ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Ελευθεριών και ικαιωµάτων των Πολιτών, ικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων 8 Ιανουαρίου 2003 ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 2002/0187(CNS) ΣΧΕ ΙΟ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Ελευθεριών και ικαιωµάτων των Πολιτών, ικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων προς την Επιτροπή Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας σχετικά µε την πρόταση απόφασης του Συµβουλίου που αφορά την έγκριση πολυετούς προγράµµατος (2003-2005) για την παρακολούθηση του σχεδίου δράσης eeurope, τη διάδοση ορθής πρακτικής και τη βελτίωση της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών (MODINIS) (COM(2002) 425 C5-0425/2002 2002/0187((CNS)) Συντάκτρια γνωµοδότησης: Elena Ornella Paciotti PA\484644.doc PE 319.260

PE 319.260 2/9 PA\484644.doc

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΗΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ Κατά τη συνεδρίασή της στις 2 Οκτωβρίου 2002, η Επιτροπή Ελευθεριών και ικαιωµάτων των Πολιτών, ικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων όρισε συντάκτρια γνωµοδότησης την Elena Ornella Paciotti. Κατά τη συνεδρίασή της/τις συνεδριάσεις της στις..., η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο γνωµοδότησης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε τις ακόλουθες τροπολογίες µε ψήφους... υπέρ,... κατά και... αποχές(ή)/οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές:... (πρόεδρος/ασκών/ασκούσα την προεδρία),... (αντιπρόεδρος),...(αντιπρόεδρος),... (συντάκτης/ρια γνωµοδότησης),...,... (αναπλ....),... (αναπλ.... σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του Κανονισµού),... και.... PA\484644.doc 3/9 PE 319.260

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ Το Κοινοβούλιο είχε ήδη εκφράσει την εκτίµησή του σχετικά µε την προσέγγιση της Επιτροπής όσον αφορά την ασφάλεια των δικτύων στο ψήφισµά του της 22ας Οκτωβρίου 2002 υπό τον τίτλο "Ασφάλεια των δικτύων και ασφάλεια της πληροφορίας: πρόταση για µια ευρωπαϊκή στρατηγική προσέγγιση". Στο εν λόγω ψήφισµα υπεγραµµίζοντο ήδη τα σηµαντικότερα προβλήµατα και οι δυνατές λύσεις που θα µπορούσαν να εξετασθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο ως προς την ασφάλεια των δικτύων. Το πρόγραµµα παρακολούθησης MODINIS έχει ιδιαίτερη σηµασία, εκ του γεγονότος ότι αποσκοπεί στο να διαπιστώνεται ότι τα κράτη µέλη υιοθετούν τα απαραίτητα µέτρα για την επίτευξη των στόχων που καθορίζονται στο πλαίσιο του σχεδίου eeurope. Η εισηγήτρια υπεγράµµισε δύο σηµαντικά θέµατα: στους δείκτες και την ευαισθητοποίηση των ενδιαφερόµενων παραγόντων (προµηθευτές και χρήστες των υπηρεσιών) Είναι σκόπιµο να πραγµατοποιηθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο µία σοβαρή και συγκεκριµένη συγκριτική ανάλυση όσον αφορά τους κινδύνους και τους τρόπους αντιµετώπισής τους στα κράτη µέλη. Η ανάλυση αυτή θα βοηθήσει τον κοινοτικό νοµοθέτη να επεξεργασθεί τα όργανα για την βελτίωση της αποτελεσµατικότητας της αγοράς, την ασφάλεια των δικτύων και την πρόσβαση στις υπηρεσίες δικτύου. Στον τοµέα των επικοινωνιών δικτύου, ο νοµοθέτης διατρέχει πάντοτε τον κίνδυνο να επεµβαίνει µε καθυστέρηση, να µην είναι ενήµερος των τεχνολογικών καινοτοµιών και των ολοένα καινούργιων προβληµάτων που ανακύπτουν. Για τον λόγο αυτό ο παράγων της πρόληψης των κινδύνων και της ανάλυσης των τρόπων για την επίλυσή τους είναι κεφαλαιώδους σηµασίας. Άλλος βασικός παράγων είναι η ευαισθητοποίηση. Από έρευνες που έχουν διενεργηθεί σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες συνάγεται ότι οι χρήστες αγνοούν συχνά τους κινδύνους που διατρέχουν ή, αντιθέτως, λόγω υπερβολικής δυσπιστίας δεν επωφελούνται από τις δυνατότητες που διαθέτουν. Ταυτοχρόνως, οι προµηθευτές υπηρεσιών δεν επενδύουν επαρκώς στον παράγοντα ασφάλεια και οι τιµές των παρεχόµενων υπηρεσιών δεν έχουν καµία σχέση µε το κόστος τους. Μία αποτελεσµατικότερη ευαισθητοποίηση σχετικά µε τους κινδύνους και τα πλεονεκτήµατα θα επέτρεπε την καλύτερη λειτουργία της αγοράς, την εξισορρόπηση της ζήτησης και της προσφοράς και, κατά συνέπεια, την βελτίωση της ασφάλειας των ίδιων των δικτύων. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ Η Επιτροπή Ελευθεριών και ικαιωµάτων των Πολιτών, ικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων καλεί την Επιτροπή Βιοµηχανίας, Εξωτερικού Εµπορίου, Έρευνας και Ενέργειας, που είναι αρµόδια επί της ουσίας, να ενσωµατώσει στην έκθεσή της τις ακόλουθες τροπολογίες: Κείµενο που προτείνει η Επιτροπή 1 Τροπολογίες του Κοινοβουλίου Τροπολογία 1 1 ΕΕ C 291 της 26.11.2002, σελ. 243. PE 319.260 4/9 PA\484644.doc

