ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟ ΥΔΓΙΟ ΣΟΤΡΙΣΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΘΔΑΛΙΑ

Transcript

1 ΔΠΙΥΔΙΡΗΙΑΚΟ ΥΔΓΙΟ ΣΟΤΡΙΣΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΘΔΑΛΙΑ ΔΡΓΟ ΔΠΔΑ-Θ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΡΗΠΙ Τπεχζπλνο έξγνπ ΔΠΔΑ-Θ/ΚΡΗΠΙ: Καζ. Ηιίαο Υνχζηεο, Γ/ληήο ΙΔΣΔΘ/ΔΚΔΣΑ ΒΟΛΟ, ΔΠΣΔΜΒΡΙΟ 2013

2 ΠΙΝΑΚΑ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΧΝ ΔΙΑΓΧΓΗ ΑΝΑΛΤΗ ΣΗ ΚΑΣΑΣΑΗ ΚΑΣΑ ΣΗΝ ΔΝΑΡΞΗ ΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΙΚΗ ΠΔΡΙΟΓΟΤ Ο ηνπξηζκφο ζε δηεζλέο επίπεδν: Δμέιημε-Σάζεηο-Πξνβιέςεηο Η ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ζηελ Διιάδα Η Διιάδα ζηνλ ράξηε ηνπ ηνπξηζηηθνχ αληαγσληζκνχ Ο ηνπξηζκφο ζηελ Διιάδα ην Δζληθφ Πιαίζην ηξαηεγηθήο Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο Ο Σνπξηζκφο ζήκεξα Σν φξακα γηα ην ηφρνη ηεο ηξαηεγηθήο ηνπ 2020 γηα ηνλ ηνπξηζκφ Γηαηνκεαθή Πξνζέγγηζε Γηάγλσζε ηνπ δπλακηθνχ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο Αμηνιφγεζε ηνπξηζηηθψλ πφξσλ Αμηνιφγεζε ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο Δθηίκεζε θέξνπζαο ηθαλφηεηαο πεξηνρψλ Γηεξεχλεζε ηεο δπλεηηθήο δήηεζεο Δπηπηψζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ αλάπηπμε ηεο πεξηθέξεηαο Αλάιπζε ησλ πιενλεθηεκάησλ θαη ησλ αδπλακηψλ ηεο ζεκεξηλήο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο Δζσηεξηθφ Πεξηβάιινλ Δμσηεξηθφ Πεξηβάιινλ Αμηνιφγεζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο-πκπεξάζκαηα ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΣΟΤΡΙΣΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΘΔΑΛΙΑ Καζνξηζκφο ζηξαηεγηθήο βηψζηκεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο Αλάιπζε ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ ζε Πξνηεξαηφηεηεο/Άμνλεο Γξάζεο Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 1: Αλαβάζκηζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ/ζπκπιεξσκαηηθψλ ππνδνκψλ Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 2: Αλάπηπμε ζεκαηηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ Άμνλαο πξνηεξαηφηεηαο 3: Αμηνπνίεζε ΣΠΔ Άμνλαο πξνηεξαηφηεηαο 4: Πξνβνιή ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο Άμνλαο πξνηεξαηφηεηαο 5: Καηάξηηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ελεκέξσζε-επαηζζεηνπνίεζε ΑΞΟΝΔ-ΜΔΣΡΑ ΓΡΑΗ ΣΟΤ ΤΜΦΧΝΟΤ ΔΣΑΙΡΙΚΗ ΥΔΗ (Δ) 1

3 Άμνλεο Γξάζεο ηφρνη Πξνγξάκκαηνο Γξάζεσλ αλά Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο Δηδηθνί ηφρνη ηνπ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 1: Αλαβάζκηζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ/ζπκπιεξσκαηηθψλ ππνδνκψλ Δηδηθνί ηφρνη ηνπ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 2: Αλάπηπμε ζεκαηηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ Δηδηθνί ηφρνη ηνπ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 3: Αμηνπνίεζε ΣΠΔ Δηδηθνί ηφρνη ηνπ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 4: Πξνβνιή ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο Δηδηθνί ηφρνη ηνπ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 6: Καηάξηηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε Αλαβάζκηζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ Πξνηάζεηο αλά Άμνλα Γξάζεο Πξνηάζεηο Α.Π. 1: Αλαβάζκηζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ/ζπκπιεξσκαηηθψλ ππνδνκψλ Πξνηάζεηο Α.Π. 2: Αλάπηπμε ζεκαηηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ Πξνηάζεηο Α.Π. 3: Αμηνπνίεζε ΣΠΔ Πξνηάζεηο Α.Π. 4: Πξνβνιή ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο Πξνηάζεηο Α.Π. 5: Καηάξηηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α: ΣΑΣΙΣΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΘΔΑΛΙΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Β: ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΑ ΔΡΓΑ ΑΝΑ ΑΞΟΝΑ ΠΡΟΣΔΡΑΙΟΣΗΣΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Γ: ΑΝΑΛΤΣΙΚΗ ΠΑΡΟΤΙΑΗ ΔΠΙΛΔΓΜΔΝΧΝ ΠΡΟΣΑΔΧΝ

4 ΔΙΑΓΧΓΗ Σν παξφλ θείκελν απνηειεί ην Δπηρεηξεζηαθφ ρέδην Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο γηα ηελ πξνγξακκαηηθή πεξίνδν ηφρνο ηνπ είλαη λα αλαδείμεη ηηο αλαπηπμηαθέο θαηεπζχλζεηο θαη λα εμεηδηθεχζεη ηε ζηξαηεγηθή, ηα κέζα θαη ηηο παξεκβάζεηο γηα ηελ απνδνηηθή θαη βηψζηκε αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο γηα ηελ Θεζζαιηθή νηθνλνκία θαη θνηλσλία. Η εθπφλεζή ηνπ έρεη ιάβεη ππφςε ηηο ζηξαηεγηθέο θαηεπζχλζεηο ζε εζληθφ επίπεδν, αιιά θαη ηηο εηδηθφηεξεο ζηξαηεγηθέο επηινγέο θαη ηηο θαηεπζχλζεηο ηεο Διιάδαο θαη ηεο Δπξψπεο ζην πιαίζην ηεο ζηξαηεγηθήο γηα ην Δίλαη γεγνλφο πσο βξηζθφκαζηε ζε κηα ζεκαληηθή ζπγθπξία γηα ηνλ Διιεληθφ ηνπξηζκφ. Η θνηλσλία αληηιακβάλεηαη ηε δχλακε ηνπ ηνπξηζκνχ σο θαζνξηζηηθνχ παξάγνληα πξνφδνπ θαη επεκεξίαο γηα νιφθιεξε ηελ Διιάδα θαη φρη κφλν γηα ηηο ηνπξηζηηθέο πεξηνρέο. Ο ηνπξηζκφο βνεζάεη ζηε δχζθνιε απηή ζηηγκή ηελ Διιάδα, φρη κφλν κε ηε ζπκκεηνρή ηνπ ζην ΑΔΠ, αιιά θαη κε ηε δχλακε ηνπ λα επεξεάδεη ζεηηθά ηελ εηθφλα ηεο ρψξαο ζην εμσηεξηθφ. Δπίζεο, σο έλαο απφ ηνπο ηνκείο πνπ έρνπλ πεξηζψξηα αληαγσληζηηθήο παξνπζίαο ζηε δηεζλή αγνξά, επηβάιιεηαη απφ ηε δηεζλή θξίζε λα εμαληιήζεη ηα πεξηζψξηα ελίζρπζήο ηνπ. Καηέρεη θξίζηκε ζέζε ζην ΑΔΠ, κε πνιιαπιάζηα αμία ηδηαίηεξα ζηελ πεξίνδν ηεο χθεζεο θαη απνηειεί παξαγσγηθή δχλακε, ε νπνία ζηεξίδεη ζεκαληηθά ηελ ειιεληθή Πεξηθέξεηα. ηφρνο ηνπ ζηξαηεγηθνχ ζρεδηαζκνχ γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε πξέπεη λα είλαη ε πιήξεο αλαδηάξζξσζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο, κέζα απφ ηελ αλαβάζκηζε ησλ ππεξεζηψλ, ησλ δηαδηθαζηψλ, αιιά θαη ηνπ επηθνηλσληαθνχ ζρεδηαζκνχ, δηαζθαιίδνληαο: -ζηαζεξφ νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ, -λέεο επελδπηηθέο θαη αλαπηπμηαθέο επθαηξίεο, -αχμεζε ηνπξηζηηθήο θίλεζεο. Σν ρέδην Δζληθήο ηξαηεγηθήο γηα ηελ αλάθακςε ηνπ Σνπξηζκνχ πξνζαλαηνιίδεηαη ζε δχν κείδνλεο θαηεπζχλζεηο: -ηελ Αλάπηπμε ηεο Αληαγσληζηηθφηεηαο θαη Βησζηκφηεηαο, -ηελ Αλάπηπμε ηεο Δπηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ησλ Δπελδχζεσλ. Δπίζεο, ην εζληθφ ζηξαηεγηθφ ζρέδην γηα ηνλ ηνπξηζκφ βαζίδεηαη ζε 4 άμνλεο πνπ απαληνχλ ζηηο αλάγθεο, ηνπο ζηφρνπο θαη ηηο πξννπηηθέο γηα ηνλ Σνπξηζκφ ηεο Διιάδαο ηνπ 2020 ζηελ Δπξψπε ηνπ κέιινληνο: 1.Σελ ελίζρπζε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη ηε δηεπθφιπλζε ησλ επελδχζεσλ κε ηελ αμηνπνίεζε ησλ θνλδπιίσλ ηνπ ΔΠΑ θαη ηνπ λένπ Αλαπηπμηαθνχ λφκνπ. 2.Σνλ εκπινπηηζκφ ηνπ Σνπξηζηηθνχ Πξντφληνο κε ηελ αλάπηπμε ησλ Δηδηθψλ & ελαιιαθηηθψλ Μνξθψλ Σνπξηζκνχ (Θαιάζζηνο, Ιαηξηθφο/Ιακαηηθφο, 3

5 Θξεζθεπηηθφο/ πξνζθπλεκαηηθφο, Γαζηξνλνκηθφο, Αζιεηηθφο, πλεδξηαθφο, Αγξνηνπξηζκφο - Οηθνηνπξηζκφο θ.α.). 3.Σε δηαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ζηηο ππνδνκέο θαη ηηο ππεξεζίεο ηνπ Σνπξηζκνχ. 4.Σελ επέλδπζε ζην αλζξψπηλν δπλακηθφ ηεο Διιάδνο κε ηελ αλαβάζκηζε ηεο παξερφκελεο επαγγεικαηηθήο εθπαίδεπζεο θαη ηε δεκηνπξγία λέσλ θαη λένπ ηχπνπ ζέζεσλ εξγαζίαο. ε φ,ηη αθνξά ηελ Σνπξηζηηθή Αλάπηπμε ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο, βαζηθή πξφθιεζε γηα ηελ επφκελε πξνγξακκαηηθή πεξίνδν , είλαη ε κέγηζηε ζπκβνιή ησλ λέσλ δηαξζξσηηθψλ πφξσλ ζηελ αλαζηξνθή ηνπ θιίκαηνο χθεζεο θαη ηαπηφρξνλα ζηελ αλάπηπμε ηεο δπλακηθήο ηεο κέζα απφ ζηνρεπκέλεο θαη πνιιαπιαζηαζηηθνχ ραξαθηήξα παξεκβάζεηο, κε εμεηδίθεπζε ζηα ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα ηεο πεξηνρήο. Σν θείκελν ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδίνπ δηαξζξψλεηαη ζε ηξεηο (3) ελφηεηεο. ηελ ελφηεηα 1 αλαιχεηαη δηεμνδηθά ε πθηζηάκελε θαηάζηαζε θαη νη ηάζεηο ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ, ζε δηεζλέο, εζληθφ θαη πεξηθεξεηαθφ επίπεδν. Παξνπζηάδεηαη ε ζέζε ηεο Διιάδαο θαη ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο ζε ζχγθξηζε κε αληαγσληζηηθνχο πξννξηζκνχο. ηελ ίδηα ελφηεηα, παξνπζηάδεηαη ε αλάιπζε SWOT γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ζηε Θεζζαιία, ζε ζπλδπαζκφ κε αλάγθεο θαη πξνβιήκαηα πνπ ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζζνχλ απφ ην Δπηρεηξεζηαθφ Πξφγξακκα ηελ ελφηεηα 2, αμηνπνηείηαη ε αλάιπζε πξνβιεκάησλ-αλαγθψλ-επθαηξηψλ θαη παξνπζηάδεηαη ε ζηξαηεγηθή θαη νη βαζηθέο Πξνγξακκαηηθέο θαηεπζχλζεηο ηεο Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο, κε εμεηδίθεπζε ζε γεληθνχο θαη εηδηθνχο ζηφρνπο. ηελ ελφηεηα 3, γίλεηαη αλάιπζε ησλ Αμφλσλ Πξνηεξαηφηεηαο. Πεξηιακβάλεηαη εμεηδίθεπζε ησλ Δηδηθψλ ηφρσλ ζε πξνηεηλφκελεο παξεκβάζεηο. ηα Παξαξηήκαηα ηνπ παξφληνο Δπηρεηξεζηαθνχ ρεδίνπ πεξηιακβάλνληαη αλαιπηηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αλάιπζε ηεο πθηζηάκελεο θαηάζηαζεο, θαζψο θαη ιίζηα πξνηεηλφκελσλ έξγσλ γηα ηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο. 4

6 1. ΑΝΑΛΤΗ ΣΗ ΚΑΣΑΣΑΗ ΚΑΣΑ ΣΗΝ ΔΝΑΡΞΗ ΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΙΚΗ ΠΔΡΙΟΓΟΤ 1.1.Ο ηοςπιζμόρ ζε διεθνέρ επίπεδο: Δξέλιξη-Σάζειρ-Πποβλέτειρ Ο ηνπξηζκφο είλαη έλαο απφ ηνπο δπλακηθφηεξα αλαπηπζζφκελνπο ηνκείο ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο, ηφζν ζε απφιπηνπο φζν θαη ζε ζρεηηθνχο φξνπο. Απνηειψληαο θπξίαξρε δξαζηεξηφηεηα ζε πνιιέο ρψξεο, έρεη αμηφινγεο πνιιαπιαζηαζηηθέο επηδξάζεηο ζηνπο άιινπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο θαη ζπκβάιιεη ζηε ζπλνιηθή νηθνλνκηθή αλάπηπμε ησλ ρσξψλ. ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ δεθαεηηψλ ζεκείσζε αμηνζεκείσηε κεγέζπλζε, ζπλδεφκελνο άκεζα κε ηελ θνηλσληθννηθνλνκηθή αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία, θαζψο ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηελ άλνδν ηνπ επηπέδνπ δηαβίσζεο ησλ ηνπξηζηηθά αλεπηπγκέλσλ πεξηνρψλ θαη, ζπλαθφινπζα, ζηελ επεκεξία ησλ πνιηηψλ. Ο ηνπξηζκφο σο νηθνλνκηθφο ηνκέαο ζπλδέεηαη άκεζα κε πνιινχο άιινπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο θαη ηεο παξαγσγήο. Καηά ζπλέπεηα, ηα νθέιε πνπ ε αχμεζή ηνπ επηθέξεη είλαη πνιππνίθηια θαη ζηνλ ηνκέα ηεο απαζρφιεζεο. Ο ηνπξηζκφο κπνξεί επίζεο λα ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζηελ θαηαπνιέκεζε ηεο θηψρεηαο θαη ζηελ ελδπλάκσζε ηεο ζέζεο ηεο γπλαίθαο κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο λέσλ ζέζεσλ εξγαζίαο, ελψ ε ζσζηή δηαρείξηζε ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο κπνξεί λα ζπκβάιιεη απνθαζηζηηθά ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Ο επηρεηξεκαηηθφο φγθνο ηνπ ηνπξηζκνχ ζε παγθφζκηα θιίκαθα ελδερνκέλσο μεπεξλά απηφλ ησλ εμαγσγψλ πεηξειαίνπ, εηδψλ δηαηξνθήο θαη απηνθηλήησλ, ελψ παξάιιεια παξακέλεη ε βαζηθή πεγή εηζνδήκαηνο γηα πνιιέο αλαπηπζζφκελεο ρψξεο. Οη αξηζκνί είλαη ελδεηθηηθνί ηνπ κεγέζνπο ηεο ζπκβνιήο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ παγθφζκηα νηθνλνκία (ΔΣΔ, 2013): Σν 2006 νη παγθφζκηεο αθίμεηο άγγημαλ ηα 842 εθαηνκκχξηα, ζεκεηψλνληαο αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 4,6% ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν έηνο. Σν 2007 παξνπζηάδεηαη σο ην ηέηαξην ζπλερφκελν έηνο ζηαζεξήο κεγέζπλζεο ηεο παγθφζκηαο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο, ε νπνία παξνπζηάδεηαη ζπλνιηθά εππξνζάξκνζηε ζηηο πνηθίιεο θξίζεηο πνπ ελδερνκέλσο πξνθχπηνπλ. Σν 2008 ήηαλ ην έηνο πνπ o παγθφζκηνο ηνπξηζκφο επιήγεη ζεκαληηθά απφ ηελ παγθφζκηα νηθνλνκηθή θξίζε θαη άξρηζε κηα αληίζηξνθε πνξεία πνπ ζπλερίζηεθε θαη ην πξψην κηζφ ηνπ To 2009 νη παγθφζκηεο αθίμεηο κεηψζεθαλ θαηά 4,2% ζε ζρέζε κε ην 2008, θηάλνληαο ηα 880 εθαηνκκχξηα. Σν 2010 νη παγθφζκηεο αθίμεηο άγγημαλ ηα 940 εθαηνκκχξηα, ζεκεηψλνληαο αχμεζε ηεο ηάμεο ηνπ 6,6% ζε ζρέζε κε ην πξνεγνχκελν έηνο. Σν 2011 νη παγθφζκηεο αθίμεηο ζεκείσζαλ άλνδν θαηά 4,6% ζε ζρέζε κε ην 2010, θζάλνληαο ηα 983 εθαηνκκχξηα. 5

7 Σν 2012 ν ηνπξηζκφο ζπλέρηζε ηελ αλάθακςή ηνπ, μεπεξλψληαο γηα πξψηε θνξά ην θξάγκα ηνπ 1 δηζ. ζηηο δηεζλείο αθίμεηο. Σν 2013 ν ηνπξηζκφο ζπλερίδεη ηελ αλάπηπμή ηνπ θαη αλακέλεηαη λα παξνπζηάζεη αχμεζε ησλ δηεζλψλ αθίμεσλ κεηαμχ 3-4%. ηνλ Πίλαθα 1.1 θαίλνληαη νη δηεζλείο ηνπξηζηηθέο αθίμεηο θαη ηνπξηζηηθέο εηζπξάμεηο απφ ην 2006 έσο ην Η Διιάδα θαηέρεη ηε 16 ε θαη 21 ε ζέζε αληίζηνηρα. Πίνακαρ 1.1: Παγκόζμια καηάηαξη ηοςπιζηικών πποοπιζμών Πηγή: Παγκόζμιορ Οπγανιζμόρ Τοςπιζμού, ΕΛΣΤΑΤ Ο Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ πξνβιέπεη κέζν εηήζην ξπζκφ αχμεζεο ησλ δηεζλψλ ηνπξηζηηθψλ αθίμεσλ ηεο ηάμεο ηνπ 4,1% κε νξίδνληα ην πλεπψο, νη δηεζλείο αθίμεηο αλακέλεηαη σο ηφηε λα μεπεξάζνπλ ην 1,5 δηο ηαμηδησηψλ. Ο παγθφζκηνο ηνπξηζκφο αληηκεησπίδεη κεγάιεο πξνθιήζεηο ελ φςεη ηνπ 21νπ αηψλα, νη νπνίεο ζρεηίδνληαη κε ηε βηψζηκε θαη ηζφξξνπε αλάπηπμε, ηελ αληηκεηψπηζε ησλ αληζνηήησλ ζε δεηήκαηα πινχηνπ θαη επθαηξηψλ αιιά θαη ηελ νξζή θαηαλνκή θαη δηαρείξηζε ησλ ππαξρφλησλ θπζηθψλ πφξσλ, φπσο αθξηβψο ζπκβαίλεη κε θάζε δσληαλφ θνκκάηη ηεο παγθφζκηαο νηθνλνκίαο πνπ έξρεηαη αληηκέησπν κε ηε δηαξθψο εμειηζζφκελε δηεζλή πξαγκαηηθφηεηα. ην Γηάγξακκα 1.1 θαίλεηαη ε εμέιημε ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ζε δηεζλέο θαη επξσπατθφ επίπεδν απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 κέρξη ην

8 Γιάγπαμμα 1.1: Δξέλιξη ηηρ ηοςπιζηικήρ κίνηζηρ ζε διεθνέρ και εςπυπαφκό επίπεδο Πηγή: Παγκόζμιορ Οπγανιζμόρ Τοςπιζμού. Σν 2012 νη ηνπξηζηηθέο αθίμεηο παγθνζκίσο μεπέξαζαλ ην 1 δηζ., ζεκεηψλνληαο αχμεζε θαηά 4% ζε ζρέζε κε ην 2011 (39 εθαη. πεξηζζφηεξεο αθίμεηο ζε ζρέζε κε ηηο αθίμεηο ηνπ 2011). Η αχμεζε απηή νθείιεηαη ζηα ζεηηθά απνηειέζκαηα πνπ παξνπζίαζαλ νη πεξηζζφηεξεο πεξηνρέο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ε Αζία παξνπζίαζε ηε κεγαιχηεξε αχμεζε ζηα λνχκεξα ησλ δηεζλψλ αθίμεσλ (+7,1%). Αθνινπζνχλ Αθξηθή (+5,4%), Ακεξηθή (+4,1%) θαη Δπξψπε (+3,6%), κε ηελ πεξηνρή ηεο Μέζεο Αλαηνιήο λα παξνπζηάδεη κείσζε ησλ δηεζλψλ αθίμεσλ (-5,3%) (UNWTO World Tourism Barometer, Απξίιηνο 2013). Ο Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ (ΠΟΣ) πξνβιέπεη φηη ε αλάπηπμε ηνπ παγθφζκηνπ ηνπξηζκνχ ζα ζπλερηζζεί θαη ην 2013, κε ηηο δηεζλείο αθίμεηο λα παξνπζηάδνπλ αχμεζε κεηαμχ 3-4%(UNWTO World Tourism Barometer, Απξίιηνο 2013). Η αλάδπζε λέσλ αγνξψλ θαη λέσλ πξννξηζκψλ νδεγεί ζε αλαδηάηαμε ηνπ παγθφζκηνπ ηνπξηζηηθνχ ράξηε, φπνπ νη λένη δπλακηθνί «παίθηεο», φπσο νη ρψξεο «BRIC» (Βξαδηιία, Ρσζία, Ιλδία, Κίλα), θαζψο θαη άιινη αλαδπφκελνη πξννξηζκνί (φπσο πρ. ην Βηεηλάκ, ην Νηνπκπάη, ε Κνχβα θ.ά.), πξφθεηηαη λα δηαδξακαηίζνπλ πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηηο κειινληηθέο εμειίμεηο. Οη δηαθαηλφκελεο ηάζεηο επεξεάδνπλ ήδε θαη ηνπο επξσπατθνχο πξννξηζκνχο, νη νπνίνη βιέπνπλ ην ζπλνιηθφ κεξίδηφ ηνπο ζηε δηεζλή ηνπξηζηηθή αγνξά λα κεηψλεηαη, ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ έρεη ζπγθεληξψζεη ν Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ. 7

9 Η νινέλα δηεπξπλφκελε ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ κε ηηο δηάθνξεο εθαξκνγέο ηνπ (ηφζν απφ ηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο φζν θαη απφ ηνπο θαηαλαισηέο), ε αλάπηπμε ησλ αεξνκεηαθνξψλ ρακεινχ θφζηνπο θαη νη δεκνγξαθηθέο εμειίμεηο απνηεινχλ ηνπο ηξεηο ηζρπξφηεξνπο παξάγνληεο κειινληηθνχ κεηαζρεκαηηζκνχ ηεο ηνπξηζηηθήο αγνξάο. ην δηάγξακκα 1.2 απεηθνλίδεηαη ε πην πξφζθαηε πξφγλσζε ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ (UNWTO) γηα ηελ πνξεία ησλ δηεζλψλ αθίμεσλ ζε φιν ηνλ θφζκν έσο ην έηνο Τπνινγίδεηαη φηη ν αξηζκφο ησλ αθίμεσλ ζα αθνινπζήζεη ζπλερψο αλνδηθή πνξεία θαη απφ 882 εθαηνκκχξηα ην 2009 (θαη 940 εθαηνκκχξηα ην 2010) ζα θζάζεη ζηα εθαηνκκχξηα ην Γιάγπαμμα 1.2: Ππόβλετη παγκόζμιαρ ηοςπιζηικήρ κίνηζηρ έυρ ηο Πεγή: Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ Η ζρεηηθά αηζηφδνμε απηή εθηίκεζε ππνζηεξίδεηαη απφ ηε δηαπίζησζε φηη, παξά ηηο θαηά θαηξνχο εκθαληδφκελεο αληημνφηεηεο ηεο δηεζλνχο πνιηηηθήο ή νηθνλνκηθήο ζπγθπξίαο ή ηηο θπζηθέο θαηαζηξνθέο, ν δηεζλήο ηνπξηζκφο επηδεηθλχεη αμηνζεκείσηε αληνρή. Σηο πξφζθαηξεο πεξηφδνπο χθεζεο αθνινπζνχλ θάζεηο αλάθακςεο θαη ηαρείαο επαλφδνπ ζε ηξνρηά αλάπηπμεο Η ηοςπιζηική ανάπηςξη ζηην Δλλάδα Η Δλλάδα ζηον σάπηη ηος ηοςπιζηικού ανηαγυνιζμού 8

10 Η Διιάδα δηαηεξεί ζε γεληθέο γξακκέο ηε ζέζε ηεο αλάκεζα ζηηο βαζηθέο αληαγσλίζηξηεο ρψξεο ηεο Μεζνγείνπ, κεηά ηελ Ιζπαλία θαη ηελ Ιηαιία, ηα ηειεπηαία ρξφληα φκσο αηζζάλεηαη ηζρπξή πίεζε ηδηαίηεξα απφ ηελ Σνπξθία, φπσο απεηθνλίδεηαη θαη ζηνλ ζπγθεληξσηηθφ Πίλαθα 1.2 θαζψο θαη ζην Γηάγξακκα 1.3. Πίνακαρ 1.2: Δξέλιξη αθίξευν ηοςπιζηών ζηιρ σώπερ ηηρ Μεζογείος Πεγή: Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ Γιάγπαμμα 1.3: Σοςπιζηικέρ αθίξειρ ζε Μεζογειακέρ Υώπερ Πεγή: Παγθφζκηνο Οξγαληζκφο Σνπξηζκνχ 9

