ΜΑΘΗΜΑ: Διαχείριση Εφοδιαστικών Αλυσίδων Διδάσκων: Φίλιππος Ι. Καρυπίδης Καθηγητής Τμήμα: Αγροτικής Ανάπτυξης & Διοίκησης Αγροτικών Επιχειρήσεων
Σειρά Διαλέξεων μαθήματος ΔΙΑΛΕΞΗ 5 η & 6 η -Ευέλικτη εφοδιαστική αλυσίδα: Ανταπόκριση σε ευμετάβλητες αγορές Ικανότητα εναρμόνισης της προσφοράς στη διαρκώς μεταβαλλόμενη ζήτηση Επεκτείνεται από το ένα άκρο της εφοδιαστικής αλυσίδας έως το άλλο Παράδειγμα άριστης ποσότητας παραγγελίας Παράδειγμα κόστους συγκέντρωσης γεωργικών προϊόντων
Κύρια χαρακτηριστικά αλυσίδας τροφίμων 1. Η εποχικότητα παραγωγής 2. Αβεβαιότητα λόγω απρόβλεπτων παραγόντων (κλιματολογικές συνθήκες, ασθένειες και παράσιτα, βλαβερές ουσίες σε επίπεδο καλλιέργειας εκτροφής) 3. Ευπάθεια, ογκώδες και ανομοιομορφία αυξημένες ανάγκες και συγκεκριμένες συνθήκες κατά την αποθήκευση και μεταφορά 4. Ο κύκλος ζωής τελικού προϊόντος άμεσα εξαρτώμενος από τις Α ύλες -αμετάθετο, αμετάβλητο, απροσάρμοστο, διάσπαρτο παραγωγής 5. Επιτακτική ανάγκη για ιχνηλασιμότητα κατά τη διάρκεια παραγωγής και επεξεργασίας, αφού οι κίνδυνοι είναι πολλοί και τα σημεία εισόδου -εμφάνισης διεσπαρμένα.
Αρχή της κατάλληλης στιγμής (just in time - JIT) Η ιδέα της κατάλληλης στιγμής περιέχει την έννοια έλξη εκ μέρους της ζήτησης σε αντίθεση προς την ώθηση. Η δραστηριότητα δεν πραγματοποιείται σε ένα σύστημα μέχρι να προκύψει η ανάγκη. Είναι εφαρμόσιμη στις αγρο-διατροφικές αλυσίδες; Παραδείγματα;
Θεμέλια της ευελιξίας Συγχρονισμός δραστηριοτήτων μέσω των πληροφοριών που ανταλλάσσονται (όλα τα μέρη με ίδιο βηματισμό) Εργασία πιο έξυπνα (ανασχεδιασμός επιχειρησιακών διαδικασιών, μόνο ό,τι προσθέτει αξία, συμπίεση χρόνου) Σύμπραξη με προμηθευτές (αλληλοενημέρωση με γεωργούς, μοίρασμα πληροφοριών με πωλητές υλικών) Μικρότερη πολυπλοκότητα -απλοποίηση (περιορισμός ποικιλομορφίας προϊόντος στον αναγκαίο βαθμό) Χρονική ή χωρική μετάθεση, πχ υποσυσκευσία -ανασυσκευασία, αποθήκευση κοντά στα κέντρα παραγωγής Διευθύνουμε διαδικασίες -όχι λειτουργίες οριζόντιες δραστηριότητες προσανατολισμένες στην αγορά Μετρούμε επιδόσεις γιατί διαμορφώνουν συμπεριφορά (αποδοτικότητα, αποτελεσματικότητα)
Μεταβλητές: Οικονομική ποσότητα παραγγελίας Ζήτηση για ένα χρονικό διάστημα (D), π.χ. ένα εξάμηνο ή έτος Κόστος αποθεματοποίησης ανά μονάδα προϊόντος για συγκεκριμένο διάστημα (Ca) εξαρτάται από επιτόκιο, δαπάνες αποθήκευσης, βλάβες και αλλοιώσεις, κλπ (διαφάνειες Κεφ 3) Κόστος αποθεματοποίησης για όλες τις μονάδες προϊόντος που αγοράζει (TCa) Κόστος παραγγελίας (Co) έξοδα τοποθέτησης παραγγελίας, παλαβής, ποιοτικού ελέγχου, καταγραφής, κλπ Ποσότητα παραγγελίας (Q) Αριθμός παραγγελιών στη χρονική περίοδο (N) Μέσο απόθεμα: αρχή Q τέλος 0 Χρόνος αποθεματοποίησης ίσος με το χρόνο μεταξύ δύο παραγγελιών (T)
Άριστη ποσότητα παραγγελίας Συνολικό ετήσιο κόστος : (κόστος παραγγελίας επί αριθμό παραγγελιών +κόστος αποθεματοποίησης) Οικονομική ποσότητα παραγγελίας όταν το TC ελάχιστο -ελάχιστο συνάρτησης δηλ. όταν Η άριστη ποσότητα παραγγελίας (Q ) που ελαχιστοποιεί το κόστος:
