ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 31.7.2015 COM(2015) 386 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καταπολέμηση της απάτης Ετήσια έκθεση για το 2014 {SWD(2015) 151 final} {SWD(2015) 152 final} {SWD(2015) 153 final} {SWD(2015) 154 final} {SWD(2015) 155 final} {SWD(2015) 156 final} EL EL

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης Καταπολέμηση της απάτης Ετήσια έκθεση για το 2014... ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 8 2. Πολιτικές καταπολέμησης της απάτης σε επίπεδο ΕΕ... 8 2.1. Πολιτικές πρωτοβουλίες της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης το 2014 8 2.1.1. Πρόταση οδηγίας σχετικά με την καταπολέμηση, μέσω του ποινικού δικαίου, της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης... 8 2.1.2. Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας... 9 2.1.3. Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης... 9 2.1.4. Καταπολέμηση της διαφθοράς στην ΕΕ... 9 2.1.5. Κοινοποίηση παρατυπιών διατάξεις για τους τομείς δαπανών του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) 2014-2020... 10 2.1.6. Πολιτική καταπολέμησης της τελωνειακής απάτης... 10 2.1.7. Καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού... 12 2.1.8. Καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ... 12 2.1.9. Διατάξεις για την καταπολέμηση της απάτης στις διεθνείς συμφωνίες... 12 2.1.10. Κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις... 13 2.1.11. Οδηγία σχετικά με την προστασία του ευρώ και άλλων νομισμάτων από την παραχάραξη και την κιβδηλεία μέσω του ποινικού δικαίου... 13 2.1.12. Στρατηγική της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης (CAFS)... 14 2.1.13. Προγράμματα «Hercule» και «Pericles»... 14 2.2. Συμβουλευτική επιτροπή για τον συντονισμό της πρόληψης της απάτης (COCOLAF)... 15 2.3. Συνέχεια που δόθηκε στα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ Καταπολέμηση της απάτης Ετήσιες εκθέσεις 2012 και 2013... 16 2.3.1. Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 3ης Ιουλίου 2014 σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ Καταπολέμηση της απάτης Ετήσια έκθεση 2012... 16 2.3.2. Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Μαρτίου 2015 σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ Καταπολέμηση της απάτης Ετήσια έκθεση 2013... 17 2

3. ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΑΛΛΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΘΙΓΕΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΤΗΣ ΕΕ 17 3.1. Μέτρα για την καταπολέμηση της απάτης και άλλων παρατυπιών που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ... 17 3.2. Εφαρμογή από τα κράτη μέλη των ορισμών που περιέχονται στις διατάξεις για την κοινοποίηση παρατυπιών... 18 3.3. Εφαρμογή των συστάσεων του 2013... 19 4. ΑΠΑΤΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΤΥΠΙΕΣ... 21 4.1. Παρατυπίες που κοινοποιήθηκαν και γενικές τάσεις για την περίοδο 2010-2014... 21 4.2. Παρατυπίες που κοινοποιήθηκαν ως δόλιες... 21 4.2.1. Έσοδα... 23 4.2.2. Δαπάνες... 25 4.2.3. Φυσικοί πόροι (γεωργία, αγροτική ανάπτυξη και αλιεία)... 26 4.2.4. Πολιτική συνοχής (περίοδοι προγραμματισμού 2007-2013 και 2000-2006)... 27 4.2.5. Προενταξιακή πολιτική (προενταξιακή βοήθεια και μηχανισμός προενταξιακής βοήθειας [ΜΠΒ])... 27 4.2.6. Δαπάνες που διαχειρίζεται άμεσα η Επιτροπή... 28 4.3. Παρατυπίες που δεν κοινοποιήθηκαν ως δόλιες... 28 4.3.1. Έσοδα... 28 4.3.2. Δαπάνες... 29 4.4. Αποτελέσματα των δραστηριοτήτων της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF)... 29 5. ΑΝΑΚΤΗΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΟΡΘΩΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ... 30 5.1. Δαπάνες: μηχανισμοί πρόληψης... 31 5.1.1. Διακοπή πληρωμών το 2014... 31 5.1.2. Αναστολή πληρωμών... 31 5.2. Δαπάνες: δημοσιονομικές διορθώσεις και ανακτήσεις το 2014... 31 5.3. Ανάκτηση σχετικά με έσοδα ιδίων πόρων... 32 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ... 32 6.1. Βελτίωση του συντονισμού και της συνεργασίας: νέα ώθηση στην καταπολέμηση της απάτης... 33 6.1.1. Ενισχυμένες νομικές και διοικητικές δομές για βελτιωμένη συνεργασία... 33 6.1.2. Μέτρα για την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς στις δημόσιες συμβάσεις... 33 6.1.3. Τομεακά μέτρα: δαπάνες... 34 6.1.4. Τομεακά μέτρα: έσοδα... 34 6.1.5. Μελλοντικές προοπτικές... 34 3

