1
Υπεύθςνη Δήλωζη : Βεβαηψλσ φηη είκαη ζπγγξαθέαο απηήο ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο θαη φηη θάζε βνήζεηα ηελ νπνία είρα γηα ηελ πξνεηνηκαζία ηεο, είλαη πιήξσο αλαγλσξηζκέλε θαη αλαθέξεηαη ζηελ πηπρηαθή εξγαζία. Δπίζεο έρσ αλαθέξεη ηηο φπνηεο πεγέο απφ ηηο νπνίεο έθαλα ρξήζε δεδνκέλσλ, ηδεψλ ή ιέμεσλ, είηε απηέο αλαθέξνληαη αθξηβψο είηε παξαθξαζκέλεο. Δπίζεο βεβαηψλσ φηη απηή ε πηπρηαθή εξγαζία πξνεηνηκάζηεθε απφ εκέλα πξνζσπηθά εηδηθά γηα ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνγξάκκαηνο ζπνπδψλ ηνπ Σκήκαηνο Γηνίθεζεο Δπηρεηξήζεσλ ηνπ Σ.Δ.Η. εξξψλ. 2
Αθιεπώνεηαι: ηελ νηθνγέλεηα κνπ πνπ κε ζηήξημαλ ζε φιε ηε δηάξθεηα ησλ θνηηεηηθψλ κνπ ρξφλσλ θαη ζπγγξαθήο ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο. 3
Δςσαπιζηίερ Μέζα Χρηματοοικονομικθ Ανάλυση της Ε.Υ.Α.Θ. με τη χρθση Αριιμοδεικτών ζηηο επφµελεο γξαµµέο ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο εηιηθξηλείο µνπ επραξηζηίεο ζηνλ επηβιέπσλ θαζεγεηή θ. ξνγαιά Γ. πνπ ζπλέβαιε µε ηε βνήζεηα ηνπ ζηελ επηηπρή νινθιήξσζε ηεο πηπρηαθήο εξγαζίαο. Δπίζεο ζα ήζεια λα επραξηζηήζσ ην εθπαηδεπηηθφ θαη δηνηθεηηθφ πξνζσπηθφ ηνπ ΣΔΗ εξξψλ γηα ηηο γλψζεηο θαη ηηο πινχζηεο εµπεηξίεο πνπ απνθφµηζα ζηα ρξφληα ηεο θνηηεηηθήο µνπ δξαζηεξηφηεηαο. Πάλσ απφ φινπο ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο επραξηζηίεο µνπ ζηελ νηθνγέλεηα µνπ γηα ηελ ελζάξξπλζε, εζηθή ζπκπαξάζηαζε θαη νηθνλνκηθή ππνζηήξημε πνπ µνπ πξνζέθεξαλ φια ηα ρξφληα ησλ ζπνπδψλ µνπ. 4
Πεπίλητη Ζ εξγαζία αλαθέξεηαη ζηε ζεκαζία ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο θαη εηδηθφηεξα ζηελ αλάιπζε ηεο αλψλπκεο εηαηξείαο Ύδξεπζεο θαη Απνρέηεπζεο Θεζζαινλίθεο κέζσ ηεο ρξήζεο ησλ αξηζκνδεηθηψλ. ην ζεσξεηηθφ κέξνο, νξίδνληαη κε αθξίβεηα νη δηάθνξνη αξηζκνδείθηεο θαη πεξηγξάθνληαη ηα βαζηθφηεξα πιενλεθηήκαηά ηνπο. ην πξαθηηθφ κέξνο, αξρηθά παξαηίζεληαη νη πίλαθεο Ηζνινγηζκνχ θαη νη Καηαζηάζεηο Απνηειεζκάησλ Υξήζεο ηεο εηαηξείαο γηα ηηο ρξνληέο 2008-2011, νπφηε θαη θαηαξηίδνληαη νη δηάθνξνη αξηζκνδείθηεο. ηε ζπλέρεηα εμεηάδνληαη νη δηάθνξνη αξηζκνδείθηεο δηαρξνληθά νπφηε (4 ρξφληα) θαη νινθιεξψλεηαη κε ηα ζπκπεξάζκαηα, ζηα νπνία νδεγνχκαζηε ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή θαηάζηαζε θαη δξαζηεξηφηεηα ηεο εηαηξείαο. Λέμεηο-θιεηδηά: Υξεκαηννηθνλνκηθή Αλάιπζε, Αξηζκνδείθηεο, Ηζνινγηζκφο, Καηάζηαζε Απνηειεζκάησλ Υξήζεο, Αξηζκνδείθηεο Ρεπζηφηεηαο. Abstract The thesis refers to financial analysis and more specifically it deals with the analysis of Company E.Y.A.T.H. by the use of ratios. The theoretical part of this paper analyzes in detail the various ratios by describing their advantages, their use, their results that come from their evolution over the time and it and continues with a general description of the company and the group. The practical part of this paper lists the balance sheets and statements of results of both the company and the group from 2008 up to 2011 in order to draw ratios. What is more, the thesis examines the evolution of these ratios during the four years mentioned before and it concludes with the findings which led on, the company s and the group s, financial position and business. Keywords: Financial analysis, Financial ratios, balance sheet, income statement 5
Πεπιεσόμενα Δςσαπιζηίερ 4 Πεπίλητη 5 Δςπεηήπιο Πινάκυν.10 Πίνακαρ Πεπιεσομένυν...11 Κεθάλαιο 1 Ανηικείμενο και Αναγκαιόηηηα Πηςσιακήρ Δπγαζίαρ..11 1.1 Δηζαγσγή... 11 1.2 Αλαγθαηφηεηα Πηπρηαθήο Δξγαζίαο 11 1.3 Γηάξζξσζε Πηπρηαθήο Δξγαζίαο...11 Κεθάλαιο 2 Υπημαηοοικονομική Ανάλςζη Απιθμοδεικηών.12 2.1 Δηζαγσγή...12 2.2 Δλλνηνινγηθή Πξνζέγγηζε Υξεκαηννηθνλνκηθήο Αλάιπζεο...12 2.3 Δλλνηνινγηθφ Πιαίζην....13 2.4 Ζ Υξεζηκφηεηα ησλ Αξηζκνδεηθηψλ...13 2.5 Μεηνλεθηήκαηα θαη Πιενλεθηήκαηα Αξηζκνδεηθηψλ 14 2.6 Οη θαλφλεο Καηάξηηζεο Αξηζκνδεηθηψλ. 15 2.7 Βαζηθέο Καηεγνξίεο Αξηζκνδεηθηψλ...16 2.7.1 Οη Βαζηθέο Καηεγνξίεο Αξηζκνδεηθηψλ....16 2.7.2 Αξηζκνδείθηεο Ρεπζηφηεηαο..17 2.7.3 Αξηζκνδείθηεο Γξαζηεξηφηεηαο.20 6
2.7.4 Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθφηεηαο...25 2.7.5 Αξηζκνδείθηεο Γηαξζξψζεσο Κεθαιαίσλ θαη Βησζηκφηεηαο... 29 2.7.6 Αξηζκνδείθηεο Δπελδχζεσλ.32 2.7.7 Αλάιπζε Κνηλνχ Μεγέζνπο θαη Αξηζκνδείθηεο Σάζεο...33 Κεθάλαιο 3 Δηαιπεία Ύδπεςζηρ και Αποσέηεςζηρ Θεζζαλονίκηρ Α.Δ..35 3.1 Ζ Δηαηξηθή Σαπηφηεηα ηεο Δ.Τ.Α.Θ..35 3.2 Απνζηνιή θαη ηξαηεγηθή ηεο Δηαηξείαο.36 3.3 Γηνηθεηηθή Γνκή..37 Κεθάλαιο 4 Ανάλςζη Απιθμοδεικηών Δηαιπείαρ...39 4.1 Αξηζκνδείθηεο Ρεπζηφηεηαο..39 4.1.1 Αξηζκνδείθηεο Γεληθήο Ρεπζηφηεηαο 39 4.1.2 Αξηζκνδείθηεο Σακεηαθήο Ρεπζηφηεηαο...40 4.2 Αξηζκνδείθηεο Γξαζηεξηφηεηαο 41 4.2.1 Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Δίζπξαμεο Απαηηήζεσλ.....41 4.2.2 Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Πιεξσκήο Βξαρππξφζεζκσλ Τπνρξεψζεσλ...41 4.2.3 Αξηζκνδείθηεο Καζαξνχ Κεθαιαίνπ Κίλεζεο 42 4.2.4 Αξηζκνδείθηεο Σαρχηεηαο Κπθινθνξνχλ Δλεξγεηηθνχ.....43 4.3 Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθφηεηαο 45 4.3.1 Αξηζκνδείθηεο Μηθηνχ πεξηζσξίνπ ή Μηθηνχ Κέξδνπο.. 45 4.3.2 Αξηζκνδείθηεο Λεηηνπξγηθνχ Πεξηζσξίνπ Κέξδνπο...45 7
4.3.3 Αξηζκνδείθηεο Καζαξνχ Πεξηζσξίνπ ή Καζαξνχ Κέξδνπο 46 4.3.4 Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθφηεηαο Δλεξγεηηθνχ 47 4.3.5 Αξηζκνδείθηεο Απνδνηηθφηεηαο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ 48 4.4 Αξηζκνδείθηεο Γηαξζξψζεσο Κεθαιαίσλ θαη Βησζηκφηεηαο..48 4.4.1 Αξηζκνδείθηεο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ Πξνο πλνιηθά...48 4.4.2 Αξηζκνδείθηεο Ηδίσλ Κεθαιαίσλ Πξνο Ξέλα Κεθάιαηα.49 Κεθάλαιο 5 ςμπεπάζμαηα και Πποηάζειρ για Βεληίυζη..50 Βιβλιογπαθία 51 Διιεληθή.51 Ξέλε 53 Ζιεθηξνληθέο Πεγέο..54 Παπάπηημα 55 8
Δςπεηήπιο Πινάκυν: Πίλαθαο 1: Ηζνινγηζκφο 2007.55 Πίλαθαο 2: Καηάζηαζε Απνηειεζκάησλ Υξήζεο 2007..56 Πίλαθαο 3: Καηάζηαζε πλνιηθψλ Δζφδσλ 2009...57 Πίλαθαο 4: Ηζνινγηζκφο 2009. 58 Πίλαθαο 5: Καηάζηαζε Μεηαβνιψλ Ηδίσλ Κεθαιαίσλ 2009.59 Πίλαθαο 6: Καηάζηαζε Σακεηαθψλ Ρνψλ 2009...60 Πίλαθαο 7: Ηζνινγηζκφο 2010...61 Πίλαθαο 8: Καηζηαζε πλνιηθσλ Δζφδσλ 2010. 62 Πίλαθαο 9: Καηάζηαζε Μεηαβνιψλ Καζαξήο Θέζεο 2010...63 Πίλαθαο 10: Καηάζηαζε Σακεηαθψλ Ρνψλ...64 Πίλαθαο 11: Ηζνινγηζκφο 2011...65 Πίλαθαο 12: Καηάζηαζε πλνιηθψλ Δζφδσλ...66 Πίλαθαο 13: Καηάζηαζε Μεηαβνιψλ Καζαξήο Θέζεο 67 Πίλαθαο 14: Καηάζηαζε Σακεηαθψλ Ρνψλ 68 9
Κεθάλαιο 1 Ανηικείμενο και Αναγκαιόηηηα ηηρ Πηςσιακήρ Δπγαζίαρ 1.1 Διζαγυγή Ζ Υξεκαηννηθνλνκηθή Λνγηζηηθή αζρνιείηαη κε ηελ παξνρή πιεξνθνξηψλ ζε φινπο ηνπο ελδηαθεξφκελνπο γηα ηα απνηειέζκαηα πνπ επέηπρε κία επηρείξεζε ζε κία πεξίνδν ή ρξήζε (ζπλήζσο έλα έηνο -ζηηο εηζεγκέλεο επηρεηξήζεηο νη πεξίνδνη είλαη θαη ηξίκελν, εμάκελν θαη ελλεάκελν). Οη ελδηαθεξφκελνη κπνξεί λα είλαη επελδπηέο, κέηνρνη, πηζησηέο (π.ρ. ηξάπεδεο, πξνκεζεπηέο), θαηαλαισηέο, εξγαδφκελνη θαη ην θνηλφ. Σν επξχηεξν επηζηεκνληθφ πεδίν ζην νπνίν αλήθεη ην ζέκα ηεο πηπρηαθήο είλαη ην νηθνλνκηθφ. θνπφο είλαη ε ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ηεο εηαηξείαο θαη ηνπ νκίινπ ηεο Δ.Τ.Α.Θ. κέζσ ηεο ρξήζεο ησλ αξηζκνδεηθηψλ. Απηφ ζα επηηεπρζεί κε ηελ αλάιπζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ ξεπζηφηεηαο, δξαζηεξηφηεηαο, απνδνηηθφηεηαο θαη δηαξζξψζεσο θεθαιαίσλ θαη βησζηκφηεηαο. 1.2 Αναγκαιόηηηα ηηρ Πηςσιακήρ Δπγαζίαρ ηελ παξνχζα εξγαζία γίλεηαη πξνζπάζεηα επεμήγεζεο ηεο Υξεκαηννηθνλνκηθήο Αλάιπζεο σο ηδηαίηεξν θνκκάηη κηαο επηρείξεζεο θαη πην ζπγθεθξηκέλα γηα ηνπο κεηφρνπο. Παξνπζηάδνληαη νη έλλνηεο ηεο αλάιπζεο, νη νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο κηαο επηρείξεζεο θαη ε αλάιπζε απηψλ κε ηε ρξήζε αξηζκνδεηθηψλ. Τπφ απηφ ην πξίζµα, ε ελ ιφγσ εξγαζία απεπζχλεηαη επίζεο αλάινγα θαη θαηά πεξίπησζε πξνο ηνπο κεηφρνπο, ηα νηθνλνµηθά ζηειέρε θαη ηηο δηνηθήζεηο ησλ δηαθφξσλ επηρεηξήζεσλ θαη εθκεηαιιεχζεσλ ηνπ δεµνζίνπ θαη ηδησηηθνχ ηνµέα. 1.3 Γιάπθπυζη ηηρ Πηςσιακήρ Δπγαζίαρ Με ζηφρν ηελ νξζνινγηθφηεξε παξνπζίαζε ηνπ πιαηζίνπ ζρεηηθά µε ηελ ρξεκαηννηθνλνκηθή αλάιπζε ηεο Δ.Τ.Α.Θ. ε ελ ιφγσ εξγαζία δνµείηαη ζηηο παξαθάησ ελφηεηεο. 10
ην πξψην θεθάιαην γίλεηαη αλαθνξά ζην αληηθείκελν θαη ηελ αλαγθαηφηεηα ηεο παξνχζαο πηπρηαθήο εξγαζίαο. Πην ζπγθεθξηκέλα νξηνζεηείηαη ε αλαγθαηφηεηα πνπ νδήγεζε ζηελ δηελέξγεηα ηεο παξνχζαο βηβιηνγξαθηθήο έξεπλαο. Σν θεθάιαην νινθιεξψλεηαη µε ηελ αλαιπηηθή δηάξζξσζε ηεο ελ ιφγσ πηπρηαθήο εξγαζίαο. ην δεχηεξν θεθάιαην γίλεηαη µηα ελλνηνινγηθή νξηνζέηεζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο. Πην ζπγθεθξηκέλα αξρηθά παξνπζηάδνληαη νη αξηζκνδείθηεο. ηελ ζπλέρεηα αλαιχνληαη µέζα απφ µηα εθηεηακέλε βηβιηνγξαθηθή έξεπλα θαη αλαθέξνληαη ε ζεκαζία ηνπο, ε ρξεζηκφηεηά ηνπο, ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπο θαζψο θαη ηα βαζηθά πιενλεθηήκαηά ηνπο. Σν θεθάιαην νινθιεξψλεηαη κε ηελ αλάιπζε θάζε αξηζκνδείθηε. ηελ ζπλέρεηα ζην ηξίην θεθάιαην γίλεηαη αλαθνξά ζηελ εηαηξεία θαη ζηνλ φκηιν ηεο Δ.Τ.Α.Θ.. Πην ζπγθεθξηκέλα, παξνπζηάδεηαη ε εηαηξηθή ηεο ηαπηφηεηα, ε απνζηνιή θαη ε ζηξαηεγηθή ηεο εηαηξείαο. Σν θεθάιαην νινθιεξψλεηαη µε ηελ δηνηθεηηθή δνκή ηεο εηαηξείαο. ε ζηελή ζρέζε θαη ζπλάξηεζε µε ην δεχηεξν θεθάιαην, ην ηέηαξην θεθάιαην παξνπζηάδεη αλαιπηηθά ηνπο αξηζκνδείθηεο. Δηδηθφηεξα, αξρηθά αλαιχνληαη νη αξηζκνδείθηεο θαη ζηε ζπλέρεηα παξνπζηάδνληαη πάλσ ζηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία ηεο επηρείξεζεο. Με ζθνπφ ηελ πιεξέζηεξε πξνζέγγηζε ηεο έλλνηαο ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο, παξνπζηάδεηαη θάζε ζπκπέξαζκα θαζελφο απφ ηνπο αξηζκνδείθηεο. ην θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα βαζηθφηεξα ζπκπεξάζκαηα ηεο εξγαζίαο. Ζ εξγαζία νινθιεξψλεηαη κε ηελ παξάζεζε ησλ πεξηνξηζκψλ θαη ησλ πξνηάζεσλ γηα κειινληηθή έξεπλα. Σν θεθάιαην νινθιεξψλεηαη κε ην γεληθφ ζπκπέξαζκα ηεο νηθνλνκηθήο θαηάζηαζεο ηεο εηαηξείαο. 11
Κεθάλαιο 2 Υπημαηοοικονομική Ανάλςζη Απιθμοδεικηών 2.1 Διζαγυγή ην παξφλ θεθάιαην παξνπζηάδεηαη ε ελλνηνινγηθή πξνζέγγηζε ηεο ρξεκαηννηθνλνκηθήο αλάιπζεο θαη ην ελλνηνινγηθφ πιαίζην ησλ αξηζκνδεηθηψλ. Παξαθάησ αλαιχεηαη ε ρξεζηκφηεηα ησλ αξηζκνδεηθηψλ, ηα κεηνλεθηήκαηά ηνπο θαη ηα πιενλεθηήκαηά ηνπο. ηε ζπλέρεηα ηνπ θεθαιαίνπ απηνχ παξαζέηνληαη νη βαζηθέο θαηεγνξίεο αξηζκνδεηθηψλ θαη αλαιχνληαη δηεμνδηθφηεξα. 2.2 Δννοιολογική Πποζέγγιζη Υπημαηοοικονομικήρ Ανάλςζηρ Ζ Αλάιπζε είλαη κηα ηερληθή πιεξνθφξεζεο πνπ αληιεί ηα δεδνκέλα ηεο απφ ηηο ρξεκαηννηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο, κειεηά, εξκελεχεη θαη αμηνινγεί απηά ηα δεδνκέλα θαη παξέρεη πιεξνθνξίεο πνπ αλαθέξνληαη ζε πξνβιέςεηο ζρεηηθέο κε ηε κειινληηθή θαηάζηαζε θαη επίδνζε ηεο επηρείξεζεο. Οη βαζηθέο θαηεγνξίεο ζηηο νπνίεο κπνξνχλ λα θαηαρσξεζνχλ νη ελδηαθεξφκελνη πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ηελ Αλάιπζε κε ζθνπφ ηε ιήςε απνθάζεσλ είλαη νη εμήο: Γηνηθνχληεο ηεο επηρείξεζεο Αλαιπηέο ζε πεξηπηψζεηο εμαγνξψλ θαη ζπγρσλεχζεσλ Δπελδπηέο Μέηνρνη Οηθνλνκηθνί αλαιπηέο-ρξεκαηηζηέο, ζηειέρε ηξαπεδψλ επελδχζεσλ θαη ρξεκαηηζηεξίνπ Γαλεηζηέο ηεο επηρείξεζεο Διεγθηέο ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ Λνηπέο νκάδεο ελδηαθεξφλησλ (Νηάξρνο, 2002) Ζ Αλάιπζε απαηηείηαη λα είλαη γεληθή θαη επέιηθηε γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ δηαθφξσλ αλαγθψλ ζε πιεξνθφξεζε γηα ηε ιήςε απνθάζεσλ απφ κέξνπο 12
ησλ εθηφο ηεο επηρείξεζεο αηφκσλ, αθνχ θπξίσο επηθεληξψλνληαη ζηηο δηάθνξεο πιεπξέο ηεο επίδνζεο ηεο δηνίθεζεο ηεο επηρείξεζεο ή ζην ηειηθφ ζπλνιηθφ απνηέιεζκα. Ζ δηνίθεζε ηεο επηρείξεζεο απφ ηελ άιιε πιεπξά, ζηνρεχεη ζην λα αζθεί έιεγρν θαη ζην λα παξαηεξεί ηελ επηρείξεζε απφ ηε ζθνπηά ησλ εθηφο απηήο ηξίησλ. Ζ ζπλερήο παξαηήξεζε θαη αλάιπζε ηνπ κεγέζνπο ησλ κεηαβνιψλ ησλ νηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ θαη ησλ αξηζκνδεηθηψλ, ηελ νδεγεί ζηε ζπλαγσγή πνιχηηκσλ ζπκπεξαζκάησλ ζρεηηθά κε ηελ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα ηεο επηρείξεζεο θαη ηελ θαζηζηά ηθαλή λα πξνβαίλεη ζηε ιήςε ησλ θαηάιιεισλ κέηξσλ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηπρφλ δπζκελψλ ζπλζεθψλ.( Νηάξρνο, 2002) 2.3 Δννοιολογικό Πλαίζιο Απιθμοδεικηών Οη αξηζκνδείθηεο (ή δείθηεο ινγηζηηθήο) είλαη έλα ζρεηηθφ κέγεζνο δχν επηιεγκέλσλ αξηζκεηηθψλ ηηκψλ πνπ ιακβάλνληαη απφ ηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο κηαο επηρείξεζεο. Δθθξάδνπλ πνζνηηθά, ραξαθηεξηζηηθέο ζρέζεηο κεηαμχ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο θαη ησλ γεγνλφησλ πνπ απνηεινχλ ηελ δξαζηεξηφηεηα ηεο. Οη αξηζκνδείθηεο είλαη εξγαιείν παξαηήξεζεο ηεο επηρείξεζεο. Όηαλ ππάξρεη ζρέζε κεηαμχ δχν κεγεζψλ, κεηξνχλ ηελ αλαινγία κεηαμχ ηνπο, ηηο ζπλζήθεο εκπινθήο ηνπο, επηηξέπνληαο δηαγλψζεηο ηάζεσλ θαη θαηαζηάζεσλ. (http://el.wikipedia.org/wiki/αεηζκνδείθηεο) 2.4 Υπηζιμόηηηα ηυν Απιθμοδεικηών Οη αλαιπηέο πξνθεηκέλνπ λα αλαιχζνπλ ηηο νηθνλνκηθέο θαηαζηάζεηο φπσο ηζνινγηζκνχο, θαηάζηαζε απνηειεζκάησλ ρξήζεο, θαηάζηαζε ηακεηαθψλ ξνψλ, ρξεζηκνπνηνχλ σο κέζα ηνπο αξηζκνδείθηεο. Με ηε ρξήζε απηψλ κπνξνχλ λα θαζνξίζνπλ ηηο αλάγθεο ρξεκαηνδφηεζεο ηεο επηρείξεζεο θαζψο επίζεο θαη ηηο δπλαηφηεηεο δηαπξαγκάηεπζεο πνπ έρεη κε ηνπο εμσηεξηθνχο ηεο ρξεκαηνδφηεο. Με απηφ ηνλ ηξφπν κπνξνχκε λα πιεξνθνξεζνχκε ζε γεληθέο γξακκέο γηα ηε ξεπζηφηεηα, ηε δξαζηεξηφηεηα, ηελ απνδνηηθφηεηα θαη ηε βησζηκφηεηα ηεο επηρείξεζεο ζε ζρέζε κε ηε δηάξζξσζε ησλ θεθαιαίσλ ηεο. 13
