Η γαστροστομία για τον ασθενή με καρκίνο πνεύμονα Κωτίδης Ευστάθιος Επ. Καθηγητής Χειρουργικής Α.Π.Θ. Σαββάλα Ναταλία Γενική Χειρουργός, ΜSc
Ο ρόλος του χειρουργού;
Ο ρόλος του χειρουργού
Καρκινική καχεξία: σύνδρομο χαρακτηριζόμενο από χρόνια, προοδευτική ακούσια απώλεια βάρους συνοδευόμενη από ανορεξία και πρώιμο κορεσμό - μειωμένη πρόσληψη τροφής - αυξημένο μεταβολισμό (ενεργοποίηση συστηματικών φλεγμονωδών κυττοκινών)
Μεταβολικές επιδράσεις καρκινικής καχεξίας Αντίσταση στην ινσουλίνη Αυξημένη οξείδωση λιπαρών οξέων αύξηση λιπόλυσης Παραγωγή πρωτεϊνών οξείας φάσης (ανορεξία) Αύξηση πρωτεόλυσης Κακή θρέψη
ΚΑΚΗ ΘΡΕΨΗ (PROTEIN ENERGY MALNUTRITION) Η ελάττωση της καθαρής σωματικής μάζας συγκριτικά με την αναμενόμενη για την ηλικία το φύλο το ύψος και την δραστηριότητα του ατόμου Αναπτύσσεται όταν οι ανάγκες του σώματος για πρωτεΐνη - ενέργεια δεν καλύπτονται επαρκώς λόγω: -μειωμένης πρόσληψης τροφής -απώλειας θρεπτικών συστατικών -αυξημένων μεταβολικών αναγκών
ΚΑΚΗ ΘΡΕΨΗ (PROTEIN ENERGY MALNUTRITION) Η κακή θρέψη είναι παρούσα ή αναπτύσσεται κατά την διάρκεια της παραμονής στο νοσοκομείο σε πολλούς ασθενείς 25-35% των παθολογικών ασθενών αναπτύσσει κακή θρέψη κατά την διάρκεια νοσηλείας 65% προσλαμβάνει < 30kcal / kg ΒΣ / 24ωρο. 35% προσλαμβάνει < 20kcal / kg ΒΣ / 24ωρο. Αύξηση της νοσηρότητας κατά 10-25% και της θνητότητας κατά 2-5%
ΑΙΤΙΑ ΚΑΚΗΣ ΘΡΕΨΗΣ Ανορεξία και ανωμαλίες γεύσης (καρκίνος, ακτινοθεραπεία, φάρμακα) Δυσκολία μάσησης και κατάποσης (φλεγμονή ή όγκος στόματος, φάρυγγα, οισοφάγου) Νοσοκομειακές διαδικασίες (δίαιτα για εξετάσεις ακτιν. ενδοσκ.) Διαφυγή υγρών (παροχετεύσεις, ασκίτης, εγκαύματα, συρίγγια) Αυξημένες μεταβολικές ανάγκες
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΑΚΗΣ ΘΡΕΨΗΣ Υποπρωτεϊναιμία Αυξημένη ευαισθησία στις λοιμώξεις Καθυστέρηση επούλωσης τραυμάτων Μυϊκή αδυναμία Αυξημένη νοσηρότητα και θνητότητα Παρατεταμένη νοσηλεία Παράταση χρόνου ανάρρωσης Αυξημένο κόστος νοσηλείας
Ιστορική αναδρομή 1936* απώλεια βάρους >20% αύξηση περιεγχειρητικής θνητότητας κατά 8 φορές 1960s** ανάπτυξη και χρήση παρεντερικής διατροφής Πολυάριθμες μελέτες για εντερική και παρεντερική διατροφή *Studley H. Percentage of weight loss. JAMA. 1936;106:458-460 **Dudrick SJ, Wilmore DW, Vars HM, Rhoads JE. Long-term total parenteral nutrition with growth, development, and positive nitrogen balance. Surgery. 1968;64(1):134-142.
