. گول ک و همکاران در مطالعهاي به بررسی شيوع علايم افسردگي در ۲۹۱۰ سرباز تازهاستخدام در ارتش ترکيه پرداختند و نشان دادند که %۹/۲۹ ا زمودنيها دچار علايم افسردگي و انزوا شدهاند که اين رقم بالاتر از ا مار اين علايم در جمعيت عادي بوده است [۲۵]. چتور ودولا و جوزف نيز در مطالعهاي روي ۵۰ افسر خلبان مجله طب نظامي

3 ه ا Downloaded from militarymedj.ir at 21: on Tuesday September 4th 2018 تاثير دوره ا موزش نظامي بر ويژگيهاي شخصيتي دانشجويان نظامي به اين نتيجه رسيدند که اين افسران از لحاظ ويژگي بهزيستي روانشناختي در سطح متوسط از لحاظ صفت شخصيتي روانرنجوري در سطح بالا و از نظر صفت شخصيتي برونگرايي در سطح خيلي بالايي قرار دارند [۲۶]. در کل با بررسي تحقيقات انجامشده در حوزه شخصيت مشخص ميشود که قسمت عمده مطالعات در رابطه با ايجاد تغييرات در ويژگيهاي شخصيتي جنبه ورزشي دارند. همچنين اکثر مطالعات انجامشده در ايران و در حوزههاي نظامي بيشتر به بررسي سلامت رواني و مشکلات و اختلالات رواني تاکيد داشتهاند و کمتر به جنبههاي توسعه شخصيتي بهويژه در دانشجويان نظامي در دانشگاههاي افسري پرداختهاند. از سوي ديگر تاثير دورههاي ا موزش نظامي بر فاکتورهاي مختلف از جمله ا مادگي جسماني [۱۹ ۲۷] استقامت قلبي و عروقي [۱۹ ۲۸] و ا سيبهاي بدني افراد نظامي [۲۹] بهکرات بررسی شده است. بنابراين با توجه به مطالب عنوانشده انجام تحقيقي که تاثير ا موزش نظامي را بر ويژگيهاي شخصيتي دانشجويان نظامي بررسي کند ضروري بهنظر ميرسد. بههمين منظور هدف از اين تحقيق بررسي تاثير دوره ا موزش نظامي بر ويژگيهاي شخصيتي دانشجويان غيرورزشکار ورودي به دانشگاه افسري بود. روشها اين پژوهش از نوع نيمهتجربي بوده و طرح تحقيق يکگروهي با پيشا زمون و پسا زمون است که در سال ١٣٩٠ انجام شد. جامعه ا ماري شامل کليه دانشجويان پسر ورودي سال تحصيلي ٩٠-١٣٨٩ يکي از دانشگ هاي افسري کشور بهتعداد ٩٥٠ نفر بود. پس از انجام مقدمات کار ليست دانشجويان ورودي به دانشگاه از طريق هماهنگيهاي بهعملا مده با معاونت دانشجويي دانشگاه بهدست ا مد. سپس ٢٧٤ نفر از افراد جامعه (براساس فرمول تعيين حجم نمونه کوکران) با استفاده از روش نمونهگيري تصادفي ساده (روش جدول اعداد تصادفي) انتخاب شدند که همگي ا نها پرسشنامه مربوط به مشخصات فردي (شامل ميزان معدل ديپلم سن وزن قد و سي والات مختلف طراحيشده براي مشخصکردن سابقه ورزشي و ورزشکاربودن و غيرورزشکاربودن نمونهها) را تکميل کردند. از بين اين افراد تعداد ١٠٥ نفر حايز شرايط شدند يعني غيرورزشکاربودن ا نها محرز شد و بهعنوان نمونه اصلي تحقيق در نظر گرفته شدند که اين تعداد نمونه نيز براي تحقيق نيمهتجربي مناسب است. علاوه بر پرسشنامه مشخصات فردي از پرسشنامه شخصيتي برنرويتر [۳۰] براي جمعا وري اطلاعات استفاده شد. افراد مورد مطالعه پس از ۱۰ روز از ورود به محيط دانشگاه نظامي پرسشنامههاي مربوط به مرحله پيشا زمون را تکميل کردند و دوره ا موزش نظامي بهمدت ۱۶ هفته و ۱۹۷ در نيمسال اول سال تحصيلي ۸۹-۹۰ روي ا نها اجرا شد. دوره ا موزش نظامي شامل دو قسمت بود: برنامه سين و برنامه درسي. برنامه سين عبارت بود از کليه فعاليتهاي دانشجويان از وقت بيدارباش تا هنگام خواب در طول اين ۱۶ هفته و برنامه درسي عبارت بود از کليه ا موزشهاي رزم مقدماتي نظري و عملي ا موزشهاي