ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΛΩΝΕΙΑΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Άμεση φορολογία, φορολογικός συντονισμός, οικονομική ανάλυση και αξιολόγηση Πολιτική & συνεργασία στον τομέα της άμεσης φορολογίας Βρυξέλλες, 3 Σεπτεμβρίου 2014 TAXUD.D.2 (2014) 3179327 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΔΙΑΒΟΥΛΕΥΣΗ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗ: ΧΡΗΣΗ ΑΡΙΘΜΟΥ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΗΤΡΩΟΥ ΤΗΣ ΕΕ (ΑΦΜ) Σημείωση: Το παρόν έγγραφο δημοσιεύεται αποκλειστικά για πληροφόρηση. Σκοπός του είναι η σύνοψη των απαντήσεων των ενδιαφερομένων μερών. Το παρόν έγγραφο δεν εκφράζει απαραιτήτως τις απόψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και δεν θα πρέπει να εκληφθεί ως δέσμευση της Επιτροπής για την ανάληψη οιασδήποτε επίσημης πρωτοβουλίας στον εν λόγω τομέα. Δεν πρόκειται ούτε να αντιπροσωπεύσει ούτε να προδικάσει τυχόν επίσημη πρόταση της Επιτροπής. Commission européenne/ευρωπαϊκή Επιτροπή, 1049 Bruxelles/Brussel, BELGIQUE/BELGIË Τηλ. + 32 229-91111 taxud-d2-eutin@ec.europa.eu
1. ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΦΑΚΕΛΟΥ Στις 25 Φεβρουαρίου 2013, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Φορολογίας και Τελωνειακής Ένωσης, άρχισε δημόσια διαβούλευση 1 στην ιστοσελίδα της σχετικά με τη χρήση ευρωπαϊκού αριθμού φορολογικού μητρώου (ΑΦΜ της ΕΕ). Η ενδεχόμενη καθιέρωση ΑΦΜ της ΕΕ είχε προταθεί στο σχέδιο δράσης 2 που ενέκρινε η Επιτροπή στις 6 Δεκεμβρίου 2012, το οποίο έχει ως εξής: «Οι αριθμοί φορολογικού μητρώου θεωρείται ότι αποτελούν το καταλληλότερο μέσο ταυτοποίησης των φορολογουμένων στο πλαίσιο της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών. Οι εθνικοί ΑΦΜ, ωστόσο, έχουν δημιουργηθεί σύμφωνα με εθνικούς κανόνες οι οποίοι διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους και δυσχεραίνουν την ορθή ταυτοποίηση και καταχώριση αλλοδαπών ΑΦΜ από τρίτα μέρη (χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, εργοδότες, άλλα) καθώς και τη διαβίβαση των εν λόγω πληροφοριών από τις φορολογικές αρχές ενός κράτους στις φορολογικές αρχές άλλων κρατών. Η δημιουργία ενός ΑΦΜ της ΕΕ πιθανόν να αποτελεί την καταλληλότερη λύση για το ξεπέρασμα των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν επί του παρόντος τα κράτη μέλη για την ορθή ταυτοποίηση όλων των φορολογουμένων τους (φυσικών και μη φυσικών προσώπων) οι οποίοι ασκούν διασυνοριακές δραστηριότητες. Το αν ο αριθμός αυτός θα είναι ένας μοναδικός αριθμός της ΕΕ ή θα αποτελεί προσθήκη ενός κωδικού ταυτοποίησης της ΕΕ στους υφιστάμενους εθνικούς ΑΦΜ θα πρέπει να διερευνηθεί περαιτέρω, όπως θα πρέπει να εξετασθούν και τυχόν συνδέσεις με άλλα υφιστάμενα συστήματα καταχώρισης και ταυτοποίησης της ΕΕ. Παρά το γεγονός ότι η ιδέα ενός ΑΦΜ της ΕΕ είναι απλή, η εφαρμογή της αποτελεί σύνθετο ζήτημα για το οποίο απαιτείται σταδιακή προσέγγιση. Τον Μάρτιο του 2013 θα ξεκινήσει δημόσια διαβούλευση. Θα ακολουθήσει υποβολή νομοθετικής πρότασης, η οποία απαιτεί περαιτέρω ενδελεχή έρευνα και ισχυρή στήριξη από τα κράτη μέλη. Ένα πρώτο βήμα θα ήταν, πιθανώς, η περαιτέρω ανάπτυξη της πύλης της