ΟΙΚΟΝOMIKA ΓΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Διοίκηση και Διαχείριση Οικονομικών Μονάδων & Οργανισμών (ΔΔΟΜΟ)» με κατεύθυνση τη "Στρατηγική Διοίκηση" Θεματική Ενότητα 2 ΟΙΚΟΝOMIKA ΓΙΑ ΔΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ Ακαδημαϊκό έτος 2015-2016 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ 1η ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1

1. Η κυβέρνηση μιας χώρας της Ευρώπης, αντί να δίνει στους ανέργους της NoValues (NV) μηνιαίως ως επίδομα ανεργίας, αποφάσισε να τους προσλάβει με μηνιαίο μισθό 100 NoValues. Το ΑΕΠ της χώρας θα αυξηθεί ή θα μειωθεί; Γνωρίζοντας ότι τα επιδόματα δεν αποτελούν μέρος του ΑΕΠ, όπως αντίθετα οι μισθοί, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι το ΑΕΠ θα αυξηθεί εφόσον θα αυξηθεί η δημόσια κατανάλωση G, όπως απεικoνίζεται αυτό με τον παρακάτω τύπο: Y=C+I+G +X-IM 2. Την κυβέρνηση της Livingston προβληματίζουν το χαμηλό επίπεδο παραγωγής, Υ, και τα μεγάλα ελλείμματα του προϋπολογισμού και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Ποια από τις κατωτέρω τρεις επιλογές θα της προτείνατε, προκειμένου να επιτευχθεί αύξηση της παραγωγής; α) Αύξηση των δημοσίων δαπανών, G, β) αύξηση των επενδύσεων, Ι, ή αύξηση των εξαγωγών, Χ ; Με βάση τη μέθοδο των δαπανών και με τις τρεις αυτές επιλογές θα μπορούσε να επιτευχθεί αύξηση της παραγωγής. Αλγεβρικά : Y=C+I+G+(X-IM) Θα ήταν όμως σωστό να τονίσουμε ότι η πιο σωστή επιλογή είναι η αύξηση των εξαγωγών, κάτι που προκύπτει από την ανάλυση του ορισμού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγων, αφού η αύξηση των εξαγωγών βοηθάει στο πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών 2

συναλλαγών εν αντιθέσει με την αύξηση των δημοσίων δαπανών και επενδύσεων. Όσον αφορά στον προβληματισμό για τα μεγάλα ελλείμματα του προϋπολογισμού, επίσης η αύξηση των δημοσίων δαπανών είναι επιβαρυντικός παράγοντας εν αντιθέσει με την αύξηση επενδύσεων και εξαγωγών. Άρα, η αύξηση των εξαγωγών είναι αυτή που θα προτείναμε στην κυβέρνηση της Livingston, διότι είναι η μόνη επιλογή που επηρεάζει θετικά και στους 3 προβληματισμούς. 3. Εξηγήστε το παρακάτω απόσπασμα από σχετικό άρθρο εφημερίδος. Στην απάντησή σας λάβετε υπ όψιν ότι οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της Ν.Α. Ασίας, συμπεριλαμβανομένης και της Κίνας, είναι τα τελευταία χρόνια από τους μεγαλύτερους επενδυτές σε δολάρια και ότι οι ΗΠΑ έχουν τεράστιο έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. «Αναστάτωση στην αγορά συναλλάγματος και όχι μόνο καθώς και νέο ρεκόρ για το ευρώ έναντι του δολαρίου προκάλεσε δημοσίευμα κινεζικής εφημερίδας που έκανε λόγο για απόφαση της κεντρικής τράπεζας της Κίνας να μειώσει τα συναλλαγματικά της αποθέματα σε δολάρια.» Το σχετικό απόσπασμα από δημοσίευμα εφημερίδας επηρεάζει την αγορά συναλλάγματος δεδομένου ότι οι επενδυτές γενικά θα επενδύσουν στο νόμισμα στο οποίο προσδοκούν να έχουν τη μεγαλύτερη απόδοση. Λόγω των προσδοκιών που δημιουργούνται λοιπόν ότι θα αυξηθεί η προσφορά δολαρίων αυτομάτως γεννούνται προσδοκίες ότι το δολάριο θα υποτιμηθεί. Σαν αποτέλεσμα λοιπόν οι κάτοχοι δολαρίων θα προβούν σε ανταλλαγή αυτών. Έτσι η αύξηση της προσφοράς των δολαρίων οδηγεί στην υποτίμηση του δολαρίου. 4. Οι πανθομολογούμενες κλιματικές αλλαγές έχουν οδηγήσει σε αύξηση της συχνότητας ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως π.χ. παρατεταμένων περιόδων ξηρασίας. Πιστεύετε ότι οι εν λόγω αλλαγές αυξάνουν την πιθανότητα εμφανίσεως στασιμοπληθωρισμού; 3

