ρνιή Οηθνλνκηθψλ θαη Πνιηηηθψλ Δπηζηεκψλ Σκήκα Πνιηηηθήο Δπηζηήκεο θαη Γεκφζηαο Γηνίθεζεο Λίθνο Θνπηζηαξάο ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ Εήζε Καλνχδα

ρνιή Οηθνλνκηθψλ θαη Πνιηηηθψλ Δπηζηεκψλ Σκήκα Πνιηηηθήο Δπηζηήκεο θαη Γεκφζηαο Γηνίθεζεο Λίθνο Θνπηζηαξάο ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ Εήζε Καλνχδα

ΠΖΓΔ - ΒΗΒΙΗΟΓΡΑΦΗΑ Mankiw, N.G. θαη M. Taylor,(2017) Οηθνλνκηθή, 3ε Έθδνζε, 2νο Σφκνο, Δθδφζεηο Σδηφια, Αζήλα Acemoglu, D., Laibson, D., List J.A., (2015) Καθξννηθνλνκηθή, Θξηηηθή, Αζήλα Burda, M. - Wyplosz, Ch., (2007) Δπξσπατθή Καθξννηθνλνκηθή, Σφκνο Α, Gutenberg, Αζήλα Krugman, P. - Wells, R., (2009) Καθξννηθνλνκηθή, Δπίθεληξν, Θεζζαινλίθε Samuelson, P. - Nordhaus, W. (2000) Οηθνλνκηθή, Σφκνο Β, Παπαδήζεο, Αζήλα Stiglitz, J. E. - Walsh,C. E. (2009) Αξρέο ηεο Καθξννηθνλνκηθήο, Παπαδήζεο, Αζήλα

Σν εηζφδεκα θαη ε δαπάλε ηεο νηθνλνκίαο: δχν φςεηο ηνπ ίδηνπ λνκίζκαηνο Όηαλ ζέινπκε λα θξίλνπκε ηελ πνξεία ηεο νηθνλνκίαο κίαο ρψξαο, εμεηάδνπκε ην ζπλνιηθφ εηζφδεκα απηήο ηεο νηθνλνκίαο. Σν ζπλνιηθφ εηζφδεκα ησλ θαηνίθσλ κίαο ρψξαο θαη νη δαπάλεο πνπ απηνί πξαγκαηνπνηνχλ γηα ηελ αγνξά ηνπ πξντφληνο πνπ παξάγεη ε νηθνλνκία απηήο ηεο ρψξαο είλαη πάληνηε ίζα. Απηφ ζπκβαίλεη γηαηί ζε θάζε ζπλαιιαγή, ε δαπάλε ηνπ αγνξαζηή είλαη ην εηζφδεκα ηνπ πσιεηή. Δπνκέλσο, ε δαπάλε θαη ην εηζφδεκα απνηεινχλ ηηο δχν φςεηο ηνπ ίδηνπ λνκίζκαηνο (ηεο ζπλαιιαγήο). Θάζε δαπάλε αμίαο Υ απμάλεη ην εηζφδεκα ηεο νηθνλνκίαο θαηά Υ. Σν Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ (ΑΔΠ) κεηξάεη ζπγρξφλσο απηά ηα δχν κεγέζε: ηελ δαπάλε θαη ην εηζφδεκα θαη δίλεη, έηζη, κία εηθφλα γηα ηελ θαηάζηαζε ηεο. νηθνλνκίαο.

Σα λνηθνθπξηά αγνξάδνπλ αγαζά θαη ππεξεζίεο απφ ηηο επηρεηξήζεηο θαη νη επηρεηξήζεηο ρξεζηκνπνηνχλ ηα έζνδα απφ απηέο ηηο πσιήζεηο, γηα λα θαηαβάινπλ κηζζνχο, ελνίθηα θαη θέξδε ζηα λνηθνθπξηά. Σν ΑΔΠ ηζνχηαη κε ην ζχλνιν ησλ δαπαλψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχλ ηα λνηθνθπξηά γηα ηελ αγνξά πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ ή κε ην ζχλνιν ησλ πιεξσκψλ πνπ θαηαβάιινπλ νη επηρεηξήζεηο ζηνπο θαηφρνπο εξγαζίαο, θεθαιαίνπ θαη γεο (πνπ είλαη ηα λνηθνθπξηά).

Σν ΑΔΠ είλαη ε αγνξαία αμία φισλ ησλ ηειηθψλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξάγνληαη ζε κία ρψξα ζηε δηάξθεηα κίαο νξηζκέλεο ρξνληθήο πεξηφδνπ (ζπλήζσο ελφο έηνπο). Γηα λα κπνξνχκε λα αζξνίζνπκε φια ηα δηαθνξεηηθά είδε πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξάγεη κία νηθνλνκία, ρξεζηκνπνηνχκε ηηο ηηκέο ηεο αγνξάο ζηηο νπνίεο απηά εθθξάδνληαη. Σν ΑΔΠ, επνκέλσο, εθθξάδεηαη ζε ρξεκαηηθέο κνλάδεο. Σν ΑΔΠ πεξηιακβάλεη φια ηα πξντφληα θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ παξάγνληαη θαη πσινχληαη λφκηκα ζε κία νηθνλνκία. ηελ κέηξεζε ηνπ ΑΔΠ πεξηιακβάλεηαη ε αμία κφλν ησλ ηειηθψλ αγαζψλ θαη φρη ησλ ελδηάκεζσλ, εθφζνλ ε αμία ησλ ηειεπηαίσλ είλαη ελζσκαησκέλε ζηελ ηηκή ησλ ηειηθψλ αγαζψλ. Σν ΑΔΠ ππνινγίδεη ηελ αμία ηεο παξαγσγήο εληφο ησλ γεσγξαθηθψλ νξίσλ κίαο ζπγθεθξηκέλεο πεξηνρήο (ζπλήζσο ρψξαο). Σν ΑΔΠ ππνινγίδεη ηελ ξνή ησλ εηζνδεκάησλ/ησλ δαπαλψλ θαηά ηελ δηάξθεηα κίαο νξηζκέλεο ρξνληθήο πεξηφδνπ (ζπλήζσο ελφο έηνπο).