Δπηπιένλ είλαη πνιχ ζεκαληηθνί γηαηί βνεζνχλ ηνλ αλαιπηή λα πξαγκαηνπνηήζεη: Γιαζηπυμαηική Ανάλςζη: χγθξηζε ησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο, κε ηα αληίζηνηρα παξφκνησλ επηρεηξήζεσλ ή ηε κέζε ηηκή ηνπ θιάδνπ ζηνλ νπνίν αλήθεη, θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ίδηνπ ρξνληθνχ δηαζηήκαηνο. Γιασπονική Ανάλςζη: χγθξηζε ησλ παξφλησλ ρξεκαηννηθνλνκηθψλ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο κε ηα αληίζηνηρα πνπ παξνπζίαζε ε ίδηα ζην παξειζφλ ή ζα παξνπζηάζεη ζην πξνβιεπφκελν κέιινλ. Δμεηάδεηαη αλ ε ρξεκαηννηθνλνκηθή θαηάζηαζε ή απφδνζε ηεο 2.5 Μειονεκηήμαηα Και Πλεονεκηήμαηα Απιθμοδεικηών Ο ππνινγηζκφο θαη ε παξνπζίαζε ησλ δηαθφξσλ αξηζκνδεηθηψλ είλαη κία κέζνδν αλαιχζεσο ε νπνία πνιιέο θνξέο παξέρεη κφλν ελδείμεηο. Γηα ην ιφγν απηφ έλαο κεκνλσκέλνο αξηζκνδείθηεο δελ είλαη δπλαηφλ λα καο δψζεη πιήξε εηθφλα ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο κίαο επηρείξεζεο, αλ δελ ζπγθξηζεί κε άιινπο πξφηππνπο αξηζκνδείθηεο ή αλ δελ ζπζρεηηζζεί κε ηνπο αληίζηνηρνπο αξηζκνδείθηεο κία ζεηξάο πξνεγνπκέλσλ ρξήζεσλ. Σέηνηα πξφηππα κπνξεί λα απνηειέζνπλ ηα παξαθάησ: 1. Αξηζκνδείθηεο γηα κία ζεηξά παιαηφηεξσλ νηθνλνκηθψλ δεδνκέλσλ ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ ηεο ζπγθεθξηκέλεο επηρείξεζεο. 2. Αξηζκνδείθηεο νξηζκέλσλ αληαγσληζηξηψλ επηρεηξήζεσλ, επηιεγκέλσλ κε θαηάιιεια θξηηήξηα. 3. Αξηζκνδείθηεο πνπ λα αλαθέξνληαη ζην κέζν φξν ηνπ θιάδνπ ζηνλ νπνίν αλήθεη ε επηρείξεζε ε νπνία κειεηάηαη. 4. Λνγηθά θαη εκπεηξηθά πξφηππα ηνπ αλαιπηή, ηα νπνία πνιιέο θνξέο βαζίδνληαη ζηελ πείξα ηνπ. 5. Ζ δπλαηφηεηα πνπ δίλεηαη ζηελ δηνίθεζεο κίαο επηρείξεζεο λα πξνβεί ζε ελέξγεηεο, νη νπνίεο έρνπλ σο ζηφρν ηε δηαζηξέβισζε ησλ αξηζκνδεηθηψλ θαη ηελ παξνπζίαζε κίαο επηζπκεηήο εηθφλαο 14
ζηνπο ρξήζηεο ησλ νηθνλνκηθψλ θαηαζηάζεσλ.(http:/el.wikipedia.org/wiki/αξηζκνδείθηεο) Κάπνηα απφ ηα πιενλεθηήκαηα ησλ αξηζκνδεηθηψλ είλαη: 1. Δπηηξέπνπλ ζηνλ αλαιπηή λα απνκαθξχλεη ηελ επίδξαζε ηνπ παξάγνληα «κέγεζνο», ηφζν θαηά ηηο δηαζηξσκαηηθέο φζν θαηά ηηο δηαρξνληθέο ζπγθξίζεηο. 2. Γίλνπλ ηε δπλαηφηεηα γηα εχθνιε πξνζαξκνγή ησλ ινγηζηηθψλ αξηζκψλ πνπ πεξηέρνληαη ζηνλ αξηζκεηή θαη ηνλ παξαλνκαζηή ηνπ θάζε αξηζκνδείθηε έηζη ψζηε λα πεξηέρνπλ πνζά ηα νπνία δελ έρνπλ αλαγλσξηζηεί απφ ηε ινγηζηηθή αξρή ηνπ ηζηνξηθνχ θφζηνπο. 2.6 Οι Κανόνερ Καηάπηιζηρ Απιθμοδεικηών Οη αξηζκνδείθηεο θαηαξηίδνληαη κε βάζε ηνπο εμήο θαλφλεο: 1. Ζ ζπζρέηηζε ησλ κεγεζψλ γίλεηαη θαηά ηξφπν ψζηε νη δείθηεο - αξηζκνί πνπ πξνθχπηνπλ λα είλαη επζέσο αλάινγνη κε ηελ θαηάζηαζε πνπ απεηθνλίδνπλ, δειαδή νη πςειφηεξνη δείθηεο λα αληηζηνηρνχλ ζε επλντθφηεξεο θαηαζηάζεηο θαη νη ρακειφηεξνη ζε δπζκελέζηεξεο. 2. Σα κεγέζε ησλ ζπζρεηίζεσλ επηιέγνληαη θαηά ηξφπν πνπ λα κεηψλεη ζην ειάρηζηνλ π.ρ. ηα ιάζε ή ηηο επηπηψζεηο λνκηζκαηηθψλ δηαθπκάλζεσλ. 3. Γείθηεο πνπ νη φξνη ηνπο αλαθέξνληαη ζε δηάζηεκα ρξήζεσο κηθξφηεξν απφ δψδεθα (12) κήλεο δελ είλαη ελδεηθηηθνί ηεο φιεο θαηαζηάζεσο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο θαη θξίλνληαη πάληνηε ζε ζπζρέηηζε κε δείθηεο αληίζηνηρσλ ρξνληθψλ πεξηφδσλ πξνεγνχκελσλ εηψλ 4. Οη δείθηεο θαιχπηνπλ φινπο ηνπο ηνκείο δξαζηεξηφηεηαο ηεο νηθνλνκηθήο κνλάδαο. Γηα ην ιφγν απηφ ηαμηλνκνχληαη ζε νκάδεο θαηά ηξφπν πνπ λα επηηξέπεη κία αξθεηά πιαηχηεξε αλάιπζε θάζε δξαζηεξηφηεηαο. 5. Γείθηεο κεκνλσκέλνο έρεη ζρεηηθή κφλν ρξεζηκφηεηα. Γη' απηφ επηβάιιεηαη λα γίλεηαη ζχγθξηζε δηάθνξσλ δεηθηψλ κεηαμχ ηνπο, 15
ψζηε λα εμαζθαιίδνληαη νξζά ζπκπεξάζκαηα. ηνπο, εμαζθαιίδνληαη νξζά ζπκπεξάζκαηα. 2.7 Βαζικέρ Καηηγοπίερ Απιθμοδεικηών 2.7.1 Οι Βαζικέρ Καηηγοπίερ Απιθμοδεικηών Απιθμοδείκηερ πεςζηόηηηαρ (Liquidity ratios). Υξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηφζν ηεο βξαρπρξφληαο νηθνλνκηθήο ζέζεσο κηα επηρείξεζεο, φζν θαη ηεο ηθαλφηεηάο ηεο λα αληαπνθξηζεί ζηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο. (Παπαδφππινο, 1986) Απιθμοδείκηερ δπαζηηπιόηηηαρ ( Activity ratios). Υξεζηκνπνηνχληαη πξνθεηκέλνπ λα κεηξεζεί ν βαζκφο απνηειεζκαηηθφηεηαο κηαο επηρείξεζεο ζηε ρξεζηκνπνίεζε ησλ πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ, θαηά πφζν δειαδή γίλεηαη ηθαλνπνηεηηθή ή φρη ρξεζηκνπνίεζε απηψλ. (Παπαδφπνπινο, 1986) Απιθμοδείκηερ αποδοηικόηηηαρ (Profitability ratios). Με απηνχο κεηξηέηαη ε απνδνηηθφηεηα κηαο επηρείξεζεο, ε δπλακηθφηεηα ησλ θεξδψλ ηεο θαη ε ηθαλφηεηα ηεο δηνηθήζεψο ηεο. Με άιια ιφγηα κεηξνχλ ην βαζκφ επηηπρίαο ή απνηπρίαο κηαο επηρείξεζεο ζε δεδνκέλε ρξνληθή πεξίνδν. (Νηάξρνο, 2002) Απιθμοδείκηερ διαπθπώζευρ κεθαλαίυν και βιυζιμόηηηαρ ( Financial structure and viability ratios). Με απηνχο εθηηκάηαη ε καθξνρξφληα ηθαλφηεηα κηαο επηρείξεζεο λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο ππνρξεψζεηο ηεο θαη ν βαζκφο πξνζηαζίαο πνπ απνιακβάλνπλ νη πηζησηέο ηεο. (Νηάξρνο, 2002) Απιθμοδείκηερ επενδύζευν (Investment ratios). Οη αξηζκνδείθηεο απηνί ζπζρεηίδνπλ ηνλ αξηζκφ ησλ κεηνρψλ κηαο επηρείξεζεο θαη ηε ρξεκαηηζηεξηαθή ηνπο ηηκή κε ηα θέξδε, ηα κεξίζκαηα θαη ηα άιια πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ηεο. (Νηάξρνο, 2002) 16
2.7.2 Απιθμοδείκηερ Ρεςζηόηηηαρ Γενικά: Γχν απφ ηνπο βαζηθνχο αξηζκνδείθηεο γηα ηνλ πξνζδηνξηζκφ ηεο βξαρπρξφληαο νηθνλνκηθήο ζέζεσο ηεο επηρείξεζεο θαη ηεο ηθαλφηεηαο λα αληαπεμέξρεηαη ζηηο βξαρπρξφληεο ππνρξεψζεηο ηεο είλαη: Απιθμοδείκηηρ Κςκλοθοπιακήρ ή Γενικήρ Ρεςζηόηηηαρ Ο δείθηεο απηφο καο δείρλεη ηελ πνζνηηθή ζρέζε ησλ θπθινθνξηαθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ ζηνλ ηζνινγηζκφ ηεο κνλάδνο κε ηηο βξαρπρξφληεο ππνρξεψζεηο, ζην ίδην ρξνληθφ πιαίζην ηνπ ελφο έηνπο απφ ηελ εκεξνκελία ηνπ ηζνινγηζκνχ θαη φρη ηφζν ηελ ηθαλφηεηα ηεο επηρείξεζεο λα αληαπνθξηζεί ζηηο βξαρπρξφληεο ππνρξεψζεηο ηεο, ρσξίο λα θαηαθχγεη ζε πξφζζεην δαλεηζκφ. Δπηπιένλ ην κέγεζνο ηνπ δείθηε απηνχ ραξαθηεξίδεη, εθφζνλ απηφο πξαγκαηηθά ειέγρεηαη απφ ηε δηνίθεζε, ηελ επηρεηξεκαηηθή πξνζσπηθφηεηά ηεο ζαλ επηζεηηθή ή ζπληεξεηηθή. Ο αξηζκνδείθηεο θπθινθνξηαθήο ξεπζηφηεηαο είλαη ην πην πιαηηά δηαδεδνκέλν κέηξν ηεο ξεπζηφηεηαο θαη ηεο βξαρπρξφληαο ρξεκαηννηθνλνκηθήο επξσζηίαο ηεο επηρείξεζεο. Οη βαζηθνί ιφγνη πνπ έρνπλ νδεγήζεη ζηελ πιαηηά ρξεζηκνπνίεζε ηνπ αξηζκνδείθηε απηνχ σο κέηξν ξεπζηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο είλαη νη παξαθάησ: Ο αξηζκνδείθηεο απηφο κεηξάεη ην βαζκφ ζηνλ νπνίν ηα θπθινθνξηαθά πεξηνπζηαθά ζηνηρεία θαιχπηνπλ ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο. Όζν κεγαιχηεξν ην χςνο ησλ θπθινθνξηαθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ ζε ζρέζε κε ηηο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ε εγγχεζε φηη απηέο νη ππνρξεψζεηο ζα κπνξνχζαλ λα ηθαλνπνηεζνχλ απφ ηα ππάξρνληα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία. Γεληθά κπνξνχκε λα πνχκε φηη κηα πςειή ηηκή ηνπ αξηζκνδείθηε απηνχ, ζπλεπάγεηαη κηθξφηεξν θίλδπλν γηα άηνκα πνπ έρνπλ επελδχζεη ρξεκαηηθά πνζά ζηελ επηρείξεζε. Σν πιεφλαζκα ησλ θπθινθνξηαθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ πάλσ απφ ηηο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο, παξέρεη έλα πεξηζψξην 17