Οι ακραίες καιρικές συνθήκες θα επηρεάσουν την παραγωγή (μείωση παραγωγής) και κατά συνέπεια την προσφορά. Η αύξηση τιμών σε βασικά είδη είναι σχεδόν δεδομένη, ιδιαιτέρως σε περιόδους παρατεταμένων υφέσεων λόγω της μειωμένης παραγωγικής ικανότητας που ουσιαστικά πλέον θα επιφέρει αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων. Αυτό επίσης δύναται να συμπαρασύρει και να υπερισχύσει των αντιπληθωριστικών πιέσεων από την πλευρά της ζήτησης. 5. Ο Martin Feldstein, καθηγητής του πανεπιστημίου Harvard, αποδίδει τη μεγαλύτερη ανοχή έναντι του πληθωρισμού της αμερικανικής κεντρικής Τραπέζης (Fed) συγκριτικά με αυτήν της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) στα εξης: τη μικρότερη διαπραγματευτική δύναμη των εργατικών συνδικάτων στις ΗΠΑ την απουσία στις ΗΠΑ μηχανισμών οι οποίοι συνδέουν αυτόματα τις αυξήσεις των μισθών με τον πληθωρισμό τη μεγαλύτερη αξιοπιστία της Fed αναφορικά με την καταπολέμηση του πληθωρισμού. Δεδομένου ότι τόσο η Fed, όσο και η ΕΚΤ έχουν τη σταθερότητα των τιμών ως στόχο, πώς καθένας από τους προαναφερθέντες παράγοντες εξηγεί τη μεγαλύτερη ανοχή της Fed; Δηλαδή, το ότι η Fed δεν θα έσπευδε να αυξήσει τα επιτόκιά της, μόλις ο πληθωρισμός ξεπερνούσε το 2%, όπως πιθανόν θα έκανε η ΕΚΤ; Η ΕΚΤ έχει ως κύριο στόχο της αντι-κυκλικής πολιτικής τη σταθερότητα των τιμών. Η Fed έχει ευρύτερη εστίαση. Στους κύριους στόχους της αντι-κυκλικής πολιτικής περιλαμβάνει αφενός μεν τη σταθερότητα των τιμών, αφετέρου δε την ανάπτυξη και την απασχόληση, κάτι το οποίο την καθιστά περισσότερο ευέλικτη. Κάθε ένας από τους παραπάνω παράγοντες σχετίζεται με τη μικρότερη πιθανότητα να ξεκινήσει ο «φαύλος κύκλος» του πληθωρισμού. Μία παροδική, λοιπόν, αύξηση του πληθωρισμού είναι λιγότερο πιθανό να οδηγήσει σε υψηλό πληθωρισμό για την καταπολέμηση του οποίου ίσως χρειαστεί να προκληθεί ύφεση. 4