Αιτιολογική σκέψη 6 Το ψήφισµα του Συµβουλίου της 30ης Μαΐου 2001 - σχέδιο δράσης eeurope: Ασφάλεια πληροφοριών και δικτύων και το ψήφισµα του Συµβουλίου της 6ης εκεµβρίου 2001 για "κοινή προσέγγιση και συγκεκριµένες δράσεις στον τοµέα της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών" καλεί τα κράτη µέλη να δροµολογήσουν ειδικές δράσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας των δικτύων και συστηµάτων πληροφοριών ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Χαιρετίζει περαιτέρω την πρόθεση της Επιτροπής να εκπονήσει, µεταξύ άλλων, στρατηγική για σταθερότερη και ασφαλέστερη λειτουργία της υποδοµής του Ίντερνετ και να διατυπώσει πρόταση για τη συγκρότηση οµάδας ειδικού έργου για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Το ψήφισµα του Συµβουλίου της 30ης Μαΐου 2001 - σχέδιο δράσης eeurope: Ασφάλεια πληροφοριών και δικτύων και το ψήφισµα του Συµβουλίου της 6ης εκεµβρίου 2001 για "κοινή προσέγγιση και συγκεκριµένες δράσεις στον τοµέα της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών" και το ψήφισµα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2002, υπό τον τίτλο "Ασφάλεια των δικτύων και ασφάλεια της πληροφορίας: πρόταση για µια ευρωπαϊκή στρατηγική προσέγγιση" καλούν τα κράτη µέλη να δροµολογήσουν ειδικές δράσεις για τη βελτίωση της ασφάλειας των δικτύων και συστηµάτων πληροφοριών ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Το Συµβούλιο και το Κοινοβούλιο χαιρετίζουν περαιτέρω την πρόθεση της Επιτροπής να εκπονήσει, µεταξύ άλλων, στρατηγική για σταθερότερη και ασφαλέστερη λειτουργία της υποδοµής του Ίντερνετ και να διατυπώσει πρόταση για τη συγκρότηση οµάδας ειδικού έργου για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει επανειληµµένως εκφράσει την άποψή του υπέρ µιας ευρωπαϊκής προσέγγισης επί θεµάτων ασφάλειας των δικτύων. Τροπολογία 2 Άρθρο 1, σηµείο α) Οι στόχοι του προγράµµατος είναι οι εξής: α) η παρακολούθηση των επιδόσεων των και εντός των κρατών µελών και η σύγκρισή τους µε την βέλτιστη επίδοση παγκοσµίως και η συναγωγή των κατάλληλων συµπερασµάτων πολιτικής, µε την χρήση, στο µέτρο του δυνατού, των επίσηµων στατιστικών; Οι στόχοι του προγράµµατος είναι οι εξής: α) η παρακολούθηση των επιδόσεων των και εντός των κρατών µελών επί θεµάτων ασφαλείας των δικτύων και των πληροφοριών, και η σύγκρισή τους µε την βέλτιστη επίδοση παγκοσµίως και η συναγωγή των κατάλληλων συµπερασµάτων πολιτικής, µε την χρήση, στο µέτρο του δυνατού, των επίσηµων PA\484644.doc 5/9 PE 319.260