αζθαιείαο, δειαδή έλα «ζηξψκα» πξνζηαζίαο έλαληη ησλ δεκηψλ πνπ είλαη δπλαηφ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ ζηελ πεξίπησζε εθπνίεζεο ή ξεπζηνπνίεζεο θπθινθνξηαθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ εθηφο απφ κεηξεηά. Ο αξηζκνδείθηεο απηφο κεηξάεη ην απφζεκα ησλ ξεπζηψλ θεθαιαίσλ πάλσ απφ ηηο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο. Σν απφζεκα απηφ είλαη δηαζέζηκν σο έλα πεξηζψξην αζθαιείαο έλαληη ηεο αβεβαηφηεηαο θαη ησλ ηπραίσλ δηαηαξαρψλ (απεξγίεο, έθηαθηεο δεκίεο θαη άιια αβέβαηα γεγνλφηα πνπ κπνξνχλ πξνζσξηλά θαη απξνζδφθεηα λα κεηψζνπλ θαη αθφκα λα ζηακαηήζνπλ ηελ εηζξνή θεθαιαίσλ ηεο επηρείξεζεο), ζηηο νπνίεο ππφθεηληαη νη ξνέο ησλ θεθαιαίσλ ηεο επηρείξεζεο. Δπνκέλσο ν αξηζκνδείθηεο κεηξάεη ηελ ηθαλφηεηα ησλ παξφλησλ θπθινθνξηαθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ λα εμνθιήζνπλ ηηο ππάξρνπζεο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο θαη ζεσξεί πιεφλαζκα εάλ ππάξρεη έλα απφζεκα ξεπζηψλ δηαζέζηκν, έηζη ψζηε λα ηθαλνπνηήζεη ηπρφλ δηαηαξαρέο ζηελ ξνή θεθαιαίσλ θαη άιισλ απξφβιεπησλ γεγνλφησλ. Υξεζηκεχεη ζηελ αμηνιφγεζε ηεο βξαρππξφζεζκεο ξεπζηφηεηαο ηεο επηρείξεζεο θαη ηδηαίηεξα ζηελ ρνξήγεζε πίζησζεο απφ πξνκεζεπηέο ή θεθαιαίσλ θίλεζεο απφ ηηο ηξάπεδεο αιιά θαη ζηελ δηαηήξεζε απηήο, απφ ηελ δηνίθεζε ζε νξζνινγηθά επίπεδα. Μειονεκηήμαηα: Δπεηδή είλαη έλαο ζπλνπηηθφο δείθηεο, δελ κπνξεί λα απνηειεί αθξηβή κέηξεζε ηεο ηθαλφηεηαο ηεο επηρείξεζεο λα αληαπνθξηζεί ρσξίο δπζθνιία ζηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο. Ζ αδπλακία απηή κεηξηέηαη, φζνλ αθνξά ηηο απαηηήζεηο, κε ηελ αθαίξεζε απφ ην ζχλνιφ ηνπο, ηνπ ινγαξηαζκνχ πξνβιέςεσλ γηα επηζθαιείο απαηηήζεηο, ελψ φζνλ αθνξά ηα απνζέκαηα, γηα ηα νπνία δελ γίλεηαη ζπλήζσο πξφβιεςε δεκηψλ ζηνπο ινγαξηαζκνχο, κηα ηέηνηα εθηίκεζε ησλ δεκηψλ θαηά ηε ξεπζηνπνίεζή ηνπο ζε ηηκή θαηψηεξε ηνπ θφζηνπο βξίζθεηαη ζπρλά ζηελ έθζεζε ησλ νξθσηψλ ινγηζηψλ.(κσλζηαληίλνο Κάληδνο, Αλάιπζε Υξεκαηννηθνλνκηθψλ Καηαζηάζεσλ, Interbooks, Αζήλα, 1994, ζειίδεο 115-117) 18
Απιθμοδείκηηρ Σαμειακήρ Ρεςζηόηηηαρ Δίλαη ν πην ζπληεξεηηθφο δείθηεο ππνινγηζκνχ ηεο ξεπζηφηεηαο κηαο επηρείξεζεο, ν νπνίνο ζπζρεηίδεη ηα δηαζέζηκα (κεηξεηά) κε ηηο βξαρπρξφληεο επελδχζεηο-άκεζα ξεπζηνπνηήζηκεο (δηάθνξα ρξεκαηννηθνλνκηθά πξντφληα). Ζ ηακεηαθή ξεπζηφηεηα εθθξάδεη ηελ ηθαλφηεηα κηαο επηρείξεζεο γηα ηελ εμφθιεζε ησλ ηξερνπζψλ θαη ιεμηπξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ ηεο κε ηα κεηξεηά πνπ δηαζέηεη. Υξεζηκεχζεη ζηελ αμηνιφγεζε ηεο ξεπζηφηεηαο θαη ηεο πηζηνιεπηηθήο ηθαλφηεηαο ηεο κνλάδνο αιιά θαη ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ ηκήκαηνο εηζπξάμεσλ θαη πιεξσκψλ. (Gonedes,Dopuch,Μαγγίλα, 1993) Μειονεκηήμαηα: Πνιιέο θνξέο κηα επηρείξεζε απμάλεη, ζθφπηκα θαη πιαζκαηηθά κε δηάθνξνπο ηξφπνπο, ην ππφινηπν ηνπ ινγαξηαζκνχ Σακείν θαηά ηελ εκεξνκελία ηνπ ηζνινγηζκνχ γηα λα βειηηψζεη ηνπο δείθηεο ξεπζηφηεηαο. Λφγνη πνπ πξνθαινχλ ηελ αχμεζε ζηνπο αξηζκνδείθηεο ξεπζηφηεηαο: Αχμεζε κεηξεηψλ Αχμεζε ρξεσζηψλ (πειαηψλ) Αχμεζε ησλ απνζεκάησλ Μείσζε πηζησηψλ (πξνκεζεπηψλ) Σα αληίζηξνθα πξνθαινχλ ζηνπο αξηζκνδείθηεο, κείσζε. Ζ χπαξμε ξεπζηφηεηαο ζε κηα επηρείξεζε έρεη επίδξαζε ζηα θέξδε ηεο, δηφηη αλ ηα θπθινθνξηαθά ηεο ζηνηρεία δελ κεηαηξέπνληαη εχθνια ζε κεηξεηά ή αλ δελ ππάξρνπλ επαξθή ξεπζηά δηαζέζηκα, ηφηε ε επηρείξεζε δελ είλαη ζε ζέζε λα πιεξψζεη ηηο ππνρξεψζεηο ηεο. Ζ κε εθπιήξσζε ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο ζα έρεη ζαλ απνηέιεζκα ηε δπζθήκηζή ηεο, ηε κείσζε ηεο εκπηζηνζχλεο ησλ ζπλαιιαζζφκελσλ κε απηή θαη πηζαλψο ηε θήξπμή ηεο ζε θαηάζηαζε πηψρεπζεο. Οη πεξηζζφηεξεο επηρεηξήζεηο θξνληίδνπλ λα δηαηεξνχλ πιεφλαζκα θπθινθνξηαθψλ ζηνηρείσλ αλάινγν πξνο ηηο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο ηνπο, ψζηε λα κπνξνχλ λα ηηο εμνθινχλ θαλνληθά..(κσλζηαληίλνο Κάληδνο, 19
Αλάιπζε Υξεκαηννηθνλνκηθψλ Καηαζηάζεσλ, Interbooks, Αζήλα, 1994, ζειίδα 119) 2.7.3 Απιθμοδείκηερ Γπαζηηπιόηηηαρ Οη δείθηεο δξαζηεξηφηεηαο δείρλνπλ πφζν απνηειεζκαηηθά κηα επηρείξεζε δηαρεηξίδεηαη ηνπο πφξνπο ηεο, κε ζθνπφ ηε δεκηνπξγία πσιήζεσλ. Δηδηθφηεξα εάλ ην κέγεζνο ηνπ δείθηε είλαη πνιχ κεγάιν, ηφηε νη δαπάλεο ζα είλαη απμεκέλεο θαη ηα θέξδε κεησκέλα. Αληηζέησο εάλ ην κέγεζνο είλαη πνιχ κηθξφ, ηφηε ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ θέξδνπο ησλ πσιήζεσλ ζα ράλεηαη. (http://en.wikipedia.org/wiki/debt_ratio) Απιθμοδείκηηρ Σασύηηηαρ Διζππάξευρ Απαιηήζευν Γηα ηνλ αθξηβέζηεξν ππνινγηζκφ ηεο ξεπζηφηεηαο, είλαη απαξαίηεην λα αλαιχζνπκε ηελ «πνηφηεηα» ησλ εηζπξαθηέσλ ινγαξηαζκψλ. Δίλαη έλαο ηξφπνο γηα λα κπνξέζνπκε λα ππνινγίζνπκε ηε κέζε πεξίνδν είζπξαμεο ησλ απαηηήζεσλ. Δπνκέλσο φζν ην ζπληνκφηεξν εηζπξάηηεη ε επηρείξεζε ηηο απαηηήζεηο ηεο, ηφζν ην ζπληνκφηεξν ζα έρεη ηε δπλαηφηεηα λα απνπιεξψζεη ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο. Ο αξηζκνδείθηεο ηαρχηεηαο εηζπξάμεσο απαηηήζεσλ βξίζθεηαη αλ δηαηξέζνπκε ηελ αμία ησλ πηζησηηθψλ πσιήζεσλ κηαο επηρείξεζεο κέζα ζηε ρξήζε κε ην κέζν φξν ησλ απαηηήζεσλ ηεο. Δπεηδή φκσο ζπλήζσο δελ ππάξρνπλ ζηνηρεία γηα ηηο πηζησηηθέο πσιήζεηο θαζψο θαη ζηνηρεία πνπ αλαθέξνληαη ζην κέζν φξν ησλ ρνξεγνχκελσλ πηζηψζεσλ, ιακβάλνληαη ππφςε νη θαζαξέο πσιήζεηο ηεο ρξήζεο θαη ην ζχλνιν ησλ απαηηήζεσλ φπσο εκθαλίδνληαη ζηνλ ηζνινγηζκφ ζην ηέινο ηεο ρξήζεσο. Ο αξηζκνδείθηεο δείρλεη πφζεο θνξέο, θαηά κέζν φξν, εηζπξάηηνληαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ινγηζηηθήο ρξήζεσο νη απαηηήζεηο ηεο επηρείξεζεο. Γηα ηελ εχξεζε ηεο κέζεο πξαγκαηηθήο δεζκεχζεσο ησλ θεθαιαίσλ ηεο απφ ηνπο πειάηεο ηεο ζε αξηζκφ εκεξψλ ή ηε κέζε ρξνληθή πεξίνδν πνπ απαηηείηαη γηα ηελ είζπξαμε ησλ απαηηήζεσλ ηεο. Δπνκέλσο φζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηαρχηεηα εηζπξάμεσο, ηφζν κηθξφηεξνο είλαη ν ρξφλνο παξακνλήο απηψλ 20
ζηελ επηρείξεζε. Ζ κέζε δηάξθεηα παξακνλήο ησλ απαηηήζεσλ ζηελ επηρείξεζε απνηειεί ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ ε επηρείξεζε πεξηκέλεη γηα λα εηζπξάμεη ηηο απαηηήζεηο ηεο απφ ηε ζηηγκή πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ε πηζησηηθή πψιεζε, κέρξη ηε ζηηγκή πνπ απηή ζα κεηαηξαπεί ζε κεηξεηά ή ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ παξέκεηλαλ αλείζπξαθηεο νη απαηηήζεηο ζηελ επηρείξεζε. Σν ρξνληθφ απηφ δηάζηεκα απφ ηε κηα κεηξά ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο δηνηθήζεσο ζηελ είζπξαμε ησλ απαηηήζεσλ ηεο θαη απφ ηελ άιιε εθθξάδεη ηελ πηζησηηθή ηεο πνιηηηθή. Ζ κέζε δηάξθεηα παξακνλήο ησλ απαηηήζεσλ ζηελ επηρείξεζε πξέπεη λα δηαηεξείηαη φζν πην γίλεηαη κηθξφηεξε, φρη κφλν δηφηη ηα θεθάιαηα πνπ δεζκεχνληαη γηα ηελ ρξεκαηνδφηεζε ησλ πσιήζεσλ έρνπλ θάπνην ρξεκαηηθφ θφζηνο, αιιά δηφηη έρνπλ θαη έλα θφζηνο επθαηξίαο ιφγσ ηνπ φηη ζα κπνξνχζαλ λα επελδπζνχλ απνδνηηθά θάπνπ αιινχ. Ο ππνινγηζκφο ηνπ αξηζκνδείθηε απνηειεί ηνλ θαιχηεξν ηξφπν γηα λα δηαπηζησζεί αλ νη απαηηήζεηο κηαο επηρείξεζεο είλαη πνιχ κεγάιεο ζε ζχγθξηζε