ΤΕ Χ Ν Ο Λ Ο Γ ΙΚ Ο Ε Κ Π Α ΙΔ Ε Υ Τ ΙΚ Ο ΙΔΡΥΜ Α Κ Α Β Α Λ Α Σ Σ Χ Ο Λ Η Δ ΙΟ ΙΚ Η Σ Η Σ ΚΑΙ Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ ΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟ ΓΙΣΤΙΚΗΣ

ΤΕ Χ Ν Ο Λ Ο Γ ΙΚ Ο Ε Κ Π Α ΙΔ Ε Υ Τ ΙΚ Ο ΙΔΡΥΜ Α Κ Α Β Α Λ Α Σ Σ Χ Ο Λ Η Δ ΙΟ ΙΚ Η Σ Η Σ ΚΑΙ Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ ΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟ ΓΙΣΤΙΚΗΣ Π Τ Υ Χ ΙΑ Κ Η Ε Ρ ΓΑ Σ ΙΑ ΘΕΜΑ Μ Ε Λ Ε ΤΗ ΚΑΙ Π Α Ρ Ο Υ ΣΙΑ ΣΗ ΤΩ Ν Χ ΡΗ Μ Α ΤΟ Ο ΙΚ Ο Ν Ο Μ ΙΚ Ω Ν Ε Ρ ΓΑ ΛΕΙΩ Ν (Δ Ε ΙΚ Τ Ε Σ ΚΑΙ Κ Α Τ Α Σ Τ Α Σ Ε ΙΣ ) Μ ΙΑΣ Ε Π ΙΧ Ε ΙΡ Η ΣΗ Σ Μ ΕΣΑΙΟ Υ Η Μ Ε ΓΑ Λ Ο Υ Μ ΕΓΕΘ Ο ΥΣ. Ε Ν ΤΟ Π ΙΣ Μ Ο Σ Π Ρ Ο Β Λ Η Μ Α ΤΩ Ν Λ Ε ΙΤ Ο Υ Ρ Γ ΙΑ Σ ΚΑΙ Π Ρ Ο ΤΕ ΙΝ Ο Μ Ε Ν Ε Σ Λ Υ Σ Ε ΙΣ. Σ Υ Ν Τ Α Κ Τ Ρ ΙΑ -Σ Π Ο Υ Δ Α Σ Τ Ρ ΙΑ Ε ΙΣ Η Γ Η Τ Η Σ -Ε Π ΙΒ Λ Ε Π Ω Ν Κ Α Θ Η Γ Η Τ Η Σ Π Α Τ Σ Α Τ Ζ Η Δ Ε Σ Π Ο ΙΝ Α Τ Σ Ε Λ ΙΟ Σ ΙΩ Α Ν Ν Η Σ Κ Α Β Α Λ Α 2004

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑ.\ΑΣ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ (ΔΕΙΚΤΕΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ) ΜΙ.ΔΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗΣ ΜΕΣΑΙΟΥ Η ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΕΓΕΘΟΥΣ. ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ.ΔΕΙΤΟΥΡΠΑΣ ΚΣΔΙ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΛΥΣΕΙΣ. ΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ-ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΑ ΠΑΤΣΑΤΖΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ -ΕΠΙΒ.ΔΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΤΣΕΛΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΒΑΛΑ 2004

Αφιερώνω την παρούσα ερ'/ασία στους γονείς μου και τους ευχαριστώ για την πολύτιμη ηθική τους συμπαράσταση καθ όλη τη διάρκεια των σπουδών μου.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Αντικείμενο και σκοπός της εργασίας 1.2 Ορισμοί βασικών εννοιών 1.2.1 Χρηματοοικονομικές καταστάσεις 1.2.2 Ισολογισμός 1.2.3 Κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτοιν χρήσης 1.2.4 Πίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων 1.2.5 Αριθμοδείκτες 1.3 Μεθοδολογία της εργασίας 1.4 Δομή της εργασίας 1.5 Συμβολή και χρησιμότητα της εργασίας 1.6 Περιορισμοί και επιφυλάξεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ 2.1 Σκοπός της ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων 2.2 Είδη ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων 2.2.1 Ανάλογα τη θέση του οικονομικού αναλυτή 2.2.2 Ανάλογα με τα στάδια διενέργειας της ανάλυσης 2.3 Μέθοδοι ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων 2.3.1 Κάθετη ή Διαστρωματική μέθοδος ανάλυσης 2.3.2 Οριζόντια ή Συγκριτική μέθοδος ανάλυσης 2.3.3 Ανάλυση χρονολογικών σειρών με δείκτες τάσης 2.3.4 Αλλες εξειδικευμένες μέθοδοι 2.4 Ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων με αριθμοδείκτες 2.5 Κατηγορίες αριθμοδεικτών 2.5.1 Αριθμοδείκτες Ρευστότητας 2.5.2 Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας 2.5.3 Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 2.5.4 Αριθμοδείκτες Δαπανών Λειτουργίας 2.5.5 Αριθμοδείκτες Οικονομικής Διάρθρωσης και Βιωσιμότητας 2.5.6 Αριθμοδείκτες Επενδύσεων 2.6 Προβλήματα στη χρήση των αριθμοδεικτών 2.7 Κεφάλαιο Κίνησης 9 9 9 10 12 13 14 14 19 19 20 20 23 24 25 26 27

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΦΩΣΦΟΡΙΚΏΝ ΛΙΠΑΣΜΑΤΩΝ Α.Ε. 3.1 Η εταιρία 3.2 Μονάδες παραγιογής προϊόντων 3.3 Προϊόντα -πρώτες ύλες 3.4 Εμπόριο εσωτερικού - εξωτερικού 3.5 Λιμενικές εγκαταστάσεις 3.6 Εταιρία και περιβάλλον 3.7 Έρευνα και ποιότητα 3.8 Υγιεινή και ασφάλεια του προσιοτηκού 3.9 Κοινωνική προσφορά 34 36 38 42 44 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ( ΥΠΟΛΟΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΟΔΕΙΚΤΩΝ ) 4.1 Αριθμοδείκτες Ρευστότητας 4.1.1 Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας 4.1.2 Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας 4.1.3 Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας 4.1.4 Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος 4.2 Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας 4.2.1 Αριθμοδείκτης ταχύτητας είσπραξης απαιτήσεων 4.2.2 Αριθμοδείκτης ταχύτητας εξόφλησης υποχρεώσεων 4.2.3 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων 4.2.4 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας ίδιων κεφαλαίων 4.2.5 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων 4.2.6 Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κίνησης 61 4.3Αριθμοδείκτες Αποδοτικότητας 4.3.1 Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου κέρδους 4.3.2 Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου κέρδους 4.3.3 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας συνολικών κεφαλαίων 4.3.4 Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ίδιων κεφαλαίων 4.4 Αριθμοδείκτες Δαπανών Λειτουργίας 4.4.1 Αριθμοδείκτης λειτουργικών εξόδων 4.4.2 Αριθμοδείκτης εξόδων λειτουργίας προς πωλήσεις 4.5 Αριθμοδείκτες Οικονομικής Διάρθρωσης και Βιωσιμότητας 4.5.1 Αριθμοδείκτης ίδιων προς ξένα κεφάλαια 4.5.2 Αριθμοδείκτης ίδιων προς συνολικά κεφάλαια 4.5.3 Αριθμοδείκτης ίδιων κεφαλαίων προς πάγια 4.5.4Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις 49 50 52 54 58 60

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ -ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 5.1 Παραγο)γή προϊόντων κατά το 2002 5.2 Πωλήσεις προϊόντων κατά το 2002 5.3 Χαρακτηριστικά χρήσης 5.4 Ανάλυση τρέχουσας οικονομικής κατάστασης 5.5 Ανάλυση μακροχρόνιας οικονομικής κατάστασης 5.6 Συμπεράσματα 5.7 Προτάσεις ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6.1Πίνακας κοινού μεγέθους ισολογισμού (ενεργητικό) 6.2 Πίνακας κοινού μεγέθους ισολογισμού ( παθητικό ) 6.3 Πίνακας κοινού μεγέθους κατάστασης αποτελεσμάτων χρήσης 6.4 Πίνακας μεταβολής κεφαλαίου κίνησης 6.5 Πίνακας αριθμοδεικτών 6.6 Τρόπος υπολογισμού των αριθμοδεικτών 77 78 81 82 84 85 86 90 91 92 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΕΤΩΝ 1998-2002 ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΙΙ2 ΙΙ3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών του ΤΕΙ Καβά>αις, κάθε στιουδαστής του τελευταίου τυπικού εξαμήνου για την απόκτηση του πτυχίου της σχολής που σπουδάζει είναι υποχρεωμένος να εκπονήσει και να παρουσιάσει μια πτυχιακή εργασία με θέμα που πρέπει να έχει σχέση με τα σημερινά πραγματικά οικονομικά δεδομένα. Στα πλαίσια του προγράμματος αυτού συνέταξα την παρούσα τιτυχιακή εργασία με θέμα «Μ ελέτη και παρουσίαση μέσω των χρηματοοικονομικών εργαλείων (δείκτες και καταστάσεις ) μιας ετηχείρησης μεσαίου ή μεγάλου μεγέθους. Εντοπισμός προβλημάτων λειτουργίας και προτεινόμενες λύσεις». Η επιχείρηση με την όποια επέλεξα να ασχοληθώ είναι η Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων Α.Ε. Η ετπλογή μου αυτή βασίζεται στο γεγονός ότι η Β.Φ.Λ. Α.Ε. (όπως και οι υπόλοιπες λιπασματοβιομηχανίες ) ανήκει σε έναν ατιό τους σημαντικότερους βιομηχανικούς κλάδους, αυτού της Χημικής Βιομηχανίας στην Ελλάδα και Διεθνώς, ο οποίος μάλιστα χαρακτηρίζεται από έντονες διεθνείς ανακατατάξεις και αναδιαρθρώσεις μεγάλων εταιρειών, με συγχωνεύσεις - εξαγορές και μεταβολές ε^χειρηματικών στρατηγικών. Επιδίωξη μου μέσω της εργασίας αυτής είναι η έρευνα και η ανάλυση της οικονομικής κατάστασης της Β.Φ.Λ. Α.Ε. Αυτή θα πραγματοποιηθεί μέσω της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών της καταστάσεων για τη χρονική τιερίοδο 1998-2002, και η οποία θα βασιστεί στη μελέτη επιλεγμένων αριθμοδεικτών οι οποίοι μπορούν να μας παρουσιάζουν την πραγματική εικόνα της επιχείρησης. Σχετικά με το θέμα της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων υπάρχουν πολλές μελέτες.αναλύσεις, βιβλιογραφία. Μέσω της μελέτης της συγκεκριμένης εργασίας θα μπορέσουμε να αντλήσουμε πολύτιμες πληροφορίες για τη δραστηριότητα της, πληροφορίες οι οποίες ενδιαφέρουν ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων και οικονομικών οργανισμών που έχουν σχέση με αυτήν. Μέσα στα πλαίσια των δυνατοτήτων μου πιστεύω ότι ανταποκρίθηκα στις απαιτήσεις της ανατεθείσας εργασίας. Για τυχόν λάθη αδυναμίες ή παραλείψεις ζητώ την ευμενή σας κρίση.