Αξλεηηθφ παξαγσγηθφ θελφ Γπλεηηθφ ΑΔΠ Πξαγκαηνπνηεκέλν ΑΔΠ Γπλεηηθφ ΑΔΠ είλαη ην πξντφλ πνπ παξάγεη κηα νηθνλνκία αλ φινη νη παξαγσγηθνί ζπληειεζηέο απαζρνινχληαη πιήξσο. Πξαγκαηνπνηεκέλν ΑΔΠ είλαη ην επίπεδν πξντφληνο πνπ πξάγκαηη παξάγεη κία νηθνλνκία. Παξαγσγηθφ θελφ: Πξαγκαηνπνηεκέλν ΑΔΠ Γπλεηηθφ ΑΔΠ.

Σν ΑΔΠ κεηξάηαη σο: ε ζπλνιηθή δαπάλε γηα ηελ παξαγσγή αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ κίαο νηθνλνκίαο. Σν άζξνηζκα ησλ ακνηβψλ ησλ παξαγσγηθψλ ζπληειεζηψλ κίαο νηθνλνκίαο. ην άζξνηζκα φισλ ησλ θαζαξψλ ηειηθψλ πσιήζεσλ κηαο νηθνλνκίαο. ην άζξνηζκα ηεο πξνζηηζέκελεο αμίαο θάζε ζηαδίνπ παξαγσγήο.

Οη ηξφπνη κέηξεζεο ηνπ ΑΔΠ Παξάδεηγκα Μια οικονομία, ηο 2015, παράγει 10 Η/Υ. Η ηιμή κάθε Η/Υ είναι 1.050 1. Το ΑΕΠ ωρ ηελικό πποϊόν: ΑΔΠ = 1.050 *10= 10.500 2. Το ΑΕΠ ωρ δαπάνη για ηην παπαγωγή αγαθών και ςπηπεζιών Για ηην παραγωγή ηων Η/Υ δαπανήθηκαν: Α. Μιζθοί: 5 εργάηες * 800 = 4.000 Β. Δνοίκια: 12 μήνες* 300 = 3.600 Γ. Πρώηες Ύλες: 10 μονάδες * 150 = 1.500 Γ. Κέρδος: 10 ημτ. * 140 = 1.400 ΣΥΝΟΛΟ: 10.500 3. Το ΑΕΠ ωρ ηο άθποιζμα ηηρ πποζηιθέμενηρ αξίαρ κάθε ζηαδίος παπαγωγήρ Έζηω για ηην παραγωγή ηων 10 Η/Υ απαιηούνηαι ηρία ζηάδια παραγωγής: Α Σηάδιο Παραγωγή πρώηων σλών: 4.000 Β Σηάδιο Σσναρμολόγηζη: 5.000 Γ Σηάδιο Πώληζη: 1.500 ΣΥΝΟΛΟ: 10.500

Γηάγξακκα 2.2 Σν Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ Δγρψξην πξντφλ = Δγρψξηα παξαγσγή = Άζξνηζκα πξνζηηζέκελεο αμίαο = πλνιηθή δαπάλε = πλνιηθφ εηζφδεκα Αμία ελδηάκεζσλ πσιήζεσλ Θαηαλάισζε + Δπέλδπζε Ακνηβέο + Θέξδε + Πξφζνδνη

Δίλαη ην ινγηζκηθφ ηειηθφ ή ελδηάκεζν αγαζφ; Ζ ηερλνινγηθή πξφνδνο έρεη επεξεάζεη ζεκαληηθά ηηο ζχγρξνλεο νηθνλνκίεο. Ιφγσ ησλ αιιαγψλ πνπ έρνπλ επέιζεη δεκηνπξγείηαη ε αλάγθε ηεο αιιαγήο ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίνλ ππνινγίδεηαη ην ΑΔΠ. Έλα θαιφ παξάδεηγκα απνηειεί ην ινγηζκηθφ. Πξηλ ην 1999 ην ινγηζκηθφ πνπ ήηαλ εγθαηεζηεκέλν ζε έλα πξντφλ, γηα παξάδεηγκα ζε έλαλ ειεθηξνληθφ ππνινγηζηή, θαηαγξαθφηαλ σο ηειηθφ αγαζφ θαη ζπκπεξηιακβαλφηαλ ζηηο επελδχζεηο. Δάλ φκσο κία επηρείξεζε αγφξαδε ή παξήγαγε ε ίδηα ινγηζκηθφ πξνθεηκέλνπ λα ην εγθαηαζηήζεη ζε θάπνηνλ ππνινγηζηή ηεο, απηφ ραξαθηεξηδφηαλ σο ελδηάκεζν αγαζφ. Κε ηνπο λένπο θαλφλεο, φκσο, πνπ πεξηιακβάλνληαη ζην 1999 Comprehensive Revision of the National Income and Product Accounts, φιεο νη δαπάλεο γηα ινγηζκηθφ ζεσξνχληαη επελδπηηθέο. Θη απηφ είλαη νξζφηεξν δηφηη ην ινγηζκηθφ παξάγεη κηα ξνή ππεξεζηψλ πνπ δηαξθεί γηα πεξηζζφηεξν ηνπ ελφο έηνπο. Σα Γξαθείν Οηθνλνκηθψλ Αλαιχζεσλ ππνινγίδεη πσο ε κέζε δηάξθεηα δσήο ηνπ ινγηζκηθνχ είλαη κεηαμχ ηξηψλ θαη πέληε εηψλ. Οη επηπηψζεηο ηεο αλαζεψξεζεο ζα είλαη λα απμεζεί ην ΑΔΠ. Πφζν φκσο; Οη αλαζεσξήζεηο ελίζρπζαλ ην ΑΔΠ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ηέινπο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1990 θαηά 100 δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα! Ωζηφζν ε αιιαγή, αλ θαη ην λνχκεξν είλαη κεγάιν, αληηπξνζσπεχεη κφιηο γχξσ ζην 1% ηνπ ΑΔΠ. Stiglitz, J. E., Αρχές της Μακροοικονομικής, Παπαζήζης, Αθήνα, 2009, ζελ.196.

