Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 1 ΔΚΦΔ ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΟΙ ΦΤΙΚΔ ΔΠΙΣΗΜΔ ΣΗΝ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 2: ΘΔΡΜΟΣΗΣΑ ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3: ΔΞΑΣΜΙΗ ΤΜΠΤΚΝΩΗ ΒΡΑΜΟ ΔΞΑΣΜΙΗ Καηά ηελ εμάηκηζε ηα κόξηα ηνπ πγξνύ απνξξνθνύλ ελέξγεηα από ην πεξηβάιινλ, είηε κε αθηηλνβνιία, είηε κε ηηο θξνύζεηο κε ηα κόξηα ηνπ αέξα, έηζη απμάλεηαη ε θηλεηηθόηεηα ηνπο, ππεξληθνύλ ηηο δπλάκεηο ζπλνρήο ηνπ πγξνύ θαη θηλνύληαη άηαθηα ζην γύξσ ρώξν. Η ηαρύηεηα ηεο εμάηκηζεο ελόο πγξνύ εμαξηάηαη: 1. από ην εκβαδόλ ηεο ειεύζεξεο επηθάλεηαο ηνπ πγξνύ πνπ εμαηκίδεηαη. 2. από ηα ξεύκαηα αέξα πνπ δεκηνπξγνύληαη ζηελ ειεύζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνύ πνπ εμαηκίδεηαη. 3. από ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. 4. από ην είδνο ηνπ πγξνύ πνπ εμαηκίδεηαη. 5. από ηελ αηκνζθαηξηθή πίεζε. ΔΞΑΔΡΩΗ Έλα πγξό κεηαηξέπεηαη ζε αέξην, όηαλ απμεζεί ε θηλεηηθόηεηα ησλ κνξίσλ ηνπ θαη εμαζζελήζνπλ νη δπλάκεηο ζπλνρήο ηνπο. Απηό κπνξεί λα γίλεη κόλν από ηελ ειεύζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνύ, επνκέλσο κηιάκε γηα ην θαηλόκελν ηεο εμάηκηζεο. Μπνξεί όκσο λα γίλεη θαη από όιε ηε κάδα ηνπ πγξνύ, θαηά ην θαηλόκελν ηνπ βξαζκνύ. Π 1 ν : Η εμάηκηζε Ση έπαζε ην λεξό πνπ είρακε γξάςεη ηε θξάζε; πκπέξαζκα:
Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 2 Η κεηαηξνπή ελόο πγξνύ ζε αέξην (αιιαγή θπζηθήο θαηάζηαζεο) πνπ πξαγκαηνπνηείηαη κόλν από ηελ ειεύζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνύ ιέγεηαη εμάηκηζε. Π 2 ν : Η εμάηκηζε Ρίμε κε ηελ ζύξηγγα 3 ml νηλνπλεύκαηνο ζηε κία ραξηνπεηζέηα. Ο δπγόο δελ ηζνξξνπεί. Γέξλεη πξνο ην κέξνο ηεο ραξηνπεηζέηαο πνπ ξίμακε ην νηλόπλεπκα. Ση λνκίδεηε όηη ζα ζπκβεί κεηά από 6-7 ιεπηά; Ο δπγόο ηζνξξνπεί, επεηδή ην νηλόπλεπκα έρεη εμαηκηζηεί.
Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 3 Π 3 ν : Η ηαρύηεηα ηεο εμάηκηζεο ελόο πγξνύ εμαξηάηαη από ην εκβαδόλ ηεο επηθάλεηαο ηνπ πγξνύ πνπ εμαηκίδεηαη. Γηαηί νη αιπθέο έρνπλ πνιύ κεγάιεο επηθάλεηεο; Ρίμε κε ηελ ζύξηγγα από 5 ml νηλνπλεύκαηνο ζην πηάην θαη ζην δνρείν. Όιε ε πνζόηεηα ηνπ νηλνπλεύκαηνο ζην πηάην έρεη εμαηκηζηεί. Έρεη εμαηκηζηεί όκσο θαη έλα κέξνο ηεο πνζόηεηαο ηνπ νηλνπλεύκαηνο ζην κηθξό δνρείν. Με ην παξαπάλσ πείξακα δηαπηζηώλεηαη θαιύηεξα, όηη ε εμάηκηζε γίλεηαη κόλν από ηελ ειεύζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνύ. Π 4 ν : Η ηαρύηεηα ηεο εμάηκηζεο ελόο πγξνύ εμαξηάηαη από ηα ξεύκαηα αέξα πνπ δεκηνπξγνύληαη ζηελ ειεύζεξε επηθάλεηα ηνπ πγξνύ πνπ εμαηκίδεηαη. Γηα λα ζηεγλώζεη πην γξήγνξα έλα ζθνπγγαξηζκέλν δάπεδν αλνίγνπκε ηα απέλαληη παξάζπξα ή ηηο απέλαληη πόξηεο. Γηαηί; Η βελδίλε, ζηελ νπνία δεκηνπξγήζακε ξεύκαηα αέξα ζηελ επηθάλεηά ηεο, εμαηκίζηεθε πην γξήγνξα από ην άιιε.
Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 4 Π 5 ν : Καηά ηελ εμάηκηζε ην πγξό απνξξνθά ελέξγεηα (ζεξκόηεηα). Ρίμε κεξηθέο ζηαγόλεο νηλόπλεπκα ζηελ παιάκε ζνπ θαη θύζεμέ ηελ «ειαθξά», γηα λα επηηαρύλεηο ηελ εμάηκηζε. Ση αηζζάλεζαη; πκπέξαζκα: Καηά ηελ εμάηκηζε ηα πγξά απνξξνθνύλ ελέξγεηα (ζεξκόηεηα). Δμήγεζε : Καηά ηελ εμάηκηζε ην πγξό απνξξνθά ελέξγεηα (ζεξκόηεηα), από ην πεξηβάιινλ. πγθεθξηκέλα ην νηλόπλεπκα απνξξόθεζε ζεξκόηεηα από ηελ παιάκε καο θαη έηζη εκείο ληώζακε ην ςύρνο. Π 6 ν : Η ηαρύηεηα ηεο εμάηκηζεο ελόο πγξνύ εμαξηάηαη από ηελ ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Πόηε ζηεγλώλεη πην γξήγνξα ε απισκέλε κπνπγάδα, ην ρεηκώλα ή ην θαινθαίξη; Η ζηαγόλα πνπ ζεξκαίλεηαη από ην θσηηζηηθό εμαηκίδεηαη πην γξήγνξα από ηελ άιιε.
Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 5 Π 7 ν :Η ηαρύηεηα ηεο εμάηκηζεο ελόο πγξνύ εμαξηάηαη από ην είδνο ηνπ πγξνύ πνπ εμαηκίδεηαη. Όια ηα πγξά εμαηκίδνληαη ην ίδην γξήγνξα; Όιε ε πνζόηεηα ηνπ νηλνπλεύκαηνο εμαηκίζηεθε πνιύ πην γξήγνξα από ην λεξό. Πηεηηθά πγξά: εμαηκίδνληαη γξήγνξα ( αηζέξαο, ακκσλία, βελδίλε, νηλόπλεπκα, αξώκαηα ). Με πηεηηθά πγξά: εμαηκίδνληαη αξγά ( ιάδηα, νξπθηέιαηα ) Η εμάηκηζε όπσο θαη ν βξαζκόο εμαξηάηαη θαη από ηελ αηκνζθαηξηθή πίεζε. Όζν κηθξόηεξε αηκνζθαηξηθή πίεζε επηθξαηεί ζε έλα ηόπν, ηόζν πην γξήγνξα θαη εύθνια πξαγκαηνπνηείηαη ε εμάηκηζε. Δξσηήζεηο Αζθήζεηο εκπέδσζεο Να αλαθέξεηο ηνπο παξάγνληεο ηεο εμάηκηζεο, πνπ εθαξκόδνληαη ζηηο παξαθάησ πξνηάζεηο. 1. Σα βξεγκέλα ξνύρα απιώλνληαη ζηελ απιώζηξα γηα λα ζηεγλώζνπλ. Θεξκνθξαζία πεξηβάιινληνο κεγάιε επηθάλεηα απισκέλσλ ξνύρσλ. 2. Μεηά ην ινύζηκν ζηεγλώλνπκε ηα καιιηά καο κε ην πηζηνιάθη. Θεξκά ξεύκαηα αέξα. 3. Σν θαινθαίξη όηαλ ηδξώλνπκε, δξνζηδόκαζηε.
Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 6 Ο ηδξώηαο εμαηκίδεηαη απνξξνθώληαο ζεξκόηεηα από ην ζώκα καο. 4. Όηαλ ρηνλίζεη θαη κεηά από 2-3 κέξεο βγεη ν ήιηνο, θάλεη πνιύ θξύν, αλαθέξνπκε ηόηε ηε γλσζηή έθθξαζε «ήιηνο κε δόληηα». Απνξξόθεζε ζεξκόηεηαο από ην πεξηβάιινλ. 5. Σν θαινθαίξη ή ην ρεηκώλα γίλεηαη κεγαιύηεξε εμάηκηζε ζην λεξό ησλ ζαιαζζώλ, ησλ πνηακώλ θαη ησλ ιηκλώλ; Σν θαινθαίξη επεηδή ε ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο είλαη πςειόηεξε. ΤΜΠΤΚΝΩΗ Καηά ηε ζπκπύθλσζε ή ηελ πγξνπνίεζε ην αέξην απνβάιιεη ελέξγεηα (ζεξκόηεηα). ΤΜΠΤΚΝΩΗ ΤΓΡΟΠΟΙΗΗ Η κεηαηξνπή ελόο αεξίνπ ζε πγξό ή ζηεξεό κεηά από ςύμε ή ζπκπίεζε νλνκάδεηαη ζπκπύθλσζε. Η κεηαηξνπή ελόο αεξίνπ ζε πγξό κεηά από ςύμε ή ζπκπίεζε νλνκάδεηαη πγξνπνίεζε. (Έηζη νλνκάδνπκε ζπρλά ζηε θαζεκεξηλή δσή ηε κεηαηξνπή ελόο αεξίνπ ζε πγξό).
Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 7 Π 1 ν : Γηαηί ζακπώλνπλ ηα ηδάκηα ην ρεηκώλα, όηαλ έμσ θάλεη θξύν; πκπέξαζκα: ηνλ αέξα ππάξρνπλ πδξαηκνί, νη νπνίνη ζπλαληνύλ θαη αθνπκπνύλ ηελ θξύα επηθάλεηα ηνπ πνηεξηνύ θαη παζαίλνπλ ζπκπύθλσζε ή πγξνπνίεζε. Ο αέξαο όηαλ ήξζε ζε επαθή κε ηελ θξύα επηθάλεηα ηνπ πνηεξηνύ έδσζε ζ` απηό ελέξγεηα (ζεξκόηεηα) θαη έηζη ζπκππθλώζεθε ή πγξνπνηήζεθε. Σν απνηέιεζκα ηνπ πεηξάκαηνο είλαη θαιύηεξν, όηαλ επηθξαηεί πςειή ζεξκνθξαζία. Π 2 ν : πκπύθλσζε
Δμάηκηζε πκπύθλσζε Βξαζκόο 8 Παξαδείγκαηα από ηελ θαζεκεξηλόηεηα: Όινη έρνπκε δεη αεξνπιάλα λα πεηάλε ζε κεγάιν ύςνο αθήλνληαο πίζσ ηνπο κηα άζπξε γξακκή. Σα θαπζαέξηα βγαίλνληαο δεζηά, ζπλαληνύλ θξύα ζηξώκαηα αέξα θαη παζαίλνπλ ζπκπύθλσζε. Οη θηάιεο θαη νη αλαπηήξεο πεξηέρνπλ πγξό, ην νπνίν έρεη πξνέιζεη από αέξην, πνπ έρεη πάζεη ζπκπύθλσζε ή πγξνπνίεζε κε ςύμε θαη ζπκπίεζε. Σα ζύλλεθα ζρεκαηίδνληαη κε ηνλ ίδην ηξόπν, θαζώο θαη ε νκίριε, ε πγξαζία θαη ε πάρλε. Σα κπνπθάιηα ησλ θξύσλ αλαςπθηηθώλ θαη πνηώλ, όηαλ ηα βγάινπκε από ην ςπγείν ην θαινθαίξη, «ηδξώλνπλ» από ηε δέζηε. Η κεηαηξνπή ελόο ζηεξενύ ζε αέξην νλνκάδεηαη εμάρλσζε π.ρ. ε λαθζαιίλε από ζηεξεή κνξθή πνπ αξρηθά βξίζθεηαη κεηαηξέπεηαη ζηγά ζηγά ζε αέξην. Αλ ηνπνζεηήζνπκε 5-6 παγάθηα ζε έλα πνηήξη θαη ακέζσο ηα εθζέζνπκε ζηνλ ήιην, ζα παξαηεξήζνπκε ηα παγάθηα λα αρλίδνπλ.