ΕΠΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΡΟΣ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΕΥΡΩΒΟΥΛΕΥΤΕΣ 30 Απριλίου 2014 Ως γνωστόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει την αρμοδιότητα για τα σημαντικότερα περιβαλλοντικά προβλήματα που αφορούν τον τόπο μας, ενώ η Ευρωβουλή αποτελεί ουσιαστικά το νομοθετικό σώμα γι αυτά. Εν όψει αυτής της διαπίστωσης αλλά και του γεγονότος ότι φέτος για πρώτη φορά οι έλληνες ψηφοφόροι θα επιλέξουν όχι μόνον κόμματα αλλά τους ίδιους τους μελλοντικούς έλληνες ευρωβουλευτές μέσω σταυρού προτίμησης, η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, ακολουθώντας μια παράδοση που άρχισε το 1974, πριν από 40 χρόνια, σας δίνει την ευκαιρία να απαντήσετε σε επτά καίριες ερωτήσεις όσον αφορά τις περιβαλλοντικές πολιτικές που θα προωθήσετε ή θα υποστηρίξετε εφόσον εκλεγείτε στην Ευρωβουλή. Από την Δευτέρα, 5 Μαΐου η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ θα αρχίσει να αναρτά τις απαντήσεις σας στις δύο σχετικές μας ιστοσελίδες την www.ellet.gr και www.egaio.gr. 1. Το Ευρωκοινοβουλιο Και Το Περιβαλλον: Ασφαλώς θα γνωρίζετε σε γενικές γραμμές τις αποφάσεις και δραστηριότητες του Ευρωκοινοβουλίου όσον αφορά το περιβάλλον κατά την περίοδο 2009-2014. (α) Ποιες είναι κατά την γνώμη σας οι μεγαλύτερες επιτυχίες του Ευρωκοινοβουλίου κατά την πρόσφατη πενταετία; - Είναι ο κανονισμος (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 17ης Δεκεμβρίου 2013 περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006. Στον τομέα του περιβάλλοντος και μεχρι το 2020 το Ταμείο Συνοχής θα στηρίξει την επένδυση στην προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και την πρόληψη των κινδύνων, την επένδυση στους τομείς των υδάτων και των αποβλήτων και την επένδυση στο αστικό περιβάλλον. Η επένδυση στην ενέργεια είναι επίσης επιλέξιμη για στήριξη, υπό την προϋπόθεση ότι θα έχει θετικά περιβαλλοντικά οφέλη. Ως εκ τούτου υποστηρίζεται επίσης. η επένδυση στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας Στον τομέα των μεταφορών, το Ταμείο Συνοχής θα συμβάλει σε επενδύσεις στο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών, καθώς και σε συστήματα μεταφορών και αστικών συγκοινωνιών χαμηλής εκπομπής άνθρακα.
Οφειλουμε να παραδεχθουμε ότι μεχρι σημερα με 300 και πλεον κοινοτικες οδηγιες για το περιβαλλον, που έχουν ενσωματωθεί στο «Κοινοτικό Κεκτημένo (αν και πολλες φορες ενσωματωνονται ατελως στο εθνικο δικαιο των κρατων-μελων της ΕΕ), εχει επιτευχθει η εξάλειψη του μολύβδου από τα καύσιμα, η μείωση των χλωροφθορανθράκων (CFC) που καταστρέφουν το όζον, η ελάττωση των εκπομπών οξειδίων του αζώτου χάρη στην χρήση καταλυτικών μετατροπέων στα αυτοκίνητα, η αύξηση των μονάδων βιολογικού καθαρισμού, ο καθορισμός ενός μεγάλου αριθμού προστατευτέων περιοχών που καλύπτουν το 18% της επικράτειας της Ευρωπαϊκής Κοινότητας, η μικρή αλλά σταθερή επέκταση των Ευρωπαϊκών δασών, με εξαιρεση τις χωρες της Μεσογειου που πλητονται από λειψυδρια και ερημοποιηση, (β) Και ποια η μεγαλύτερη αποτυχία είτε λόγω λανθασμένης απόφασης είτε λόγω απραξίας; -Η αρχη της θητειας του απερχομενου ΕΚ σηματοδοτηθηκε στην Κοπεγχαγη το Δεκεμβριο 2009 από την αποτυχια της 15ης Διακυβερνητικής Σύνοδο του ΟΗΕ για τις κλιματικές αλλαγές. Στόχος της Συνόδου ήταν η δημιουργία και η υπογραφή μιας νέας δεσμευτικής συμφωνίας για την περικοπή των Αερίων του Θερμοκηπίου (Α.Θ.) σε παγκόσμιο επίπεδο, η οποία θα διαδεχόταν το πρωτόκολλο του Κιότο, μετά τη λήξη του το 2012. Καμία νέα δεσμευτική συνθήκη δεν δημιουργήθηκε και δεν υπογράφτηκε για τον περιορισμό των Α.Θ. Τις τελευταίες μέρες της Συνόδου, οι μεγάλοι ρυπαντές του πλανήτη (ΗΠΑ, Ε.