ΕΕ για τον ΑΦΜ «TIN on EUROPA», με τη οποία θα καθίσταται δυνατός ο έλεγχος της εγκυρότητας των εθνικών ΑΦΜ μέσω της σύνδεσης της εν λόγω εφαρμογής με τις βάσεις δεδομένων των κρατών μελών.» Η δημόσια διαβούλευση αποσκοπούσε στη συλλογή απαντήσεων από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη ώστε οι δράσεις που θα προτείνονταν να μεθερμηνευθούν, ενδεχομένως, σε συγκεκριμένη νομοθετική πρόταση. Το θέμα παρουσιάσθηκε λεπτομερώς σε έγγραφο διαβούλευσης, ενώ σε χωριστό ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο προσδιορίσθηκαν τα θέματα και τα εξειδικευμένα ερωτήματα στα οποία οι υπηρεσίες της Επιτροπής ζητούσαν απαντήσεις. Με τα ερωτήματα διερευνήθηκε το πιθανό πεδίο εφαρμογής ενός ΑΦΜ της ΕΕ (τόσο όσον αφορά τις σχετικές δραστηριότητες όσο και τους φορολογούμενους), οι πρακτικές πτυχές του (συμπεριλαμβανομένης της ενδεχόμενης απλούστευσης και 1 2 http://ec.europa.eu/taxation_customs/common/consultations/tax/2013_eutin_en.htm Ανακοίνωση (COM(2012)722 τελικό) της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο - Σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της καταπολέμησης της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής 2
της σταδιακής προσέγγισης), ο σχεδιασμός και η λειτουργία του, καθώς και τα διάφορα νομικά θέματα (συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των δεδομένων). 2. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ Συνολικά, υποβλήθηκαν 84 απαντήσεις στα ηλεκτρονικά ερωτηματολόγια. Η Επιτροπή δημοσίευσε όλες τις απαντήσεις στην ιστοσελίδα της, εκτός από τέσσερις, τις οποίες οι εισηγητές τους ζήτησαν να μην δημοσιοποιηθούν. Πρέπει να σημειωθεί ότι, επειδή δεν απάντησαν όλοι οι συμμετέχοντες σε όλες τις ερωτήσεις, ο αριθμός των απαντήσεων ποικίλλει ανά ερώτημα. Καίτοι στην παρούσα συνοπτική έκθεση δεν περιλήφθηκαν όλα τα σχόλια, αναλύθηκαν όλες οι απαντήσεις. Ένας μικρός αριθμός απαντήσεων που παραλήφθηκαν σε ελεύθερη μορφή (π.χ. με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, με επιστολή) είτε κατά τη διάρκεια της περιόδου διαβούλευσης είτε μετά τη λήξη της προθεσμίας, δεν εξετάζονται στην παρούσα έκθεση. Το διάγραμμα 1 παρουσιάζει την κατανομή των 84 απαντήσεων ανά τύπο συμμετέχοντος: Πολίτης 37 Μη φορολογική επαγγελματική πείρα 13 Φορολογική επαγγελματική πείρα στον ιδιωτικό τομέα 12 Φορολογική επαγγελματική πείρα στον δημόσιο ή μη κερδοσκοπικό τομέα 9 Φορολογική επαγγελματική πείρα και στον ιδιωτικό και στον δημόσιο ή μη κερδοσκοπικό τομέα 3 Μη καταχωρισμένος φορέας 6 Επιχειρηματικός οργανισμός 2 Ιδιωτική εταιρεία 1 Πανεπιστημιακοί 2 Μη κυβερνητική οργάνωση 1 Καταχωρισμένος οργανισμός 39 Επιχειρηματικός οργανισμός 7 Ιδιωτική εταιρεία 1 Φοροτεχνικός 28 Μη κυβερνητική οργάνωση 2 Άλλοι 1 Δημόσια αρχή 2 Φορολογική διοίκηση 2 Γενικό σύνολο 84 Διάγραμμα 1: Συνολικός αριθμός απαντήσεων ανά τύπο συμμετέχοντος 26 από τις 28 απαντήσεις που παραλήφθηκαν από εγγεγραμμένους φοροτεχνικούς προέρχονταν από την ίδια επιχείρηση η οποία εκπροσωπείται σε 26 κράτη μέλη της ΕΕ. Επειδή οι απόψεις διέφεραν από χώρα σε χώρα, οι 26 απαντήσεις δικαιολογημένα θεωρήθηκαν ως ατομικές απαντήσεις στην παρούσα έκθεση. Ο μεγαλύτερος αριθμός απαντήσεων προήλθε από τη Γερμανία (13), την Πολωνία (8), το Βέλγιο (7), την Ισπανία (6), τη Γαλλία (6), την Ιταλία (6), τη Ρουμανία (5) και το Ηνωμένο Βασίλειο (5), όπως φαίνεται και από το διάγραμμα 2: 3