Από τη θέση αυτή ετηθυμώ να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες στον καθηγητή μου Τσέλιο Ιωάννη για τη βοήθεια του και τις χρήσιμες συμβουλχς του για τη σύνταξη της παρούσας εργασίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 1.1 Αντικείμενο και σκοπός της εργασίας Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων Α.Ε., είναι μια μικρή προσπάθεια που γίνεται με σκοπό τη διερεύνηση της οικονομικής της κατάστασης και την απόκτηση περισσότερων πληροφοριών για αυτήν, πληροφορίες που δεν μτιορούμε να αντλήσουμε μιόνο από τους ισολογισμούς και τις καταστάσεις αποτελεσμάτων χρήσης Η χρησιμότητα των πληροφοριών αυτών είναι πολύ μεγάλη τόσο για τη διοίκηση της οικονομικής μονάδα, όσο και για μια ευρεία κατηγορία ενδιαφερομένων που βρίσκονται εκτός αυτής. Οι πληροφορίες όμως αυτές αποκτούν μεγαλύτερη σημασία όταν συγκριθούν με παρόμοιες πληροφορίες προηγούμενων χρήσεων. Για το λόγο αυτό μέσω της εργασίας αυτής θα ασχοληθούμε με την ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της Β.Φ.Λ Α.Ε. για μια σειρά πέντε διαδοχικών εταιρικών χρήσεων. Η διαχρονική αυτή ανάλυση θα μας δώσει τη δυνατότητα να πληροφορηθούμε σχετικά με τη βιωσιμότητα της επιχείρησης, τις προοπτικές δηλαδή που εμφανίζει να παραμείνει ανταγωνιστική σε μονιμότερη βάση, καθώς και την ικανότητα της να εκτελεί τις ευκαιρίες που τις παρουσιάζονται με την πάροδο του χρόνου. Γενικά μέσω της ανάλυσης αυτής αποσκοπούμε : Α) Να ερμηνεύσουμε την οικονομική θέση της επιχείρησης για τη δεδομένη χρονική περίοδο που μελετάμε. Β)Να εντοπίσουμε τις αιτίες που διαμόρφωσαν τα οικονομικά της αποτελέσματα. Γ)Να προβλέψουμε την πορεία της στο μέλλον. Δ)Να δώσουμε λύσεις στα προβλήματα που την απασχολούν.

1.20ρισμοί βασικών εννοιών Προς υποβοήθηση της μελέτης αυτής θεώρησα απαραίτητο και σκόπιμο να παραθέσω τους ορισμούς κάποιων βασικών εννοιών. 1.2.1 Χρηματοοικονομικές καταστάσεις Οι οικονομικές καταστάσεις είναι πίνακες στους οποίους εμιρανίζονται στοιχεία των οικονομικών μονάδων, κεφαλαιώδους σημασίας. Αποσκοπούν κυρίως στην πληροφόρηση των ενδιαφερομένων εκτός επιχείρησης (μετόχων, τραπεζών, πιστωτών κτλ). Επειδή οι οικονομικές καταστάσεις δημοσιεύονται πρωτίστως για τους χρηματοδότες της οικονομικής μονάδας καλούνται και χρηματοοικονομικές καταστάσεις και η λογιστική, που ασχολείται με την κατάρτιση τους, χρηματοοικονομική λογιστική. Εκτός των παραπάνω οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις ενδιαφέρουν εξίσου και τους εκτός επιχείρησης, μετόχους, προσωπικό κτλ. Οι υποχρεωτικές καταρτιζόμενες χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι οι εξής: 1 Ο ισολογισμός 2 Η κατάσταση του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης 3 Ο τιίνακας διάθεσης αποτελεσμάτων 4 Η κατάσταση του λογαριασμού γενικής εκμετάλλευσης 5 Το προσάρτημα του ισολογισμού και των αποτελεσμάτων χρήσεως 1.2.2 Ισολογισμός Ο ισολογισμός είναι μια λογιστική κατάσταση η οποία εμφανίζει την περιουσιακή συγκρότηση ενός οικονομικού οργανισμού ( περιουσιακά στοιχεία - πηγές χρηματοδότησης τους) σε ενιαίο νόμισμα και σε ορισμένη χρονική στιγμή. Η εμφάνιση των στοιχείων γίνεται συνοτττικά κατά είδος και αξία, και προκύπτει από τα υπόλοιπα του οριστικού ισοζυγίου που είναι μια εσωλογιστική κατάσταση. Δεν είναι μια περίληψη της απογραφής όπως εσφαλμένα θεωρείται από πολλούς, γιατί όπως είναι γνωστό η απογραφή είναι ένα εξωλογιστικό έγγραφο που

γίνεται με σκοπό τη διαπίστωση τυχών υπόλοιπων λογαριασμών του προσωρινού ισοζυγίου που χρειάζονται διόρθωση. Στον ισολογισμό απεικονίζεται η περιουσιακή συγκρότηση της επιχείρησης με την ισότητα: Ενεργητικό= Παθητικό ή πιο αναλυτικά Ενεργητικό = Παθητικό + Καθαρή Θέση Ως ενεργητικό νοείται το άθροισμα των μέσων δράσης της επιχείρησης, παθητικό το σύνολο των υποχρεώσεων προς τρίτους, ενώ η καθαρή θέση ή καθαρή περιουσία το σύνολο των υποχρεώσεων της επιχείρησης στο φορέα της. Επομένως ο ισολογισμός είναι η πλήρης ηκόνα της επιχείρησης την ημέρα της κατάρτισής του, η οποία γίνεται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε χρήσης σύμφωνα με το υπόδειγμα του Ε.Γ.Λ.Σ. Η καταχώριση του γίνεται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών των οικονομικών μονάδων και δημοσιεύεται μαζί με την κατάσταση του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης, τον πίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων και το προσάρτημα τους σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις της νομοθεσίας. 1.2.3 Κατάσταση λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης Είναι η κατάσταση που εμφανίζει τα συνολικά καθαρά αποτελέσματα τα οποία πραγματοποιούνται, μέσα στη χρήση που κλείνει, από το σύνολο των δραστηριοτήτων της οικονομικής μονάδας. Καταρτίζεται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε χρήσης σύμφωνα με το υπόδειγμά του Ε.Γ.Λ.Σ. Επίσης, καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμών των οικονομικών μονάδων, και δημοσιεύεται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε χρήσης. Η κατάσταση του λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης περιλαμβάνει: Τα έκτακτα και ανόργανα αποτελέσματα( έσοδα, κέρδη - έξοδα,ζημίες) Τις μη ενσωματωμένες στο λειτουργικό κόστος αποσβέσεις πάγίων Εμφανίζει τα συνολικά καθαρά αποτελέσματα της κλειόμενης χρήσης πριν από την αφαίρεση των φόρων που αναλογούν στα κέρδη Η κατάσταση αυτή μετρά στην ουσία την αποδοτικότητα της λειτουργίας σε κάθε χρήση. Αν ο ισολογισμός απεικονίζει την περιουσιακή κατάσταση της οικονομικής μονάδας στο τέλος κάθε χρήσης, η κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης 10

δείχνει την πορεία οικονομικής μονάδας κατά την διάρκεια χρήση. Συνοψίζει τα αποτελέσματα εκμετάλλευσης της χρήσης, που στον ισολογισμό απεικονίζονται στην καθαρή θέση. 1.2.4 Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων Ο Πίνακας Διάθεσης Αποτελεσμάτων είναι η οικονομική κατάσταση που εμφανίζει τον τρόπο διάθεσης των καθαρών αποτελεσμάτων, της χρήσης που κλείνει από το σύνολο των δραστηριοτήτων μιας οικονομικής μονάδας. Καταχωρείται στο βιβλίο απογραφών και ισολογισμάτν των οικονομικών μονάδων και δημοσιεύεται υποχρεωτικά στο τέλος κάθε χρήσης. Εμφανίζει εκτός από τα καθαρά αποτελέσματα της χρήσης, και τα υπόλοιπα της προηγούμενης ή προηγούμενων χρήσεων, τις διαφορές φορολογικού ελέγχου προηγούμενων χρήσεων και στην περίπτωση κερδών προς διάθεση τον τρόπο διανομής τους. 1.2.5 Αριθμοδείκτες Η σχέση ενός στοιχείου μιας χρηματοοικονομικής κατάστασης προς ένα άλλο στοιχείο της ίδιας ή άλλης χρηματοοικονομικής κατάστασης εκφρασμένη σε απλή μορφή είναι γνωστό ως δείκτης ή αριθμοδείκτης. Οι αριθμοδείκτες καταρτίζονται με σκοπό τον προσδιορισμό της πραγματικής θέσης ή της αποδοτικότητας των διάφορων τμημάτων ή ολόκληρων τομέων της οικονομικής μονάδας ή και της πραγματικής κατάστασης ολόκληρης της οικονομικής μονάδας, ή και γενικότερα του κλάδου στο οποίο ανήκει η μονάδα αυτή. Με τους αριθμοδείκτες προσδιορίζεται η σχέση μεταξύ βασικών επιχειρηματικών μεγεθών, διευκολύνεται η επιχειρηματική δράση και εξάγονται τα αποτελέσματα που προκύπτουν από αυτήν.