11 Η αληαγσληζηηθφηεηα ηεο ειιεληθήο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο αληηκεησπίδεη ήδε ζεκαληηθέο πξνθιήζεηο, ηφζν ιφγσ ησλ δηαξζξσηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο θαη ησλ εγγελψλ αδπλακηψλ ηεο, φζν θαη εμαηηίαο ηνπ ηζρπξνχ δηεζλνχο αληαγσληζκνχ. Η αλάδεημε λέσλ θαη δπλακηθψλ ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ ζηελ πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ (Σνπξθία, Κξναηία, Βνπιγαξία, Μαπξνβνχλην), νη νπνίνη πξνβάιινπλ κε αμηψζεηο παξεκθεξέο ηνπξηζηηθφ πξντφλ, θαζψο θαη νξηζκέλεο παξάκεηξνη ηνπ καθξννηθνλνκηθνχ πεξηβάιινληνο, φπσο ε άλνδνο ηεο ηηκήο ηνπ πεηξειαίνπ, ε παξαηεηλφκελε δεκνζηνλνκηθή θαη ρξεκαηννηθνλνκηθή θξίζε, επηβάιινπλ ζηελ ειιεληθή ηνπξηζηηθή βηνκεραλία λα γίλεη πεξηζζφηεξν αληαγσληζηηθή. Με άιια ιφγηα, είλαη απφιπηα αλαγθαίν λα εληαζνχλ νη πξνζπάζεηεο γηα δηαηήξεζε θαη βειηίσζε ηεο ζέζεο ηεο ρψξαο ζηε δηεζλή ηνπξηζηηθή αγνξά. Οη ζχγρξνλεο ηάζεηο πνπ επηθξαηνχλ ζην δηεζλέο ηνπξηζηηθφ πεξηβάιινλ θαη νη έληνλεο αληαγσληζηηθέο ζπλζήθεο επηηάζζνπλ, αθελφο, αλαλέσζε θαη δηαθνξνπνίεζε ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο θαη, αθεηέξνπ, πξνζαλαηνιηζκφ πξνο ηηο ηκεκαηνπνηεκέλεο αγνξέο, επαλαηνπνζέηεζε ηνπ πξννξηζκνχ ζηε δηεζλή αγνξά θαη εμεηδηθεπκέλε ζηφρεπζε ησλ δξάζεσλ πξνψζεζεο. Ο γεληθφο δείθηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ Παγθφζκηνπ Οηθνλνκηθνχ Φφξνπκ (WEF) γηα ηνλ ηνπξηζκφ, απνηειεί ηε ζπληζηακέλε 71 επηκέξνπο εηδηθψλ δεηθηψλ, νη νπνίνη ππάγνληαη ζε 14 «ππιψλεο», πνπ θη απηνί κε ηε ζεηξά ηνπο νκαδνπνηνχληαη ζε ηξεηο κείδνλεο ελφηεηεο: - Σν ξπζκηζηηθφ πιαίζην ηνπ ηνπξηζκνχ. - Σν επηρεηξεκαηηθφ πεξηβάιινλ θαη ηηο ππνδνκέο. - Σνπο αλζξψπηλνπο, πνιηηηζηηθνχο θαη θπζηθνχο πφξνπο. ηνλ Πίλαθα 1.3 παξνπζηάδνληαη νη ζέζεηο πνπ θαηαιακβάλεη ε Διιάδα ζηηο επηκέξνπο νκάδεο δεηθηψλ. Οη δείθηεο ζηνπο νπνίνπο ηα αληαγσληζηηθά πιενλεθηήκαηα ηεο ρψξαο καο εκθαλίδνληαη λα είλαη ηζρπξφηεξα, ζχκθσλα κε ην WEF, είλαη ε παξνπζία ησλ κεγάισλ εηαηξεηψλ ελνηθίαζεο απηνθηλήησλ, ε ππθλφηεηα ζε γηαηξνχο, ε θχξσζε ησλ δηεζλψλ πεξηβαιινληηθψλ ζπλζεθψλ, ζηνπο νπνίνπο ε Διιάδα πξσηεχεη. Αθνινπζνχλ ε επάξθεηα ζε μελνδνρεηαθέο θιίλεο, ε ζηνηρεηψδεο εθπαίδεπζε ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη ν αξηζκφο ησλ ηφπσλ Παγθφζκηαο Κιεξνλνκηάο. Αληίζεηα, νη δείθηεο κε ηηο ρεηξφηεξεο επηδφζεηο είλαη ε πνηφηεηα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζπζηήκαηνο, νη πξαθηηθέο πξνζιήςεσλ θαη απνιχζεσλ, ε ηζνηηκία αγνξαζηηθήο δχλακεο, ε έθηαζε ηεο ρξήζεο ηνπ δηαδηθηχνπ απφ ηηο επηρεηξήζεηο θαη νη εθπνκπέο δηνμεηδίνπ ηνπ άλζξαθα. 10

12 Πίνακαρ 1.3: Γείκηερ ανηαγυνιζηικόηηηαρ Σοςπιζμού και Σαξιδιών για ηην Δλλάδα ( ) Πηγή: Παγκόζμιο Οικονομικό Φόποςμ (WEF) Ο ηοςπιζμόρ ζηην Δλλάδα ηο 2012 Η ζπκβνιή ηεο ηνπξηζηηθήο νηθνλνκίαο ην 2012 ζην ΑΔΠ ηεο Διιάδαο έθηαζε ην 16,4%, ελψ ε ζπλνιηθή απαζρφιεζε ζηελ ηνπξηζηηθή νηθνλνκία ( ζέζεηο εξγαζίαο) αληηζηνηρνχζε ζην 18,3% ησλ απαζρνινπκέλσλ. πγθξηλφκελνο ζε παγθφζκην επίπεδν, ν ειιεληθφο ηνπξηζκφο θαηαγξάθεη ηθαλνπνηεηηθέο επηδφζεηο. χκθσλα κε ηα ηειεπηαία δηαζέζηκα ζηνηρεία ηνπ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ (ΠΟΣ), ε Διιάδα ην 2012 ήηαλ 17ε ζε επίπεδν δηεζλψλ αθίμεσλ θαη 23ε ζε επίπεδν εζφδσλ. Δπίζεο, ζχκθσλα κε ην Παγθφζκην Οηθνλνκηθφ Φφξνπκ (WEF) ην 2013, ε ρψξα καο θαηαιακβάλεη ηελ 32ε ζέζε κεηαμχ 140 ρσξψλ ζην Γείθηε Σαμηδησηηθήο θαη Σνπξηζηηθήο Αληαγσληζηηθφηεηαο, ελψ ζην Γεληθφ Γείθηε Αληαγσληζηηθφηεηαο θαηαιακβάλεη κφιηο ηελ 96ε. Σα ζηνηρεία απηά απνδεηθλχνπλ φηη ν ειιεληθφο ηνπξηζκφο είλαη έλαο απφ ηνπο ειάρηζηνπο ηνκείο ηεο εζληθήο νηθνλνκίαο, ν νπνίνο είλαη αληαγσληζηηθφο ζε παγθφζκην επίπεδν. 11

13 Παξαθάησ παξνπζηάδνληαη ηα βαζηθά κεγέζε ηνπ Διιεληθνχ Σνπξηζκνχ γηα ην 2012 θαη νη επηδφζεηο ηεο Διιάδαο ζε ζρέζε κε ηνλ αληαγσληζκφ. Βαζικά Μεγέθη ηος Δλληνικού Σοςπιζμού 2012 πκκεηνρή ζην ΑΔΠ πκκεηνρή απαζρφιεζε πλνιηθή Απαζρφιεζε Έζνδα Αθίμεηο Αιινδαπψλ ζηελ Μέζε θαηά θεθαιή δαπάλε Μεξίδην Αγνξάο Δπνρηθφηεηα πγθέληξσζε Πξνζθνξάο Ξελνδνρεηαθή Τπνδνκή Top 5 αγνξέο Top 5 αεξνδξφκηα (ζε αθίμεηο αιινδαπψλ) 16,4% [WTTC] 18,3% ηεο ζπλνιηθήο απαζρφιεζεο [WTTC] [WTTC] 10,0 δηζ. [ΣηΔ] 15,5 εθαη ,5% Παγθφζκηα, 2,9% Δπξψπε 56% ησλ αθίμεσλ αιινδαπψλ πξαγκαηνπνηείηαη Ινχιην - Αχγνπζην - επηέκβξην 66% ησλ μελνδνρεηαθψλ θιηλψλ ζπγθεληξψλνληαη ζε 4 πεξηνρέο ηεο Διιάδαο [ΞΔΔ] μελνδνρεία / θιίλεο [ΞΔΔ] Γεξκαλία ( ), Ηλ. Βαζίιεην ( ), ΠΓΓΜ ( ), Γαιιία ( ), Ρσζία ( ) [ΣηΔ] Αζήλα ( ), Ηξάθιεην ( ), Ρφδνο ( ), Θεζζαινλίθε ( ), Κέξθπξα ( ) [ΔΛ.ΣΑΣ.] Πηγή: ΣΕΤΕ, επεξεπγαζία ζηοισείων ΕΛ.ΣΤΑΤ., UNWTO, WEF Δπιδόζειρ 2012 Δλλάδα - Ανηαγυνιζηέρ Γείκηερ Απόδοζηρ 2012 Καηάηαμε - Γηεζλείο Αθίμεηο Καηάηαμε - Έζνδα Δλλάδα Ιζπανία Κύππορ Σοςπκία Αίγςπηορ Κποαηία 17ε 23ε Γηεζλείο Αθίμεηο 2012 (εθαη.) 4ε 2ε θάησ απφ ηελ 50ε θάησ απφ ηελ 50ε 6ε 22ε 26ε 12ε 32ε 33ε 15,5 57,7 2,5 35,7 11,2 10,4 12

14 Δλλάδα - Ανηαγυνιζηέρ Γείκηερ Απόδοζηρ 2012 % κεηαβνιή αθίμεσλ Δλλάδα Ιζπανία Κύππορ Σοςπκία Αίγςπηορ Κποαηία 25,0% 24,4% -7,4% 271,9% 119,6% 96,2% Έζνδα δηο USD 12,9 55,9 2,6 25,7 9,9 8,8 % κεηαβνιή εζφδσλ Μέζε θαηά θεθαιή Γαπάλε αλά ηαμίδη ζε USD Μεξίδην αγνξάο παγθφζκηα ζε Αθίμεηο Μεξίδην αγνξάο παγθφζκηα ζε Έζνδα 40,2% 86,3% 36,8% 238,2% 130,2% 214,3% ,5% 5,6% 0,2% 3,4% 1,1% 1,0% 1,2% 5,2% 0,2% 2,4% 0,9% 0,8% Πεγή: ΔΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ ΔΛ.ΣΑΣ., UNWTO, WEF Δλλάδα & Ανηαγυνιζηέρ - Θέζη ζηην Παγκόζμια Καηάηαξη, 2012 Πεγή: ΔΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ Παγθφζκηνπ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ θαη Παγθφζκηνπ Οηθνλνκηθνχ Φφξνπκ 13

15 Πίνακαρ 1.4: Δλληνικόρ Σοςπιζμόρ και Ανηαγυνιζηέρ Πηγέρ: ΠΟΤ, ΣΕΤΕ Η θαηαλνκή ησλ αθίμεσλ ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο παξνπζηάδεη έληνλα θαηλφκελα ππεξζπγθέληξσζεο θαηά ηνπο ζεξηλνχο κήλεο (Ινχληνο-επηέκβξηνο), φπσο απεηθνλίδεηαη παξαζηαηηθά θαη ζην δηάγξακκα 1.4. Παξά ηηο επί δεθαεηίεο εμαγγειίεο γηα επηδίσμε άκβιπλζεο ηεο επνρηθφηεηαο, ε νπνία ζεσξείηαη σο κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο αδπλακίεο ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ, θαη παξά ηηο επηκέξνπο πξνζπάζεηεο έρνπλ θαηά θαηξνχο θαηαβιεζεί, δελ έρεη ζεκεησζεί θακία νπζηαζηηθή πξφνδνο. Με άιια ιφγηα, ην ειιεληθφ ηνπξηζηηθφ πξντφλ δελ έρεη θαηνξζψζεη λα επαλαηνπνζεηεζεί ζηε δηεζλή ηνπξηζηηθή αγνξά θαη ν πξννξηζκφο Διιάδα παξακέλεη θαηεμνρήλ ηφπνο ζεξηλψλ δηαθνπψλ, θαη δε παξαζαιάζζησλ. Ο επηρεηξεκαηηθφο θαη ν ζπλεδξηαθφο ηνπξηζκφο, o ηνπξηζκφο πφιεσλ θαη ζχληνκσλ δηαθνπψλ ( city breaks ), ν πνιηηηζηηθφο ηνπξηζκφο αιιά θαη νη πξνβαιιφκελεο κνξθέο «ελαιιαθηηθνχ» ηνπξηζκνχ (αγξνηνπξηζκφο, ζξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο, νηθνηνπξηζκφο, γαζηξνλνκηθφο, θιπ.) έρνπλ εκπινπηίζεη αλακθηζβήηεηα ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ, αιιά φρη ζε βαζκφ πνπ λα κπνξεί λα κεηαβιεζεί ε θπζηνγλσκία ηνπ θαη λα επαλαπξνζδηνξηζηεί ε ηαπηφηεηα ηνπ πξννξηζκνχ. Γιάγπαμμα 1.4: Δποσικόηηηα Γιεθνών Σοςπιζηικών Αθίξευν, 2012 Πεγή: ΔΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ Διιεληθήο ηαηηζηηθήο Αξρήο 14

16 1.3. Δθνικό Πλαίζιο ηπαηηγικήρ Σοςπιζηικήρ Ανάπηςξηρ Ο Σοςπιζμόρ ζήμεπα Ο ηνπξηζκφο είλαη ζήκεξα ν δπλακηθφηεξα αλαπηπζζφκελνο ηνκέαο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο αθνχ, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ ΔΣΔ: Η ζπκκεηνρή ηνπ ζην ΑΔΠ είλαη ζηαζεξά πάλσ απφ 15% θαη θαηά πεξηφδνπο μεπέξαζε ην 18%. Γεκηνπξγεί απαζρφιεζε ζε έλα επξχηαην θάζκα δξαζηεξηνηήησλ, ζε δηαθνξεηηθά επίπεδα γλψζεσλ θαη εηδίθεπζεο θαη θπξίσο ζηνπο λένπο θαη ζηε πεξηθέξεηα. Έλαο (1) ζηνπο πέληε (5) θαηνίθνπο ηεο Διιάδαο απαζρνιείηαη άκεζα ή έκκεζα ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα. Κάζε Δπξψ πνπ θαηαλαιψλεηαη ζηνλ ηνπξηζκφ δεκηνπξγεί ππεξδηπιάζηα δεπηεξνγελή θαηαλάισζε ζηελ ππφινηπε νηθνλνκία. Αλ θαη ν ηνπξηζκφο ηα ηειεπηαία 30 ρξφληα απνηειεί γηα ηελ Διιάδα έλαλ απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο ππιψλεο αλάπηπμεο, έρεη παξάιιεια πνιιά ρξνλίδνληα πξνβιήκαηα: 48 δηαθνξεηηθά πξφζσπα πέξαζαλ απφ ηελ πνιηηηθή εγεζία ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ ζην δηάζηεκα Η ζεκεξηλή ππεξπξνζθνξά αλέξρεηαη ζε θιίλεο πεξίπνπ ή ην 30% ηνπ ζπλνιηθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο ζε θιίλεο. ην ηξίκελν Ινχιηνο-Αχγνπζηνο-επηέκβξηνο εμαθνινπζνχκε λα ππνδερφκαζηε πεξηζζφηεξν απφ ην 50% ησλ δηεζλψλ αθίμεσλ. Σν 65% ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζηελ Διιάδα (ππεξ-) ζπγθεληξψλεηαη ζε 4 πεξηνρέο. Με ηηο ζεκεξηλέο ζπλζήθεο ν ειιεληθφο ηνπξηζκφο ιεηηνπξγεί ζρεδφλ ζην 80% ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ. Η ζχγρπζε κεηαμχ πλεχκαηνο εμππεξέηεζεο θαη αίζζεζεο δνπινπξέπεηαο δεκηνπξγεί ην ζχλδξνκν ηνπ anti-service, ην νπνίν δηαθαηέρεη ζεκαληηθφ ηκήκα ησλ άκεζα θη έκκεζα αζρνινπκέλσλ κε ην ηνπξηζκφ. Σν πξσηνγελέο ηνπξηζηηθφ πξντφλ ηεο Διιάδαο είλαη ηδηαίηεξα πςειήο πνηφηεηαο. Η πξνζηηζέκελε αμία φκσο δελ είλαη ην ίδην θαιή. Απνηέιεζκα, κέηξην ηειηθφ πξντφλ, πνιιέο θνξέο ππεξηηκεκέλν, άξα κε αληαγσληζηηθφ. Η δηάζεζε ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο γίλεηαη θαηά θχξην ιφγν απφ μέλνπο πξάθηνξεο (Tour Operators-Σνs) θαη απφ θαλάιηα δηαλνκήο. Σα ρξνλίδνληα απηά πξνβιήκαηα θαη νη θαθέο επηδφζεηο ηεο πεξηφδνπ , ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ άλνδν ησλ αληαγσληζηψλ θαη θπξίσο κε ην έιιεηκκα ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο ζηελ Διιάδα, επηβεβαηψλνπλ ηελ αλάγθε γηα δξαζηηθέο παξεκβάζεηο ζηνλ ηνπξηζκφ. Με δεδνκέλε ηε δηαρξνληθή αδπλακία ηεο πνιηηείαο λα αληηιεθζεί ηε ζεκαζία ηνπ ηνπξηζκνχ θαη λα ραξάμεη πινπνηήζεη ηελ αλαγθαία ζηξαηεγηθή, ν ηδησηηθφο ηνκέαο, παξάιιεια κε ηε ζπλερή πξνζπάζεηα αθχπληζεο ηεο πνιηηείαο, πξέπεη λα αλαιάβεη πεξηζζφηεξεο πξσηνβνπιίεο. Μφλνλ έηζη ζα δηαρπζνχλ ηα νθέιε πνπ ν Σνπξηζκφο κπνξεί λα πξνζθέξεη ζην ζχλνιν ηεο νηθνλνκίαο θαη ηεο θνηλσλίαο. 15

17 Παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε: Σο όπαμα για ηο 2020 Σν φξακα γηα ην 2020 ζέιεη ηνλ Σνπξηζκφ ζε πξσηαγσληζηηθφ ξφιν ζηελ πξνζπάζεηα γηα νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή αλάπηπμε ηεο Διιάδαο, ψζηε λα εμαζθαιίδεη πςειφ βηνηηθφ επίπεδν γηα ηνπο πνιίηεο ηεο, κηα Διιάδα φπνπ φινη νη πνιίηεο ηνπ θφζκνπ ζα ήζειαλ λα δνπλ, είηε κφληκα είηε πξνζσξηλά. Δπράξηζηε γηα ηνπο κφληκνπο θαηνίθνπο ηεο, άξα επράξηζηε θη ειθπζηηθή γηα ηνπο επηζθέπηεο ηεο, ηνπο πξνζσξηλνχο θαηνίθνπο ηεο. ηελ πνξεία πξνο ην 2020 ν ηνπξηζκφο πξέπεη (ΔΣΔ, 2010) 1 : Να ζπλδέζεη ηηο αμίεο θαη ηα λνήκαηα ηνπ ειιεληθνχ πνιηηηζκνχ κε ηηο ζχγρξνλεο αλάγθεο, ηηο πξνζδνθίεο θαη ηηο αληηιήςεηο ηεο παγθνζκηνπνηεκέλεο θνηλσλίαο, αλαδεηθλχνληαο ηελ Διιάδα ζηελ πξσηνπνξία ηεο λέαο επνρήο. Να ζπκβάιιεη ζηε βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ησλ θαηνίθσλ ηεο Διιάδαο κέζα απφ ηε δεκηνπξγία απαζρφιεζεο θαη εηζνδήκαηνο. Να ελεκεξψλεη θαη λα πξνζηαηεχεη ηνπο ηνπξίζηεο-θαηαλαισηέο εμαζθαιίδνληαο ηαπηφρξνλα ην δηθαίσκα ζε πνηνηηθέο δηαθνπέο γηα φινπο. Να αλαιάβεη πξσηνβνπιίεο πξνζηαζίαο θαη δηαρείξηζεο ηνπ πεξηβάιινληνο καδί κε ηελ πξνεηνηκαζία γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ θιηκαηηθψλ αιιαγψλ. Να δεκηνπξγήζεη ππνδνκέο πνηφηεηαο ζε νιφθιεξε ηελ Διιάδα, ψζηε λα ζπκβάιιεη ζηελ ηζφξξνπε πεξηθεξεηαθή αλάπηπμε. Να αλαβαζκίζεη ην θχξνο ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο ζηελ θνηλσλία εμαζθαιίδνληαο παξάιιεια ηε βησζηκφηεηα θαη θεξδνθνξία ησλ επηρεηξήζεσλ. Να πξνζδψζεη αίγιε ζηα ηνπξηζηηθά επαγγέικαηα θαη ππεξεθάλεηα ζηνπο εξγαδφκελνπο. 1 ΣΔΤΔ. (2010). Ελληνικόρ Τοςπισμόρ 2020: Ππόταση για το Νέο Αναπτςξιακό Μοντέλο. 16

18 Να αλαπηχμεη ζπλέξγεηεο κε άιινπο ηνκείο θαη θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο, δεκηνπξγψληαο θαη δηαρένληαο αθφκε πεξηζζφηεξα νθέιε ζε φιεο ηηο πεξηνρέο ηεο Διιάδαο θαη κεγαιχηεξα ηκήκαηα ηνπ πιεζπζκνχ. Να απμήζεη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηεο Διιάδαο κέζα απφ έλα πνηνηηθφ, value for money, παγθφζκηαο θιάζεο greek lifestyle experiences ηνπξηζηηθφ πξντφλ. Δικόνα 1.1: Όπαμα 2020 για ηον ηοςπιζμό Πεγή: ΔΣΔ 2010 Με απηφ ην φξακα, ν ηνπξηζκφο πξέπεη λα γίλεη ην βαζηθφ εξγαιείν ησλ ειιεληθψλ θπβεξλήζεσλ, πξνθεηκέλνπ λα πεηχρνπλ ηνπο ζηφρνπο ηεο νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη πεξηβαιινληηθήο πνιηηηθήο ηνπο ηόσοι ηηρ ηπαηηγικήρ ηος 2020 για ηον ηοςπιζμό Η εζληθή ζηξαηεγηθή ηνπξηζκνχ κέρξη ην 2020 αλαπηχζζεηαη κε βαζηθνχο ζηφρνπο: α) Σελ αχμεζε ησλ εηζεξρνκέλσλ ηνπξηζηψλ ζηα 24 εθ. έηζη ψζηε ε ρψξα καο λα βξίζθεηαη κέζα ζηνπο 10 πξνηεηλφκελνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο παγθνζκίσο, αιιά θαη β) Σελ αχμεζε ηεο κέζεο θαηά θεθαιήο δαπάλεο αλά ηνπξίζηα, βειηηψλνληαο ηελ πνηφηεηα ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ. Η επίηεπμε ησλ παξαπάλσ ζηφρσλ ζα πξαγκαησζεί κέζα απφ 3 βαζηθέο πνιηηηθέο ζηνλ Σνπξηζκφ: Α) Αλαβάζκηζε ησλ θξηηεξίσλ πνηφηεηαο ησλ ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ, εθζπγρξνληζκφο ηεο λνκνζεζίαο θαη ησλ ιεηηνπξγηθψλ πξνδηαγξαθψλ ζηα 17

19 μελνδνρεία θαη ηνπξηζηηθά θαηαιχκαηα, αλάδεημε ηεο Αζήλαο θαη ηεο Θεζζαινλίθεο σο City Break πξννξηζκνχο, πξνψζεζε ησλ ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ. Β) Δπέθηαζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ Γ) ηήξημε ηεο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη πξνζέιθπζε λέσλ επελδχζεσλ. ηηο πξνηάζεηο ηεο Δζληθήο ηξαηεγηθήο γηα ηνλ Σνπξηζκφ πεξηιακβάλνληαη: Η χζηαζε Τπεξεζίαο Γεληθνχ Μεηξψνπ θαη ππεξεζίαο κηαο ζηάζεο (one stop shop) ζην Ξελνδνρεηαθφ Δπηκειεηήξην Διιάδνο (ΞΔΔ), Η ξχζκηζε ζεκάησλ γηα ηα δηαζέζηκα θεθάιαηα ηνπ επηκειεηεξίνπ, Η ξχζκηζε ζεκάησλ πνπ αθνξνχλ ζην ΣΑΙΠΔΓ, γηα ηελ αμηνπνίεζε ηνπξηζηηθψλ καξίλσλ απφ ηδηψηεο κε ζηφρν ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. Η καθξνρξφληα κίζζσζε αθηλήησλ ΟΣΑ γηα ηνπξηζηηθνχο ζθνπνχο, Η εμνκάιπλζε ηεο αδεηνδφηεζεο Δηδηθψλ Σνπξηζηηθψλ ιεσθνξείσλ δεκφζηαο ρξήζεο, Η ξχζκηζε ζεκάησλ ηνπξηζηηθήο Δθπαίδεπζεο θαη θαηάξηηζεο, Η ζπγθξφηεζε Παξαηεξεηεξίνπ Σνπξηζκνχ Η ξχζκηζε ζεκάησλ γηα ηνλ Ιακαηηθφ Σνπξηζκφ θαη ην ζεξκαιηζκφ, ηε ζαιαζζνζεξαπεία θαη ηα θέληξα αλαδσνγφλεζεο Γιαηομεακή Πποζέγγιζη Η δηαηνκεαθή πξνζέγγηζε απνζθνπεί ζην λα δεκηνπξγήζεη δήηεζε γηα κέξνο ή γηα ην ζχλνιν ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο κέζα απφ άιιεο δξαζηεξηφηεηεο ηεο νηθνλνκίαο, κέζα απφ δήηεζε γηα ππεξεζίεο-πξντφληα άιισλ ηνκέσλ/θιάδσλ. Μέρξη ζήκεξα ν ηνπξηζκφο δεκηνπξγνχζε δήηεζε γηα κηα επξχηαηε γθάκα επηρεηξήζεσλ. ηελ πξνζπάζεηα γηα δηαθνξνπνίεζε ηνπ πξντφληνο θαη αχμεζε ηεο δήηεζεο, ν ηνπξηζκφο πξέπεη λα ζηξαθεί, θπξίσο, ζηηο νηθνλνκίεο θάζκαηνο (Δηθφλα 1). Δικόνα 1.2.: Γιαηομεακή πποζέγγιζη ηος ηοςπιζμού 18