AT - Aυστρία BE - Βέλγιο BG - Bουλγαρία CY - Κύπρος CZ - Τσεχική DE - Γερμανία DK - Δανία EE - Εσθονία EL - Ελλάδα ES - Ισπανία FI - Φινλανδία FR - Γαλλία HR - Κροατία HU - Ουγγαρία IE - Ιρλανδία IT - Ιταλία LT - Λιθουανία LU - Λουξεμβούργο LV - Λεττονία MT - Μάλτα NL - Κάτω Χώρες PL - Πολωνία PT - Πορτογαλία RO - Ρουμανία SE - Σουηδία SI - Σλοβενία SK - Σλοβακία UK - Ηνωμένο Άλλη 14 12 10 8 6 4 2 0 Πολίτης Μη Κυβ. Οργ. Κυβ. Οργ. Δημόσια αρχή Διάγραμμα 2: Συνολικός αριθμός απαντήσεων ανά χώρα και ανά τύπο συμμετέχοντος Τα χαρακτηριστικά των συμμετεχόντων και η γεωγραφική τους κατανομή δείχνουν ότι, παρά τον περιορισμένο αριθμό των απαντήσεων, η δημόσια διαβούλευση προκάλεσε το ενδιαφέρον σε παντός είδους παράγοντα και σχεδόν σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Ακόμη και αν οι απαντήσεις δεν είναι αντιπροσωπευτικές από στατιστική άποψη, προσφέρουν καλή γενική εικόνα για την κατανόηση του φάσματος των απόψεων για την εδεχόμενη χρήση ενός ΑΦΜ της ΕΕ. 3. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΗΣΕΩΝ 3.1. Σχεδιασμός ενός ΑΦΜ της ΕΕ 3.1.1. Άμεση καθιέρωση ΑΦΜ της ΕΕ αντί σταδιακής προσέγγισης ή εναλλακτικές λύσεις Για 42 από τους συμμετέχοντες (52,50%), η προτιμώμενη επιλογή, μεταξύ εκείνων που εξετάζονται, ήταν η άμεση (δηλ. μη σταδιακή) καθιέρωση ΑΦΜ της ΕΕ. Στα επιχειρήματα που προβλήθηκαν περιλαμβάνεται η ευκολότερη ταυτοποίηση επιχειρήσεων και φορολογουμένων, η μείωση του κόστους με την πάροδο του χρόνου τόσο για τις φορολογικές διοικήσεις όσο και για τις επιχειρήσεις, η ενίσχυση της διαφάνειας στις οικονομικές δραστηριότητες και τις δημόσιες συμβάσεις και η μείωση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής. 38 συμμετέχοντες (47,50%) εξέφρασαν την προτίμησή τους για μια σταδιακή προσέγγιση ή εναλλακτικές λύσεις. Τα κύρια επιχειρήματα υπέρ των εναλλακτικών λύσεων είναι: συγκεκριμένα για τους ενδιαφερόμενους τα αρχικά έξοδα εγκατάστασης και τα τακτικά έξοδα, η πολυπλοκότητα ενός ΑΦΜ της ΕΕ, τα προβλήματα προστασίας των δεδομένων, οι διαφορές στις εθνικές φορολογικές νομοθεσίες. Για τους λόγους αυτούς, αρκετοί συμμετέχοντες υποστήριξαν ότι πρέπει να πραγματοποιηθεί εκτίμηση των επιπτώσεων και συνέστησαν να εξετασθούν οι εξής εναλλακτικές λύσεις: βελτίωση της υπάρχουσας πύλης για τους εθνικούς ΑΦΜ, εντατικοποίηση της άμεσης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών, 4
σύνδεση των εθνικών βάσεων δεδομένων, στήριξη στα υπάρχοντα συστήματα ταυτοποίησης όπως οι αριθμοί ΦΠΑ ή EORI 3 ή περιορισμός της χρήσης του ΑΦΜ της ΕΕ σε ορισμένους φόρους ή δραστηριότητες. 