Ε., Κίνα, Ινδία, Βραζιλία και Νότια Αφρική) συνέταξαν το «Σύμφωνο της Κοπεγχάγης». Τελικά από τις 192 χώρες που συμμετείχαν στην Σύνοδο της Κοπενχάγης, μόλις 29 υπέγραψαν το ομώνυμο Σύμφωνο, ενώ από τη λήξη της Συνόδου έχει ξεκινήσει ένας «αγώνας» από τους επικεφαλής του ΟΗΕ και τις χώρες που συνέταξαν το Σύμφωνο με στόχο να πεισουν τις υπόλοιπες 163 χώρες να το υπογράψουν. (γ) Υπάρχει τομέας της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής πολιτικής στην οποίαν πιστεύετε ότι μπορείτε να συνεισφέρετε ουσιαστικά, εάν εκλεγείτε στο Ευρωκοινοβούλιο; -Η λειψυδρια και η απερημωση της νοτιας Ευρωπης καθως και η ρυπανση της Μεσογειου Θαλασσης, που εκτος των αλλων εχει αποτελεσμα τη σημαντικη μειωση των αλιευματων, θα αποτελεσουν πρωτη προτεραιοτητα στις σχετικες παρεμβασεις μου 2. Πολιτικές για την Κλιματική Αλλαγή: Η κρισιμότητα του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής έχει αναγνωρισθεί από την επιστημονική κοινότητα διεθνώς αλλά η ανταπόκριση από τις πολιτικές ηγεσίες του κόσμου εμφανίζεται προς το παρόν ανεπαρκής. Θα υποστηρίξετε μια ουσιαστική πανευρωπαϊκή φορολόγηση των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακος που θα ωθούσε επιχειρήσεις, δημόσιες υπηρεσίες και ιδιώτες καταναλωτές προς μειωμένη χρήση μορφών ενέργειας με υψηλές εκπομπές (πχ. λιγνίτη) χωρίς να δημιουργήσει στρεβλώσεις στην σχετική μεταξύ τους ανταγωνιστικότητα των χωρών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης; - Η τρίτη πενταετής έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος (ΕΕΑ 2005) καταλήγει στο συμπέρασμα ότι «η Ευρώπη εξακολουθεί να ζει από το φυσικό
κεφάλαιο του πλανήτη». Ορισμένες μάλιστα από τις επιτυχίες της περιβαλλοντικής πολιτικής οφείλονται στην εξαγωγή των περιβαλλοντικών προβλημάτων στις φτωχές χώρες εκτός Ευρώπης (WWF, Press Release 25.11. 2005). Παρα τη μεγαλη προοδο που εχει σημειωθει στη μειωση των εκπομπων του CO2, το προβλημα παραμενει. Οι εκπομπές του CO2 εντός της ΕΕ έχουν μειωθεί κατά τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αλλά το γεγονός αυτό οφείλεται μαλλον στην αποβιομηχανοποίηση μεγάλου μέρους της ηπείρου και στην αύξηση των εισαγωγών από χώρες όπως η Κίνα είναι η κυριότερη αιτία της μείωσης αυτής. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συνεχίζουν να αυξάνονται. Το Πρωτόκολλο του Κιότο του 1997 έχει ελάχιστη επίδραση επειδη δεν εφαρμόζεται πραγματικά διότι επιδιώκει να αντιμετωπίσει τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που προκύπτουν από τον τομέα της βιομηχανικής παραγωγής, αντί να αντιμετωπίζει αυτές του επιπέδου της κατανάλωσης. Η ΕΕ έχει δημιουργήσει ένα μηχανισμό βασισμένο στην αγορά για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ), το οποίο, όμως δεν λειτουργεί. Το ΣΕΔΕ δεν έχει οδηγήσει σε κάποια σημαντική μείωση των εκπομπών, ούτε και στην αύξηση των επενδύσεων σ ενεργειακές τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Ο κύριος λόγος γι αυτό είναι ότι η ΕΕ έχει μοιράσει πάρα πολλές άδειες για ρύπανση στις επιχειρήσεις που εδρεύουν στην ΕΕ. Ως αποτέλεσμα, η τιμή του άνθρακα ήταν πολύ χαμηλή για να ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να γίνουν πιο πράσινες. Το 2008, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε σε εφαρμογή μια σειρά από χρήσιμα μέτρα για τη διόρθωση του συστήματος αυτού: άρχισε να δημοπρατεί τις εν λόγω άδειες αντί να τις μοιράζει δωρεάν και όρισε ένα πανευρωπαϊκό ανώτατο όριο για τις συνολικές εκπομπές ρύπων, αντί να αφήνει κάθε χώρα της ΕΕ να θέσει τα δικά της όρια. Στη συνέχεια, όμως η οικονομία της ΕΕ βυθίστηκε σε ύφεση, η οικονομική παραγωγή μειώθηκε και ο αριθμός των αδειών για άλλη μια φορά έφτασε υψηλότερα επίπεδα από ό,τι χρειάζεται. Η τιμή του άνθρακα έπεσε σε περίπου 8 Ευρώ ανά τόνο διοξειδίου του άνθρακα, πολύ κάτω από τα 30 Ευρώ που οι ειδικοί λένε ότι απαιτείται να κοστίζει για να έχει κάποιο αντίκτυπο. Η Επιτροπή ορθώς προτείνει ότι οι άδειες θα