عقيدتي و حفاظتي و ا موزشهاي اردوگاهي پيادهشده در طول ۱۶ هفته ا موزش نظامي. بنابراين براي تمام لحظات زندگي دانشجويان در طول ا موزش نظامي برنامه خاصي وجود داشت. اين افراد دوباره در پايان دوره ا موزشي پرسشنامههاي مربوط به مرحله پسا زمون را تکميل کردند. پرسشنامه شخصيتي برنرويتر که اجراي ا ن براي گروههاي سني ١٩ تا ٢٥ سال مناسبتر است حاوي ١٢٥ سي وال است كه ا زمودني بهصورت "بلي" "خير" يا "نميدانم" به ا نها پاسخ ميدهد و براساس همين پاسخها ٦ ويژگي شخصيتي فرد مشخص ميشود. در واقع پرسشنامه برنرويتر ٦ جنبه شخصيت را ارزشيابي ميكند. بنابراين پاسخها ٦ بار تصحيح ميشود و هر بار تصحيح يكي از جنبهها را ا شكار ميكند. ٦ جنبه مورد توجه عبارتند از: ميل به عصبيبودن باخودبودن درونگرايي- برونگرايي برتريجويي اعتمادبهنفس و اجتماعيبودن. نمرهاي كه به هر يك از سي والات در هر يك از مقياسها داده ميشود براساس ارزش شخصيتي ا نها تعيين شده و بين ٧+ تا ٧- متغير است. اين ارزش در مورد مقياس F بين ٨+ تا ٨- است. نمره ا زمودني براي هر مقياس عبارت خواهد بود از جمع جبري نمرات مثبت و منفي او. اگر ا زمودني به يك سي وال پاسخ ندهد ميتوان ا ن را در رديف پاسخهاي علامت سي وال " " قرار داد. پس از ا نكه جمع جبري نمرات بهدست ا مد بهكمك جدول درصد نمرات محاسبه ميشود. نمره بالاتر از ٥٠% در مقياس اول نشانه بيثباتي و عدم تعادل هيجاني در مقياس دوم نشانه باخودبودن در مقياس سوم نشانه درونگرايي در مقياس چهارم نشانه برتريجويي در مقياس پنجم نشانه خودکمبيني و در مقياس ششم نشانه غيراجتماعيبودن است. پايايي اين پرسشنامه با روش بازا زمايي بين ٠/٧٨ تا ٠/٩٢ براي مقياسهاي مختلف بوده است [۳۰]. همچنين ضريب پايايي هر صفت توسط رمضانينژاد با روش دونيمهکردن و با استفاده از فرمول اسپيرمن محاسبه شده است که در مقياسهاي مختلف داراي ضرايب ٠/٨٥ تا ٠/٩٢ است [۴]. ضريب اعتبار اين پرسشنامه نيز بين ٠/٧٩ تا ٠/٩٤ براي مقياسهاي مختلف بوده است [۳۰]. با توجه به ماهيت پژوهش از ا مار توصيفي براي توصيف طبقهبندي و تنظيم نمرات خام از طريق محاسبه ميانگين انحراف استاندارد و رسم نمودارها استفاده شد و در بخش ا مار استنباطي بهمنظور بررسي نرمالبودن دادهها از ا زمون کولموگروف- اسميرنوف و براي ا زمون فرضيهها از ا زمون T وابسته استفاده شد. براي تجزيه و تحليل دادهها بسته نرمافزار ا ماري SPSS 16 بهکار برده شد و سطح معنيداري تمامي فرضيهها ۰/۰۵=α در نظر گرفته شد. Ir J Military Medicine Vol. 13, No. 4, Winter 2012

4 ۱۹۸ بهنام ملکي و همكاران نتايج دامنه سني افراد مورد مطالعه ٢٤-١٨ سال بود. ميانگين سني ا نها ١/٥٧±١٩/٥٦ سال ميانگين وزن ٩/٦٩±٦٦/٩٥ کيلوگرم ميانگين قد ٦/٣٥±١٧٥/٩٤ سانتيمتر و ميانگين معدل ديپلم ا نها ١/٧٥±١٦/٠٤ بود. ميانگين و انحراف استاندارد مربوط به هر يک از صفات شخصيتي ا زمودنيها در مرحله پيشا زمون و پسا زمون در جدول ١ ا ورده شده است. در صفات شخصيتي ا زمودنيها شامل ميل به عصبيبودن باخودبودن درونگرايي و برونگرايي برتريجويي اعتمادبهنفس و اجتماعيبودن بين مرحله پيشا زمون و پسا زمون تفاوت ا ماري معنيدار وجود داشت (جدول ٢). بحث شاخص صفات شخصيتي ميل به عصبيبودن حالت باخودبودن درونگرايي و برونگرايي برتريجويي اعتمادبهنفس اجتماعيبودن جدول ۱) ميانگين و انحراف استاندارد صفات