6. Η απελευθέρωση του χρηματοοικονομικού συστήματος της Ελλάδος, και η μαζί με αυτή απελευθέρωση της καταναλωτικής πίστεως στα τέλη της δεκαετίας του 1990, αύξησε την πρόσβαση σε δανεισμό των νοικοκυριών. Πιστεύετε ότι η απελευθέρωση συνέβαλε στην άνοδο του πληθωρισμού στις αρχές της δεκαετίας του 2000; Είναι γνωστό ότι η αύξηση της πρόσβασης σε δανεισμό οδηγεί σε αύξηση της κατανάλωσης και συμβάλλει στην ταχεία οικονομική ανάπτυξη. Αυτό ουσιαστικά συνεπάγεται αύξηση του ΑΕΠ αλλά βεβαίως και αύξηση των πληθωριστικών πιέσεων από την πλευρά της ζήτησης. 7. Έστω ότι ο αναμενόμενος πληθωρισμός για τα επόμενα δύο έτη είναι π1 = π2 = -2% (μείον δύο), και για τα αμέσως επόμενα δύο π3 = π4 = 10% (συν δέκα). Σκέπτεστε να πάρετε ένα τετραετές δάνειο 100,000. Τί θα προτιμούσατε, με κριτήριο το χαμηλότερο μέσο πραγματικό επιτόκιο: α) δάνειο σταθερού επιτοκίου 4%; β) δάνειο μεταβλητού επιτοκίου, ίσου με το επιτόκιο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης συν ένα spread της τάξεως του 1%; Λάβετε υπ όψιν ότι η ΕΚΤ δεν θα επιτρέψει το επιτόκιό της να είναι χαμηλότερο του πληθωρισμού; α) Δάνειο σταθερού επιτοκίου Το αναμενόμενο πραγματικό επιτόκιο δανεισμού των δύο πρώτων ετών είναι : 4%-(-2%) = 6% 5

Το δε αναμενόμενο πραγματικό επιτόκιο των ετών 3 και 4 είναι : 4%-10%=-6% Το μέσο αναμενόμενο πραγματικό επιτόκιο δανεισμού είναι : β) Δάνειο μεταβλητού επιτοκίου : Δεδομένου ότι η ΕΚΤ δεν θα επιτρέψει το επιτόκιό της να είναι χαμηλότερο του πληθωρισμού, το ελάχιστο ονομαστικό επιτόκιό της θα είναι -2% για τα δύο πρώτα έτη και 10% για τα 3 και 4. Υπάρχει, όμως, ένα λεπτό θέμα με το -2% των ετών 1 και 2. Το ονομαστικό επιτόκιο δεν μπορεί να είναι αρνητικό - έχει κατώτατο όριο το 0. Συνδυάζοντας, το ελάχιστο αναμενόμενο ονομαστικό επιτόκιο δανεισμού των δύο πρώτων ετών είναι 1%, και των ετών τρία και τέσσερα 11%. Οπότε, το ελάχιστο αναμενόμενο πραγματικό επιτόκιο δανεισμού των δύο πρώτων ετών είναι 1%-(-2%) = 3% Και των ετών 3 και 4 : 11% - 10% = 1% Το ελάχιστο μέσο αναμενόμενο πραγματικό επιτόκιο δανεισμού είναι : Καλύτερη επιλογή είναι η (α). Το συμπέρασμα δεν θα άλλαζε ακόμη και αν δεν είχε ληφθεί υπ όψιν το κατώτατο όριο του ονομαστικού επιτοκίου. Σε αυτή την περίπτωση, το ελάχιστο αναμενόμενο επιτόκιο της ΕΚΤ θα ήταν -2%, το ελάχιστο αναμενόμενο ονομαστικό επιτόκιο δανεισμού των δύο πρώτων ετών θα ήταν -2%+1% = -1% και το ελάχιστο αναμενόμενο πραγματικό επιτόκιο -1%-(-2%)=+1%. Το δε ελάχιστο μέσο αναμενόμενο πραγματικό επιτόκιο δανεισμού θα ήταν 1%. 6

8. Συμφωνείτε με το κάτωθι σχόλιο; «Σε μία χώρα με υψηλό πληθωρισμό οι οικονομικοί παράγοντες μπορούν να αποφύγουν το υψηλότερο ονομαστικό επιτόκιο δανειζόμενοι σε ξένο νόμισμα». Ο υψηλός πληθωρισμός δημιουργεί πίεση για υποτίμηση του νομίσματος. Σε αυτή την περίπτωση ο συναλλαγματικός κίνδυνος είναι μεγάλος και ο δανεισμός σε ξένο νόμισμα ιδιαιτέρως επικίνδυνος, εννοείται σαφώς σε περιπτώσεις όπου δεν υφίσταται κοινό νόμισμα. 9. Εξηγήστε τα κάτωθι σχόλια από το άρθρο Breaking the deflationary spell «Ένας λόγος για να ελπίζει κανείς ότι οι ΗΠΑ θα αποφύγουν τον αντιπληθωρισμό είναι ότι το ασθενέστερο δολάριο θα ενισχύσει τις εξαγωγές και θα αυξήσει τις τιμές των εισαγομένων αγαθών και υπηρεσιών. Αλλά η υποτίμηση του δολαρίου απλώς θα εξάγει τον αντιπληθωρισμό σε άλλες οικονομίες.» Η αύξηση των εξαγωγών θα δημιουργήσει πληθωριστικές πιέσεις από την πλευρά της ζητήσεως. Y = C + I + G + X - IM Επιπλέον, η υποτίμηση του δολαρίου θα δημιουργήσει πληθωριστικές πιέσεις από την πλευρά της προσφοράς. Για τις χώρες εμπορικούς-εταίρους των ΗΠΑ, η υποτίμηση του δολαρίου σημαίνει ανατίμηση των νομισμάτων τους, με αντίθετες επιπτώσεις στις εξαγωγές, την παραγωγή και τον πληθωρισμό. Γι αυτές τις χώρες θα υπάρχουν αντιπληθωριστικές πιέσεις. 7