έπρεπε να αποσυρθούν τώρα απ την αγορά, αλλά τα κράτη μέλη της ΕΕ διστάζουν να ασκήσουν πιέσεις στις εταιρείες τους κατά τη διάρκεια της ύφεσης. Ο Καθηγητης Ενεργειακής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης D. Helm στο βιβλιο του The Carbon Crunch: How We're Getting Climate Change Wrong--and How to Fix Yale University Press (2012) προτεινει ότι αντί να προσπαθεί να φτιάξει το σύστημα, η ΕΕ θα έπρεπε να επιβάλλει ένα φόρο άνθρακα. Ένα φόρο διοξειδίου του άνθρακα, ο οποίος θα εισπράττεται από κάθε πηγή ρύπανσης διοξειδίου του άνθρακα ή στις εταιρείες λιανικού εμπορίου, για παράδειγμα, αυτές των καυσίμων κίνησης, ο οποίος θα διασφαλίσει πολύ μεγαλύτερη βεβαιότητα απ ό,τι έχει κάνει το ΣΕΔΕ. Η ΕΕ θα μπορούσε να εισάγει το φόρο σε ένα χαμηλό επίπεδο, αλλά έχοντας προαναγγείλει την κλιμάκωσή του. Η αντιθετη αποψη υποστηριζει εάν βρεθούν αντιμέτωπες με υψηλότερες τιμές άνθρακα, πολλές ευρωπαϊκές επιχειρήσεις θα μετακινήσουν ένα ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό της παραγωγής τους σε χώρες που δεν επιβάλλουν φόρο για τη ρύπανση (Διαρροή Διοξειδίου του Άνθρακα). Για το λογο αυτό ο Helm υποστηρίζει, ότι το
Πρωτόκολλο του Κιότο έχει ένα βασικό μειονεκτημα: «προσπαθεί να μειώσει την παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου των χωρών που το έχουν υπογράψει, ενώ θα έπρεπε να αντιμετωπίζει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που προκύπτουν από την κατανάλωση». Εάν τα προϊόντα έχουν κατασκευαστεί πχ στην Κίνα, αλλά στη συνέχεια εισάγονται στην Ευρώπη, οι εκπομπές που προκαλούνται από την παραγωγή και τη μεταφορά των εμπορευμάτων θα πρέπει να αποδοθούν στην Ευρώπη και όχι στην Κίνα. Τη φορολογηση του ανθρακα υποστηριζε και ο Jacques Delors, κατά τη διάρκεια της θητείας του 1985-1994. Οι κυβερνήσεις των κρατών-μελών της ΕΕ επιμένουν ότι ένας τέτοιος φόρος είναι θέμα εθνικής κυριαρχίας και ότι η κάθε χώρα έχει το δικαίωμα άσκησης βέτο στις προτάσεις της ΕΕ. Το Ηνωμένο Βασίλειο, ειδικότερα, είναι κατηγορηματικά αντίθετο στην εμπλοκή της ΕΕ στη φορολογική πολιτική του, ακόμη και αν ο σκοπός της είναι να βοηθήσει το κλίμα. Η σημερινή Επίτροπος για την Κλιματική Δράση, Connie Hedegaard, υποστηριζει δε θα πρέπει να αποκλείσουμε αυτές τις φορολογικές ρυθμίσεις, αλλά έχει ελάχιστη υποστήριξη από τα υπόλοιπα μέλη της Επιτροπής. Η απόφαση της Γερμανιας να καταργήσει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια θα αυξήσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο και μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, όταν θα βασίζεται περισσότερο στον άνθρακα. Έτσι, η Γερμανία παραμενι επιφυλακτική όσον αφορά την αύξηση της τιμής του άνθρακα και αντιθετη προς την οποιαδήποτε παρέμβαση στο διεθνές εμπόριο (Centre for European Reform, S. Tindale, How to confront the carbon crunch, Novemeber 2012) Για την επιλυση του προβληματος σε ενα ορατο μελλον απαιτειται συμφωνια Γερμανιας-Γαλλιας-Ηνωμενου Βασιλειου για τη στήριξη ενός ισχυρότερου ΣΕΔΕ και τη ρύθμιση φορολογικών συνόρων Όλοι όσοι ανησυχούν για το κλίμα του πλανήτη, καθώς και για την Ευρωπαϊκή οικονομία, θα πρέπει να μελετησουν τις προτάσεις του Helm για την αντιμετώπιση της κρίσης του άνθρακα 3. Πολιτική για την Υπεραλίευση: Τα στατιστικά δεδομένα εμφανίζουν κάθετη πτώση στην επάρκεια πολλών αλιευμάτων κατά τις τελευταίες δεκαετίες. Θα υποστηρίξετε μια πολιτική δημιουργίας αλιευτικών καταφυγίων; Θα αντισταθείτε σε πολιτικές που επιτρέπουν κάποιους ευρωπαϊκούς αλιευτικούς στόλους να καταστρέφουν ανεξέλεγκτα τον αλιευτικό πλούτο ασθενέστερων χωρών, πχ. στην Αφρική, για χάρη πρόσκαιρων και σαφώς μη αειφόρων κερδών; - H πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αλιεία απέτυχε να αποτρέψει την υπεραλίευση. Τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνουν ότι το 80% των αποθεμάτων της Μεσογείου και το 47% των αποθεμάτων του Ατλαντικού έχουν υποστεί υπεραλίευση. Η μεταρρύθμιση της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής αποτελεί μια ιστορική ευκαιρία για την αναστροφή της παρούσας κατάστασης. Στην ψηφοφορία της ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 6 Φεβρουαρίου 2013, με 502 ψήφους υπέρ και 137 κατά, η συντριπτική πλειοψηφία των ευρωβουλευτών υποστήριξε τον τερματισμό της υπεραλίευσης (econews,gr Φεφρουαριος 2013)