6.2. Αυξημένος εντοπισμός: αποτελέσματα και ανοικτά ζητήματα... 34 6.2.1. Δαπάνες... 34 6.2.2. Έσοδα: Επικαιροποίηση των στρατηγικών ελέγχου... 35 4

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Η ετήσια έκθεση σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης υποβάλλεται από την Επιτροπή σε συνεργασία με τα κράτη μέλη σύμφωνα με το άρθρο 325 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Καλύπτει μέτρα που έχουν λάβει η Επιτροπή και τα κράτη μέλη για την καταπολέμηση της απάτης, καθώς και τα αποτελέσματά τους. Η παρούσα έκθεση είναι η πρώτη έκθεση της νέας Επιτροπής, η οποία ανέλαβε καθήκοντα την 1η Νοεμβρίου 2014. Σύμφωνα με τις πολιτικές προτεραιότητες που καθόρισε ο Πρόεδρος Juncker, η νέα Επιτροπή επιδιώκει ένα περισσότερο στοχοθετημένο θεματολόγιο που αποδίδει ιδιαίτερη σημασία στις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης. Τα συμπεράσματα και οι συστάσεις που περιλαμβάνονται στην έκθεση βασίζονται στην ανάλυση των διαθέσιμων πληροφοριών για τα τελευταία πέντε έτη, καθώς και στα προβλήματα και τους κινδύνους που εντοπίστηκαν κατά το εν λόγω διάστημα. Μέτρα που ελήφθησαν σε επίπεδο ΕΕ για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ το 2014 Το 2014 η Επιτροπή ολοκλήρωσε επιτυχώς της δράσεις προτεραιότητας της πολυετούς στρατηγικής της για την καταπολέμηση της απάτης (CAFS), η οποία θεσπίστηκε τον Ιούνιο του 2011. Ως αποτέλεσμα, όλες οι υπηρεσίες και οι οργανισμοί της Επιτροπής ακολουθούν πλέον μια καθιερωμένη στρατηγική για την καταπολέμηση της απάτης, γεγονός που αποτελεί σημαντικό επίτευγμα. Η Επιτροπή συνέχισε να υποστηρίζει τα κράτη μέλη στις προσπάθειές τους για την πρόληψη της απάτης. Δεδομένου ότι τα κράτη μέλη διαχειρίζονται περίπου το 80 % του προϋπολογισμού της ΕΕ, είναι εξαιρετικά σημαντικό η Επιτροπή να εξακολουθήσει να τους παρέχει συνδρομή προκειμένου να αναπτύξουν τις δικές τους εθνικές στρατηγικές για την καταπολέμηση της απάτης. Οι υπηρεσίες για τον συντονισμό της καταπολέμησης της απάτης (AFCOS) σε κάθε κράτος μέλος θα μπορούσαν να διαδραματίσουν καίριο ρόλο στο πλαίσιο αυτό. Το 2014 συζητήθηκαν περαιτέρω από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο δύο προτάσεις, με στόχο την ενίσχυση και την αύξηση της αποτελεσματικότητας του ποινικού δικαίου όσον αφορά την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, και συγκεκριμένα: ένα σχέδιο οδηγίας σχετικά με την καταπολέμηση της απάτης μέσω του ποινικού δικαίου, το οποίο προτάθηκε τον Ιούλιο του 2012, με στόχο να εξαλειφθούν τα κενά στη νομοθεσία των κρατών μελών κατά της απάτης, τα οποία εμποδίζουν την αποτελεσματική δίωξη των διαπραττόντων απάτη ένα σχέδιο κανονισμού για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), το οποίο προτάθηκε τον Ιούλιο του 2013. Η σύσταση της EPPO, όπως προτείνεται από την Επιτροπή, θα αποτελούσε ένα πολύ σημαντικό βήμα για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Επιπλέον, η έκδοση, το 2014, αναθεωρημένων οδηγιών για τις δημόσιες συμβάσεις και τους τομείς κοινής ωφελείας, καθώς και μιας νέας οδηγίας για τις συμβάσεις παραχώρησης, βελτιώνει σε μεγάλο βαθμό τη διαφάνεια και ενισχύει τις διατάξεις για την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς ορίζοντας τις «συγκρούσεις συμφερόντων», καθιστώντας υποχρεωτικές τις ηλεκτρονικές συμβάσεις και εισάγοντας υποχρεώσεις παρακολούθησης και αναφοράς ώστε να περιοριστούν οι απάτες και άλλες σοβαρές παρατυπίες στον τομέα των συμβάσεων. 5