Πξνβιήκαηα κέηξεζεο ηνπ ΑΔΠ 1. Παξανηθνλνκία/παξάλνκεο δξαζηεξηφηεηεο 2. Κε-ακεηβφκελε εξγαζία 3. Δμσηεξηθέο νηθνλνκίεο (π.ρ. πεξηβαιινληηθή κφιπλζε) 4. Κέηξεζε ησλ πνηνηηθψλ αιιαγψλ ζε δηάθνξνπο ηνκείο ηεο νηθνλνκίαο 5. Κέηξεζε ηεο εθξνήο ππεξεζηψλ 6. Κέηξεζε κε αγνξαίσλ αγαζψλ (π.ρ. νηθηαθή εξγαζία)

Πινπηνπαξαγσγηθέο πεγέο, πεξηβάιινλ θαη εζληθνί ινγαξηαζκνί Ζ νηθνλνκηθή επεκεξία ελφο θξάηνπο εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ, απφ ην απφζεκα θπζηθψλ πφξσλ θαη πινπηνπαξαγσγηθψλ πεγψλ πνπ απηφ έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ. Ηδαληθά, γηα ηνλ νηθνλνκηθφ θαη πεξηβαιινληηθφ ζρεδηαζκφ, ζα πξέπεη ε ρξήζε θαη ε θαηάρξεζε ησλ πινπηνπαξαγσγηθψλ πφξσλ θαη ηνπ πεξηβάιινληνο λα ππνινγίδνληαη ζηνπο εζληθνχο ινγαξηαζκνχο. Απηφ φκσο δελ ζπκβαίλεη. Γχν είλαη ηα ζεκαληηθφηεξα ειιείκκαηα θαηά ηελ αλάγλσζε θαη εξκελεία ησλ εζληθψλ ινγαξηαζκψλ: Ζ εμάληιεζε ησλ πφξσλ: Ζ εμάληιεζε ησλ θπζηθψλ πφξσλ (π.ρ. πεηξειαίνπ) ελφο θξάηνπο, ζα έπξεπε λα ινγίδεηαη (θαη) σο κία κνξθή αξλεηηθήο επέλδπζεο ζε απνζέκαηα (εθφζνλ ηα εμαληιεί) θαη λα ιακβάλεηαη ππφςε κε αξλεηηθφ πξφζεκν θαηά ηε κέηξεζε ηνπ ΑΔΠ. Σν θφζηνο θαη ην φθεινο ηνπ πεξηνξηζκνχ ηεο ξχπαλζεο: ε έλα πιήξεο ζχζηεκα εζληθήο ινγηζηηθήο, ην νηθνλνκηθφ θφζηνο ηεο πεξηβαιινληηθήο ππνβάζκηζεο ζα έπξεπε λα αθαηξείην απφ ηε ζεηηθή ζπλεηζθνξά κίαο (ξππαίλνπζαο) επηρείξεζεο. Abel A. Bernanke B., (2002), Καθξννηθνλνκηθή, Σφκνο Β, 4 ε Έθδνζε, Θξηηηθή, Αζήλα, ζει. 71

Παξανηθνλνκία Πξσηαζιήηξηεο ζηελ παξανηθνλνκία κεηαμχ 21 θξαηψλ ηνπ Οξγαληζκνχ Οηθνλνκηθήο πλεξγαζίαο θαη Αλάπηπμεο (ΟΟΑ) εθηηκάηαη φηη ζα είλαη θαη ην 2010 ε Διιάδα, ε Ηηαιία θαη ε Ηζπαλία, ζχκθσλα κε έξεπλα ηνπ απζηξηαθνχ παλεπηζηεκίνπ ηνπ Ιηληο. Σξνθνδνηνχκελε απφ ηελ νηθνλνκηθή θξίζε, ε παξανηθνλνκία ζηελ Διιάδα εθηηκάηαη φηη ζα αλέιζεη θέηνο ζε 25,2% ηνπ επίζεκνπ ΑΔΠ (πάλσ απφ 60 δηζ. επξψ), κε απνηέιεζκα ε ρψξα λα θαηαηάζζεηαη πξψηε ζηε καχξε ιίζηα, ελψ αθνινπζνχλ κε ζεκαληηθή απφζηαζε ε Ηηαιία (22,2%) θαη ε Ηζπαλία (19,8%). ηελ ηέηαξηε ζέζε βξίζθεηαη ε Πνξηνγαιία, φπνπ ε παξανηθνλνκία εθηηκάηαη ζην 19,7%. ΣΟ ΒΖΚΑ 19/5/2010

Πνηνο πεξλάεη θαιχηεξα; Πφζν θαιά πεξλνχλ νη Ακεξηθαλνί; Οη Γάιινη; Οη Ηλδνί; Ζ πην απιή απάληεζε γηα ηνλ νηθνλνκνιφγν ζα ήηαλ ην θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ ζε θάζε ρψξα. Απηφ ζα πξνζέθεξε έλα εχινγν ηξφπν ζχγθξηζεο ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ: νη Ακεξηθαλνί θαη νη Γάιινη θαηά κέζν φξν είλαη πινπζηφηεξνη απφ ηνπο Ηλδνχο. Απηή φκσο δελ είλαη φιε ε αιήζεηα. Σν θαηά θεθαιήλ ΑΔΠ ηεο Ακεξηθήο είλαη πςειφηεξν απφ εθείλν ηεο Γαιιίαο, αιιά νη Γάιινη δνπιεχνπλ ιηγφηεξν. Σειηθά πνηφο πεξλάεη θαιχηεξα; Σν ΑΔΠ ζρεδηάζηεθε κφλν γηα λα ππνινγίδεη ηελ αμία ησλ αγαζψλ θαη ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξάγνληαη ζε κία ρψξα, αλ θαη νχηε απηφ ην θάλεη κε αθξίβεηα. Σν λα πεξλάο θαιά φκσο εμαξηάηαη θαη απφ πξάγκαηα πνπ δελ κεηξψληαη κε ην ΑΔΠ, φπσο ε θαιή πγεία ζνπ ή ην αλ έρεηο (θαιή θαη ζηαζεξή) δνπιεηά. Δπίζεο, νη πεξηβαιινληνιφγνη δηακαξηχξνληαη φηη κε ην (κέγεζνο ηνπ) ΑΔΠ ε θπζηθή θαηαζηξνθή ηνπ πιαλήηε κνηάδεη λα αληηκεησπίδεηαη ζαλ θάηη ζεηηθφ. Γη απηφ νη ζχγρξνλνη νηθνλνκνιφγνη ςάρλνπλ γηα άιια κεγέζε πνπ λα κεηξνχλ ηελ νηθηαθή εξγαζία, ηελ θαηαλάισζε ηνπ πξντφληνο ηεο θαη ην θπζηθφ πινχην. Έλαο απφ ηνπο ηζρπξφηεξνπο ππνζηεξηθηέο απηήο ηεο πξνζπάζεηαο είλαη ν Γάιινο πξφεδξνο Ληθνιά αξθνδί. Σν 2005 ππνινγίζηεθε φηη ην θαηά θεθαιήλ εηζφδεκα ηεο Γαιιίαο έθηαλε κφιηο ην 73% ηεο Ακεξηθήο. Αιιά φηαλ πξνζηέζεθε ε νηθηαθή παξαγσγή θαη ν ειεχζεξνο ρξφλνο, ε ςαιίδα κίθξπλε: ηα γαιιηθά λνηθνθπξηά έθηαζαλ ην 87% ηνπ εηζνδήκαηνο ησλ ακεξηθαληθψλ. THE ECONOMIST, 17/09/2009