20 Πεγή: ΔΣΔ Οη νηθνλνκίεο θάζκαηνο αθνξνχλ θπξίσο ζηελ εθκεηάιιεπζε δήηεζεο πνπ δεκηνπξγείηαη απφ άιινπο ηνκείο/θιάδνπο (Δηθφλα 2), ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο κέζσ ρξεζηκνπνίεζεο εηζξνψλ, ππνδνκψλ, αλζξψπηλσλ θαη θεθαιαηαθψλ πφξσλ άιισλ ηνκέσλ/θιάδσλ, ηελ εθκεηάιιεπζε θαλαιηψλ δηαλνκήο, δνκψλ marketing θαη brand names. Οη αξρέο θαη ηα θξηηήξηα επηινγήο ησλ ηνκέσλ/θιάδσλ ε ζπλεξγαζία κε ηνπο νπνίνπο ζα δεκηνπξγήζεη «λέα ηνπξηζηηθά πξντφληα» είλαη: ε επξχηεξε θνηλσληθννηθνλνκηθή ρξεζηκφηεηα, ε κηθξή (ή θαζφινπ) επνρηθή επαηζζεζία, ε δεκηνπξγία αληαγσληζηηθνχ πιενλεθηήκαηνο κέζσ brand ownership, 19

21 ην χςνο επέλδπζεο θαη ν ρξφλνο πινπνίεζεο. Οη ηνκείο/θιάδνη κε ηνπο νπνίνπο ε ζπλέξγεηα κπνξεί λα απνδψζεη «λέα ηνπξηζηηθά πξντφληα» είλαη νη αθφινπζνη: πνιηηηζκφο, αζιεηηζκφο, εθπαίδεπζε, ηαηξηθέο ππεξεζίεο θαη ε γαζηξνλνκία. Σν θνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ φισλ απηψλ είλαη φηη σο ηνκείο ελδηαθέξνπλ ην ζχλνιν ζρεδφλ ηεο θνηλσλίαο θαη θαηά ζπλέπεηα νη πνιηηηθέο εγεζίεο ζα δείμνπλ (πεξηζζφηεξν) ελδηαθέξνλ. ηνπο δχν πξψηνπο, πνιηηηζκφ θαη αζιεηηζκφ, ε Διιάδα αλαγλσξίδεηαη σο brand owner δηαρξνληθψλ αμηψλ θαη λνεκάησλ (Γεκνθξαηία, Οιπκπηαθφ Πλεχκα, θιπ.). ηελ εθπαίδεπζε, ε ρψξα κπνξεί λα δηεθδηθήζεη θαη λα θαζηεξσζεί σο ηφπνο δηδαζθαιίαο κηαο ζεηξάο γλσζηηθψλ αληηθεηκέλσλ ηα νπνία ζρεηίδνληαη κε πνιηηηζκφ θαη αζιεηηζκφ, αιιά θαη κε γλσζηηθά αληηθείκελα ζε ρψξνπο φπνπ ε Διιάδα δηαθξίλεηαη δηεζλψο, π.ρ. παγθφζκην θέληξν λαπηηιηαθψλ ζπνπδψλ. Γιάγπαμμα 1.5.: Η εξέλιξη ηος μονηέλος διανομήρ Πεγή: ΔΣΔ (2010) Οη ηαηξηθέο ππεξεζίεο κπνξνχλ λα πξνζζέζνπλ κεγάιε αμία ζε απηφ πνπ νλνκάδεηαη visitor economy θαη ε γαζηξνλνκία ζηε ρψξα καο ππάξρεη, αιιά παξακέλεη σο απηνηειέο ηνπξηζηηθφ πξντφλ ζε κεγάιν βαζκφ αλεθκεηάιιεπηε. Δπίζεο, αμίδεη λα ζεκεησζεί κηα αθφκε δηαπίζησζε πνπ ηζρπξνπνηεί ηε δηαηνκεαθή πξνζέγγηζε. Οη πεξηεγήζεηο θαη ηα city break/holiday, απνηεινχλ ηηο πην ζεκαληηθέο αγνξέο κεηά ηελ «ήιηνο θαη ζάιαζζα». Αλ δεκηνπξγεζνχλ ζπλέξγεηεο κε ηνπο παξαπάλσ πξνηεηλφκελνπο ηνκείο, νη ζπγθεθξηκέλεο αγνξέο κπνξνχλ λα απμήζνπλ ηελ ειθπζηηθφηεηά ηνπο. Η δηαζχλδεζή ηνπο είλαη πξνθαλήο. Σφζν ζηηο πεξηεγήζεηο, φζν θαη ζηα city break πεξηιακβάλνληαη πξντφληα θαη ππεξεζίεο πνιηηηζκνχ, γαζηξνλνκίαο θαη εθπαίδεπζεο. Σέινο, ν αζιεηηζκφο (κε ηελ έλλνηα ηεο δηνξγάλσζεο αγψλσλ) θαη νη ηαηξηθέο ππεξεζίεο ιακβάλνπλ ρψξα θαηά θχξην ιφγν ζε πφιεηο, εληζρχνληαο έηζη ζεκαληηθά ηνλ ηνπξηζκφ πφιεο. 20

22 1.4. Γιάγνυζη ηος δςναμικού ηοςπιζηικήρ ανάπηςξηρ ηηρ Πεπιθέπειαρ Θεζζαλίαρ Αμηνιφγεζε ηνπξηζηηθψλ πφξσλ Χο πξνο ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ, ε Θεζζαιία ζπγθεληξψλεη κηα αμηφινγε πνηθηιία νηθνζπζηεκάησλ θαη έλα πεξηβάιινλ κε ηδηαίηεξα πςειή αηζζεηηθή, πνιηηηζηηθή θαη ηζηνξηθή αμία θαη ηδηαίηεξν θπζηθφ θάιινο. Οη ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη γεληθά αληαγσληζηηθέο κε δηεζλή θξηηήξηα, ηδίσο αλ ιεθζνχλ ππφςε νη δπλαηφηεηεο πεξαηηέξσ βειηίσζεο. Οη ζεκαληηθφηεξεο θαηεγνξίεο ηνπξηζηηθψλ πφξσλ πνπ απνηεινχλ ζηνηρείν έιμεο ηνπξηζηψλ είλαη: - Κλίμα: Απνηειεί έλα πιενλέθηεκα νιφθιεξεο ηεο Θεζζαιίαο, γηα ζεξηλφ ηνπξηζκφ φπσο θαη γηα ρεηκεξηλφ ζεκαηηθφ ηνπξηζκφ. - Βοςνά: Με θξηηήξην ηελ γεσγξαθηθή ζπλέρεηα αιιά θαη πνιηηηζκηθά - ηζηνξηθά ζηνηρεία ηα δχν ζχλνια βνπλψλ (νξνζεηξέο) ζηελ Πεξηθέξεηα θαζψο θαη ηηο κεκνλσκέλεο νξεηλέο δψλεο, αθνξνχλ ζε ηκήκα ηεο νξνζεηξάο ηεο Πίλδνπ θαη ζην ζχλνιν ησλ γεηηνληθψλ βνπλψλ ηνπ Οιχκπνπ. - Ποηάμια- Λίμνερ: Η πεξηθέξεηα δηαζρίδεηαη απφ ηνλ Πελεηφ, έλαλ απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο πνηακνχο ηεο Υψξαο. Οη πνηακνί θαζψο θαη νη ρείκαξξνη δελ έρνπλ αμηνπνηεζεί ηνπξηζηηθά ζε ζεκαληηθφ βαζκφ. Απνηεινχλ θπζηθφ πφξν πξνο ηνπξηζηηθή εθκεηάιιεπζε κε αμηνπνηεκέλν αθφκε, δεδνκέλνπ φηη απνηεινχλ ζπκπιήξσκα ησλ ππνινίπσλ θπζηθψλ πφισλ έιμεο. Η Θεζζαιία δελ δηαζέηεη παξά ηερλεηέο ιίκλεο νη νπνίεο δεκηνπξγήζεθαλ γηα ηε ζπγθξάηεζε πδάηηλσλ πφξσλ. Φπζηθέο ιίκλεο εκθαλίδνληαη κφλν ζηε θηάζν. Απφ ηηο ππάξρνπζεο ιίκλεο αμηνπνηεκέλεο είλαη: ε ηερλεηή ιίκλε Σαπξσπνχ ή Πιαζηήξα πνπ απνηειεί ζεκαληηθφ ηνπξηζηηθφ πφξν, θαη ε ηερλεηή ιίκλε ζην Κεθαιφβξπζν ζην Ν. Λάξηζαο θαη κε αμηνπνηεκέλεο, ε ιίκλε ηεθαληάδαο ή Βξσκφιηκλε, ηξνθπιηά θαη ιίκλε ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ ζηε θηάζν. Τπφ δηακφξθσζε είλαη ην έξγν ηεο επαλαθνξάο ηεο απνμεξαλζείζαο ιίκλεο Κάξιαο, γηα ηελ νπνία ηίζεηαη έληνλα δήηεκα φζνλ αθνξά ηελ κειινληηθή αμηνπνίεζή ηεο γηα ηνλ ηνπξηζκφ. - Πποζηαηεςόμενερ πεπιοσέρ: Δθηφο απφ ηνλ Δζληθφ Γξπκφ Οιχκπνπ θαη ην Δζληθφ Θαιάζζην Πάξθν Αινλλήζνπ, ππάξρνπλ εθηεηακέλεο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο κε κεγάιε ζεκαζία θαη εζληθή εκβέιεηα φπσο: Κνηιάδα Σεκπψλ, Γάζε Όξνπο Όζζαο, Πεπθνδάζε λήζνπ θηάζνπ, Πεξηνρή Μνλψλ Μεηεψξσλ, Νεζί Πηπέξη Βφξεησλ πνξάδσλ, θαζψο θαη ζεκεηαθέο πξνζηαηεπφκελεο πεξηνρέο. ηηο ηειεπηαίεο πεξηιακβάλνληαη ηα 7 αηζζεηηθά δάζε ηεο Θεζζαιίαο, ηα 16 ηνπία ηδηαηηέξνπ θπζηθνχ θάιινπο θαη ηα 2 Γηαηεξεηέα κλεκεία ηεο θχζεο. ηνλ εζληθφ θαηάινγν ηνπ δηθηχνπ ΝΑΣURA πεξηιακβάλνληαη ζπλνιηθά 26 πεξηνρέο ηεο Πεξηθέξεηαο. - Ακηέρ: ηηο αθηέο θαη παξάιηεο πεξηνρέο ησλ λνκψλ Λάξηζαο θαη Μαγλεζίαο (ζην επεηξσηηθφ ηκήκα) θαηαιχνπλ θπξίσο έιιελεο ηνπξίζηεο ελψ ην λεζησηηθφ ηκήκα ηνπ Ννκνχ Μαγλεζίαο επηζθέπηνληαη ηφζν Έιιελεο φζν θαη θπξίσο αιινδαπνί. 21

23 - Πολιηιζηικοί πόποι: Η Θεζζαιία είλαη πξνηθηζκέλε κε πινχζηνπο πνιηηηζηηθνχο πφξνπο, αξραηνινγηθνχο ρψξνπο, εθθιεζίεο θαη κνλαζηήξηα, κλεκεία ηεο λεφηεξεο πεξηφδνπ θαη παξαδνζηαθνχο νηθηζκνχο, απφ ηνπο νπνίνπο νη νξεηλνί θπξίσο δηαζψζεθαλ απφ ηε ιαίιαπα ηεο πνζνηηθήο αλάπηπμεο ησλ πεξαζκέλσλ δεθαεηηψλ. Ιδηαίηεξα ζεκαληηθνί αξραηνινγηθνί ρψξνη είλαη νη πξντζηνξηθνί νηθηζκνί έζθινπ θαη Γηκελίνπ ζηελ Πεξηθεξεηαθή Δλφηεηα Μαγλεζίαο. Μείδνλεο πφινη έιμεο δηεζλνχο θαη εζληθήο εκβέιεηαο είλαη ην κνλαζηεξηαθφ ζπγθξφηεκα ησλ Μεηεψξσλ θαη ην ζχλνιν ησλ παξαδνζηαθψλ νηθηζκψλ ηνπ Πειίνπ. Οη πεξηζζφηεξεο πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο νξγαλψλνληαη ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο, φηαλ ε ηνπξηζηηθή θίλεζε είλαη ηδηαίηεξα απμεκέλε. Σνλ δε ρεηκψλα νη εθδειψζεηο είλαη πεξηνξηζκέλεο θαη ζπνξαδηθέο (απφθξηεο, θιπ.). Σφζν ηα κλεκεία φισλ ησλ επνρψλ φζν θαη νη εθδειψζεηο πνιηηηζηηθνχ ραξαθηήξα πνπ ηα ζπλνδεχνπλ, ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο, είλαη ζεκεία ηα νπνία δχλαληαη λα ζηεξίμνπλ ηελ δεκηνπξγία ή θαη ελδπλάκσζε πφισλ έιμεο. Απφ ηηο παξαπάλσ θαηαγξαθέο, εκθαλίδεηαη φηη ε Πεξηθέξεηα δηαζέηεη κεγάιν αξραηνινγηθφ, αξρηηεθηνληθφ θαη πνιηηηζκηθφ πινχην, θιεξνλνκηά ηεο κεγάιεο ηζηνξίαο ηεο πεξηνρήο. - Σα μεγάλα αζηικά κένηπα: ηα 4 αζηηθά θέληξα ηεο Θεζζαιίαο (Λάξηζα, Βφινο, Σξίθαια, Καξδίηζα), είλαη πφινο έιμεο ηνπξηζηψλ, θαζψο εκθαλίδνπλ εμαηξεηηθά αξραηνινγηθά κλεκεία (αλ θαη αξθεηά είλαη αθφκε άγλσζηα ζην δηεζλέο ηνπξηζηηθφ ζηεξέσκα), ζε κνπζεηαθφ ζηεγαζκέλν απφζεκα, ζε πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο, ζε δηαηξνθηθέο ζπλήζεηεο, ζε ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ θιπ. - ςνεδπιακέρ εγκαηαζηάζειρ: Σα ζχγρξνλα μελνδνρεία κε ηνπο ζπλεδξηαθνχο ρψξνπο, ηα Αθαδεκατθά Ιδξχκαηα θαη ηα πλεδξηαθά Κέληξα ηεο πεξηνρήο, πξνζειθχνπλ ζπλέδξηα δηεζλνχο εκβέιεηαο. - Υιονοδπομικά Κένηπα: ηνπο νξεηλνχο φγθνπο ηεο Θεζζιαίαο (Πήιην, Πεξηνχιη), ζπγθεληξψλνπλ πιήζνο ηνπξηζηψλ θαηά ηε ρεηκεξηλή πεξίνδν. - Λιμάνια-Μαπίνερ: Πξνζέιθπζε θξνπαδηεξνπινίσλ, θαζψο θαη ηδησηηθψλ ζθαθψλ. ηνλ Πίλαθα 1.5. πνπ αθνινπζεί βιέπνπκε ην ελδεηθηηθφ ηνπξηζηηθφ κίγκα αλά πεξηθέξεηα, φπνπ ε Θεζζαιία θαίλεηαη λα δηαζέηεη ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ζηνλ Πνιηηηζκφ, ηελ πεξηήγεζε θαη ηνλ ηνπξηζκφ ππαίζξνπ, ρσξίο φκσο απηφλ λα ζεκαίλεη πσο δελ έρεη ηε δπλαηφηεηα λα αλαπηπρζεί θαη ζηηο άιιεο δξαζηεξηφηεηεο (επεμία, ζπλέδξην, city break), θαζψο δηαζέηεη ηηο εγγελείο δπλαηφηεηεο γηα λα ην επηηχρεη θαη έηζη λα δηαθνξνπνηήζεη ην ηνπξηζηηθφ ηεο δπλακηθφ, θαηαπνιεκψληαο παξάιιεια ηελ επνρηθφηεηα. Η χπαξμε δνκψλ φπσο ην Παλεπηζηήκην, ην ΣΔΙ, ην ΙΔΣΔΘ/ΔΚΔΣΑ, θαζψο θαη ππνδνκψλ φπσο ην Παλζεζζαιηθφ ηάδην, ην Παλεπηζηεκηαθφ Ννζνθνκείν θ.ά., είλαη ερέγγπα γηα ηελ αλάπηπμε πνιιψλ ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, νη νπνίεο ζε ζπλέξγηα κπνξνχλ λα δηακνξθψζνπλ έλα ηδηαίηεξα ειθπζηηθφ ηνπξηζηηθφ πξντφλ. 22

24 Πίνακαρ 1.5.: Σοςπιζηικό δςναμικό ανά Πεπιθέπεια Πεγή; (PRC,THR, MRB, 2007, Tourism Marketing Plan for Greece, 2007) Αμηνιφγεζε ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο Ξενοδοσειακό δςναμικό ηελ πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, ν αξηζκφο θιηλψλ ραξαθηεξίδεηαη απφ απμεηηθή ηάζε, θαηά 46,5% ζπλνιηθά, ν δε εηήζηνο ξπζκφο αχμεζεο θαηά κέζν φξν είλαη ηεο ηάμεο ηνπ 4,01%. Άξα πξαγκαηηθά έρνπκε κηα ζπλνιηθή αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο. χκθσλα κε ηα δηαζέζηκα ζηνηρεία ηνπ ΔΟΣ, ην έηνο 2010 ην πιήζνο ησλ δσκαηίσλ ζηα μελνδνρεία αλέξρνληαλ ζε δσκάηηα ζηα νπνία αληηζηνηρνχλ θιίλεο. Δπηπιένλ, ζε επίπεδν Πεξηθέξεηαο, εμεηάδνληαο ηε κεληαία δηαθχκαλζε ηνπ αξηζκνχ ησλ θιηλψλ πξνθχπηεη φηη πεξίπνπ ην 50% ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο επηθεληξψλεηαη ζε 4 απφ ηνπο 12 κήλεο θαη ζπγθεθξηκέλα ηνπο κήλεο: Ινχλην, Ινχιην, Αχγνπζην θαη επηέκβξην, νπφηε παξαηεξνχκε κηα ζπγθέληξσζε επνρηαθή ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο. Σέινο, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ φζνλ αθνξά ηελ πιεξφηεηα ζεκεηψλεηαη ηνλ Αχγνπζην. 23

25 Πίνακαρ 1.6.: Καηανομή ξενοδοσειακού δςναμικού ανά διοικηηική Πεπιθέπεια 2010 Πεγή: ΞΔΔ θαη ΔΛΣΑΣ ε επίπεδν ρψξαο, ε Θεζζαιία δηαζέηεη κφιηο ην 3,7 ησλ μελνδνρεηαθψλ θιηλψλ, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηνπ μελνδνρεηαθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδνο (2012), φπσο θαίλεηαη ζηελ Δηθφλα 1.3 θαη ζην Γηάγξακκα 1.5. Δικόνα 1.3.: Ποζοζηιαία Καηανομή Ξενοδοσειακών Κλινών ανά Πεπιθέπεια, 2012 Πεγή: ΔΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ Ξελνδνρεηαθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδνο 24

26 Γιάγπαμμα 1.6.: Καηανομή Ξενοδοσειακών κλινών ανά Πεπιθέπεια Πεγή ζηνηρείσλ: ΞΔΔ θαη ΔΛΣΑΣ ε φ,ηη αθνξά ηελ θαηαλνκή ησλ μελνδνρείσλ ηεο Πεξηθέξεηαο κε βάζε ηελ θαηεγνξία ηνπο (αξηζκφο αζηεξηψλ), ην πνζνζηφ ησλ Ξελνδνρεηαθψλ Κιηλψλ ηεο Πεξηθέξεηαο αλά Καηεγνξία σο πξνο ην χλνιν ηεο Υψξαο ην 2012, θαίλεηαη ζηελ Δηθφλα 1.4, φπνπ θαίλεηαη λα ππεξηζρχνπλ ηα θαηαιχκαηα ρακειφηεξσλ θαηεγνξηψλ. Δικόνα 1.4.: Ποζοζηό Κλινών με βάζη ηην καηηγοπία ηοςρ (2012) Πεγή: ΔΣΔ, επεμεξγαζία ζηνηρείσλ Ξελνδνρεηαθνχ Δπηκειεηεξίνπ Διιάδνο Καηά ην 2010, ηε κεγαιχηεξε αχμεζε αξηζκνχ θιηλψλ ζεκεηψλεη ν Ννκφο Σξηθάισλ θαη αθνινπζεί ν Ννκφο Καξδίηζαο. Σν γεγνλφο απηφ εμεγείηαη απφ ην φηη νη ελ ιφγσ Ννκνί εκθαλίδνπλ κηα αλεξρφκελε δπλακηθή φζνλ αθνξά ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε 25

27 αμηνπνηψληαο ηα ηειεπηαία ρξφληα ην θπζηθφ θαη πνιηηηζκηθφ ηνπο πεξηβάιινλ. Απφ ηελ άιιε, ζηνπο Ννκνχο Μαγλεζίαο θαη Λάξηζαο ν ρακειφο ξπζκφο αχμεζεο ησλ θιηλψλ εμεγείηαη απφ ην φηη ππάξρεη ήδε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε πνπ αγγίδεη ηα φξηα ηνπ θνξεζκνχ. Αμηνινγψληαο ηελ πθηζηάκελε θαηάζηαζε ησλ θαηαιπκάησλ ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο, παξαηεξνχκε πσο ζηνλ Ν. Μαγλεζίαο ππάξρεη δηαζπνξά θαηαιπκάησλ ζε φιν ην Ννκφ. Σν γεγνλφο απηφ εμεγείηαη απφ ηελ ηζφξξνπε αλάπηπμε ηνπ Ννκνχ, κηαο θαη ν ηνπξηζκφο είλαη ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλνο ζε φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο ηφζν ζην επεηξσηηθφ φζν θαη ζην λεζησηηθφ κέξνο ηνπ Ννκνχ. ηνλ Ν. Σξηθάισλ ε κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε θαηαιπκάησλ παξαηεξείηαη ζηελ Καιακπάθα θαη απηφ δηφηη είλαη ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλνο ν ζξεζθεπηηθφο ηνπξηζκφο ιφγσ ηεο πιεζψξαο ησλ κνλαζηεξηψλ ζηα Μεηέσξα. Αμηνπξφζεθηε είλαη ε ζρεηηθή έιιεηςε μελνδνρείσλ ζηα παξάιηα ηεο Λάξηζαο. Σν γεγνλφο απηφ εμεγείηαη απφ ηε κε αλάπηπμε ηεο πεξηνρήο. Οη επηζθέπηεο ησλ παξάιησλ απηψλ είλαη ζπλήζσο θάηνηθνη ηεο Λάξηζαο αιιά θαη ηεο Πηεξίαο θαη ηεο Θεζζαινλίθεο, νη νπνίνη είηε πεγαηλνέξρνληαη ιφγσ ηεο θνληηλήο απφζηαζεο ή δηαζέηνπλ παξαζεξηζηηθή θαηνηθία. Σέινο, ζηνλ Ν. Καξδίηζαο ηα πεξηζζφηεξα θαηαιχκαηα ζπγθεληξψλνληαη ζην Νενρψξη, πνπ είλαη ην κφλν ρσξηφ πνπ πξνζειθχεη πιεζψξα ηνπξηζηψλ ιφγσ ζέζεο θαη ζπλεπψο ζέαο πξνο ηε ιίκλε Πιαζηήξα, θαη ζηνλ κφθνβν, πνπ είλαη αλαπηπγκέλνο απφ πιεπξάο θαηαιπκάησλ ιφγσ ησλ ινπηξψλ. ε φ,ηη αθνξά ην δπλακηθφ ηεο Πεξηθέξεηαο ζε θάκπηλγθ δηαζέηεη έλα ζεκαληηθφ αξηζκφ ρψξσλ πνπ κπνξνχλ λα θηινμελήζνπλ 3000 επηζθέπηεο-θαηαζθελσηέο. Πίνακαρ 1.7.: Καηανομή σώπυν κάμπινγκ ανά διοικηηική πεπιθέπεια 2010 Πεγή ζηνηρείσλ: ΞΔΔ θαη ΔΛΣΑΣ 26

28 ε φ,ηη αθνξά άιιεο εγθαηαζηάζεηο/ππνδνκέο πξνζέιθπζεο επηζθεπηψλ, ζε απηέο αμίδεη λα αλαθεξζνχλ ηα Υηνλνδξνκηθά θέληξα. Τπάξρνπλ 3 ρηνλνδξνκηθά θέληξα: Υηνλνδξνκηθφ Κέληξν «Αγξηφιεπθεο» ζην Πήιην θαη ρηνλνδξνκηθφ Κέληξν Πεξηνπιίνπ ζην βνπλφ Κνδηάθα, ρηνλνδξνκηθφ θέληξν ζηνλ Όιπκπν (ζηξαηησηηθφ) θαζψο θαη ζηε ζέζε «Βξπζνπνχιεο», ην νπνίν δελ είλαη αλνηθηφ ζην θνηλφ. Με ηε χπαξμε κέρξη ζήκεξα ηξηψλ ρηνλνδξνκηθψλ θέληξσλ θαη ηελ πξννπηηθή δεκηνπξγίαο ελφο δηπφινπ ρηνλνδξνκηθψλ θέληξσλ (Μαξφζα - Πεξηνχιη), κπνξεί λα αλαπηπρζεί ζεκαληηθά ν ρεηκεξηλφο ηνπξηζκφο ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο Σοςπιζηικέρ επενδύζειρ Οη επελδχζεηο ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ, ηελ πεξίνδν αλήιζαλ ζε ρηιηάδεο, πνζφ πνπ αληηζηνηρεί ζην 4,67% ησλ αληίζηνηρσλ επελδχζεσλ ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο. Γιάγπαμμα 1.7.: Μεηαβολή % ζηιρ ηοςπιζηικέρ επενδύζειρ ενηαγμένερ ζηο Γ ΚΠ, Πεγή: χλδεζκνο Βηνκεραληψλ Θεζζαιίαο θαη Κεληξηθήο Διιάδνο (ΒΘΚΔ), 2013 ην Γηάγξακκα 1.6 παξαηεξνχκε φηη, γηα ηα έηε 2004 θαη 2005 ν ξπζκφο αλάπηπμεο ησλ ηνπξηζηηθψλ επελδχζεσλ είλαη πνιχ κεγαιχηεξνο ζηε Θεζζαιία, απ φηη ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο, ελψ ζηε ζπλέρεηα ν ξπζκφο κεηαβνιήο ζηελ πεξηθέξεηα αθνινπζεί ην ξπζκφ κεηαβνιήο ηεο ρψξαο. Ο λνκφο Μαγλεζίαο πξνζειθχεη ην ζεκαληηθφηεξν κέξνο ησλ επηζθεπηψλ ηεο πεξηθέξεηαο ελψ παξάιιεια ζηελ πεξηνρή βξίζθεηαη ν κεγαιχηεξνο αξηζκφο θαηαιπκάησλ. ην ζπγθεθξηκέλν λνκφ ζπγθεληξψλνληαη νη πεξηζζφηεξεο επελδχζεηο θαηαιακβάλνληαο κεξίδην 54,05%, γηα ηελ πεξίνδν Ο λνκφο Σξηθάισλ θαηαιακβάλεη πνζνζηφ 25,46%, ν λνκφο Λαξίζεο ην 17,06%, ελψ ν λνκφο Καξδίηζαο επηδεηθλχεη ειάρηζηε επελδπηηθή 27

