ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Τ. Καρατάσου 11, 117 42 Αθήνα, Tηλ.: 210 92 11 200-10, Fax: 210 92 33 977, www.iobe.gr 11 T. Karatassou Str., 117 42 Athens, Greece, Tel.: (+30) 210 92 11 200-10, Fax: (+30) 210 92 33 977 Δείκτες κόστους αποζημιώσεων μακροχρόνιων ασφαλιστικών νοσοκομειακών προγραμμάτων Νίκος Βέττας Γενικός Διευθυντής Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (IOBE) Καθηγητής Οικονομικών Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών nvettas@aueb.gr Συνέδριο Υγείας Ένωσης Αναλογιστών Ελλάδος Αθήνα, 7 Δεκεμβρίου 2018
To ΙΟΒΕ (2017)* ανέδειξε το κενό πληροφόρησης όσον αφορά στο κόστος αποζημιώσεων των νοσοκομειακών προγραμμάτων Ο Δείκτης Τιμών Υγείας (ΔΤΥ) της ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιείται ενίοτε για την παρακολούθηση του κόστους αποζημιώσεων των ασφαλιστικών νοσοκομειακών προγραμμάτων * ΙΟΒΕ (2017), Ο Δείκτης Τιμών Υγείας της ΕΛ.ΣΤΑΤ. και το κόστος της Ιδιωτικής Ασφάλισης Υγείας Ο ΔΤΥ αποτελεί μέρος του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή, ο οποίος έχει σχεδιαστεί να αποτυπώσει την εξέλιξη του κόστους ενός αντιπροσωπευτικού καλαθιού καταναλωτικών αγαθών 2
Ο ΔΤΥ δεν είναι κατάλληλος για την παρακολούθηση του κόστους αποζημιώσεων της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας Αποτυπώνει μόνο την εξέλιξη των τιμών Δεν περιλαμβάνει τον όγκο κατανάλωσης ιατρικών υπηρεσιών Περιλαμβάνει ιατρικές υπηρεσίες και προϊόντα που δεν καλύπτονται από την ιδιωτική ασφάλιση υγείας Παραδείγματα υπηρεσιών: οδοντιατρικές και οφθαλμιάτρου Παραδείγματα προϊόντων: φαρμακευτικά Δεν γίνεται διάκριση μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών νοσοκομείων Οι αποζημιώσεις από τα προγράμματα ιδιωτικής ασφάλισης αφορούν κυρίως στα ιδιωτικά νοσοκομεία Η χρήση της υψηλής τεχνολογίας εντοπίζεται κυρίως στις ιδιωτικές κλινικές Παραδείγματα: μηχανήματα υψηλής τεχνολογίας, σύγχρονος ιατρικός εξοπλισμός και νέοι μέθοδοι ιατρικών εξετάσεων 3
Σκοπός της μελέτης Σκοπός της μελέτης Σχεδιασμός και υπολογισμός δεικτών παρακολούθησης του κόστους αποζημιώσεων των ατομικών νοσοκομειακών προγραμμάτων για τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις Οι δείκτες μετρούν τις μεταβολές της μέσης δαπάνης υγείας (αποζημιώσεις που καταβάλλουν οι ασφαλιστικές εταιρίες) Ο υπολογισμός των δεικτών υγείας αφορά μόνο τα προγράμματα εγγυημένης ανανεωσιμότητας (guaranteed renewable) Η δημιουργία δεικτών παρακολούθησης του κόστους αποζημιώσεων των νοσοκομειακών προγραμμάτων συνεισφέρει στην ενίσχυση της διαφάνειας στην ασφαλιστική συμβατική σχέση 4
1. Μεθοδολογική προσέγγιση 5
Το μέσο κόστος ζημιάς προκύπτει από τη διαίρεση των συνολικών ποσών αποζημιώσεων με το πλήθος ζημιών Υπολογισμός του μέσου κόστους ζημιάς ανά ηλικία Συνολικά Ποσά Αποζημιώσεων Υπολογίζονται ως το άθροισμα των πληρωθέντων ποσών και του αποθέματος εκκρεμότητας ζημιών ανά περιστατικό Μέσο Κόστος Ζημιάς Πλήθος Ζημιών Υπολογίζεται με βάση το πλήθος των περιστατικών σε κάθε ηλικία ασφαλισμένων 6
Για τον υπολογισμό του κόστους ζημιάς ανά ασφαλιστική κάλυψη, πρέπει να ληφθεί υπόψη και η συχνότητα ζημιών Υπολογισμός της συχνότητας εμφάνισης ζημιάς ανά ηλικία Συχνότητα Εμφάνισης Ζημιάς Πλήθος Ζημιών Έκθεση Κινδύνου Υπολογίζεται ως τον μέσο όρο του πλήθους των ασφαλισμένων στην αρχή και στο τέλος κάθε έτους 7
