ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Εκπαιδευτικοί στόχοι των προτεινόμενων δραστηριοτήτων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης Η µουσική και ο χορός στην αρχαία Ελλάδα
Δραστηριότητες γνώσεων Δραστηριότητα 1 Το κουίζ της μουσικής Δραστηριότητα πολλαπλών επιλογών. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να ανακαλέσουν στη μνήμη πληροφορίες που παρουσιάζονται στα κείμενα της ενότητας και να επιλέξουν τη σωστή απάντηση. Δραστηριότητα 2 Κρυπτόλεξο Παιχνίδι γνώσεων. Εντοπισμός των ονομάτων των εννέα μουσών που βρίσκονται στο κρυπτόλεξο. - να ανακαλέσουν στη μνήμη τα ονόματα των μουσών - να αναπτύξουν τη συγκέντρωση και την παρατηρητικότητά τους. 1
Δραστηριότητα 3 Σταυρόλεξο Παιχνίδι γνώσεων. Οι μαθητές/-τριες καλούνται να ανακαλέσουν στη μνήμη πληροφορίες που παρουσιάζονται στα κείμενα και να λύσουν το σταυρόλεξο. Δραστηριότητα 4 Δραστηριότητα 5 Το ειδώλιο του μουσικού Ο μουσικός από την Κέρο Φύλλα εργασίας σχετικά με τα ειδώλια «Αυλητής της Κέρου» και «Αρπιστής της Κέρου». - να παρατηρήσουν ένα αρχαιολογικό εύρημα και να περιγράψουν τη μορφή του - να έρθουν σε επαφή με στοιχεία του Κυκλαδικού πολιτισμού και να διατυπώσουν υποθέσεις και ερμηνείες - να συνειδητοποιήσουν τη σημασία του αρχαιολογικού ευρήματος για τη μελέτη του παρελθόντος - να συγκρίνουν στοιχεία του παρελθόντος με στοιχεία του παρόντος - να αναπτύξουν τη συγκέντρωση και την παρατηρητικότητά τους - να καλλιεργήσουν δεξιότητες καλλιτεχνικής έκφρασης - να αναπτύξουν τη φαντασία, τη δημιουργικότητα και την ευρηματικότητά τους - να σημειώσουν γεωγραφικές θέσεις στο χάρτη της Ελλάδας και να αναπτύξουν ικανότητα προσανατολισμού. * Τα ειδώλια μπορούν να γίνουν αφορμή για εκπαιδευτική επίσκεψη στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα. 2
Γλωσσικές ασκήσεις Δραστηριότητα 6 Γράψε ένα σχηματοποίημα! Σύθεση ποιήματος. -να αναπτύξουν γλωσσικές δεξιότητες -να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. Δραστηριότητα 7 Παιχνίδι με τις λέξεις Συμπλήρωση κενών με λέξεις/φράσεις για την ολοκλήρωση ποιήματος. -να αναπτύξουν γλωσσικές δεξιότητες -να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. 3
Εικαστικές δραστηριότητες Δραστηριότητα 8 Χρωμάτισε τα μουσικά όργανα! Χρωματισμός σκίτσων αρχαίων και σύγχρονων μουσικών οργάνων. -να διακρίνουν τα μουσικά όργανα σε αρχαία και σύγχρονα -να καλλιεργήσουν δεξιότητες καλλιτεχνικής έκφρασης. Δραστηριότητα 9 Τα ειδώλια που χορεύουν... Κατασκευή ειδωλίων που χορεύουν με καλλιτεχνικό πηλό. -να γνωρίσουν αρχαιολογικά ευρήματα που σχετίζονται με το χορό στην αρχαία Ελλάδα -να καλλιεργήσουν τη συνθετική τους ικανότητα -να καλλιεργήσουν δεξιότητες καλλιτεχνικής έκφρασης -να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους. 4
