ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ
Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη σο ζθνπό ηελ αληηκεηώπηζε ησλ γλσζηώλ ηεξεδνληθώλ παξαγόλησλ, κε έκθαζε ζε απηνύο πνπ έρνπλ δεηρηεί σο επηβαξπληηθνί γηα ην ζπγθεθξηκέλν άηνκν, κέζα από ηνλ πξνζδηνξηζκό ηνπ ηεξεδνληθνύ ηνπ θηλδύλνπ. ηόρνη ηνπ όπνηνπ ζρεδίνπ αληηκεηώπηζεο αθνινπζεζεί είλαη: ε κεηαθίλεζε ηνπ αηόκνπ ζε νκάδα ρακειόηεξνπ ηεξεδνληθνύ θηλδύλνπ, αλ βξίζθεηαη ζηελ πςειή ή κέζε, ε πξόιεςε εκθάληζεο λέσλ ηεξεδόλσλ, ε αλαραίηηζε εμέιημεο αξρόκελσλ ηεξεδόλσλ θαζώο θαη ε απελεξγνπνίεζε ελεξγώλ ηεξεδόλσλ πνπ δελ έρνπλ ζρεκαηίζεη, ώζηε λα απνθεπρζεί ε αλάγθε απνθαηάζηαζεο, ε κείσζε ηνπ ξπζκνύ εμέιημεο ελεξγώλ ηεξεδόλσλ, έηζη ώζηε ε απνθαηάζηαζε ηνπο λα πξαγκαηνπνηεζεί κε ηελ κηθξόηεξε δπλαηή απνθνπή νδνληηθώλ ηζηώλ θαη ε απνθαηάζηαζε ησλ αλνηθηώλ θνηινηήησλ κε ην ζπληεξεηηθόηεξν δπλαηό ηξόπν. Οη ζηόρνη απηνί επηηπγράλνληαη κέζα από ηελ εθαξκνγή ελόο ζπλόινπ γεληθώλ κέηξσλ, ηα νπνία θιηκαθώλνληαη κε θξηηήξην ηελ νκάδα ηεξεδνληθνύ θηλδύλνπ. Με απηά ηα κέηξα επηδηώθεηαη ε ηξνπνπνίεζε κηαο επηβαξπληηθήο θαηάζηαζεο, ε αληηκεηώπηζε, κε θαηάιιεια κέηξα, κηαο κε αληηζηξεπηήο θαηάζηαζεο ή ηξνπνπνίεζε κηαο ζπκπεξηθνξά. Σα κέηξα είλαη: ε εθπαίδεπζε ζηε ζηνκαηηθή πγηεηλή, νη ζπκβνπιέο δίαηηαο, ε ιήςε θζνξίνπ από δηάθνξεο πεγέο (οδονηόκρεμα, θθοριούχα ζηομαηοπλύμαηα, θθορίωζη, θθοριούχα βερνίκια), ε εθαξκνγή παξαγόλησλ (π.ρ CPP-ACP), ε θάιπςε νπώλ θαη ζρηζκώλ θαη ε έληαμε ησλ αζζελώλ ζε νξγαλσκέλν ζύζηεκα επαλεμεηάζεσλ. Η δηαρείξηζε ηεο ηεξεδόλαο πεξηγξάθεηαη ζρεκαηηθά ζηνπο παξαθάησ πίλαθεο θαη αλαθέξεηαη ηόζν ζηα πξνιεπηηθά κέηξα όζν θαη ζηελ αληηκεηώπηζε ηεξεδνληζκέλσλ δνληηώλ (κε θξηηήξηα δηάγλσζεο ηα ICDAS II) ζε ζρέζε κε ηελ νκάδα ηεξεδνληθνύ θηλδύλνπ:
