(Το γραπτό αποτελείται από 5 σελίδες) ΜΕΡΟΣ Α (60 Μονάδες) Να απαντήσετε και στις ΔΕΚΑ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με έξι μονάδες. 1. Τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα έχουν προκαλέσει τα τελευταία χρόνια πολλές συζητήσεις και προβληματισμούς ανάμεσα στους υποστηρικτές και τους πολεμίους τους. Να αναφέρετε τρία πλεονεκτήματα και τρία μειονεκτήματά των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων, όπως αυτά προβάλλονται σήμερα. 2. Να επεξηγήσετε τι είναι τα βιολογικά προϊόντα και να προβάλετε τρία επιχειρήματα, για να πείσετε κάποιον να τα αγοράζει. 3. Στο προσεχές μέλλον αναμένεται ότι θα αυξηθεί κατά πολύ η αναλογία των ηλικιωμένων ατόμων σε σχέση με τον ενεργό πληθυσμό. α) Πώς ονομάζεται το φαινόμενο αυτό; (Μονάδες 1) β) Να αναφέρετε δύο παράγοντες, στους οποίους οφείλεται το φαινόμενο αυτό. γ) Να γράψετε δύο μέτρα που μπορούν να πάρουν οι κυβερνήσεις των κρατών, για να προωθήσουν την απασχόληση των ηλικιωμένων, ώστε να συνεχίζουν να παραμένουν δραστήρια άτομα. (Σύνολο μονάδων 6) 4. Για την καθεμιά, από τις πιο κάτω μεθόδους διατήρησης των τροφίμων, να αναφέρετε ως παράδειγμα δύο τροφές ή τρόφιμα, στις οποίες εφαρμόζονται οι αντίστοιχες μέθοδοι: Παστερίωση Αφυδάτωση Συσκευασίες σε τροποποιημένες ατμόσφαιρες Κατάψυξη Συμπύκνωση Αποστείρωση 5. Να αναφέρετε τέσσερα σημεία τα οποία πρέπει να προσέχει στη διατροφή του ένα άτομο με Διαβήτη../2..
- 2-6. Ο Κυριάκος είναι 23 ετών και πηγαίνει τακτικά σε γυμναστήριο, γιατί θέλει να αυξήσει τη μυïκή του μάζα. Ο Γυμναστής του, του εξήγησε πως για να το πετύχει αυτό θα πρέπει να αυξήσει τις πρωτεΐνες στη διατροφή του. Οι φίλοι του, για να πετύχουν αύξηση της μυϊκής τους μάζας, παίρνουν συμπληρώματα πρωτεϊνών σε μεγάλη ποσότητα. α) Θα συστήνατε στον Κυριάκο να παίρνει συμπληρώματα πρωτεϊνών, όπως οι φίλοι του; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας δίνοντας δύο επιχειρήματα. (Μονάδες 4) β) Να γράψετε τέσσερις τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες, που θα συστήνατε στον Κυριάκο να καταναλώνει. (Σύνολο μονάδων 6) 7. Να επεξηγήσετε τα πιο κάτω σύμβολα μεταφέροντας στο τετράδιο απαντήσεων μόνο τα γράμματα α, β, γ και σημειώνοντας δίπλα από αυτά την επεξήγηση. α) β) γ) 8. Να δώσετε τρία πλεονεκτήματα του μητρικού θηλασμού για το βρέφος και τρία πλεονεκτήματα για τη μητέρα. 9. Σύμφωνα με στατιστικές κάθε άνθρωπος απορρίπτει κάθε χρόνο μισό τόνο σκουπίδια. Δημιουργείται έτσι ένα συνεχές πρόβλημα εξεύρεσης νέων σκυβαλότοπων και επέκτασης των υφισταμένων. Να γράψετε τρεις τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος της διαχείρισης των σκουπιδιών. 10. Στα Ολοήμερα Δημοτικά σχολεία οι μαθητές/τριες παίρνουν γεύμα το μεσημέρι. Ποιες προδιαγραφές, κατά τη γνώμη σας, πρέπει να τηρηθούν από εκείνο που θα συντάξει τι θα περιλαμβάνουν τα γεύματα των παιδιών; Να αναφέρετε τέσσερις από αυτές../3..