1.3 Μεθοδολσ /ία της ερτ/ασίας Για την ολοκλήρωση της παρούσας εργασίας ακολούθησα την εξής διαδικασία: 1. Η αναζήτηση, η εκλογή και ο ορισμός του θέματος της ετηστημονικής μελέτης ήταν το πρώτο βήμα. Βασικό κριτήριο για την επιλογή του θέματος αυτού ήταν ότι αφορά μια μεγάλη βιομηχανία όπως είναι η Β.Φ.Λ Α.Ε. και ότι μέσω αυτής θα μπορούμε να συλλέξουμε πολλά στοιχεία σχετικά με τη λειτουργία της και την οικονομική της κατάσταση. Επίσης στη ετπλογή του θέματος αυτού συνέβαλλε το γεγονός ότι η Β.Φ.Λ Α.Ε. είναι εγκατεστημένη κοντά στη περιοχή που κατοικώ οτιότε υπήρχε και προσωπικό ενδιαφέρον για αυτήν. 2. Αμέσως μετά την εκλογή του θέματος προετοιμάστηκε ο φάκελος της μελέτης ( με τους σχετικούς υποφακέλους ) μέσα στον οποίο συγκεντρώθηκαν η βιβλιογραφία, οι σημειώσεις από τη μελέτη της βιβλιογραφίας, το άλλο ερευνητικό υλικό τα στατιστικά στοιχεία, οι παρατηρήσεις και τα πειράματα, οι φωτοτυπίες κλπ. Εδώ θα ήθελα να προσθέσω ότι για την συγκέντρωση του ερευνητικού υλικού δεν συνάντησα ιδιαίτερες δυσκολίες. Το υλικό αντλήθηκε κυρίως από βιβλιοθήκες στις οποίες είχα εύκολη πρόσβαση όπως η βιβλιοθήκη του ΤΕΙ Καβάλας,και η Δημοτική Βιβλιοθήκη Καβάλας. Όσο αναφορά τώρα τα πληροφοριακά στοιχεία που αφορούν τη λειτουργία της Β.Φ.Λ Α.Ε. δεν συνάντησα κανένα εμπόδιο γιατί το λόγο ότι κυρία πηγή τέτοιου είδους πληροφοριών αποτέλεσε το ηλεκτρονικό διαδίκτυο (INTERNET).Επίσης το προσωπικό και η διοίκηση της Β.Φ.Λ Α.Ε. με βοήθησαν πάρα πολύ αφού με χορήγησαν τις οικονομικές καταστάσεις της βιομηχανίας, και ήταν πρόθυμοι να μου λύσουν οποιαδήποτε απορία σχετικά με την βιομηχανία αυτή. 3. Μετά άρχισε η συστηματική επιλογή και μελέτη της σχετικής με το θέμα βιβλιογραφίας και των άλλων πηγών, και καταρτίστηκε ένα «Διάγραμμα Μελέτης» που είναι στην ουσία ο πρώτος πίνακας περιεχομένων της μελέτης και περιείχε το σκέλος ( δομή ) αυτής. 4. Έχοντας υπόψη το θέμα της εργασίας και μετά την ανάγνωση της σχετικής βιβλιογραφίας και την κατάρτιση του «Διαγράμματος Μελέτης» άρχισε η συγγραφή της εργασίας, αφού στο προηγούμενο στάδιο είχε προηγηθεί η μελέτη και η επεξεργασία των δεδομένων του ερευνητικού υλικού. 5. Μετά την συγγραφή της μελέτης έγινε μια τελευταία επανεξέταση της εργασίας για τυχόν λάθη και έγιναν οι κατάλληλες διορθώσεις. 12

6. Τέλος, ακολούθησε η έγκριση της εργασίας από τον ετηβ>-έποντα καθηγητή και η κατάθεση της στη γραμματεία της σχολής. 1.4 Δομή της εργασίας Για την καλύτερη διαπραγμάτευση του θέματος διαίρεσα την εργασία σε έξι κεφάλαία; Το πρώτο κεφάλαιο που αποτελεί το εισαγωγικό μέρος της εργασίας περιλαμβάνει το ανπκείμενο-σκοπό της εργασίας, καθώς και τη χρησιμότητα της. Επίσης ερμηνεύονται βασικές έννοιες και όροι που χρησιμοποιούνται στη εργασία και γίνεται αναφορά στις επιφυλάξεις που υπάρχουν σχετικά με την ειραρμογή της χρηματοοικονομικής ανάλυσης., Το δεύτερο κεφάλαιο είναι το θεωρητικό μέρος της εργασίας όπου αναπτύσσονται θεωρητικά τα είδη και οι μέθοδοι ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων καθώς και οι βασικότερες κατηγορίες αριθμοδεικτών. Ακόμα γίνεται εκτενής αναφορά στο κεφάλαιο κίνησης και αναφέρονται τα προβλήματα που προκύπτουν σχετικά με τον τρόπο χρήσης των αριθμοδεικτών. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στη Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων Α.Ε..Εδώ ανατττύσσονται στοιχεία σχετικά με τα προϊόντα της, τις μονάδες παραγωγής της το εμπόριο που διενεργεί καθώς και γενικότερα στοιχεία για τη λειτουργία της. Το τέταρτο κεφάλαιο είναι το πρακτικό μέρος της εργασίας όπου υπολογίζουμε τους κυριότερους αριθμοδείκτες και αναλύουμε τα αποτελέσματα που προκύπτουν μέσα από τον υπολογισμό τους.επίσης εδώ γίνεται μια σύντομη αναφορά στην παράγωγή και την πώληση των προϊόντων της Β.Φ.Λ. Α.Ε. κατά το έτος 2002. Το πέμτπο κεφάλαιο είναι αυτό στο οποίο διατυπώνονται τα τελικά συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση των αριθμοδεικτών, αναλύουμε την τρέχουσα και μακροχρόνια οικονομική κατάσταση της, και διατυπώνουμε προτάσεις προς την επιχείρηση για καλύτερα αποτελέσματα στο μέλλον. 13

Τέλος το έκτο κεφάλαιο αποτελεί το παράρτημα της εργασίας στο οποίο παρουσιάζονται οι οικονομικές καταστάσεις της Β.Φ.Λ. Α.Ε. ( ισολογισμοί, ττίνακες διάθεσης αποτελεσμάτων, καταστάσεις λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης ), καθώς και κάποιοι πίνακες που βοηθούν την χρηματοοικονομική ανάλυση που εττιδιώκουμε στη εργασία αυτή. 1.5 Συμβολή και χρησιμότητα της εργασίας Όπως γνωρίζουμε όλοι μας η ανάγκη για χρηματοοικονομική ανάλυση υπάρχει διάχυτη στη σημερινή οργανωμένη κοινωνία και συνδέεται άμεσα με την ανάγκη για χρηματοοικονομική γενικά πληροφόρηση. Επομένιος αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι, η χρηματοοικονομική ανάλυση θα φανεί χρήσιμη σε διάφορες κατηγορίες ατόμων, οι οποίοι εττιθυμούν να χρησιμοποιήσουν τις χρηματοοικονομικές πληροφορίες που προκύταουν από την ανάλυση για τη λήψη οικονομικής φύσεως αποφάσεων. Αυτοί που ενδιαφέρονται και χρησιμοποιούν την τεχνική της ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων, με σκοπό τη λήψη αποφάσεων μπορούν να καταταγούν σε διάφορες βασικές κατηγορίες όπως : Α) Επενδυτές Β)Δανειστές της επιχειρήσεως Γ)Διοικούντες της επιχείρησης Δ)Οικονομικοί αναλυτές, χρηματιστές, στελέχη τραπεζών επενδύσεων και χρηματιστηρίου Ε)Αναλυτές σε περιπτώσεις εξαγορών και συγχωνεύσεων Στ)Ελεγκτές λογιστικών καταστάσεων Ζ)Λοιπές ομάδες ενδιαφερομένων Εκτός όμως από τις κατηγορίες αυτές που αναφέραμε, η εργασία αυτή θα αποτελέσει ένα επιπλέον βοήθημα σε όλους εκείνους τους σπουδαστές που ασχολούνται με την τεχνική της ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων. 1.6 Περιορισμοί και ετηφυλάξεις Όπως έχουμε ήδη αναφέρει οι λογιστικές καταστάσεις αποτελούν μια σημαντική πηγή πληροφοριών για τη δραστηριότητα μιας επιχείρησης. Παρόλα αυτά