10. Λόγω του υψηλού σχετικά πληθωρισμού της Ιρλανδίας, πι=6%, και της συνακόλουθης απώλειας ανταγωνιστικότητας της χώρας, οι τιμές των ιρλανδικών μετοχών αυξάνονται κατά 5% μόνον, προσφέροντας αρνητική πραγματική απόδοση στους Ιρλανδούς επενδυτές. Με τον πληθωρισμό και το επιτόκιο καταθέσεων στην Ελλάδα ίσα με πg = 3% και ig = 4%, θα επενδύατε τα χρήματά σας στην Ιρλανδία ή θα τα καταθέτατε στην Ελλάδα; Λάβετε υπ όψιν ότι η Ελλάδα και η Ιρλανδία, ως μέλη της ΟΝΕ, έχουν κοινό νόμισμα. Η επένδυση σε Ιρλανδικές μετοχές θα είχε ονομαστική απόδοση 6% και για τους Έλληνες, καθόσον, λόγω του κοινού νομίσματος και της εξ αυτού σταθεράς ισοτιμίας, δεν υπάρχει συναλλαγματικός κίνδυνος. Η ονομαστική αυτή απόδοση είναι υψηλότερη από το επιτόκιο καταθέσεων στην Ελλάδα. Εάν κάποιος δεν προβληματίζεται για τον επενδυτικό κίνδυνο των μετοχών, δηλαδή, τον κίνδυνο η απόδοση να είναι χαμηλότερη της αναμενόμενης, αξίζει να επενδύσει σε Ιρλανδικές μετοχές. ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Καταληκτική ημερομηνία παράδοσης εργασίας: Τρίτη, 17 Νοεμβρίου 2015 Κάθε θέμα βαθμολογείται με άριστα τις 10 μονάδες. Αυστηρός περιορισμός ως προς την έκταση της απάντησης για κάθε θέμα αποτελούν οι 300 λέξεις. 8

ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Μια επιτυχημένη εργασία θα πρέπει να αντανακλά την πλήρη κατανόηση και γνώσητου θέματος από το σπουδαστή. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να είναι συρραφή πληροφοριών. Τα κριτήρια αξιολόγησης της εργασίας αυτής είναι τα παρακάτω: 1. Η εργασία θα πρέπει να: Αναδεικνύει την κατανόηση του θέματος, με σαφείς επισημάνσεις όλων των πτυχών και παραμέτρων του. Είναι καλά επιμελημένη και ευανάγνωστη. Έχει σωστή ανάπτυξη των τεχνικών και αναλυτικών στοιχείων. Στηρίζεται σε επιχειρηματολογία με ξεκάθαρη δομή και λογικά επιχειρήματα. Αναφέρεται σε (εμπειρικές) μελέτες ή στατιστικά στοιχεία όπου απαιτείται. Βασίζεται σε επιχειρηματολογία με ξεκάθαρη δομή και λογικά επιχειρήματα. Μην περιέχει άσχετο υλικό. 2. Η αντιγραφή (λογοκλοπή) δεν επιτρέπεται είτε από πηγές του Internet, είτε από άλλους φοιτητές. Παρακαλούμε να μην αντιγράφετε την εκφώνηση στο αρχείο της απάντησης που θα παραδώσετε γιατί ενδέχεται σε πιθανό έλεγχο λογοκλοπής που θα γίνει να παρουσιαστεί αυξημένο ποσοστό. ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ 9