Στις 18 Ιουνίου 2014, η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση για μερική αναθεώρηση του δημοσιονομικού κανονισμού με σκοπό την εναρμόνισή του με την αναθεωρημένη οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις. Στο πλαίσιο αυτό θα ενισχυθούν οι κανόνες αποκλεισμού των οικονομικών φορέων και θα δημιουργηθεί μια νέα βάση δεδομένων για έγκαιρο εντοπισμό και αποκλεισμό. Όσον αφορά τις δαπάνες του προϋπολογισμού της ΕΕ, το 2014 συζητήθηκαν και συμφωνήθηκαν με τα κράτη μέλη οι ρυθμίσεις για την κοινοποίηση παρατυπιών σε σχέση με κεφάλαια επιμερισμένης διαχείρισης για τη νέα περιόδου προγραμματισμού 2014-2020. Η έγκρισή τους έχει προγραμματιστεί για το 2015. Όσον αφορά τα έσοδα του προϋπολογισμού, το 2014 σημειώθηκε σημαντική πρόοδος για την περαιτέρω προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ: Με τον αναθεωρημένο κανονισμό 515/97 σχετικά με την αμοιβαία διοικητική συνδρομή στον τομέα των τελωνείων (ο οποίος θα τεθεί σε ισχύ το 2015) δημιουργείται μια βάση δεδομένων της ΕΕ για τα εμπορεύματα που εισέρχονται, διαμετακομίζονται ή εξέρχονται από την ΕΕ. Επιπλέον, το 2014 αποδείχθηκε ότι οι κοινοποιήσεις αμοιβαίας συνδρομής που εκδίδονται έπειτα από κοινές τελωνειακές επιχειρήσεις (ΚΤΕ) που πραγματοποιεί η OLAF αποτελούν σημαντική πηγή πληροφοριών για τον εντοπισμό παρατυπιών σε συναλλαγές που αφορούν ορισμένα είδη εμπορευμάτων. Η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου τσιγάρων και άλλων μορφών παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού παραμένει υψηλή προτεραιότητα για την ΕΕ καθώς και για τα κράτη μέλη. Η Επιτροπή συνέχισε το 2014 να εφαρμόζει ενεργά το σχέδιο δράσης της «ανακοίνωσης για την ενίσχυση της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου τσιγάρων και άλλων μορφών παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού», σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη. Το πρόγραμμα «Hercule III», το οποίο εγκρίθηκε το 2014, θα συμβάλει στην ενίσχυση των επιχειρήσεων και της διοικητικής ικανότητας των τελωνειακών αρχών και των αστυνομικών δυνάμεων στα κράτη μέλη. Με τα εν λόγω μέτρα, η Επιτροπή βοηθά να αναδιαμορφωθεί η πολιτική καταπολέμησης της απάτης σε επίπεδο ΕΕ. Εντοπισμός και κοινοποίηση δόλιων και μη δόλιων παρατυπιών εις βάρος του προϋπολογισμού της ΕΕ Το 2014, 1 609 παρατυπίες κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη ως δόλιες (περιπτώσεις υπόνοιας απάτης και βεβαιωμένης απάτης), οι οποίες αφορούσαν κονδύλια της ΕΕ ύψους 538 εκατ. ευρώ. Όσον αφορά τα έσοδα, ο αριθμός των κοινοποιούμενων δόλιων παρατυπιών παρουσιάζει αύξηση. Όσον αφορά τις δαπάνες, ο αριθμός τους μειώθηκε ελαφρώς το 2014 σε σύγκριση με το 2013, ενώ τα σχετικά ποσά αυξήθηκαν. Εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά τον εντοπισμό και την κοινοποίηση, αν και σε μικρότερο βαθμό σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Τα τελευταία δύο έτη κάποιες τάσεις έχουν ισχυροποιηθεί: η συμμετοχή των διοικητικών φορέων στον εντοπισμό δόλιων παρατυπιών συνεχίστηκε και η συνηθέστερα εντοπιζόμενη πρακτική είναι η χρήση παραποιημένων εγγράφων. Έχουν αυξηθεί οι παρατυπίες που δεν κοινοποιούνται ως δόλιες, όσον αφορά τόσο τον αριθμό όσο και τα σχετικά ποσά. Αυτό σε μεγάλο βαθμό αντικατοπτρίζει τη σταδιακή 6

εφαρμογή των διαφόρων προγραμμάτων δαπανών, καθώς και το γεγονός ότι τα συστήματα ελέγχου των ευρωπαϊκών οργάνων και των εθνικών ελεγκτικών αρχών έχουν ενισχυθεί. Προληπτικά και διορθωτικά μέτρα Το 2014, η Επιτροπή έλαβε μέτρα για να εξασφαλίσει ότι οι πόροι της ΕΕ δαπανώνται σύμφωνα με την αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και ότι τα οικονομικά της συμφέροντα προστατεύονται δεόντως. Ελήφθησαν 193 αποφάσεις διακοπής πληρωμών (που αφορούσαν πάνω από 7,7 δισ. ευρώ) στους τομείς της πολιτικής συνοχής και της αγροτικής ανάπτυξης. Εξ αυτών, οι 145 παραμένουν ανοικτές στα τέλη του 2014 (αφορούν περίπου 4,8 δισ. ευρώ διακοπεισών πληρωμών). Η Επιτροπή έλαβε επίσης 16 νέες αποφάσεις αναστολής. Η Επιτροπή πραγματοποίησε δημοσιονομικές διορθώσεις ύψους άνω των 2,2 δισ. ευρώ και εξέδωσε εντολές ανάκτησης για 736 εκατ. ευρώ. Τα διορθωτικά μέτρα που ελήφθησαν το 2014 καταδεικνύουν ότι τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης προστατεύονται επαρκώς. Ωστόσο, στο επίπεδο των εθνικών προϋπολογισμών ενδέχεται να υπάρχει κίνδυνος μη ανάκτησης ποσών τα οποία έχουν ήδη καταβληθεί αχρεωστήτως σε δικαιούχους αλλά υπόκεινται σε δημοσιονομικές διορθώσεις. Μέτρα που ελήφθησαν από τα κράτη μέλη Στο τέλος του 2014 όλα τα κράτη μέλη είχαν ορίσει AFCOS. Ο διαρθρωμένος συντονισμός ανάμεσα στους φορείς καταπολέμησης της απάτης και τις εθνικές αρχές έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί τη βέλτιστη πρακτική. Καθ όλη τη διάρκεια του 2014, τα κράτη μέλη έλαβαν επίσης μεγάλο αριθμό μέτρων για την καταπολέμηση της απάτης όσον αφορά τις δημόσιες συμβάσεις, το οικονομικό έγκλημα, τις συγκρούσεις συμφερόντων, τη διαφθορά, τον ορισμό της απάτης και τους πληροφοριοδότες. Εφαρμογή από τα κράτη μέλη των ορισμών που περιέχονται στις διατάξεις για την κοινοποίηση παρατυπιών Η φετινή έκθεση εξετάζει συγκεκριμένα την εφαρμογή από τα κράτη μέλη των ορισμών που σχετίζονται με την κοινοποίηση παρατυπιών (δόλιων και μη δόλιων) και τον χρόνο κοινοποίησης. Παρά τις προσπάθειες εξορθολογισμού της εφαρμογής των κανόνων για την κοινοποίηση παρατυπιών μεταξύ των κρατών μελών, έχουν εντοπιστεί διαφορές. Με βάση τις διατάξεις σχετικά με την κοινοποίηση παρατυπιών για τη νέα περίοδο προγραμματισμού, οι οποίες τελούν υπό έγκριση, και με βάση τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν στο πλαίσιο της παρούσας έκθεσης, η Επιτροπή θα παράσχει καθοδήγηση στα κράτη μέλη για την εφαρμογή εναρμονισμένης προσέγγισης όσον αφορά την ερμηνεία των εν λόγω ορισμών, ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό τη συγκρισιμότητα των δεδομένων που αναφέρονται από τα κράτη μέλη. 7

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κάθε χρόνο, σύμφωνα με το άρθρο 325 παράγραφος 5 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), η Επιτροπή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, διαβιβάζει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με τα μέτρα που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση της απάτης και οποιωνδήποτε άλλων παράνομων δραστηριοτήτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ. Η ΕΕ και τα κράτη μέλη επιμερίζονται την ευθύνη για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ και την καταπολέμηση της απάτης. Οι εθνικές αρχές διαχειρίζονται περίπου το 80 % των δαπανών της ΕΕ και εισπράττουν παραδοσιακούς ίδιους πόρους (ΠΙΠ). Η Επιτροπή εποπτεύει τους δύο προαναφερθέντες τομείς, καθορίζει πρότυπα και επαληθεύει τη συμμόρφωση. Είναι απαραίτητη η στενή συνεργασία ανάμεσα στην Επιτροπή και τα κράτη μέλη ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Ένας από τους κύριους στόχους της παρούσας έκθεσης είναι η αξιολόγηση της συνεργασίας αυτής το 2014, και των τρόπων με τους οποίους θα μπορούσε να βελτιωθεί. Η παρούσα έκθεση περιγράφει τα μέτρα που ελήφθησαν το 2014 σε επίπεδο ΕΕ, ενώ περιλαμβάνει σύνοψη και αξιολόγηση των δράσεων που αναλήφθηκαν από τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση της απάτης. Περιλαμβάνει επίσης ανάλυση των κύριων επιτευγμάτων των εθνικών και ευρωπαϊκών φορέων όσον αφορά τον εντοπισμό και την κοινοποίηση υποθέσεων απάτης και παρατυπιών σχετικά με τις δαπάνες και τα έσοδα της ΕΕ. Ειδικότερα, στην έκθεση επισημαίνονται οι τρόποι με τους οποίους εφαρμόζονται σε κάθε κράτος μέλος οι διατάξεις σχετικά με την κοινοποίηση παρατυπιών, καθώς το αναλυτικό μέρος της παρούσας έκθεσης βασίζεται σε πληροφορίες που ελήφθησαν από σχετικές κοινοποιήσεις. Η έκθεση συνοδεύεται από έξι έγγραφα εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής 1. Στα εν λόγω έγγραφα περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Εφαρμογή του άρθρου 325 από τα κράτη μέλη το 2014», «Συστάσεις που αποτελούν συνέχεια της έκθεσης της Επιτροπής για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ καταπολέμηση της απάτης, 2013» και «Στατιστική ανάλυση των παρατυπιών», τα οποία περιλαμβάνουν πίνακες που συνοψίζουν τα αποτελέσματα των δράσεων κατά της απάτης για κάθε κράτος μέλος. 2. ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΕ 2.1. Πολιτικές πρωτοβουλίες της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης το 2014 2.1.1. Πρόταση οδηγίας σχετικά με την καταπολέμηση, μέσω του ποινικού δικαίου, της απάτης εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης Τον Ιούλιο του 2012, η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση οδηγίας σχετικά την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ μέσω του ποινικού δικαίου 2. Στόχος της πρότασης είναι να ενισχυθεί το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο με τη δημιουργία κοινών ελάχιστων κανόνων για τον ορισμό των αδικημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, καθώς επίσης για τις κυρώσεις και τους χρονικούς περιορισμούς για τις εν λόγω περιπτώσεις. Οι 1 2 (i) Εφαρμογή του άρθρου 325 από τα κράτη μέλη το 2014 (ii) Στατιστική αξιολόγηση των παρατυπιών που κοινοποιήθηκαν για τους ίδιους πόρους, τους φυσικούς πόρους, την πολιτική συνοχής και την προενταξιακή βοήθεια το 2014 (iii) Συστάσεις που αποτελούν συνέχεια της έκθεσης της Επιτροπής για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ καταπολέμηση της απάτης, 2013 (iv) Μεθοδολογία σχετικά με τη στατιστική αξιολόγηση των κοινοποιηθεισών παρατυπιών το 2014 (v) Ετήσια επισκόπηση με πληροφορίες για τα αποτελέσματα του προγράμματος «Hercule IΙI» το 2014 (vi) Εφαρμογή της στρατηγικής της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης (CAFS). COM(2012) 363 final. 8

διαπραγματεύσεις μεταξύ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου ξεκίνησαν το δεύτερο εξάμηνο του 2014, μετά την έγκριση της γενικής προσέγγισης από το Συμβούλιο στις 6 Ιουνίου 2013 και την πρώτη ανάγνωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 16 Απριλίου 2014. 2.1.2. Πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου σχετικά με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας Στις 17 Ιουλίου 2013, η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση κανονισμού σχετικά με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO) 3, ως μείζονα πρωτοβουλία στο πλαίσιο της συνολικής στρατηγικής της Επιτροπής για τη βελτίωση της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ. Βασικός στόχος της πρότασης είναι να θεσπίσει ένα συνεκτικό και αποτελεσματικό σύστημα διερεύνησης και δίωξης των αδικημάτων που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ, όπως ορίζεται στην πρόταση οδηγίας για την καταπολέμηση της απάτης μέσω του ποινικού δικαίου (σημείο 2.1.1). Στο τέλος του 2014, οι διαπραγματεύσεις στο Συμβούλιο βρίσκονταν σε εξέλιξη. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε μια πρώτη ενδιάμεση έκθεση τον Μάρτιο του 2014 4 και μια δεύτερη έκθεση τον Απρίλιο του 2015 5 εκφράζοντας τη στήριξή του για τα βασικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. 2.1.3. Πρόταση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 για τη θέσπιση του δημοσιονομικού κανονισμού που εφαρμόζεται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης Στις 18 Ιουνίου 2014, η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση 6 για μερική αναθεώρηση του δημοσιονομικού κανονισμού με σκοπό την εναρμόνισή του με την αναθεωρημένη οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις. Βασικός στόχος της πρότασης είναι να ενισχύσει την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης με τη δημιουργία ενός συστήματος, υπό τη διαχείριση της Επιτροπής, το οποίο θα διευκολύνει αφενός τον έγκαιρο εντοπισμό κινδύνων που απειλούν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης, και αφετέρου τον αποκλεισμό των οικονομικών φορέων, εφόσον απαιτείται, ώστε να μην μπορούν πλέον να λαμβάνουν κονδύλια της ΕΕ, και/ή την επιβολή οικονομικών κυρώσεων στους εν λόγω οικονομικούς φορείς. Η νομοθετική αρχή ενέκρινε την πρόταση αυτή τον Ιούνιο του 2015 και οι νέοι κανόνες θα αρχίσουν να ισχύουν από τον Ιανουάριο του 2016. 