Το καθαρό κόστος κάλυψης ανά ηλικία επηρεάζεται τόσο από το μέσο κόστος όσο και από τη συχνότητα εμφάνισης ζημιάς Καθαρό Κόστος Κάλυψης Υπολογισμός του καθαρού κόστους κάλυψης ανά ηλικία Μέσο Κόστος Ζημιάς Συχνότητα Εμφάνισης Ζημιάς Συνολικά Ποσά Αποζημιώσεων Πλήθος Ζημιών Πλήθος Ζημιών Έκθεση Κινδύνου 8
Η μεταβολή του καθαρού κόστους κάλυψης, σταθμισμένου με την έκθεση κινδύνου, προσδιορίζει τον ενιαίο δείκτη υγείας Ενιαίος Δείκτης Υγείας (ΕΔΥ) Μέσος όρος του καθαρού κόστους κάλυψης ανά ηλικία, σταθμισμένο με την έκθεση κινδύνου ανά ηλικία, για το έτος t Μέσος όρος του καθαρού κόστους κάλυψης ανά ηλικία, σταθμισμένο με την έκθεση κινδύνου ανά ηλικία, για το έτος t -1 9
Προκύπτει και ως η μεταβολή των συνολικών ποσών αποζημιώσεων, με προσαρμογή για τη μεταβολή της έκθεσης κινδύνου Ενιαίος Δείκτης Υγείας (ΕΔΥ) Συνολικά Ποσά Αποζημιώσεων έτος t Συνολικά Ποσά Αποζημιώσεων έτος t-1 Συντελεστής προσαρμογής με βάση τη μεταβολή της έκθεσης κινδύνου 10
Για να υπολογιστούν αυτά τα μεγέθη, επεξεργάστηκαν 4,4 εκ. εγγραφές ασφαλισμένων & 605 χιλ. εγγραφές αποζημιώσεων 14 ασφαλιστικές εταιρείες 4.395.328 εγγραφές ασφαλισμένων 605.371 εγγραφές αποζημιώσεων Περίοδος: 2011-2017 11
2. Αποτελέσματα 12
Το χαρτοφυλάκιο νοσοκομειακών προγραμμάτων εγγυημένης ανανεωσιμότητας μειώνεται διαχρονικά χιλ. καλύψεις Έκθεση κινδύνου ανά έτος Πλήθος ζημιών ανά έτος (χιλ.) 800 120 711 700 101 654 100 96 94 591 90 600 536 80 80 500 487 75 444 404 400 60 67 300 40 200 100 20 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Η έκθεση κινδύνου και το πλήθος ζημιών ανά έτος είναι χαμηλότερα κατά 43,2% και 34,1% αντίστοιχα το 2017 σε σχέση με το 2011 13
Η μείωση αφορά τις περισσότερες ηλικίες, με εξαίρεση τις ηλικίες άνω των 67 ετών χιλ. καλύψεις Έκθεση κινδύνου ανά ηλικία Πλήθος ζημιών ανά ηλικία (χιλ.) 20 3 2011 18 2017 2,5 16 2011 2017 14 2 12 10 1,5 8 6 1 4 0,5 2 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Ηλικία 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Ηλικία Αυξημένη έκθεση κινδύνου και πλήθος ζημιών παρατηρούνται στις ηλικίες 40-50 14
Βραδύτερη μείωση καταγράφεται στα συνολικά ποσά αποζημιώσεων (25,1% μεταξύ 2011 και 2017) Συνολικά ποσά αποζημιώσεων ανά έτος (εκατ.) Συνολικά ποσά αποζημιώσεων ανά ηλικία (εκατ.) 350 8 300 295 7 2011 2017 250 266 260 250 247 241 221 6 5 200 4 150 3 100 2 1 50 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Ηλικία Σχετικά μεγαλύτερη η ετήσια πτώση το 2012 (-9,7%) και το 2017 (-8,1%) 15
Η συχνότητα εμφάνισης ζημιάς φαίνεται να έχει σταθεροποιηθεί μετά την άνοδο της περιόδου 2011-2013 Συχνότητα εμφάνισης ζημιάς ανά έτος Συχνότητα εμφάνισης ζημιάς ανά ηλικία 17,0% 16,8% 70% 16,7% 16,5% 16,4% 16,5% 60% 2011 15,9% 16,0% 2017 50% 15,5% 15,0% 14,7% 40% 14,5% 14,2% 30% 14,0% 20% 13,5% 10% 13,0% 12,5% 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 0% 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Ηλικία 16
Το μέσο κόστος ζημιάς έχει αυξηθεί από 2,8 χιλ. την περίοδο 2012-2014 σε 3,3 χιλ. το 2017 Μέσο κόστος ζημιάς ανά έτος ( χιλ.) Μέσο κόστος ζημιάς ανά ηλικία ( χιλ.) 3,5 7 3,3 3,2 3,1 3,0 2,9 6 2,8 2,8 2,8 2011 2017 2,5 5 2,0 4 1,5 3 1,0 2 1 0,5 0,0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 0 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Ηλικία 17