29 δξαζηεξηφηεηα ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ, θαηαιακβάλνληαο ην 3,43% ησλ επελδχζεσλ. Γιάγπαμμα 1.8.: Δπενδύζειρ ζηον ηοςπιζμό ενηαγμένερ ζηο Γ ΚΠ, ανά νομό, υρ ππορ ηο ζύνολο ηυν επενδύζευν ηος ηοςπιζμού ζηη πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ ενηαγμένυν ζηο Γ ΚΠ, για ηο σπονικό διάζηημα Πεγή: χλδεζκνο Βηνκεραληψλ Θεζζαιίαο θαη Κεληξηθήο Διιάδνο (ΒΘΚΔ), Δθηίκεζε θέξνπζαο ηθαλφηεηαο πεξηνρψλ Σν πεξηβάιινλ (θπζηθφ θαη δνκεκέλν) απνηειεί γηα ηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ηελ βάζε πάλσ ζηελ νπνία ζηεξίρζεθε θαη ζα ζπλερίζεη λα ζηεξίδεηαη ν ηνπξηζκφο. Καηά ζπλέπεηα, νπνηεζδήπνηε ελέξγεηεο ζα πξέπεη λα ζηνρεχνπλ ζηελ πξνζηαζία ηνπ θαη ζηελ αλάδεημή ηνπ, αιιά θαη ζηελ δεκηνπξγία ππνδνκψλ ηέηνησλ ψζηε λα θάλνπλ ηνπο πφινπο έιμεο ηνπξηζηψλ βηψζηκνπο, πξνζθέξνληαο έλα επίπεδν δηαβίσζεο πςειήο πνηφηεηαο ηφζν γηα ηνπο ηνπξίζηεο φζν θαη γηα ηνπο κφληκνπο θαηνίθνπο ησλ ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ. Έηζη, νη επί κέξνπο πεξηνρέο νη νπνίεο, ιφγσ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ηνπξηζηηθήο ηνπο αλάπηπμεο, θξίλνληαη σο ψξηκεο θαη σο δπλακηθέο, πξέπεη λα εμεηάδνληαη θαη σο πξνο ηε Φέξνπζα Ιθαλφηεηά ηνπο γηα Βηψζηκε Σνπξηζηηθή Αλάπηπμε. Οη επηκέξνπο κειέηεο εθηίκεζεο ηεο Φέξνπζαο Ιθαλφηεηαο ησλ πεξηνρψλ ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο, απφ ηνλ ΔΟΣ, νδήγεζαλ ζην γεληθφ ζπκπέξαζκα φηη ε Θεζζαιία εκθαλίδεη ζεηηθέο πξννπηηθέο γηα βηψζηκε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε, κε αληαγσληζηηθνχο φξνπο ζην ζχγρξνλν δηεζλέο πεξηβάιινλ, θπξίσο ράξε ζην γεγνλφο φηη ν θπζηθφο θαη πνιηηηζηηθφο πινχηνο ησλ λεζησηηθψλ, παξαζαιάζζησλ θαη νξεηλψλ πεξηνρψλ ηεο, αθφκε θαη ησλ ψξηκσλ ηνπξηζηηθά κεηαμχ απηψλ, επλνεί ηελ αλάπηπμε ησλ ζεκαηηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ. ήκεξα ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηνρέο απηέο νη κνξθέο ηνπξηζκνχ είλαη ππν-αλαπηπγκέλεο, ελψ ζε θάπνηεο, φπσο 28

30 νη νξεηλέο πεξηνρέο ηνπ λνκνχ Σξηθάισλ θαη ε Αιφλλεζνο, παξνπζηάδνπλ ήδε δπλακηθή αλάπηπμεο Γηεξεχλεζε ηεο δπλεηηθήο δήηεζεο χκθσλα κε ζηνηρεία ηεο Διιεληθήο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο (ΔΛΣΑΣ), ε ζπκκεηνρή ηεο Πεξηθέξεηαο ζην ηνπξηζκφ ηεο Υψξαο είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλε θαη δελ μεπεξλά ην 3%. Ο πεξηνξηζκφο απηφο νθείιεηαη θαηά θχξην ιφγν, ζην κηθξφ ξφιν πνπ παίδεη ν εμσηεξηθφο ηνπξηζκφο ζηε Θεζζαιία. Ο εζσηεξηθφο ηνπξηζκφο απνηειεί ην κεγαιχηεξν κεξίδην ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ζηε Θεζζαιία, κε πνζνζηφ πνπ θπκαίλεηαη κεηαμχ 60 θαη 65%, ελψ αληίζεηα, ζην ζχλνιν ρψξαο, ν εμσηεξηθφο ηνπξηζκφο θαηαιακβάλεη ην 75% ηεο ζπλνιηθήο δήηεζεο. Αλ θαη ν ξφινο ηνπ εμσηεξηθνχ ηνπξηζκνχ ζηε Θεζζαιία είλαη ζρεηηθά κηθξφο, ηα ηειεπηαία ρξφληα εκθαλίδεη απμεηηθή ηάζε. Ο Ννκφο Μαγλεζίαο ζπγθεληξψλεη ην κεγαιχηεξν κεξίδην ηεο ζπλνιηθήο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο, ελψ ε ζπγθέληξσζε ηεο δήηεζεο ζην Ν. Μαγλεζίαο είλαη αθφκα κεγαιχηεξε γηα ην μέλν ηνπξηζκφ αθνχ πάλσ απφ 75% ησλ αιινδαπψλ δηαλπθηεξεχζεσλ πξαγκαηνπνηνχληαη ζην Ννκφ Μαγλεζίαο. ε ζρέζε κε ηηο δηαλπθηεξεχζεηο μέλσλ ηνπξηζηψλ, ν Ννκφο Σξηθάισλ απνηειεί ηνλ δεχηεξν πφιν έιμεο (18,3%) κεηά ην Ν. Μαγλεζίαο θαη πξηλ ην Ν. Λάξηζαο (6,5%) ελψ ν Ννκφο Καξδίηζαο είλαη ν πην αδχλαηνο Ννκφο κε ην κηθξφηεξν κεξίδην δήηεζεο ηφζν απφ ηνπο έιιελεο φζν θαη απφ ηνπο μέλνπο ηνπξίζηεο (ΔΛΣΑΣ). Η ρεηκεξηλή δήηεζε πξνέξρεηαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά απφ ηνπο Έιιελεο ηνπξίζηεο: θαηά ηνπο κήλεο Γεθέκβξην - Μάξηην, νη μέλνη ηνπξίζηεο πξαγκαηνπνηνχλ κφλν ην 8% ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ ζηα θαηαιχκαηα ηεο Πεξηθέξεηαο. Η ρεηκεξηλή ηνπξηζηηθή δήηεζε είλαη πην έληνλε ζην Ννκφ Λάξηζαο εθφζνλ θηάλεη ζρεδφλ ζην 1/3 ηεο ζπλνιηθήο δήηεζεο. Αληίζεηα, ζην Ννκφ Μαγλεζίαο, πάξα ην ζεηηθφ ξφιν πνπ κπνξεί λα παίμεη ην Πήιην, ν ρεηκεξηλφο ηνπξηζκφο δελ έρεη κέρξη ζήκεξα, θαηαθέξεη λα αλαπηπρζεί ζε ζεκαληηθφ βαζκφ. Βαζίδεηαη θαηά 95% ζηνπο Έιιελεο ηνπξίζηεο. Οη ζεκαληηθφηεξεο ρψξεο πξνέιεπζεο μέλσλ ηνπξηζηψλ είλαη, ζχκθσλα κε Σελ ΔΛΣΑΣ, ε Γεξκαλία, ε Αγγιία, ε Ιηαιία, νη ΗΠΑ θαη ε Γαιιία νη νπνίεο ζπγθεληξψλνπλ 60% ησλ αθίμεσλ θαη 64% ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ. Αλ νη ηξεηο πξψηεο ρψξεο βξίζθνληαη ζρεδφλ ζηνλ ίδην επίπεδν σο πξνο ηνλ αξηζκφ ηνπξηζηψλ, ε Αγγιία θπξηαξρεί ζε ζρέζε κε ηηο δηαλπθηεξεχζεηο (29%). Πξφθεηηαη γηα ηηο παξαδνζηαθέο ρψξεο πξνέιεπζεο ηεο δήηεζεο, αιιά ην ζρεηηθφ βάξνο ηνπο κεηψλεηαη ζηαδηαθά. Έκθαζε πξέπεη λα δνζεί θαη ζηηο ζθαλδηλαβηθέο ρψξεο κε ηελ έλλνηα φηη, ε δηάξθεηα παξακνλήο απηήο ηεο νκάδαο ηνπξηζηψλ είλαη εμαηξεηηθά κεγαιχηεξε απφ ηνπο άιινπο μέλνπο ηνπξίζηεο. ηνπο Πίλαθεο πνπ αθνινπζνχλ θαηαγξάθεηαη ε θίλεζε ζηα ηνπξηζηηθά θαηαιχκαηα ηεο Θεζζαιίαο ζε ζρέζε κε ην ππφινηπν ηεο ρψξαο. 29

31 Πίνακαρ 1.8.: Μέζη εηήζια πληπόηηηα % κλινών ζηα ξενοδοσεία ανά Πεπιθέπεια Πεγή ζηνηρείσλ: ΔΛΣΑΣ Πίνακαρ 1.9.: Καηανομή διανςκηεπεύζευν ζηα ξενοδοσειακά καηαλύμαηα (πλην κάμπινγκ) ανά διοικηηική πεπιθέπεια 2009 Πεγή ζηνηρείσλ: ΔΛΣΑΣ 30

32 Δπηπηψζεηο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ αλάπηπμε ηεο πεξηθέξεηαο Σν 2012 ε απαζρφιεζε ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα ζηελ πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο αθνξνχζε ζην 57,5% πεξίπνπ ησλ εξγαδφκελσλ, ελψ ην 5,45% ηνπ ζπλφινπ ησλ εξγαδνκέλσλ απαζρνινχληαλ ζε μελνδνρεία - εζηηαηφξηα 2. Γλσξίδνληαο ηνλ αξηζκφ θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ επηρεηξήζεσλ φπσο ηα ηνπξηζηηθά γξαθεία, ηνπξηζηηθέο κεηαθνξέο θιπ. γηα ηελ πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο, εθηηκάηαη φηη ε απαζρφιεζε ζε απηέο ηηο δξαζηεξηφηεηεο δελ ππεξβαίλεη ην 8% κε 8,5% ηνπ πνζνζηνχ ησλ εξγαδφκελσλ ζε μελνδνρεία - εζηηαηφξηα. Δπνκέλσο, ην πνζνζηφ απηψλ πνπ απαζρνινχληαη άκεζα κε ηνπξηζηηθέο δξαζηεξηφηεηεο αγγίδεη ην 11,3% ησλ απαζρνινχκελσλ ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα. Η ζπκβνιή ηνπ ηνπξηζηηθνχ θιάδνπ ζηελ ζεηηθή κεηαβνιή ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο είλαη ζεκαληηθή, ελψ εκθαλίδεη ζεκαληηθά πεξηζψξηα πεξαηηέξσ ελίζρπζεο. Παξά φκσο ην γεγνλφο ηεο χπαξμεο ζεκαληηθψλ ηνπξηζηηθψλ πφξσλ, ε αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ παξακέλεη πεξηνξηζκέλε ιφγσ ησλ αλεπαξθεηψλ ηεο βαζηθήο θαη ηεο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο θαη ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ. ηηο αζηηθέο πεξηνρέο, είλαη δπλαηφ ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε λα δψζεη δηέμνδν ζε αλέξγνπο θαη ηδηαίηεξα ζε λένπο θαη γπλαίθεο πνπ αληηκεησπίδνπλ κεγαιχηεξα πξνβιήκαηα εχξεζεο εξγαζίαο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη νη πεξηνρέο κε απμεκέλε ηνπξηζηηθή θίλεζε (πρ. πνξάδεο) παξνπζηάδνπλ θαιχηεξε δεκνγξαθηθή εηθφλα απφ ηελ αληίζηνηρε ζην ζχλνιν ηεο πεξηθέξεηαο. Αληίζηνηρα ζεηηθέο κπνξεί λα είλαη θαη νη επηπηψζεηο γηα ηνπο θαηνίθνπο ησλ νξεηλψλ θαη αγξνηηθψλ πεξηνρψλ. Η πηνζέηεζε ηνπ πξνηχπνπ ηεο βηψζηκεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ κπνξεί λα ζπκβάιεη ζηε ζπγθξάηεζε ηνπ πιεζπζκνχ, ζηελ απφθηεζε αλψηεξσλ δεμηνηήησλ θαζψο θαη ζηελ πξνζαξκνζηηθφηεηα ζηηο κεηαβαιιφκελεο ζπλζήθεο ηεο αγνξάο εξγαζίαο θαη λα ζπκβάιιεη λα απνθεπρζνχλ παξελέξγεηεο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο πνπ παξαηεξνχληαη ήδε ζηηο ψξηκεο ηνπξηζηηθέο πεξηνρέο ηεο Θεζζαιίαο. Οη αληηθάζεηο ηεο ηνπξηζηηθήο δξαζηεξηφηεηαο ζε ζρέζε ηελ πεξηβαιινληηθή πξνζηαζία πξνέξρνληαη θπξίσο α) απφ ηελ κε χπαξμε ζπγθεθξηκέλνπ ή θαηάιιεινπ ζρεδίνπ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο θαη β) απφ ηελ αζπκβαηφηεηα ηνπ θπξίαξρνπ κνληέινπ ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο πνπ εθαξκφδεηαη ζε ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή κε ηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο. Η άλεπ νξίσλ αλάπηπμε ηνπ κνληέινπ ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ «ήιηνο - ζάιαζζα» ζε πεξηνρέο πνπ πεξηβάιινληαη απφ επαίζζεηα νηθνζπζηήκαηα απνηειεί έλα αθξαίν, αιιά εληνχηνηο ππαξθηφ, παξάδεηγκα αζπκβαηφηεηαο ηνπ κνληέινπ αλάπηπμεο κε ηα θπζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηεο πεξηνρήο. Η αλάδεημε ηνπ πνιηηηζκνχ σο ζηνηρείνπ δηαθνξνπνίεζεο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ βειηίσζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ. εκαληηθνί πνιηηηζηηθνί πφξνη ζπλαληψληαη δηάζπαξηνη ζε φιε ηε Θεζζαιηθή επηθξάηεηα θαη αθνξνχλ κλεκεία ηεο θιαζζηθήο, ηεο Βπδαληηλήο θαη ηεο λεψηεξεο πεξηφδνπ. Κηίξηα 2 Πηγή: Γ.Γ. ΔΛΣΤΑΤ, ΔΔΓ, Δηήζιερ, Β ηπιμήνος, Δπεξεπγαζία: ΙΝΔ/ΓΣΔΔ- ΑΓΔΓΥ (Γ. Κπηηικίδηρ) 31

33 θαη νηθηζκνί κε ηδηαίηεξν αξρηηεθηνληθφ ελδηαθέξνλ απνηεινχλ ζεκαληηθφ ηνπξηζηηθφ πφξν θαη ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο εμππεξεηνχλ άκεζα ηελ ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα ρξεζηκνπνηνχκελα σο θαηαιχκαηα, κνπζεία, βηβιηνζήθεο, θέληξα ελεκέξσζεο θιπ. Τπάξρεη επίζεο πνηθηιία εζίκσλ θαη ηνπηθψλ εθδειψζεσλ πνπ αλαβηψλνπλ κέρξη θαη ηηο κέξεο καο ζε δηάθνξεο πεξηνρέο θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ. 1.5 Αλάιπζε ησλ πιενλεθηεκάησλ θαη ησλ αδπλακηψλ ηεο ζεκεξηλήο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο Δζυηεπικό Πεπιβάλλον Εζυηεπικό Πεπιβάλλον-Πλεονεκηήμαηα/Δςναηά ζημεία Η θεληξηθή γεσγξαθηθή ζέζε ζηελ Διιάδα, πνπ θαζηζηά ηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο πξνζβάζηκε ζε εκεδαπνχο ηνπξίζηεο απφ φιεο ηηο πεξηνρέο ηεο ρψξαο. Η γεσγξαθηθή ζέζε ηεο Πεξηθέξεηαο, θπξίσο φζνλ αθνξά ην εζληθφ νδηθφ θαη ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν απνηειεί ζεκαληηθφ πιενλέθηεκα γηα ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε. Με δεδνκέλν φηη ε Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο είλαη ζην θέληξν ηεο επεηξσηηθήο Διιάδαο, κέζσ απηήο δηέξρνληαη, αθ ελφο ν θεληξηθφο απηνθηλεηφδξνκνο πνπ ζπλδέεη ηα δχν κεγάια αζηηθά θέληξα ηεο Υψξαο θαη κέζσ απηψλ ην Βφξεην ηκήκα ηεο Υψξαο κε ην Νφηην, αθ εηέξνπ ην βαζηθφ ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν ηεο Υψξαο. Η ζχλδεζε κε ζεκαληηθνχο νδηθνχο άμνλεο (ΠΑΘΔ). Η χπαξμε ιηκαληψλ. Η χπαξμε ηνπ αεξνδξνκίνπ Νέαο Αγρηάινπ κε ηαθηηθέο πηήζεηο πξνο Δπξσπατθνχο πξννξηζκνχο. Η Πεξηθέξεηα δηαζέηεη ζεκαληηθνχο ηνπξηζηηθνχο πφξνπο (θπζηθφ πεξηβάιινλ, παξαδνζηαθνχο νηθηζκνχο, αξραηνινγηθνχο ρψξνπο) πνπ ζπγθεληξψλνληαη θπξίσο ζηελ αλαηνιηθή παξαιηαθή δψλε, ηα λεζηά θαη ηηο νξεηλέο δψλεο. Πινχζην πνιηηηζηηθφ απφζεκα Αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο (πρ Παλζεζζαιηθφ ηάδην), πνπ κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ σο πφινο έιμεο αζιεηηθψλ γεγνλφησλ θαη αζιεηηθνχ ηνπξηζκνχ. Οη ππνδνκέο θαη ην αλζξψπηλν δπλακηθφ ησλ ΑΔΙ-ΣΔΙ-ΙΔΣΔΘ, κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ σο πφινο έιμεο ζπλεδξηαθνχ ηνπξηζκνχ. Ύπαξμε ηακαηηθψλ πεγψλ, νη νπνίεο δηαζέηνπλ, ππνηππψδεηο έζησ, ηνπξηζηηθέο ππνδνκέο. Σα ηειεπηαία ρξφληα ζεκεηψζεθε αχμεζε ησλ θιηλψλ ησλ μελνδνρεηαθψλ θαηαιπκάησλ. Αλ θαη ην θπξίαξρν κνληέιν αλάπηπμεο είλαη απηφ ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ, ηα ζεκάδηα απφ ηελ θαηά ηφπνπο εθαξκνγή πξνγξακκάησλ ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ είλαη ελζαξξπληηθά. 32

34 Εζυηεπικό Πεπιβάλλον-Μειονεκηήμαηα/Αδςναμίερ Με έγθαηξε νινθιήξσζε έξγσλ ππνδνκήο (δξφκνη, ζηδεξνδξνκηθφ δίθηπν, αεξνδξφκην. Η αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Πεξηθέξεηα παξακέλεη ζπλνιηθά πεξηνξηζκέλε (ζε ζχγθξηζε κε ηηο ππάξρνπζεο δπλαηφηεηεο) θαη ηαπηφρξνλα άληζα θαηαλεκεκέλε ζην ρψξν θαη έληνλα επνρηαθή. Φαηλφκελα θνξεζκνχ παξαηεξνχληαη ζηελ πεξίπησζε ησλ λεζηψλ ησλ Β. πνξάδσλ (ηεο θηάζνπ θαη ιηγφηεξν ηεο θνπέινπ). Διιείςεηο ζηηο ππνδνκέο (δίθηπα απνρέηεπζεο, ΥΤΣΑ, θιπ.), κε απνηέιεζκα ν ηνπξηζκφο λα πξνθαιεί ζεκαληηθέο πηέζεηο ζην θπζηθφ πεξηβάιινλ, θπξίσο ζηηο πεξηνρέο πνπ είλαη ήδε θνξεζκέλεο. Λεηηνπξγία πνιιψλ κε λφκηκσλ ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ, γεγνλφο πνπ απμάλεη ηνλ αληαγσληζκφ ζε ηνπηθφ επίπεδν, κε απνηέιεζκα ηε κείσζε ησλ ηηκψλ θαη ηε κείσζε ηεο θαηά θεθαιήλ δαπάλεο αλά ηνπξίζηα. Αλεπάξθεηα κεηαθνξηθψλ ππνδνκψλ. Πξνβιεκαηηθφ επαξρηαθφ νδηθφ δίθηπν θαη έιιεηςε ππεξηνπηθψλ ζπλδέζεσλ. Αλάγθε πεξαηηέξσ αμηνπνίεζεο ηνπ πεξηθεξεηαθνχ αεξνδξνκίνπ. Αλαμηνπνίεηνη πφξνη. Υακειφ επίπεδν ησλ πξνζθεξφκελσλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ. Αλεπαξθήο ηνπξηζηηθή ππνδνκή θαη απνπζία αλάπηπμεο λέσλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, παξά ηελ θαηαιιειφηεηα ηεο Πεξηθέξεηαο γη' απηνχο (ηακαηηθφο ηνπξηζκφο, πεξηεγεηηθφο ηνπξηζκφο, νηθνηνπξηζκφο, νξεηλφο ηνπξηζκφο, ζπλεδξηαθφο ηνπξηζκφο θιπ.) γηα ηελ άκβιπλζε ηεο επνρηθφηεηαο θαη ηελ πνηνηηθή αλαβάζκηζε ηνπ ηνκέα. Γεκηνπξγία ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ (θαηαιπκάησλ) ρσξίο ηελ ιήςε ηεο αλαγθαίαο κέξηκλαο γηα ηελ δεκηνπξγία-παξνρή άιισλ αλαγθαίσλ ζπλνδεπηηθψλ ππεξεζηψλ. Υακειφ πνζνζηφ (12%) ησλ απαζρνινπκέλσλ ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα πνπ έρεη ιάβεη μελνδνρεηαθή εθπαίδεπζε. Αλ θαη κεγάιεο πξνζπάζεηεο έρνπλ γίλεη γηα ηελ θαιχηεξε πξνβνιή ηνπ πινχηνπ, ηφζν κε ηελ έθδνζε ζεκαληηθψλ ηνπξηζηηθψλ νδεγψλ θαη άιισλ δηαθεκηζηηθψλ θπιιαδίσλ φζν θαη κε ηε δεκηνπξγία ηζηνζειίδσλ γηα ηελ πξνβνιή ησλ ππν-πεξηνρψλ ηεο Θεζζαιίαο (φπσο ηζηνζειίδεο γηα ηελ θηάζν, Αιφλλεζν, ην Βφιν, ηα Σξίθαια, θιπ), ε πξνβνιή ηεο Θεζζαιίαο, σο ηζηνξηθήο πεξηνρήο κε ζεκαληηθφ ελδηαθέξνλ ζην εμσηεξηθφ κε εθδφζεηο ζε μέλεο γιψζζεο, ζεσξείηαη ζε κεγάιν βαζκφ, ειιεηκκαηηθή. Οη ζπλζήθεο πεξηβάιινληνο θαη πνηφηεηαο δσήο ζηνλ νηθηζηηθφ ρψξν είλαη ελ γέλεη ηθαλνπνηεηηθέο, θαηαγξάθνληαη φκσο αθφκα ζεκαληηθέο ειιείςεηο ζηηο ππνδνκέο (π. ρ. δηαρείξηζε ιπκάησλ θαη απνξξηκκάησλ, ζπγθνηλσλίεο), παξά ηελ πξνζπάζεηα εθζπγρξνληζκνχ πνπ έρεη γίλεη θαηά ηελ ηειεπηαία δεθαεηία. 33

35 Εζωηεπικό Πεπιβάλλον-Εςκαιπίερ ην Πήιην ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε βνήζεζε ζηε δηάζσζε ηεο παξαδνζηαθήο αξρηηεθηνληθήο θαη ζηελ αλάδεημή ηεο. Όια ηα θαηαιχκαηα Α' θαηεγνξίαο θαη πνιπηειείαο είλαη παξαδνζηαθά θηίξηα. Η αλάπηπμε ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ ζα ζπκβάιιεη ζηελ αλαθνπή ηνπ ξεχκαηνο εξήκσζεο ησλ αγξνηηθψλ, νξεηλψλ θαη εκηαζηηθψλ πεξηνρψλ. ηηο αζηηθέο πεξηνρέο, ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ζα δψζεη δηέμνδν ζε αλέξγνπο θαη ηδηαίηεξα ζε λένπο θαη γπλαίθεο πνπ αληηκεησπίδνπλ κεγαιχηεξα πξνβιήκαηα εχξεζεο εξγαζίαο. Η αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζα δεκηνπξγήζεη λέεο ζέζεηο εξγαζίαο, κεηψλνληαο έηζη ηελ αλεξγία θαη ηα θαηλφκελα θνηλσληθήο παζνγέλεηαο φπσο είλαη ε εγθιεκαηηθφηεηα, ελψ ζα βνεζήζεη ζεκαληηθά ζηελ δεκνγξαθηθή αλαλέσζε ηνπ πιεζπζκνχ. Η ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ζα δψζεη ηε δπλαηφηεηα αλάπηπμεο δεμηνηήησλ πνπ επηηξέπνπλ ηελ απαζρφιεζε θαη ζε άιινπο θιάδνπο ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα πέξα απφ ηνλ ηνπξηζκφ. Η άξζε ηεο απνκφλσζεο κε ηελ δεκηνπξγία ππνδνκψλ γηα ηε δηεπθφιπλζε ηνπ ηνπξηζκνχ, ζα δηεπθνιχλεη ηε ζπγθξάηεζε ηνπ πιεζπζκνχ θαη ζα δψζεη λέεο δπλαηφηεηεο γηα ηελ πεξαηηέξσ νηθνλνκηθή αλάπηπμε ησλ νξεηλψλ θαη απνκαθξπζκέλσλ πεξηνρψλ. Η αλάπηπμε ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ ζηεξηδφκελε ζε ηνπηθνχο πφξνπο (θπζηθνί, πνιηηηζηηθνί, παξαδφζεηο, ηξφπν δσήο, θ.α.) ζα βνεζήζεη ηελ δηάζσζε ηεο παξαδνζηαθήο εηθφλαο ηεο πεξηθέξεηαο θαη ηελ έληαμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηνλ θνηλσληθφ, πνιηηηζηηθφ θαη νηθνλνκηθφ ηζηφ ησλ πεξηνρψλ. Γηα παξάδεηγκα, ζηελ πεξίπησζε αλάπηπμεο ηνπ αγξνηνπξηζκνχ ή / θαη ηνπ νηθνηνπξηζκνχ, νη παξαδνζηαθέο ελαζρνιήζεηο απνηεινχλ κέξνο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο (πρ αγξνηηθέο εξγαζίεο, μελαγήζεηο / νδήγεζε ζε πεξηνρέο κε ηδηαίηεξε πεξηβαιινληηθή αμία θ.ιπ.). Η δεκηνπξγία εηδηθψλ ηνπξηζηηθψλ παθέησλ, πνπ ζα αμηνπνηνχλ ηνλ πνιηηηζκφ σο εηδηθφ ηνπξηζηηθφ πφξν θαη ζα θέξνπλ ζε επαθή ηνπο επηζθέπηεο κε ηα κλεκεία, ηα έζηκα θαη ηηο παξαδφζεηο ηεο Θεζζαιίαο, είλαη δπλαηφ λα απνηειέζεη ζεκαληηθφ θίλεηξν γηα ηε δηαηήξεζε θαη ηελ αλαπαξαγσγή, φπνπ απηφ είλαη δπλαηφ, ησλ πνιηηηζηηθψλ (ηνπξηζηηθψλ) πφξσλ. Άξζε απφ ηελ απνκφλσζε ησλ πεξηνρψλ πνπ αλαπηχζζνληαη ηνπξηζηηθά. Οη ηακαηηθέο πεγέο σο θπζηθφο πφξνο δχλαληαη λα απνηειέζνπλ θχξην ηνπξηζηηθφ πφιν έιμεο γηα ηνλ ηνπηθφ πιεζπζκφ γηα ηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο. Η βειηίσζε ησλ αζιεηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ ηεο πεξηνρήο κπνξεί λα αλαδείμεη ηελ πεξηθέξεηα σο έλαλ ηθαλφ ηφπν γηα ηελ πξνπφλεζε αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ, γεγνλφο πνπ ζα νδεγήζεη ζηελ αλάπηπμε κηαο ελαιιαθηηθήο κνξθήο ηνπξηζκνχ. Η ηνπξηζηηθή αλάπηπμε πεξηνρψλ ηεο Θεζζαιίαο πνπ σο ηψξα παξνπζηάδνπλ αλαπηπμηαθή πζηέξεζε ζηνλ ηνκέα απηφ, κε ηελ αλάπηπμε ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ ζα πξνζειθχζεη έλα κέξνο ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο άιισλ πεξηνρψλ πνπ ζήκεξα παξνπζηάδνπλ θαηλφκελα θνξεζκνχ. 34