Ζ δαπάλε γηα ηα αγαζά πνπ παξάγεη κία νηθνλνκία (ην ΑΔΠ) κπνξεί λα κεηαβάιιεηαη απφ έηνο ζε έηνο είηε γηαηί α) κεηαβάιιεηαη ε πνζφηεηα ησλ αγαζψλ πνπ παξάγνληαη θαη πσινχληαη είηε γηαηί β) κεηαβάιινληαη νη ηηκέο πψιεζεο απηψλ ησλ αγαζψλ είηε θαη ηα δχν. Οη νηθνλνκνιφγνη ζέινπλ έλα κέηξν ηεο ζπλνιηθήο πνζφηεηαο ησλ αγαζψλ πνπ παξάγεη ε νηθνλνκία, ην νπνίν δελ επεξεάδεηαη απφ ηηο κεηαβνιέο ησλ ηηκψλ. Απφ απηήλ ηελ αλάγθε απνκφλσζεο ηεο επίδξαζεο ησλ ηηκψλ ζηηο κεηαβνιέο ηνπ ΑΔΠ πξνθχπηεη ε δηάθξηζε κεηαμχ πξαγκαηηθνχ θαη νλνκαζηηθνχ ΑΔΠ. Σν πξαγκαηηθφ ΑΔΠ απαληά ζηελ εμήο ππνζεηηθή εξψηεζε: Πνηα είλαη ε αμία ησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξάγνληαη ζην ηξέρνλ έηνο αλ απνηηκήζνπκε ηελ αμία απηψλ ησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ κε ηηο ηηκέο ελφο πξνεγνχκελνπ έηνπο; Ολνκαζηηθφ ΑΔΠ (ή ΑΔΠ ζε ηξέρνπζεο ηηκέο) : Ζ αμία ησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξάγεη κία νηθνλνκία απνηηκεκέλε ζε ηξέρνπζεο ηηκέο. Πξαγκαηηθφ ΑΔΠ (ή ΑΔΠ ζε ζηαζεξέο ηηκέο) : Ζ αμία ησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξάγεη κία νηθνλνκία απνηηκεκέλε ζε ζηαζεξέο ηηκέο (ζε ηηκέο ελφο έηνπο βάζεο).

Ολνκαζηηθφ ΑΔΠ παξάδεηγκα Έζησ κηα νηθνλνκία πνπ παξάγεη δχν πξντφληα, Ζ/Τ θαη απηνθίλεηα, ηφηε: Ολνκαζηηθφ ΑΔΠ 2000 = P Ζ/Τ, 2000 *Q H/Y,2000 + P ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2000 *Q ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2000 Ολνκαζηηθφ ΑΔΠ 2007 = P Ζ/Τ, 2007 *Q H/Y,2007 + P ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2007 *Q ΑΤΣ/ΣΩΛ,2007 Όπνπ, P Ζ/Τ, 2000 : ηηκή Ζ/Τ ην 2000, Q H/Y,2000 : πνζφηεηα Ζ/Τ ην 2000 P Ζ/Τ, 2007 : ηηκή Ζ/Τ ην 2007, Q H/Y,2007 : πνζφηεηα Ζ/Τ ην 2007 P ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2000 : ηηκή απηνθηλήησλ 2000, Q ΑΤΣ/ΣΩΛ,2000 : πνζφηεηα απηνθηλήησλ ην 2000, P ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2007 : ηηκή απηνθηλήησλ 2007, Q ΑΤΣ/ΣΩΛ,2007 : πνζφηεηα απηνθηλήησλ ην 2007

Πξαγκαηηθφ ΑΔΠ παξάδεηγκα Γηα λα ππνινγίζνπκε ην πξαγκαηηθφ ΑΔΠ, πξέπεη πξψηα λα νξίζνπκε ην έηνο κε ηηο ηηκέο ηνπ νπνίνπ ζα ππνινγίζνπκε ηελ αμία ηεο παξαγσγήο ησλ εηψλ 2000 θαη 2007. Οξίδνπκε σο ηηκέο έηνπο βάζεο ηηο ηηκέο ηνπ 2000. Έρνπκε: Πξαγκαηηθφ ΑΔΠ 2000 = P Ζ/Τ, 2000 *Q H/Y,2000 + P ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2000 *Q ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2000 Πξαγκαηηθφ ΑΔΠ 2007 = P Ζ/Τ, 2000 *Q H/Y,2007 + P ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2000 *Q ΑΤΣ/ΣΩΛ,2007 Όπνπ, P Ζ/Τ, 2000 : ηηκή Ζ/Τ ην 2000, Q H/Y,2000 : πνζφηεηα Ζ/Τ ην 2000 P Ζ/Τ, 2007 : ηηκή Ζ/Τ ην 2007, Q H/Y,2007 : πνζφηεηα Ζ/Τ ην 2007 P ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2000 : ηηκή απηνθηλήησλ 2000, Q ΑΤΣ/ΣΩΛ,2000 : πνζφηεηα απηνθηλήησλ ην 2000, P ΑΤΣ/ΣΩΛ, 2007 : ηηκή απηνθηλήησλ 2007, Q ΑΤΣ/ΣΩΛ,2007 : πνζφηεηα απηνθηλήησλ ην 2007