شخصيتي ا زمودنيها در مرحله پيشا زمون و پسا زمون مرحله صفات شخصيتي ميل به عصبيبودن باخودبودن درونگرايي و برونگرايي برتريجويي اعتمادبهنفس اجتماعيبودن پيشا زمون انحراف ميانگين استاندارد ٤٦/٣٧-٤٢/٧٧ پسا زمون انحراف ميانگين استاندارد ٥٦/٥٨ ٣٥/١٦ ٣٨/٨٤ ٣٨/٨١ ٧٤/٨٤ ٤٨/٣٠-٧٦/٣١ ٢/٨٣-٣٥/٠٣ ٤٩/٢٠-٢٩/٩٧-٢٧/٤٠ ٣٥/٠٩ ٢٦/٠٧ ٢٧/٧١ ٤٧/٨٤ ٤٦/٣٠-١٦/٦٩-١٣/٧٧ ١٢/٢٦ ١٣/١٧-٤٧/٤٣ جدول ۲) مقايسه ميانگين صفات شخصيتي ا زمودنيها در مرحله پيشا زمون و پسا زمون (١٠٥=N) تفاوت ميانگين تفاوت انحراف استاندارد تفاوت خطاي استاندارد ميانگين درجه ا زادي( df ) ا زمون T ١٠٤ ٦/١٧ ٦٣/٢٧ ٣٣/٤٥ وابسته ٥/٤٣ سطح معنيداري ۰/۰۰۲-٣/٧٧ ٥/٦٠-٨/٤٠ ٤/٧٨-٣/١٨ ٥/١٧ ٣/٧٩ ٤/٣٩ ٩/٠١ ٦/٢٨ ٥٢/٩٨ ٣٨/٨٤ ٤٥/٠٤ ۹۲/۳۵ ٦٤/٣٦-١٩/٥١ ٢١/٢٥-٣٦/٩٤ ۴۳/۱۴-٢٠/٠٢ با توجه به يافتههاي پژوهش دوره ا موزش نظامي بر صفت شخصيتي ميل به عصبيبودن تاثير معنيدار مثبت داشته است يعني ا زمودنيها در پايان دوره تمايل به ثبات و تعادل هيجاني داشتند و از ميزان عصبيبودنشان کاسته شده بود که اين يافته با نتايج بسياري از تحقيقات ورزشي انجامشده در اين خصوص همخوان است. از جمله تحقيق ما رش و همکاران [۱۲] رمضانينژاد [٤] سيدعامري [٨] سنت- فارد [١٣] اسدپور [٩] فيلهو و همکاران [۱۴] دیمور [۱۵] و دونالد [۱۶] که هر يک بهطريقي نشان دادهاند فعاليت بدني موجب افزايش تعادل هيجاني و کاهش ميل به عصبانيت افراد ميشود. با وجود اين که بهنظر ميرسد خصوصيات ذاتي دوره ا موزش نظامي از جمله دوري دانشجويان از خانه و خانواده تغيير در سبک زندگي تغيير در عادات غذايي حاکمبودن نظم و انضباط شديد تغيير در ريتم خواب و بيداري فعاليت بدني مستمر و غيره [٢٠] ميتواند بر صفت شخصيتي ميل به عصبيبودن دانشجويان تاثير منفي گذارد اما احتما لا کسب ا مادگي جسماني بالا توسط ا زمودنيهاي غيرورزشکار در طول دوره ا موزش نظامي از طريق انجام فعاليتهاي منظم نظامي و ورزشي باعث شد که عليرغم تمامي مشکلات ميل به عصبيبودن دانشجويان در سطح مطلوب حفظ شده حتي کاهش يابد. فستينگ [٣١] و اسمايل و يانگ [٣٢] نيز در پژوهشهايي نشان دادند ا مادگي جسماني بالا باعث کاهش اضطراب نااميدي عصبانيت و افزايش اعتمادبهنفس و ثبات هيجاني ميشود. از سوي ديگر اين نتيجه با يافتههاي صادقينيا [١٩] تاحدودي همسو است اما با يافته خادمالحسيني [٢٠] ناهمخوان است. احتمال ميرود يکي از دلايل عمده اين اختلاف مربوط به ا زمودنيهاي دو تحقيق باشد. در مطالعه ما نمونههاي انتخابشده همگي غيرورزشکار بودند. اين در حالي است که از بين ٣١١ نمونه شرکتکننده در پژوهش خادمالحسيني ٣٨/٣% بهصورت روزانه ٣٥/٤% بهصورت هفتگي و ٢٦% بهصورت گاهگاه تمرين ورزشي انجام ميدادند و از ا نجايي که ورزشکاران از نظر تعادل و ثبات هيجاني نسبت به غيرورزشکاران در وضعيت بهتري قرار دارند [٤ ١٥] ١٤ ١٣ ١٢ ٨ ا موزش نظامي بر سلامت رواني و تعادل هيجاني ا نها تاثير معنيدار نداشته است. از بررسي و تجزيه و تحليل نتايج حاصل از صفت شخصيتي باخودبودن و مشاهده تفاوت معنيدار منفي بين مرحله پيشا زمون و پسا زمون ميتوان چنين نتيجه گرفت که ا موزش نظامي باعث شده دانشجويان از تشويقها و همدليهاي ديگران گريزان باشند و بيشتر دچار حالت باخودبودن و انزوا شوند که با تحقيقات ورزشي رمضانينژاد [٤] سيدعامري [٨] اسدپور [٩] و برند [١٨] همخواني ندارد. شايد دليل اين اختلاف تفاوت فاحش بين دو محيط نظامي و ورزشي است. مجله طب نظامي