36 Αλάδεημε ησλ αζηηθψλ θέληξσλ ηεο πεξηθέξεηαο σο ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ εηδηθήο θαηεγνξίαο (π.ρ. ζπλεδξηαθφ). Σν ζχλνιν ησλ θπζηθψλ, πνιηηηζηηθψλ θ.α. πφξσλ ηεο πεξηθέξεηαο, κε ηελ αλάπηπμε ησλ θαηάιιεισλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ (ελαιιαθηηθφο ηνπξηζκφο) κπνξεί λα βνεζήζεη ζηελ εμάιεηςε θαηλνκέλσλ επνρηθφηεηαο ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο θαη ζηελ εμαζθάιηζε ηεο απαζρνιεζηκφηεηαο ησλ εξγαδνκέλσλ ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. Η αχμεζε ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο αλακέλεηαη λα επηδξάζεη ζεηηθά ζε εθείλνπο ηνπο θιάδνπο ηεο κεηαπνίεζεο πνπ παξάγνπλ πξντφληα ηα νπνία πξννξίδνληαη λα θαηαλαισζνχλ απφ ηνπο ηνπξίζηεο ή απφ ηνπο ηνπξηζηηθνχο επηρεηξεκαηίεο θαη γηα ινγαξηαζκφ απηψλ, δεκηνπξγψληαο έηζη πνιιαπιαζηαζηηθά απνηειέζκαηα. Η ζπλεξγαζία κεηαμχ μελνδφρσλ θαη ηνπηθψλ παξαγσγψλ ηνπ πξσηνγελνχο ή ηνπ δεπηεξνγελνχο ηνκέα ζα νδεγήζεη ζηελ ηφλσζε ηεο ηνπηθήο νηθνλνκίαο, εμαζθαιίδνληαο κηα ηνπηθή αγνξά γηα ηα πξντφληα πνπ παξάγνληαη ζηελ πεξηνρή, κε ζπλέπεηα ηφζν ηελ αχμεζε ησλ εηζνδεκάησλ ησλ παξαγσγψλ φζν θαη ηελ εμαζθάιηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πξνζθεξφκελσλ πξντφλησλ ζηνλ ηνπξίζηα Εζυηεπικό Πεπιβάλλον-Απειλέρ Πηζαλέο αιινηψζεηο ζην πεξηβάιινλ ησλ πνξάδσλ θαη ζε πεξηνρέο ζηα παξάιηα ηεο Μαγλεζίαο θπξίσο, αιιά θαη ηεο Λάξηζαο, φπνπ παξαηεξνχληαη κεγάιεο ζπγθεληξψζεηο ηνπξηζηψλ ζε κηθξά ρξνληθά δηαζηήκαηα. ε πνιιέο πεξηνρέο ηεο Πεξηθέξεηαο (πρ λεζηά Β. πνξάδσλ), εθηηκάηαη φηη δελ είλαη εχθνιε ε απνδνρή ησλ ηνπξηζηψλ, θαη ηδηαίηεξα ησλ αιινδαπψλ, απφ ηνλ ληφπην πιεζπζκφ κεγάιν κέξνο ηνπ νπνίνπ ηνπο αληηκεησπίδεη σο απεηιή. Αδπλακία ειέγρνπ ηεο πνηφηεηαο ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ απφ ηα κε παξάλνκα θαηαιχκαηα. Η πξνζθνξά ππεξεζηψλ ρακειήο πνηφηεηαο ζέηεη ζε θίλδπλν ηελ βησζηκφηεηα ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο πεξηθέξεηαο, γηαηί κεηψλεη ηελ επραξίζηεζε ηνπ ηνπξίζηα κε εχινγα καθξνρξφληα αξλεηηθά απνηειέζκαηα. Η ηνπξηζηηθή αλάπηπμε θαη θπξίσο ην κνληέιν ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ κπνξεί λα νδεγήζεη ζηελ αιινίσζε ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ, είηε ιφγσ ηεο έιμεο πνιιψλ ηνπξηζηψλ είηε ιφγσ ηεο δεκηνπξγίαο παξαζεξηζηηθψλ θαηνηθηψλ. Η πεξηθέξεηα πξνζειθχεη ηνπξίζηεο κε ρακειά εηζνδήκαηα, θπξίσο θαηά ηελ πεξίνδν αηρκήο. Σν γεγνλφο απηφ έρεη σο ζπλέπεηα ηελ κηθξή θαηά θεθαιή δαπάλε αλά ηνπξίζηα θαη ηελ δεκηνπξγία πηέζεσλ ζην ηνπηθφ πεξηβάιινλ ιφγσ ηνπ κεγέζνπο ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο. Αδπλακία αληαπφθξηζεο ζηηο απαηηήζεηο ησλ εηαηξεηψλ ηαθηηθψλ πηήζεσλ ζην αεξνδξφκην Νέαο Αγρηάινπ, κε απνηέιεζκα ηε δηαθνπή πηήζεσλ, κε δπζκελείο ζπλέπεηεο γηα ηνλ ηνπξηζκφ ηεο Πεξηθέξεηαο. Αδπλακία ππνδνρήο θξνπαδηεξφπινησλ, κε απνηέιεζκα λα ζηξέθνληαη ζε άιινπο πξννξηζκνχο σο ελδηάκεζνπο ζηαζκνχο θξνπαδηέξαο (έιιεηςε 35

37 ππνδνκψλ, έιιεηςε νινθιεξσκέλνπ ζρεδίνπ ππνδνρήο θαη δηαλνκήο ζηελ πεξηθέξεηα). Η αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζε πνιιέο πεξηνρέο έρεη νδεγήζεη ηφζν ζηελ αιιαγή ρξήζεσλ γεο, ζηε δεκηνπξγία ζπγθξνχζεσλ φζν θαη ζηελ αιινίσζε ηεο παξαδνζηαθήο νηθνλνκίαο. Απνπζία πεξηβαιινληηθήο επαηζζεζίαο ηνπ ληφπηνπ πιεζπζκνχ γεγνλφο πνπ αληαλαθιάηαη θαη ζηελ ζπκπεξηθνξά ησλ ηνπξηζηψλ. Έιιεηςε βαζηθψλ κειεηψλ θαη νινθιεξσκέλνπ ζρεδηαζκνχ, θαζψο θαη ππνδνκψλ παξαθνινχζεζεο, ελεκέξσζεο, έξεπλαο φζνλ αθνξά ην θπζηθφ πεξηβάιινλ. Σα ηνπξηζηηθά παθέηα πνπ πσινχληαη ζην εμσηεξηθφ θαη αθνξνχλ ηελ πεξηθέξεηα, νξγαλψλνληαη απφ μέλεο εηαηξείεο κε ζπλέπεηα ηελ δεκηνπξγία δηαθπγφλησλ θεξδψλ απφ ηνλ ληφπην πιεζπζκφ πνπ αζρνιείηαη κε ηνλ ηνπξηζκφ Δξυηεπικό Πεπιβάλλον Εξυηεπικό Πεπιβάλλον-Πλεονεκηήμαηα/Δςναηά ημεία Γηακφξθσζε Δζληθνχ Πιαηζίνπ Αλάπηπμεο ηνπ Σνπξηζκνχ. Η αλαβάζκηζε ησλ αξκνδηνηήησλ ηνπ Τπνπξγείνπ Σνπξηζκνχ θαη ησλ επηκέξνπο ππεξεζηψλ ηνπ (ΔΟΣ, Γεληθή Γξακκαηεία θιπ). Αμηνπνίεζε δπλαηνηήησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσληψλ. Δπηζηξνθή ηνπ εγρψξηνπ ηνπξίζηα ζε παξαδνζηαθνχο πξννξηζκνχο. Η αμηνπνίεζε ησλ επελδπηηθψλ επθαηξηψλ ηνπ ΔΠΑ. Βειηίσζε θαη αλαβάζκηζε ησλ ππεξεζηψλ πνπ ππνζηεξίδνπλ ηνλ ηνπξηζκφ, ηα ιηκάληα θξνπαδηέξαο, ηα αεξνδξφκηα, ηελ εηθφλα ζηνπο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο. Απινπνίεζε ησλ δηαδηθαζηψλ ψζηε λα γίλεη ε ρψξα καο πην θηιηθή θαη επέιηθηε γηα Έιιελεο θαη μέλνπο επελδπηέο πνπ εκπηζηεχνληαη ηνλ ειιεληθφ ηνπξηζκφ Εξυηεπικό Πεπιβάλλον-Μειονεκηήμαηα/Αδςναμίερ Η νηθνλνκηθή θξίζε θαζηζηά ηα δνκηθά πξνβιήκαηα ηνπ ηνπξηζκνχ πεξηζζφηεξν εκθαλή. Η κέζε θαηά θεθαιήλ δαπάλε παξακέλεη ρακειή, ελψ ηαπηφρξνλα κεηψλεηαη θαη ε αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Σν πθηζηάκελν πξφηππν «Ήιηνο θαη Θάιαζζα» θαη ν παξάθηηνο παξαζεξηζηηθφο ηνπξηζκφο, σο παξαδνζηαθφ πξφηππν αλάπηπμεο, δελ κπνξνχλ λα ηθαλνπνηήζνπλ πιένλ ηηο λέεο απαηηήζεηο ηεο ηνπξηζηηθήο αγνξάο. 36

38 Εξυηεπικό πεπιβάλλον-εςκαιπίερ πλεξγαζία θξάηνπο κε ηδηψηεο γηα ηελ πξνψζεζε επελδχζεσλ θαη αλαπηπμηαθψλ δξάζεσλ. Υξεκαηνδφηεζε ηνπξηζηηθψλ έξγσλ/νέα Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδνο Αλαπηπμηαθφο Νφκνο. Η δηακφξθσζε εληαίαο ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο ζε φια ηα επίπεδα. Η ζεζκηθή νξγάλσζε θαη αλάπηπμε ησλ ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ. Η αλακφξθσζε ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ψζηε λα δηεπθνιχλεηαη ε ηνπξηζηηθή επηρεηξεκαηηθφηεηα. Η θσδηθνπνίεζε ηεο ηνπξηζηηθήο λνκνζεζίαο. Η επίιπζε ρξφλησλ πξνβιεκάησλ πνπ θαζνξίδνπλ ηελ πνξεία ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο αξκνδηφηεηαο άιισλ Τπνπξγείσλ απφ απηφ ηνπ Σνπξηζκνχ. Η αλάπηπμε κεγάισλ ηνπξηζηηθψλ επελδχζεσλ κέζσ ζπκπξάμεσλ Γεκνζίνπ θαη Ιδησηηθνχ Σνκέα (πξνηεξαηφηεηα ζηηο εηδηθέο ηνπξηζηηθέο ππνδνκέο, Γθνιθ, Μαξίλεο, ρηνλνδξνκηθά θέληξα θα.). Η αλαβάζκηζε ηεο Σνπξηζηηθήο Δθπαίδεπζεο (πγρψλεπζε Ο.Σ.Δ.Κ. ζην Τπνπξγείν, Νέεο Δπελδχζεηο, Νέεο ρνιέο). Η δηαξθήο αλαβάζκηζε ηεο πξνβνιήο ηεο Υψξαο σο ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ κε ηελ πινπνίεζε Δηδηθψλ Πξνγξακκάησλ Marketing. Σν Δηδηθφ Πιαίζην Υσξνηαμηθνχ ρεδηαζκνχ γηα ηνλ ηνπξηζκφ, πνπ παξέρεη ηηο πξνηεξαηφηεηεο θαη ηηο θαηεπζχλζεηο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. Η εηζαγσγή λέσλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ. Η δηεπθφιπλζε θαη αλαβάζκηζε ησλ δηαδηθαζηψλ αδεηνδφηεζεο ηνπξηζηηθψλ επελδχζεσλ. Σν λέν λνκνζρέδην: «Απινχζηεπζε δηαδηθαζηψλ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ηνπξηζηηθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο, αλαδηνξγάλσζε ηνπ Διιεληθνχ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ θαη ινηπέο δηαηάμεηο». Γηακνξθψλεηαη ην λέν πξφηππν ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο κε ζηφρν ηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο θαη ηε κεηάβαζε ζε έλαλ πνηνηηθφ, δηαθνξνπνηεκέλν θαη πνιπζεκαηηθφ ηνπξηζκφ, νηθνλνκηθά απνδνηηθφηεξν, πνπ απεπζχλεηαη ζε θνηλφ κε πςειφηεξεο απαηηήζεηο. πγθξνηείηαη έλα λέν ζεζκηθφ πιαίζην ην νπνίν επηηξέπεη ηελ άζθεζε ηεο λέαο ηνπξηζηηθήο πνιηηηθήο: νξγαλσκέλσλ ηνπξηζηηθψλ αλαπηχμεσλ κε ζεβαζκφ ζην πεξηβάιινλ, ζηνλ ηνπξίζηα θαη ζηνλ θάηνηθν, πςειή πνηφηεηα ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο θαη εηζαγσγή λέσλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, πνπ ζα αληαπνθξίλνληαη ζηηο αλάγθεο ηεο ηνπξηζηηθήο αγνξάο. Γίλεηαη πξνηεξαηφηεηα ζηε δεκηνπξγία ζχλζεησλ θαη νξγαλσκέλσλ ηνπξηζηηθψλ αλαπηχμεσλ πνπ ππφθεηληαη ζε απζηεξφ πεξηβαιινληηθφ έιεγρν ηφζν σο πξνο ηελ ιεηηνπξγία ηνπο φζν θαη σο πξνο ηνλ ζεβαζκφ ζην ηνπίν. ε αληηδηαζηνιή κε ηελ έσο ηψξα αθνινπζνχκελε πνιηηηθή ηεο δηάζπαξηεο εθηφο ζρεδίνπ δφκεζεο ηνπξηζηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ κε απνηέιεζκα ηελ ππνβάζκηζε ηνπ ηνπίνπ θαη ηελ δεκηνπξγία ρηιηάδσλ, απζαηξέησλ ή κε, ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ, ρακειήο πνηφηεηαο. 37

39 Πξνσζείηαη ε απινχζηεπζε ησλ δηαδηθαζηψλ γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ηνπξηζηηθήο επηρεηξεκαηηθφηεηαο θαη αλακνξθψλεηαη ην λνκνζεηηθφ πιαίζην ην νπνίν ζα ζπκβάιιεη ζηελ αλάπηπμε ελφο θηιηθνχ επηρεηξεκαηηθνχ πεξηβάιινληνο ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα. Γεκηνπξγνχληαη ζηαζεξέο δνκέο ππνζηήξημεο ησλ πνιηηηθψλ, ησλ επηινγψλ θαη ησλ δηαδηθαζηψλ ηνπ Σνπξηζκνχ κε ηελ ελίζρπζε ηνπ επηηειηθνχ θαη ζηξαηεγηθνχ ξφινπ ηνπ Τπνπξγείνπ Σνπξηζκνχ θαη ηελ αλαδηάξζξσζε ηνπ ΔΟΣ, κε ζθνπφ ηε δηεπθφιπλζε ησλ επελδχζεσλ. Με ην λέν ρέδην Νφκνπ ηνπ Τπ. Σνπξηζκνχ ξπζκίδνληαη επίζεο, κηα ζεηξά απφ ρξνλίδνληα δεηήκαηα ηνπ ηνπξηζκνχ, θαζψο ιφγσ ηεο δηάζπαξηεο λνκνζεζίαο θαη ησλ αιιεινεπηθαιχςεσλ, έρνπλ πξνθχςεη θελά ζηε λνκνζεζία, πνπ ρξήδνπλ αληηκεηψπηζεο, φπσο: α) Δηζαγσγή ηεο έλλνηαο ησλ νξγαλσκέλσλ ππνδνρέσλ ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ, β) Λεηηνπξγηθή ελνπνίεζε ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ, γ) Θεζκνζέηεζε ζπληνληζηηθψλ επηηξνπψλ ζεκάησλ Σνπξηζκνχ θαη ειέγρνπ παξαβαηηθφηεηαο ζε επίπεδν πεξηθεξεηαθήο ελφηεηαο, δ) Δηζαγσγή λέσλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, Ξελψλεο Φηινμελίαο Νέσλ, ε) Αλαβάζκηζε δηαδηθαζίαο ρσξνζέηεζεο θαη αδεηνδφηεζεο ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ, ζη) Λεηηνπξγηθή ηαθηνπνίεζε ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ θαη ρηνλνδξνκηθψλ θέληξσλ, δ) Καζηέξσζε ηνπ ζεζκνχ ησλ ηνπξηζηηθψλ εληεηαικέλσλ ζε Πξεζβείεο θαη Πξνμελεία Εξυηεπικό πεπιβάλλον-απειλέρ Σα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ αλαπηπρζεί λένη αληαγσληζηηθνί ηνπξηζηηθνί πξννξηζκνί κε θχξην ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ην ρακειφ θφζηνο θαη ηελ πςειή πνηφηεηα ππεξεζηψλ. Η νηθνλνκηθή θξίζε έρεη πιήμεη, επίζεο, ηνλ εζσηεξηθφ ηνπξηζκφ, πνπ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφο γηα νξηζκέλεο πεξηνρέο ηεο ρψξαο, φπσο ε Θεζζαιία. Η δηεζλήο νηθνλνκηθή θξίζε έρεη κεηψζεη ην δηαζέζηκν θεθάιαην γηα ηνπξηζκφ, κε απνηέιεζκα λα έρνπκε κηθξφηεξε θαηά θεθαιή δαπάλε αλά ηνπξίζηα Αμηνιφγεζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο-πκπεξάζκαηα Χο πξνο ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ ε Θεζζαιία ζπγθεληξψλεη κηα αμηφινγε πνηθηιία νηθνζπζηεκάησλ θαη έλα πεξηβάιινλ κε ηδηαίηεξα πςειή αηζζεηηθή, πνιηηηζηηθή θαη ηζηνξηθή αμία θαη ηδηαίηεξν θπζηθφ θάιινο. Οη ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη γεληθά αληαγσληζηηθέο κε δηεζλή θξηηήξηα, ηδίσο αλ ιεθζνχλ ππφςε νη δπλαηφηεηεο πεξαηηέξσ βειηίσζεο. Η πςειή πεξηβαιινληηθή πνηφηεηα θαη επαηζζεζία ζπλνδεχεηαη απφ πεξηνξηζκνχο ζεζκνζεηεκέλεο ή κε πξνζηαζίαο ηεο θχζεο θαη ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη ηνπίσλ θπζηθνχ θάιινπο (Θαιάζζην Πάξθν πνξάδσλ, Όιπκπνο, Κνηιάδα Σεκπψλ, Ακπειάθηα, Πήιην θηάζνο, θφπεινο, Μεηέσξα, Λίκλε Πιαζηήξα, Αζπξνπφηακνο, Πίλδνο, Πεξηνχιη θιπ). Πξφβιεκα θαηαγξάθεηαη ζηελ εθαξκνγή ηεο πξνζηαζίαο ηνπ θπζηθνχ πινχηνπ απφ ηηο πηέζεηο ηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο, κηαο θαη δελ έρνπλ αθφκα ζεζκνζεηεζεί ηα πξνβιεπφκελα δηαρεηξηζηηθά ζρέδηα θαη νη πεξηζζφηεξεο 38

40 πεξηνρέο δελ θαιχπηνληαη απφ ζεζκνζεηεκέλν ρσξνηαμηθφ θαη πνιενδνκηθφ ζρεδηαζκφ. Ο ηνπξηζκφο, παξ' φιν ην θελφ πνπ παξνπζηάδεη θπξίσο ζην ρψξν ηνπ Θεζζαιηθνχ θάκπνπ, απνηειεί γηα ηε Θεζζαιία αμηφινγε νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα θαη θαηέρεη θπξίαξρε ζέζε ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα. εκαληηθφηεξε είλαη ε ζέζε ηνπ ζηελ νηθνλνκία ηεο Μαγλεζίαο, φπνπ ζπγθεληξψλεηαη ην κεγαιχηεξν κέξνο ησλ μελνδνρεηαθψλ ππνδνκψλ κε έκθαζε ην Πήιην θαη ηηο Βφξεηεο πνξάδεο. Με εμαίξεζε ηε θηάζν θαη ιηγφηεξν ηε θφπειν, ε ηνπξηζηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηηο ηνπξηζηηθέο πεξηνρέο ηεο Θεζζαιίαο είλαη αξθεηά ηζνξξνπεκέλε ζε ζρέζε κε ηηο άιιεο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Η αλάπηπμε φκσο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο, ε έληαζε ηεο ρξήζεο ησλ θπζηθψλ θαη πνιηηηζηηθψλ πφξσλ παξνπζηάδνπλ ζεκαληηθέο δηαθνξέο απφ ηε κηα πεξηνρή ζηελ άιιε. Η ηνπξηζηηθή αλάπηπμε πνπ παξνπζηάδνπλ νη πεξηνρέο δηαρέεηαη πνιχ ιίγν ζηνλ ππφινηπν ρψξν ηεο Θεζζαιίαο κε ηε κνξθή ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο. πζρέηηζε ησλ ηνπξηζηηθψλ πφισλ κε ηηο ππφινηπεο πεξηνρέο ηεο Θεζζαιίαο ππάξρεη θπξίσο ζην νηθνλνκηθφ πεδίν π.ρ. κε ηελ ηξνθνδφηεζε ησλ ηνπξηζηηθψλ πφισλ κε αγξνηηθά θαη άιια πξντφληα θαη κε ηελ πξαγκαηνπνίεζε επελδχζεσλ ζε ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο. Δπίζεο ε επηθνηλσλία-ζπκπιεξσκαηηθφηεηα ησλ ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ, είλαη ζε θάζε πεξίπησζε πεξηνξηζκέλε θαη αθνξά θπξίσο ζηε ζρέζε κεηαμχ αζηηθψλ θέληξσλ θαη ησλ θνληηλψλ ηνπο ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ, θαζψο θαη ησλ πνξάδσλ κεηαμχ ηνπο. Παξά ηελ εκθάληζε λέσλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ (π.ρ. κνξθψλ ηνπξηζκνχ πεξηπέηεηαο θπξίσο ζηνπο ηνπξηζηηθνχο πφινπο ηνπ Ν. Σξηθάισλ, νηθνηνπξηζκνχ ζηελ Αιφλλεζν) ζε γεληθέο γξακκέο θπξηαξρεί ν καδηθφο ηνπξηζκφο (ηνπ ηχπνπ «ήιηνο-ζάιαζζα» ζηα παξάιηα θαη ζηα λεζηά θαη εθδξνκηθφο ηνπξηζκφο ζηα Μεηέσξα). Οη παξερφκελεο ππεξεζίεο έρνπλ κεγάια πεξηζψξηα αλαβάζκηζεο θαη εθζπγρξνληζκνχ, νη δε ηνπξίζηεο αλήθνπλ θπξίσο ζηηο κέζεο θαη ρακειφηεξεο εηζνδεκαηηθέο θαηεγνξίεο. Παξά ηηο πξνζπάζεηεο πνπ έρνπλ γίλεη γηα ηελ αλαβάζκηζε ηεο ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο θαη ησλ ππεξεζηψλ, ε αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Πεξηθέξεηα παξακέλεη ζρεηηθά πεξηνξηζκέλε (πξαγκαηνπνηνχληαη ιηγφηεξν απφ ην 3% ησλ ζπλνιηθψλ δηαλπθηεξεχζεσλ ηεο ρψξαο) θαη άληζα θαηαλεκεκέλε ρσξνηαμηθά. χκθσλα κε ζηνηρεία ηεο ΔΛΣΑΣ, ε θαηάηαμε ησλ Ννκψλ αλάινγα κε ηελ ηνπξηζηηθή θίλεζε γηα ην 2011 δίλεη πξψηε ηε Μαγλεζία κε 48%, δεχηεξν ην δπλακηθφ Ν. Σξηθάισλ κε πεξίπνπ 29% ησλ δηαλπθηεξεχζεσλ, ηξίην ην Ν. Λάξηζαο κε ζρεδφλ 15% θαη πην αδχλακν απφ φινπο ην Ν. Καξδίηζαο, κε πεξίπνπ 8%. ε αληηζηνηρία κε ηελ ηνπξηζηηθή θίλεζε θαηαηάζζνληαη νη λνκνί θαη σο πξνο ηελ ηνπξηζηηθή πξνζθνξά. ε φηη αθνξά ζηνπο ξπζκνχο αχμεζεο ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο παξαηεξείηαη απμεηηθή ηάζε θαη ζηνπο ηέζζεξηο λνκνχο, κε πξψηνπο ζε ξπζκνχο αχμεζεο ηνπο Ννκνχο Σξηθάισλ θαη Καξδίηζαο, ελψ ρακειφηεξνπο ξπζκνχο παξνπζηάδνπλ νη Ννκνί Μαγλεζίαο 39

