Περιεγχειρητική φροντίδα ασθενούς με σακχαρώδη διαβήτη. Χαϊνοπούλου Θ. RN,MSc(c) Προϊσταμένη Μ.ΜΑ.Φ. Γ.Ν. Άγιος Παύλος Θεσσαλονίκη

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Περιεγχειρητική φροντίδα ασθενούς με σακχαρώδη διαβήτη. Χαϊνοπούλου Θ. RN,MSc(c) Προϊσταμένη Μ.ΜΑ.Φ. Γ.Ν. Άγιος Παύλος Θεσσαλονίκη"

Φίλανδρος Μακρή
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Περιεγχειρητική φροντίδα ασθενούς με σακχαρώδη διαβήτη Χαϊνοπούλου Θ. RN,MSc(c) Προϊσταμένη Μ.ΜΑ.Φ. Γ.Ν. Άγιος Παύλος Θεσσαλονίκη

2 Σακχαρώδης Διαβήτης είναι μια μεταβολική διαταραχή, η οποία αφορά τη διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, είναι αποτέλεσμα ελαττωμένης έκκρισης ή δράσης της ινσουλίνης και χαρακτηρίζεται από υπεργλυκαιμία και γλυκοζουρία. Τύπου 1 Ινσουλινοεξαρτώμενος (0.4% των διαβητικών) α- Αυτοάνοσος β- Ιδιοπαθής Τύπου 2 Μη ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης(90% των διαβητικών) α- με υπεροχή αντίστασης στην ινσουλίνη β- με υπεροχή ανεπάρκειας έκκρισης ινσουλίνης Ειδικοί τύποι Νόσοι παγκρέατος Χορήγηση 1φαρμάκων (κορτικοστεροειδή) Ενδοκρινικά νοσήματα (σύνδρομο Cushing s) Διαβήτης κυήσεως Αφορά το 1-4% των κυήσεων Πιθανές επιπλοκές σε μητέρα και νεογνό ΠΙΝΑΚΑΣ 1: Κατάταξη του ΣΔ κατά Kuzuya & Matsuda και ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε τύπου.

4 Θεραπεία του ΣΔ χρησιμοποιούνται διάφορες κατηγορίες φαρμάκων, που παίζουν ιδιαίτερο ρόλο στην περιεγχειρητική αντιμετώπιση των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη Σκευάσματα ινσουλίνης μπορεί να χρησιμοποιούνται σε πάσχοντες από διαβήτη τύπου 1 ή τύπου 2, σε διαβήτη της κύησης, καθώς και για την αντιμετώπιση του διαβητικού κώματος ή σε οξείες καταστάσεις διαβητικών ασθενών, όπως είναι οι λοιμώξεις και οι χειρουργικές επεμβάσεις. Σήμερα χρησιμοποιείται σχεδόν αποκλειστικά η ανθρώπινη ινσουλίνη.

5 1 στους 4 νοσηλευόμενους ασθενείς έχει ΣΔ Οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη έχουν 50% πιθανότητα να υποβληθούν σε χειρουργικές επεμβάσεις, ενώ το 25% αυτών είναι αδιάγνωστοι Οι ιατρικές ειδικότητες οι οποίες εμπλέκονται στις επεμβάσεις αυτές θα πρέπει να γνωρίζουν τις μακροχρόνιες επιπλοκές του σακχαρώδη διαβήτη και να είναι έτοιμοι να τις αντιμετωπίσουν Οι χειρουργικές επεμβάσεις στους διαβητικούς ασθενείς είναι αιτία αυξημένης νοσηρότητας και θνητότητας κυρίως λόγω καρδιακών επιπλοκών και λοιμώξεων Guidelines in Clinical Anaesthesia, Blackwell Scientific Publications 1985

6 Όλοι οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη που έχουν εισαχθεί σε νοσοκομείο θα πρέπει να έχουν: Τη διάγνωση του ΣΔ να φαίνεται ευκρινώς στον ιατρικό φάκελο Οδηγίες για την παρακολούθηση της γλυκόζης του αίματος, με τα αποτελέσματα εμφανή σε όλα τα μέλη της υγειονομικής ομάδας Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη χειρουργούνται κατά κανόνα νωρίς το πρωί, ώστε να υπάρχει αρκετός χρόνος μετά το χειρουργείο να ελεγχθεί επαρκώς η νόσος τους ADA Standards of Medical Care in Diabetes 2012