κε ηα ππφινηπα θπθινθνξηαθά ηεο ζηνηρεία. Απηφ επηηπγράλεηαη κε ηελ εχξεζε ηνπ αξηζκνχ πνπ νη απαηηήζεηο παξακέλνπλ ζηα βηβιία ηεο κέρξη λα εηζπξαρζνχλ. Ο ρξφλνο είζπξαμεο επεξεάδεηαη θαη απφ ηνπο φξνπο ρνξήγεζεο ησλ πηζηψζεσλ ζηνπο πειάηεο. Υξεζηκνπνηείηαη ζπκπιεξσκαηηθά θαη ζε ζπλδπαζκφ κε ηνπο δείθηεο ξεπζηφηεηαο γηα ηελ θαιχηεξε αμηνιφγεζε ηεο ξεπζηφηεηαο θαη ηεο πηζηνιεπηηθήο ηθαλφηεηαο ηεο κνλάδνο. Δπίζεο ζηελ αμηνιφγεζε ηεο απφδνζεο ηεο πνιηηηθήο πσιήζεσλ θαη πίζησζεο πξνο ηεο πειάηεο ηεο επηρείξεζεο απφ ην αληίζηνηρν ηκήκα, θαζψο θαη απφ ην ηκήκα εηζπξάμεσλ. Όζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηαρχηεηα είζπξαμεο ηφζν κηθξφηεξνο είλαη ν ρξφλνο δεζκεχζεσο ησλ θεθαιαίσλ θαη ηφζν θαιχηεξε ε ζέζε ηεο επηρείξεζεο απφ ηελ άπνςε ρνξεγνχκελσλ πηζηψζεσλ. Δπί πιένλ κεγάιε ηαρχηεηα ζεκαίλεη κηθξφηεξε πηζαλφηεηα δεκηψλ απφ επηζθαιείο πειάηεο. Μειονεκηήμαηα: Υξεηάδεηαη πνιχ κεγάιε πξνζνρή ζηελ αμηνιφγεζε, επεηδή ρσξηζηά πξέπεη λα είλαη νη απαηηήζεηο πνπ είλαη ζε κνξθή γξακκαηίσλ εηζπξαθηέσλ, νη νπνίεο κπνξεί λα ζπληζηνχλ λνκηθά ηζρπξή απαίηεζε, αιιά 21
εηζπξαθηηθά λα είλαη πην αδχλαηεο, αλ έρνπλ πξνθχςεη απφ γξακκάηηα αλνηθηψλ ινγαξηαζκψλ κεηά απφ απαίηεζε ηεο επηρείξεζεο, επεηδή ν πειάηεο δελ θξίζεθε θεξέγγπνο. (Νηάξρνο, 2002) Απιθμοδείκηηρ Σασύηηηαρ Βπασςππόθεζμυν Τποσπεώζευν Ο αξηζκνδείθηεο ηαρχηεηαο βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ βξίζθεηαη αλ δηαηξέζνπκε ην ζχλνιν ησλ αγνξψλ ηεο ρξήζεο κε ην κέζν χςνο ησλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ κηαο επηρείξεζεο πξνο ηνπο πξνκεζεπηέο ηεο, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη φιεο νη αγνξέο γίλνληαη κε πίζησζε. Δπηπιένλ, αλ δηαηξέζνπκε ηνλ αξηζκφ ησλ εκεξψλ ηνπ έηνπο (365 εκέξεο) κε ηνλ αξηζκνδείθηε ηαρχηεηαο βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ ηφηε ζα έρνπκε ζε αξηζκφ εκεξψλ, ην ρξνληθφ δηάζηεκα πνπ νη ππνρξεψζεηο ηεο επηρείξεζεο παξακέλνπλ απιήξσηεο. Δπεηδή φκσο ζηελ πξάμε ην ζχλνιν ησλ αγνξψλ ζπάληα δεκνζηεχεηαη, πνιινί αλαιπηέο ρξεζηκνπνηνχλ αληί γηα ηηο αγνξέο, ην θφζηνο πσιεζέλησλ ηεο ρξήζεο, αθνχ πξψηα ην πξνζαξκφζνπλ ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία εθείλα πνπ δελ ζπλεπάγνληαη πξαγκαηηθή θαηαβνιή κεηξεηψλ θαζψο θαη κε ηε κεηαβνιή ηνπ χςνπο ησλ απνζεκάησλ. Ο αξηζκνδείθηεο καο δείρλεη πφζεο θνξέο κέζα ζηε ρξήζε αλαλεψζεθαλ νη ιεθζείζεο απφ ηελ επηρείξεζε πηζηψζεηο ή αιιηψο πφζεο θνξέο ην θφζηνο πσιεζέλησλ θαιχπηεη ηηο βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο ηεο επηρείξεζεο. Ζ παξαθνινχζεζε ηνπ δείθηε γηα κηα ζεηξά εηψλ, δείρλεη ηελ πνιηηηθή ηεο επηρείξεζεο σο πξνο ηε ρξεκαηνδφηεζε ησλ αγνξψλ ηεο. Μηα κεηαβνιή ηνπ δηαρξνληθά, δείρλεη φηη ε επηρείξεζε αιιάδεη ηελ πηζηνιεπηηθή ηεο πνιηηηθή. ( Νηάξρνο, 2002) Απιθμοδείκηηρ Σασύηηηαρ Καθαπού Κεθαλαίος Κινήζευρ Τπάξρεη ζηελή ζρέζε κεηαμχ ησλ πσιήζεσλ θαη ηνπ θεθαιαίνπ θίλεζεο κηαο επηρείξεζεο, δηφηη φζν απμάλνληαη νη πσιήζεηο ηφζν πεξηζζφηεξα θεθάιαηα θίλεζεο απαηηνχληαη γηα απνζέκαηα θαη γηα απμεκέλεο ελδερνκέλσο πηζηψζεηο πξνο ηνπο πειάηεο ηεο. Ο αξηζκνδείθηεο δείρλεη πνην είλαη ην χςνο ησλ πσιήζεσλ πνπ επηηεχρζεθε απφ θάζε κνλάδα θαζαξνχ θεθαιαίνπ θίλεζεο θαη αλ ε επηρείξεζε δηαηεξεί κεγάια θεθάιαηα θίλεζεο ζε ζρέζε κε ηηο πσιήζεηο. Γηα λα έρεη κεγαιχηεξε 22
αμία ζα πξέπεη λα πξνζδηνξίδεηαη γηα κηα ζεηξά εηψλ θαη λα ζπγθξίλεηαη κε ηνλ αληίζηνηρν αξηζκνδείθηε ηνπ θιάδνπ φπνπ αλήθεη ε ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε. Έλαο πςειφο δείθηεο κπνξεί λα παξέρεη έλδεημε αλεπάξθεηαο θεθαιαίσλ θίλεζεο θαη ρακειή ηαρχηεηα αλαλέσζεο ησλ απνζεκάησλ ή ηεο ηαρχηεηαο είζπξαμεο απαηηήζεσλ. ε κηα ηέηνηα πεξίπησζε, ε αλεπάξθεηα ζηα θεθάιαηα θίλεζεο κπνξεί λα ζπλνδεχεηαη απφ απμεκέλεο ηξέρνπζεο ππνρξεψζεηο, νη νπνίεο ελδέρεηαη λα είλαη ιεμηπξφζεζκεο πξηλ απφ ηελ κεηαηξνπή ησλ απνζεκάησλ έηνηκσλ πξντφλησλ θαη ησλ απαηηήζεσλ ζε κεηξεηά. Μηα ρακειή ηαρχηεηα θπθινθνξίαο ησλ θεθαιαίσλ θίλεζεο κπνξεί λα είλαη απνηέιεζκα ππεξαπμεκέλσλ θαζαξψλ θεθαιαίσλ θίλεζεο, ρακειήο ηαρχηεηαο θπθινθνξίαο απνζεκάησλ θαη απαηηήζεσλ ή αθφκα ελφο απμεκέλνπ πνζνχ θεθαιαίνπ θίλεζεο επελδπκέλνπ ζε πξνζσξηλέο επελδχζεηο. Απμεκέλεο απνζεκαηνπνηήζεηο κπνξεί λα έρνπλ γίλεη ελφςεη απμήζεσλ ζηηο ηηκέο ησλ πξντφλησλ ηεο επηρείξεζεο ή πξφβιεςε θάπνηαο έιιεηςεο πξψησλ πιψλ ή εκπνξεπκάησλ ζηελ αγνξά. Όζεο πεξηζζφηεξεο είλαη νη πσιήζεηο ζε ζρέζε κε ην θαζαξφ θεθάιαην θίλεζεο ηφζν ιηγφηεξν επλντθή είλαη ε θαηάζηαζε ηεο επηρείξεζεο, αλ ε ηαρχηεηα θπθινθνξίαο ησλ θεθαιαίσλ θίλεζεο επηηεχρζεθε κε ηε ρξεζηκνπνίεζε απμεκέλσλ βξαρππξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ. Ο πξαγκαηηθφο θίλδπλνο είλαη δπλαηφ λα πξνέιζεη απφ κηα απξνζδφθεηε κείσζε ησλ πσιήζεσλ, νπφηε ηα απνζέκαηα ζπζζσξεχνληαη. ε κηα ηέηνηα πεξίπησζε, νη ππνρξεψζεηο ηεο απμάλνληαη αθνχ δελ εηζξένπλ επαξθή θεθάιαηα απφ ηηο πσιήζεηο γηα ηελ έγθαηξε εμφθιεζή ηνπο. ( Νηάξρνο, 2002) Απιθμοδείκηηρ Σασύηηηαρ Κςκλοθοπίαρ Δνεπγηηικού Ο αξηζκνδείθηεο εθθξάδεη ην βαζκφ ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ ελεξγεηηθνχ ζε ζρέζε κε ηηο πσιήζεηο. Έλαο πςειφο αξηζκνδείθηεο ζεκαίλεη φηη ε επηρείξεζε ρξεζηκνπνηεί εληαηηθά ηα πεξηνπζηαθά ηεο ζηνηρεία πξνθεηκέλνπ λα πξαγκαηνπνηεί ηηο πσιήζεηο ηεο. Αληίζεηα, έλαο ρακειφο αξηζκνδείθηεο απνηειεί έλδεημε φρη εληαηηθήο ρξεζηκνπνίεζεο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ νπφηε πξέπεη ή λα απμήζεη ην βαζκφ ρξεζηκνπνίεζεο απηψλ ή λα πξνβεί ζε ξεπζηνπνίεζε κέξνπο ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ. Με άιια ιφγηα δείρλεη αλ 23
ππάξρεη ή φρη ππεξεπέλδπζε θεθαιαίσλ ζηελ επηρείξεζε ζε ζρέζε κε ην χςνο ησλ πσιήζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηεί. Ζ παξαθνινχζεζή ηνπ γίλεηαη δηαρξνληθά θαη γηα λα έρεη κεγαιχηεξε αμία, πξέπεη λα ζπγθξίλεηαη κε ηνλ αληίζηνηρν κέζν φξν ηνπ θιάδνπ, φπνπ αλήθεη ε ζπγθεθξηκέλε επηρείξεζε. Ζ αλνδηθή πνξεία ηνπ δηαρξνληθά παξέρεη έλδεημε κηαο πην εληαηηθήο εθκεηαιιεχζεσο ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηηθνχ θαη απηφ γηαηί ε άλνδνο ηνπ ζπλδέεηαη είηε κε ηελ αχμεζε ησλ πσιήζεσλ, είηε κε αλαινγηθά κεγαιχηεξε αχμεζε ησλ πσιήζεσλ ζε ζρέζε κε ηελ αχμεζε ηνπ ελεξγεηηθνχ ηεο επηρείξεζεο. Αληίζεηα κείσζε ηνπ δείθηε δηαρξνληθά παξέρεη έλδεημε κηαο νινέλα κηθξφηεξεο ρξεζηκνπνηήζεσο ηνπ ελεξγεηηθνχ ζε ζρέζε κε ηηο πσιήζεηο, πξάγκα πνπ ζηελ νπζία ζεκαίλεη θάπνηα ππεξεπέλδπζε θεθαιαίσλ ζηα ζηνηρεία ηνπ ελεξγεηηθνχ. (Νηάξρνο, 2002) Ζ εξκελεία ηνπ ζα πξέπεη λα γίλεηαη κε κεγάιε πξνζνρή, δηφηη νη πσιήζεηο κηαο επηρείξεζεο αλαθέξνληαη ζε ηξέρνπζεο ηηκέο, ελψ ηα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία ζε ηηκέο θηήζεσο, νη νπνίεο ιφγσ ηνπ ππάξρνληνο πιεζσξηζκνχ, εκθαλίδνληαη ζε πνιχ ρακειφηεξεο ηηκέο ησλ πξαγκαηηθψλ, εθηφο αλ έρεη γίλεη αλαπξνζαξκνγή ηεο αμίαο ηνπο ζε ηξέρνπζεο ηηκέο. Δπηπιένλ ν δείθηεο επεξεάδεηαη κε ηε κέζνδν απφζβεζεο πνπ ρξεζηκνπνηεί ε θάζε επηρείξεζε. Πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη εμεηάδνληαο ηνλ αξηζκνδείθηε κφλν ηνπ δελ κπνξεί λα δψζεη πνιιέο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηελ πξφβιεςε ηνπ νηθνλνκηθνχ απνηειέζκαηνο επηρείξεζεο, δηφηη νη απμεκέλεο πσιήζεηο δελ ζπλνδεχνληαη πάληα απφ απμεκέλα θέξδε. Γηα λα απνθηήζεη κηα πην νπζηαζηηθή αμία ζα πξέπεη λα ζπλεμεηάδεηαη κε ηνπο αξηζκνδείθηεο ιεηηνπξγηθψλ θεξδψλ πξνο πσιήζεηο θαη ιεηηνπξγηθψλ θεξδψλ πξνο ην ζχλνιν ηνπ ελεξγεηηθνχ. 24
