Διδακτικό Σενάριο στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Γ Γυμνασίου Τίτλος:Στάσεις ζωής στα ποιήματα Όσο μπορείς και Ιθάκη του Κ. Καβάφη
Δημιουργοί: Τσιάμαλος Ηρακλής, Σύμβουλος Φιλολόγων Καραλή Μαρία, Φιλόλογος 3ου Γυμνασίου Καρδίτσας
Είδος διδακτικής πρακτικής :project, ομαδοσυνεργατική διδασκαλία Προτεινόμενη διάρκεια:3 ώρες Συμβατότητα με το νέο Π.Σ:Προβλέπεται διδακτική ενότητα με αυτό το θέμα στη Γ Γυμνασίου
Τμήμα Γ 5 1η ομάδα:τσιτσιμπίκου Αγάπη-Συντονίστρια Σύρος Χρήστος,Τάφα Ρομίνα,Τσιτσιμπίκου Κατερίνα,Φιλίππου Ευανθία,Φλούλη Δήμητρα,Χανής Βάιος 2η ομάδα:χολέβα Γεωργία-Συντονίστρια Τσικρικά Νίκη,Χαρίση Κωνσταντία,Χατζοπλάκη Ευαγγελία,Χότζα Κλέα,Χρυσικός Κωνσταντίνος 3η 0μάδα:Τσιανάκα Αγγελική-Συντονίστρια Σούφλας Μιχάλης,Τουλιά Γεωργία,Τσιαμαντάς Θεοφάνης, Φούκας Πέτρος,Χαρκοπλιά Βασιλεία 4η ομάδα:σδρόλιας Δημήτρης-Συντονιστής Σιαφάκα Δανάη,Σιαφάκας Νίκος,Σκορδάς Φώτιος,Τάντου Ελένη,Τσιτσιρίγκας Χρήστος
ΣΚΟΠΟΘΕΣΙΑ Οι μαθητές επιδιώκεται Να γνωρίσουν τον ποιητή Κ. Καβάφη και το έργο του Να γνωρίσουν τα βασικά χαρακτηριστικά της Καβαφικής ποίησης. Να εντάξουν τα ποιήματα στο κοινωνικό πλαίσιο δημιουργίας τους (να τα προσεγγίσουν μέσα απ τη ζωή του ποιητή.) Να προσεγγίσουν διαχρονικά τα ποιήματα μέσα απ τα λόγια του ποιητή.
Να διαπιστώσουν ομοιότητες στα δύο ποιήματα του Κ Καβάφη. Να αιτιολογήσουν τις στάσεις ζωής (τον τρόπο σκέψης, τις αξίες, τις παραινέσεις κτλ) που καταγράφονται στα ποιητικά κείμενα) με βάση τις ιστορικές συνθήκες και το κοινωνικό περιβάλλον. Να αναζητήσουν δικές τους στάσεις ζωής μέσα στα συγκεκριμένα ποιήματα.
Να πραγματοποιήσουν διακειμενικές συγκρίσεις Να ασκηθούν στη συνεργασία μέσα από ομάδες. Να ανακαλύψουν την ομορφιά του ποιητικού λόγου, να νιώσουν αισθητική απόλαυση και να δοκιμάσουν να εκφραστούν μέσω της ποίησης
Δεξιότητες Να εντοπίζουν τις συγκεκριμένες στάσεις ζωής που προτείνει ο ποιητής στο κείμενο και να ερμηνεύουν την επιλογή του. Να αναπτύξουν την ικανότητα σχολιασμού διατυπώνοντας δικές τους προτάσεις για στάσεις ζωής που επιλέγουν. Να δοκιμάζουν να γράφουν δικά τους κείμενα πεζά ή ποιητικά μέσα στα οποία θα διακρίνονται δικές τους στάσεις ζωής.
