Ο ΥΣΣΕΑΣ 2006 Ερευνητικό εκπαιδευτικό πρόγραµµα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης σε ηµοτικά Σχολεία της Ελλάδος 5 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΕΡΚΥΡΑΣ 2 ο ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΝΑΞΟΥ ΦΟΡΜΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (2 η ΤΗΛΕ ΙΑΣΚΕΨΗ) (συµπληρώνεται από τους ασκάλους) Α) Γενικά Στοιχεία 1. άσκαλοι(ες): Ιωάννα Κοσµίδου, Νικόλαος Μπαλκίζας, ηµήτριος Μυλωνάς, Κωνσταντίνος Παναγόπουλος. 2. Τόπος, χρόνος, αριθµός µαθητών πιλοτικού προγράµµατος: Σχολείο Ηµεροµηνία ιδακτική Ώρα Τάξη/ Τµήµα Αριθµός Μαθητών 5 ο ηµοτικό σχολείο Κέρκυρας 18/03/2006 1 η 2 η ΣΤ 20 2 ο ηµοτικό σχολείο Νάξου 18/03/2006 1 η 2 η ΣΤ 20 Β) Περιγραφή Μαθήµατος 1. Τίτλος Μαθήµατος: «Το Τρελοβάπορο» (Οδυσσέας Ελύτης). 2. Εκπαιδευτικό Λογισµικό - Χρησιµοποιούµενες ιευθύνσεις Internet: - Πρόγραµµα παρουσίασης - Επεξεργαστής κειµένου
Ναυτικό Μουσείο Χίου http://www.nauticalmuseum.com/ekthemata/1.htm Ναυτικό Μουσείο Ελλάδας http://www.hmm.gr/index_gr.html Ναυτικό Μουσείο Κρήτης http://www.culture.gr/4/42/421/42104/42104d/g42104d1.html Ναυτικό Μουσείο Οίας http://www.santorini.net/636.html Ναυτικό Μουσείο Άνδρου http://www.villadora.gr/greece/view_nautmusgr.htm Ναυτικό Μουσείο Γαλαξειδίου http://www.culture.gr/4/42/421/42104/42104c/g42104c1.html Ναυτικό Μουσείο Αιγαίου http://www.culture.gr/4/42/421/42104/42104e/g42104e1.html Μιλάνειο Ναυτικό Μουσείο http://www.zacynthos.com/museummaritime/grpage3.html 3. Ένταξη µαθήµατος στο αναλυτικό πρόγραµµα: Τάξη: ΣΤ Γνωστικό αντικείµενο: Γλώσσα. ιδακτική Ενότητα: «Το Τρελοβάπορο» (Οδυσσέας Ελύτης) Ανθολόγιο για τα παιδιά του ηµοτικού σχολείου, µέρος Γ, σελ. 143. ιδακτικοί στόχοι: Γενικοί στόχοι Να ανακαλύψουν τη γνώση µόνοι τους, να εµβαθύνουν όπου θέλουν και να εξερευνήσουν τις δικές τους διαδροµές. Καλλιέργεια αντίληψης που αναπτύσσεται µέσα από την παρατήρηση, τη µνήµη, τη φαντασία. Να συνηθίσουν οι µαθητές να εργάζονται οµαδικά. Συνδυασµός ψυχαγωγίας των µαθητών µε τη διδακτικά επιδιωκόµενη µάθηση. Να αποκτήσουν δεξιότητες που σχετίζονται µε τις νέες τεχνολογίες. Ειδικοί στόχοι Οι βασικές επιδιώξεις του γλωσσικού µαθήµατος στην Στ τάξη, όπως ορίζονται από τα ΕΠΠΣ: Ο εµπλουτισµός της γλώσσας των παιδιών, προφορικής και γραπτής, µε νέες λέξεις και εκφράσεις. Η τελειοποίηση των δεξιοτήτων που κάνουν τον καλό οµιλητή, ακροατή και αναγνώστη. Η στενή γνωριµία µε κείµενα συγκροτηµένου λόγου. Η σπουδή, σε πρακτικό επίπεδο, ορισµένων δοµικών και λειτουργικών στοιχείων της νεοελληνικής.