όμως οι καταστάσεις αυτές τιηρουσιάζουν ορισμένα μειονεκτήματα τα οποία δυσχεραίνουν το έργο του αναλυτή. Τα πιο σημαντικά από αυτά είναι: Τα στοιχεία που περιλαμβάνονται είναι πολύ συνοττηκά καταταγμένα γεγονός που δυσχεραίνει την πληροφόρηση για το λόγο ότι περιλαμβάνει λιγότερους λογαριασμούς από τον πλήρη κατάλογο των λογαριασμών που αποδίδουν όλες τις πτυχές της χρηματοοικονομικής ισορροπίας της επιχείρησης. Ο χρόνος ο οποίος μεσολαβεί από το τέλος της χρήσεως μέχρι ότου δημοσιευθούν οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις είναι αρκετά μακρύς.στην περίοδο αυτή μπορούν να έχουν συμβεί μεταγενέστερα της χρήσης γεγονότα τα οποία να επηρεάζουν την διαμόρφωση της οικονομικής θέσης της,επομένως οι δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις να μην παρουσιάζουν την πραγματική εικόνα της επιχείρησης Ακόμα υπάρχει περίπτωση όπου για την σύνταξη και δημοσίευση των λόγιστικών καταστάσεων μιας επιχείρησης, σκότημα να αλλοιώνουν τα στοιχεία της με σκοπό να δημιουργήσουν καλή εντύπωση τόσο στους επενδυτές όσο και σε άλλες κατηγορίες ενδιαφερομένων για την οικονομική της κατάσταση.

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 2.1 Σκοπός της ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων Σκοπός της ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων είναι η ερμηνεία και η αξιολόγηση των στοιχείων που περιέχουν. Η ερμηνεία και η αξιολόγηση των στοιχείων αυτών απαιτεί μια κάποια εξοικείωση με τις βασικές μεθόδους χρηματοοικονομικής αναλύσεως. Φυσικά το είδος της χρηματοοικονομικής αναλύσεως των λογιστικών καταστάσεων εξαρτάται από το ιδιαίτερο ενδιαφέρων και τις ετηδιώξεις αυτών που πραγματοποιούν την ανάλυση ( μέτοχοι, επενδυτές.πιστωτές, διοίκηση, κρατικές υπηρεσίες, εργαζόμενοι, χρηματιστές, κ.λ.π ). Ως εκ τούτου μπορούν να ακολουθούνται διάφοροι μέθοδοι και να δίνεται κάθε φορά έμφαση σε ορισμένα στοιχεία ανάλογα με τον επιδιωκόμενο σκοπό. Για παράδειγμα οι βραχυχρόνιοι τηστωτές μια επιχείρησης ( τράπεζες ) ενδιαφέρονται πρωτίστως για την ικανότητα της επιχείρησης ν ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της.τούτο διότι, ενδιαφέρονται τιερισσότερο και δίνουν μεγάλο βάρος στην εξασφάλιση που τους παρέχεται για την καταβολή από μέρους της επιχειρήσεως τόσο των τόκων όσο και για την επιστροφή των δανειακών κεφαλαίων. Έτσι, στην προκειμένη περίπτωση εξετάζεται προσεκτικά η σχέση των κυκλοφοριακών στοιχείων της επιχειρήσεως προς τις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της, προκειμένου να αξιολογηθεί η τρέχουσα οικονομική της θέση. Αντίθετα, οι μακροχρόνιοι οικονομικοί δανειστές ( ομολογιούχοι), δίνουν μεγαλύτερη έμφαση στους μακροχρόνιους οικονομικούς δείκτες όπως είναι η διάρθρωση των κεφαλαίων της, τα τρέχοντα και μελλοντικά κέρδη της και οι μεταβολές της οικονομικής θέσεως. Επίσης οι επενδύτες σε μετοχές της επιχειρήσεως ( υφιστάμενοι ή μελλοντικοί μέτοχοι ) ενδιαφέρονται για παρόμοια με τους μακροπρόθεσμους δανειστές στοιχεία, οπότε η ανάλυση τους επικεντρώνεται στα κέρδη, στα μερίσματα, και στις προοπτικές αυτών διότι τα στοιχεία αυτά είναι εκείνα που σε μεγάλο βαθμό επηρεάζουν την τιμή των μετοχών στη Χρηματιστηριακή Αγορά (Χρημαηστήριο).

Η διοίκηση της ετηχειρήσεως ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη σύνθεση και την διάρθρωση των κεφαλαίων της, όπως και για τις προοπτικές και την κερδοφόρα δυναμικότητα αυτής. Τούτο διότι αυτές οι πληροφορίες επηρεάζουν άμεσα το είδος, το μέγεθος, και το κόστος των δανειακών κεφαλαίων, τα οποία μπορεί αυτή να αποκτήσει. Πολλές φορές η ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων μπορεί να χρησιμεύει και ως μέσω αξιολογήσεως της διοικήσεως μιας επιχειρήσειος, δηλαδή αν και κατά πόσο είναι αποτελεσματική και ικανή κατά την εκτέλεση των καθηκόντων της. Επίσης μπορεί να οδηγεί στη διάγνωση διάφορων ετηχειρηματικών προβλημάτων ή τέλος να χρησιμεύει για την πρόβλεψη της μελλοντικής οικονομικής θέσεως της επιχειρήσεως και των οικονομικών της αποτελεσμάτων. Οι εργαζόμενοι στην επιχείρηση ενδιαφέρονται για τη μακροχρόνια σταθερότητα και προοπτική αυτής, διότι συνδέονται με την ικανότητα της να καταβάλλει τους και να τους προσφέρει απασχόληση. Ως εκ τούτο, με την ανάλυση των στοιχείων των λογιστικών καταστάσεων οι αποφάσεις των ενδιαφερομένων σε κάθε περίπτωση, δεν θα στηρίζονται πλέον στην διαίσθηση ή στις υποθέσεις, αλλά σε συγκεκριμένα πορίσματα, οπότε μειώνεται με αυτόν τον τρόπο κατά το δυνατόν η αβεβαιότητα ως προς το αποτέλεσμα που ενυπάρχει σε όλες τις αποφάσεις. 2.2 Είδη ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων 2.2.1 Ανάλογα με τη θέση του οικονομικού αναλυτή Υπάρχουν δύο είδη ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων, ανάλογα με τη θέση εκείνου ο οποίος τη διενεργεί, η εσωτερική και η εξωτερική ανάλυση. 1)Εσωτερική Ανάλυση Ο αναλυτής στην περίπτωση αυτή βρίσκεται σε άμεση σχέση με την οικονομική μονάδα, είτε με υπαλληλική σχέση είτε σαν συνεργάτης, και έχει πρόσβαση, στα λογιστικά της βιβλία και στοιχεία.το κυριότερο πλεονέκτημα αυτού του είδους της ανάλυσης είναι ότι επιτρέπει σ αυτόν που τη διενεργεί να ελέγξει τις διάφορες μεθόδους και διαδικασίες που εφαρμόστηκαν.με αυτόν τον τρόπο η ανάλυση αυτή αποκτά μεγαλύτερη διαύγεια και επιτρέπει στον αναλυτή να εμβαθύνει σ αυτήν.

2) Εξωτερική Ανάλυση Εδώ ο αναλυτής δεν έχει καμία εργασιακή σχέση με την οικονομική μονάδα, βρίσκεται έξω από αυτήν, επομένως δεν έχει πρόσβαση στα λογιστικά της βιβλία και στοιχεία, και αποκλειστικά στηρίζει την ανάλυση στις δημοσιευμένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις. Έτσι, ο αναλυτής δεν μπορεί να διεισδύσει βαθύτερα μέσα στην επιχείρηση, το δε έργο του είναι τόσο δυσκολότερο όσο πιο συνοπτικά είναι τα στοιχεία που δημοσιεύονται. 2.2.2 Ανάλογα με τα στάδια διενέργειας της ανάλυσης Ανάλογα με τα κύρια στάδια διενέργειας της ανάλυσης διακρίνουμε την ανάλυση σε τυπική και ουσιαστική ανάλυση. 1)Τυπική Ανάλυση, Η τυπική ανάλυση προηγείται της ουσιαστικής και αποτελεί κατά κάποιο τρόπο το προπαρασκευαστικό στάδιο αυτής. Η τυτηκή ανάλυση ελέγχει την εξωτερική διάρθρωση του ισολογισμού και του λογαριασμού των αποτελεσμάτων χρήσεως, προβαίνει στις ενδεικνυόμενες διορθώσεις, στρογγυλοποιήσεις, ομαδοποιήσεις, ανακατατάξεις και ανασχηματισμός και συμπληρώνει τα σε απόλυτους αριθμούς κονδύλια με σχετικούς αριθμούς ( αριθμούς σε ποσοστά ετή τοις εκατό) 2) Ουσιαστική Ανάλυση Η ουσιαστική ανάλυση στηρίζεται στην προετοιμασία που έγινε στο προηγούμενο στάδιο και επεκτείνεται στην επεξεργασία, σύγκριση, ερμηνεία και αξιολόγηση των οικονομικών μεγεθών για τον προσδιορισμό της πραγματικής εικόνας της οικονομικής μονάδας, με τη χρήση των μεθόδων και τεχνικών ανάλυσης ( αριθμοδείκτες, κεφάλαιο κίνησης, νεκρό σημείο κ.α.).