Πίλαθαο 2.1 : Τπνινγηζκφο ηνπ νλνκαζηηθνχ ΑΔΠ ΠΟΟΣΖΣΔ 2000 ΣΗΚΔ 2000 ( ) ΣΗΚΖ * ΠΟΟΣΖΣΑ ( ) ΠΟΟΣΖΣΔ 2007 ΣΗΚΔ 2007 ( ) ΣΗΚΖ * ΠΟΟΣΖΣ Α ( ) Ζ/Τ 10 1.000 10.000 11 1.400 15.400 ΑΤΣΟΘΗΛΖΣΑ 15 8.000 120.000 12 10.000 120.000 ΑΔΠ 2000 130.000 ΑΔΠ 2007 135.400 *Παξαηήξεζε: ελψ κεηψζεθαλ νη παξαγφκελεο πνζφηεηεο ην (νλνκαζηηθφ) ΑΔΠ απμήζεθε

Πίλαθαο 2.2 : Τπνινγηζκφο ηνπ πξαγκαηηθνχ ΑΔΠ ΠΟΟΣΖΣΔ 2000 ΣΗΚΔ 2000 ( ) ΣΗΚΖ * ΠΟΟΣΖΣΑ ( ) ΠΟΟΣΖΣΔ 2007 ΣΗΚΔ 2000 ( ) ΣΗΚΖ * ΠΟΟΣΖΣΑ ( ) Ζ/Τ 10 1.000 10.000 11 1.000 11.000 ΑΤΣΟΘΗΛΖΣΑ 15 8.000 120.000 12 8.000 96.000 ΑΔΠ 2000 κε έηνο βάζεο ην 2000 130.000 ΑΔΠ 2007 κε έηνο βάζεο ην 2000 107.000 Ολνκαζηηθφ ΑΔΠ 2000 = Πνζφηεηα Ζ/Τ 2000 * Σηκή Ζ/Τ 2000+ Πνζφηεηα Απηνθηλήησλ 2000 * Σηκή απηνθηλήησλ 2000 Ολνκαζηηθφ ΑΔΠ 2007 = Πνζφηεηα Ζ/Τ 2007 * Σηκή Ζ/Τ 2007+ Πνζφηεηα Απηνθηλήησλ 2007 * Σηκή απηνθηλήησλ 2007 Πξαγκαηηθφ ΑΔΠ 2007(ηηκέο 2000) = Πνζφηεηα Ζ/Τ 2007 * Σηκή Ζ/Τ 2000+ Πνζφηεηα Απηνθηλήησλ 2007 * Σηκή απηνθηλήησλ 2000 *Παξαηήξεζε: ζην έηνο βάζεο ην νλνκαζηηθφ ΑΔΠ ηζνχηαη κε ην πξαγκαηηθφ

Γηάγξακκα 2.3 Σν νλνκαζηηθφ θαη ην πξαγκαηηθφ ΑΔΠ ηεο Διιάδαο, 2004-2015 (εθ. επξψ) 300 250 200 150 100 50 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 ΑΔΠ ζε ηξέρνπζεο ηηκέο ΑΔΠ ζε ηηκέο ηνπ έηνπο 2010

Γηάγξακκα 2.4 H δηαθνξά κεηαμχ νλνκαζηηθνχ θαη πξαγκαηηθνχ ΑΔΠ Ζ δηάθξηζε κεηαμχ πξαγκαηηθνχ θαη νλνκαζηηθνχ ΑΔΠ είλαη κείδνλνο ζεκαζίαο. Σν δηάγξακκα απνηππψλεη ηελ νηθνλνκηθή ηζηνξία ησλ ΖΠΑ απεηθνλίδνληαο ζηελ θίηξηλε ζηήιε ηελ πνζνζηηαία κεηαβνιή ζην νλνκαζηηθφ ΑΔΠ θαη ζηε κπιε ηελ πνζνζηηαία κεηαβνιή ζην πξαγκαηηθφ ΑΔΠ ηελ ίδηα ρξνληθή πεξίνδν. Δμαηηίαο ηνπ απνπιεζσξηζκνχ πνπ πξνέθπςε απφ ηελ Κεγάιε Θξίζε παξαηεξνχκε πσο ελψ ην πξαγκαηηθφ ΑΔΠ ησλ ΖΠΑ ην 1939 ήηαλ 9,9% απμεκέλν ζε ζρέζε κε εθείλν ηνπ 1929, πξάγκα πνπ ζεκαίλεη πσο ε ζπλνιηθή παξαγσγή απμήζεθε, ην νλνκαζηηθφ ΑΔΠ κεηψζεθε θαηά 11%. Ζ κεγάιε αχμεζε ηνπ νλνκαζηηθνχ ΑΔΠ ησλ ΖΠΑ ηα έηε 1969-1979 θαη 1979-1989 θαη ε ηαπηφρξνλε ρακειή αχμεζε ηνπ πξαγκαηηθνχ ΑΔΠ ηελ ίδηα ρξνληθή πεξίνδν καξηπξεί ην πςειφ επίπεδν πιεζσξηζκνχ πνπ βίσζε ε ρψξα. Krugman, P. - Wells, R. (2009) Καθξννηθνλνκηθή, Δπίθεληξν, Θεζζαινλίθε, ζει.254

Σν Αθαζάξηζην Δζληθφ Πξντφλ (ΑΔζλ.Π) είλαη ε αμία ηνπ ζπλφινπ ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξάγνληαη απφ ηνπο παξαγσγηθνχο ζπληειεζηέο κηαο ρψξαο ζην εζσηεξηθφ θαη ζην εμσηεξηθφ, εηεζίσο. Σν Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ (ΑΔγρ.Π) είλαη ε αμία ηνπ ζπλφινπ ησλ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξάγνληαη, απφ εκεδαπνχο θαη απφ αιινδαπνχο παξαγσγηθνχο ζπληειεζηέο, ζην εζσηεξηθφ κηαο ρψξαο, εηεζίσο. Παξάδεηγκα Αλ κία ηηαιηθή αιπζίδα εζηηαηνξίσλ αλνίμεη ππνθαηαζηήκαηα ζηελ Διιάδα, νη θαζεκεξηλέο πσιήζεηο ησλ ππνθαηαζηεκάησλ ζηελ Διιάδα ζπλππνινγίδνληαη ζην ΑΔγρΠ. ηεο Διιάδαο, αιιά ηα θέξδε ηνπ ηδηνθηήηε ζπλππνινγίδνληαη ζην ΑΔζλ.Π ηεο Ηηαιίαο.