Πξνιεπηηθά κέηξα Οδεγίεο ζηνκαηηθήο πγηεηλήο (ΟΤ) Γεληθέο ζπκβνπιέο δίαηηαο (Γ) Τνπηθή εθαξκνγή θζνξίνπ/1θνξά αλά έηνο Εληζρπκέλεο Οδεγίεο ζηνκαηηθήο πγηεηλήο (ΔΟΤ) Γεληθέο ζπκβνπιέο δίαηηαο (Γ) Κάιπςε νπώλ θαη ζρηζκώλ (ΚΟΣ ) πξναηξεηηθή ζε δόληηα κε βαζηέο αύιαθεο Εληζρπκέλεο νδεγίεο ζηνκαηηθήο πγηεηλήο (ΔΟΤ) Αλάιπζε θαη ζπκβνπιέο δίαηηαο Τνπηθή εθαξκνγή θζνξίνπ (1,23 % NaF δειέ) ή ελαζβεζηησηηθνύ παξάγνληα (CPP-ACP) / 1 θνξά αλά 3 κήλεο (1,23 % NaF δειέ) Επαλεμέηαζε 1 θνξά αλά 12 κήλεο Τνπηθή εθαξκνγή θζνξίνπ/1 θνξά αλά εμάκελν (1,23 % NaF δειέ) Επαλεμέηαζε 1 θνξά Κάιπςε νπώλ θαη ζρηζκώλ (ΚΟΣ) ππνρξεσηηθή ζε δόληηα κε βαζηέο αύιαθεο Επαλεμέηαζε 1 θνξά αλά 3 κήλεο Μέηξα ζε εηδηθνύο αζζελείο* (π.ρ. μεξνζηνκηθνί, νγθνινγηθνί) ΟΤ: Βνύξηζηζκα 2 θνξέο εκεξεζίσο (θαηά πξνηίκεζε πξσί θαη βξάδπ) κε θζνξηνύρν νδνληόπαζηα (1000 ppm). Φξήζε κέζσλ κεζνδόληηνπ θαζαξηζκνύ (νδνληηθό λήκα, κεζνδόληην, όπνπ απαηηείηαη). ΔΟΤ: Βνύξηζηζκα 2 θνξέο εκεξεζίσο (θαηά πξνηίκεζε πξσί θαη βξάδπ) κε θζνξηνύρν νδνληόπαζηα (5000 ppm). Γ: Απνθπγή ζαθραξνύρσλ ηξνθώλ (γιπθά, θαξακέιεο, θ.η.ι.), πνηώλ (θαθέο, ηζάτ θ.η.ι.), αλαςπθηηθώλ, snacks ζηα ελδηάκεζα ησλ γεπκάησλ. Φξήζε κέζσλ κεζνδόληηνπ θαζαξηζκνύ (νδνληηθό λήκα, κεζνδόληην, όπνπ απαηηείηαη). Φξήζε θζνξηνύρσλ δηαιπκάησλ (0,05 %NaF, 1 θνξά ηελ εκέξα ή 0,2%NaF, 1 εβδνκάδα) ζε δηαθνξεηηθό ρξόλν από ην βνύξηζηζκα. Βνύξηζηζκα δνληηώλ αλ ιεθζνύλ απηέο νη ηξνθέο ζηα ελδηάκεζα ησλ γεπκάησλ. Η εκεξήζηα δηαηξνθή λα πεξηιακβάλεη ηπξί, γάια, ιαραληθά. Μέηξα ζε εηδηθνύο αζζελείο* Υπνθαηάζηαηα ζάιηνπ ζε μεξνζηνκηθνύο αζζελείο, Μάζεκα ηζίριαο μπιηηόιεο (2 θνκκάηηα / επί 5 min / 5 x εκεξήζηα). Πξναηξεηηθά Σηνκαηόπιπκα ρισξεμηδίλεο (0.12 %), 15 ml επί 30s θαζεκεξηλά πξηλ ηνλ ύπλν - δηάξθεηα 2 ή 3 εβδνκάδεο ή δειέ ρισξεμηδίλεο 1% - δηάξθεηα 2 εβδνκάδεο
Σεξεδόλεο Οπώλ θαη ρηζκώλ Βαζκόο 1 θαη 2 Βαζκόο 3 Βαζκόο 4,5,6 ΚΟΣ ΚΟΣ ΚΟΣ
Σεξεδόλεο Λείσλ Δπηθαλεηώλ Βαζκόο 1 θαη 2 Βαζκόο 3 Βαζκόο 4,5,6 βεξληθηνύ (5% NaF ) ή παξαγόλησλ(cpp- ACP) κε παξαγόλησλ Σεξεδόλεο Όκνξσλ Δπηθαλεηώλ
Σεξεδόλεο όκνξσλ επηθαλεηώλ Βαζκόο 1 θαη 2 Βαζκόο 3 Βαζκόο 4,5,6 λήκα θαζεκεξηλά γηα 20 λήκα θαζεκεξηλά γηα 20 λήκα θαζεκεξηλά γηα 20 παξαγόλησλ Σεξεδόλεο Ρίδαο
Σεξεδόλεο ξηδώλ Βαζκόο 1 Βαζκόο 2