2.7.4 Απιθμοδείκηερ Αποδοηικόηηηαρ Καηά θαλφλα, φιεο νη επηρεηξήζεηο έρνπλ ζαλ ζθνπφ ην θέξδνο θαη θαηά ζπλέπεηα νη ελδηαθεξφκελνη δίδνπλ κεγάιε ζεκαζία ζην πφζν απνδνηηθή ππήξμε απηή απφ απφςεσο θεξδψλ, σο θαη πνηεο είλαη νη πξννπηηθέο ηεο γηα ην κέιινλ. Ζ αληακνηβή ησλ επελδπηψλ-κεηφρσλ θαη ησλ πηζησηψλ, γηα ηα θεθάιαηα πνπ έρνπλ ηνπνζεηήζεη θαη γηα ηνπο θηλδχλνπο πνπ έρνπλ αλαιάβεη, κεηξηέηαη κε ηελ απνδνηηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο, ε νπνία αληαλαθιά ηελ ηθαλφηεηά ηεο λα πξαγκαηνπνηεί θέξδε. Απιθμοδείκηηρ Μικηού Πεπιθυπίος ή Μικηού Κέπδοςρ Σν κηθηφ θέξδνο κηαο επηρείξεζεο ηζνχηαη κε ηηο θαζαξέο πσιήζεηο κείνλ ην θφζηνο πσιεζέλησλ. Ο δείθηεο ππνινγίδεηαη φπσο παξαθάησ: Μικηό πεπιθώπιο κέπδοςρ= Ακαθάπιζηα (Μικηά) κέπδη/ Καθαπέρ πωλήζειρ Ο ζπγθεθξηκέλνο δείθηεο ππνδειψλεη ηε βαζηθή δνκή θφζηνπο ηεο επηρείξεζεο. Μηα δηαρξνληθή αλάιπζε ηνπ δείθηε ηεο επηρείξεζεο ζε ζρέζε κε ηνλ αληίζηνηρν δείθηε ηνπ θιάδνπ, καο δείρλεη ηε ζέζε ηεο επηρείξεζεο απέλαληη ζηε ζρέζε θφζηνπο-ηηκψλ. Αλαιπηηθφηεξα, ν δείθηεο καο δείρλεη ζε ηη πνζνζηφ πνπιάεη ε επηρείξεζε ην παξαγφκελν πξντφλ, ην βαζκφ απνηειεζκαηηθφηεηαο θαζψο επίζεο θαη ηνλ ηξφπν πνπ θαζνξίδεη ε επηρείξεζε ηελ ηηκή. Δπηπιένλ, ππνδειψλεη, έκκεζα ηελ έληαζε ηνπ αληαγσληζκνχ ζηελ αγνξά. (Αζηαλφο, Κσλζηαληηλνχδεο, 2004) Μηα επηρείξεζε γηα λα ζεσξεζεί επηηπρεκέλε ζα πξέπεη λα έρεη έλα αξθεηά πςειφ πνζνζηφ κηθηνχ θέξδνπο, πνπ λα ηεο επηηξέπεη λα θάλεη έλα ηθαλνπνηεηηθφ θαζαξφ θέξδνο, ζε ζρέζε κε ηηο πσιήζεηο θαη ηα ίδηα θεθάιαηα πνπ απαζρνιεί. Όζν κεγαιχηεξνο είλαη ν αξηζκνδείθηεο ηφζν κεγαιχηεξε, απφ άπνςεο θεξδψλ, είλαη ε ζέζε ηεο επηρεηξήζεσο, επεηδή κπνξεί λα αληηκεησπίζεη ρσξίο δπζθνιία, αχμεζε ηνπ θφζηνπο ησλ πσινχκελσλ πξντφλησλ ηεο. Έλαο πςειφο δείθηεο καο δείρλεη ηελ ηθαλφηεηα ηεο δηνίθεζεο κηαο επηρείξεζεο λα επηηπγράλεη θζελέο αγνξέο θαη λα πσιεί ζε απμεκέλεο ηηκέο. 25
Αληίζεηα, έλαο ρακειφο δείρλεη κηα φρη θαιή πνιηηηθή ηεο δηνίθεζεο ζηνλ ηνκέα αγνξψλ θαη πσιήζεσλ. Σν γεγνλφο απηφ νδεγεί ζε ζηαζηκφηεηα πσιήζεσλ κε απνηέιεζκα λα κελ πξαγκαηνπνηνχληαη αγνξέο ζε κεγάιεο πνζφηεηεο, πνπ ζα κπνξνχζαλ λα επηηεπρζνχλ κε ρακειέο ηηκέο. (Νηάξρνο, 2002) Παξάγνληεο πνπ πξνθαινχλ δηαρξνληθή αχμεζε ηνπ δείθηε: Απνδνηηθφηεηα παξαγσγηθήο ιεηηνπξγίαο Απνδνηηθή δηνίθεζε ζε α χιεο-εξγαζία Απνδνηηθή πνιηηηθή αγνξψλ Απνδνηηθή πνιηηηθή πηζηψζεσλ Κφζηνο ά πιψλ-εξγαζίαο Δπηβάξπλζε ησλ ηηκψλ κε θφζηνο παξαγσγήο Οηθνλνκίεο θιίκαθαο-κείσζε κέζνπ θφζηνπο ε ηάζε κείσζεο ζπκβαίλνπλ πηζαλφλ ηα αληίζεηα. Απιθμοδείκηηρ Λειηοςπγικού Πεπιθυπίος Κέπδοςρ Σν ιεηηνπξγηθφ θέξδνο είλαη, ην κηθηφ θέξδνο κείνλ ην θφζηνο πσιήζεσλ, ηηο γεληθέο θαη δηνηθεηηθέο δαπάλεο. Ο ηχπνο ππνινγηζκνχ ηνπ ιεηηνπξγηθνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο ηζνχηαη: Λειηοςπγικό πεπιθώπιο κέπδοςρ = Λειηοςπγικό κέπδορ/ Καθαπέρ πωλήζειρ Ζ κεηαβιεηφηεηα ησλ ηηκψλ ηνπ αξηζκνδείθηε δηαρξνληθά, απνηειεί πξψηκν δείθηε γηα ηνλ επηρεηξεκαηηθφ θίλδπλν ηεο επηρείξεζεο. Αλ ε επηρείξεζε έρεη πιένλ έζνδα ή δαπάλεο, ηφηε πξέπεη λα ιακβάλνληαη ππφςε πξηλ ηνλ ππνινγηζκφ ησλ θεξδψλ πξν ηφθσλ θαη θφξσλ. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο νη αλαιπηέο πξνζζέηνπλ ηα έμνδα απνζβέζεσλ ππνινγίδνληαο ην πεξηζψξην θέξδνπο ην νπνίν απνηειείηαη απφ ηα θέξδε πξν απνζβέζεσλ, ηφθσλ θαη θφξσλ. Ζ ελαιιαθηηθή απηή κνξθή ηνπ ιεηηνπξγηθνχ πεξηζσξίνπ θέξδνπο αληηθαηνπηξίδεη ην ζχλνιν ησλ ειεγρφκελσλ δαπαλψλ. (ηέξγηνο Α. Αζηαλφο, Κιεάλζεο Κσλζηαληηλνχδεο, Απνηίκεζε Δπελδχζεσλ & Αμηνιφγεζε Δπηρεηξήζεσλ, άββαο Ζιηάδεο, Θεζζαινλίθε, 2004, ζειίδεο 287-288) 26
Απιθμοδείκηηρ Καθαπού Πεπιθυπίος ή Καθαπού Κέπδοςρ Ο ζπγθεθξηκέλνο δείθηεο ζρεηίδεη ηα θαζαξά θέξδε κε ηηο πσιήζεηο ηεο επηρείξεζεο. Σα θαζαξά θέξδε είλαη ηα θέξδε κεηά ηνπο θφξνπο θαη πξηλ ηα κεξίζκαηα ησλ πξνλνκηνχρσλ θαη θνηλψλ κεηνρψλ. Σν πεξηζψξην απηφ δίλεηαη απφ ηνλ αθφινπζν ηχπν: Πεπιθώπιο καθαπού κέπδοςρ = Καθαπά κέπδη/ Καθαπέρ πωλήζειρ πλνπηηθά ν δείθηεο δείρλεη ηελ θαιή θαη ζπλεηή δηαρείξηζε θαη νξγάλσζε ηεο επηρείξεζεο. Δπηπιένλ απνηειεί έλδεημε ηεο έληαζεο ηνπ αληαγσληζκνχ ζηελ ζπγθεθξηκέλε αγνξά πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη ε επηρείξεζε. Όζν κεγαιχηεξν ην απνηέιεζκα ηνπ δείθηε, ηφζν ην θαιχηεξν γηα ηελ επηρείξεζε δηφηη θεξδίδεη πεξηζζφηεξα απφ ηηο πσιήζεηο ησλ πξντφλησλ ηεο. (Αζηαλφο, Κσλζηαληηλνχδεο, 2004) ην ζεκείν απηφ είλαη ζθφπηκν λα ηνληζηεί φηη, απφ ηελ κειέηε θαη ησλ δχν παξαπάλσ αξηζκνδεηθηψλ (κηθηνχ θαη θαζαξνχ θέξδνπο) κπνξεί ν αλαιπηήο λα εκβαζχλεη πεξηζζφηεξν ζηελ εζσηεξηθή ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο. Αλ ν αξηζκνδείθηεο κηθηνχ θέξδνπο δελ κεηαβάιιεηαη δηαρξνληθά ελψ θαηά ηελ ίδηα πεξίνδν ν αξηζκνδείθηεο θαζαξνχ θέξδνπο παξνπζηάδεη θάκςε, ε εμέιημε απηή παξέρεη έλδεημε κηαο δπζαλάινγεο απμήζεσο ησλ εμφδσλ ιεηηνπξγίαο ηεο επηρεηξήζεσο ζε ζρέζε κε ηηο πσιήζεηο ηεο. ηελ αληίζεηε πεξίπησζε φηαλ ν δείθηεο κηθηνχ θέξδνπο παξνπζηάδεη θάκςε δηαρξνληθά, ελψ ν θαζαξνχ θέξδνπο παξακέλεη ζηαζεξφο, παξέρεη έλδεημε δπζαλάινγεο απμήζεσο ηνπ θφζηνπο πσιεζέλησλ ζε ζρέζε κε ηα έζνδα πσιήζεσλ. Απηφ κπνξεί λα νθείιεηαη ζε ζπκπίεζε ησλ ηηκψλ πσιήζεσο ησλ πξντφλησλ, είηε ζε κείσζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ησλ ζπληειεζηψλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ παξαγσγή. Αθφκα ππάξρεη πεξίπησζε νη αξηζκνδείθηεο λα κεηψλνληαη ελψ ηα έμνδα ιεηηνπξγίαο παξακέλνπλ ζηαζεξά ζε ζρέζε κε ηηο πσιήζεηο, θαη απηφ νθείιεηαη απνθιεηζηηθά ζην πςειφηεξν θφζηνο παξαγσγήο.( Νηάξρνο, 2002) Απιθμοδείκηηρ Αποδοηικόηηηαρ Δνεπγηηικού Ο αξηζκνδείθηεο απηφο κεηξά ηελ απφδνζε ησλ ζπλνιηθψλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ κηαο επηρείξεζεο, θαζψο θαη ησλ επηκέξνπο ηκεκάησλ απηήο θαη 27