5 تاثير دوره ا موزش نظامي بر ويژگيهاي شخصيتي دانشجويان نظامي افراد در محيطهاي ورزشي ضمن فراگيري مهارتهاي مختلف از راهنماييهاي مربي در نحوه اجراي مهارت و بازي بهرهمند شده و با اجراي صحيح مهارت و کسب امتياز مورد تشويق مربي و همبازيهاي خود قرار ميگيرند و در نتيجه از حالت انزوا و باخودبودن خارج ميشوند [٩]. اين در حالي است که شرايط خاص حاکم بر محيطهاي نظامي ميتواند باعث برانگيختگي حالت انزوا باخودبودن و افسردگي نيروها بهويژه نيروهاي ورودي شود. يافتههای گولک [٢٥] و زيونگ [٢٤] نيز موافق با يافتههاي اين تحقيق است. احتمال دارد تفاوت زياد محيط نظامي با محيط زندگي قبلي سختگيريها و قوانين نظامي و فعاليت بدني سنگين دليل اصلي چنين نتايجي در نظاميان باشد [۳۳]. براساس يافتههاي تحقيق نمرات صفت شخصيتي درونگرايي و برونگرايي ا زمودنيها در قبل و بعد از دوره ا موزش نظامي تفاوت معنيدار دارند که حاکي از تاثير ا موزش نظامي بر اين صفت شخصيتي است يعني ا زمودنيها در پايان دوره ا موزش نظامي برونگراتر شده بودند. افراد برونگرا بهندرت غمگين ميشوند معمو لا از اختلالهاي هيجاني رنج نميبرند و اجازه نميدهند كه خيالبافي بر اعمال ا نها مسلط شود [۳۰]. اين نتيجه با يافتههاي رمضانينژاد [۴] گروهن و ا گلف [۱۰] سيدعامري [۸] سنت- فارد [١٣] دیمور [۱۵] و دونالد [۱۶] در حوزه ورزشي و با يافتههاي دانشفرد [۲۱] و چتور ودولا [۲۶] در حوزه نظامي همسو است اما با يافتههاي اسدپور [۹] گونتانگ [۱۱] و مارش و همکاران [۱۲] در حوزه ورزشي همخوانی ندارد. احتما لا دليل اين اختلاف نوع رشته ورزشي ا زمودنيها در تحقيقات ورزشي است که در اين سه تحقيق از نوع ورزشهاي انفرادي بوده است. کسب موفقيت در رشتههاي انفرادي تنها به تلاش و کوشش خود فرد بستگي دارد و اين امر ميتواند در ايجاد خيالبافي و کسب حالت درونگرايي در افراد موثر باشد [۹]. در حالي که يکي از پيششرطهاي اصلي ا موزشهاي نظامي در نقاط مختلف جهان تاکيد بر کار گروهي و کسب هماهنگي در فعاليتهاي مختلف از جمله رژه صف جمع ورزش گروهي تاکتيکها و حرکات نظامي است. همانطور که دانشفرد [۲۱] نيز نشان داد ا زمودنيها طي ا موزش نظامي مسي وليتپذيري و روحيه کار تيمي خود را افزايش ميدهند که احتما لا اين عوامل نيز در افزايش مهارتهاي ارتباطي و برونگراترشدن ا نها دخيل بوده است. يافتههاي تحقيق نشان داد ا موزش نظامي سبب افزايش حس برتريجويي و اعتمادبهنفس ا زمودنيها ميشود. اين نتايج نيز با يافتههاي بيشتر تحقيقات ورزشي انجامشده در اين زمينه از جمله تحقيق رمضانينژاد [۴] اسدپور [۹] رتناکوز [۱۷] و اسمايل و يانگ [٣٢] همسو است. شرکت منظم در تمرينات ورزشي سبب ميشود افراد علاوه بر افزايش قدرت بدني و ا مادگي جسماني با فراگيري مهارتهاي مختلف و اجراي درست ا نها درک بهتري از خود بهدست ا ورند [۳۴]. بالابودن ا مادگي جسماني و اجراي صحيح مهارت با کسب ۱۹۹ امتياز و غلبه بر حريفان همراه است که اين امر نيز ميتواند در افزايش حس برتریجويي افراد دخيل باشد [۹]. همچنين اين نتايج با يافتههاي دانشفرد در حوزه نظامي همسو است [۲۱]. از ا نجايي که شرکت منظم در کليه برنامههاي تدوينشده يادگيري کامل و اجراي بدون نقص مهارتها و تاکتيکهاي نظامي افزايش قدرت