ΓΙΑΣΗΡΗΗ ΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΣΗΣΑ

Transcript

1 ΓΙΑΣΗΡΗΗ ΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΣΗΣΑ

2 ΟΙ ΚΙΝΓΤΝΟΙ ΓΙΑ ΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΣΗΣΑ ΣΑ ΜΔΟΓΔΙΑΚΑ ΟΙΚΟΤΣΗΜΑΣΑ εκαληηθόηεξνη θίλδπλνη: 1. Αύμεζε ηεο ππθλόηεηαο ηνπ αλζξώπηλνπ πιεζπζκνύ 2. Αλάπηπμε αζηηθώλ πεξηνρώλ 3. Δπέθηαζε θαιιηεξγνύκελσλ εθηάζεσλ

3 εκαληηθνί θίλδπλνη γηα ηε βηνπνηθηιόηεηα ζηηο πέληε κεζνγεηαθέο πεξηνρέο ηνπ πιαλήηε ην έηνο 2000 θαη πνζνζηηαίεο αιιαγέο ζηνπο θηλδύλνπο ηε δεθαεηία Κάηοικοι ανά km 2 % Αζηικέρ πεπιοσέρ % Καλλιέπγειερ Πεπιοσή Έκηαζη (km 2 ) 2000 Αλλαγή Αλλαγή Αλλαγή Μεζογειακή λεκάνη % 1,5% 17% 29% 1,0% Καλιθόπνια % 9,2% 11% 6% -3,6% Χιλή % 0,7% 6% 24% Άγνωζηο Νόηια Αθπική % 1,0% 7% 24% Άγνωζηο Αςζηπαλία % 0,3% 8% 37% -0,4%

4 ΠΡΟΣΑΣΔΤΟΜΔΝΔ ΠΔΡΙΟΥΔ Βαζηθόο ξόινο: απνκόλσζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο βηνπνηθηιόηεηαο από παξάγνληεο θαη δηαδηθαζίεο πνπ απεηινύλ ηελ ύπαξμή ηνπο ζηε θύζε. Κύξηνη ζηόρνη: 1. Αληηπξνζσπεπηηθόηεηα 2. Γηάξθεηα

5 ΥΑΡΑΚΣΗΡΙΣΙΚΑ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΟΤ ΥΔΓΙΑΜΟΤ ΓΙΑΣΗΡΗΗ 1) Απαηηεί ζαθείο επηινγέο γηα ηνπο δείθηεο πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζνύλ σο έθθξαζε ηεο ζπλνιηθήο βηνπνηθηιόηεηαο ζηηο δηαδηθαζίεο ηνπ ζρεδηαζκνύ. 2) Δίλαη βαζηζκέλνο ζε πξνθαζνξηζκέλνπο ζηόρνπο, θαηά ην δπλαηόλ πνζνηηθά πξνζδηνξηζκέλνπο. 3) Οθείιεη λα αλαγλσξίδεη ην εάλ θαη θαηά πόζν νη ζηόρνη δηαηήξεζεο πνπ ζέηεη εθπιεξώλνληαη θαη ζε πην βαζκό από ηπρόλ πξνϋπάξρνλ δίθηπν πξνζηαηεπόκελσλ πεξηνρώλ. 4) Υξεζηκνπνηεί απιέο θαη αθξηβείο κεζόδνπο γηα ηε ρσξνζέηεζε θαη ην ζρεδηαζκό λέσλ πξνζηαηεπόκελσλ πεξηνρώλ πνπ ζα ζπκπιεξώλνπλ ηηο ήδε ππάξρνπζεο ζηελ επίηεπμε ησλ ζηόρσλ.