2.1.4. Καταπολέμηση της διαφθοράς στην ΕΕ Το 2014, η Επιτροπή εξέδωσε την πρώτη της έκθεση για την καταπολέμηση της διαφθοράς, η οποία περιελάμβανε ένα κεφάλαιο για τη διαφθορά στις δημόσιες συμβάσεις. Στην έκθεση αξιολογούνται οι τρόποι με τους οποίους κάθε κράτος μέλος αντιμετωπίζει τη διαφθορά, εξετάζεται η λειτουργία των νόμων και των πολιτικών στην πράξη και υποδεικνύονται τρόποι με τους οποίους κάθε χώρα θα μπορούσε να ενισχύσει το έργο της για την καταπολέμηση της διαφθοράς. 3 4 5 6 COM(2013) 534 final. P7_TA(2014)0234 - Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 12ης Μαρτίου 2014 σχετικά με την πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (COM(2013) 0534 2013/0255(APP)). A8-0055/2015 (APP) 29/04/2015 (COM(2014)358). 9

Σε συνέχεια της έκθεσης, η Επιτροπή δημιούργησε ένα δίκτυο εθνικών σημείων επαφής των κρατών μελών και ενσωμάτωσε στόχους για την καταπολέμηση της διαφθοράς στη διαδικασία οικονομικής διακυβέρνησης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Το 2014, δώδεκα κράτη μέλη έλαβαν συστάσεις σχετικά με τη διαφθορά στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, οι οποίες συζητήθηκαν κατά τη διάρκεια επισκέψεων που ακολούθησαν ανά χώρα. Επίσης, η Επιτροπή προετοίμασε την έναρξη εφαρμογής ενός «προγράμματος ανταλλαγής εμπειριών» την άνοιξη του 2015. 2.1.5. Κοινοποίηση παρατυπιών διατάξεις για τους τομείς δαπανών του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ) 2014-2020 Στο πλαίσιο της νέας περιόδου προγραμματισμού 2014-2020, οι ρυθμίσεις για την κοινοποίηση παρατυπιών θα πρέπει να οριστούν σε κατ εξουσιοδότηση και εκτελεστικές πράξεις για όλους τους τομείς που τελούν υπό επιμερισμένη διαχείριση 7. Το 2014, η Επιτροπή διαπραγματεύθηκε τέσσερις κατ εξουσιοδότηση και τέσσερις εκτελεστικούς κανονισμούς, οι οποίοι συζητήθηκαν και συμφωνήθηκαν σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών. Η έγκρισή τους έχει προγραμματιστεί για το 2015. Προκειμένου να επιτευχθεί μέγιστη σαφήνεια και παράλληλα τα κράτη μέλη να επιβαρυνθούν με τον ελάχιστο διοικητικό φόρτο, οι διατάξεις εναρμονίζονται στον μέγιστο δυνατό βαθμό σε όλους τους τομείς δαπανών της ΕΕ. Οι πληροφορίες που κοινοποιούνται από τα κράτη μέλη παρουσιάζονται στην ετήσια έκθεση της Επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 325 της ΣΛΕΕ. 2.1.6. Πολιτική καταπολέμησης της τελωνειακής απάτης 2.1.6.1. Αμοιβαία διοικητική συνδρομή (πρόταση τροποποίησης του κανονισμού αριθ. 515/97) Το 2013, η Επιτροπή εξέδωσε πρόταση για την τροποποίηση του κανονισμού 515/97 8. Καθ όλη τη διάρκεια του 2014 διεξήχθησαν διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο της ΕΕ, οι οποίες κατέληξαν σε πολιτική συμφωνία στις 18 Δεκεμβρίου 2014. Τα όργανα χαιρέτισαν τη συμφωνία, με την οποία καλύπτονται ορισμένα κενά στους ισχύοντες κανόνες σχετικά με την αμοιβαία συνδρομή ανάμεσα στα κράτη μέλη και την Επιτροπή. Στόχος της πρότασης είναι η δημιουργία βάσης δεδομένων της ΕΕ για τα εμπορεύματα που εισέρχονται, διαμετακομίζονται και εξέρχονται από την ΕΕ. Επιπλέον, στην πρόταση προβλέπεται σύστημα παρακολούθησης εμπορευματοκιβωτίων, με το οποίο η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF) θα έχει τη δυνατότητα να αναλύει τις κινήσεις των εμπορευματοκιβωτίων για τον εντοπισμό δυνητικά δόλιας δραστηριότητας. Ο κανονισμός αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στα μέσα του 2015 και η σχετική παράγωγη νομοθεσία θα εκδοθεί στις αρχές του 2016. 