200 0 200 1 200 2 200 3 200 4 200 5 200 6 200 7 200 8 200 9 201 0 201 1 201 2 201 3 Γηάγξακκα 2.5: Σν αθαζάξηζην εζληθφ πξντφλ θαη ην αθαζάξηζην εγρψξην πξντφλ ζηελ Διιάδα, 2000-2013 250.000,0 200.000,0 150.000,0 Αθαζάξηζην Δζληθφ Πξντφλ, εθαη. επξψ 100.000,0 50.000,0 Αθαζάξηζην Δγρψξην Πξντφλ, εθαη. επξψ 0,0

Οη ζπληζηψζεο ηεο ζπλνιηθήο δαπάλεο Σν ζπλνιηθφ πξντφλ πνπ παξάγεη κία νηθνλνκία (ΑΔΠ) ζπκβνιίδεηαη κε Y θαη θαηαλέκεηαη κεηαμχ ησλ παξαθάησ θαηεγνξηψλ δαπαλψλ: Θαηαλάισζε (C) Ζ δαπάλε ησλ λνηθνθπξηψλ γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο εθηφο απφ ηελ αγνξά λέαο θαηνηθίαο. Ζ θαηαλάισζε είλαη, κεηαμχ άιισλ, ζεηηθή ζπλάξηεζε ηνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο (δηαζέζηκν εηζφδεκα = εηζφδεκα θφξνη). Δπέλδπζε (I) Ζ δαπάλε ζε θεθαιαηνπρηθφ εμνπιηζκφ, απνζέκαηα, θηήξηα, πεξηιακβαλνκέλσλ ησλ αγνξψλ λέαο θαηνηθίαο απφ ηα λνηθνθπξηά. Υαξαθηεξηζηηθφ ηεο επέλδπζεο είλαη φηη πξφθεηηαη γηα αγαζά πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ παξαγσγή άιισλ αγαζψλ. Ζ επέλδπζε είλαη, κεηαμχ άιισλ, αξλεηηθή ζπλάξηεζε ηνπ επηηνθίνπ (r). Γεκφζηεο δαπάλεο (G): Ζ δαπάλε γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο απφ ηελ θπβέξλεζε. Θαζαξέο Δμαγσγέο (X-N): Δμαγσγέο (Υ) Δηζαγσγέο (Λ) Δίλαη ε δαπάλε ησλ θαηνίθσλ ηνπ ππφινηπνπ θφζκνπ γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο πνπ παξάγνληαη εγρσξίσο, κείνλ ηελ δαπάλε ησλ θαηνίθσλ ηεο ρψξαο γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο πνπ παξάγνληαη ζην εμσηεξηθφ.

Ζ βαζηθή καθξννηθνλνκηθή ηαπηφηεηα: Y C I G X-N πλνιηθφ πξντφλ πλνιηθή δαπάλε

% 80 70 60 50 40 30 20 10 0-10 Δπξσδψλε (19) Γεξκαλία Διιάδα Γαιιία Πνξηνγαιία C I G NX

Σν εηζφδεκα πνπ θεξδίδνπλ ηα λνηθνθπξηά θαη νη επηρεηξήζεηο δηνρεηεχεηαη ζε θαηαλάισζε (C), απνηακίεπζε (S) θαη πιεξσκή θφξσλ (T). Γειαδή: Y = C+S+T (1) Ζ βαζηθή καθξννηθνλνκηθή ηαπηφηεηα είλαη: Y = C+I+G+(X-N) (2) Απφ ηηο (1) θαη (2) έρνπκε: C+S+T=C+I+G+(X-N) (S-I)+(T-G)=(X-N) (3) Όηαλ: Α) S<I ν ηδησηηθφο ηνκέαο είλαη θαζαξφο νθεηιέηεο Β) T<G ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο είλαη ειιεηκκαηηθφο Γ)Υ <Λ ην εκπνξηθφ ηζνδχγην είλαη ειιεηκκαηηθφ

Απφ ηελ ζρέζε (S-I)+(T-G)=(X-N) (ζρέζε 3) κπνξνχλ λα δηαηππσζνχλ νη εμήο πξνηάζεηο: Α) Αλ ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο παξνπζηάδεη έιιεηκκα θαη ν ηδησηηθφο ηνκέαο είλαη θαζαξφο νθεηιέηεο ην εκπνξηθφ ηζνδχγην είλαη ειιεηκκαηηθφ Β) Αλ ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο παξνπζηάδεη πιεφλαζκα θαη ν ηδησηηθφο ηνκέαο είλαη θαζαξφο δαλεηζηήο ην εκπνξηθφ ηζνδχγην είλαη πιενλαζκαηηθφ Γ) Αλ ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο παξνπζηάδεη έιιεηκκα θαη ν ηδησηηθφο ηνκέαο είλαη θαζαξφο δαλεηζηήο θαη T-G > S-I ην εκπνξηθφ ηζνδχγην είλαη ειιεηκκαηηθφ Γ) Αλ ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο παξνπζηάδεη έιιεηκκα θαη ν ηδησηηθφο ηνκέαο είλαη θαζαξφο δαλεηζηήο θαη T-G < S-I ην εκπνξηθφ ηζνδχγην είλαη πιενλαζκαηηθφ

Y=C + I+ G+(X-N) ΠΑΡΑΓΔΗΓΚΑ 1: Οη επηπηψζεηο ηεο ΟΛΔ ζην ΑΔΠ, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ηαπηφηεηα ησλ εζληθψλ ινγαξηαζκψλ Κεηαμχ ησλ θξηηεξίσλ ηεο πλζήθεο γηα ηελ ΟΛΔ είλαη ηα ρακειά επηηφθηα (r). Ζ δηαηήξεζε ρακειψλ επηηνθίσλ απνηειεί θαη ζηφρν ηεο ΔΘΣ επηηφθηα (r) επελδχζεηο (Η) Τ C Y. Y= C+ I+ G+ (X-N)

Y=C + I+ G+(X-N) ΠΑΡΑΓΔΗΓΚΑ 2: Οη επηπηψζεηο ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο θαη ηεο ΟΛΔ ζην ΑΔΠ, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ηαπηφηεηα ησλ εζληθψλ ινγαξηαζκψλ Ζ θαηάξγεζε ησλ εκπνδίσλ ζηελ ειεχζεξε θπθινθνξία ησλ πξντφλησλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ πηνζέηεζε ηνπ θνηλνχ λνκίζκαηνο ζπκβάιινπλ ζηελ αχμεζε ησλ εμαγσγψλ ΟΛΔ & εζσηεξηθή αγνξά Υ Τ C Y Y= C+ I+ G+ (X-Λ)