ΜΕΡΟΣ Β (40 Μονάδες) - 3 - Να απαντήσετε και στις ΤΕΣΣΕΡΙΣ ερωτήσεις. Η κάθε ερώτηση βαθμολογείται με δέκα μονάδες. 1. Η Άννα είναι μαθήτρια της Γ Λυκείου. Τον τελευταίο χρόνο το βάρος της έχει αυξηθεί σε μεγάλο βαθμό. Αποφάσισε να ακολουθήσει από μόνη της αυστηρή δίαιτα, ακολουθώντας το πιο κάτω διαιτολόγιο: ΠΡΩΙΝΟ ΜΕΣΗΜΕΡΙΑΝΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ ΒΡΑΔΙΝΟ Καφέ ή τσάι Σάντουιτς με: 2 φέτες ψωμί, 1 μικρό τόννο, ντομάτα, αγγουράκι 1 μέτριο μήλο 1 ποτήρι γάλα, 2 φρυγανιές ολικής αλέσεως α) (i) Μέσα από το διαιτολόγιο της Άννας να εντοπίσετε τέσσερα θρεπτικά συστατικά, που υπάρχουν σε μειωμένες ποσότητες. (ii) Να εισηγηθείτε τέσσερις τροποποιήσεις που θα πρέπει να κάνει η Άννα στο διαιτολόγιο της για να το βελτιώσει. β) Να αναφέρετε τρεις παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν την ανάγκη για εξατομικευμένα διαιτολόγια. γ) Να αναφέρετε δύο συνέπειες που πιθανόν να έχει στους εφήβους μια λανθασμένη και αυστηρή δίαιτα αδυνατίσματος. (Μονάδα 3) 2. Έχετε λογαριασμό στην Τράπεζα και θέλετε να αγοράσετε ρούχα και παπούτσια. α) Ποιο τρόπο πληρωμής θα επιλέγατε, εκτός από μετρητά, για τις αγορές αυτές; Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας δίνοντας δύο πλεονεκτήματα για τον κάθε τρόπο, που επιλέξατε. ( Μονάδες 4 ) β) Να αναφέρετε τρεις τρόπους με τους οποίους η οικογένεια επηρεάζει την καταναλωτική συμπεριφορά των νεαρών μελών της../4..
- 4-3. Ο κύριος Ιωάννου επισκέφθηκε πρόσφατα το γιατρό, μετά από επανειλημμένες ενοχλήσεις και δυσφορία στο στήθος του. Υποβλήθηκε σε γενικές εξετάσεις και αναλύσεις αίματος, οι οποίες έδειξαν τα ακόλουθα: Α. Προσωπικά στοιχεία ασθενούς Όνομα: Π. Ιωάννου Ηλικία: 55 ετών Βάρος: Κανονικό για το ύψος του. Άλλα στοιχεία: Επάγγελμα: Διευθυντής μεγάλης εταιρίας. Συνήθειες: Καπνιστής. Περπάτημα διάρκειας 45 λεπτών, 4-5 φορές τη βδομάδα. Οικογενειακό ιατρικό ιστορικό: Αδελφός με έμφραγμα μυοκαρδίου, 45 ετών. Β. Αποτελέσματα εξετάσεων Αρτηριακή πίεση: 170/110 mmhg... ψηλή Αναλύσεις αίματος: Ολική χοληστερόλη 260 mg/dl.. ψηλή LDL χοληστερόλη 170 mg/dl. ψηλή HDL χοληστερόλη 25 mg/dl. χαμηλή Γ. Διατροφικές συνήθειες Συχνή κατανάλωση αλκοόλ. Τροφές που καταναλώνει συχνά: ολόπαχο τυρί, αρνί ψητό ή σούβλα, λουκάνικα, ελαιόλαδο, φρούτα, τσιπς, ψάρι, άπαχο γάλα, σαλάτες, πίτσες Ο γιατρός, αφού μελέτησε το ιστορικό και τα αποτελέσματα των εξετάσεών του, κατέληξε ότι ο κύριος Ιωάννου κινδυνεύει να παρουσιάσει καρδιαγγειακές παθήσεις. α) Με βάση τα στοιχεία που δίνονται για τον κύριο Ιωάννου, να εντοπίσετε και να γράψετε έξι παράγοντες κινδύνου, που μπορεί να του προκαλέσουν καρδιαγγειακές παθήσεις. β) (i) Από τις τροφές που συνηθίζει να καταναλώνει να γράψετε τρεις που θα πρέπει να περιορίσει. Να δικαιολογήσετε την απάντηση σας. (ii) Να εντοπίσετε τρεις τροφές που θα πρέπει να κρατήσει στο διαιτολόγιο του και να δικαιολογήσετε την ωφελιμότητά τους στον οργανισμό, δίνοντας ένα σημαντικό λόγο για την κάθε τροφή. γ) Να αναφέρετε δύο πιθανές συνέπειες που μπορεί να έχει στην υγεία του η ψηλή αρτηριακή πίεση../5..