41 θαη Λάξηζαο φπνπ ππάξρεη ήδε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε πνπ θαηά πεξηνρέο αγγίδεη ηα φξηα ηνπ θνξεζκνχ. Σν 60% ζρεδφλ ηεο ηνπξηζηηθήο δήηεζεο επηθεληξψλεηαη ζηνπο κήλεο απφ Ινχλην κέρξη θαη επηέκβξην (έλαληη ηνπ 65,4% ζε εζληθφ επίπεδν), παξ' φιν πνπ πνιιά ραξαθηεξηζηηθά ηεο Θεζζαιίαο επλννχλ ηελ αλάπηπμε ηνπ ρεηκεξηλνχ ηνπξηζκνχ, ελψ ε κεγαιχηεξε πιεξφηεηα ζεκεηψλεηαη ηνλ Αχγνπζην. Μφλν ζηα ζέξεηξα ηνπ Ν. Σξηθάισλ ππάξρεη ηζνξξνπεκέλε θαηαλνκή θαζ' φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ. Πξφβιεκα απνηειεί ε πνιχ ρακειή κέζε δηάξθεηα παξακνλήο ησλ ηνπξηζηψλ ζηε Θεζζαιία. Οη ρακειέο απηέο επηδφζεηο νθείινληαη θαηά θχξην ιφγν ζην κηθξφ ξφιν πνπ παίδεη ν εμσηεξηθφο ηνπξηζκφο ζηε Θεζζαιία. Βαζηθέο αηηίεο γηα ηα παξαπάλσ είλαη: Σν ρακειφ επίπεδν ησλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ πνπ πξνζθέξνληαη κέρξη ζήκεξα. Οη ειιείςεηο ζε φιεο ηηο κνξθέο ππνδνκψλ (νδηθφ δίθηπν, δηεζλή αεξνδξφκηα, θ.ι.π). Η ππν-αλάπηπμε ησλ λέσλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, παξά ηελ χπαξμε θαηά πεξηνρέο ζεκαληηθψλ ηνπξηζηηθψλ πφξσλ, φπσο ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, νη αξραηνινγηθνί ρψξνη, νη παξαδνζηαθνί νηθηζκνί, ε έληνλε πνιηηηζκηθή παξάδνζε. Η κηθξνχ βαζκνχ νξγάλσζε πνπ ππάξρεη ζηε Θεζζαιία γηα ηελ θαιχηεξε δπλαηή δηαπξαγκάηεπζε κε ηα μέλα πξαθηνξεία. Η ειιηπήο πξνβνιή ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ζην εμσηεξηθφ. Η Θεζζαιία εκθαλίδεη ζεηηθέο πξννπηηθέο γηα βηψζηκε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε, κε αληαγσληζηηθνχο φξνπο ζην ζχγρξνλν δηεζλέο πεξηβάιινλ, θπξίσο ράξε ζην γεγνλφο φηη ν θπζηθφο θαη πνιηηηζηηθφο πινχηνο ησλ λεζησηηθψλ, παξαζαιάζζησλ θαη νξεηλψλ πεξηνρψλ ηεο, αθφκε θαη ησλ ψξηκσλ ηνπξηζηηθά κεηαμχ απηψλ, επλνεί ηελ αλάπηπμε ησλ ζεκαηηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ. ήκεξα ζηηο πεξηζζφηεξεο πεξηνρέο απηέο νη κνξθέο ηνπξηζκνχ είλαη ππν-αλαπηπγκέλεο, ελψ ζε θάπνηεο, φπσο νη νξεηλέο πεξηνρέο ηνπ λνκνχ Σξηθάισλ θαη ε Αιφλλεζνο, παξνπζηάδνπλ ήδε δπλακηθή αλάπηπμεο. Δπνκέλσο ε «δεμακελή» απφ φπνπ κπνξεί λα αληιήζεη ε πξνζπάζεηα γηα ηε βηψζηκε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο Θεζζαιίαο πεξηιακβάλεη θαηά πξψην ηηο ψξηκεο θαη θαηά δεχηεξν ηηο δπλακηθέο ηνπξηζηηθά πεξηνρέο θαη ζηνλ αλαπξνζαλαηνιηζκφ ηνπ ηνπξηζκνχ ηνπο. Γηα ηελ επηκήθπλζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ, ηελ αχμεζε ηεο παξακνλήο, ηελ πξνζέιθπζε πςειφηεξσλ εηζνδεκαηηθψλ ηάμεσλ, ηελ αχμεζε ηνπ κεξηδίνπ ηνπ αιινδαπνχ ηνπξηζκνχ, ρξεηάδεηαη: Η αλάπηπμε ζεκαηηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ. 40

42 Η βειηίσζε θαη ν εθζπγρξνληζκφο ηνπ επηπέδνπ ησλ πξνζθεξφκελσλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ. Η θάιπςε, κε ρσξηθέο θαη ρξνληθέο πξνηεξαηφηεηεο, ησλ ειιείςεσλ ζε φιεο ηηο κνξθέο ππνδνκψλ (κεηαθνξέο, δηαρείξηζε απνξξηκκάησλ θαη ιπκάησλ, ηειεπηθνηλσλίεο, πιεξνθνξηθή). Η πξνζηαζία θαη αλάδεημε ηνπ θπζηθνχ θαη πνιηηηζηηθνχ πεξηβάιινληνο. Η εθπαίδεπζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ θαη ε νξγάλσζε δηαθνξνπνηεκέλσλ ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ πνπ λα θαιχπηνπλ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ ζε κηα ή ζε δηαθνξεηηθέο πεξηνρέο αλάινγα κε ην πξντφλ ηνπο θαη ηα ζπγθξηηηθά ηνπο πιενλεθηήκαηα. Η εθπαίδεπζε ησλ επηρεηξεκαηηψλ θαη ηνπ πνιηηηθνχ πξνζσπηθνχ ησλ ηνπηθψλ θνξέσλ ζηηο ζχγρξνλεο αληηιήςεηο πεξί βηψζηκεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο επηρεηξήζεσλ. Η νξγάλσζε ησλ ζρέζεσλ κε ηα μέλα ηνπξηζηηθά πξαθηνξεία. Η πξνβνιή ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο Θεζζαιίαο ζην εμσηεξηθφ. 41

43 2. ΣΡΑΣΗΓΙΚΗ ΣΟΤΡΙΣΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΘΔΑΛΙΑ 2.1 Καθοπιζμόρ ζηπαηηγικήρ βιώζιμηρ ηοςπιζηικήρ ανάπηςξηρ Με βάζε ηα ζπκπεξάζκαηα απφ ηελ αμηνιφγεζε ηεο ππάξρνπζαο θαηάζηαζεο, ραξάζζεηαη ε ζηξαηεγηθή πνπ ζα πξέπεη λα αθνινπζήζεη ε Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ζηε Νέα Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν , πξνθεηκέλνπ λα αμηνπνηήζεη ζην κέγηζην ηηο δπλαηφηεηεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο. ην πιαίζην απηφ: α. Λακβάλνληαη ππ' φςε ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο γηα ηε βηψζηκε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο Θεζζαιίαο θαη θαζνξίδνληαη νη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη. β. Αλαπηχζζνληαη ζπγθεθξηκέλεο δξάζεηο, ηφζν ζε επίπεδν πνιηηηθήο, φζν θαη ζε επίπεδν ζπλεξγαζηψλ θαη ρξεκαηνδνηήζεσλ/επελδχζεσλ. γ. Δπηδηψθεηαη λα αλαδεηρζνχλ νη δηαθνξέο ζηα απνηειέζκαηα ησλ επηινγψλ θαη ησλ ζηφρσλ πξνηεξαηφηεηαο, κε ζθνπφ λα γίλνπλ δηαθξηηνί νη ιφγνη πνπ ζα νδεγήζνπλ ζηελ επηινγή ησλ θαηαιιειφηεξσλ γηα ην λέν ΔΠΑ. δ. πγθξίλνληαη ηα αλακελφκελα απνηειέζκαηα ησλ δξάζεσλ σο πξνο ηηο ηεζείζεο πξνυπνζέζεηο θαη ηελ πξνψζεζε ησλ ζηξαηεγηθψλ ζηφρσλ θαζψο θαη ηηο πξνηεξαηφηεηεο. ε. Οη άμνλεο δξάζεο αλαπηχζζνληαη ζε κέηξα πνιηηηθήο θαη θαηαλέκνληαη ζε ρξνληθνχο νξίδνληεο. Οη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ηνπξηζκνχ ηεο Πεξηθέξεηαο γηα ηελ πεξίνδν , ήηαλ: Η αλαβάζκηζε ηεο αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ βαζηθνχ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο Θεζζαιίαο (Νεζηά Β. πνξάδσλ, Πήιην, Μεηέσξα, παξάιηα Ν. Λάξηζαο) θαη ε δηαηήξεζε ηνπ κεξηδίνπ ηνπ ζηελ Γηεζλή Αγνξά, κε αλαπξνζαλαηνιηζκφ ηνπο πξνο ην πξφηππν ηεο βηψζηκεο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο θαη ηηο ζεκαηηθέο θαη ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ. Η ελίζρπζε ησλ πιενλεθηεκάησλ πνπ δηαζέηεη ζηελ αλάπηπμε λέσλ, ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ ηφζν ζε ήδε αλαδεηρζέληεο φζν θαη ζε ππφ αλάδεημε ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο. Ιδηαίηεξε έκθαζε ζα δνζεί ζηελ αλάπηπμε ησλ ήπησλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ ζηηο νξεηλέο θαη κεηνλεθηηθέο πεξηνρέο πνπ ζα πξέπεη λα απνθχγνπλ ηελ δηακφξθσζε ζπλζεθψλ ππεξζπζζψξεπζεο θαη θνξεζκνχ πνπ εκθαλίδνπλ νη λεζησηηθέο θαη παξάθηηεο πεξηνρέο. Αληίζηνηρα, γηα ηελ πεξίνδν , ην φξακα ήηαλ: Να δηακνξθψζεη έλα λέν βηψζηκν ηνκεαθφ «κίγκα» ελζσκαηψλνληαο ηνπο ζχγρξνλνπο ηνκείο πςειήο ηερλνινγίαο θαη ζχγρξνλεο νξγάλσζεο, Να αμηνπνηήζεη ηελ εμεηδίθεπζε ησλ πεξηνρψλ ηεο, ηηο ηθαλφηεηεο θαη ηελ ζπζζσξεπκέλε ηερλνγλσζία ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηεο, 42

44 Να δεκηνπξγήζεη θξίζηκα κεγέζε θιίκαθαο θαη λα αμηνπνηήζεη ηηο λέεο αγνξέο πνπ δηαλνίγνληαη ζηα πιαίζηα ηεο παγθνζκηνπνίεζεο αιιά θαη ηεο λέαο ελδνρψξαο πνπ δηακνξθψλεηαη ζηα Βφξεηα ζχλνξα ηεο Υψξαο. Αμηνινγψληαο ηα απνηειέζκαηα ησλ 2 πξνεγνχκελσλ πξνγξακκαηηθψλ πεξηφδσλ, νη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη γηα ηε λέα Πξνγξακκαηηθή Πεξίνδν ζηνλ ηνκέα ηεο Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο, αθνινπζψληαο θαη ηε γεληθφηεξε ζηξαηεγηθή ηεο λέαο πεξηφδνπ, ε νπνία βαζίδεηαη ζηελ εςθςή εξειδίκεςζη και ζηην αξιοποίηζη ηυν ζςγκπιηικών πλεονεκηημάηυν ηηρ κάθε πεπιθέπειαρ, δηακνξθψλνληαη σο εμήο: Αμηνπνίεζε ηεο δπλακηθήο ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο κε επελδχζεηο ζε ηνκείο κε φπνπ ε Πεξηθέξεηα εκθαλίδεη ζπγθξηηηθά πιενλεθηήκαηα θαη κεγάιε πξνζηηζέκελε αμία. πλεξγαζία-ζπλέξγηεο κεηαμχ ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ θαη πξνζθνξά νινθιεξσκέλσλ παθέησλ. Οινθιεξσκέλε πξνβνιή θαη δηακφξθσζε ηνπξηζηηθνχ brand name ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο. Οη ζηφρνη απηνί πξέπεη λα επηηεπρζνχλ ρσξίο λα ζηγεί ε πξνζπάζεηα γηα ηελ άξζε ησλ αληζνηήησλ (δηάρπζε ησλ επθαηξηψλ παληνχ), ηελ πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο, ησλ θπζηθψλ πφξσλ θαη ησλ πεξηνρψλ ηδηαίηεξνπ θάιινπο, θαη ηελ δηαηήξεζε ηεο θνηλσληθήο ζπλνρήο (Οξηδφληηνη ζηξαηεγηθνί ζηφρνη ηνπ ΠΔΠ). Σν λέν ΔΠΑ ζα πξέπεη λα έρεη πεξηζζφηεξν «νινθιεξσκέλε πξνζέγγηζε», κεγαιχηεξε επηθέληξσζε ζε ηνκείο κε ζεκαληηθφ ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ή ηδηαηηέξσλ πξνβιεκάησλ πνπ δελ έρνπλ επηιπζεί θαη λα εζηηαζηεί επηιεθηηθά ζε ζπγθεθξηκέλεο γεσγξαθηθέο δψλεο πνπ ε αλάπηπμε ηνπο ζα απνηειέζεη πιένλ πφινπο έιμεο αιιά θαη νρήκαηα δηάρπζεο ηεο πξνο φκνξεο δψλεο έηζη ψζηε ην ηειηθφ απνηέιεζκα λα ηείλεη πξνο ηελ αεηθφξν θαη απηνηξνθνδνηνχκελε αλάπηπμε επ' σθειεία φισλ. Αναμενόμενα αποηελέζμαηα Σν ηνπξηζηηθφ πξντφλ ηεο Πεξηθέξεηαο ζα γίλεη πην ειθπζηηθφ θαη αληαγσληζηηθφ, ηφζν ζε ζρέζε κε άιιεο πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο, φζν θαη κε αλαδπφκελνπο θαη θζελνχο πξννξηζκνχο ησλ γεηηνληθψλ ρσξψλ, έλα πξντφλ πνηνηηθφ θαη αλαβαζκηζκέλν. Η ηνπξηζηηθή πεξίνδνο ζα επεθηαζεί θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, ζπκβάιινληαο ζηελ αχμεζε ησλ ζέζεσλ εξγαζίαο, νη νπνίεο ζήκεξα είλαη θπξίσο επνρηθέο. Αχμεζε ηνπ ΑΔΠ ηεο πεξηθέξεηαο. Βειηίσζε ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ ησλ Θεζζαιψλ, κέζσ ηεο βειηίσζεο ησλ ππνδνκψλ θαη ηεο αλαδσνγφλεζεο ηεο νηθνλνκίαο ηεο πεξηθέξεηαο. Τπνζηήξημε θαη αλαδσνγφλεζε ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ηεο πεξηθέξεηαο. Πνιιαπιαζηαζηηθά νθέιε ζε φινπο ηνπο θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο. 43

45 2.2. Ανάλςζη ηυν ζηπαηηγικών ζηόσυν ζε Πποηεπαιόηηηερ/Άξονερ Γπάζηρ Απφ ηελ αλάιπζε ησλ ηξηψλ ηξαηεγηθψλ ηφρσλ πξνθχπηνπλ νη 5 Άμνλεο Πξνηεξαηφηεηαο: 1. Αλαβάζκηζε θαη εθζπγρξνληζκφο ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ/ζπκπιεξσκαηηθψλ ππνδνκψλ 2. Αλάπηπμε ζεκαηηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ 3. Αμηνπνίεζε ΣΠΔ 4. Πξνβνιή ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο 5. Καηάξηηζε αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ, ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε Άξοναρ Πποηεπαιόηηηαρ 1: Αναβάθμιζη και εκζςγσπονιζμόρ ηοςπιζηικών ςποδομών/ζςμπληπυμαηικών ςποδομών Οη δξάζεηο ηνπ Άμνλα 1 απαηηνχλ ηελ εκπινθή θαη ζπλεξγαζία πνιιψλ θεληξηθψλ θαη ηνπηθψλ δεκφζησλ θνξέσλ (Κξάηνο, Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο, Γήκνη), θαζψο θαη ηδησηηθψλ θνξέσλ θαη επηρεηξήζεσλ. Ιδηαίηεξα φζνλ αθνξά ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα (ηδηψηεο επηρεηξεκαηίεο ηνπ ηνπξηζκνχ) νη απμαλφκελεο απαηηήζεηο ηεο δηεζλνχο αγνξάο θαη ν αληαγσληζκφο ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ, ππνδεηθλχνπλ ηελ αλάγθε θηλεηνπνίεζεο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, γηα ηε κεγηζηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ ηφζν ζην επίπεδν ηεο ρψξαο, φζν θαη ησλ Πεξηθεξεηψλ. Ο Άμνλαο πεξηιακβάλεη ηε βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ ζε φιεο ηηο πεξηνρέο ηεο Θεζζαιίαο, ηφζν ζε επίπεδν ηνπξηζηηθήο ππνδνκήο (θαηαιχκαηα, ρψξνη εζηίαζεο, θιπ), φζν θαη ζε επίπεδν ζπκπιεξσκαηηθήο ππνδνκήο (αζιεηηθά θέληξα, ζπλεδξηαθνί ρψξνη, ρψξνη αλαςπρήο, καξίλεο ειιηκεληζκνχ ζθαθψλ θιπ), θαζψο θαη ζε ππνδνκέο πνπ δε ζρεηίδνληαη άκεζα κε ηνλ ηνπξηζκφ, αιιά ρσξίο απηέο ε ηνπξηζηηθή αλάπηπμε δελ είλαη δπλαηή (νδηθφ δίθηπν, απνρεηεπηηθφ δίθηπν, θιπ) Άξοναρ Πποηεπαιόηηηαρ 2: Ανάπηςξη θεμαηικών και εναλλακηικών μοπθών ηοςπιζμού Ο Άμνλαο Πξνηεξαηφηεηαο 2 πεξηιακβάλεη κία ζεηξά δξάζεσλ πνπ απνζθνπνχλ ζηελ αλάπηπμε ζεκαηηθψλ θαη ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, φπσο: Θαλάζζιορ ηοςπιζμόρ Οικοηοςπιζμόρ - αγποηοςπιζμόρ Πολιηιζηικόρ ηοςπιζμόρ Θπηζκεςηικόρ ηοςπιζμόρ Αθληηικόρ ηοςπιζμόρ Σοςπιζμόρ πεπιπέηειαρ ςνεδπιακόρ ηοςπιζμόρ 44

46 Σοςπιζμόρ πόλευν (city breaks) Ιαμαηικόρ ηοςπιζμόρ Σοςπιζμόρ γεςζιγνυζίαρ Άξοναρ πποηεπαιόηηηαρ 3: Αξιοποίηζη ΣΠΔ Ο ηνπξηζκφο ιφγσ ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηνπ είλαη άκεζα ζπλδεδεκέλνο κε ηε ρξήζε ησλ Σερλνινγηψλ Πιεξνθνξηθήο θαη Δπηθνηλσλίαο (ΣΠΔ). πγθεθξηκέλα ιφγσ ηεο γεσγξαθηθήο απφζηαζεο ησλ πειαηψλ κε ηνλ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ απαηηείηαη ε ρξήζε ΣΠΔ γηα ηελ εχθνιε δηεθπεξαίσζε ησλ ζπλαιιαγψλ. Μέζσ ησλ ΣΠΔ ν πειάηεο ηνπξίζηαο κπνξεί λα δηεπθνιπλζεί ζηε δηαδηθαζία επηινγήο πξννξηζκνχ, ζηε ζχγθξηζε ηηκψλ, ζηε δηεπζέηεζε ησλ νηθνλνκηθψλ ηνπ ζπλαιιαγψλ (θξάηεζε αεξνπνξηθψλ εηζηηεξίσλ, δσκαηίσλ). Η ρξήζε ηνπ δηαδηθηχνπ θαη νη επεξρφκελεο δξάζεηο κέζσ ΣΠΔ έξρνληαη λα αιιάμνπλ ξηδηθά ηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα. Πξαθηηθέο φπσο Geographical Information Systems (GIS), RFID, e-procurement, e-marketing, e-ticketing, Application Service Providers, VoIP, Customer Relationship Management, self-service kiosks, e-learning, mobile commerce, knowledge management systems, ERP, e-recruitment αιιάδνπλ ζεκαληηθά ην πεξηβάιινλ ζηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο κε πνιιαπιά νθέιε φπσο κείσζε ηνπ θφζηνπο, κεγηζηνπνίεζε ηεο πξνβνιήο, δηεχξπλζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ, δηεπθφιπλζε ζηηο θξαηήζεηο, ζηε πξφζιεςε πξνζσπηθνχ, ζηε δηαρείξηζε ηεο επηρείξεζεο θ.α. Δικόνα 2.1: Κάπηα-κλειδί ξενοδοσείος ζε smartphone Πεγή: ΔΣΔ,

47 Άξοναρ πποηεπαιόηηηαρ 4: Πποβολή ηοςπιζηικού πποφόνηορ Οη ζηφρνη ηεο ζηξαηεγηθήο Μάξθεηηλγθ είλαη: - Αχμεζε ηνπ κεξηδίνπ ηεο Θεζζαιίαο ζηνλ ηνπξηζκφ κε επηκήθπλζε ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ θαη αχμεζε ηεο παξακνλήο ησλ ηνπξηζηψλ. - Άλνδνο ηεο εηζνδεκαηηθήο θαηεγνξίαο ησλ ηνπξηζηψλ - Αχμεζε ηεο μελνδνρεηαθήο πιεξφηεηαο. - Αληηζηξνθή ηεο ηάζεο κείσζεο ησλ αιινδαπψλ ηνπξηζηψλ. Οη άμνλεο ζηνπο νπνίνπο πξνηείλεηαη λα ζηεξηρζεί ε επηθνηλσληαθή ζηξαηεγηθή, είλαη: - Φπζηθφ Πεξηβάιινλ - Πνιηηηζηηθφ Πεξηβάιινλ - Δλαιιαθηηθέο επηινγέο δξαζηεξηνηήησλ ζηηο νπνίεο κπνξεί λα επηδνζεί ν ηνπξίζηαο - χγρξνλν πξφζσπν ηεο Θεζζαιίαο Άξοναρ πποηεπαιόηηηαρ 5: Καηάπηιζη ανθπώπινος δςναμικού, ενημέπυζη-εςαιζθηηοποίηζη ηφρνο ηνπ Άμνλα Πξνηεξαηφηεηαο 5 είλαη ε βειηίσζε ησλ γλψζεσλ θαη δεμηνηήησλ ηνπ πθηζηάκελνπ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ ζε ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο ηεο πεξηνρήο, θαζψο θαη ε δεκηνπξγία δνκψλ εθπαίδεπζεο γηα ηνλ πιεζπζκφ ηεο πεξηνρήο πνπ ελδηαθέξεηαη λα ζηξαθεί ζηα ηνπξηζηηθά επαγγέικαηα, κε ηαπηφρξνλα ζεηηθά απνηειέζκαηα ζηελ εξεπλεηηθή δξαζηεξηφηεηα γηα ηνλ ηνπξηζκφ ζηελ πεξηνρή. 46

48 3. ΑΞΟΝΔ-ΜΔΣΡΑ ΓΡΑΗ ΣΟΤ ΤΜΦΧΝΟΤ ΔΣΑΙΡΙΚΗ ΥΔΗ (Δ) Άξονερ Γπάζηρ ΑΞΟΝΔ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΣΟ ΓΡΑΔΧΝ 1 Αναβάθμιζη και εκζςγσπονιζμόρ ηοςπιζηικών ςποδομών/ζςμπληπυμαηικών ςποδομών 2 Ανάπηςξη θεμαηικών και εναλλακηικών μοπθών ηοςπιζμού 3 Αξιοποίηζη ΣΠΔ 4 Πποβολή ηοςπιζηικού πποφόνηορ 5 Καηάπηιζη ανθπώπινος δςναμικού, ενημέπυζη και εςαιζθηηοποίηζη 3.2. ηόσοι Ππογπάμμαηορ Γπάζευν ανά Άξονα Πποηεπαιόηηηαρ Διδικοί ηόσοι ηος Άξονα Πποηεπαιόηηηαρ 1: Αναβάθμιζη και εκζςγσπονιζμόρ ηοςπιζηικών ςποδομών/ζςμπληπυμαηικών ςποδομών Μέηπο 1: Αναβάθμιζη και εκζςγσπονιζμόρ ηοςπιζηικών επισειπήζευν Σν Μέηξν 1 πεξηιακβάλεη δξάζεηο γηα ηελ ελίζρπζε, ηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ηελ αλαβάζκηζε ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ (θαηαιπκάησλ, ρψξσλ εζηίαζεο, θιπ), ψζηε λα παξέρνπλ ππεξεζίεο πςεινχ επηπέδνπ ζηνπο ηνπξίζηεο Μέηπο 2: Αναβάθμιζη ςποζηηπικηικών ςποδομών Η αλαβάζκηζε ησλ ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ πνπ πξνηείλεηαη κε ηηο δξάζεηο ηνπ Μέηξνπ 1 ζα πξέπεη λα ζπλνδεχεηαη θαη απφ αληίζηνηρε αλαβάζκηζε ησλ ππνζηεξηθηηθψλ πξνο ηνλ ηνπξηζκφ ππνδνκψλ (πρ νδηθφ δίθηπν, ζπγθνηλσλίεο, ΥΤΣΑ, βηνινγηθνί θαζαξηζκνί, αλαθχθισζε θιπ), ψζηε ην ηνπξηζηηθφ πξντφλ πνπ παξέρεηαη ζηνλ ηνπξίζηα λα είλαη πςειήο πνηφηεηαο ζην ζχλνιφ ηνπ. 47