Το ΕΚ ενεκρινε μεταρρυθμίσεις που θέτουν σαφή στόχο για την αποκατάσταση των ιχθυαποθεμάτων μέχρι το 2020 και σε επίπεδα άνω της μέγιστης βιώσιμης απόδοσης. Υποστήριξε την πιο αυστηρή αξιολόγηση της αλιευτικής ικανότητας, αλλά και τον τερματισμό των απορρίψεων νεκρων αλιευματων στη θάλασσα. Εγκριθηκαν σημαντικές μεταρρυθμίσεις για την οικονομική υποστήριξη μόνο των αλιέων που τηρούν τους κανόνες και τη νομοθεσία, δίνοντας επίσης προτεραιότητα στην πρόσβαση στα αποθέματα στους αλιείς που ψαρεύουν με πιο περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμους τρόπους. Η νέα αλιευτική πολιτική μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για εφαρμογή πρακτικών που θα ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις της αλιείας στα θαλάσσια οικοσυστήματα και σε είδη απειλούμενα με εξαφάνιση, όπως η θαλάσσια χελώνα. Τον Οκτωβριο 2013 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποφασισε σχετικά με το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) και αφορούσε την κατανομή των 6,5 δισεκατομμυρίων ευρώ, που θα διατεθούν την επόμενη επταετία από το ταμείο στο πλαίσιο της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Το Ευρωκοινοβούλιο έκρινε ότι πρέπει να διατεθούν λιγότερα χρήματα από ό,τι πρότεινε η Κομισιόν για την επιδότηση των καυσίμων για τα αλιευτικά σκάφη και τον λεγόμενο εκσυγχρονισμό του στόλου, ο οποίος θα αύξανε την αλιευτική ικανότητα. Αντίθετα ψήφισε υπέρ της αύξησης των κονδυλίων για την συλλογή επιστημονικών δεδομένων και την εφαρμογή των αλιευτικών κανόνων. 4. Πολιτικές για τα Ύδατα: Υπάρχει παγκόσμια ανάγκη εξοικονόμησης και διατήρησης της ποιότητας των υδατικών πόρων που έχει αναγνωρισθεί παλαιότερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση με την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά (60/2000/ΕΚ). Θα πιέσετε για την ορθολογικότερη χρήση υδατικών πόρων (π.χ. τιμολόγηση νερού για αρδευτικές χρήσεις) και την καλή τους οικολογική κατάσταση όπως προβλέπεται από την εν λόγω Οδηγία Πλαίσιο, που ακόμα δεν εφαρμόσθηκε σε όλες τις χώρες μέλη, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας; - Με την οδηγία-πλαίσιο 2000/60 για τα νερά η ΕΕ εγκαινιασε μια νεα πολιτικής προκειμενου να σταματησει η υποβάθμιση της ποιότητας των νερών. Μακροπρόθεσμος στόχος είναι να αποκτήσουν ως το 2015 και το αργότερο έως το 2021, όλα τα νερά στην Ευρωπαϊκή Ένωση «καλή ποιότητα» που θα ανταποκρίνεται σε αυστηρά βιολογικά και φυσικοχημικά κριτήρια. Αρχη της οδηγιας είναι «το νερό δεν είναι εμπορικό προϊόν όπως τα άλλα, αλλά κληρονομιά που οφείλουμε να προστατεύουμε ως τέτοια». Αυτό σημαίνει ότι το νερό απαιτεί μια ιδιαίτερη μεταχείριση, ακόμη και αν αυτό αντιβαίνει στους κανόνες της ελεύθερης αγοράς. Η καινοτομια της νεας πολιτικης είναι ότι λαμβάνει ως βάση για την διαχείριση του νερού τις υδρολογικές λεκάνες και όχι τα διοικητικά όρια και αναγνωρίζει παράλληλα με τις ανθρώπινες χρήσεις του νερού τις απαιτήσεις των οικοσυστημάτων σε νερό, επιβάλλοντας την αρχή της μη υποβάθμισης της οικολογικής ποιότητας. Η «ολοκληρωμένη» διαχείριση του νερού είναι μια σύνθετη διαδικασία που προϋποθέτει την συμμετοχή μιας ανεπτυγμένης κοινωνίας πολιτών, ικανής να συμμετεχει σε δύσκολες και πολύπλοκες οριζόντιες διαδικασίες (bottom-up) που υπερβαίνουν το ισχύον θεσμικό πλαίσιο.