بدني و ا مادگي جسماني ا شنايي با تجهيزات و امکانات نظامي و ا گاهي از قدرت نظامي کشور و کسب خودباوري در غلبه بر دشمنان از اهداف اصلي ا موزش نظامي در دانشگاه افسري است لذا بهنظر ميرسد اين امر ميتواند در افزايش اعتمادبهنفس و برتريجويي دانشجويان طی دوره ا موزش نظامي دخيل باشد. اين در حالي است که اين يافته با نتايج تحقيق اشميت و همکاران [۲۲] ناهمخوان است که بهنظر ميرسد اين امر از شرايط حاکم بر محيط نظامي داخل و خارج کشور نشات ميگيرد. وجود شرايط پراسترس طی ا موزش نظامي در تحقيق اشميت سبب شد ا زمودنيها دچار دلواپسي و نگراني شديد شوند و اعتمادبهنفس ا نها کاسته شود که با حملات وحشتزدگي و ترس همراه بوده است. در حالي که شرايط معنوي حاکم بر محيطهاي نظامي ما بهويژه دانشگاه افسري سبب افزايش اعتمادبهنفس و روحيه خودباوري در غلبه بر دشمنان ميشود. همچنين طبق يافتههاي تحقيق ا موزش نظامي سبب کاهش صفت شخصيتي اجتماعيبودن ا زمودنيها ميشود. اين يافته با تحقيقات ورزشي از جمله تحقيق ويلهلمسون [۳۵] و ک لا با نظريه اجتماعيشدن از طريق ورزش و کار گروهي مخالفت ميکند و با يافتههاي تحقيق دانشفرد [۲۱] نيز مخالف است. هرچند اظهار نظر قطعي در اين خصوص نياز به تحقيقات و مطالعات بيشتري دارد اما احتمال دارد ورود به عرصه نظاميگري و گزينششدن بهعنوان يک دانشجوي دوره افسري منجر به تغييرات عمدهاي در زندگي فردي خانوادگي و اجتماعي افراد شود. زيرا اين دوره حساس با همه مزايايي که دارد با تنيدگيهاي زيادي همراه است. تاکيد بر مسايل امنيتي و حفاظت اطلاعات و حفاظت گفتار طی دوره ا موزش نظامي احتما لا سبب کنارهگيري افراد از رابطه برقرارکردن با ديگران و انزوا و گوشهگيري ا نها ميشود که اين امر نيز موجب مشکلات سازشي شده و خود را بهشکل تغييرات خلقي و افسردگي و غيراجتماعيبودن نشان ميدهد. اين در حالی است که تحقيق دانشفرد در يک پادگان و روي سربازان وظيفه انجام گرفته بود. با اين حال طبق يافتههاي اولتمن [۲۳] (که نشان داد از حالت ضداجتماعيبودن ا زمودنيها پس از دو سال از استخدام در نيروهاي نظامي کاسته ميشود) ميتوان به ايجاد تغييرات مثبت در حالت اجتماعيبودن دانشجويان بهدليل سازگاري با شرايط اميدوار بود. با توجه به يافتههای اين پژوهش پيشنهاد ميشود مسي ولان برنامهريز دورههاي ا موزش نظامي دانشگاههاي افسري با انجام مداخلههاي روانشناختي و مشاورهاي مرتبط و متناسب با شرايط خاص نيروهاي ورودي به اماکن نظامي موجبات کاهش افسردگي و بدکارکردي Ir J Military Medicine Vol. 13, No. 4, Winter 2012

6 ۲۰۰ بهنام ملکي و همكاران runners and track and field athletes. Mayo Clin Proc. 1999;74(8): Fillho MGB. Comparison of personality characteristics between high level Brazilian athletes and nonathletic. J Rev Sport. 2005;11(2): De Moor MHM, Been AL, Stubbe JH, Boomsma DF, Geus EJC. Regular exercise, anxiety, depression and personality: A population-based study. Adv Prev Med. 2006;42(4): Donald H, Elizabeth J, Betty A, Jac J. Personality, emotional intelligence and exercise. J Health Psychol. 