Μεθόδευση διδασκαλίας 1η διδακτική ώρα.oι μαθητές είναι χωρισμένοι σε τέσσερις ομάδες (Σημείωση :Έχει διανεμηθεί στην τάξη από το προηγούμενο μάθημα υποστηρικτικό υλικό σχετικό με το λογοτεχνικό ρεύμα της Νέας Αθηναϊκής Σχολής,με τα χαρακτηριστικά της Νεωτερικής Ποίησης και τα γνωρίσματα της ποίησης του Καβάφη) Αφόρμηση Δίνεται σε όλους τους μαθητές ένα φύλλο εργασίας το οποίο περιλαμβάνει ερωτήσεις σχετικές με το βίντεο που θα παρακολουθήσουν στη συνέχεια.οι ερωτήσεις απαιτούν σύντομες απαντήσεις.αφού τις διαβάσουν προσεκτικά ακολουθεί η προβολή του βίντεο
Το βίντεο προβάλλει τη ζωή και το έργο του Καβάφη. Είναι πλαισιωμένο με μουσική της Ελένης Καραΐνδρου Αμέσως τα παιδιά απαντούν στο φύλλο εργασίας που τους είχε δοθεί Περιγράφουν επίσης στοιχεία του κοινωνικού περιβάλλοντος μέσα στο οποίο έγραψε ο ποιητής βασισμένοι στο φωτογραφικό υλικό που παρατήρησαν στο βίντεο
Ακολουθεί η απαγγελία του ποιήματος Όσο μπορείς από τον Σ. Στρατηγό.Την ακούμε μέσω του Youtube.Ο προτζέκτορας στην τάξη μας δίνει τη δυνατότητα να την απολαύσουμε οπτικοποιημένη. Στη συνέχεια αφού κάνουμε αναφορά στην παγκόσμια απήχηση που είχε και έχει η ποίηση του Καβάφη πλοηγούμαστε στην ιστοσελίδα όπου ο Άγγλος ηθοποιός απαγγέλλει την Ιθάκη του Καβάφη. Παράλληλα οι μαθητές έχουν μπροστά τους το ποίημα σε ελληνικούς στίχους
Ακολουθεί η απαγγελία του ποιήματος Ο καθρέπτης στην είσοδο του Καβάφη από τον καθηγητή Ως παράλληλο κειμενικό είδος ακούγεται απόσπασμα από το τραγούδι Ο καθρέφτης του Φοίβου Δεληβοριά κι αυτό οπτικοποιημένο
Τη δεύτερη διδακτική ώρα οι μαθητές καλούνται να απαντήσουν στα φύλλα εργασίας που τους διανεμήθηκαν από την αρχή. Η κάθε ομάδα έχει τη δικιά της εργασία Οι εργασίες της κάθε ομάδας είναι οι εξής: Της 1ης ομάδας: α) Ποιο νομίζετε ότι είναι το βασικό θέμα του ποιήματος Όσο μπορείς ; β) Ποια στάση ζωής νομίζετε ότι προβάλλεται στο παραπάνω ποίημα; γ) Ποιες, κατά τη γνώμη σας, κοινωνικές δραστηριότητες μπορούν στην εποχή μας να ευτελίσουν τη ζωή μας ; δ) Πώς αντιλαμβάνεστε τη φράση Όσο μπορείς ;
Της 2ης ομάδας: Αν προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε τα λόγια του ποιητή στο σήμερα, ποιες, κατά τη γνώμη σας, εκδηλώσεις και συνήθειες ευτελίζουν τη ζωή του ατόμου και πού μπορούν να το οδηγήσουν,σύμφωνα με τον τελευταίο στίχο;
Της 3ης ομάδας: Διαβάστε το ποίημα Ιθάκη. Ποια κοινά στοιχεία εντοπίσατε ανάμεσα σε αυτό το ποίημα και στο ποίημα Όσο μπορείς ; Σε ποια κατηγορία ποιημάτων ανήκουν τα παραπάνω ποιήματα; Ποια συναισθήματα νιώσατε και ποιες σκέψεις κάνατε μετά την ακρόαση της απαγγελίας του ποιήματος από τον Σον Κόνερι με τη μουσική υπόκρουση του έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου;
Της 4ης ομάδας: Σε ποια από τις τρεις κατηγορίες των ποιημάτων του Καβάφη, κατά τη γνώμη σας, ανήκει το ποίημα Ο καθρέπτης στην είσοδο του Καβάφη ; Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές εντοπίζετε ανάμεσα στο παραπάνω ποίημα και στο τραγούδι Ο καθρέφτης του Φοίβου Δεληβοριά;
Oι ομάδες αρχίζουν να δουλεύουν κι εμείς δίνουμε διευκρινίσεις σε τυχόν απορίες που προκύπτουν. Παρεμβαίνουμε καθοδηγητικά,όταν μας το ζητούν οι μαθητές. Βάζουμε χρονικά όρια για τη συγγραφή των εργασιών κι αφού περατωθούν αρχίζουμε τις παρουσιάσεις. Διαθέτουμε και την 3η ώρα για την ολοκλήρωση των παρουσιάσεων.ακολουθεί συζήτηση.στο τέλος οι ομάδες ετεροαξιολογούνται
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Οι μαθητές αξιολογούνται τόσο για τις ατομικές εργασίες τους όσο και για τη συμμετοχή τους στις ομαδικές εργασίες Οι εργασίες των μαθητών αναρτώνται στην ιστοσελίδα του σχολείου τους
Βιβλιογραφία Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού κατηγορίες ποιημάτων Καβάφη Επιλογή πληροφοριών μέσα από το πλούσιο υλικό του διαδικτύου:ενδεικτικές οι παρακάτω ιστοσελίδες :www.snhell.gr http://cavafis.compupress.gr/index.htm ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΑΛΛΑΣ ΚΑΒΑΦΗΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ εκδόσεις ΕΡΜΗΣ Mario Vitti (1978)Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ.AΘΗΝΑ. Οδυσσέας ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ :ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ A,B,Γ Γυμνασίου