7 ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (1/3) Στον ασθενή με ΣΔ η περιεγχειρητική νοσηρότητα σχετίζεται με την βλάβη οργάνων στόχων κατά την περίοδο πριν τη χειρουργική επέμβαση Σκοπός: η ρύθμιση του σακχάρου πριν την επέμβαση η εκτίμηση της γενικής κατάστασης του ασθενούς η ρύθμιση των ηλεκτρολυτών και η ανεύρεση κλινικών σημείων των επιπλοκών της νόσου Αναβολή χειρουργείου σε σοβαρή υποπρωτεϊναιμία Γεωργιάδου Θ. Περιεγχειρητική Αντιμετώπιση του Ασθενούς με Σακχαρώδη Διαβήτη ΘΕΜΑΤΑ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΤΑΤΙΚΗΣ ΙΑΊΤΡΙΚΗΣ 2002 Δεκ; 12(25): 49-59

8 ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (2/3) Ακτινογραφία θώρακα (μεγαλοκαρδία, πνευμονική συμφόρηση αγγείων) Κλινική εξέταση και ΗΚΓ (νόσος μυοκαρδίου) Κλινικά σημεία διαβητικής νευροπάθειας του αυτόνομου νευρικού συστήματος (υπέρταση, ορθοστατική υπόταση, ταχυκαρδία σε ηρεμία, νευρογενής κύστη, αίσθημα πρώιμου κορεσμού) Εκτίμηση νεφρικής λειτουργίας (ουρία, κρεατινίνη) Έλεγχος αεραγωγού 30% ΣΔ τύπου1 = δύσκολη διασωλήνωση (σύνδρομο δύσκαμπτων αρθρώσεων: περιορισμένη κινητικότητα κροταφογναθικής αρθρώσεως και ατλαντο-ινιακής έκτασης) ΣΔ τύπου 2 με BMI>30 = δύσκολος αεραγωγός

9 ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΟΣ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ (3/3) Φαρμακευτική αγωγή Εκτίμηση εγκεφαλικής λειτουργίαςεπίπεδο συνείδησης (σημείο αναφοράς μετεγχειρητικά) Επίπεδα γλυκόζης< mg/dl (γρήγορη επούλωση των χειρουργικών τραυμάτων, μείωση συχνότητας εμφάνισης μετεγχειρητικών λοιμώξεων) Schmiesing CA, Brodsky JB; The preoperative anesthesia evaluation. Thorac Surg Clin May;15(2):

10 Προεγχειρητική περίοδος διακοπή αντιδιαβητικών δισκίων (σουλφονυλουρίες μακράς διάρκειας) συγχορήγηση ινσουλίνης αποκλειστικά χορήγηση ινσουλίνης Περιεγχειρητική περίοδος Ινσουλίνη υποδορίως Ινσουλίνη ενδοφλεβίως Αναισθησιολογικά πρωτόκολλα Διεγχειρητική αγωγή ρύθμισης σακχάρου μη αυστηρού ελέγχου (πρόληψη της υπογλυκαιμίας,της κετοξέωσης και των υπερωσμωτικών καταστάσεων) Αυστηρού ελέγχου (επίπεδα γλυκόζης mg/dl, καλύτερη επούλωση των χειρουργικών τραυμάτων, αποφυγή των λοιμώξεων)

11 ΕΠΙΛΟΓΗ ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑΣ Τοπική αναισθησία: ινσουλινοεξαρτώμενοι και μη ασθενείς δεν χρειάζεται να αλλάξουν τις συνήθειες τους ή να νηστέψουν πριν από την επέμβαση Ραχιαία αναισθησία: μειώνει την αντίδραση στο στρες, εύκολη αναγνώριση υπογλυκαιμίας με τον ασθενή ξύπνιο, μειωμένη μετεγχειρητική ναυτία, εύκολος μετεγχειρητικός έλεγχος του διαβήτη Γενική αναισθησία: έλεγχος παρουσίας καρδιαγγειακής και νεφρικής νόσου, πρόληψη διεγχειρητικής υπογλυκαιμίας, αυτόνομη νευροπάθεια (μπορεί να καλύψει την υπογλυκαιμία και να επιδεινώσει την αναπνευστική καταστολή με οπιοειδή), αποφυγή υπότασης (αυξημένος κίνδυνος εμφράγματος του μυοκαρδίου), προστασία των περιοχών πίεσης Tamai D et al ; Optimizing the medical management of diabetic patients undergoing surgery. Conn Med Nov-Dec;70(10):

12 Περιεγχειρητική χορήγηση ινσουλίνης Συνεχής έγχυση Μέτρηση σακχάρου το προηγούμενο βράδυ της επέμβασης Έγχυση 5% D/W ml/h από το βράδυ 250ml NaCI + 25 iu κρυσταλλικής ινσουλίνης(0,1u/ml) Το παραπάνω διάλυμα χορηγείται εάν γλυκόζη > 120 mg/dl, με ρυθμό: μονάδες/ώρα=γλυκόζη/150 ή /100 όταν ο ασθενής λαμβάνει κορτικοστεροειδή Μέτρηση γλυκόζης/4ωρο-επιθυμητό επίπεδο mg/dl