2.3 Μέθοδοι Ανάλυσης των λογιστικών καταστάσεων Για την ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων των οικονομικών μονάδων, οι σημαντικότερες μέθοδοι ανάλυσης που χρησιμοποιούνται είναι: 1. Κάθετη ή Διαστρωματική Μέθοδος. 2. Οριζόντια ή Συγκριτική Μέθοδος. 3. Μέθοδοι των χρονολογικών σειρών με δείκτες τάσης. 4. Εξειδικευμένες μέθοδοι, που περιλαμβάνουν : I. Ανάλυση μεταβολών της οικονομικής θέσης II. Ανάλυση του νεκρού σημείου III. Και άλλες κατά περίπτωση 2.3.1 Κάθετη ή Διαστρωματική Μέθοδος Ανάλυσης Για την εφαρμογή της μεθόδου αυτής οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις μετατρέπονται σε καταστάσεις "κοινού μεγέθους ".Η διαδικασία της μετατροπής των κανονικών χρηματοοικονομικών καταστάσεων σε καταστάσεις "κοινού μεγέθους " είναι η έκφραση των απόλυτων οικονομικών μεγεθών που περιέχουν σε ποσοστά επί τοις εκατό. Στον ισολογισμό, κάθε οικονομικό μέγεθος του Ενεργητικού ή του Παθητικού, διαιρείται με το σύνολο του Ενεργητικού ή του Παθητικού αντίστοιχα. Στην Κατάσταση Αογαριασμού Αποτελεσμάτων Χρήσεως κάθε οικονομικό μέγεθος διαιρείται με το σύνολο των πωλήσεων (εσόδων). Παρόμοιες ενέργειες γίνονται και στον Πίνακα Διάθεσης Αποτελεσμάτων όπου σημείο αναφοράς για μετατροπή των οικονομικών μεγεθών σε ποσοστά, κοινού μεγέθους αποτελεί το "αποτέλεσμα προς διάθεση". Η έκφραση των απόλυτων μεγεθών σε ποσοστά επί τοις εκατό είναι χρήσιμη στην ανάλυση της εσωτερικής διάρθρωσης των λογιστικών καταστάσεων και δείχνει τη σχετική σπουδαιότητα κάθε στοιχείου αναφορικά με το σύνολο των στοιχείων

2.3.2 Οριζόντια ή Συγκριτική Μέθοδος Ανάλυσης Η συγκριτική χρηματοοικονομική ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων συντελείται με την κατάταξη των τιεριουσιακών στοιχείων μιας οικονομικής μονάδας για μια σειρά ετών για αυτό ονομάζεται και διαχρονική μέθοδος ανάλυσης. Η αξιολόγηση των οικονομικών μεγεθών γίνεται σε σύγκριση με τα αντίστοιχα οικονομικά μεγέθη : Των προηγούμενων ετών της ίδιας οικονομικής μονάδας Άλλων ομοειδών οικονομικών μονάδων ( ανταγωνισμού ) Του μέσου όρου των αντιπροσωπευτικών μεγεθών του κλάδου, ότιου ανήκει η οικονομική μονάδα ή Συγκεκριμένων Πρότυπων μεγεθών Η διαχρονική σύγκριση αναφέρεται στην αξιολόγηση της εξέλιξης των οικονομικών μεγεθών ανά χρόνο σε χρόνο και από χρήση σε χρήση. 2.3.3 Ανάλυση χρονολογικών σειρών με δείκτες τάσης Χρονολογική σειρά είναι η διάταξη των οικονομικών μεγεθών των στοιχείων που τιεριλαμβάνονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της οικονομικής μονάδας ανά έτος. Για παράδειγμα από την παλαιότερη χρήση προς την τρέχουσα 2000, 2001, 2002, 2003, 2004. Από τη χρονολογική σειρά υπολογίζονται οι αριθμοδείκτες τάσης που μας ενδιαφέρουν και εκφράζονται σε σχέσεις εξέλιξης ξεκινώντας με ένα έτος βάσης ίσο με το 100, για παράδειγμα το 2000 ίσο με 100. Το εκατό προκύπτει από τη διαίρεση του οικονομικού έτους του έτους βάσης με τον εαυτό του επί 100. Οι επόμενες χρήσεις διαιρούνται με το οικονομικό μέγεθος του έτους βάσης, η κάθε μια χωριστά, και πολλαπλασιάζονται εττί 100.

2.3.4 Αλλες εξειδικευμένες μέθοδοι Σε αυτές τιεριλαμβάνονται; Α) Ανάλυση των μεταβολών της οικονομικής θέσης μιας οικονομικής μονάδας. Και εδώ από μια χρονολογική σειρά μπορούν να εκφραστούν επιλεγμένα οικονομικά μεγέθη σε δείκτες τάσης, προσδιορίζοντας σαν έτος βάσης την παλαιότερη χρήση, ή να φαίνεται η μεταβολή τους, από το προηγούμενο έτος στο τρέχον έτος, σε ποσά και ποσοστά. Β) Υπολογισμός και ανάλυση του νεκρού σημείου. Γ) Επίσης υπάρχουν και άλλες μέθοδοι ανάλυσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων ανάλογα με το ειδικότερο ενδιαφέρον του οικονομικού αναλυτή και το σκοπό της ανάλυσης. 2.4 Ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων με αριθμοδείκτες Η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μιας οικονομικής μονάδας με τη χρήση αριθμοδεικτών είναι η πλέον διαδεδομένη και δυναμική μέθοδος χρηματοοικονομικής ανάλυσης. Η χρησιμοποίηση των αριθμοδεικτών βοηθάει στην ερμηνεία των οικονομικών στοιχείων των οικονομικών μονάδων μετατρέποντας τους απόλυτους αριθμούς σε γεγονότα. Η πρακτική αξία τους έγκειται στο γεγονός ότι δύο δεδομένα τα οποία είναι απομονωμένα το ένα από το άλλο, αλλά καθένα διατηρεί την εσωτερική του αξία μπορούν να αποκτήσουν σημαντικό ενδιαφέρον όταν ερευνηθούν με τη μορφή κάποιας σχέσεως. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι οι αριθμοδείκτες είναι για την επιχείρηση το αναλυτικό μέσο και γνώμονας για τη λήψη οποιασδήποτε αποφάσεως, αλλά πέραν αυτού μας προειδοποιούν και για τυχόν ανωμαλίες σχετικές με τη διαχείριση της καθώς εττίσης και για όλα τα ευπαθή σημεία της. Αποτελούν δηλαδή μέσα διάγνωσης των όρων και των συνθηκών κάτω από τις οποίες λειτουργεί μια οικονομική μονάδα. Για να είναι όμως αξιόπιστα τα αποτελέσματά τους η χρησιμοποίηση τους πρέπει να γίνεται με κριτικό πνεύμα και σύνεση και δεν πρέπει να εττιδιώκουμε περισσότερα από αυτά που μας δίνουν. 21

Επιπλέον δεν πρέπει να αγνοούμαι το γεγονός ότι η μέθοδος ανάλ.υσης των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μέσω αριθμοδεικτών μας παρέχει μόνο ενδείξεις για το υπό μελέτη αντικείμενο. Συμπερασματικά, η ουσιαστική ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων πρέπει να δίνει μια πλήρη ολοκληρωμένη εικόνα των πληροφοριών που παρέχει κάθε αριθμοδείκτης ανάλογα πάντοτε βέβαια με το η ετηδιώκει κάθε αναλυτής. 2.5 Κατηγορίες αριθμοδεικτών Οι βασικές κατηγορίες αριθμοδεικτών που χρησιμοποιούνται περισσότερο στη χρηματοοικονομική ανάλυση των οικονομικών καταστάσεων είναι οι εξής : Αριθμοδείκτες ρευστότητας. Χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό τόσο της οικονομικής θέσης μιας επιχειρήσεως όσο και της ικανότητας της ν ανταποκριθεί στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Αριθμοδείκτες δραστηριότητας. Χρησιμοποιούνται προκειμένου να μετρηθεί ο βαθμός αποτελεσματικότητας μιας επιχειρήσεως στην χρησιμοποίηση των περιουσιακών της στοιχείων, κατά πόσο δηλαδή γίνεται ικανοποιητική ή όχι χρησιμοποίηση αυτών. Αριθμοδείκτες αποδοτικότητας. Με αυτούς μετράται η αποδοτικότητα μίας επιχειρήσεως, η δυναμικότητα των κερδών της,και η ικανότητα της διοικήσεως της.με άλλα λόγια οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας μετρούν το βαθμό επιτυχίας ή αποτυχίας μιας ετηχειρήσεως σε δεδομένη χρονική στιγμή. Αριθμοδείκτες οικονομικής διάρθρωσης και βιωσιμότητας. Με αυτούς εκτημάται η μακροχρόνια ικανότητα μιας επιχειρήσεως ν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της και ο βαθμός προστασίας που απολαμβάνουν οι πιστωτές της. Αριθμοδείκτες επενδύσεων ή επενδυτικοί αριθμοδείκτες. Οι αριθμοδείκτες αυτοί συσχετίζουν τον αριθμό των μετοχών μιας επιχειρήσεως και τη χρηματιστηριακή τους τιμή με τα κέρδη, τα μερίσματα και τα άλλα περιουσιακά της στοιχεία. 22