6 5) Υξεζηκνπνηεί ζαθή θξηηήξηα γηα ηελ εθαξκνγή ησλ πξνζηαηεπηηθώλ δξάζεσλ ζηελ πξάμε, εηδηθά όζνλ αθνξά ην ρξνλνδηάγξακκα ηεο δηαρείξηζεο, όηαλ, όπσο ζπλήζσο ζπκβαίλεη ζηελ πξάμε, όιεο νη επηιερζείζεο πεξηνρέο ή όια ηα ζπζηαηηθά ηνπο ζηνηρεία δε κπνξνύλ λα πξνζηαηεπζνύλ ηαπηόρξνλα. 6) Τηνζεηεί ζαθείο ζηόρνπο γηα ηε δηαηήξεζε ησλ απαξαίηεησλ ζπλζεθώλ ζηηο πξνζηαηεπόκελεο πεξηνρέο πνπ ζα απνηξέςνπλ ηελ αιινίσζε ζεκαληηθώλ θπζηθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ, κε ηαπηόρξνλε παξαθνινύζεζε απηώλ ησλ ραξαθηεξηζηηθώλ θαη θαηάιιειε πξνζαξκνγή ησλ δηαρεηξηζηηθώλ πξαθηηθώλ όπνπ θξηζεί απαξαίηεην.

7 Ο νξζνινγηθόο ζρεδηαζκόο ησλ πξνζηαηεπόκελσλ πεξηνρώλ κπνξεί λα ρσξηζηεί ζε έμη δηαθξηηά ζηάδηα: 1. Μέηξεζε θαη ραξηνγξάθεζε ηεο βηνπνηθηιόηεηαο 2. Οξηζκόο ζηόρσλ δηαηήξεζεο 3. Δμέηαζε ησλ πθηζηάκελσλ πξνζηαηεπόκελσλ πεξηνρώλ 4. Δπηινγή πξόζζεησλ πξνζηαηεπόκελσλ πεξηνρώλ 6. Δθαξκνγή ησλ δξάζεσλ δηαηήξεζεο 6. Γηαρείξηζε θαη παξαθνινύζεζε ησλ πξνζηαηεπόκελσλ πεξηνρώλ

8 ΥΡΗΗ ΓΔΙΚΣΩΝ ΓΙΑ ΣΗΝ ΔΚΣΙΜΗΗ ΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΣΗΣΑ 1. Οκάδεο εηδώλ 2. Σύπνη νηθνηόπσλ ή νηθνζπζηήκαηα 3. πζρέηηζε πεξηβαιινληηθώλ παξακέηξσλ κε ηελ εμάπισζε νκάδσλ νξγαληζκώλ

9 ΜΔΣΡΗΗ ΣΗ ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΒΑΘΜΟΛΟΓΗΗ ΣΩΝ ΔΙΓΩΝ Πινύηνο εηδώλ (species richness) παληόηεηα (rarity) Σξσηόηεηα (vulnerability) Σαμηλνκηθή δηαθξηηόηεηα (taxonomic distinctiveness)

10 Γεωγπαθική εξάπλωζη Οικοηοπική εξειδίκεςζη ΠΑΝΙΟΣΗΣΑ Τοπικό μέγεθορ πληθςζμού Μεγάλη Εςπεία Μεγάλο, κςπίαπσο ζε κάποιερ πεπιοσέρ Τοπικά άθθονο με μεγάλη εξάπλωζη ζε διάθοποςρ ηύποςρ οικοηόπων Μεγάλη Εςπεία Μικπό, όσι κςπίαπσο Σηαθεπά ζποπαδικό με μεγάλη εξάπλωζη ζε διάθοποςρ ηύποςρ οικοηόπων Μεγάλη Σηενή Μεγάλο, κςπίαπσο ζε κάποιερ πεπιοσέρ Τοπικά άθθονο με μεγάλη εξάπλωζη ζε ζςγκεκπιμένο ηύπο οικοηόπος Μεγάλη Σηενή Μικπό, όσι κςπίαπσο Σηαθεπά ζποπαδικό ζε ζςγκεκπιμένο ηύπο οικοηόπος αλλά με μεγάλη εξάπλωζη Μικπή Εςπεία Μεγάλο, κςπίαπσο ζε κάποιερ πεπιοσέρ Τοπικά κοινό ζε διάθοποςρ ηύποςρ οικοηόπων αλλά γεωγπαθικά πεπιοπιζμένο Μικπή Εςπεία Μικπό, όσι κςπίαπσο Σηαθεπά ζποπαδικό με μικπή εξάπλωζη ζε διάθοποςρ ηύποςρ οικοηόπων Μικπή Σηενή Μεγάλο, κςπίαπσο ζε κάποιερ πεπιοσέρ Τοπικά κοινό ζε ζςγκεκπιμένο ηύπο οικοηόπος αλλά γεωγπαθικά πεπιοπιζμένο Μικπή Σηενή Μικπό, όσι κςπίαπσο Σηαθεπά ζποπαδικό και γεωγπαθικά πεπιοπιζμένο ζε ζςγκεκπιμένο ηύπο οικοηόπος