2.1.6.2. Κοινές τελωνειακές επιχειρήσεις (ΚΤΕ) Οι κοινές τελωνειακές επιχειρήσεις αποτελούν συντονισμένα και στοχευμένα επιχειρησιακά μέτρα τα οποία εφαρμόζουν οι τελωνειακές αρχές κρατών μελών και τρίτων χωρών για περιορισμένο χρονικό διάστημα με σκοπό την καταπολέμηση της παράνομης διασυνοριακής διακίνησης εμπορευμάτων. Το 2014, η OLAF συνεργάστηκε με κράτη μέλη σε επτά ΚΤΕ παρέχοντας πληροφόρηση, τεχνική και/ή χρηματοδοτική στήριξη, διασφαλίζοντας την ασφαλή πρόσβαση στην πλατφόρμα AFIS και την ασφαλή ανταλλαγή πληροφοριών μέσω αυτής και παρέχοντας 7 8 Άρθρο 122 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1303/2013, ΕΕ 347 της 20.12.2013, σ. 320, άρθρα 48 και 50 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013, ΕΕ 347 της 20.12.2013, σ. 549, άρθρο 30 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 223/2014, ΕΕ 72 της 12.03.2014, σ.1 και άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 514/2014, ΕΕ 150 της 20.5.2014, σ. 112. ΕΕ L 82 της 22.3.1997, σ. 1-16 10

πρόσβαση στις μόνιμες εγκαταστάσεις επιχειρησιακού συντονισμού που διαθέτει προκειμένου να διευκολύνει το έργο των ΚΤΕ με μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων: ΚΤΕ REPLICA 9 : Η επιχείρηση αυτή επικεντρώθηκε στην εισαγωγή εμπορευμάτων που παραβιάζουν δικαιώματα διανοητικής ιδιοκτησίας, με έμφαση σε επικίνδυνα εμπορεύματα που ενέχουν κίνδυνο για το περιβάλλον ή για την ασφάλεια ή την υγεία των εργαζομένων. Ως αποτέλεσμα της επιχείρησης, κατασχέθηκαν 1,2 εκατομμύρια προϊόντα παραποίησης/απομίμησης, συμπεριλαμβανομένων αρωμάτων, ανταλλακτικών αυτοκινήτων και ποδηλάτων, παιχνιδιών, αξεσουάρ μόδας και ηλεκτρονικών συσκευών, καθώς και 130 εκατομμύρια τσιγάρα. Οι κατασχέσεις τσιγάρων και μόνο απέτρεψαν την απώλεια τελωνειακών δασμών και φόρων ύψους 25 εκατ. ευρώ. - ΚΤΕ «SNAKE» 10 : Η συγκεκριμένη ΚΤΕ έθετε στο στόχαστρο περιπτώσεις δήλωσης χαμηλότερης δασμολογητέας αξίας για εισαγόμενα είδη κλωστοϋφαντουργίας και υποδήματα από την Κίνα. Η επιχείρηση είχε ως αποτέλεσμα τον εντοπισμό πάνω από 1 500 εμπορευματοκιβωτίων, των οποίων η δηλωθείσα δασμολογητέα αξία ήταν πολύ χαμηλότερη της πραγματικής, και απέτρεψε εκτιμώμενη απώλεια δασμών άνω των 80 εκατ. ευρώ. - ΚΤΕ «ΕΡΜΗΣ» 11 : Στόχος της επιχείρησης αυτής ήταν ο εντοπισμός προϊόντων παραποίησης/απομίμησης που εισέρχονται στην ΕΕ σε μικρά δέματα, μέσω ταχυδρομείου από τρίτες χώρες. Κατασχέθηκαν πάνω από 70 000 προϊόντα διαφόρων ειδών, όπως κινητά τηλέφωνα, γυαλιά ηλίου, μικρά ανταλλακτικά αυτοκινήτων, φάρμακα και φαρμακευτικά προϊόντα. - ΚΤΕ «ATHENA IV» 12 : Στόχος αυτής της ΚΤΕ ήταν ο εντοπισμός αδήλωτων μετρητών, καθώς και η πρόληψη της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως αποτέλεσμα της επιχείρησης, δεσμεύθηκαν και κατασχέθηκαν πάνω από 1 200 000 ευρώ. - ΚΤΕ «WAREHOUSE II» 13 : Στόχος αυτής της ΚΤΕ ήταν η καταπολέμηση του λαθρεμπορίου και της απάτης σε σχέση με τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης για προϊόντα καπνού και οινοπνευματώδη ποτά. Η αξιολόγηση των τελικών αποτελεσμάτων της επιχείρησης βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη. - Περιφερειακή ΚΤΕ «ICARE» 14 : Αυτή ήταν μια επιχείρηση θαλάσσιας επιτήρησης, υπό τον συντονισμό των γαλλικών τελωνειακών αρχών, με στόχο την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης ευαίσθητων εμπορευμάτων δια θαλάσσης, στην περιοχή του Ατλαντικού. - Περιφερειακή ΚΤΕ «ISIS 2014» 15 : Θαλάσσια επιχειρησιακή δράση, υπό τον συντονισμό των ισπανικών τελωνειακών αρχών, με στόχο την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης 9 10 11 12 13 14 15 Υπό τον συντονισμό της OLAF, οργανώθηκε στο πλαίσιο της Ευρωασιατικής συνόδου (ASEM), ως μέρος κοινών προσπαθειών για την καταπολέμηση των προϊόντων παραποίησης/απομίμησης. Συμμετείχαν όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, η Νορβηγία, η Ελβετία και άλλοι 11 διεθνείς εταίροι εκτός ΕΕ, καθώς επίσης η Ευρωπόλ, η Ιντερπόλ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τελωνείων. Υπό τον συντονισμό της OLAF και της υπηρεσίας καταπολέμησης λαθρεμπορίου της γενικής τελωνειακής αρχής της Κίνας, με τη συνεργασία των τελωνειακών διοικήσεων όλων των κρατών μελών της ΕΕ, καθώς και της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας. Υπό τον συντονισμό των ελληνικών τελωνειακών υπηρεσιών και