49 Διδικοί ηόσοι ηος Άξονα Πποηεπαιόηηηαρ 2: Ανάπηςξη θεμαηικών και εναλλακηικών μοπθών ηοςπιζμού Μέηπο 1: Θεμαηικόρ ηοςπιζμόρ ηφρνο ηνπ Μέηξνπ 1 είλαη ε δηακφξθσζε ηνπ θαηάιιεινπ θιίκαηνο γηα ηελ πξνψζεζε ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ, πνπ ζα θέξνπλ ηνπξίζηεο ζε πεξηνρέο ηεο Θεζζαιίαο νη νπνίεο πζηεξνχλ ζε ηνπξηζηηθή θίλεζε (πρ πεδηλή Θεζζαιία, ε νπνία είλαη πινχζηα ζε πνιηηηζηηθφ απφζεκα, ην νπνίν φκσο κέλεη αλαμηνπνίεην), αιιά επίζεο ζα αλαπηχμνπλ ηελ ηνπξηζηηθή δπλακηθή θαη ησλ ψξηκσλ πεξηνρψλ (Πήιην, Μεηέσξα), νη νπνίεο έρνπλ αλάγθε επέθηαζεο ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ Μέηπο 2: ςνέπγιερ-δικηςώζειρ Πξνθηείληαη ε δηαηνκεαθή πξνζέγγηζε, ε νπνία ζα ζπλδέζεη ηηο δηάθνξεο κνξθέο ζεκαηηθνχ ηνπξηζκνχ πνπ πξνηείλεη ην Μέηξν 1, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε άξζε ηεο επνρηθφηεηαο ηνπ ηνπξηζκνχ ζηε Θεζζαιία θαη ε πξνζθνξά νινθιεξσκέλσλ παθέησλ, πνπ ζα κπνξνχλ λα θαιχςνπλ ηηο ηδηαίηεξεο πξνηηκήζεηο ησλ ηνπξηζηψλ (πρ ζπλδπαζκφο νηθνηνπξηζκνχ κε ηνπξηζκφ πεξηπέηεηαο, πνιηηηζηηθνχ θαη γαζηξνλνκηθνχ ηνπξηζκνχ θιπ) Διδικοί ηόσοι ηος Άξονα Πποηεπαιόηηηαρ 3: Αξιοποίηζη ΣΠΔ Μέηπο 1: Ψηθιοποίηζη Πολιηιζηικήρ Κληπονομιάρ Η θνηλσλία ηεο πιεξνθνξίαο θαη νη λέεο ηερλνινγίεο έρνπλ δηεηζδχζεη πιένλ παγθνζκίσο ζηελ θαζεκεξηλή δσή. Ο Γηαδξαζηηθφο Πνιηηηζκφο, δειαδή ε δηάρπζε ηεο γλψζεο κέζα απφ ςεθηαθνχο δηαπεξαζηηθνχο ρψξνπο πξνζθέξεη κηα νινθιεξσκέλε εκπεηξία. Η ζρέζε ηνπ ηνπξηζκνχ κε ηνλ πνιηηηζκφ νξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ αλάπηπμε εθαξκνγψλ πνιπκέζσλ κε πνιηηηζηηθφ πεξηερφκελν. Οη λέεο Σερλνινγίεο Πιεξνθνξίαο θαη Δπηθνηλσλίαο παξέρνπλ ηε δπλαηφηεηα θαιχηεξεο αμηνπνίεζεο, δηαρείξηζεο θαη πξνβνιήο ηνπ πνιηηηζηηθνχ αγαζνχ θαη ζπγρξφλσο απνηεινχλ λέα κέζα ζχγρξνλεο δεκηνπξγίαο θαη έθθξαζεο θαζψο θαη ηελ αμηνπνίεζε ησλ απνηειεζκάησλ ηεο ζχγρξνλεο έξεπλαο, ηε δηάζεζε πεξηερνκέλνπ, ηελ θνηλσληθή ζπλεξγαζία κέζσ ηνπ crowd sourcing θαη ηελ επηζηεκνληθή δηθηχσζε. Οη Νέεο Σερλνινγίεο κπνξνχλ λα παίμνπλ έλαλ ξφιν ζηελ πξνψζεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο θαη ζηελ πξνζέιθπζε επηζθεπηψλ ζηελ επνρή ηεο παγθφζκηαο δηαζχλδεζεο πξνζθέξεη θαη απαηηεί λέα κέζα θαη λέεο κεζφδνπο γηα ηελ πξνβνιή θαη δηάζεζε ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο, ηηο νπνίεο κεζφδνπο νθείινπλ λα αθνινπζήζνπλ νη πνιηηηζηηθνί θνξείο γηα ηελ αλάδεημε θαη πξνβνιή ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπο πξντφληνο θαη ηελ πξνζέιθπζε ηνπ πνιηηηζηηθνχ ηνπξίζηα, ν νπνίνο πξνηηκά λα θάλεη ρξήζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ, απφ ηνπο tour operators. Δθφζνλ πνιηηηζκφο, ηερλνινγίεο πνιπκέζσλ θαη ηνπξηζκφο είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλα ζηε ζεκεξηλή επνρή, είλαη επηβεβιεκέλε ε δεκηνπξγία θαη ε αλάπηπμε 48

50 ςεθηαθψλ δηαδξαζηηθψλ ρψξσλ, φπσο ηζηνζειίδαο πνπ ζα ζπκπεξηιακβάλεη ηξηζδηάζηαηα πεξηβάιινληα, εηδηθνχ ελδηαθέξνληνο δηαδξνκέο - είηε πιηθέο είηε άπιεο - ρξήζε θνηλσληθψλ δηθηχσλ, δηάδξαζε ζε εηθνληθέο αίζνπζεο κνπζείσλ κε εηθνληθνχο επηζθέπηεο ζην Γηαδίθηπν θ.ιπ. Οη εθαξκνγέο απηέο πξνζθέξνπλ ζηνπο ρξήζηεο κία νινθιεξσκέλε εκπεηξία πεξηήγεζεο ζε επηιεγκέλα απφ θάζε θνξέα πνιηηηζηηθά πξντφληα θαη κπνξνχλ λα απεπζχλνληαη ηφζν ζε εηδηθνχο επηζηήκνλεο φζν θαη ζην επξχηεξν θνηλφ Μέηπο 2: Αξιοποίηζη τηθιακών ηεσνολογιών από ηιρ ηοςπιζηικέρ επισειπήζειρ Δίλαη αλαγθαία ζήκεξα ε ρξήζε δηθηχσλ γηα ηελ παληαρνχ εμαηνκηθεπκέλε ππνζηήξημε θαη αδηάθνπε ρξήζε ησλ επηθνηλσληψλ θαη ησλ ζπλαιιαγψλ κεηαμχ ελφο ηνπξηζηηθνχ νξγαληζκνχ θαη ησλ δηαθφξσλ ελδηαθεξνκέλσλ κεξψλ γηα ηελ παξνρή αμίαο πάλσ θαη πέξα απφ απηέο ηεο παξαδνζηαθήο ηνπξηζηηθήο αγνξάο. Πξαθηηθέο πνπ κνλάρα ε ρξήζε ΣΠΔ ζηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο κπνξεί λα πξνζθέξεη. Απνηέιεζκα ζα είλαη νη πιεξνθνξίεο λα πξνζαξκνζηνχλ εχθνια ζηηο ηξέρνπζεο αλάγθεο θαη ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ηεο θάζε ηνπξηζηηθήο επηρείξεζεο. Η παγθφζκηα θνηλφηεηα κέζσ ηεο ρξήζεο ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ αλνηθηνχ θψδηθα έρεη δεκηνπξγήζεη ιεηηνπξγηθά ζπζηήκαηα φπσο ην LINUX, πιεξνθνξηαθά ζπζηήκαηα δηνίθεζεο φπσο ην MYSQL, web server (APACHE), πξφγξακκα ζηαηηζηηθήο αλάιπζεο (R), δηαδηθηπαθέο εθαξκνγέο αλάπηπμεο γισζζψλ (PHP) θαη πνιιά άιια πξντφληα. Αθφκε θαη ηα ηδηαηηέξσο πνιχπινθα ζπζηήκαηα έρνπλ πινπνηεζεί κε ηε ρξήζε ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ αλνηθηνχ θψδηθα νδεγψληαο επηρεηξήζεηο θαη θξαηηθνχο νξγαληζκνχο λα επαλεμεηάδνπλ ηε ζηήξημε ηνπο ζηα ηδηφθηεηα εκπνξηθά ινγηζκηθά. Η ρξήζε ηνπ ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ αλνηθηνχ θψδηθα απφ ηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο πξνζθέξεη πιεξνθνξηαθά πξφηππα θαη ζπζηήκαηα δηαρείξηζεο κε ζεκαληηθά κεησκέλν θφζηνο αλάπηπμεο Διδικοί ηόσοι ηος Άξονα Πποηεπαιόηηηαρ 4: Πποβολή ηοςπιζηικού πποφόνηορ Μέηπο 1: Ολοκληπυμένη πποβολή ηηρ Θεζζαλίαρ Η πξνβνιή ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ζηελ εζσηεξηθή θαη δηεζλή αγνξά απνηειεί πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο έξγν γηα ηε λέα πεξίνδν Αθφκε θαη νη πην δπλακηθνί ηνπξηζηηθνί πξννξηζκνί δελ κπνξνχλ λα επηβηψζνπλ ρσξίο κία νινθιεξσκέλε ζηξαηεγηθή ηνπξηζηηθήο πξνβνιήο. ηφρνο είλαη ε νινθιεξσκέλε ηνπξηζηηθή πξνβνιή, ζε αληηδηαζηνιή κε ηηο κεκνλσκέλεο πξνζπάζεηεο πνπ γίλνληαη ζήκεξα απφ ηηο θαηά ηφπνπο επηηξνπέο πξνβνιήο ηνπξηζηηθψλ πεξηνρψλ (πρ ζε εθζέζεηο), νη νπνίεο δελ έρνπλ θαλέλα νπζηαζηηθφ απνηέιεζκα. Η Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ζα πξέπεη λα πξνβάιεηαη σο έλα εληαίν ηνπξηζηηθφ πξντφλ κε ηαπηφηεηα θαη ζηε ζπλέρεηα αλάιπζε ησλ επηκε ξνπο πιενλεθηεκάησλ ηεο θάζε ηνπξηζηηθήο πεξηνρήο. Δηδηθνί ηφρνη ηεο ηξαηεγηθήο: 1. Αχμεζε ηεο αλαγλσξηζηκφηεηαο ηεο Θεζζαιίαο 2. Γεκηνπξγία ηαπηφηεηαο γηα ηελ πεξηνρή 3. Αχμεζε ηεο πιεξνθφξεζεο γηα ηηο δηαζέζηκεο επηινγέο θαη κε ηνλ ηξφπν απηφ 49

51 αχμεζε ηνπ βαζκνχ ηθαλνπνίεζεο ηνπ ηνπξίζηα αιιά θαη πηζαλή άκβιπλζε ηεο επνρηθφηεηαο 4. Γεκηνπξγία corporate image 5. Καιιηέξγεηα ηνπξηζηηθήο θνπιηνχξαο θαη ππνζηήξημε ησλ επαγγεικαηηψλ Μέηπο 2: Διαμόπθυζη brand name Βαζηθφο ζηφρνο ηεο ζηξαηεγηθή πξνβνιήο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο είλαη λα γίλεη γλσζηή παγθνζκίσο ε πεξηνρή ηεο Θεζζαιίαο σο κηα κηθξνγξαθία ηεο Διιάδαο («Όιε ε Διιάδα ζηε Θεζζαιία»)κε κνλαδηθά λεζηά, αμηφινγεο παξαιίεο, νξεηλνχο φγθνπο (Πήιην, Όιπκπνο, νξεηλά Σξίθαια, Άγξαθα), ζξεζθεπηηθή θιεξνλνκηά (Μεηέσξα), ζχγρξνλα αζηηθά θέληξα, πινχζην πνιηηηζκφ φπσο απνηππψλεηαη ζηνπο παξαδνζηαθνχο νηθηζκνχο, ηηο πνηθίιεο γηνξηέο θαη εθδειψζεηο, ηα ηνπηθά εδέζκαηα θαη ηα κλεκεία Μέηπο 3: Δημιοςπγία ενιαίος Φοπέα Σοςπιζηικήρ Ανάπηςξηρ Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ Πξνθεηκέλνπ λα πξνσζνχληαη νη δξάζεηο γηα ηνλ ηνπξηζκφ (ππνδνκέο, πξνβνιή θ.ά.), πξνηείλεηαη ε δεκηνπξγία ελφο εληαίνπ Φνξέα Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο γηα ηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο, κε ζπκκεηνρή φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ ελψζεσλ, ζπιιφγσλ, επηρεηξεκαηηψλ, θξαηηθψλ θνξέσλ θαη άιισλ ελδηαθεξφκελσλ, νη νπνίνη σθεινχληαη απφ ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε ηεο Πεξηθέξεηαο. Ο Φνξέαο απηφο ζα κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη σο κνριφο αλάπηπμεο κε ηελ ακεζε ιήςε απνθάζεσλ γηα ζέκαηα ηνπξηζηηθήο αλάπηπμεο, απεγθισβηζκέλνο απφ ηηο δεζκεχζεηο θαη ηηο αδπλακίεο ησλ θξαηηθψλ θνξέσλ θαη κε πεξηζζφηεξε δχλακε (θαη ζε θεθάιαηα) απφ φ,ηη κεκνλσκέλεο ηδησηηθέο πξσηνβνπιίεο Διδικοί ηόσοι ηος Άξονα Πποηεπαιόηηηαρ 6: Καηάπηιζη ανθπώπινος δςναμικού, ενημέπυζη και εςαιζθηηοποίηζη Μέηπο 1: Επιμόπθυζη-Καηάπηιζη ανθπώπινος δςναμικού ηφρνο ηνπ Μέηξνπ 1 είλαη ε εθπαίδεπζε ηνπ πξνζσπηθνχ πνπ απαζρνιείηαη ζε ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο, θαζψο απνηειεί ην «πξφζσπν» ηεο Πεξηθέξεηαο ζηνλ επηζθέπηε, κέζα απφ επηδνηνχκελα πξνγξάκκαηα θαηάξηηζεο θαη άιιεο δηαδηθαζίεο, φπσο e-learning, web seminars, workshops θιπ Μέηπο 2: Ενίζσςζη ηυν εκπαιδεςηικών ιδπςμάηυν ηηρ πεπιθέπειαρ ηφρνο ηνπ Μέηξνπ 2 είλαη ε ελίζρπζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηδξπκάησλ ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο κε ηκήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ ηνπξηζκφ, θαζψο, εθηφο απφ ηε δπλαηφηεηα ηνπ ηνπηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ αλ επηκνξθσζεί, ζα ζπκβάιινπλ ζηελ αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθήο θνπιηνχξαο, ζα απμήζνπλ ηελ εξεπλεηηθή δξαζηεξηφηεηα γχξσ απφ ηνλ ηνπξηζκφ θαη ζα ππνζηεξίμνπλ ηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ζηελ πξνζπάζεηα γηα αμηνπνίεζε ηεο ηνπξηζηηθήο ηεο δπλακηθήο. 50

52 Μέηπο 3: Εςαιζθηηοποίηζη πληθςζμού Ο ηξφπνο πνπ νη Θεζζαινί αληηκεησπίδνπλ ηνπο ηνπξίζηεο δηαδξακαηίδεη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ ηειηθή εηθφλα ηνπ ηνπξίζηα γηα ηνλ πξννξηζκφ πνπ επηζθέθζεθε. Δλδερνκέλσο νη ζπγθξνχζεηο ζηηο ρξήζεηο γεο θαη νη πηέζεηο απφ ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε λα δεκηνπξγνχλ πξνζηξηβέο θαη πξνβιήκαηα κεηαμχ ληφπησλ θαη ηνπξηζηψλ, ηα νπνία φκσο δελ ζπγθξίλνληαη ζε θακία πεξίπησζε κε ηα νθέιε ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ απφ ηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ. Καη βέβαηα φρη κφλν ηνπ πιεζπζκνχ πνπ απαζρνιείηαη ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα, αιιά θαη ζε φιε ηελ θνηλσλία, θαζψο ν ηνπξηζκφο έρεη άκεζα θαη έκκεζα πνιιαπιαζηαζηηθά νθέιε ζε φιν ην εχξνο ηεο θνηλσλίαο. Πίνακαρ 3.1.: Άξονερ και Μέηπα Γπάζηρ ΑΞΟΝΑ ΔΡΑΗ 1. Αναβάθμιζη και εκζςγσπονιζμόρ ηοςπιζηικών ςποδομών/ζςμπληπ υμαηικών ςποδομών ΜΕΣΡΑ 1.1. Αναβάθμιζη και εκζςγσπονιζμόρ ηοςπιζηικών επισειπήζευν 1.2. Αναβάθμιζη ςποζηηπικηικών ςποδομών 2. Ανάπηςξη θεμαηικών και εναλλακηικών μοπθών ηοςπιζμού 2.1. Θεμαηικόρ ηοςπιζμόρ 3 Αξιοποίηζη ΣΠΔ 2.2. ςνέπγιερ-γικηςώζειρ 3.1. Φηθιοποίηζη Πολιηιζηικήρ Κληπονομιάρ 3.2. Αξιοποίηζη τηθιακών ηεσνολογιών από ηιρ ηοςπιζηικέρ επισειπήζειρ 4. Πποβολή ηοςπιζηικού πποφόνηορ 4.1. Ολοκληπυμένη πποβολή ηηρ Θεζζαλίαρ 51

53 4.2. Γιαμόπθυζη brand name 4.3 Γημιοςπγία ενιαίος Φοπέα Σοςπιζηικήρ Ανάπηςξηρ Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ 5. Καηάπηιζη ανθπώπινος δςναμικού, ενημέπυζη και εςαιζθηηοποίηζη 5.1. Δπιμόπθυζη-Καηάπηιζη ανθπώπινος δςναμικού 5.2. Δνίζσςζη ηυν εκπαιδεςηικών ιδπςμάηυν ηηρ πεπιθέπειαρ 5.3. Δςαιζθηηοποίηζη πληθςζμού 3.3. Πποηάζειρ ανά Άξονα Γπάζηρ Πποηάζειρ Α.Π. 1: Αναβάθμιζη και εκζςγσπονιζμόρ ηοςπιζηικών ςποδομών/ζςμπληπυμαηικών ςποδομών Μέηπο 1.1: Αναβάθμιζη και εκζςγσπονιζμόρ ηοςπιζηικών επισειπήζευν 1. Υξεκαηνδφηεζε αλαβάζκηζεο-αλαθαίληζεο ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ (μελνδνρείσλ θαη ελνηθηαδφκελσλ δσκαηίσλ-μελψλσλ) 2. Δθζπγρξνληζκφο ηνπξηζηηθψλ θαηαιπκάησλ κε εμνπιηζκφ ηειεπηαίαο ηερλνινγίαο 3. Βειηίσζε ησλ ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ ησλ επηρεηξήζεσλ αλαςπρήο (ρηνλνδξνκηθά θέληξα, εγθαηαζηάζεηο ελνηθίαζεο εμνπιηζκνχ γηα ζπνξ, ρψξνη εζηίαζεο θιπ) Μέηπο 1.2: Αναβάθμιζη ςποζηηπικηικών ςποδομών 1. Αλαβάζκηζε βαζηθψλ ππνδνκψλ (νδηθφ δίθηπν, απνρεπηεπηηθφ, πάξθηλγθ, ιηκάληα, καξίλεο ζθαθψλ αλαςπρήο, θιπ) 2. Γεκηνπξγία λέσλ ππνδνκψλ γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ ηνπξηζηψλ (αίζνπζεο πνιιαπιψλ ρξήζεσλ, αζιεηηθά θέληξα, θιπ) 52

54 3. Αλάδεημε ηνπξηζηηθψλ ππνδνκψλ (κνλνπάηηα, δηαδξνκέο, αζιεηηθέο εγθαηαζηάζεηο, θιπ) Πποηάζειρ Α.Π. 2: Ανάπηςξη θεμαηικών και εναλλακηικών μοπθών ηοςπιζμού Μέηπο 2.1: Θεμαηικόρ Σοςπιζμόρ Πποηάζειρ ανάπηςξηρ θεμαηικού ηοςπιζμού: 1. Πολιηιζηικόρ Σοςπιζμόρ: Ο πνιηηηζκφο απνηειεί ζεκαληηθή κεραλή αλάπηπμεο ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ε Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο δηαζέηεη πινχζην πνιηηηζηηθφ απφζεκα, ην νπνίν ζα πξέπεη λα αμηνπνηήζεη θαηάιιεια, κε δξάζεηο φπσο: Γεκηνπξγία Κέληξσλ Πιεξνθφξεζεο Δπηζθεπηψλ κε πιεξνθνξίεο γηα φια ηα πνιηηηζηηθά κλεκεία, δξαζηεξηφηεηεο ησλ πεξηνρψλ ηνπξηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο. Γεκηνπξγία Πνιηηηζηηθψλ Υψξσλ/Αμηνπνίεζε ησλ ππαξρφλησλ ρψξσλ γηα δξαζηεξηφηεηεο, δηνξγάλσζε θεζηηβάι θιπ. Αλάδεημε παξαδνζηαθψλ νηθηζκψλ (πρ Πήιην, Ακπειάθηα). Αλάδεημε θαη αμηνπνίεζε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο (θαηαγξαθή πνιηηηζηηθνχ απνζέκαηνο, δεκηνπξγία έληππσλ νδεγψλ θαη νπηηθναθνπζηηθνχ πιηθνχ). Φεθηνπνίεζε πνιηηηζηηθνχ απνζέκαηνο θαη πξνβνιή ζην δηαδίθηπν. Πηζηνπνίεζε ησλ κνπζείσλ (θξαηηθψλ θαη ηδησηηθψλ), ψζηε λα θαηαζηνχλ βηψζηκα θαη αληαγσληζηηθά ζην δηεζλέο πεξηβάιινλ. χλδεζε αξραηνινγηθψλ ρψξσλ θαη ηφπσλ ηζηνξηθήο κλήκεο κε πνιηηηζηηθνχο ζεζκνχο θαη θνξείο, φπσο θεζηηβάι, γηα λα γίλνπλ πην ειθπζηηθά γηα ην θνηλφ. Γηάζσζε, δηαηήξεζε θαη αλάδεημε ησλ πνιηηηζηηθψλ θαη παξαδνζηαθψλ αξρηηεθηνληθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο ππαίζξνπ πνπ ζπλδένληαη κε ηελ θνηλσληθή δσή ησλ θαηνίθσλ ηεο Θεζζαιίαο. Γεκηνπξγία πνιηηηζηηθψλ δηαδξνκψλ. Αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ ζε πνιηηηζηηθνχο ρψξνπο (πρ αξραηνινγηθνχο ρψξνπο, κνπζεία θιπ). 2. Οικοηοςπιζμόρ: Αμηνπνίεζε ηνπ θπζηθνχ πινχηνπ ηεο Θεζζαιίαο (βνπλά, ιίκλεο, δάζε, θιπ), γηα ηελ αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ γηα ιάηξεηο ηεο θχζεο 53

55 (κνλνπάηηα, πεξίπαηνη, δεκηνπξγία πάξθσλ αλαςπρήο θιπ). ηελ θαηεγνξία απηή ζα κπνξνχζε λα επξηιακβάλεηαη θαη ν Σνπξηζκφο Αιηείαο, κε αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ γηα πξνψζεζε δξαζηεξηνηήησλ αιηείαο απφ ηνπο ηνπξίζηεο. 3. Θπηζκεςηικόρ ηοςπιζμόρ: Η πινχζηα ζξεζθαπηηθή θιεξνλνκηά θιαη παξάδνζε ηεο Θεζζαιίαο κπνξεί λα αμηνπνηεζεί, μεθηλψληαο απφ ηα Μεηέσξα, ην ιίθλν ηνπ ζξεζθεπηηθνχ ηνπξηζκνχ ζηε Θεζζαιία, κε επέθηαζε θαη ζε άιινπο ζξεζθεπηηθνχο ρψξνπο (κνλαζηήξηα, κεηξνπνιηηηθνί λανί, εμσθθιήζηα, θιπ). 4. Σοςπιζμόρ πεπιπέηειαρ: Αμηνπνίεζε ηεο δπλακηθήο ησλ πεξηνρψλ πνπ πξνζθέξνληαη γηα δξάζηεξηφηεηεο φπσο νξεηβαζία, ρηνλνδξνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο αιιά θαη δηάθνξεο άιιεο κνξθέο ηνπξηζκνχ πεξηπέηεηαο φπσο, αλαξξίρεζε, ζπνξ πνηακνχ θαη ζπνξ αέξνο. ηελ θαημγνξία απηή πεξηιακβάλεηαη θαη ν Καηαδπηηθφο ηνπξηζκφο: Γεκηνπξγία ζαιάζζηνπ πάξθνπ θαηαδπηηθνχ ηνπξηζκνχ ζηα λεζηά ησλ Β. πνξάδσλ, κε αμηνπνίεζε ηνπ πινχηνπ ηνπ βπζνχ θαη θαηάιιειεο ππνδνκέο (ζθάθε, εμνπιηζκφο θαηαδχζεσλ, ζρνιέο θαηάδπζεο θιπ). 5. ςνεδπιακόρ ηοςπιζμόρ. Αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηεο πεξηθέξεηαο γηα δηνξγάλσζε ζπλεδξίσλ (Παλεπηζηήκην, ΙΔΣΔΘ, Παλεπηζηεκηαθφ Ννζνθνκείν θιπ). 6. Αζηικόρ Σοςπιζμόρ (city breaks): Αλάπηπμε ησλ δπλαηνηήησλ πξνζέιθπζεο ηνπξηζηψλ ζηηο πφιεηο κέζσ επηρεηξεκαηηθψλ ελδηαθεξφλησλ, αλαςπρήο, θαγεηνχ - πνηνχ, shopping, πνιηηηζηηθψλ ελδηαθεξφλησλ θ.α. 7. Γαζηπονομικόρ Σοςπιζμόρ: Αμηνπνίεζε ηεο πιεζψξαο ησλ ηνπηθψλ πξντφλησλ γηα ηελ πξνζέιθπζε ηνπξηζηψλ νη νπνίνη αγαπνχλ ηελ γαζηξνλνκία θαη ηε γεπζηγλσζία. Γξάζεηο φπσο πηζηνπνίεζε θαη ηππνπνίεζε πξντφλησλ ζα ππνζηεξίμνπλ απηή ηε δξαζηεξηφηεηα. 8. Ιαμαηικόρ Σοςπιζμόρ. Γεδνκέλνπ φηη ε Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο δηαζέηεη νξηζκέλεο ζεκαληηθέο ηακαηηθέο πεγέο ζα πξέπεη λα γίλνπλ νξηζκέλεο ελέξγεηεο γηα ηελ βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ θαη ηελ αλάδεημε ησλ ηακαηηθψλ πεγψλ πξνθεηκέλνπ λα πξνζειθπζηνχλ ηνπξίζηεο πνπ ελδηαθέξνληαη γηα ηνλ ηακαηηθφ ηνπξηζκφ. 9. Ιαηπικόρ Σοςπιζμόρ (ζε ζςνδςαζμό με Αθληηικό Σοςπιζμό). Αμηνπνίεζε ησλ ηαηξηθψλ ππνδνκψλ (Παλεπηζηεκηαθφ Ννζνθνκείν), ησλ δνκψλ Κηλεζηνινγίαο ηνπ Ιλζηηηνχηνπ Έξεπλαο θαη ηερλνινγίαο Θεζζαιίαο (ΙΔΣΔΘ/ΔΚΔΣΑ) θαη ησλ αζιεηηθψλ ππνδνκψλ ηεο Πεξηθέξεηαο, κε ζηφρν ηελ πξνζέιθπζε αζιεηηθψλ ζπιιφγσλ γηα πξνπνλήζεηο, αμηνιφγεζε θπζηθήο θαηάζηαζεο θιπ. Ολοκληπυμένα Σοπικά Δίκηςα Ιαηπικού Σοςπιζμού (Πιλοηικά) 54