13 Διεγχειρητικά μέτρηση/2ώρο και ανάλογη ρύθμιση του ρυθμού έγχυσης ινσουλίνης Εάν γλυκόζη <50mg/dl διακοπή ινσουλίνης και χορήγηση διαλύματος D/W 35% Το διάλυμα Rίnger's Lactate αποφεύγεται διότι στο ήπαρ το γαλακτικό μετατρέπεται σε γλυκόζη Tamai D, et al ; Optimizing the medical management of diabetic patients undergoing surgery. Conn Med Nov- Dec;70(10):

14 Το κλειδί όμως στην αντιμετώπιση της υπεργλυκαιμίας σύμφωνα με όλα τα πρωτόκολλα είναι η σε τακτά χρονικά διαστήματα μέτρηση του σακχάρου για την ανάλογη χορήγηση ινσουλίνης, αλλά και η εκτίμηση των ιδιαιτεροτήτων του κάθε αρρώστου ξεχωριστά

15 Κατά τις επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις καλό είναι να γίνεται στα μέτρα του δυνατού, λεπτομερής έλεγχος της γενικής κατάστασης του ασθενούς και των πιθανών επιπλοκών της νόσου, καθώς και προσδιορισμός της γλυκόζης, της ουρίας, των ηλεκτρολυτών και του ph του αίματος

16 ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΑ Έλεγχος της γλυκόζης κάθε 2 ώρες και των ηλεκτρολυτών κάθε 6-12 ώρες Ινσουλίνη: *ενδοφλέβιες εγχύσεις σε ασιτία, επανεκκίνηση υποδόριας ινσουλίνης με σίτιση, όπως πριν από την επέμβαση (τύπου 1) *ενδοφλέβια χορήγηση γλυκόζης και εγχύσεις ινσουλίνης σε ασιτία (τύπου 2) Αντιδιαβητικά δισκία: μετεγχειρητικά επαναχορηγούνται μόνο όταν ο ασθενής είναι σε θέση να σιτισθεί από το στόμα και δεν παρουσιάζει μετεγχειρητικές επιπλοκές ή νεφρική ανεπάρκεια

17 Αγωγή κατά την έξοδο από το νοσοκομείο Τακτική παρακολούθηση σακχάρου (μεταβολή διατροφής, φυσικής δραστηριότητας, stress) Αλλαγή αγωγής τουλάχιστον 24 ώρες πριν την έξοδο Ασθενείς υπό εκκριταγωγά: συνέχιση αγωγής Ασθενείς υπό ινσουλίνη < 20 U: εκκριταγωγά Προτιμάμε πάντα τα εκκριταγωγά που ενέχουν μικρότερο κίνδυνο υπογλυκαιμίας Ασθενείς υπό ινσουλίνη: ινσουλίνη με το απλούστερο δοσολογικό σχήμα που μπορεί να ελέγξει την υπεργλυκαιμία

18 Η προσέγγιση του ασθενή με σακχαρώδη διαβήτη δεν σταματά με τη ρύθμιση του σακχάρου. Είναι μία νόσος, η οποία έχει επίδραση σχεδόν σε όλα τα συστήματα και για το λόγο αυτό η προεγχειρητική εκτίμηση αυτού του χειρουργικού ασθενούς πρέπει να είναι επισταμένη. Η ρύθμιση του σακχάρου του αίματος δεν αρκεί για να έχουμε ασφαλή και χωρίς συμβάματα περιεγχειρητική περίοδο, αλλά απαιτείται καλή εκτίμηση και γνώση της κατάστασης λειτουργίας των διαφόρων οργάνων, ώστε να υπάρχει το ανάλογο monitoring και να διενεργούνται οι ανάλογες θεραπευτικές παρεμβάσεις. Γεωργιάδου Θ.:Περιεγχειρητική Αντιμετώπιση του Ασθενούς με Σακχαρώδη Διαβήτη,2002;12.25:49-59

19 ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ

Σχετικά έγγραφα

Επιστημονική ημερίδα με θέμα. "Σακχαρώδης Διαβήτης: Ένα σύγχρονο πρόβλημα υγείας"

Επιστημονική ημερίδα με θέμα. Σακχαρώδης Διαβήτης: Ένα σύγχρονο πρόβλημα υγείας Επιστημονική ημερίδα με θέμα "Σακχαρώδης Διαβήτης: Ένα σύγχρονο πρόβλημα υγείας" ΧΕΙΡΟΥΡΓΕΙΟ ΚΑΙ ΑΣΘΕΝΗΣ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ Σωτήριος Τόζιος, Νοσηλευτής Τ.Ε, MSc ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2018 Επιδημιολογικά