11 ΑΠΛΟΤΣΔΤΜΔΝΗ ΜΔΣΡΗΗ ΠΑΝΙΟΣΗΣΑ R = 1/c Όπνπ c είλαη ν αξηζκόο ησλ ππνπεξηνρώλ όπνπ ην ππό εμέηαζε είδνο είλαη παξόλ. Γηαθύκαλζε ηηκώλ 0-1.

12 ΣΡΩΣΟΣΗΣΑ Σα θξηηήξηα ηεο IUCN γηα ηελ θαηάηαμε ελόο taxon: Μεηνύκελνο πιεζπζκόο (ζην παξειζόλ, ζην παξόλ ή/θαη ζην κέιινλ) Έθηαζε γεσγξαθηθήο εμάπισζεο θαη θαηαθεξκαηηζκόο (κείσζε ή δηαθύκαλζε) Μηθξό κέγεζνο πιεζπζκνύ θαη θαηαθεξκαηηζκόο (κείσζε ή δηαθύκαλζε) Πνιύ κηθξόο πιεζπζκόο ή πνιύ κηθξή εμάπισζε Πνζνηηθή αλάιπζε ηνπ θηλδύλνπ εμαθάληζεο (π.ρ. αλάιπζε βησζηκόηεηαο πιεζπζκνύ)

13 Με βάζε ηελ αμηνιόγεζε ησλ εηδώλ κε ηα παξαπάλσ θξηηήξηα, θάζε taxon θαηαηάζζεηε ζε θάπνηα από ηηο εμήο θαηεγνξίεο (IUCN, 2001): Δμαθαληζκέλν (Extinct) (EX) Δμαθαληζκέλν ζηε θύζε (Extinct in the wild) (EW) Κξίζηκα Κηλδπλεύσλ (Critically Endangered) (CR) Κηλδπλεύσλ (Endangered) (EN) Σξσηό (Vulnerable) (VU) ρεδόλ Απεηινύκελν (Near Threatened) (NT) Μηθξόηεξεο Φξνληίδαο (Least Concern) (LC) Αλεπαξθώλ Γεδνκέλσλ (Data Deficient) (DD) Με Aμηνινγεκέλν (Not Evaluated) (NE)

14 ΣΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΓΙΑΚΡΙΣΟΣΗΣΑ Η επηζηήκε ηεο πζηεκαηηθήο πξνζθέξεη δύν δπλαηόηεηεο κέηξεζεο ηεο ηαμηλνκεθήο δηαθξηηόηεηαο: 1. Μεηξήζεηο νκνηόηεηαο (θαηλνηππηθέο ή γελεηηθέο απνζηάζεηο) 2. Μεηξήζεηο ζρέζεσλ πξνέιεπζεο (ζρέζεηο πνπ πξνθύπηνπλ από θπινγελεηηθά δελδξνγξάκκαηα)

15 Παξάδεηγκα βαζκνιόγεζεο ηεο ηαμηλνκηθήο δηαθξηηόηεηαο ησλ taxa.