Η νέα πολιτική για τα νερά και η εφαρμογή της οδηγίας απαιτούν υπέρβαση του τοπικισμού και υπερτοπική συνεργασία, αυξημένη διαφάνεια, αυξημένη συνεργασία και συμμετοχή, αυξημένη εμπειρία και γνώση. Μια άλλη δυσκολια της οδηγίας πλαίσιο για τα νερά είναι ο ιδιαίτερα απομακρυσμένος χρονικός ορίζοντας για την πλήρη υλοποίησή της από το 2015-2021. Στην Ελλαδα η οδηγια παραμενι στο επιπεδο των σχεδιασμων και προγραμματισμων. Από το νέο Ευρωπαιο Κοινοβουλιο θα πιεσουμε την Επιτροπη να αναλαβει ενεργο ρολο στην παρακολουθηση της εφαρμογης της οδηγιας αυτης Είναι κοινός τόπος ότι μια χώρα σαν την δική μας, που στηρίζεται στον τουρισμό, θα πρέπει να διαφυλάξει τα θαλάσσια οικοσυστήματα της ώστε να βρεθούν σε καλή οικολογική κατάσταση μέχρι το 2020, όπως προβλέπεται από την Οδηγία- Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική (56/2008/ΕΚ). Θα υποστηρίξετε έμπρακτα τον στόχο αυτό; - Η Κοινοτική Οδηγία 56/2008 προτάσσει ή επιβάλει, όχι μόνο υποχρεωτικά μέτρα αντιμετώπισης της θαλάσσιας ρύπανσης, αλλά και ενθαρρύνει ή υποχρεώνει όλα τα κράτη μέλη που μοιράζονται την ίδια θάλασσα, να εφαρμόζουν πολιτικές συμβατές με τη σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας. Στην Ελλαδα ενσωματωθηκε στο εθνικο δικαιο το 2011 και μεχρι το 2016 θα πρεπει να εχουν καταρτισθει τα σχεδια διαχειρισης των θαλασσιων υδατων. Η Ελλαδα και οι άλλες μεσογειακες χωρες χρειαζονται στηριξη και αμεση εποπτεια από τις υπηρεσιες της ΕΕ προκειμενου να επιτυχουν: Α.την προστασία και διαχείριση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας και ειδικα των ποσειδωνίων, των λεγόμενων «δασών της θάλασσας» Β. την παρακολούθηση και έλεγχο της τεράστιας κίνησης των παντός τύπου πλοίων που διασχίζουν τις ελληνικές θάλασσες και τη λήψη μέτρων για την αποφυγή ατυχημάτων. Γ.τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση της εξάντλησης των αλιευτικών αποθεμάτων. Δ. τη χωροθέτηση θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών και τη δημιουργία θαλασσίων πάρκων με στόχο την ενίσχυση του θαλάσσιου τουρισμού Ε. την συνεργασία τη με το United Nation Survived Program, το Mediterranean Action Plan και τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών δεδομένου ότι οι παραπάνω οργανισμοί έχουν αναλάβει δράση για την προστασία της Μεσογείου από τη ρύπανση. Στ. την πολιτική επιβολής προστίμων από τη εκούσια ή ακούσια πρόκληση ρύπανσης των θαλασσών, και την αντιμετώπιση καταγγελιών από ρύπανση που πιθανόν να προκαλούν τόσο στη θάλασσα όσο και στις παραλίες οι ιχθυοκαλλιέργειες.