3.1.2. Ένας μοναδικός ΑΦΜ της ΕΕ αντί ενός επιπλέον αριθμού του υπάρχοντος εθνικού ΑΦΜ 54 από τους συμμετέχοντες (72,00%) εξέφρασαν την προτίμησή τους για έναν μοναδικό ΑΦΜ της ΕΕ, ενώ 21 συμμετέχοντες (28,00%) έκριναν ότι ο ΑΦΜ της ΕΕ θα μπορούσε να βασιστεί στους υφιστάμενους εθνικούς ΑΦΜ. 3.1.3. Απλούστευση με ενοποίηση ή εναρμόνιση με άλλους υπάρχοντες αριθμούς διεθνούς αναγνώρισης 39 από τους συμμετέχοντες (46,40%) επεσήμαναν ότι κατά τη γνώμη τους η απλούστευση είναι δυνατή με την ενοποίηση ή την εναρμόνιση με άλλους υπάρχοντες αριθμούς διεθνούς αναγνώρισης. Ο αριθμός ΦΠΑ κρίθηκε ως ο πλέον κατάλληλος (89,7%), ακολουθούμενος από τον αριθμό EORI: αρκετοί συμμετέχοντες παρατήρησαν ότι η αντικατάσταση του υπάρχοντος αριθμού ΦΠΑ από έναν μοναδικό ΑΦΜ της ΕΕ θα είχε περιορισμένες επιπτώσεις, διότι οι εταιρείες που είναι ήδη εγγεγραμμένες στα μητρώα ΦΠΑ θα επέφεραν ελάχιστες αλλαγές στα συστήματά τους και θα ήταν αναγκαία λύση μόνον για τις εταιρείες που δεν είναι ακόμη εγγεγραμμένες στο μητρώο. Προτάθηκε επίσης η χρήση των προσωπικών αριθμών κοινωνικής ασφάλισης ή άλλων εθνικών αριθμών ταυτοποίησης (π.χ. ο μοναδικός αριθμός αναγνώρισης προσώπου στη Ρουμανία ή ο αριθμός επιχείρησης στο Βέλγιο). Άλλοι συμμετέχοντες τόνισαν ότι ένας μοναδικός αριθμός (με τον κωδικό της χώρας) θα μπορούσε να είναι πιο πρόσφορος για τις επιχειρηματικές δραστηριότητες, με την προϋπόθεση ότι θα μπορεί να χρησιμοποιείται και στις εγχώριες και στις ενδοενωσιακές συναλλαγές: η καθιέρωση ΑΦΜ της ΕΕ επιπλέον των εθνικών ΑΦΜ θα ήταν μάλλον ανώφελος πρόσθετος διοικητικός φόρτος. Προτάθηκε η δημιουργία ενός διευρωπαϊκού συστήματος παρόμοιου με το VIES 4 (σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τον ΦΠΑ), στο οποίο δεν θα καταγράφονται τα δεδομένα αλλά θα δίνονται κατευθύνσεις στα κράτη μέλη, ώστε να αποφεύγονται νομικής φύσεως προβλήματα σχετικά με την κυριότητα των δεδομένων, η οποία πρέπει να παραμείνει υπό τον έλεγχο των κρατών μελών. 3 4 Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον αριθμό EORI (καταχώριση και αναγνώριση οικονομικού φορέα), μπορείτε να ανατρέξετε: http://ec.europa.eu/ecip/security_amendment/who_is_concerned/index_en.htm Μηχανογραφικό σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με τον ΦΠΑ (V.I.E.S.) για να καταστεί δυνατή η ροή των δεδομένων που τηρούνται εντός των συνόρων. 5
Άλλοι συμμετέχοντες πρότειναν: Χρηματοδότηση των αναγκαίων δραστηριοτήτων σε επίπεδο ΕΕ Έλεγχο της μηχανογραφικής συμβατότητας των διαφόρων εθνικών φορολογικών συστημάτων και διασφάλιση της αμοιβαίας αναγνώρισης του ΑΦΜ της ΕΕ όταν τεθεί σε εφαρμογή Προσθήκη στον ΑΦΜ της ΕΕ του κωδικού της χώρας διαμονής του φορολογουμένου, ο οποίος θα αλλάζει όταν ο φορολογούμενος εγκαθίσταται σε άλλο κράτος μέλος, χωρίς να αλλάζει ο ΑΦΜ του Θέσπιση κοινών κανόνων, διαδικασιών απόδοσης του αριθμού και τυποποιημένων ελέγχων Καταχώριση όλων των κατόχων τραπεζικών λογαριασμών, ιδιοκτητών ακινήτων, πλοιοκτητών, δικαιούχων δημόσιας χρηματοδότησης, συνταξιούχων, εταιρειών κάθε νομικής μορφής, ελεύθερων επαγγελματιών και αγροτών Καταγραφή της χρήσης του ΑΦΜ για ειδικούς φόρους (π.χ. για τον ΦΠΑ, άμεσους φόρους, δασμούς, κ.λπ.). 