- 5-4. O κύριος Πέτρος είναι μάγειρας σε μικρό εστιατόριο ταχυφαγίας «fast food». Σήμερα το πρωί, παρόλο ότι ήταν λίγο συναχωμένος, εντούτοις πήγε στη δουλειά του, γιατί ανέμενε την επίσκεψη των Υγειονομικών Υπηρεσιών. Σκοπός της επίσκεψης ήταν ο έλεγχος του τρόπου εργασίας του κυρίου Πέτρου και η διατύπωση εισηγήσεων για αλλαγές, που θα πρέπει να κάνει για την απόκτηση του HACCP ο κύριος Πέτρος. Όταν έφτασε στη δουλειά του οι Λειτουργοί ήταν ήδη εκεί. Ο κύριος Πέτρος έβαλε την ποδιά και το σκούφο του, τακτοποίησε το χώρο και ξεκίνησε την προετοιμασία των μπιφτεκιών. Πήρε τον κιμά, τον οποίο είχε αφήσει στον πάγκο της κουζίνας από την προηγούμενη μέρα, για να τον ξεπαγώσει και ετοίμασε τα μπιφτέκια. Στη συνέχεια έπλυνε τα χέρια του με σαπούνι και ζεστό νερό και έκοψε στον ίδιο πάγκο τις ντομάτες για τα μπιφτέκια. Έψησε όσα μπιφτέκια χρειαζόταν για όλη τη μέρα. Τα τοποθέτησε μετά σε δίσκο και τα κάλυψε με μεμβράνη. Όταν άρχισαν να έρχονται οι πελάτες ο κύριος Πέτρος είχε μπροστά του το δίσκο με τα μπιφτέκια, τις ντομάτες, τα ψωμάκια, το μεγάλο δοχείο με όλη τη μαγιονέζα και τα ετοίμαζε εκείνη τη στιγμή για να τα προσφέρει φρέσκα. Το απόγευμα όταν τέλειωσε, έβαλε όλα τα φαγητά που περίσσεψαν στο ψυγείο, για να τα χρησιμοποιήσει την επόμενη μέρα. α) Τι είναι το σύστημα ΗACCP; (Μονάδες 1) β) (i) Να γράψετε τέσσερα σημεία, τα οποία οι Yγειονομικές Yπηρεσίες θα απαιτήσουν από τον κύριο Πέτρο να βελτιώσει, ώστε να αποφευχθεί η πιθανότητα τροφικής δηλητηρίασης των πελατών του. (Μονάδες 4) (ii) Να εξηγήσετε ποια μέτρα θα πρέπει να λαμβάνει ο κύριος Πέτρος για το καθένα από τα πιο πάνω σημεία, για να αποφευχθεί η τροφική δηλητηρίαση των πελατών. γ) Να εντοπίσετε τρεις ενέργειες του κυρίου Πέτρου, που αφορούν στο χειρισμό των τροφών, οι οποίες κατά τη γνώμη σας είναι σωστές. --------- Κ Α Λ Η Ε Π Ι Τ Υ Χ Ι Α ---------