Δραστηριότητα 10 Κατασκεύασε τις δικές σου μαράκες! Δημιουργία αυτοσχέδιου μουσικού οργάνου με απλά υλικά. -να έρθουν σε επαφή και να πειραματιστούν με υλικά της καθημερινής ζωής -να εξοικειωθούν με την επανάχρηση υλικών -να καλλιεργήσουν δεξιότητες καλλιτεχνικής έκφρασης -να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους -να αναπτύξουν την αίσθηση του ρυθμού -να εκφραστούν ελεύθερα μέσα από τη μουσική και την κίνηση -να εξερευνήσουν ηχητικά ένα μουσικό όργανο. 5
Δραστηριότητα 11 Κατασκεύασε τη δική σου πολυκάλαμη σύριγγα! Κατασκευή ειδωλίων που χορεύουν με καλλιτεχνικό πηλό. -να γνωρίσουν την ιστορία ενός αρχαίου μουσικού οργάνου -να έρθουν σε επαφή και να πειραματιστούν με υλικά της καθημερινής ζωής -να καλλιεργήσουν τη συνθετική τους ικανότητα -να καλλιεργήσουν δεξιότητες καλλιτεχνικής έκφρασης -να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους -να αναπτύξουν την ακουστική αντίληψη και τη μουσικότητά τους -να εξερευνήσουν ηχητικά ένα μουσικό όργανο. 6
Δραστηριότητα 12 Κατασκεύασε ένα υαλόφωνο! Δημιουργία αυτοσχέδιου μουσικού οργάνου με απλά υλικά. -να έρθουν σε επαφή και να πειραματιστούν με υλικά της καθημερινής ζωής -να καλλιεργήσουν τη συνθετική τους ικανότητα -να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους -να αναπτύξουν την ακουστική αντίληψη και τη μουσικότητά τους -να εξερευνήσουν ηχητικά ένα μουσικό όργανο -να εξερευνήσουν ηχητικά ένα μουσικό όργανο. Δραστηριότητα 13 Χορεύοντας στα Κάρνεια Χαρτοκοπτική. -να γνωρίσουν πληροφορίες σχετικά με μια αρχαία γιορτή μέσω ενός αρχαιολογικού ευρήματος -να έρθουν σε επαφή και να πειραματιστούν με υλικά της καθημερινής ζωής. 7
Δραστηριότητα 14 Το λεύκωμα των χορών Αναζήτηση και σύνθεση φωτογραφιών με θέμα το χορό στην αρχαία Ελλάδα για τη δημιουργία λευκώματος. -να αναγνωρίσουν, να περιγράψουν και να αναλύσουν αρχαίες παραστάσεις -να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους -να καλλιεργήσουν τη συνθετική τους ικανότητα -να καλλιεργήσουν δεξιότητες καλλιτεχνικής έκφρασης -να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας, αλληλοβοήθειας και αλληλοσεβασμού. 8
Ομαδικές δραστηριότητες - παιχνίδια Δραστηριότητα 15 Σχηματίζουμε αρχαία και σύγχρονα μουσικά όργανα Σχηματισμός αρχαίων και σύγχρονων μουσικών οργάνων με απλά υλικά. -να αποδώσουν και να διακρίνουν τη μορφή αρχαίων και σύγχρονων μουσικών οργάνων -να έρθουν σε επαφή και να πειραματιστούν με υλικά της καθημερινής ζωής -να καλλιεργήσουν τη συνθετική τους ικανότητα -να αναπτύξουν την παρατηρητικότητα, τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους -να υιοθετήσουν την αξία της ευγενούς άμιλλας -να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας, αλληλοβοήθειας και αλληλοσεβασμού. 9
Δραστηριότητα 16 Παίζουμε παντομίμα; Παιχνίδι μίμησης τρόπου παιξίματος μουσικών οργάνων. -να αναπτύξουν τη μιμητική τους ικανότητα -να αναπτύξουν γενικές και λεπτές κινητικές δεξιότητες -να αναπτύξουν τη φαντασία και την ευρηματικότητά τους -να καλλιεργήσουν την υπομονή τους -να υιοθετήσουν την αξία της ευγενούς άμιλλας -να καλλιεργήσουν δεξιότητες συνεργασίας, αλληλοβοήθειας και αλληλοσεβασμού -να εκφραστούν ελεύθερα και να ψυχαγωγηθούν. 10