3.1.4. Επέκταση του συστήματος ΑΦΜ της ΕΕ πέραν των συνόρων της ΕΕ 32 συμμετέχοντες (38,10%) δήλωσαν ότι, προκειμένου να αξιοποιηθούν τα οφέλη ενός ΑΦΜ της ΕΕ με το χαμηλότερο δυνατό κόστος, πρέπει να εξετασθεί εξαρχής η επέκτασή του πέραν των συνόρων της ΕΕ, ενώ 13 συμμετέχοντες (15,5%) ήταν κατά της πρότασης αυτής. Οι συμμετέχοντες υπέρ της επέκτασης επισήμαναν ότι, στο παρόν επιχειρηματικό περιβάλλον, η ανάπτυξη των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων ενδέχεται να συνεπάγεται πράξεις εκτός της ΕΕ σε ποικίλο βαθμό. Συγκεκριμένα, προτάθηκε να επεκταθεί η χρήση του σε κύριους εμπορικούς εταίρους, γειτονικές χώρες και, ιδίως, στις χώρες του ΟΟΣΑ μη μέλη της ΕΕ. Ενθαρρύνθηκε η συνεργασία με οργανισμούς όπως η Γραμματεία του ΟΟΣΑ. Προτάθηκε επίσης η καθιέρωση, μακροπρόθεσμα, ενός παγκόσμιου ΑΦΜ με σκοπό να ενισχυθεί η καταπολέμηση της φορολογικής απάτης και της φοροδιαφυγής και να υποστηριχθεί η διοικητική συνεργασία σε παγκόσμια βάση. 3.2. Πεδίο εφαρμογής ενός ΑΦΜ της ΕΕ 3.2.1. Καλυπτόμενα φορολογικά πεδία Από τις απαντήσεις επιβεβαιώθηκε ότι τα περισσότερα κράτη μέλη χρησιμοποιούν ΑΦΜ ή παρόμοιο αναγνωριστικό αριθμό στη διοίκηση των εθνικών τους φορολογικών υποθέσεων. Οι ΑΦΜ έχουν πρωταρχική σημασία στην ανταλλαγή πληροφοριών, ιδίως στην αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών, διότι διευκολύνουν την άνετη και συστηματική αντιστοίχιση των παραλαμβανόμενων πληροφοριών. Σε επίπεδο ΕΕ, η χρήση ενός ΑΦΜ της ΕΕ πρέπει να εξετασθεί, τουλάχιστον, για ορισμένες κατηγορίες εισοδήματος και κεφαλαίου για τις οποίες χρησιμοποιείται η αυτόματη ανταλλαγή πληροφοριών: εισοδήματα των αποταμιεύσεων υπό ορφή καταβολής τόκων (οδηγία 6
2003/48/EΚ) και εισοδήματα από εργασία, αμοιβές διευθυντών, προϊόντα ασφάλειας ζωής, συντάξεις, κατοχή ακίνητης περιουσίας και εισοδήματα που απορρέουν από αυτή (οδηγία 2011/16/EΕ). Επιπλέον, για να βελτιωθεί η ανταλλαγή πληροφοριών και η αποτελεσματική φορολόγηση, η χρήση ενός ΑΦΜ της ΕΕ, προτάθηκε να εφαρμοσθεί στα ακόλουθα πεδία, τα οποία αφορούν τόσο τους εναρμονισμένους όσο και τους μη εναρμονισμένους φόρους: Φόρο προστιθέμενης αξίας, Ειδικούς φόρους κατανάλωσης για τα οινοπνευματώδη, Ειδικούς φόρους κατανάλωσης για τα προϊόντα καπνού, Φορολόγηση της ενέργειας και της ηλεκτρικής ενέργειας, Πληροφορίες σχετικά με τις ροές κεφαλαίων, Επιχειρηματική δραστηριότητα στις τέχνες και τα σπορ, Τελωνεία, Φορολόγηση των επιχειρήσεων, Φορολογία κερδών κεφαλαίου, Παρακράτηση φόρου στην πηγή, Διεκδίκηση των συμβατικών φορολογικών οφελών, Μερίσματα, Φιλανθρωπικές δωρεές που εκπίπτουν του φόρου, Συγχωνεύσεις, διασπάσεις και μερικές διασπάσεις, Εισφορές ενεργητικού και ανταλλαγές μετοχών που αφορούν εταιρείες διαφορετικών κρατών μελών, Μεταφορά της καταστατικής έδρας ευρωπαϊκής εταιρείας ή ευρωπαϊκής συνεταιριστικής εταιρείας μεταξύ των κρατών μελών, και Έσοδα από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. 3.2.2. Ενδιαφερόμενοι 59 συμμετέχοντες (80,80%) απάντησαν ότι πρέπει να καλύπτονται τόσο οι ιδιώτες όσο και τα μη φυσικά πρόσωπα ή οι οντότητες που μετέχουν σε διασυνοριακές συναλλαγές, ενώ 8 συμμετέχοντες (11,00%) πρότειναν να καλύπτονται μόνον τα μη φυσικά πρόσωπα και 4 (5,50%) πρότειναν να καλύπτονται μόνον οι ιδιώτες. Έγιναν επίσης προτάσεις σχετικά με τη μεταχείριση των μόνιμων εγκαταστάσεων έναντι των κεντρικών γραφείων. Από τη μια πλευρά, επειδή είναι αναγκαίο να προσδιορίζονται και να φορολογούνται χωριστά τα έσοδά τους, για τις μόνιμες εγκαταστάσεις ενδέχεται να απαιτηθεί διαφορετικός ΑΦΜ της ΕΕ από την καταστατική έδρα, προκειμένου να διαχωρίζονται σαφώς οι φορολογικές υποχρεώσεις στις διάφορες χώρες. Ωστόσο, προτάθηκε να μην αποδίδεται εντελώς νέος αριθμός, αλλά παρόμοιος, ο οποίος θα διαφέρει μόνο κατά τους τελευταίους χαρακτήρες. Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι συμμετέχοντες πρότειναν να χρησιμοποιηθεί ο ίδιος ΑΦΜ της ΕΕ με την καταστατική έδρα της εταιρείας, εφόσον πρόκειται για ενιαία νομική οντότητα. Όσον αφορά τις εταιρείες τρίτων χωρών που δραστηριοποιούνται εντός της ΕΕ, η πλειονότητα των συμμετεχόντων (81,13%) τάχθηκαν 7
3.3. Πρακτικά ζητήματα υπέρ είτε ενός ΑΦΜ της ΕΕ που θα αποδίδεται σε επιχειρήσεις της ΕΕ είτε ενός συγκεκριμένου ΑΦΜ της ΕΕ για το εξωτερικό. Μια εναλλακτική πρόταση ήταν οι εταιρείες τρίτων χωρών να διατηρήσουν τον αριθμό ταυτοποίησης της χώρας καταγωγής και να μην λάβουν ΑΦΜ της ΕΕ. Ορισμένοι συμμετέχοντες πρότειναν οι ενώσεις προσώπων που έχουν την ικανότητα να εκτελούν νομικές πράξεις χωρίς να διαθέτουν την ιδιότητα του νομικού προσώπου και άλλοι νομικοί μηχανισμοί, οποιασδήποτε μορφής και χαρακτήρα, να αντιμετωπίζονται όπως οι επιχειρήσεις, οι εταιρείες ή οι ιδιώτες και να έχουν το δικό τους ΑΦΜ της ΕΕ, με ένα πρόθεμα ίσως το οποίο θα υποδεικνύει τη φύση τους. Ωστόσο, άλλοι συμμετέχοντες, πρότειναν να μην συμπεριληφθούν διότι ο όγκος συναλλαγών αυτών των οντοτήτων, σε σύγκριση με τους υπόλοιπους φορολογουμένους, δεν ενέχει υψηλό κίνδυνο μη συμμόρφωσης. Επίσης, αν μια τέτοια οντότητα δεν αποτελεί πρόσωπο υποκείμενο στον φόρο, θα πρέπει να χρησιμοποιείται ο ΑΦΜ κάθε μέλους της ή ένας εκπρόσωπος της ένωσης θα πρέπει να λάβει ειδικό ΑΦΜ της ΕΕ, ο οποίος θα είναι διαφορετικός από τον ατομικό του ΑΦΜ. Εκφράστηκαν επίσης διάφορες απόψεις σχετικά με τη μεταχείριση των διαφανών οντοτήτων. Ορισμένοι συμμετέχοντες πρότειναν να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο όπως και τα φυσικά πρόσωπα ή οι εταιρείες και να τους αποδίδεται ΑΦΜ της ΕΕ. Άλλοι πιστεύουν ότι δεν χρειάζεται να καλύπτονται εάν οι ΑΦΜ των κατόχων χρησιμοποιούνται για την ταυτοποίηση κάθε υποχρέωσης ιδιώτη. Επισημάνθηκε επίσης ότι είναι σύνηθες για τις οντότητες να είναι διαφανείς σε μια χώρα αλλά όχι σε μια άλλη και ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή σε αυτές τις περιπτώσεις (υβριδικές). Επισημάνθηκε ότι για άλλες ειδικές περιπτώσεις απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, μεταξύ των οποίων είναι οι συμπράξεις, τα καταπιστεύματα και οι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και τα φιλανθρωπικά ιδρύματα που ασκούν οικονομικές δραστηριότητες. 3.3.1. Απόδοση ΑΦΜ της ΕΕ 58 συμμετέχοντες (82,90%) απάντησαν ότι ο ΑΦΜ της ΕΕ πρέπει να αποδίδεται από τη χώρα διαμονής, διότι η χώρα αυτή διαθέτει τα πλέον κατάλληλα μέσα για να φέρει σε πέρας τη διαδικασία απόδοσης. Κατά τον τρόπο αυτόν θα μειωθεί ο διοικητικός φόρτος για τους φορολογούμενους. 8 συμμετέχοντες (11,40%) δεν ήταν σύμφωνοι με την άποψη αυτή. Ορισμένοι πρότειναν να αποδίδεται ο αριθμός από την αρμόδια αρχή της χώρας μέλους της ΕΕ, από την οποία έχουν σημείο εκκίνησης οι διασυνοριακές δραστηριότητες άλλοι πρότειναν να αποδίδεται ο αριθμός από μια κεντρική αρχή, όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο τετραγωνίδιο ελεύθερου κειμένου, ορισμένοι τόνισαν ότι η απόδοση πρέπει να βασίζεται σε εναρμονισμένους και ενιαίους 8