2007;12(6): Rattanakoses R, Omar M, Geok S, Abdullah M, Choosakul CH, Nazarddin M, et al. Evaluating the relationship of imagery and self-confidence in female and male athletes. Eur J Soc Sci. 2009;10(1): Brand S, Cerber M, Beck J, Hatzinger M, Puhse U. High exercise levels are related to favorable sleep patterns and psychological functioning in adolescents: A comparison of athletes and controls. J Adolesc Health. 2010;46(2): Sadeghinia A. The effect of military training period on some elements of physical fitness and mental health of soldiers in barracks of Sepah army [dissertation]. Tehran: Imam Hossein University; [Persian] 20- Khadem Al Husseini SM, Nadjafi S, Ebbadi A, Naji M. The effect of military training on cadet student's mental health. J Mil Med. 2009;11(2):75-9. [Persian] 21- Daneshfard K, Zakeri M. Relationship between general obligator s training periods and development of personality tasks. J Mil Med. 2011;13(3): [Persian] 22- Schmidt Norman B, Lerew Darin R, Jackson Robert J. Prospective evaluation of anxiety sensitivity in the pathogenesis of panic: Replication and extension. J Abnorm Psychol. 1999;108(3): Oltmanns Thomas F, Fiedler Edna R, Turkheimer E. Traits associated with personality disorders and adjustment to military life: Predictive validity of self and peer reports. Mil Med. 2004;169(3): Xiong H, Zhang Y, Ma F, Li Y, Li L. An investigation of the prevalence of depressive symptoms in soldiers during military training. Prev Med. 2005;41(2): Gulec M, Bakir B, Ozer M, Ucar M, Kilic S, Hasde M. Association between cigarette smoking and depressive symptoms among military medical student Turkey. Psychiatr Res. 2005;134(3): Chaturvedula S, Joseph C. Dimensions of psychological well-being and personality in military aircrew: A preliminary study. IJASM. 2007;51(2): RohjaniShirazi Z, Khojasteh A. The effect of three-month military training on the physical-motion preparation of military forces. Tehran; Military Medicine Congress, [Persian] 28- Naji J. Effect of 10 weeks military training on cardiovascular endurance on Iranian revolutionary guards of 14 th Imam Hossein Army [dissertation]. Tehran: Tarbiyat Moallem University; [Persian] 29- Rezai Moghadam F, Azma K, Raees Saddat SA. The effect of basic military training on knee pain and flexibility of the surrounding muscles. J Mil Med. 2006;4(8): [Persian] 30- Bernreuter RG. Manual for the personality inventory. California: Stanford University Press; Fasting K. Leisure time, physical activity and some indices of mental health. J Soc Med Suppl. 