Ο εθισµός σε τεχνικές προσέγγισης των κειµένων και σπουδής της γλώσσας, και στη χρήση λεξικών και βιβλίων αναφοράς. Η προαγωγή της γραπτής έκφρασης. Η ευαισθητοποίηση απέναντι σε δείγµατα δηµιουργικής λογοτεχνίας και η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας. Να γνωρίσουν τα ελληνικά καράβια (εξέλιξη). Να αναπτύξουν ενδιαφέρον για την ελληνική µυθολογία. Να έλθουν σε επαφή και να εκτιµήσουν την πολιτιστική τους κληρονοµιά. Να εντοπίζουν, να επιλέγουν και να οργανώνουν απλές ιστορικές πληροφορίες µέσα από µια ποικιλία πηγών. Να αποκτήσουν γνώσεις και πληροφορίες για την τέχνη και να ανακαλύψουν ότι είναι σπουδαίος τρόπος έκφρασης. Μεθοδολογία ιδακτικής προσέγγισης: Θεωρία µάθησης: Εποικοδοµισµός. ιερευνητική µέθοδος διδασκαλίας για τον εντοπισµό των βασικών στοιχείων και πληροφοριών του ποιήµατος. Οµαδοσυνεργατική µέθοδος για την επίτευξη των εργασιών και των δραστηριοτήτων. Ανακαλυπτική µάθηση µέσα από την έρευνα των πηγών. ιαθεµατική προσέγγιση της γνώσης στη διδασκαλία (γλώσσα, ιστορία, εικαστικά). Τηλεσυνεργασία των οµάδων της εικονικής τάξης. Αναµενόµενα αποτελέσµατα: Η επίτευξη των στόχων όπως έχουν αρχικά τεθεί. 4. οµή Μαθήµατος: Αναλυτική περιγραφή επιµέρους βηµάτων διδασκαλίας. Αφόρµηση (αρχείο 13) - Εισαγωγή. Στη δεύτερη τηλεδιάσκεψη θα γίνει διδασκαλία του ποιήµατος του Οδυσσέα Ελύτη «Το τρελοβάπορο». Το ποίηµα αυτό είναι υπερρεαλιστικό, άρα έχει συµβολικό περιεχόµενο. Αναφέρεται στη µακραίωνη και πολυτάραχη ιστορία της Ελλάδας, που το φορτίο της, δεν είναι άλλο, παρά βάσανα και αναστεναγµοί. Ο ποιητής µας, κάνει έναν απολογισµό της ιστορίας των Ελλήνων και διαπιστώνει, µε µια απλή και αγνή περηφάνια, ότι τόσες διακυµάνσεις και δοκιµασίες, δεν κατάφεραν να εξαφανίσουν την Ελλάδα απ' το προσκήνιο της ιστορίας. Μας θυµίζει εδώ, το Μακρυγιάννη, που έλεγε στον ερυγνί: «ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεµούν να µας φάνε και δεν µπορούνε, τρώνε από µας και µένει και µαγιά». Ως αφόρµηση παρουσιάζουµε το αρχείο 13. Αρχικά ακούγεται µόνο µουσική, το κοµµάτι «Θάλασσα» του Σταµάτη Σπανουδάκη. Ζητάµε από τα παιδιά να µας πούνε τι είναι αυτό που ακούνε και ποια εικόνα δηµιουργείται στο µυαλό τους στο άκουσµα της µουσικής. Στη συνέχεια εµφανίζουµε το βαπόρι που παλεύει µε τα κύµατα και τη φωτογραφία του Οδυσσέα Ελύτη. Με αυτόν τον τρόπο συνδέουµε όλα όσα έχουµε πει στην 1 η Τ/, µε την εικόνα, τη µουσική, τον ποιητή και τον τίτλο του ποιήµατος.