κανόνες εντός της ΕΕ. Επίσης, σημειώθηκε ότι θα καταστεί ενδεχομένως αναγκαίο να υπάρχει πανευρωπαϊκός ορισμός του τόπου διαμονής, καθώς και ο σχετικός κανόνας διευθέτησης διαφορών που θα πρέπει να εφαρμόζονται τόσο για τα φυσικά όσο και τα μη φυσικά πρόσωπα. Μια άλλη λύση που προτάθηκε ήταν να ακολουθηθεί το υπόδειγμα φορολογικής σύμβασης του ΟΟΣΑ και των παρατηρήσεων της σχετικά με τη διπλή φορολόγηση. Προτάθηκαν διάφορα μέτρα και έλεγχοι προκειμένου να αποφευχθεί η απόδοση πολλαπλών ΑΦΜ της ΕΕ στο ίδιο πρόσωπο: Δημιουργία ενιαίου διά βίου ΑΦΜ που θα αναγράφεται στο διαβατήριο/το δελτίο ταυτότητας, Κεντρική υπηρεσία μητρώου, Ενιαία βάση δεδομένων σε επίπεδο ΕΕ ή ειδάλλως ασφαλής διαδικτυακή πύλη της ΕΕ, η οποία θα συνδέεται με τα εθνικά πληροφοριακά συστήματα, Υποχρεωτικοί διασταυρωτικοί έλεγχοι από τις εθνικές αρχές κατά την εγγραφή των φορολογουμένων στο μητρώο, Κυρώσεις για τους υποκείμενους στο φόρο σε περίπτωση διπλής εγγραφής τους. 3.3.2. Διάρκεια του ΑΦΜ της ΕΕ 66 συμμετέχοντες (93,00%) απάντησαν ότι ο ΑΦΜ της ΕΕ πρέπει να είναι μόνιμος. 5 συμμετέχοντες (7,00%) θεώρησαν ότι ο ΑΦΜ της ΕΕ πρέπει να ανανεώνεται περιοδικά. Μεταξύ των λόγων που αναφέρθηκαν υπέρ της ανανέωσης ή της ανάκλησης ήταν η εγκληματική χρήση των στοιχείων ταυτότητας και η λήξη των δραστηριοτήτων εντός της ΕΕ. 3.3.3. Μεταφορά του ΑΦΜ της ΕΕ 10 συμμετέχοντες (13,70%) έκριναν ότι πρέπει να αποδίδεται νέος ΑΦΜ της ΕΕ σε περίπτωση αλλαγής φορολογικής κατοικίας σε άλλο κράτος μέλος, 56 συμμετέχοντες (76,70%) απάντησαν ότι πρέπει να διατηρηθεί ο ίδιος ΑΦΜ της ΕΕ, οι δε οικείες φορολογικές αρχές να ανταλλάσσουν τον ΑΦΜ της ΕΕ και τις σχετικές πληροφορίες. Στην περίπτωση αυτήν, ο αριθμός θα παραμένει ο ίδιος και θα αλλάζει μόνον ο κωδικός της χώρας, εάν συμπεριληφθεί. Επισημάνθηκε επίσης ότι, εάν επιλεγεί ο ΑΦΜ της ΕΕ, θα εξασφαλισθεί ορθή ταυτοποίηση των ενδιαφερόμενων φορέων και ότι οι αρχές θα ειδοποιούνται για τη μεταφορά της έδρας του φορολογούμενου, όταν σκοπός του είναι η φορολογική απάτη ή η φοροδιαφυγή. 3.3.4. Προσβασιμότητα του ΑΦΜ της ΕΕ Οι συμμετέχοντες τάχθηκαν υπέρ της δυνατότητας ελέγχου του ΑΦΜ της ΕΕ. Για να αποφέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα, ο έλεγχος πρέπει να γίνεται με σύνδεση με μια ενιαία κεντρική βάση δεδομένων. 63 συμμετέχοντες (87,50%) έκριναν ότι η επικύρωση θα μπορούσε να πραγματοποιείται μέσω μιας κεντρικής διαδικτυακής εφαρμογής σε απευθείας σύνδεση και σε πραγματικό χρόνο (παρεμφερής με το VIES). 34 συμμετέχοντες (75,60%) απάντησαν 9