Y=C + I + G+(X-N) ΠΑΡΑΓΔΗΓΚΑ 3: Οη επηπηψζεηο ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο ηεο ΔΔ ζην ΑΔΠ, ρξεζηκνπνηψληαο ηελ ηαπηφηεηα ησλ εζληθψλ ινγαξηαζκψλ Κέζσ ηεο πνιηηηθήο ζπλνρήο απμάλεηαη ε ζπλνιηθή επέλδπζε (αλζξψπηλν θαη θπζηθφ θεθάιαην, δεκφζηα θαη ηδησηηθή). Πνιηηηθή ζπλνρήο I Τ C Y Y= C + I + G + (X- N)

Ο δείθηεο ηηκψλ είλαη έλα κέηξν ηνπ κέζνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ. Ο πιεζσξηζκφο είλαη ε ηάζε αχμεζεο ηνπ κέζνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ. Ο ξπζκφο πιεζσξηζκνχ είλαη ν εηήζηνο ξπζκφο κεηαβνιήο ηνπ γεληθνχ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ. Ρυθμφς πληθωρισμοχ το έτος t = Δπίπεδν ηηκψλ ην έηνο t Δπίπεδν ηηκψλ ην έηνο t 1 Δπίπεδν ηηκψλ ην έηνο t 1

Απνπιεζσξηζηήο ΑΔΠ Ο Απνπιεζσξηζηήο ΑΔΠ κεηξά ηελ ηηκή ηεο ηππηθήο αληηπξνζσπεπηηθήο κνλάδαο ηνπ παξαγφκελνπ πξντφληνο ζε ζρέζε κε ηελ ηηκή ηνπ ζην έηνο βάζεο θαη νξίδεηαη σο ν ιφγνο ηνπ νλνκαζηηθνχ ΑΔΠ πξνο ην πξαγκαηηθφ ΑΔΠ επί 100. ΑΠΟΠΛΗΘΩΡΙΣΤΗΣ ΑΕΠ = Ονομαςτικό ΑΕΠ Πραγματικό ΑΕΠ 100 *Απφ ηνλ νξηζκφ ηνπ απνπιεζσξηζηή ΑΔΠ πξνθχπηεη πσο φηαλ ην νλνκαζηηθφ θαη ην πξαγκαηηθφ ΑΔΠ αλαθέξνληαη ζην ίδην έηνο, ηφηε ν απνπιεζσξηζηήο ΑΔΠ ηζνχηαη κε 100

ρέζε κεηαμχ απνπιεζσξηζηή ΑΔΠ θαη νλνκαζηηθνχ ΑΔΠ Απφ ηνλ νξηζκφ ηνπ απνπιεζσξηζηή ΑΔΠ, κπνξνχκε λα δηαρσξίζνπκε ην νλνκαζηηθφ ΑΔΠ ζε δχν κέξε: ην έλα κεηξά ηηο παξαγφκελεο πνζφηεηεο (πξαγκαηηθφ ΑΔΠ) θαη ην άιιν ηηο ηηκέο (απνπιεζσξηζηήο ΑΔΠ): Ονομαστικό ΑΕΠ = πραγματικό ΑΕΠ Αποπληθωριςτήσ ΑΕΠ Σν νλνκαζηηθφ ΑΔΠ κεηξά ηελ αμία ηνπ ζπλνιηθνχ πξντφληνο απνηηκεκέλνπ ζε ηξέρνπζεο ηηκέο. Ο απνπιεζσξηζηήο ΑΔΠ κεηξά ην επίπεδν ηηκψλ ηνπ πξντφληνο ζην ηξέρνλ έηνο ζε ζρέζε κε ην επίπεδν ηηκψλ ηνπ πξντφληνο ζε ηηκέο ηνπ έηνπο βάζεο.

5 4 3 2 1 0-1 Απνπιεζσξηζηήο ΑΔΠ, εηήζηα πνζνζηηαία κεηαβνιή (%) -2-3 -4 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Πεγή: European Commission

Γείθηεο ηηκψλ θαηαλαισηή Ο Γείθηεο Σηκψλ Θαηαλαισηή (ΓΣΘ) κεηξά ην θφζηνο αγνξάο ελφο ηππηθνχ θαιαζηνχ αγαζψλ ζε δηαθνξεηηθέο πεξηφδνπο. Δίλαη ην πην ζπλεζηζκέλν κέηξν ππνινγηζκνχ ηνπ επηπέδνπ ησλ ηηκψλ. Ο ξπζκφο πιεζσξηζκνχ είλαη ε εηήζηα πνζνζηηαία κεηαβνιή ηνπ Γείθηε Σηκψλ Θαηαλαισηή. Καο ιέεη πφζν θνζηίδεη λα αγνξάζνπκε έλα ηππηθφ θαιάζη ην ηξέρνλ έηνο ζε ζρέζε κε ην πφζν θφζηηδε ην ίδην θαιάζη έλα πξνεγνχκελν έηνο (έηνο βάζεο). Τπνινγίδεηαη απφ ηνλ κέζν φξν ησλ ηηκψλ ησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πνπ επηιέγεη γηα ην θαιάζη ηνπ έλα ηππηθφ λνηθνθπξηφ. Οη ηηκέο ζηαζκίδνληαη αλαιφγσο πξνο ηελ ζεκαζία πνπ έρεη θάζε αγαζφ ή ππεξεζία γηα ην ηππηθφ λνηθνθπξηφ.