16 ΑΠΛΟΤΣΔΤΜΔΝΟ ΤΠΟΛΟΓΙΜΟ ΣΗ ΣΑΞΙΝΟΜΙΚΗ ΓΙΑΚΡΙΣΟΣΗΣΑ TD = 1 ab Όποσ a είναι ο αριθμός ηων γενών ηης οικογένειας ποσ ανήκει ένα είδος και b είναι ο αριθμός ηων ειδών ηοσ γένοσς ζηο οποίο ανήκει ηο είδος.

17 Υάξηεο ηεο Κξήηεο δηαηξεκέλνο ζε ηεηξάγσλα, όπνπ γηα ην ζύλνιν ηεο ρισξίδαο έρνπλ ππνινγηζηεί: (α) ηα ζεξκά ζεκεία ηνπ πινύηνπ ησλ εηδώλ, δει. ην 5% ησλ ηεηξαγώλσλ κε ηα πεξηζζόηεξα θπηηθά είδε, (β) ηα ζεξκά ζεκεία ελδεκηζκνύ θαη ηξσηόηεηαο (ηπγράλεη ηα ζπκπίπηνπλ), δει. ην 5% ησλ ηεηξαγώλσλ κε ηα πεξηζζόηεξα ελδεκηθά ή θηλδπλεύσληα είδε, (γ) ηα ζεξκά ζεκεία ζπαληόηεηαο, δει. ην 5% ησλ ηεηξαγώλσλ κε ην πςειόηεξν άζξνηζκα ζπαληόηεηαο ησλ πεξηερόκελσλ εηδώλ, (δ) ηα ζεξκά ζεκεία ηαμηλνκηθήο δηαθξηηόηεηαο, δει. ην 5% ησλ ηεηξαγώλσλ κε ην πςειόηεξν άζξνηζκα ηαμηλνκηθήο δηαθξηηόηεηαο ησλ πεξηερόκελσλ εηδώλ, θαη επηινγή ησλ ηεηξαγώλσλ ώζηε λα πεξηιακβάλνπλ ηνπιάρηζηνλ κηα θνξά (ε) όια ηα είδε, (ζη) όια ηα ελδεκηθά είδε, (δ) όια ηα γέλε, θαη (ε) όιεο ηηο νηθνγέλεηεο. Με αζηεξίζθν ζπκβνιίδνληαη νη πεξηνρέο πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην δίθηπν Natura 2000.

18 ΠΡΟΣΑΣΔΤΟΜΔΝΔ ΠΔΡΙΟΥΔ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ Πποζηαηεςόμενερ πεπιοσέρ Απιθμόρ Δθνικοί Γρσμοί 10 Θαλάζζια Πάρκα 2 Εώνες Διδικής Προζηαζίας (SPA) 28 Υγροβιόηοποι Γιεθνούς Σποσδαιόηηηας (Ramsar) 11 Αιζθηηικά Γάζη 19 Γιαηηρηηέα Μνημεία ηης Φύζης 51 Φσζικοί Στημαηιζμοί 1 Θηραμαηικά Αποθέμαηα 7 Σύμβαζη Βαρκελώνης 11 Περιοτές Παγκόζμιας Κληρονομιάς 2 Περιοτές Απόλσηης Προζηαζίας ηης Φύζης 2 Περιοτές Προζηαζίας ηης Φύζης 5 Βιογενεηικά Αποθέμαηα 15 Βιοζθαιρικά Αποθέμαηα 2 Μη ταρακηηριζμένες προζηαηεσόμενες περιοτές 23 Σςνολική έκηαζη (km 2 ) 5099

19 ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΟΡΙΟΘΔΣΗΜΔΝΩΝ ΠΔΡΙΟΥΩΝ ΣΟΤ ΓΙΚΣΤΟΤ «ΦΤΗ 2000» ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