στατιστικών, καλώντας τα κράτη µέλη να προσκοµίζουν τις στατιστικές αυτές κατά το δυνατόν ενηµερωµένες µε τις τελευταίες εξελίξεις. Το όριο της συγκριτικής ανάλυσης συνίσταται στον δυσχερή εντοπισµό αξιόπιστων στατιστικών στοιχείων. Τα κράτη µέλη πρέπει να τα προσκοµίζουν µε τρόπο αποτελεσµατικό και ταχύ. Τροπολογία 3 Άρθρο 1, σηµείο γ) γ) η ανάλυση των οικονοµικών και κοινωνικών συνεπειών της κοινωνίας της πληροφορίας για την επεξεργασία των ενδεδειγµένων απαντήσεων ως προς την ακολουθητέα πολιτική ιδιαίτερα όσον αφορά τη βιοµηχανική ανταγωνιστικότητα και τη συνοχή γ) η ανάλυση των οικονοµικών και κοινωνικών συνεπειών της κοινωνίας της πληροφορίας για την επεξεργασία των ενδεδειγµένων απαντήσεων ως προς την ακολουθητέα πολιτική ιδιαίτερα όσον αφορά τη βιοµηχανική ανταγωνιστικότητα και τη συνοχή, την αποτελεσµατικότητα στην εσωτερική αγορά, στον τοµέα του ηλεκτρονικού εµπορίου και της ανάπτυξης υπηρεσιών σε δίκτυο. Στο ευρωπαϊκό επίπεδο, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην καλή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Τροπολογία 4 Άρθρο 1, σηµείο δ) δ) την ενίσχυση εθνικών και ευρωπαϊκών προσπαθειών για τη βελτίωση της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών και την περαιτέρω ανάπτυξη των ευρυζωνικών υπηρεσιών. δ) την ενίσχυση εθνικών και ευρωπαϊκών προσπαθειών για τη βελτίωση της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής και προσωπική πρόσβαση στις δηµόσιες υπηρεσίες δικτύου και την περαιτέρω PE 319.260 6/9 PA\484644.doc

ανάπτυξη των ευρυζωνικών υπηρεσιών. Η σηµαντική προστιθέµενη αξία για τους πολίτες είναι η δυνατότητα χρησιµοποίησης δηµόσιων υπηρεσιών µέσω του δικτύου. Ο κοινοτικός νοµοθέτης έχει το καθήκον να εξασφαλίσει ασφάλεια και ίσες δυνατότητες πρόσβασης σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τροπολογία 5 Άρθρο 2, σηµείο α) α) συλλογή και ανάλυση δεδοµένων στη βάση νέας οµάδας δεικτών αξιολόγησης, συµπεριλαµβανοµένων περιφερειακών δεικτών όπου κρίνεται κατάλληλο. Ειδική προσοχή πρόκειται να δοθεί στα στοιχεία που συνδέονται µε στόχους του σχεδίου δράσης eeurope 2005 α) συλλογή και ανάλυση δεδοµένων στη βάση νέας οµάδας δεικτών αξιολόγησης, συµπεριλαµβανοµένων περιφερειακών δεικτών όπου κρίνεται κατάλληλο. Οι δείκτες αυτοί πρέπει να παρέχουν, µεταξύ άλλων, στοιχεία σχετικά µε την ασφάλεια και την ακεραιότητα των δικτύων, την ευχέρεια πρόσβασης για τους πολίτες και την διαθεσιµότητα σε περίπτωση διακοπών, προβληµάτων στα δίκτυα, και προστασίας δεδοµένων. Ειδική προσοχή πρόκειται να δοθεί στα στοιχεία που συνδέονται µε στόχους του σχεδίου δράσης eeurope 2005 Ο προσδιορισµός συγκεκριµένων και σαφών δεικτών αποτελεί θεµελιώδη ενδιάµεση φάση της διαδικασίας για την διάδοση των ορθών πρακτικών. Τροπολογία 6 Άρθρο 2, σηµείο γ) γ) στήριξη ειδικών συσκέψεων, σεµιναρίων ή εργαστηρίων για την προώθηση της συνεργασίας και την ανταλλαγή εµπειριών και βέλτιστης γ) στήριξη ειδικών συσκέψεων, σεµιναρίων ή εργαστηρίων για την προώθηση της συνεργασίας και την ανταλλαγή εµπειριών και βέλτιστης PA\484644.doc 7/9 PE 319.260