Ζ. την ανάγκη συντονισμού και στενής συνεργασίας και στελέχωσης των συναρμοδιων υπηρεσιών με το απαραίτητο προσωπικό, και την εξασφάλιση πόρων για την αποτελεσματική άσκηση πολιτικών προστασίας του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η. την αντιμετώπιση καταγγελιών για παραβάσεις που έχουν διαπιστώσει οι επιθεωρητές περιβάλλοντος σχετικές με παράνομες μεταλλευτικές δραστηριότητες, ή την ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων μονάδων βιολογικών καθαρισμών στο θαλάσσιο περιβάλλον. Θ. την αντιμετώπιση της παράνομης αλιείας, τη δημιουργία των λιμενικών ζωνών και τα προνόμια των επενδυτών που αυτοί είναι πλέον κύριοι των ζωνών αυτών. 5. Πολιτικές για την Γεωργία: Με δεδομένες πλέον τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, την οικονομία και το περιβάλλον, συμφωνείτε πως είναι αναγκαία η απαγόρευση των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, η διαφύλαξη των γενετικών πόρων και η προώθηση βιολογικών καλλιεργειών και παραδοσιακών αγροτικών προϊόντων; Θα υποστηρίξετε την ενσωμάτωση των απαιτήσεων των σχετικών Οδηγιών (για τα Ύδατα και τα γεωργικά φάρμακα) αλλά και της Στρατηγικής για την Βιοποικιλότητα, στην Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ), απαιτώντας παράλληλα ενίσχυση του Πυλώνα 2 της ΚΑΠ; -Στις 11/3/2014 υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η τροπολογία που κατέθεσε ο ανεξάρτητος ευρωβουλευτής, Κρίτων Αρσένης, για την απόρριψη της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που θα επέβαλε συνθήκες καθολικού μονοπωλίου των πολυεθνικών στην εμπορία των σπόρων στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά. Με την υπερψήφιση αυτή η νομοθεσία απορρίπτεται από το Ευρωκοινοβούλιο και υποχρεώνεται στην πράξη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να την αποσύρει. Η αποφαση αυτή του ΕΚ ανοιγει το δρομο για την απαγορευση των επεμβασεων των πολυεθνικων εταιρειων σε βαρος της υγειας των καταναλωτων γεωργικων προϊοντων Ο 2 ος πυλωνας της ΚΑΠ 2014-2020 περιλαμβανει πολυετή προγράμματα, τα οποία συντάσσονται από τα κράτη μέλη της ΕΕ και συγχρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς, εθνικούς και ιδιωτικούς πόρους. Επιδίωξη του πυλώνα αυτού είναι η ξεχωριστή αντιμετώπιση των ιδιαίτερων αναγκών που εμφανίζει η ύπαιθρος σε κάθε κράτος μέλος, αναδεικνύοντας πάντα τον πολλαπλό ρόλο που έχει και πρέπει να έχει η γεωργία στην ανάπτυξη της υπαίθρου. Ο 2 ος πυλώνας για το 2014-2020 εισάγει νέες έννοιες και δράσεις, όπως η καινοτομία και η μεταφορά της γνώσης, η διαχείριση κινδύνου, το σύστημα παροχής συμβουλών, η κατανόηση και η αποδοχή των οποίων θα είναι καταλυτικές για την οικονομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά βιώσιμη ανάπτυξη της υπαίθρου. Η επιτευξη μιας τέτοιας ανάπτυξης είναι τεράστιας σημασίας, διότι μόνο αν πληροί και τις τρεις αυτές συνθήκες η ανάπτυξη της γεωργίας και της υπαίθρου θα στέκεται πραγματικά στα πόδια της, χωρίς να υπονομεύεται ούτε από φυσικούς ούτε από ανθρώπινους παράγοντες. Τα προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης αποσκοπούν στο να δρουν συμπληρωματικά με τις άμεσες ενισχύσεις (πρώτο πυλώνα) και τους μηχανισμούς αγοράς, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, τη βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων και
την προώθηση ισορροπημένης εδαφικής ανάπτυξης μεταξύ των περιφερειών. Όλοι αυτοί οι στόχοι όμως θα πρέπει να επιτευχθούν σε ένα ευρύτερο ευρωπαϊκό πλαίσιο πολιτικής που περιλαμβάνει τους δημοσιονομικούς περιορισμούς για το διάστημα 2014-2020 (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο 2014-2020), αλλά και τις υποχρεώσεις που έχει αναλάβει η ΕΕ με ορίζοντα το 2020. Σε αυτή τη κατευθυνση θα εργασθουμε στο νέο Ευρωπαϊκο Κοινοβουλιο. 6. Πολιτικές για την Βιοποικιλότητα: Υπάρχουν ήδη πολλές θεσμοθετημένες από την Ευρωπαϊκή Ένωση περιοχές του δικτύου Natura 2000 (Οδηγία 92/43 για τους Οικοτόπους, Οδηγία 2009/147 για τα Άγρια Πτηνά), όπου επιτρέπονται μόνον ήπιες οικονομικές δραστηριότητες, αλλά που στηρίζουν τις γειτονικές κοινότητες λόγω της υψηλής οικολογικής τους σημασίας, των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων, της πολύτιμης βιοποικιλότητας ή/και της ομορφιάς των τοπίων. Σε κάποιες χώρες/ μέλη πολλές από τις περιοχές αυτές π.