Ερωτήματα Ποιοι χρειάζονται υποστήριξη θρέψης (ΥΘ); Πως αξιολογείται η διατροφική κατάσταση και οι διατροφικές ανάγκες; Ποια είναι η ιδανική οδός χορήγησης ΥΘ; Πότε πρέπει να ξεκινάει η ΥΘ;
Ποιοι ασθενείς χρειάζονται υποστήριξη θρέψης (ΥΘ);
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΠΕΡΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ 3259 ασθενείς 7 μέρες προεγχειρητική ΟΠΔ Καμία διαφορά σε ασθενείς με μέτρια ή ελαφρά δυσθρεψία Σημαντική μείωση σχετιζόμενων με επούλωση επιπλοκών σε ασθενείς με βαριά δυσθρεψία Πολυάριθμες μελέτες που έδειξαν τα ίδια αποτελέσματα για ΕΔ
Πως αξιολογείται η διατροφική κατάσταση και οι διατροφικές ανάγκες;
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ Καλή κλινική εκτίμηση Απλές εργαστηριακές εξετάσεις
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ 1. Πρόσληψη τροφής Διαιτητικό ιστορικό Στοιχεία κοινωνικής διαβίωσης Δυσκολίες κατάποσης (στερεά / υγρά)
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ 2. Εκτίμηση μεταβολών στη σύνθεση του σώματος Απώλεια βάρους Απώλεια πρωτεϊνών Πίνακας 1. Συσχέτιση απώλειας βάρους και πρωτεϊνης Απώλεια βάρους (%) Απώλεια πρωτείνης (%) 5 11,2 16,8 10 15,2 20,8 15 19,2 24,8 20 23,0 29,0 25 26,8 33,2
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ 3. Εκτίμηση σωματικών λειτουργιών Εύκολη κόπωση στην προσπάθεια Μείωση αντοχής Αδυναμία επούλωσης τραυμάτων Έκπτωση μυϊκής ισχύος Έκπτωση αναπνευστικής λειτουργίας
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ 4. Εκτίμηση ύπαρξης SIRS Λοίμωξη (εστία ή θετικές αιμοκαλλιέργειες) Θερμοκρασία >38 ή <36 Σφύξεις >90/λεπτό Αναπνοές >20/λεπτό ή PaCO2 < 32 mmhg WBC >12.000 ή 4.000 με στροφή του τύπου προς τα αριστερά ή και παρουσία άωρων μορφών > 10%
Εκτιμήσεις της θρεπτικής κατάστασης Πίνακας ΙΙΙ: Κλινική σταδιοποίηση της κακής θρέψης Κλινικές και εργαστηριακές παράμετροι Έκταση κακής θρέψης Αλβουμίνη (g/dl) 2 (φ.τ.: > 3,5gr/dl) Τρανσφερίνη (mg/dl) 2 (φ.τ.>250mg/dl) Προαλβουμίνη (mg/dl) 2 (φ.τ.: 17-42 mg/dl) Ολικός αριθμός λεμφοκυττάρων (cells/μl) 2 (φ.τ.: 1500-4000) Ελαφρά Μέτρια 1 Σοβαρή 1 2,8-3,2 2,1-2,7 <2,1 200-250 100-200 <100 11-15 5-10,9 <5 1200-2000 800-1200 <800 Κρεατινίνη/ύψος (%) 3 60-80 30-60 <40 Ιδανικό σωματικό βάρος (%) 80-90 70-80 <70 Σύνηθες σωματικό βάρος (%) 85-95 75-85 <75 Απώλεια βάρους/μονάδα χρόνου <5%/μήνα <7,5%/3 μήνες <10%/6 μήνες Δερματικές δοκιμασίες 4/4 (φυσιολογική) <2%/εβδομάδα >5%/μήνα >7,5%/3 μήνες >10%/6 μήνες 1-2/4 (ασθενής) >2%/εβδομάδα 0/0 (ανεργία) Φυσιολογικές ανθρωπομετρικές μετρήσεις: Άνδρες Γυναίκες
ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΓΙΑ ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ 5. Tελική εκτίμηση Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία, στη καθημερινή κλινική πρακτική, η αναγνώριση ασθενών με κακή θρέψη μπορεί, με σημαντική ακρίβεια και χαμηλό κόστος, να στηριχτεί στη συνεκτίμηση του ιστορικού, την απώλεια βάρους και την τιμή της λευκωματίνης του ορού (πίνακας 3.) Πίνακας 3. ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΑΚΗΣ ΘΡΕΨΗΣ Απώλεια βάρους (%) σε 6 μήνες Λευκωματίνη (g/l) Κακή θρέψη <10 10 20 >20 Οποιαδήποτε 3.0 3.5 2.5 3.0 Οποιαδήποτε τιμή <2.5 Ήπια Μέτρια Σοβαρή Σοβαρή Σοβαρή
Ποια είναι η ιδανική οδός χορήγησης ΥΘ;
Ποια είναι η ιδανική οδός χορήγησης ΥΘ; Απόφραξη Μετανάστευση
Ποια είναι η ιδανική οδός χορήγησης ΥΘ;
Ποια είναι η ιδανική οδός χορήγησης ΥΘ; Εντερική Διατροφή Μικρότερο ποσοστό σηπτικών επιπλοκών συγκριτικά με ΠΔ Μικρότερη διαπερατότητα γαστρεντερικού σωλήνα Μειωμένος κίνδυνος υπεργλυκαιμίας Καλύτερο ισοζύγιο αζώτου Μικρότερη αύξηση ΣΒ συγκριτικά με ΠΔ (λίπος)
Αποφυγή ΠΔ όταν το προσδόκιμο επιβίωσης είναι χαμηλό ΠΔ περιεγχειρητικά αν δεν προβλέπεται να σιτιστούν για πάνω από 7-10 ημέρες Διεγχειρητική τοποθέτηση σωλήνων σίτισης
Ευχαριστώ πολύ