56 ε κειέηε ηνπ Ιλζηηηνχηνπ Κνηλσληθήο θαη Πξνιεπηηθήο Ιαηξηθήο γηα ην Ξελνδνρεηαθφ Δπηκειεηήξην Διιάδνο (2012), πξνηείλεηαη λα αλαηεζνχλ ηξία πηινηηθά πξνγξάκκαηα γηα ηελ αλάπηπμε θαη πξνψζεζε νινθιεξσκέλσλ δηθηχσλ ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ γηα μέλνπο επηζθέπηεο ζε ηνπηθφ επίπεδν. Μεηαμχ ησλ πξνηεηλφκελσλ πεξηνρψλ είλαη θαη ε Θεζζαιία. Σα πξνγξάκκαηα ζα δνκεζνχλ γχξσ απφ ηνπηθέο λνζνθνκεηαθέο κνλάδεο, αιιά ζα εληάμνπλ πξσηνβάζκηα ηαηξεία, μελνδφρνπο, ηαμηδησηηθνχο πξάθηνξεο, ππεξεζίεο πξνβνιήο, κεηαθνξάο, δηαζθάιηζεο πνηφηεηαο, θαη ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε. Η έλλνηα ησλ πηινηηθψλ πξνγξακκάησλ είλαη λα βνεζήζνπλ ζην ζρεδηαζκφ, ην ζπληνληζκφ θαη ηελ αμηνιφγεζε. Θα μεθηλήζνπλ κε κειέηε βησζηκφηεηαο, ζηεξηγκέλε ζηηο δπλαηφηεηεο ησλ ηνπηθψλ παξφρσλ θαη θνξέσλ, ζα πξνηείλνπλ παθέηα, ηηκνιφγεζε θαη ζηξαηεγηθή κάξθεηηλγθ, θαη ζα εγθαηαζηήζνπλ κεραληζκνχο παξαθνινχζεζεο θαη εθαξκνγήο. Πξφζζεηα νθέιε ησλ μελνδνρεηαθψλ επηρεηξήζεσλ αθνξνχλ ζε: λέα target group ηνπξηζηψλ ζηα νπνία κπνξνχλ λα απεπζπλζνχλ, παξνρή επθαηξηψλ γηα ελίζρπζε ιεηηνπξγηθψλ δεηθηψλ ζε πεξηνρέο πνπ δελ είλαη θαζηεξσκέλεο σο ηνπξηζηηθέο (πρ Θεζζαιία ιφγσ ηεο εθεί δηαζεζηκφηεηαο ππεξεζηψλ Απνθαηάζηαζεο), ελίζρπζε αμηνπηζηίαο γηα πξνζέιθπζε ηνπξηζηψλ κε εηδηθέο πγεηνλνκηθέο αλάγθεο, θαη γεληθά αίζζεκα αζθάιεηαο ζηνλ κέζν ηνπξίζηα Μέηπο 2.2: ςνέπγιερ-δικηςώζειρ Γιαηομεακή πποζέγγιζη Η αλάπηπμε ησλ ελαιιαθηηθψλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ δελ κπνξεί λα ιεηηνπξγήζεη ρσξίο κία πξνζέγγηζε ζπλεξγαζίαο κεηαμχ ησλ ηνκέσλ θαη ησλ εθπξνζψπσλ ηεο θάζε ηνπξηζηηθήο θαηεχζπλζεο. Γηα παξάδεηγκα, ν αζηηθφο ηνπξηζκφο δελ κπνξεί λα είλαη αλεμάξηεηνο απφ ηνλ πνιηηηζηηθφ ηνπξηζκφ, θαζψο κεγάιν κέξνο ησλ επηζθεπησλ ηεο πφιεο πξνζεθιχνληαη απφ ηνλ πνιηηηζηηθφ ηεο πινχην. Έηζη, ζα πξέπεη λα βξεζνχλ ηα ζεκεία ηνκήο ησλ δηάθνξσλ κνξθψλ ηνπξηζκνχ θαη λα δεκηνπξγεζνχλ νη θαηάιιειεο ζπλέξγηεο θαη δηθηπψζεηο κεηαμχ ηνπξηζηηθψλ κνλάδσλ, επηρεηξήζεσλ εζηίαζεο, κνπζείσλ, θαηαζηεκάησλ ελνηθίζεο εμνπιηζκνχ ζθη θαη ινηπψλ ηνπξηζηηθψλ θνξέσλ. Πποώθηζη ηοπικών πποφόνηυν από ξενοδοσειακέρ μονάδερ και σώποςρ εζηίαζηρ Η πξφηαζε είλαη, κε ηε βνήζεηα ησλ κεγάισλ θαη κεζαίσλ ηνπξηζηηθψλ κνλάδσλ θαη ησλ ρψξσλ εζηίαζεο ηεο Θεζζαιίαο, λα μεθηλήζεη κία πξνζπάζεηα νξγάλσζεο ηεο αγνξάο ηνπηθψλ πξντφλησλ δηαηξνθήο, ε νπνία αλαθέξεηαη ζηελ πηζηνπνίεζε πξντφλησλ (π.ρ. γάια, ηπξί, γηανχξηη, βνχηπξν, ςσκί, καξκειάδεο, κέιη, ιαραληθά, μεξνί θαξπνί, δαξδαβαηηθά, φζπξηα, απγά, θξέαο, ςάξηα, ιάδη, αξσκαηηθά θπηά, θξαζί, ηζίπνπξν, αλαςπθηηθά, λεξφ ζε φιε ηελ αιπζίδα παξνρήο ηξνθήο θ.ά.), πνπ παξάγνληαη απφ ηνπηθνχο παξαγσγνχο. Σα πξντφληα απηά κπνξνχλ λα πξνζειθχζνπλ ηνπξίζηεο πνπ ελδηαθέξνληαη γηα γαζηξνλνκηθφ ηνπξηζκφ θαη λα ζπλδπαζηνχλ κε πνιηηηζηηθφ ηνπξηζκφ, νηθνηνπξηζκφ, θαη άιιεο κνξθέο ηνπξηζκνχ, πξνζθέξνληαο παξάιιεια πνιιαπιαζηαζηηθά νθέιε ζηνπο ηνπηθνχο παξαγσγνχο. 55

57 Πποηάζειρ Α.Π. 3: Αξιοποίηζη ΣΠΔ Μέηπο 3.1.: Ψηθιοποίηζη Πολιηιζηικήρ Κληπονομιάρ Πποηάζειρ για ηην τηθιοποίηζη ηηρ Πολιηιζηικήρ Κληπονομιάρ ηηρ Θεζζαλίαρ Ππόηαζη 1: Ηλεκηπονικό Μοςζείο Αμηνπνίεζε ηνπ έξγνπ imuse πνπ ζηφρεπζε ζηελ κειέηε θαη αλάπηπμε ελφο λένπ ηχπνπ εηθνληθνχ κνπζείνπ, ην νπνίν εθκεηαιιεχεηαη ηηο πξφζθαηεο πξνφδνπο ζηηο ηερλνινγίεο ηνπ Ιζηνχ, θαη ησλ Αηζζεηήξσλ, εηδηθά γηα ην «Αζαλαζάθεην» Μνπζείν Βφινπ πγθεθξηκέλα, αλαπηχρζεθαλ: Μία «Ηιεθηξνληθή Απνζήθε» (Βάζε Γεδνκέλσλ), φπνπ θαηαγξάθεθαλ νη αξραηφηεηεο ηνπ Μνπζείνπ είηε είλαη ζηηο πξνζήθεο είηε ζηηο απνζήθεο ηνπ θαη ελ ζπλερεία εθαξκνγέο γηα «εηθνληθή πηέξπγα» θαη «εηθνληθή μελάγεζε». Η έλλνηα ηνπ Δηθνληθνχ (Ιδεαηνχ) Μνπζείνπ πξνέθπςε ζρεηηθά πξφζθαηα σο απνηέιεζκα ησλ εμειίμεσλ ζηνπο ηνκείο ηεο επηζηήκεο ησλ Ηιεθηξνληθψλ Τπνινγηζηψλ θαη ησλ Δπηθνηλσληψλ. Η αηηία εηζαγσγήο ηεο ήηαλ αθξηβψο ηα πξναλαθεξζέληα πξνβιήκαηα θαη ν ζηφρνο ηνπο, αθελφο κελ ε εμάιεηςε ησλ πξνβιεκάησλ απηψλ, θαη αθεηέξνπ ε δηάλνημε λέσλ νξηδφλησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ θαιχηεξε θαηαγξαθή, κειέηε, θαη ζπλεπψο, αμηνπνίεζε ησλ εθζεκάησλ. Σν πξφγξακκα imuse, έρνληαο σο θίλεηξν ηηο παξαπάλσ πξνθιήζεηο, αλέπηπμε έλα λένπ ηχπνπ εηθνληθφ κνπζείν, βαζηδφκελν ζηηο ηερλνινγίεο ηνπ Ιζηνχ (Web), ησλ Αηζζεηήξσλ (RFIDs) θαη ησλ Δλδνδηθηχσλ (Intranets), πεηπραίλνληαο ηα αθφινπζα: α) Μηα Ηιεθηξoληθή Απνζήθε (repository) γηα ηα φια η' αληηθείκελα πνπ βξίζθνληαη ζηελ θαηνρή ηνπ κνπζείνπ, είηε εθηίζεληαη είηε φρη. β) Έλα χζηεκα Ηιεθηξνληθήο Πινήγεζεο (Museum Navigator) ζε φια ηα αξραηνινγηθήο αμίαο αληηθείκελα ηνπ κνπζείνπ, θαζψο θαη ζηνπο ζπζρεηηδφκελνπο ρψξνπο ησλ αληίζηνηρσλ αλαζθαθψλ. γ) Έλα δίθηπν αηζζεηήξσλ (ζπγθεθξηκέλα RFIDs) ζηηο βηηξίλεο ησλ εθζεκάησλ, ην νπνίν εθκεηαιιεπφκελν ηελ αζχξκαηε δηθηχσζε, παξέρεη πξνζσπνπνηεκέλε μελάγεζε ζηνπο επηζθέπηεο κε ρξήζε πξνζσπηθψλ ειεθηξνληθψλ ππνινγηζηψλ (Personal Digital Assistants, PDAs) θάλνληαο ρξήζε ησλ πιεξνθνξηψλ ηεο ειεθηξνληθήο απνζήθεο, αιιά θαη δπλαηφηεηεο εθπαηδεπηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ φπσο αλαδήηεζε αληηθεηκέλσλ ζην Μνπζείν βάζεη εξσηήζεσλ, θαη δ) Δηδηθή αίζνπζα πξνβνιήο κε αζχξκαηε δηθηχσζε γηα πξνβνιή πνιπκεζηθνχ πιηθνχ θαη επηιεθηηθή "κε-γξακκηθή" πεξηήγεζε ζην κνπζείν. Απφ ηελ άιιε, ε επξεία δηάδνζε έμππλσλ θηλεηψλ ηειεθψλσλ θαζψο θαη νη απμαλφκελεο δπλαηφηεηέο ηνπο ζε επεμεξγαζηηθή ηζρχ θαη πιήζνο αηζζεηήξσλ (ππμίδα, επηηαρπλζηφκεηξν, γπξνζθφπην, κηθξφθσλν, θάκεξα θαη GPS) πξνζδίδεη δηαξθψο απμαλφκελε δπλακηθή γηα έλα επξχ πεδίν εθαξκνγψλ. Ήδε ππάξρνπλ πνιιέο εθαξκνγέο πινήγεζεο θαη παξνρήο ππεξεζηψλ αλάινγα κε ηελ ζέζε ηνπ ρξήζηε (location based services) γηα εμσηεξηθνχο ρψξνπο πνπ αμηνπνηνχλ δεδνκέλα απφ ην GPS ηεο ζπζθεπήο. 56

58 Μέηπο 3.2.: Αξιοποίηζη τηθιακών ηεσνολογιών από ηιρ ηοςπιζηικέρ επισειπήζειρ Πποηάζειρ για ηην αξιοποίηζη ηυν ΣΠΕ από ηιρ ηοςπιζηικέρ επισειπήζειρ Μεξηθά κφλν απφ ηα πιεξνθνξηαθά πξφηππα θαη ζπζηήκαηα πνπ κπνξεί λα πξνζθέξεη ε ρξήζε ηνπ ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ/ ινγηζκηθνχ αλνηρηνχ θψδηθα ζηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο είλαη ηα παξαθάησ: -To TourDM-πξφηππν γηα ηε δηαρείξηζε ησλ δεδνκέλσλ. -Σν TourML-πξφηππν γηα ηελ αληαιιαγή δεδνκέλσλ. -Σν TourStyle- γηα ηε δηαρείξηζε ηεο κεηάδνζεο ησλ πιεξνθνξηψλ. -Σν TourCMS-γηα ηε δηαρείξηζε ηνπ ηζηνρψξνπ ηεο επηρείξεζεο. -Σν TourImplement-γηα ηελ αμηνπνίεζε ηνπ θνηλσληθνχ θεθαιαίνπ. -Σν TourCommunity -γηα ζπκπξάμεηο θαη επεθηάζεηο. Οη επηρεηξήζεηο ηνπξηζκνχ θαη θηινμελίαο έρνπλ πνιιαπιά νθέιε λα θεξδίζνπλ φηαλ νη εκπεηξίεο ησλ ηνπξηζηψλ εληζρπζνχλ απφ ηελ πςειή πνηφηεηα ππεξεζηψλ πιεξνθφξεζεο. Άιισζηε, ήδε νη επηρεηξήζεηο αληαγσλίδνληαη πιένλ βάζε ηεο πνηφηεηαο ησλ πιεξνθνξηψλ πνπ παξέρνπλ ζηνλ πειάηε. Γηα ηε δηαζθάιηζε πςειήο πνηφηεηαο πιεξνθνξηψλ θαη θηιηθψλ ζπζηεκάησλ, ε ηνπξηζηηθή βηνκεραλία νθείιεη λα ζπκκεηάζρεη ελεξγά ζηε ρξήζε ηνπ ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ αλνηρηνχ θψδηθα. Η παξαγσγή γλψζεο απφ ηε ρξήζε ηνπ ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ/ ινγηζκηθνχ αλνηρηνχ θψδηθα ζα επηηαρχλεη ηελ αλάπηπμε πξνηχπσλ θαη ζπζηεκάησλ θαη ζα αλαδσνγνλήζνπλ ηηο εκπεηξίεο ησλ ηνπξηζηψλ. Οη βαζηθνί εκπιεθφκελνη ζηηο ηνπξηζηηθέο επηρεηξήζεηο (μελνδφρνη, εζηηάηνξεο, ηνπξηζηηθνί πξάθηνξεο, θ.α ) νθείινπλ λα ιάβνπλ κέξνο ζην ζρεδηαζκφ ψζηε λα εμαζθαιηζηεί φηη ε ρξήζε ηνπ ειεχζεξνπ ινγηζκηθνχ αλνηρηνχ θψδηθα ζην ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ ζα δηεπθξηλίζεη ζσζηά ηηο πιεξνθνξηαθέο αλάγθεο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζπζηήκαηνο Πποηάζειρ Α.Π. 4: Πποβολή ηοςπιζηικού πποφόνηορ Μέηπο 4.1.: Ολοκληπυμένη πποβολή ηηρ Θεζζαλίαρ Ππόηαζη 1: ύζηημα ολοκληπυμένηρ ηοςπιζηικήρ πληποθόπηζηρ και διασείπιζηρ ηοςπιζηικών παπαμέηπυν ηηρ Πεπιθέπειαρ. Δθπφλεζε ρεδίνπ Μάξθεηηλγθ Σνπξηζηηθήο πξνβνιήο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο, ην νπνίν ζα έρεη σο ζθνπφ ηε δεκηνπξγία κηαο μεθάζαξεο θαη ζηνρεπκέλεο ζηξαηεγηθήο πξνβνιήο ηνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο ζηηο επηιεγκέλεο 57

59 γεσγξαθηθέο αγνξέο (αγνξέο ζηφρνη) θαη ζηα επηιεγκέλα ηκήκαηα απηψλ ησλ αγνξψλ (θνηλά ζηφρνη). Κεληξηθφο ζηφρνο ηνπ ζρεδίνπ ζα είλαη «ε επαλαηνπνζέηεζε ηεο Θεζζαιίαο ζηελ παγθφζκηα θαη εγρψξηα ηνπξηζηηθή αγνξά σο πνιπδηάζηαηνπ αληαγσληζηηθνχ ηνπξηζηηθνχ πξννξηζκνχ». Δλδεηθηηθέο δξάζεηο: ΓΗΜΙΟΤΡΓΙΑ ΙΣΟΔΛΙΓΑ ΓΙΑΥΔΙΡΙΗ & ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΟΤ ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΟΤ ΓΙΑΦΗΜΙΗ ΣΟ ΓΙΑΓΙΚΣΤΟ ΓΙΑΦΗΜΙΗ Δ ΔΝΣΤΠΑ ΣΟΤ ΔΞΧΣΔΡΙΚΟΤ ΔΚΘΔΔΙ ΣΟ ΔΞΧΣΔΡΙΚΟ ΠΡΟΧΘΗΣΙΚΔ ΔΝΔΡΓΔΙΔ Δ ΥΧΡΔ ΣΗ Κ. ΔΤΡΧΠΗ & ΣΧΝ ΒΑΛΚΑΝΙΧΝ ΔΚΘΔΔΙ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ ΠΡΟΧΘΗΣΙΚΔ ΔΝΔΡΓΔΙΔ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ ΤΝΔΓΡΙΑ & ΗΜΔΡΙΓΔ ΓΔΛΣΙΑ ΣΤΠΟΤ ΦΙΛΟΞΔΝΙΔ ΓΗΜΟΙΟΓΡΑΦΧΝ & TOUR OPERATOR ΛΟΓΟΣΤΠΟ ΓΔΝΙΚΟ ΣΟΤΡΙΣΙΚΟ ΔΝΣΤΠΟ ΔΝΣΤΠΟ ΜΔ ΟΓΗΓΙΔ ΓΙΑ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΙΔ ΠΡΟΧΘΗΣΙΚΟ ΤΛΙΚΟ Μέηπο 4.2.: Διαμόπθυζη brand name Σν brand «Θεζζαιία» θαζψο είλαη πεξηνξηζκέλεο αλαγλσξηζηκφηεηαο ζηηο δηεζλείο αγνξέο ζα πξέπεη λα πξνσζεζεί ζε πξψην επίπεδν κέζα απφ ηα δπλαηά θαη γλσζηά brand names φπσο ησλ Μεηεψξσλ, ηνπ Πειίνπ θαη ηεο θηάζνπ. ε δεχηεξν επίπεδν, ζα πξέπεη λα αμηνπνηεζνχλ νη αλαδπφκελνη ηνπξηζηηθνί πφινη ηεο πεξηνρήο φπσο ν Όιπκπνο, ε Λίκλε Πιαζηήξα, ηα παξάιηα ηνπ Ννκνχ Λάξηζαο, ε Κνηιάδα ησλ Σεκπψλ, ην Πεξηνχιη, ε Διάηε θ.α Μέηπο 4.3.: Εςαιζθηηοποίηζη πληθςζμού Ο ηξφπνο πνπ νη Θεζζαινί αληηκεησπίδνπλ ηνπο ηνπξίζηεο δηαδξακαηίδεη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ ηειηθή εηθφλα ηνπ ηνπξίζηα γηα ηνλ πξννξηζκφ πνπ επηζθέθζεθε. Δλδερνκέλσο νη ζπγθξνχζεηο ζηηο ρξήζεηο γεο θαη νη πηέζεηο απφ ηελ ηνπξηζηηθή αλάπηπμε λα δεκηνπξγνχλ πξνζηξηβέο θαη πξνβιήκαηα κεηαμχ ληφπησλ θαη ηνπξηζηψλ, ηα νπνία φκσο δελ ζπγθξίλνληαη ζε θακία πεξίπησζε κε ηα νθέιε ηνπ ηνπηθνχ πιεζπζκνχ απφ ηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ. Καη βέβαηα φρη κφλν ηνπ πιεζπζκνχ πνπ απαζρνιείηαη ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα, αιιά θαη ζε φιε ηελ θνηλσλία, θαζψο ν ηνπξηζκφο έρεη άκεζα θαη έκκεζα πνιιαπιαζηαζηηθά νθέιε ζε φιν ην εχξνο ηεο θνηλσλίαο. 58

60 Πποηάζειρ Α.Π. 5: Καηάπηιζη ανθπώπινος δςναμικού Μέηπο 5.1.: Επιμόπθυζη-Καηάπηιζη ανθπώπινος δςναμικού Ππόηαζη: Αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ γηα web Seminars, e-learning courses, Workshops θαη άιιεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ ζα θέξνπλ θνληά ην πθηζηάκελν πξνζσπηθφ ησλ ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ ζε φ,ηη λεφηεξν ππάξρεη ζηνλ ηνκέα ηνπ ηνπξηζκνχ (θαηαιχκαηα, εζηίαζε, θιπ). Απηφ ζα έρεη ζαλ απνηέιεζκα λα απμεζεί ην επίπεδν ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ Μέηπο 5.2.: Ενίζσςζη ηυν εκπαιδεςηικών ιδπςμάηυν ηηρ πεπιθέπειαρ Ππόηαζη: Δλίζρπζε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ηδξπκάησλ ηεο Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο κε ηκήκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ηνλ ηνπξηζκφ, θαζψο, εθηφο απφ ηε δπλαηφηεηα ηνπ ηνπηθνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ αλ επηκνξθσζεί, ζα ζπκβάιινπλ ζηελ αλάπηπμε επηρεηξεκαηηθήο θνπιηνχξαο, ζα απμήζνπλ ηελ εξεπλεηηθή δξαζηεξηφηεηα γχξσ απφ ηνλ ηνπξηζκφ θαη ζα ππνζηεξίμνπλ ηελ Πεξηθέξεηα Θεζζαιίαο ζηελ πξνζπάζεηα γηα αμηνπνίεζε ηεο ηνπξηζηηθήο ηεο δπλακηθήο. 59

61 ΠΑΡΑΡΣΗΜΑΣΑ ΠΑΡΑΡΣΗΜΑ Α: ΣΑΣΙΣΙΚΑ ΣΟΙΥΔΙΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑ ΘΔΑΛΙΑ Πίνακαρ Α.1: Πληθςζμόρ Πεπιθέπειαρ Θεζζαλίαρ Απνγξαθή 2011 χλνιν Πεξηθέξεηαο Θεζζαιίαο % Διιάδαο Άλδξεο Γπλαίθεο , Πηγή: Ελληνική Σηαηιζηική Απσή Γιάγπαμμα Α.1: Πςκνόηηηα Πληθςζμού Πεπιθέπειαρ Θεζζαλίαρ Πηγή: Ελληνική Σηαηιζηική Απσή Πίνακαρ Α.2: Πληθςζμιακόρ Γςναμιζμόρ και Κοινυνικά Βάπη ανά Πεπ. Γευγπαθική Πεπιοσή Γείθηεο εμάξηεζεο λέσλ (%) Γείθηεο εμάξηεζεο ειηθησκέλσλ Γείθηεο εμάξηεζεο (%) Γείθηεο γήξαλζεο 60

62 (%) (%) Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ 22,51 33,69 56,20 149,69 ύνολο σώπαρ 21,68 29,01 50,69 133,82 Πηγή: Ελληνική Σηαηιζηική Απσή (2011) Πίνακαρ Α.3: Γιασπονική μεηαβολή ΑΔΠ Πεπιθέπειαρ Θεζζαλίαρ Έηε ύνολο Υώπαρ (ζε εκαηομμύπια εςπώ, ηπέσοςζερ ηιμέρ) 193, , , , , ,151 Θεζζαλία 10,111 10,931 11,358 11,756 11,495 10,742 Καξδίηζα 1,181 1,160 1,236 1,325 1,305 1,170 Λάξηζα 4,131 4,396 4,592 4,802 4,709 4,458 Μαγλεζία 3,292 3,858 3,854 3,951 3,807 3,491 Σξίθαια 1,507 1,517 1,676 1,679 1,675 1,623 Πηγή: Ελληνική Σηαηιζηική Απσή Πίνακαρ Α.4: Γιασπονική μεηαβολή καηά κεθαλήν ΑΔΠ Πεπιθέπειαρ Θεζζαλίαρ Έηη ύνολο Υώπαρ (ζε εςπώ, ηπέσοςζερ ηιμέρ) Θεζζαλία Καξδίηζα Λάξηζα Μαγλεζία Σξίθαια Πηγή: Ελληνική Σηαηιζηική Απσή 61

63 Πίνακαρ Α.5: Δπίπεδο Δκπαίδεςζηρ πληθςζμού ζηην Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ (ποζοζηό πληθςζμού με ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη) Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ 21,84% 23,08% 24,26% ύνολο σώπαρ 22,77% 23,42% 23,52% Πηγή: Ελληνική Σηαηιζηική Απσή (2009) Πίνακαρ Α.6: Δπίπεδο Δκπαίδεςζηρ πληθςζμού άνυ ηυν 15 εηών ανά καηοίκοςρ ζηην Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ Δπίπεδο Δκπαίδεςζηρ ανά καηοίκοςρ ύνολο σώπαρ Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ Καηάηαξη Θεζζαλίαρ Κάηοσοι απολςηηπίος δημοηικού ε Κάηοσοι απολςηηπίος 2βάθμιαρ εκπαίδεςζηρ ε Κάηοσοι μεηαδεςηεποβάθμιαρ εκπαίδεςζηρ ε Απόθοιηοι ΑΔΙ ε Απόθοιηοι ΑΣΔΙ ε Κάηοσοι διδακηοπικού ηίηλος ε Πηγή: Ελληνική Σηαηιζηική Απσή (2009) Γιάγπαμμα Α.2: Δπίπεδο Δκπαίδεςζηρ επγαηικού δςναμικού 62

64 ζηην Πεπιθέπεια Θεζζαλίαρ Πίνακαρ Α.7: Ακαθάπιζηη πποζηιθέμενη Αξία - Σομεακή Γιάπθπυζη (ζε εκ. Δςπώ) Αγποηική παπαγυγ ή Βιομησανία, εξόπςξη, διασείπιζη αποβλήηυν κλπ. ύνολο Βιομησ ανία Καηαζ κεςέρ Δμπό πιο ΣΠΔ Λογιζ ηικάαζθά λειερ Real estate ςμβ οςλες ηικέρ ςπηπ εζίερ Γημό ζια διοίκη ζη, άμςνα κλπ. Σέσ νερ ύνολ ο ΑΠΑ Δλλάδα 11, ,628 9, ,22 3 6,300 26,371 19,412 6,772 49,980 9,464 9,245 27,371 Θεζζαλ ία 793 1,571 1, , , , ,440 % 12,58% 5,96% 7,22% 5,45% 4,20% 1,75% 2,92% 3,92% 3,26% 5,96% 4,12 % 4,84% Πηγή: Ελληνική Σηαηιζηική Απσή 63