1992;29: Young V. Personality difference of adult men before and after a physical fitness program. Res Q. 1976;41(3): Tekbas OF, Ceylan S, Hamzaoglu O, Hasde M. An investigation of the prevalence of depressive symptoms in newly recruited young adult men in Turkey. Psychiatry Res. 2003;119(1-2): Haywood Kathleen M. Life span motor development. Missouri: University of Missouri; Vilhjalmsson R. Factors related to physical activity: A study of adolescents. Soc Sci Med. 1998;47(5): اجتماعي اين نيروها را فراهم ا ورند و با برگزاري کلاسهاي فوق برنامه مانند اردوهاي تفريحي سخنرانيها و کارگاههاي ا موزشي در مورد اصول و روشهاي روابط انساني در کنار حرفه نظاميگري در بهسازي روابط بينفردي و خارجکردن افراد از حالت انزوا موثر واقع شوند. نتيجهگيري ا موزش نظامي بر هر ۶ فاکتور شخصيتي مورد بررسي اثرگذار است يعني برنامهها و فعاليتهاي پيادهشده طي ا موزش نظامي سبب افزايش تعادل هيجاني برونگرايي اعتمادبهنفس و برتريجويي دانشجويان ميشود. اين در حالي است که اين برنامهها باعث غيراجتماعيشدن و ايجاد حالت باخودبودن و انزوا در دانشجويان شده است که اين امر اتخاذ تدابير پيشگيرانه و زودهنگام را ميطلبد. تشکر و قدرداني: جا دارد از دانشجويان دانشگاه افسري كه وقت خود را برای شركت در پژوهش حاضر صرف كردند صميمانه تشكر نماييم. همچنين از تمامي دوستاني كه ما را در انجام اين تحقيق ياري نمودند تقدير و تشكر ميکنيم. منابع 1- Shabani Bahar G, Erfani N, Hadipur M. Comparison of relationship between personality characteristics and aggression levels in male athletes of Hamedan city selected sports in Res Sports Sci J. 2007;1(4): [Persian] 2- Gill D. Psychological dynamic in sports. Khvajvnd N, translator. Tehran: Kowsar Publications; [Persian] 3- West AD, Boucher AB. The principles of physical education and sport. Azad A, translator. Tehran: National Olympic Committee Publications; Ramezanineja R. Comparison of personality traits in athlete and non-athlete student of Gilan University [dissertation]. Tehran: Tarbiyat Modarres University; [Persian] 5- Mohammadi G. Investigation of effective factors of job satisfaction on military forces. Tehran: Sepah s Woman s Affairs Office; [Persian] 6- Daniel M. The influence of exercise on mental health Arizona state university. PCPFS Res Diges. 1997;12(2): Mirzaei GH, Fathi Ashtiani A, Mehrabi M, Ahmadi K. Effective factors of officer s job satisfaction in a military unit. J Mil Med. 2006;8(1): [Persian] 8- Seyed Ameri MH. Comparison between of personality traits athletes and non-athlete students (male and female) secondary and high school in Sanandaj city. Kordestan: The Research Unit in Kordestan s Education Department; [Persian] 9- Asadpoor H. Investigation the effect of Badminton athletic activity on personality traits of male students [dissertation]. Tehran: Tarbiyat Modarres University; [Persian] 10- Egloff B, Gruhn A. Personality and endurance sport. Personal Ind Dif. 1996;21(2): Gontang A, Clitsome T, Kostrubala T. A psychological study of 50 sub-3-hour marathons. Ann N Y Acad Sci. 1977;301: Maresh CM, Sheckley BG, Allen GJ, Camaione DN, Sinatra ST. Middle age male distances runner: Physiological and psychological profile. J Sports Med Phys Fitness. 1991;31(3): Saint P, Van Dorsten DB, Mark RG, York KA. Selfperception in elite collegiate female gymnastics, cross-country مجله طب نظامي