χ. κινδυνεύουν πλέον από έντονη και πυκνή δόμηση (στην Ελλάδα με την πρόσφατα χορηγημένη δυνατότητα εγκατάστασης σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων - ξενοδοχείων και εκτεταμένων τουριστικών κατοικιών). Θα συμβάλλετε ενεργά στην πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή της υπάρχουσας νομοθεσίας ώστε να επιτευχθούν οι ευρωπαϊκοί στόχοι για τη βιοποικιλότητα μέχρι το 2020 και να αποφευχθεί η υποβάθμιση του δικτύου Natura 2000; -Η Ευρωπαϊκη οικονομικη και Κοινωνικη Επιτροπη (ΕΟΚΕ) σε γνωμοδοτηση της για 7ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον, συνέχεια του 6ου Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον (Απριλιος2012) αναφερει: «Κατ'αρχάς διαπιστώνεται, ότι, στο τέλος της περιόδου ισχύος του 6 ου Προγράμματος Δράσης για το Περιβάλλον (ΠΔΠ 2002-2012), πολλοί τομείς της περιβαλλοντικής πολιτικής που, επί σειρά ετών, συμπεριλαμβάνονται στα θεματολόγια των ΠΔΠ, δεν εξετάστηκαν επαρκώς ή έχουν εγκαταλειφθεί πλήρως. Για να αναφέρουμε δύο μόνο παραδείγματα: Α. εδώ και αρκετά χρόνια, η «προστασία των εδαφών» συνιστά μεν θέμα προτεραιότητας πολλών προγραμμάτων δράσης για το περιβάλλον, όμως, σε επίπεδο ΕΕ, δεν έχουν αναληφθεί ουσιαστικές «δράσεις», κυρίως λόγω της απουσίας συναίνεσης στο πλαίσιο του Συμβουλίου σχετικά με το σχέδιο οδηγίας που πρότεινε η Επιτροπή. Β. Το θέμα της «προστασίας των ειδών/βιοποικιλότητας» αποτελεί τον μίτο της Αριάδνης στην ιστορία των Προγραμμάτων Δράσης για το Περιβάλλον. Το 2001, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποσχέθηκε την ανάσχεση της απώλειας της βιοποικιλότητας μέχρι το 2010. Παρόλα αυτά, ακόμη και ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα δράσης για τη βιοποικιλότητα που περιελάμβανε 160 δράσεις δεν αρκούσε για την επίτευξη αυτού του στόχου. Το 2011 καταρτίστηκε νέα στρατηγική για τη βιοποικιλότητα, η οποία υπόσχεται να υλοποιήσει τον αρχικό στόχο με 10 χρόνια καθυστέρηση.»
Κατά την άποψη της ΕΟΚΕ, το κεντρικό στοιχείο στο τέλος της περιόδου ισχύος του 6 ου ΠΔΠ είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να έχει αποχωρήσει από τη στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη, ο περιβαλλοντικός πυλώνας της οποίας ενσαρκωνόταν στο 6 ο ΠΔΠ. Ενώ στο παρελθόν η Επιτροπή και το Συμβούλιο θεωρούσαν ότι η στρατηγική για την αειφόρο ανάπτυξη αποτελεί την υπέρτατη στρατηγική, οι στόχοι της οποίας αποτελούσαν σημείο αναφοράς ακόμη και για τη στρατηγική της Λισαβόνας, σήμερα επικρατεί ανησυχητική σιωπή σχετικά με το θέμα. Δεν εμφανίζεται πλέον στα προγράμματα εργασίας της Επιτροπής (μολονότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν έχει εκδώσει επίσημη απόφαση για το ζήτημα). Η ΕΟΚΕ επέκρινε επανειλημμένα την κατάσταση αυτή και επαναλαμβάνει την κριτική της στην παρούσα γνωμοδότηση, καθιστώντας όμως σαφές ότι θεωρεί σφάλμα την αφομοίωση της στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη στη στρατηγική «Ευρώπη 2020». Έχει αιτιολογήσει επανειλημμένα τη θέση της, χωρίς ωστόσο να υπάρξει καμία αντίδραση εκ μέρους της Επιτροπής, του Συμβουλίου ή του Κοινοβουλίου. Επομένως, η αρχιτεκτονική που εφαρμοζόταν μέχρι σήμερα στον προγραμματισμό των πολιτικών της ΕΕ, δηλαδή, ο συντονισμός των τριών πυλώνων, οικονομία, περιβάλλον, κοινωνικές υποθέσεις, στο πλαίσιο της στρατηγικής για την αειφόρο ανάπτυξη, ανεστάλη. Συνεπώς, προκύπτει το ερώτημα σε ποιο πλαίσιο επιθυμούν να συντονίσουν μελλοντικά η Επιτροπή, το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο την πολιτική αειφόρου ανάπτυξης και την περιβαλλοντική πολιτική. Η ΕΟΚΕ συνιστά στην Επιτροπή, στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αναζωογονήσουν τη στρατηγική της ΕΕ για την αειφόρο ανάπτυξη, να επιλέξουν, ως τη στρατηγική υλοποίησης της περιβαλλοντικής πολιτικής, ένα ολοκληρωμένο 7 ο ΠΔΠ που προσανατολίζεται στα αποτελέσματα, να ενσωματώσουν σε αυτό την εμβληματική πρωτοβουλία «Μία Ευρώπη που χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τους πόρους», καθώς και όλες τις επιμέρους πρωτοβουλίες, και να μεριμνήσουν για έναν στενό και αποτελεσματικό συντονισμό μεταξύ των στοχοθετήσεων της περιβαλλοντικής και της οικονομικής πολιτικής. Η θεμελιώδους σημασίας στρατηγική «Ευρώπη 2020» θα αποκτούσε έτσι τον εξαιρετικά σημαντικό ρόλο να προετοιμάσει και να υλοποιήσει τους βραχυπρόθεσμους και μεσοπρόθεσμους προσανατολισμούς της οικονομικής και της δημοσιονομικής πολιτικής, οι οποίοι είναι απαραίτητοι στην πορεία προς τη μακροπρόθεσμη αειφόρο ανάπτυξη. Με βαση τα συμπερασματα αυτά της ΕΟΚΕ το νέο Ευρωπαϊκο Κοινοβουλιο θα πρεπει να καλεσει την Ευρωπαϊκη Επιτροπη να απαντησει στα ακολουθα ερωτηματα προσδιοριζοντας τις δρασεις του 7 ου ΚΠΔ: τι ακριβώς σημαίνει «αποτελεσματική χρήση των πόρων», τι μπορεί να επιτευχθεί μόνο με τεχνολογικές βελτιώσεις, και σε ποιους τομείς χρειάζεται ο προτεινόμενος «σημαντικός μετασχηματισμός», πώς θα διαμορφωθεί αυτός ο μετασχηματισμός στον εκάστοτε τομέα και με ποια μέσα θα πρέπει να επιτευχθεί, ποιες συγκεκριμένες αλλαγές είναι απαραίτητες όσον αφορά τη συμπεριφορά των παραγωγών και των καταναλωτών, και πώς μπορούν να επιταχυνθούν οι αλλαγές αυτές.»