Ως αποτέλεσμα, αυξάνεται διαχρονικά και το καθαρό κόστος κάλυψης, από 415 το 2011 σε 547 το 2017 (+31,8%) 600 Καθαρό κόστος κάλυψης ανά έτος 542 547 500 467 506 400 415 407 440 300 200 100 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Επιβράδυνση της αύξησης το 2017 με +0,9%, από +7,1% το 2016 18
Υψηλότερο κόστος υγείας κατά 45,2% το 2017 σε σύγκριση με το 2011 150 Δείκτες υγείας (2011=100) 140 130 120 110 100 90 80 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Ενιαίος Δείκτης Υγείας (ΕΔΥ) Δείκτης ΕΛΣΤΑΤ Για σύγκριση, η σωρευτική μεταβολή του κόστους υγείας με βάση τον γενικότερο δείκτη υγείας της ΕΛΣΤΑΤ υπολογίζεται σε -2,8% την περίοδο 2011-2017 19
Το 2017 η μεταβολή του ΕΔΥ ανέρχεται σε +1,9% 12% Δείκτες υγείας 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Ενιαίος Δείκτης Υγείας (ΕΔΥ) 0,2% 9,8% 8,3% 10,4% 8,4% 1,9% Δείκτης ΕΛΣΤΑΤ -0,6% -1,7% -2,8% 1,5% -0,7% 1,7% 20
Ο ΕΔΥ στο σύνολο του χαρτοφυλακίου διακυμαίνεται με 95% πιθανότητα εντός ενός εύρους 4,9-7,8 ποσοστιαίων μονάδων 16% 95% διάστημα εμπιστοσύνης 14,2% 14% 12% 12,6% 11,5% 12,3% 10% 8% 6% 7,0% 6,5% 5,4% 4% 2,7% 5,2% 4,5% 2% 0% -2% -4% -2,2% 2012 2013 2014 2015 2016 2017-1,2% Εκατοστημόριο 2,5% ΕΔΥ Εκατοστημόριο 97,5% 21
Χωρίς την επίδραση της ηλικίας το κόστος υγείας το 2017 είναι υψηλότερο σε σύγκριση με το 2011 κατά 13,3% 120 Δείκτες υγείας (2011=100) 95% διάστημα εμπιστοσύνης Χωρίς την επίδραση της ηλικίας 12% 115 110 10% 8% 8,1% 6,9% 9,6% 7,6% 6% 105 4% 100 95 2% 0% -2% -1,4% 2,8% 0,7% 2,2% 0,0% 1,2% 90 85-4% -6% -8% -6,0% -5,1% 2012 2013 2014 2015 2016 2017 80 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 ΕΔΥ χωρίς την επίδραση της ηλικίας Δείκτης ΕΛΣΤΑΤ Εκατοστημόριο 2,5% ΕΔΥ χωρίς την επίδραση της ηλικίας Εκατοστημόριο 97,5% 22
3. Σύνοψη 23
Σύνοψη Ο ΔΤΥ της ΕΛΣΤΑΤ δεν είναι κατάλληλος για να αντιπροσωπεύει την εξέλιξη των δαπανών της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας Κατασκευάστηκαν δείκτες με βάση αναλυτικά στοιχεία για την έκθεση στον κίνδυνο νοσηλείας και τις πληρωθείσες νοσοκομειακές αποζημιώσεις Αξιοποιήθηκαν στοιχεία για 605 χιλ. περιστατικά νοσηλείας και 4,4 εκατ. καλύψεις από 14 ασφαλιστικές εταιρίες για την περίοδο 2011-2017 Το καθαρό κόστος κάλυψης αυξήθηκε κατά 31,8% το διάστημα 2011 2017 Η συχνότητα εμφάνισης ζημιάς στο σύνολο του χαρτοφυλακίου κινήθηκε ανοδικά την περίοδο 2011-2014, ενώ έκτοτε παραμένει σταθερή Από την άλλη, το μέσο κόστος ζημιάς, ενισχύεται από το 2014, σημειώνοντας άνοδο της τάξης του 20% τη συγκεκριμένη περίοδο (2014-2017) Ως αποτέλεσμα, ο Ενιαίος Δείκτης Υγείας (ΕΔΥ) διαγράφει έντονα ανοδική πορεία (2011-2017: 45,2%) Χωρίς την επίδραση της ηλικίας, το κόστος υγείας το 2017 είναι υψηλότερο σε σύγκριση με το 2011 κατά 13,3% Την ίδια περίοδο, ο Δείκτης Τιμών Υγείας της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφει μείωση κατά 2,8% 24
Ευχαριστούμε για την προσοχή σας Συντονισμός: Νίκος Βέττας, Γενικός Διευθυντής ΙΟΒΕ και Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ομάδα έρευνας: Γιώργος Μανιάτης, Σοφία Σταυράκη και Svetoslav Danchev. Το πλήρες κείμενο της μελέτης είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΙΟΒΕ (www.iobe.gr). 25