Δραστηριότητα 17 Δημιουργούμε μια ηχοϊστορία -να αναπτύξουν τη φαντασία και την ευρηματικότητά τους -να αναπτύξουν την ακουστική αντίληψη και τη μουσικότητά τους -να καλλιεργήσουν τη μιμητική τους ικανότητα -να έρθουν σε επαφή και να πειραματιστούν με μουσικά όργανα και υλικά της καθημερινής ζωής -να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας, αλληλοβοήθειας αλληλοσεβασμού -να εκφραστούν ελεύθερα και να ψυχαγωγηθούν. Δραστηριότητα 18 Μαντεύουμε τα μουσικά όργανα Παιχνίδι εντοπισμού του μουσικού οργάνου που παράγει τον ήχο. -να αναπτύξουν την ακουστική τους αντίληψη (αναγνώριση ήχου διαφορετικών μουσικών οργάνων) -να αναπτύξουν τη συγκέντρωση και την παρατηρητικότητά τους -να αναπτύξουν αίσθημα συνεργασίας -να καλλιεργήσουν την υπομονή τους. 11
Δραστηριότητα 19 Κινούμαστε με το ρυθμό Εκτέλεση κινήσεων σύμφωνα με τη μελωδία/το ρυθμό μουσικού οργάνου. -να αναπτύξουν κινητικές δεξιότητες -να αναπτύξουν την κινητική ετοιμότητα και αντίδρασή τους -να αναπτύξουν τη συγκέντρωση και την παρατηρητικότητά τους -να αναπτύξουν τη μουσικότητά τους και την αίσθηση του ρυθμού -να αναπτύξουν τη φαντασία τους -να εκφραστούν ελεύθερα και να ψυχαγωγηθούν. 12
Σχέδιο εργασίας Δραστηριότητα 20 Η πολυπολιτισμική διάσταση του χορού Μελέτη τοπικών χορών, καθώς και εθίμων και παραδόσεων σχετικών με αυτούς. -να γνωρίσουν τοπικές παραδόσεις και να συγκρίνουν στοιχεία διαφόρων πολιτισμών -να συλλέξουν και να αναλύσουν υλικό σχετικά με το θέμα -να καλλιεργήσουν τον προφορικό και γραπτό τους λόγο -να χρησιμοποιήσουν τις Νέες Τεχνολογίες -να αναπτύξουν γενικές και λεπτές κινητικές δεξιότητες -να αναπτύξουν τη φαντασία και τη δημιουργικότητά τους -να αναπτύξουν τη μουσικότητά τους, την αίσθηση του ρυθμού και το συντονισμό των κινήσεών τους -να αναπτύξουν οργανωτικές δεξιότητες -να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργασίας, αλληλοβοήθειας και σεβασμού μεταξύ τους -να εκφραστούν ελεύθερα και να ψυχαγωγηθούν. 13
Συντονισμός έργου Μαρία Λαγογιάννη, Δρ Αρχαιολόγος Σουζάνα Χούλια - Καπελώνη, Αρχαιολόγος Γενική επιμέλεια Τόνια Κουτσουράκη, Αρχαιολόγος Αλεξάνδρα Σέλελη, Αρχαιολόγος - Μουσειολόγος Γραφιστική επιμέλεια Σπήλιος Πίστας, Γραφίστας Κείμενα Μαρία Τσαλκιτζή, Εκπαιδευτικός ΠΕ 70 Διορθώσεις κειμένων Βιολέττα Ζεύκη, Αρχαιολόγος - Μεταφράστρια Γραφιστικός σχεδιασμός Σοφία Μίχου, Γραφίστρια Copyright 2015 Υ.ΠΟ.ΠΑΙ.Θ. ISBN 978-960-386-212-3 Το έντυπο «των προτεινόμενων δραστηριοτήτων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης» της θεματικής ενότητας «Η μουσική και ο χορός στην αρχαία Ελλάδα» δημιουργήθηκε το 2015 για την Πράξη με κωδικό MIS 339815 «Επικαιροποίηση και ψηφιοποίηση πολιτιστικού εκπαιδευτικού υλικού για την ενίσχυση της εκπαιδευτικής διαδικασίας», που υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.