Μετά την αφόρµηση ενηµερώνουµε µε συντοµία τους µαθητές για τον ποιητή και το κλίµα της δηµιουργίας του ποιήµατος (χώρο, χρόνο, λογοτεχνική σχολή, συνθήκες δηµιουργίας του ποιήµατος) - (αρχείο 16). Στη συνέχεια γράφουµε στον πίνακα το όνοµα του ποιητή µε τις χρονολογίες γέννησης και θανάτου του και τον τίτλο του ποιήµατος. Προσέγγιση, ανάλυση, επεξεργασία κειµένου. o Παρουσίαση του ποιήµατος (αρχείο 18) : η παρουσίαση του ποιήµατος γίνεται από το δάσκαλο. µε απαγγελία, µε «ήθος» και τα παιδιά έχουν ανοιχτά τα βιβλία. Η πρώτη καλή απαγγελία από τον εκπαιδευτικό είναι µια από τις βασικές προϋποθέσεις για τη συγκίνηση των µαθητών και την κατανόηση του ποιήµατος. Αποδίδουµε σωστά τα νοήµατα, αρθρώνουµε σωστά τις λέξεις, προσέχουµε τον τονισµό των σπουδαίων λέξεων, το χρωµατισµό της φωνής, το χρόνο, το ρυθµό ανάγνωσης και ιδιαίτερα τη στίξη. Κατά τη δεύτερη ανάγνωση οι µαθητές υπογραµµίζουν µε το µολύβι τους τα σηµεία του ποιήµατος που δεν καταλαβαίνουν. o ιευκρινίσεις - απορίες: δίνονται διευκρινίσεις στις ερωτήσεις-απορίες των µαθητών. o Θέµα και περιεχόµενο: εντοπίζουµε µαζί µε τους µαθητές το θέµα του ποιήµατος που είναι η πολυτάραχη ιστορική πορεία του ελληνισµού µέσα από κινδύνους και αντίξοες συνθήκες, καθώς και η απίστευτη τόλµη µε την οποία τις αντιµετωπίζουν οι Έλληνες. Το περιεχόµενο είναι αλληγορικό (το τρελοβάπορο είναι η Ελλάδα) και κινείται ακαθόριστα στο χώρο της ιστορίας. o Ερωτήσεις κατανόησης: 1. Ποιο είναι το παράδοξο ταξίδι του βαποριού; Πώς αναφέρεται στο ποίηµα; 2. Ποιες πληροφορίες µας δίνει για το σκαρί και το πλήρωµα; 3. Ποιο είναι το φορτίο του; 4. Ποιος είναι ο ρόλος του ήλιου; 5. Ποια συναισθήµατα εκφράζονται από τον ποιητή για το τρελοβάπορο; 6. Ποιες είναι οι πιο χαρακτηριστικές εικόνες του ποιήµατος; o Στιχουργικές παρατηρήσεις: 1. Πόσες στροφές έχει το ποίηµα; 2. Πόσους στίχους έχει η κάθε στροφή; 3. Τι οµοιοκαταληξία έχουν; o Σχήµατα λόγου: 1. Ποια σχήµατα λόγου εντοπίζετε στο ποίηµα; (αντιθέσεις, προσωποποιήσεις). Μετά την ολοκλήρωση της προσέγγισης, το ποίηµα παρουσιάζεται µελοποιηµένο (αρχείο 14). Απαντήσεις σε ερωτήσεις σε σχετικό φύλλο εργασίας (αρχείο 17) - εργασία στις οµάδες - ανακοίνωση απαντήσεων (η εργασία αυτή γίνεται από την κάθε τάξη ξεχωριστά και αφού τελειώσει η τηλεδιάσκεψη). ραστηριότητες Μαθητών: 1. Παρατηρούν τις εικόνες και σχολιάζουν. 2. Εντοπίζουν πληροφορίες, επικεντρώνουν την προσοχή τους στα σηµεία του κειµένου που απαντούν στα ερωτήµατα που υποβάλλονται από το δάσκαλο, συνεργάζονται σε οµάδες για την απάντηση ερωτήσεων σε φύλλο εργασίας. 3. Ανακοινώνουν τις απαντήσεις τους, συζητούν, συγκρίνουν τις απόψεις τους, συνοψίζουν τα βασικά σηµεία των απαντήσεών τους.
Συνδυασµός µε άλλα µέσα διδασκαλίας: - Πίνακας - Ηλεκτρονικοί υπολογιστές - Εποπτικό υλικό (εικόνες, βίντεο, αρχεία ήχου κλπ.). Απαιτούµενοι πόροι: Γ) Παράρτηµα (επισυναπτόµενο υλικό: σηµειώσεις του δασκάλου εργασίες µαθητών, κ.λπ.) Αρχείο 13: PowerPoint για τον Ελύτη Αρχείο 14: PowerPoint µε το ποίηµα «Το Τρελοβάπορο» µελοποιηµένο Αρχείο 15: Φάκελος που περιέχει τα τραγούδια που χρησιµοποιήθηκαν στις παραπάνω παρουσιάσεις Αρχείο 16: Word µε τα γραµµατολογικά στοιχεία του ποιήµατος Αρχείο 17: Φύλλο Εργασίας µε τον επεξεργαστή κειµένου Αρχείο 18: Word µε το ποίηµα «Το Τρελοβάπορο»