απνηειεί έλα είδνο αμηνιφγεζεο θαη ειέγρνπ ηεο δηνίθεζήο ηεο. Βξίζθεηαη αλ δηαηξέζνπκε ην ζχλνιν ησλ ιεηηνπξγηθψλ θεξδψλ ηεο ρξήζεο κε ην ζχλνιν ησλ πεξηνπζηαθψλ ζηνηρείσλ (ζχλνιν ελεξγεηηθνχ) πνπ κεηέρνπλ ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ ελ ιφγσ θεξδψλ. Ο ππνινγηζκφο ηνπ αξηζκνδείθηε απνδνηηθφηεηαο ηνπ ελεξγεηηθνχ κηαο επηρείξεζεο επηηξέπεη: Σε ζχγθξηζε ηεο απνδνηηθφηεηαο κηαο επηρείξεζεο κε ηελ απνδνηηθφηεηα άιισλ κνξθψλ επελδχζεσλ, θαζψο θαη κε ηελ απνδνηηθφηεηα άιισλ επηρεηξήζεσλ ηνπ ίδηνπ πεξίπνπ βαζκνχ θηλδχλνπ. Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα ιεηηνπξγίαο κηαο επηρείξεζεο δείρλεη ηελ ηθαλφηεηά ηεο λα κπνξεί λα επηδήζεη νηθνλνκηθά θαη λα πξνζειθχεη θεθάιαηα πνπ πξνζθέξνληαη γηα επέλδπζε, αληακείβνληαο ηα αλάινγα. Σελ παξαθνινχζεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο δηαρξνληθά θαη ηε ζχγθξηζή ηεο κε ηα αληίζηνηρα κεγέζε άιισλ νκνεηδψλ επηρεηξήζεσλ ή κε ην κέζν φξν ηνπ θιάδνπ φπνπ αλήθεη ε επηρείξεζε. Σε δηεξεχλεζε ησλ αηηηψλ ηεο κεηαβνιήο ηνπ δηαρξνληθά. Απφ πνιινχο ππνζηεξίδεηαη ε άπνςε φηη, είλαη πξνηηκφηεξν λα κεηξηέηαη ε θεξδνθφξα δπλακηθφηεηα ηεο επηρείξεζεο κε ηνλ αξηζκνδείθηε απηφ παξά κε ηνλ αξηζκνδείθηε ιεηηνπξγηθψλ θεξδψλ πξνο πσιήζεηο. Δπνκέλσο, ε απφδνζε ηνπ ελεξγεηηθνχ κηαο επηρείξεζεο αληαλαθιά ηελ ηθαλφηεηά ηεο δηνίθεζήο ηεο, λα ρξεζηκνπνηεί ηνπο νηθνλνκηθνχο πφξνπο ηεο επηρείξεζεο γηα λα δεκηνπξγεί θαζαξά θέξδε. Ζ απφδνζε ελεξγεηηθνχ κηαο επηρείξεζεο φκσο εμαξηάηαη απφ δχν θπξίσο παξάγνληεο, ην πεξηζψξην θαζαξνχ θέξδνπο θαη ηελ θπθινθνξηαθή ηαρχηεηα ελεξγεηηθνχ. Καηά ζπλέπεηα, νξηζκέλεο επηρεηξήζεηο παξάγνπλ ηελ απφδνζε ηνπ ελεξγεηηθνχ ηνπο ζπλδπάδνληαο έλα πςειφ πεξηζψξην θαζαξνχ θέξδνπο κε κηα κέηξηα θπθινθνξηαθή ηαρχηεηα ελεξγεηηθνχ, ελψ άιιεο επηρεηξήζεηο πηνζεηνχλ ηελ αληίζεηε ζηξαηεγηθή. Έλα πςειφ πεξηζψξην θαζαξνχ θέξδνπο ζε ζπλδπαζκφ κε κηα πςειή θπθινθνξηαθή ηαρχηεηα ελεξγεηηθνχ απνηεινχλ ηελ ηδεψδε 28
πνιηηηθή, αιιά είλαη ηδηαίηεξα δχζθνιν λα παξαηεξεζεί γηα κεγάιν ρξνληθφ δηάζηεκα, θαζψο ζα πξνζειθχζεη πνιινχο αληαγσληζηέο.(νηάξρνο, 2002) Απιθμοδείκηηρ Αποδοηικόηηηαρ Ιδίυν Κεθαλαίυν Ο δείθηεο απνδνηηθφηεηαο ηδίσλ θεθαιαίσλ είλαη απφ ηνπο πιένλ ζεκαληηθνχο ρξεκαηννηθνλνκηθνχο δείθηεο γηα ηηο δηνηθήζεηο θαη ηνπο ηδηνθηήηεο ησλ επηρεηξήζεσλ, επεηδή ππνδειψλεη ηελ ηηκή απφδνζεο πνπ εμαζθαιίδνπλ νη κάλαηδεξ επί ησλ θεθαιαίσλ πνπ δηαζέηνληαη απφ ηνπο επηρεηξεκαηίεο, κεηά ηελ ινγηζηηθή ηαθηνπνίεζε ινγαξηαζκψλ (κεξίζκαηα) ζηνπο θεθαιαηνχρνπο. Ζ παξαπάλσ ζρέζε ηνπ δείθηε δίλεηαη απφ ηνλ παξαθάησ ηχπν ππνινγηζκνχ: Αποδοηικόηηηα ιδίων κεθαλαίων= (Καθαπά κέπδη/ Ίδια κεθάλαια)x 100 Ζ ηηκή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ δείθηε πξέπεη λα είλαη αλάινγε ηνπ ζπλνιηθνχ επηρεηξεκαηηθνχ θηλδχλνπ ηεο επηρείξεζεο, αληηθαηνπηξίδνληαο επίζεο νπνηνλδήπνηε ρξεκαηννηθνλνκηθφ θίλδπλν ππνινγίδεηαη απφ ηνπο κεηφρνπο, ιφγσ ησλ ήδε ππνρξεψζεσλ ηεο επηρείξεζεο ζε ρξεκαηννηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο πλνπηηθά καο δείρλεη, ζε πνζνζηφ, ην βαζκφ αμηνπνίεζεο ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ, ηελ ηθαλφηεηα δειαδή ησλ κάλαηδεξ λα αμηνπνηνχλ ηα θεθάιαηα ησλ επηρεηξεκαηηψλ, παξάγνληαο απφ απηά θέξδε. πγθξίλεηαη κε ην θφζηνο επθαηξίαο( επηηφθην θαηαζέζεσλ + ην αζθάιηζηξν θηλδχλνπ) θαη ζπλεθηηκάηαη κε ηε θχζε ηεο δξαζηεξηφηεηαο ηεο εθάζηνηε επηρείξεζεο. Δμππαθνχεηαη, φηη φζν κεγαιχηεξν είλαη ην πνζνζηφ απφδνζεο ηφζν ην θαιχηεξν γηα ηελ επηρείξεζε θαη ηνπο κεηφρνπο απηήο.( Αζηαλφο, Κσλζηαληηλνχδεο,2004) 2.7.5 Απιθμοδείκηερ Γιαπθπώζευρ Κεθαλαίυν και Βιυζιμόηηηαρ Λέγνληαο δηάξζξσζε ησλ θεθαιαίσλ κηαο επηρείξεζεο ελλννχκε ηα δηάθνξα είδε θαη ηηο κνξθέο ησλ θεθαιαίσλ πνπ ρξεζηκνπνηεί γηα ηελ ρξεκαηνδφηεζή ηεο. 29
Απιθμοδείκηηρ Ιδίυν Κεθαλαίυν Ππορ ςνολικά Ζ ζρέζε απηή δείρλεη ην πνζνζηφ ηνπ ζπλφινπ ησλ ελεξγεηηθψλ ζηνηρείσλ κηαο επηρείξεζεο πνπ έρεη ρξεκαηνδνηεζεί απφ ηνπο θνξείο ηεο. Θα πξέπεη λα ηνληζηεί φηη ν αξηζκνδείθηεο ηδίσλ πξνο ζπλνιηθά απαζρνινχκελα θεθάιαηα είλαη ηφζν ζπνπδαίνο φζν θαη ν αξηζκνδείθηεο ξεπζηφηεηαο κηαο επηρείξεζεο, δηφηη εκθαλίδεη ηελ νηθνλνκηθή δχλακε απηήο θαη αληαλαθιά ηε καθξνρξφληα ξεπζηφηεηά ηεο, κε ην λα παξέρεη έλδεημε γηα ηελ χπαξμε ή φρη πηέζεσο γηα ηελ εμφθιεζε θαη εμππεξέηεζε ησλ ππνρξεψζεψλ ηεο. Έλαο πςειφο δείθηεο ηδίσλ πξνο ζπλνιηθά θεθάιαηα δείρλεη φηη ππάξρεη κηθξή πηζαλφηεηα νηθνλνκηθήο δπζθνιίαο γηα ηελ εμφθιεζε ησλ ππνρξεψζεσλ κηαο επηρείξεζεο. Αληίζεηα, έλαο πνιχ ρακειφο δείθηεο απνηειεί έλδεημε κηαο πην επηθίλδπλεο θαηαζηάζεσο ιφγσ ηεο πηζαλφηεηαο λα πξνθχςνπλ κεγάιεο δεκηέο ζηελ επηρείξεζε, ησλ νπνίσλ ην βάξνο γηα ηελ θάιπςε ζα θέξνπλ ηα ίδηα θεθάιαηα. Σνχην γίλεηαη εκθαλέζηεξν ζε πεξηφδνπο ρακειψλ θεξδψλ, ζπλνδεπκέλσλ απφ ηελ πίεζε εμνθιήζεσο ππνρξεψζεσλ, νπφηε επηρεηξήζεηο κε ρακειφ δείθηε βξίζθνληαη ζε δχζθνιε ζέζε. ( Νηάξρνο, 2002) Απιθμοδείκηηρ Ιδίυν Κεθαλαίυν Ππορ Γανειακά (Ξένα) Κεθάλαια Ο αξηζκνδείθηεο ηδίσλ πξνο δαλεηαθά θεθάιαηα ρξεζηκνπνηείηαη γηα λα δηαπηζησζεί αλ ππάξρεη ή φρη ππεξδαλεηζκφο ζε κηα επηρείξεζε θαη εθθξάδεη ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ (κεηνρηθφ+ απνζεκαηηθά) πξνο ην ζχλνιν ησλ δαλεηαθψλ θεθαιαίσλ (καθξνπξφζεζκεο+ βξαρππξφζεζκεο ππνρξεψζεηο). Απιθμοδείκηηρ ιδίων ππορ δανειακά κεθάλαια =( Ίδια κεθάλαια/ Ξένα κεθάλαια) x 100 Ο αξηζκνδείθηεο απηφο δείρλεη ηελ αζθάιεηα πνπ παξέρεη ε επηρείξεζε ζηνπο δαλεηζηέο ηεο. Αλ είλαη κεγαιχηεξνο ηεο κνλάδαο καο δείρλεη φηη νη θνξείο ηεο επηρείξεζεο ζπκκεηέρνπλ ζε απηή κε πεξηζζφηεξα θεθάιαηα απφ φηη νη πηζησηέο ηεο. Δμ άιινπ φζν κεγαιχηεξε είλαη απηή ε ζρέζε, ηφζν κεγαιχηεξε αζθάιεηα παξέρεηαη ζηνπο πηζησηέο. Αληίζεηα, έλαο δείθηεο ζην 0,5 δείρλεη φηη κηα κνλάδα ππνρξεψζεσλ θαιχπηεηαη απφ 0,5 ηεο κνλάδαο ηδίσλ θεθαιαίσλ 30
θαη σο εθ ηνχηνπ ππάξρεη πνιχ πεξηνξηζκέλε εμαζθάιηζε ησλ πηζησηψλ ηεο επηρείξεζεο. ( Νηάξρνο, 2002) Απιθμοδείκηηρ Καλύτευρ Σόκυν Ο αξηζκνδείθηεο θαιχςεσο ηφθσλ, πνπ πξέπεη λα θαηαβάιεη κηα επηρείξεζε κέζα ζε κηα ρξήζε γηα ηελ ρξεζηκνπνίεζε ησλ μέλσλ καθξνπξφζεζκσλ θεθαιαίσλ, δείρλεη πφζεο θνξέο απηνί νη ηφθνη θαιχπηνληαη απφ ηα θαζαξά θέξδε ηεο. Με άιια ιφγηα, ν αξηζκνδείθηεο απηφο εθθξάδεη ηε ζρέζε κεηαμχ ησλ θαζαξψλ θεξδψλ κηαο επηρείξεζεο θαη ησλ ηφθσλ κε ηνπο νπνίνπο απηή επηβαξχλεηαη κέζα ζηε ρξήζε γηα ηα μέλα καθξνπξφζεζκα θεθάιαηα. Μπνξνχκε επίζεο λα πνχκε φηη απνηειεί έλα κέηξν ηεο δαλεηαθήο θαηάζηαζεο ηεο επηρείξεζεο ζε ζρέζε κε ηελ θεξδνθφξα δπλακηθφηεηά ηεο. Ωο εθ ηνχηνπ, πξέπεη λα δίλεηαη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζε απηφλ ην δείθηε, δηφηη απνηειεί ζπλάξηεζε ηεο δηαξζξψζεσο ησλ θεθαιαίσλ ηεο επηρείξεζεο θαη ηεο θεξδνθφξαο δπλακηθφηεηάο ηεο. Δπίζεο παξέρεη έλδεημε γηα ην πεξηζψξην αζθάιεηαο, πνπ απνιακβάλνπλ νη καθξνρξφληνη πηζησηέο θαη παξνπζηάδεη ηδηαίηεξε ζπνπδαηφηεηα, θαζψο εκθαλίδεη ηελ ηθαλφηεηα ηεο επηρείξεζεο λα εμνθιεί ηνπο ηφθνπο ησλ μέλσλ θεθαιαίσλ απφ ηα θέξδε ηεο. Άξα, φζν κεγαιχηεξνο είλαη, ηφζν κεγαιχηεξε είλαη ε ηθαλφηεηά ηεο λα πιεξψλεη ηνπο ηφθνπο θαη ηφζν κηθξφηεξνο είλαη ν θίλδπλνο αζεηήζεσο ζηελ εμφθιεζε ησλ ππνρξεψζεσλ ηεο. Αληίζεηα, φζν κηθξφηεξνο είλαη ν δείθηεο απηφο, ηφζν κεγαιχηεξνο είλαη ν δαλεηζκφο ηεο επηρείξεζεο θαη ηφζν κεγαιχηεξε ε πηζαλφηεηα απνηπρίαο ηεο. Σν ηδαληθφ κέγεζνο απηνχ, εμαξηάηαη απφ ηε ζηαζεξφηεηα ησλ θεξδψλ θαη απφ ην είδνο ηεο επηρείξεζεο. Γηα λα βξεζεί είλαη απαξαίηεην λα πξνζδηνξηζηνχλ νη ηφθνη ησλ καθξνπξφζεζκσλ ππνρξεψζεσλ, ην χςνο ησλ δαλεηαθψλ θεθαιαίσλ γηα ηα νπνία ππνινγίζηεθαλ, θαζψο θαη ν ρξφλνο παξακνλήο ησλ θεθαιαίσλ απηψλ ζηελ επηρείξεζε, ηδηαίηεξα αλ πξφθεηηαη γηα λέεο ππνρξεψζεηο.( Νηάξρνο, 2002) 31