2.5.1 Αριθμοδείκτες Ρευστότητας Με τους αριθμοδείκτες ρευστότητας προσδιορίζεται η ικανότητα της οικονομικής μονάδας να ανταποκρίνεται στις τρέχουσες υποχρεώσεις της, όπου τρέχουσες υποχρεώσεις είναι οι βραχυπρόθεσμός υποχρεώσεις αυτές που η προθεσμία εξόφλησης τους λήγει μέχρι το τέλος της επόμενης χρήσης. Η ικανότητα αυτή της οικονομικής μονάδας να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις αυτές απαιτεί την ύπαρξη επαρκούς ρευστότητας η οποία ετητυγχάνεται μέσω της καθημερινής μετατροττής των αποθεμάτων σε πωλήσεις, των πωλήσεων σε ατιαιτήσεις και των απαιτήσεων σε μετρητά. Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι η ύπαρξη ρευστότητας σε μια ετηχείρηση έχει ετήδραση στα κέρδη της διότι αν τα κυκλοφοριακά στοιχεία μετατρέπονται εύκολα σε μετρητά, ή αν δεν υπάρχουν επαρκή ρευστά διαθέσιμα, τότε η επιχείρηση δεν θα είναι σε θέση να πληρώσει τις υποχρεώσεις της με αποτέλεσμα τη μείωση της εμπιστοσύνης των συναλλασσομένων με αυτή με αυτήν και πιθανώς την κήρυξη της σε κατάσταση πτωχεύσεως. Για το λόγο αυτό επιθυμία κάθε διοίκησης μιας οικονομικής μονάδας είναι να επιτύχει τον άριστο συνδυασμό ύψους κυκλοφοριακών στοιχείων και τρέχουσων υποχρεώσεων έτσι ώστε να υπάρχει ισορροπία και να αποφευχθούν οι ακρότητες των υπερβολική υψηλών κυκλοφοριακών στοιχείων ή ανεπάρκειας αυτών. Επιπλέον θα πρέπει να αναφερθούμε στο γεγονός ότι η ρευστότητα μιας οικονομικής μονάδας και η ικανότητα της να εκπληρώνει βραχυχρόνιες υποχρεώσεις της έχει άμεση σχέση με τον υπολογισμό και την ανάλυση του κεφαλαίου κίνησης για το οποίο γίνεται εκτενής αναφορά στην συνέχεια. Μέσω της ανάλυσης των αριθμοδεικτών ρευστότητας μιας οικονομικής μονάδας ετηδιώκεται να εξακριβωθεί εάν : 1. Υπάρχει επάρκεια κυκλοφοριακών στοιχείων ( αποθέματα, απαιτήσεις, χρεόγραφα, διαθέσιμα). 2. Υπάρχει συνέπεια στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων της. 3. Υπάρχει επάρκεια διαθεσίμων για την ομαλή λειτουργία της και την εκμετάλλευση τυχόν παρουσιαζόμενων ευκαιριών. 4. Υπάρχουν υπερβολικά αποθέματα. 5. Χορηγούνται μεγάλες πιστώσεις στους πελάτες. 6. Οι απαιτήσεις είναι υπέρογκες. 23

Οι 7no αντιπροσωπευτικοί και σημαντικοί αριθμοδείκτες που χρησιμοποιούνται για τον προσδιορισμό της βραχυχρόνιας οικονομικής θέσης και της ικανότητας της να ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της είναι οι εξής: Αριθμοδείκτης γενικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ειδικής ρευστότητας Αριθμοδείκτης ταμειακής ρευστότητας Αριθμοδείκτης αμυντικού χρονικού διαστήματος 2.5.2 Αριθμοδείκτες Δραστηριότητας Αριθμοδείκτης δραστηριότητας είναι εκείνοι που η διοίκηση μιας οικονομικής μονάδας χρησιμοποιεί για την αποτελεσματικότερη απασχόληση των μέσων δράσης ( περιουσιακών στοιχείων της). Η αποτελεσματικότερη χρησιμοποίηση των περιουσιακών στοιχείων αυτών ενδιαφέρει τόσο τη διοίκηση της,όσο και εκείνους που ενδιαφέρονται για αυτήν. Υπάρχουν διάφοροι μέθοδοι που μπορούν να μετρήσουν την παραγωγικότητα και το βαθμό χρησιμοποιήσεως των περιουσιακών στοιχείων μιας ετηχειρήσεως. Γενικά όσο πιο εντατική είναι η χρησιμοποίηση των στοιχείων μιας επιχειρήσεως τόσο τούτο αποβαίνει προς όφελος της. Έτσι η χρησιμοποίηση ορισμένων αριθμοδεικτών δραστηριότητας βοηθάει να προσδιορίσουμε το βαθμό μετατροπής ορισμένων περιουσιακών στοιχείων (αποθεμάτων.απαιτήσεων ) σε ρευστά. Εξετάζοντας τα οικονομικά δεδομένα μιας επιχειρήσεως ενδέχεται να γίνουν ορισμένες διατηστώσεις. Μπορεί π.χ. να υπάρχει μεγάλο ποσοστό αποθεμάτων στα κυκλοφοριακά της στοιχεία, πράγμα το οποίο παρέχει ένδειξη όπ τα στοιχεία αυτά δεν μετατρέπονται σε χρήμα με την πρέπουσα ταχύτητα και ευκολία.βέβαια το γεγονός αυτό ίσως να δείχνει ότι η διοίκηση της επιχειρήσεως ακολουθεί μια μέτρια πολιτική αποθεμάτων.ίσως όμως τούτο να οφείλεται και στη φύση των εργασιών της, διότι υπάρχουν επιχειρήσεις που πρέπει να διατηρούν μεγάλα αποθέματα,πρώτων υλών και ετοίμων προϊόντων, όπως συμβαίνει π.χ. με τις βιομηχανίες καπνού. Γενικά το ποσοστό των αποθεμάτων που διατηρεί μια επιχείρηση πρέπει να σχετίζεται πάντοτε με το ύψος των πωλήσεων της.

Αντίθετα, σε τιολλές περιπτώσεις η τυχόν διατήρηση στην επιχείρηση υψηλού ποσοστού ρευστών η κρατικών χρεογράφων μτιορεί να δείχνει ότι ακολουθείται μια καλή πολιτική από μέρους της, διότι της επιτρέπεται να εκμεταλλεύεται ευκαιρίες και να κατέχει τα αναγκαία ρευστά σε όχι καλές τριόδους. Η κατάσταση αυτή μπορεί να της ευνοεί και να αυξάνει την πιστοληπτική της ικανότητα. Ωστόσο μεγάλα ποσά σε ρευστά διαθέσιμα και προσωρινές επενδύσεις δεν αυξάνουν τη μακροχρόνια κερδοφόρα δυναμικότητα της ετηχειρήσειος, γι αυτό θα πρέπει να αποφεύγονται, εκτός αν πρόκειται να επενδυθούν στο άμεσο μέλλον. Εττίσης, το ποσοστό απαιτήσεων που εμφανίζει μια επιχείρηση έχει πάντα σχέση και πρέττει να εξετάζεται σε συνδυασμό με τις πιστωτικές της πωλήσεις. Είναι λοιπόν απαραίτητο, παράλληλα με τους αριθμοδείκτες ρευστότητας, να προσδιορίζονται και οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας, οι οποίοι είναι οι εξής : 1. Αριθμοδείκτης ταχύτητας εισπράξεως απαιτήσεων 2. Αριθμοδείκτης ταχύτητας βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων 3. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας αποθεμάτων 4. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας καθαρού κεφαλαίου κίνησης 5. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας του Ενεργητικού 6. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας παγίων 7. Αριθμοδείκτης ταχύτητας κυκλοφορίας Ιδίων Κεφαλαίων 2.5.3 Αριθμοδείκτης Αποδοτικότητας Είναι οι αριθμοδείκτες που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της αποδοτικότητας της οικονομικής μονάδας, από άποψη κερδών, και την προοτιτική που εμφανίζει για το μέλλον. Η συγκριτική οικονομική ανάλυση και υπολογισμός των αριθμοδεικτών αυτών, βασικά στηρίζεται στα οικονομικά μεγέθη που περιλαμβάνονται στις καταστάσεις λογαριασμού αποτελεσμάτων χρήσης και στο παθητικό της κατάστασης Ισολογισμού μιας οικονομικής μονάδας. Από αυτά υπολογίζονται οι σχέσεις κερδών προς απασχολούμενα κεφάλαια, και κερδών προς πωλήσεις. Για τη μέτρηση της αποδοτικότητας χρησιμοποιούνται διάφορα κριτήρια όπως η πορεία του όγκου των πωλήσεων, της παραγωγής, των κερδών κ.λ.π. Τα κριτήρια όμως αυτά για να αποκτήσουν ουσιασηκή σημασία πρέπει να συσχετισθούν τόσο μεταξύ τους όσο και με άλλα μεγέθη, που έχουν σχέση με την επιχείρηση. Μια 25