7. Οικονομία και Αειφορία: Η μετάβαση σε μια βιώσιμη οικονομία απαιτεί την ουσιαστική οικονομική ανάπτυξη των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τρόπο που να προστατεύεται το περιβάλλον και η κοινωνία, ώστε η όποια μελλοντική ευημερία των αριθμών να αντικατοπτρίζεται και στην ποιότητα ζωής των ευρωπαίων πολιτών. Θα συμβάλλετε ενεργά στη λήψη μέτρων προς αυτή την κατεύθυνση; -Με την Ενιαία Πράξη (1986) και τη συνθηκη του Maastricht (1992), που ειχα τη τιμη να εισηγηθω για κυρωση στη Βουλη των Ελληνων, τροποποιήθηκε η Συνθήκη της Ρώμης καιτο περιβάλλον απέκτησε για πρώτη φορά δική του νομοθετική βάση. Στο κείμενο της Συνθήκης ενσωματώθηκε ένα ειδικό τμήμα με θέμα το περιβάλλον (Τίτλος VII «Περιβάλλον»). Το τμήμα αυτό περιλαμβάνει τα άρθρα 130r, 130s και 130t τα οποία θέτουν το πλαίσιο στο οποίο οφείλουν να κινούνται οι δράσεις της Κοινότητας σε θέματα περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τα άρθρα αυτά, η δράση της Κοινότητας πρέπει να έχει ως στόχο την διατήρηση, την προστασία και την βελτίωση του περιβάλλοντος, την προστασία της ανθρώπινης υγείας και την συνετή χρήση των φυσικών πόρων. Η δράση της Κοινότητας σε θέματα περιβάλλοντος πρέπει να καθορίζεται από την προσπάθεια να ενσωματωθεί η περιβαλλοντική πολιτική σε όλες τις άλλες πολιτικές και να βασίζεται στην «αρχή της πρόληψης», την αρχή της «θεραπείας στην πηγή» και την αρχή ο «ρυπαίνων πληρώνει». Η δράση της Κοινότητας πρέπει επίσης να στηρίζεται στην διαθέσιμη επιστημονική και τεχνική γνώση, να λαμβάνει υπόψη τις περιβαλλοντικές συνθήκες στα κράτη μέλη και να σταθμίζει το κόστος και το όφελος από την προβλεπόμενη δράση ή την μη δράση. Το 1992 ήταν το έτος της Συνθήκης του Maastricht με την οποία ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ήταν ταυτόχρονα το έτος που ολοκληρώθηκε η Εσωτερική Αγορά και ξεκίνησε η διαδικασία για την Νομισματική Ένωση. Στον διεθνή περιβαλλοντικό χώρο, το 1992 ήταν το έτος της Συνδιάσκεψης του Ρίο για το Περιβάλλον και την Ανάπτυξη (United Nations 1992). Το νέο στοιχείο ήταν η οικολογική κατεύθυνση που δόθηκε στην περιβαλλοντική πολιτική, με άξονες την Διακήρυξη του Ρίο για την Αειφόρο Ανάπτυξη, την Σύμβαση για την Βιοποικιλότητα 1 και την Σύμβαση για την Αλλαγή του Κλίματος. Πρόκειται στην ουσία για την ενσωμάτωση του οικολογικού, του οικονομικού και του κοινωνικού προβληματισμού στην περιβαλλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Ευρωπαϊκή περιβαλλοντική πολιτική (Δ. Τσαντίλης και Κ. Χατζημπίρος, από το: Ν. Μαραβέγιας και Μ. Τσινισιζέλης (επιμ.) Νέα Ευρωπαϊκή Ένωση, εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα, 2007). Το περιβαλλον εχουμε δανεισθει από και διαχειριζομαστε για τις επομενες γεννιες. Αυτοι είναι οι αξονες που θα κινηθω στο Ευρωπαϊκο Κοινοβουλιο, εφ οσον ο Ελληνικος Λαος με τιμησει δια της ψηφου του.