Συγκέντρωση γεωργικών προϊόντων Αποστολή του συστήματος: Ποσότητα πρώτων υλών, επιθυμητές ποιότητες και μορφές, στον προβλεπόμενο χρόνο, με τις μικρότερες αποκλίσεις και υποβαθμίσεις, χαμηλότερο δυνατό κόστος. Μεταβλητές Στις κρίσιμες περιοχές: παραγωγοί, προϊόν, μεταφορά, παραλαβή, έλεγχος, τιμή και πληρωμή, κόστος συστήματος
Παράδειγμα 2 ο Μικρή οινοποιητική επιχείρηση, προβλέποντας τη ζήτηση του επόμενου έτους, εκτιμά ότι χρειάζεται 200.000 φιάλες για να συσκευάσει το κρασί ενός έτους. Η τιμή αγοράς ανά χιλιάδα είναι 500 ευρώ, ενώ το κόστος μιας παραγγελίας -παραλαβής (χιλιάδας), είναι 500 ευρώ. Για βοήθεια, παράδειγμα βιβλίου σελ. 168 ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ: 1. Εάν το κόστος διατήρησης του αποθέματος ανά έτος είναι 20% ποια είναι η άριστη ποσότητα παραγγελίας; 2. Πόσες παραγγελίες θα γίνουν συνολικά σε ένα έτος; 3. Ποια στοιχεία συνθέτουν το συγκεκριμένο κόστος παραγγελίας παραλαβής; 4. Από ποιά στοιχεία αποτελείται το κόστος διατήρησης αποθέματος; 5. Ποια τα συμπεράσματά σας από τους προηγούμενους υπολογισμούς;
Παράδειγμα 3 ο Τυροκομική επιχείρηση δεσμεύεται απέναντι στους πελάτες της να τους προμηθεύσει, το επόμενο έτος, με 100 τόνους περισσότερο τυρί, ίδιας ποιότητας. Η επιχείρηση εξετάζει δύο τρόπους για να καλύψει τις ανάγκες της σε γάλα: (1)συγκεντρώνοντας γάλα από μακρινότερες περιοχές. Υπόθεση: κόστος αγοράς γάλακτος για ένα τόνο τυριού 130 ευρώ και συνολικό κόστος συγκέντρωσης 170 ευρώ. Το τυρί αποθεματοποιείται για περίοδο 12 μηνών, με συνολικό κόστος 100 ευρώ ανά τόνο και ανά μήνα. (2)να παρατείνει τη συγκέντρωση γάλακτος, από τους κοντινούς παραγωγούς, κατά δύο μήνες. Υπόθεση: κόστος αγοράς γάλακτος για ένα τόνο τυριού 130 ευρώ και συνολικό κόστος συγκέντρωσης 220 ευρώ ανά τόνο. Το τυρί αποθεματοποιείται για περίοδο 10 μηνών, με συνολικό κόστος 100 ευρώ ανά τόνο και ανά μήνα (διατηρείται στα ψυγεία λιγότερο χρόνο αφού συγκεντρώθηκε αργότερα). ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ: 1. Βρείτε ποια είναι η πιο συμφέρουσα επιλογή για την τυροκομική επιχείρηση και σχολιάστε τις πιθανές παραδοχές που γίνονται. 2. Αναφέρετε τις δαπάνες που συμπεριλαμβάνει το κόστος συγκέντρωσης και το κόστος αποθεματοποίησης 3. Συζητείστε άλλες εναλλακτικές επιλογές που μπορεί να εξετάσει η επιχείρηση.
Άσκηση 3 η ομάδας Άσκηση εργαστηρίου 4η Στην επιχείρηση/προϊόν που επιλέξατε, εντοπίστε ένα ζήτημα παρόμοιο με ένα από τα δύο παραδείγματα (2 ο & 3ο), προς τις εμπρός ή πίσω διασυνδέσεις (με πελάτες ή προμηθευτές) ή με την αντίστροφη εφοδιαστική. Μέρος Α: Περιγράψτε ένα πρόβλημα παρόμοιο με αυτό του 2 ου παραδείγματος και επιλύστε το απαντώντας στο ερώτημα που διατυπώσατε. Μέρος Β: Περιγράψτε ένα πρόβλημα παρόμοιο με αυτό του 3 ου παραδείγματος και επιλύστε το απαντώντας στο ερώτημα που διατυπώσατε.