πρακτικής υπό την έννοια του κοινού πλαισίου εργασίας για την συµπληρωµατική αλληλεπίδραση όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 1; πρακτικής µεταξύ ειδικευµένων δηµόσιων και ιδιωτικών επιχειρηµατιών υπό την έννοια του κοινού πλαισίου εργασίας για την συµπληρωµατική αλληλεπίδραση όπως αυτή ορίζεται στο άρθρο 1; Τροπολογία 7 Άρθρο 2, σηµείο ε) ε) χρηµατοδότηση ερευνών, µελετών και εργαστηρίων στον τοµέα της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών καθώς και για την προετοιµασία των δραστηριοτήτων της οµάδας ειδικού έργου για την ασφάλεια των δικτύων (π.χ. µηχανισµοί ασφάλειας και διαλειτουργικότητά τους, αξιοπιστία του δικτύου και προστασία, προηγµένη κρυπτογράφηση, προστασία της ιδιωτικής ζωής και ασφάλεια στις ασύρµατες επικοινωνίες); ε) χρηµατοδότηση ερευνών, µελετών και εργαστηρίων στον τοµέα της ασφάλειας δικτύων και πληροφοριών (λ.χ. ανάλυση των σηµερινών και µελλοντικών κινδύνων που συνδέονται µε την ασφάλεια) καθώς και για την προετοιµασία των δραστηριοτήτων της οµάδας ειδικού έργου για την ασφάλεια των δικτύων (π.χ. µηχανισµοί ασφάλειας και διαλειτουργικότητά τους, αξιοπιστία του δικτύου, και προστασία, ανάπτυξη ανοιχτών διεθνών προδιαγραφών, προηγµένη κρυπτογράφηση, προστασία της ιδιωτικής ζωής και ασφάλεια στις ασύρµατες επικοινωνίες); Σε ένα θέµα όπως η ασφάλεια των δικτύων η πρόληψη των κινδύνων αποτελεί σηµαντικότατο παράγοντα. Ταυτοχρόνως, για την πρόληψη και τον περιορισµό των κινδύνων σχετικά µε την ασφάλεια των δικτύων, θα πρέπει να αναπτυχθούν ανοιχτές διεθνείς προδιαγραφές. Τροπολογία 8 Άρθρο 2, σηµείο ζ) (νέο) στ. α) χρηµατοδότηση εκστρατειών PE 319.260 8/9 PA\484644.doc

ενηµέρωσης και ευαισθητοποίησης των πολιτών και των προµηθευτών υπηρεσιών σχετικά µε το θέµα της ασφάλειας των δικτύων. Ένα από τα σοβαρότερα προβλήµατα που συνδέονται µε την ασφάλεια των δικτύων είναι η έλλειψη σαφούς πληροφόρησης σχετικά µε τους κινδύνους και τις δυνατότητες ασφαλούς χρησιµοποίησης των δικτύων. Το πράγµα αυτό πρέπει να το συνειδητοποιήσουν τόσο οι παρέχοντες τις υπηρεσίες όσο και οι τελικοί χρήστες, οι οποίοι πρέπει να µπορούν να επιλέγουν λαµβάνοντας υπόψη και τον σηµαντικότατο παράγοντα της ασφάλειας. Τροπολογία 9 Άρθρο 3, σηµείο α) α) ανάθεση συµβάσεων για τη διεξαγωγή ερευνών, διερευνητικών µελετών, λεπτοµερών µελετών σε συγκεκριµένους τοµείς, δράσεων επίδειξης περιορισµένου µεγέθους συµπεριλαµβανοµένων εργαστηρίων και διασκέψεων; α) ανάθεση συµβάσεων για τη διεξαγωγή ερευνών, διερευνητικών µελετών, λεπτοµερών µελετών σε συγκεκριµένους τοµείς, δράσεων επίδειξης περιορισµένου µεγέθους συµπεριλαµβανοµένων εργαστηρίων, διασκέψεων και εκστρατειών ευαισθητοποίησης ; Συµπλήρωµα της τροπολογίας 8. PA\484644.doc 9/9 PE 319.260