Απιθμοδείκηηρ Γανειακήρ Δπιβάπςνζηρ Ο αξηζκνδείθηεο απεηθνλίδεη ηε δαλεηαθή εμάξηεζε ηεο επηρείξεζεο. Σςνολική δανειακή επιβάπςνζη = Ξένα κεθάλαια/ Σύνολο ενεπγηηικού = % Σα μέλα θεθάιαηα πεξηιακβάλνπλ φια ηα δαλεηαθά θεθάιαηα(δειαδή ηηο βξαρππξφζεζκεο θαη καθξνπξφζεζκεο ππνρξεψζεηο). Όζν κεγαιχηεξν ην πνζνζηφ, ηφζν απμάλεη ν θίλδπλνο γηα ηε ιεηηνπξγία ηεο επηρείξεζεο. Δπηπιένλ, έλα πςειφ πνζνζηφ κπνξεί λα ππνδεηθλχεη ρακειή δαλεηνιεπηηθή ηθαλφηεηα, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο κεηψλεη ηελ νηθνλνκηθή επειημία ηεο. Οη δαλεηζηέο ηεο επηρείξεζεο πξνηηκνχλ ρακειά επίπεδα δαλεηαθήο επηβάξπλζεο, δηφηη φζν κηθξφηεξνο είλαη ν δείθηεο, ηφζν πεξηζζφηεξα ίδηα θεθάιαηα ππάξρνπλ γηα λα ηθαλνπνηεζνχλ νη δαλεηζηέο ζε πεξίπησζε ρξενθνπίαο ηεο επηρείξεζεο. Σέινο λα ηνληζηεί φηη ν δείθηεο πξέπεη λα ζπγθξίλεηαη κε ην κέζν φξν ηνπ θιάδνπ ή κε ηνπο αληίζηνηρνπο δείθηεο ησλ άιισλ αληαγσληζηψλ.(http:/en.wikipedia.org/wiki/dept_ratio) 2.7.6 Απιθμοδείκηερ Δπενδύζευν Οη αξηζκνδείθηεο απηνί ρξεζηκνπνηνχληαη απφ ηνπο επελδπηέο φηαλ πξφθεηηαη λα απνθαζίζνπλ αλ ζα πξέπεη λα αγνξάζνπλ, λα πνπιήζνπλ ή λα δηαηεξήζνπλ ηελ επέλδπζή ηνπο ζε κεηνρηθνχο ηίηινπο κηαο επηρείξεζεο. Γείκηερ Αποηίμηζηρ Οη δείθηεο απνηίκεζεο(valuation ratios) παξέρνπλ ζηε δηνίθεζεο ηεο επηρείξεζεο κηα έλδεημε γηα ηελ εληχπσζε πνπ έρνπλ ζρεκαηίζεη νη επελδπηέο γηα ηελ απφδνζε ηεο επηρείξεζεο ζην παξειζφλ, θαζψο θαη ηηο πξννπηηθέο ηεο ζην κέιινλ. Οη πεξηζζφηεξνη αλαιπηέο ρξεζηκνπνηνχλ δχν δείθηεο, νη νπνίνη είλαη νη εμήο: Πολλαπλαζιαζηήρ Κεπδών ή Λόγορ Σιμήρ Ππορ Κέπδορ ανά Μεηοσή 32
ΠΚ= Φπημαηιζηηπιακή Τιμή Μεηοσήρ / Κέπδη ανά Μεηοσή = θοπέρ Ο δείθηεο απηφο ππνινγίδεηαη σο ε ηξέρνπζα ηηκή ηεο κεηνρήο ηεο επηρείξεζεο δηα ησλ θαζαξψλ θεξδψλ ησλ ηειεπηαίσλ δψδεθα κελψλ αλά κεηνρή (earnings per share EPS). Ζ ηηκή ηνπ δείθηε παξνπζηάδεη πφζεο θνξέο είλαη δηαηεζεηκέλε ε αγνξά (δειαδή νη επελδπηέο) λα πιεξψζεη ηα θέξδε πνπ αληηζηνηρνχλ ζε θάζε κηα κεηνρή. Γη απηφ ην ιφγν θαη ν δείθηεο P/E νλνκάδεηαη θαη πνιιαπιαζηαζηήο θεξδψλ (earnings multiplier). Μηα επηρείξεζε κε πςειή απφδνζε, θαιή δηνίθεζε, ζεκαληηθέο πξννπηηθέο αλάπηπμεο θαη ζρεηηθά ρακειφ βαζκφ θηλδχλνπ, έρεη ζπλήζσο πςειφ δείθηε P/E θαη αληηζηξφθσο. Γεληθά, αλ ν δείθηεο P/E ηεο κεηνρήο κηαο επηρείξεζεο είλαη πςειφο ζε ζχγθξηζε κε ην δείθηε ηνπ θιάδνπ ή ηεο ζπλνιηθήο αγνξάο, ηφηε είηε ε επηρείξεζε πξνηηκάηαη απφ ηνπο επελδπηέο, είηε ε επηρείξεζε είλαη ππεξηηκεκέλε. Αληηζέησο, έλαο ρακειφο δείθηεο ηεο κεηνρήο κηαο επηρείξεζεο ππνδειψλεη, είηε φηη ε επηρείξεζε δελ πξνηηκάηαη απφ επελδπηέο, είηε φηη είλαη ππνηηκεκέλε. Σηο πεξηζζφηεξεο θνξέο έλαο πςειφο P/E ζεκαίλεη φηη νη επελδπηέο αλακέλνπλ απφ ηελ επηρείξεζε λα πξαγκαηνπνηήζεη πςειφηεξα θέξδε ζην κέιινλ.( Αζηαλφο, Κσλζηαληηλνχδεο, 2004) Σιμή Μεηοσήρ Ππορ Λογιζηική Αξία ΤΜΛΑ= Φπημαηιζηηπιακή Τιμή Μεηοσήρ / Λογιζηική Αξία Μεηοσήρ= θοπέρ Ο δείθηεο απηφο ππνδειψλεη εάλ κηα κεηνρή είλαη ππεξηηκεκέλε ή ππνηηκεκέλε ζε ζρέζε κε ηελ ινγηζηηθή αμία ησλ θπζηθψλ πεξηνπζηαθψλ ηεο ζηνηρείσλ. Αθφκα ρξεζηκνπνηείηαη κεξηθέο θνξέο γηα ηελ απνηίκεζε επηρεηξήζεσλ θαη ηδηαίηεξα πηζησηηθψλ ηδξπκάησλ. Αξθεηά ζπρλά ν δείθηεο ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ ηξαπεδψλ. (Αζηαλφο, Κσλζηαληηλνχδεο, 2004) 2.7.7 Ανάλςζη Κοινού Μεγέθοςρ και Απιθμοδείκηερ Σάζηρ ηελ αλάιπζε θνηλνχ κεγέζνπο εθθξάδνπκε ηα δηάθνξα ζηνηρεία ηνπ ηζνινγηζκνχ κηαο επηρείξεζεο σο έλα πνζνζηφ ηνπ ζπλνιηθνχ ελεξγεηηθνχ ηεο θαη ηα ζηνηρεία ηνπ ινγαξηαζκνχ απνηειεζκάησλ ρξήζεο ηεο, σο έλα 33
πνζνζηφ ησλ ζπλνιηθψλ ηεο πσιήζεσλ. ηε ζπλέρεηα, γίλεηαη ζχγθξηζε ησλ ζηνηρείσλ ηεο επηρείξεζεο κε αληίζηνηρα ζηνηρεία άιισλ νκνεηδψλ επηρεηξήζεσλ ζε κηα νξηζκέλε ρξνληθή ζηηγκή ή δηαρξνληθά.(http:/www.investopedia.com/university/ratios/commonsize.aps#ax zz1lgjrkeid) Όζνλ αθνξά ηε κέζνδν ηνπ αξηζκνδείθηε ηάζεο ή αλάιπζε δείθηε, επηιέγνπκε έλα έηνο σο έηνο βάζεο θαη ζηε ζπλέρεηα εθθξάδνπκε ηα ζηνηρεία ησλ ινγηζηηθψλ θαηαζηάζεσλ ησλ επφκελσλ εηψλ ζε ζρέζε κε ηελ αμία ηνπο ζην έηνο βάζεο. Ζ κέζνδνο απηή καο βνεζά λα θάλνπκε δηαρξνληθέο ζπγθξίζεηο θαη κεξηθέο θνξέο ηνλίδεη νξηζκέλεο πιεξνθνξίεο, νη νπνίεο δελ είλαη θαλεξέο ζηελ αλάιπζε ρξεκαηννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ θαη ζηελ αλάιπζε κεγέζνπο. Πεπιοπιζμοί ηηρ ανάλςζηρ σπημαηοοικονομικών δεικηών: Γχζθνιε ηαμηλφκεζε κηαο επηρείξεζεο ζε θάπνην θιάδν. Ζ πνηφηεηα ησλ ζηνηρείσλ δελ εκθαλίδεηαη ζηνπο δείθηεο. Οη ινγηζηηθέο κέζνδνη δηαθέξνπλ απφ επηρείξεζε ζε επηρείξεζε. Μπνξεί θάπνηνη δείθηεο λα είλαη πνιχ πςεινί ή πνιχ ρακεινί θαη παξφια απηά ε εξκελεία ηνπο λα είλαη δχζθνιε. Ο κέζνο φξνο ηνπ δείθηε ελφο θιάδνπ κπνξεί λα κελ απνηειεί έλαλ επηζπκεηφ ζηφρν. 34
Κεθάλαιο 3 Χρηματοοικονομικθ Ανάλυση της Ε.Υ.Α.Θ. με τη χρθση Αριιμοδεικτών Δηαιπεία Ύδπεςζηρ και Αποσέηεςζηρ Θεζζαλονίκηρ Α.Δ. 3.1 Η Δηαιπική Σαςηόηηηα ηηρ Δ.Τ.Α.Θ. Ζ εηαηξεία κε ηελ επσλπκία «Δηαηξεία Ύδξεπζεο θαη Απνρέηεπζεο Θεζζαινλίθεο Α.Δ.» θαη ην δηαθξηηηθφ ηίηιν ΔΤΑΘ Α.Δ. ηδξχζεθε ην 1998 (λφκνο 2651/3.11.1998, Φ.Δ.Κ. Α' 248/3.11.1998) θαη πξνήιζε απφ ηε ζπγρψλεπζε ησλ αλψλπκσλ εηαηξεηψλ Οξγαληζκφο Ύδξεπζεο Θεζζαινλίθεο Α.Δ. (ΟΤΘ Α.Δ.) θαη Οξγαληζκφο Απνρέηεπζεο Θεζζαινλίθεο Α.Δ. (ΟΑΘ Α.Δ.). Δίρε πξνεγεζεί ζηηο 25 Ηνπλίνπ 1997 ε κεηαηξνπή ησλ ΝΠΓΓ ΟΤΘ θαη ΟΑΘ ζε αλψλπκεο εηαηξίεο. Ζ ΔΤΑΘ Α.Δ. είλαη εηζεγκέλε ζην Υξεκαηηζηήξην Αζελψλ Α.Δ. Γηέπεηαη απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ Κ.Ν. 2190/1920 «πεξί αλσλχκσλ εηαηξεηψλ» (ΦΔΚ 135 Σ.Α.) θαη ζπκπιεξσκαηηθά απφ ηηο δηαηάμεηο ηνπ Ν. 2937/2001 Κεθ. Β (ΦΔΚ 169/Σ.Α.), θαζψο θαη απφ ην Ν. 3016/2002 φπσο απηφο ηξνπνπνηήζεθε κε ην Ν. 3091/2002. Σειεί δε ππφ ηελ επνπηεία ησλ ππνπξγείσλ Οηθνλνκίαο & Οηθνλνκηθψλ θαη Μαθεδνλίαο Θξάθεο, ε δε δηάξθεηα απηήο νξίζηεθε ζε 99 έηε απφ ηελ 3ε Ννεκβξίνπ 1998, δει. κέρξη ηελ 3ε Ννεκβξίνπ 2097. Σν αξρηθφ θαηαζηαηηθφ ηεο εγθξίζεθε κε ηελ Αξ. ΔΓΑ/606/26-7-2001 (ΦΔΚ 989/30.07.2001) απφθαζε θη είλαη εγγεγξακκέλε ζην Μεηξψν Αλσλχκσλ Δηαηξεηψλ (Μ.Α.Δ.) κε αξηζκφ 41913/06/B/98/32. Ζ εηαηξεία εδξεχεη ζην ηδηφθηεην θηίξην ηεο νδνχ Δγλαηία 127, ζηε Θεζζαινλίθε, Σ.Κ. 54635, ηει. 2310/ 966600. Ζ Γηππνπξγηθή Δπηηξνπή Απνθξαηηθνπνηήζεσλ (Γ.Δ.Α.), κε ηηο απφ 563/17.10.2000 θαη 605/27.07.2001 απνθάζεηο ηεο, απνθάζηζε ηελ εηζαγσγή ηεο εηαηξείαο ζην Υξεκαηηζηήξην Αζελψλ Α.Δ., ε νπνία θαη πξαγκαηνπνηήζεθε κε ηελ πψιεζε κεηνρψλ πνπ πξνήιζαλ απφ ηελ αχμεζε ηνπ κεηνρηθνχ ηεο θεθαιαίνπ θαη ηελ πψιεζε πθηζηάκελσλ κεηνρψλ θπξηφηεηαο ηνπ ειιεληθνχ Γεκνζίνπ, ην νπνίν ήηαλ θη ν απνθιεηζηηθφο κέηνρνο έσο ηφηε. 35