3.4. Άλλες πτυχές ότι πρέπει να προβλεφθεί πρόσβαση τύπου από μηχανή σε μηχανή (π.χ. λειτουργία SOAP), ενώ 3 (5,10%) ήταν κατά αυτού του ενδεχόμενου. Ωστόσο, οι δημοσιοποιούμενες πληροφορίες πρέπει να περιέχουν μόνο τα δεδομένα που είναι απολύτως αναγκαία, για λόγους προστασίας δεδομένων. Θα μπορούσαν να ελέγχονται μέσω της βάσης δεδομένων οι εξής πληροφορίες: το όνομα, το νομικό καθεστώς (επιχείρηση), η διεύθυνση, η ημερομηνία και ο τόπος γέννησης (ιδιώτης), το φύλο (ιδιώτης), ο αριθμός του δελτίου ταυτότητας ή του διαβατηρίου (ιδιώτης), η ημερομηνία απόδοσης του ΑΦΜ της ΕΕ και ο αριθμός ΦΠΑ (επιχείρηση). 32 συμμετέχοντες (65,30%) ανέφεραν ότι η πρόσβαση σε μια τέτοια εφαρμογή πρέπει να είναι ανοικτή στο κοινό, ενώ 12 συμμετέχοντες (24,50%) ανέφεραν το αντίθετο. 30 συμμετέχοντες (42,90%) ανέφεραν ότι ο ΑΦΜ της ΕΕ πρέπει να αναγράφεται στα έγγραφα των στοιχείων ταυτότητας, όπως, τα δελτία ταυτότητας ή τα διαβατήρια, ενώ ισάριθμοι συμμετέχοντες (30) ήταν κατά της ιδέας αυτής. 42 συμμετέχοντες (61,80%) τάχθηκαν υπέρ της καθιέρωσης ενωσιακών πιστοποιητικών ΑΦΜ που θα βεβαιώνουν την εγγραφή στο μητρώο και την φορολογική έδρα των φορολογουμένων, ενώ 13 συμμετέχοντες (10,10%) δεν ήταν σύμφωνοι με την άποψη αυτή. Η έκδοση τέτοιου πιστοποιητικού θα πρέπει να αποτελεί αρμοδιότητα του κράτους μέλους στο οποίο διαμένει ο φορολογούμενος ή, ειδάλλως, θα μπορεί να εκδίδεται το πιστοποιητικό από έναν κεντρικό διαχειριστικό φορέα της βάσης δεδομένων. Τα πιστοποιητικά θα πρέπει να είναι τυποποιημένα και διαθέσιμα σε όλες τις γλώσσες της ΕΕ. Μεταξύ των σημείων ή των δράσεων που προτάθηκαν για περαιτέρω εξέταση είναι τα κάτωθι: Η νομοθεσία για την προστασία των δεδομένων και την ιδιωτική ζωή, ιδίως όσον αφορά τις πληροφορίες που τίθενται στη διάθεση των οικονομικών φορέων κατά την επαλήθευση του φορολογικού καθεστώτος των ομολόγων τους και των πελατών και οι απαραίτητες διασφαλίσεις και έλεγχοι Μελέτη σκοπιμότητας με αντικείμενο την καθιέρωση ΑΦΜ της ΕΕ, καθώς και ανάλυση κόστους-οφέλους για την κατανόηση του κόστους και του χρόνου που θα απαιτηθούν για να προσαρμοσθούν τα συστήματα των οικονομικών φορέων και των φορολογικών διοικήσεων, χωρίς ταυτόχρονα περιττές δαπάνες και διοικητικό φόρτο Μοντέλο κόστους της λειτουργίας του συστήματος ΑΦΜ της ΕΕ Εμπεριστατωμένη ανάλυση της διαδικασίας ΑΦΜ της ΕΕ, ήτοι διαδικασία απόδοσης (χρονοδιάγραμμα...), δημιουργία μαγνητικής κάρτας ΑΦΜ της ΕΕ με μικροκύκλωμα Εναρμόνιση των φορολογικών νομοθεσιών και των συντελεστών 10
Πληροφοριακά συστήματα, καθώς και ενδεχόμενη διασύνδεση του συστήματος ΑΦΜ της ΕΕ με άλλα συστήματα όπως αυτά των τοπικών φορολογικών διοικήσεων, των φορέων επιβολής του νόμου και των τελωνείων και Νέα νομοθεσία και αλλαγές στην υφιστάμενη νομοθεσία για τον καθορισμό των υποχρεώσεων των διαφόρων ενδιαφερομένων μερών. 4. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ Οι υπηρεσίες της Επιτροπής άρχισαν δημόσια διαβούλευση προκειμένου να συγκεντρώσουν τις απόψεις όλων των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με την καθιέρωση αριθμού αναγνώρισης της ΕΕ του φορολογούμενου (ΑΦΜ). Επίσης, οι υπηρεσίες της Επιτροπής άρχισαν πρόσφατα μελέτη σκοπιμότητας με σκοπό τη διεξοδική ανάλυση των διαφόρων επιλογών για την καθιέρωση ΑΦΜ της ΕΕ ή άλλες εναλλακτικές λύσεις. Οι απόψεις που εκφράστηκαν από τους συμμετέχοντες στη δημόσια διαβούλευση, καθώς και τα αποτελέσματα της μελέτης σκοπιμότητας θα χρησιμεύσουν στις υπηρεσίες της Επιτροπής στη χάραξη και την ανάπτυξη κατάλληλης πολιτικής απάντησης. 11