Παξάδεηγκα ππνινγηζκνχ ηνπ ξπζκνχ πιεζσξηζκνχ βάζεη ηνπ Γείθηε Σηκψλ Θαηαλαισηή

Γηάγξακκα 2.8 Πνζνζηηαία κεηαβνιή ηνπ Δλαξκνληζκέλνπ ΓΣΘ ζηελ Διιάδα 5 4 3 2 1 Δλαξκνληζκέλνο Γείθηεο Σηκψλ Θαηαλαισηή, 2005=10 0, εηήζηα πνζνζηηαία κεηαβνιή (%) 0-1 -2 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Πηγή: Eurostat

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Γείθηεο Σηκψλ Παξαγσγνχ: Ο Γείθηεο Σηκψλ Παξαγσγνχ κεηξά ην επίπεδν ησλ ηηκψλ ζην ζηάδην ρνλδξηθήο ή ηνπ παξαγσγνχ. Κεηξά ην θφζηνο ελφο θαιαζηνχ πξντφλησλ θαη ππεξεζηψλ, πνπ αγνξάδνπλ νη επηρεηξήζεηο. Γηάγξακκα 2.9: Ο Γείθηεο Σηκψλ Παξαγσγνχ ζηελ Διιάδα 10 8 6 4 2 0-2 Γείθηεο Σηκψλ Παξαγσγνχ ζηε Βηνκεραλία, πνζνζηηαία κεηαβνιή (%) -4-6 -8 Πηγή: ΟΟΣΑ

Γηαθνξέο κεηαμχ ΓΣΘ θαη απνπιεζσξηζηή ΑΔΠ Ο απνπιεζσξηζηήο ΑΔΠ εθθξάδεη ηηο ηηκέο φισλ ησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πνπ παξάγνληαη εληφο ηεο ρψξαο, ελψ ν ΓΣΘ αληαλαθιά ηηο ηηκέο φισλ ησλ αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πνπ αγνξάδεη έλα αληηπξνζσπεπηηθφ λνηθνθπξηφ. Γηα παξάδεηγκα, αλ απμεζεί ε ηηκή ελφο γαιιηθνχ αεξνπιάλνπ, ε αχμεζε απηή πεξηιακβάλεηαη ζηνλ απνπιεζσξηζηή ΑΔΠ ηεο Γαιιίαο, αιιά φρη ζηνλ ΓΣΘ, εθφζνλ ην ζπγθεθξηκέλν αγαζφ δελ αλήθεη ζην ηππηθφ θαιάζη αγνξψλ. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, αλ απμεζεί ε ηηκή ελφο γεξκαληθνχ απηνθηλήηνπ πνπ εηζάγεηαη ζηελ Διιάδα, ε αχμεζε ζα εκθαληζηεί ζηνλ ΓΣΘ, θαζψο ηα απηνθίλεηα πεξηιακβάλνληαη ζην ηππηθφ θαιάζη, αιιά φρη ζηνλ απνπιεζσξηζηή ΑΔΠ, εθφζνλ ην απηνθίλεην δελ παξάγεηαη ζηελ Διιάδα. Ο ΓΣΘ ζπγθξίλεη ηελ κεηαβνιή ηεο ηηκήο ελφο ζηαζεξνχ θαιαζηνχ ελψ ν απνπιεζσξηζηήο ΑΔΠ κεηαβάιιεηαη αλαιφγσο πξνο ηελ ζχλζεζε θαη πνζφηεηα ησλ πξντφλησλ πνπ παξάγνληαη εληφο ηεο ρψξαο. Οπφηε, φηαλ κεηαβάιινληαη κε δηαθνξεηηθέο αλαινγίεο νη ηηκέο ησλ αγαζψλ απηψλ, κεηαβάιιεηαη θαη ε ηηκή ηνπ απνπιεζσξηζηή ΑΔΠ.

% Γηάγξακκα 2.10: Απνπιεζσξηζηήο ΑΔΠ θαη εηήζηεο πνζνζηηαίεο κεηαβνιέο ΔλΓΣΘ ζηελ Διιάδα, 2003-2015 6 5 4 3 2 1 0-1 -2-3 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Αποπληθωριςτήσ ΑΕΠ ΔΤΚ Πεγή: Διιεληθή ζηαηηζηηθή αξρή

Δίλαη αιήζεηα φηη ν Γείθηεο Σηκψλ Θαηαλαισηή (ΓΣΘ) ππεξεθηηκά ηνλ πιεζσξηζκφ; Πνιινί νηθνλνκνιφγνη πηζηεχνπλ πσο ν πιεζσξηζκφο πνπ κεηξηέηαη κε βάζε ησλ Γείθηε Σηκψλ Θαηαλαισηή, ελδέρεηαη λα ππεξεθηηκά ηελ άλνδν ηνπ θφζηνπο δσήο. Σξεηο είλαη νη βαζηθφηεξνη ιφγνη πνπ ζεκειηψλνπλ ηνλ ελ ιφγσ ηζρπξηζκφ: α) Ο ΓΣΘ δελ αληαλαθιά ηε δπλαηφηεηα ησλ θαηαλαισηψλ λα ππνθαζηζηνχλ νκνεηδή αγαζά νη ζρεηηθέο ηηκέο ησλ νπνίσλ έρνπλ κεηαβιεζεί. Έηζη, φηαλ νη θαηαλαισηέο ππνθαζηζηνχλ έλα αγαζφ κε έλα άιιν πνπ απνδίδεη ην ίδην επίπεδν ρξεζηκφηεηαο θαη ε ζρεηηθή ηηκή ηνπ νπνίνπ έρεη κεησζεί, ε κεηαβνιή ζην πξαγκαηηθφ θφζηνο δσήο είλαη ρακειφηεξε απφ απηήλ πνπ ζα θαηαγξάςεη ν ΓΣΘ. β) Ο ΓΣΘ δελ επεξεάδεηαη απφ ηελ εηζαγσγή ζηελ αγνξά ελφο λένπ αγαζνχ, ην νπνίν φκσο απμάλεη ηηο θαηαλαισηηθέο επηινγέο θαη, θαη επέθηαζε ηελ πξαγκαηηθή αμία ηνπ λνκίζκαηνο. γ) ν ΓΣΘ δελ ζπκπεξηιακβάλεη κεηαβνιέο ζηελ πνηφηεηα ησλ αγαζψλ. Σν 1995, κηα θξαηηθή επηηξνπή κε επηθεθαιήο ηνλ νηθνλνκνιφγν Michael Boskin ηνπ Παλεπηζηεκίνπ ηνπ Stanford, επηρεηξψληαο λα απνηηκήζεη ην κέγεζνο ππεξεθηίκεζεο ηνπ πιεζσξηζκνχ απφ ηνλ ΓΣΘ, θαηέιεμε ζην ζπκπέξαζκα πσο πθίζηαηαη πξάγκαηη ππεξεθηίκεζε ηνπ πιεζσξηζκνχ εχξνπο 0.8-1.6 πνζνζηηαίσλ κνλάδσλ. Mankiw N.G. (2009), Macroeconomics, 7 th edition, Worth Publishers, New York, p. 35