αύξηση των πωλήσεων π.χ τότε μόνο έχει οικονομική σημασία και είναι επιθυμητή όταν έχει σαν αποτέλεσμά την αύξηση των κερδών. Εξάλλου οι μεταβολές στα κέρδη πρέπει να εξετάζονται σε σχέση με τα κεφάλαια που απασχολούνται για ττιν πραγματοποίηση τους, αλλιώς ως μεμονωμένα μεγέθη έχουν μικρή σημασία. Έτσι, δημιουργήθηκε η ανάγκη χρησιμοποιήσεως των αριθμοδεικτών αποδοτικότητας, οι οποίοι αναφέρονται αφ ενός στις σχέσεις κερδών και απασχολούμενων κεφαλαίων και αφ ετέρου στις σχέσεις μεταξύ κερδών και πωλήσεων. Μέσω των αριθμοδεικτών αποδοτικότητας αντανακλάται η ικανότητα της οικονομικής να πραγματοποιεί κέρδη και έτσι να ανταμείβει τους ετιενδυτές - μετόχους και πιστωτές, για κεφάλαια που έχουν αναλάβει αντίστοιχα Με τη μελέτη τους δίνεται απάντηση στα ερωτήματα: Αν το ύψος των πραγματοποιηθέντων κερδών ήταν ικανοποιητικό. Ποια είναι η απόδοση των απασχολούμενων κεφαλαίων. ''' Ποια είναι η απόδοση από τις λειτουργικές δραστηριότητες της οικονομικής μονάδας. Οι κυριότεροι αριθμοδείκτες μετρήσεως της αποδοτικότητας είναι οι εξής: 1. Αριθμοδείκτης μικτού περιθωρίου ή μικτού κέρδους. 2. Αριθμοδείκτης καθαρού περιθωρίου ή καθαρού κέρδους. 3. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας απασχολούμενων κεφαλαίων. 4. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού. 5. Συνδυασμένος αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ενεργητικού. 6. Αριθμοδείκτης αποδοτικότητας ιδίων κεφαλαίων. 7. Αριθμοδείκτης δαπανών λειτουργίας. 2.5.4 Αριθμοδείκτης Δαπανών Αειτουργίας Οι αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργίας θεωρούνται τμήμα της κατηγορίας των αριθμοδεικτών απόδοσης και αποδοτικότητας του Ε.Γ.Α.Σ., γιατί επηρεάζουν το οικονομικό αποτέλεσμα και αποτελούν μέτρο εκτίμησης της αποτελεσματικότητας της διοίκησης μιας οικονομικής μονάδας. Επομένως οι αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργίας παρέχουν ένδειξη της πολιτικής που ακολουθεί η διοίκηση μιας εmχειpήσεως έναντι των διάφορων

δαπανών λειτουργίας της και της αποτελεσματικότητας ένανη των επιμέρους δαπανών. Συνήθως εκφράζουν ποσοστιαίες σχέσεις διάφορων δατιανών τφος πάγια περιουσιακά στοιχεία, πωλήσεις ή άλλα οικονομικά μεγέθη και η οικονομική ανάλυση αρκετών από αυτούς είναι δυνατή μόνο από τους εσωτερικούς οικονομικούς αναλυτές, λόγω πρόσβασης στα απαραίτητα πληροφοριακά δεδομένα. Η μελέτη των αριθμοδεικτών δαπανών λειτουργίας; ν' Παρέχει ένδειξη της πολιτικής κατανομής των δαπανών λειτουργίας μιας οικονομικής μονάδας από τη διοίκηση. ν' Παρέχει ένδειξη της αποτελεσματικότητας της διοίκησης έναντι των δαπανών αυτών. Βοηθάει τη σύγκριση με τα καθορισθέντα από τη διοίκηση πρότυπα και τη διερεύνηση των αποκλίσεων τους. Οι βασικότεροι αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργίας είναι: 1; Αριθμοδείκτης απόσβεσης παγίων. 2. Αριθμοδείκτης αποσβέσεων προς πωλήσεις. 3. Αριθμοδείκτης λειτουργικών εξόδων. 4. Αριθμοδείκτης εξόδων λειτουργίας προς πωλήσεις 5. Αριθμοδείκτης κάλυψης επενδύσεων 6. Αοιποί αριθμοδείκτες δαπανών λειτουργίας 2.5.5 Αριθμοδείκτες οικονομικής διάρθρωσης και βιωσιμότητας Αριθμοδείκτες οικονομικής διάρθρωσης είναι εκείνοι που αφορούν την διάρθρώση, τα είδη και τις μορφές κεφαλαίων που χρησιμοποιεί για τη χρηματοδότηση της μια οικονομική μονάδα, όπως ίδια κεφάλαια ( μόνιμα) και ξένα (δανειακά) μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα, καθώς και την ικανότητα της να ανταποκρίνεται στην κάλυψη των μακροχρόνιων αυτών υποχρεώσεων. Τα ίδια κεφάλαια είναι εκείνα που επωμίζονται τον επιχειρηματικό κίνδυνο που αναπόφευκτα υπάρχει σε κάθε επιχείρηση. Το χαρακτηριστικό των ίδιων κεφαλαίων είναι ότι δεν έχουν ορισμένο χρόνο επιστροφής ούτε εξασφαλισμένη απόδοση, δεδομένου ότι η διανομή μερίσματος στους μετόχους εξαρτάται από την απόφαση της διοικήσεως και της γενικής συνελεύσεως των μετόχων. 27

Τα ίδια κεφάλαια επειδή θεωρούνται μόνιμα, επενδύονται κατά κανόνα σε μακροχρόνιες επενδύσεις και εκτίθενται σε τιερισσότερους κινδύνους από ότι τα δανειακά. Αντίθετα, τα δανειακά κεφάλαια πρέπει να εξοφληθούν προσαυξημένα από τους τόκους τους σε τακτά χρονικά διαστήματα, ανεξάρτητα από την οικονομική θέση της επιχείρησης.σε περίπτωση που μια ετηχείρηση δεν είναι σε θέση να εξοφλήσει τις υποχρεώσεις, που απορρέουν από τη χρησιμοποίηση των ξένων κεφαλαίων (επιστροφή κεφαλαίων και πληρωμή τόκων ), θα έχει σαν συνέπεια να υποστούν ζημία τα ίδια κεφάλαια αυτής. Όσο μεγαλύτερη είναι η αναλογία των ξένων κεφαλαίων, στο σύνολο των κεφαλαίων μιας ετηχείρησης, τόσο περισσότερο χρεωμένη εμφανίζεται αυτή και τόσο μεγαλύτερες είναι οι σταθερές επιβαρύνσεις και υποχρεώσεις της για την εξόφληση τους.υπάρχει δηλαδή μεγάλη πίεση στην επιχείρηση για την πληρωμή τόκων και την ετηστροφή των δανειακών κεφαλαίων, όταν αυτά καταστούν ληξιπρόθεσμα. Η τιίεση αυτή είναι περισσότερο αισθητή σε περίπτωση που σημειωθεί κάμψη των πωλήσεων και των κερδών της επιχειρήσεως. Άρα μπορούμε να πούμε ότι μέσω των αριθμοδεικτών αυτών αναλύεται η άριστη διάρθρωση των κεφαλαίων για μια οικονομική μονάδα. I. Η διάρθρωση αυτή βασικά εξαρτάται από: II. Τα γενικά έξοδα του κλάδου III. Την ανάλυση των περιουσιακών στοιχείων IV. Τη δυναμικότητα των κερδών V. Το βαθμό σταθερότητας των κερδών VI. Τη μελλοντική προοπτική Συνήθως οι βιομηχανικές οικονομικές μονάδες προτιμούν τα ίδια κεφάλαια σαν βασικό στοιχείο της διάρθρωσης κεφαλαίων,ενώ η παροχή υπηρεσιών τα ξένα (δανειακά). Η πολιτική που ακολουθεί η διοίκηση κάθε οικονομικής μονάδας ως προς την άριστη διάρθρωση των κεφαλαίων είναι η μεγιστοποίηση της αξίας της ή η ελαχιστοποίηση του κόστους των κεφαλαίων της.

Οι παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις της διοίκησης μιας οικονομικής μονάδας για τη διατήρηση μιας δεδομένης διάρθρωσης κεφαλαίων είναι; Ο επιχειρηματικός κίνδυνος. Αυτός υπάρχει σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες και συνδέεται άμεσα με το είδος της επιχείρησης.όσο μεγαλύτερος είναι ο επιχειρηματικός κίνδυνος τόσο χαμηλότερος πρέπει να είναι ο αριθμοδείκτης δανειακής ετηβάρυνσης. Η θέση της ετηχειρήσεως από άποψη φορολογίας. Όπως είναι γνωστόν οι τόκοι των δανείων που χρησιμοποιούνται στην οικονομική μονάδα αφαιρούνται από τα κέρδη, με αποτέλεσμα τη μείοοση του φορολογητέου ποσού και του κόστους δανεισμού ανάλογα με το συντελεστή φορολογίας κάθε επιχείρησης. Η ικανότητα της επιχειρήσεως να αντλεί κεφάλαια με επωφελείς για αυτήν όρους ακόμη και κάτω από δύσκολες συνθήκες. Εδώ απαιτείται από τις οικονομικές μονάδες ανοδικός κύκλος εργασιών καθώς δε και δυναμικούς ισολογισμούς. Για την ανάλυση και μελέτη της μακροχρόνιας οικονομικής κατάστασης μιας οικονομικής μονάδας χρησιμοποιούνται συνήθως οι εξής αριθμοδείκτες: 1. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς συνολικά κεφάλαια 2. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς δανειακά κεφάλαια 3. Αριθμοδείκτης ιδίων κεφαλαίων προς πάγια 4. Αριθμοδείκτης κυκλοφορούντος ενεργητικού προς συνολικές υποχρεώσεις 5. Αριθμοδείκτης παγίων προς μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις ό.αριθμοδείκτης κάλυψης τόκων (χρηματοοικονομικών εξόδων), 2.5.6 Αριθμοδείκτες Επενδύσεων Επενδυηκοί αριθμοδείκτες είναι εκείνοι που απεικονίζουν την πολιτική διανομής των καθαρών κερδών, την αξία της μετοχής και το ττεριθώριο αυτοχρηματοδότησης μιας οικονομικής μονάδας. Οι αριθμοδείκτες επενδύσεων χρησιμοποιούνται εκτός από τη διοίκηση της οικονομικής μονάδας και τους χρηματιστηριακούς οικονομικούς αναλυτές και από

τους μετόχους και επενδυτές για να αποφασίσουν αν πρέπει να αγοράσουν ή να διατηρήσουν τους μετοχικούς τίτλους μιας οικονομικής μονάδας. Κατά τον προσδιορισμό των αριθμοδεικτών γίνεται συσχετισμός της τρέχουσας τιμής των μετοχών μιας οικονομικής μονάδας με τα κατά μετοχή μεγέθη της κατάστασης του ισολογισμού,της κατάστασης λογαριασμού ατιοτελεσμάτων χρήσης και την κατάσταση του ττίνακα διάθεσης αποτελεσμάτων. Η αναφορά σε κατά μετοχή σχέσεις είναι χρήσιμη από πρακτικής άποψης, διότι οι τιμές που αναφέρονται στη χρηματιστηριακή αγορά αφορούν μια μετοχή και όχι συνολικά μεγέθη της ετηχείρησης Οι κυριότεροι επενδυτικοί αριθμοδείκτες είναι οι εξής : 1. Κέρδη κατά μετοχή 2. Μέρισμα κατά μετοχή 3. Μερισματική απόδοση μετοχής 4. Ποσοστό διανεμόμενων κερδών 5*. Μερισματική απόδοση ιδίων κεφαλαίων 6. Κάλυψη καταβαλλόμενων μερισμάτων 7. Εσωτερική αξία μετοχής 8. Λόγος χρηματιστηριακής τιμής προς κέρδη ανά μετοχή 9. Χρηματιστηριακή τιμή προς κέρδη ανά μετοχή 10. Ταμειακής ροής ανά μετοχή 11. Απόδοσης μετοχής σε ταμειακή ροή 12. Ποσοστό αυτοχρηματοδότησης 13. Διάρκεια εξόφλησης επενδύσεων 14. Απόσβεση κατά μετοχή

2.6 Προβλήματα στη χρήση αριθμοδεικτών Παρόλο της μεγάλης χρησιμότητας που παρουσιάζει η ανάλυση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων μέσω αριθμοδεικτών δεν θα πρέπει να αγνοήσουμε και ορισμένα προβλήματα τα οποία δυσχεραίνουν τη χρησιμοποίηση τους. Αυτά είναι: 1 Δυσκολία στην επιλογή αριθμοδεικτών Η ουσιαστική ανάλυση των ισολογισμών και των καταστάσεων αποτελεσμάτων χρήσης προϋποθέτει και κάποια λογική επιλογή των εκάστοτε υπολογιζόμενων αριθμοδεικτών.τούτο διότι σε τίποτα δεν ωφελεί ο μεγάλος αριθμός των αριθμοδεικτών, οι οποίοι δεν αξιοποιούνται συστηματικά.αντίθετα, ο υπολογισμός των τιερισσότερο αντιπροσωτιευτικών και συστηματικών αριθμοδεικτών αποτελεί το κατάλληλό μέσο στην ανάλυση των λογιστικών καταστάσεων και στη λήψη των σχετικών αποφάσεων των διοικήσεων των επιχειρήσεων. 2 Ύπαρξη υποκειμενικού παράγοντα. Συνδέεται άμεσα με το προηγούμενο γιατί κάθε ομάδα ατόμων που σχετίζονται με την επιχείρηση ευνοούν την ετηλογή και υπολογισμό διαφόρων αριθμοδεικτών ανάλογα με τον ετηδιωκόμενο σκοπό. Επομένως υπεισέρχεται και προσωπική άποψη του εκάστοτε αναλυτή για την επιλογή εκείνων των αριθμοδεικτών που πιστεύουν ότι θα αποδώσουν καλύτερα την πραγματική εικόνα της επιχείρησης 3 Δυσχέρεια στη σύγκριση των αριθμοδεικτών μιας ετηχείρησης μιε τους αντίστοιχους αριθμοδείκτες του μέσου όρου του κλάδου. Η σύγκριση με τους αριθμοδείκτες του μέσου όρου του κλάδου παρόλο ότι είναι μια καλή πρακτική έχει το μειονέκτημα ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμοι τέτοιοι αριθμοδείκτες, που να καταρτίζονται από μια έγκυρη πηγή. 2.7 Κεφάλαιο Κίνησης Η μελέτη του μεγέθους του κεφαλαίου κίνησης είναι μεγάλης σημασίας για μια οικονομική μονάδα, γιατί άμεσα συνδέεται με τις λειτουργικές της ανάγκες και είναι το πιο συνηθισμένο μέσο μέτρησης της βραχυχρόνιας ρευστότητας γι αυτό και 31

η ανεπάρκεια ή η κακή διαχείριση του αποτελεί μια από τις σπουδαιότερες αιτίες πτωχεύσεως ή προβληματικότητας. Το κεφάλαιο κίνησης το διακρίνουμε στο μόνιμο και στο προσωρινό ή μεταβλητό. Το μόνιμο κεφάλαιο κίνησης είναι ίσο με το ελάχιστο απαιτούμενο ύψος του συνολικού κεφαλαίου κίνησης ( περιουσιακά στοιχεία κυκλοφορούντος ενεργητικού συν μεταβατικοί λογαριασμοί ενεργητικού), και ιδιαίτερα σε αποθέματα και απαιτήσεις που χρειάζονται μια οικονομική μονάδα για τη απρόσκοπτη λειτουργία της (safety level), το οποίο πρέπει να χρηματοδοτείται, κατά αρχή με τα ίδια κεφάλαια ή και από τα ξένα κεφάλαια μακράς διάρκειας (διαρκή κεφάλαια). Το προσωρινό ή μεταβλητό κεφάλαιο κίνησης αποτελεί και τοτιοθετείται στο μέρος εκείνο του συνολικού κεφαλαίου κίνησης, το ύψος του οποίου εξαρτάται από τη φύση και τις λειτουργικές ανάγκες μιας οικονομικής μονάδας, και χρηματοδοτείται από κεφάλαια βραχείας διάρκειας (προμηθευτές, τράπεζες). * Το κεφάλαιο κίνησης σαν μέσο μέτρησης της ρευστότητας το διακρίνουμε κατά βαθμό επάρκειας σε : Υπερεπαρκή Άριστο Υποεπαρκή ν' Ανεπαρκή Η υπερεπάρκεια του κεφαλαίου κίνησης αδρανοποιεί (ακινητοποιεί) την χρησιμότητα των διαθέσιμων μιας οικονομικής μονάδας, με αρνητική επίπτωση στην αποδοτικότητα. Η υποεπάρκεια μειώνει την ικανότητα πληρωμών, η δε ανεπάρκεια οδηγεί στην πλήρη παύση των πληρωμών. Οι κυριότεροι παράγοντες που προσδιορίζουν τις ανάγκες σε κεφάλαιο κίνησης είναι: 1. Το είδος και η φύση των εργασιών της οικονομικής μονάδας. 2. Η παραγωγική διαδικασία. 3. Η επέκταση του κύκλου εργασιών. 4. Η ταχύτητα είσπραξης απαιτήσεων. 5. Η ταχύτητα κυκλοφορίας αποθεμάτων. 6. Ο βαθμός εποχικότητας. 7. Οι συνθήκες ανταγωνισμού. 32

8. Ο βαθμός κινδύνου της αξίας των κυκλοφοριακών στοιχείων. 9. Ο ετηχειρηματικός κίνδυνος. 10. Η μερισματική πολιτική. Επίσης θα ήταν σκόπιμο να αναφέρουμε τις κυριότερες πηγές κεφαλαίου κίνησης. Αυτές είναι; Οι πωλήσεις και τα διάφορα άλλα έσοδα που προέρχονται από τη δραστηριότητα της οικονομικής μονάδας και τα οποία αυξάνουν τα ρευστά διαθέσιμά, ή τις απαιτήσεις της, ή και τα δύο. ν' Τα κέρδη από έσοδα κεφαλαίων, λογαριασμός 76, (συμμετοχές, χρεόγραφά, δανεισμός ή καταθέσεις σε τρίτους). λ Οι πωλήσεις πάγιων περιουσιακών στοιχείων ν' Η αύξηση κεφαλαίου με έκδοση νέων μετοχών ν' Η προσφυγή στο μακροχρόνιο δανεισμό με έκδοση τίτλων ομολογιακών δανείων (λογαριασμοί 45.00-45.05) ν' Οι βραχυπρόθεσμες τραπεζικές χρηματοδοτήσεις ( λογαριασμός 52) ν' Οι παρεχόμενες πιστώσεις από τους προμηθευτές (λογαριασμός 50). Η δε σημασία του κεφαλαίου κίνησης έγκειται στα παρακάτω : ί* Δείχνει τι απομένει σ αυτήν μετά την εξόφληση των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων της. Παρέχει ένδειξη του βαθμού ικανότητας να ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Αποτελεί δείκτη της οικονομικής ευρωστίας και ομαλής λειτουργίας της, στο παρόν και στο μέλλον. Είναι το πιο συνηθισμένο μέσο μέτρησης της ρευστότητας της. Όταν είναι μηδενικό ή αρνητικό μπορεί να έχει δυσμενείς ετηπτώσεις και να οδηγήσει σε αδυναμία κάλυψης των τρέχουσων υποχρεώσεων της σε περίοδο οικονομικής ύφεσης.