της OLAF, με τη συμμετοχή των κρατών μελών της ΕΕ, της ΠΓΔΜ, του Μαυροβουνίου, της Σερβίας και της Τουρκίας. Υπό τον συντονισμό της εθνικής τελωνειακής αρχής της κρατικής υπηρεσίας εσόδων της Λετονίας και της OLAF, με τη συμμετοχή όλων των κρατών μελών και της Ευρωπόλ. Υπό τον συντονισμό της ιταλικής υπηρεσίας τελωνείων και μονοπωλίων και της OLAF. Υπό τον συντονισμό των γαλλικών τελωνειακών αρχών, με τη συμμετοχή των τελωνειακών αρχών της Ιρλανδίας, της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γερμανίας, της Ιταλίας και των Κάτω Χωρών. Υπό τον συντονισμό των γαλλικών τελωνειακών αρχών, με τη συμμετοχή των ιταλικών και ισπανικών τελωνειακών υπηρεσιών. 11

ευαίσθητων εμπορευμάτων στη Μεσόγειο Θάλασσα. Είχε ως αποτέλεσμα την κατάσχεση 39,3 kg κάνναβης. 2.1.6.3. Το σύστημα πληροφοριών για την καταπολέμηση της απάτης (AFIS) Το σύστημα πληροφοριών για την καταπολέμηση της απάτης (AFIS) περιλαμβάνει μια σειρά εφαρμογών κατά της απάτης υπό τη διαχείριση της OLAF, με στόχο την έγκαιρη και ασφαλή ανταλλαγή πληροφοριών σε θέματα απάτης μεταξύ διοικητικών υπηρεσιών των κρατών μελών, καθώς και για την αποθήκευση και ανάλυση σχετικών δεδομένων. Καλύπτει δύο βασικούς τομείς, την αμοιβαία συνδρομή σε τελωνειακά ζητήματα και τη διαχείριση παρατυπιών. Το 2014 καταγράφηκαν συνολικά 6 560 υποθέσεις στις λειτουργικές μονάδες και τις βάσεις δεδομένων αμοιβαίας συνδρομής του AFIS. Η βάση δεδομένων πληροφοριών διαμετακόμισης (ATIS) έλαβε πληροφορίες σχετικά με επτά εκατομμύρια νέες αποστολές διαμετακόμισης, οι οποίες αφορούσαν συνολικά 31,5 εκατομμύρια μετακινήσεις εμπορευμάτων. Το σύστημα διαχείρισης παρατυπιών (IMS) έλαβε 23 735 κοινοποιήσεις. Το 2014 διεξήχθησαν συνολικά επτά ΚΤΕ με τη χρήση της εικονικής μονάδας συντονισμού επιχειρήσεων (Virtual Operations Coordination Unit - VOCU) του AFIS ως εργαλείου επικοινωνίας. Ο προϋπολογισμός του προγράμματος για το 2014 ήταν 6,4 εκατ. ευρώ. 2.1.7. Καταπολέμηση του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού Η «ανακοίνωση για την ενίσχυση της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου τσιγάρων και άλλων μορφών παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού» του 2013 16 συνοδεύθηκε από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης. Έκτοτε, η Επιτροπή εφαρμόζει ενεργά το σχέδιο δράσης, σε στενή συνεργασία με τα κράτη μέλη. Το 2014, πραγματοποιήθηκαν τρεις συναντήσεις με εμπειρογνώμονες των κρατών μελών ειδικά για το θέμα αυτό. 2.1.8. Καταπολέμηση της απάτης στον τομέα του ΦΠΑ Τον Δεκέμβριο του 2014, η Επιτροπή έλαβε από το Συμβούλιο εντολή να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με τη Νορβηγία για τη σύναψη συμφωνίας της ΕΕ σχετικά με τη διοικητική συνεργασία και την επιστροφή φόρων στον τομέα του ΦΠΑ. Οι διαπραγματεύσεις αναμένεται να ξεκινήσουν τον Ιούνιο του 2015. Τον Ιούνιο του 2014, παρουσιάστηκε σε όλα τα κράτη μέλη το πιλοτικό έργο των χωρών της Μπενελούξ για τη θέσπιση διασυνοριακής ανάλυσης δικτύων απάτης στο πλαίσιο του δικτύου Eurofisc. Κατόπιν της παρουσίασης, μεγάλη πλειονότητα μελών της ομάδας Eurofisc ζήτησε την επέκταση του πιλοτικού έργου σε όλα τα κράτη μέλη. Το δίκτυο Eurofisc συνεχίζει την ανταλλαγή επιχειρησιακών πληροφοριών σε θέματα διασυνοριακής απάτης και αναζητά νέες πηγές πληροφοριών, όπως δεδομένων σχετικά με τις άδειες κυκλοφορίας οχημάτων. Επιπλέον, σημαντική πρόοδο σημείωσε η ομάδα έργου Fiscalis που συγκροτήθηκε με στόχο τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ φορολογικών και τελωνειακών αρχών. Όσον αφορά τις νέες απειλές που αναδύονται από το ηλεκτρονικό εμπόριο, συγκροτήθηκε ομάδα έργου με σκοπό τη συγκέντρωση βέλτιστων πρακτικών από εθνικές φορολογικές αρχές στον τομέα αυτό. 2.1.9. Διατάξεις για την καταπολέμηση της απάτης στις διεθνείς συμφωνίες Πολλές από τις διεθνείς συμφωνίες της ΕΕ περιέχουν διατάξεις σχετικά με την αμοιβαία διοικητική συνδρομή (ΜΑΑ) σε θέματα τελωνείων και, στην περίπτωση των προτιμησιακών συμφωνιών, περιλαμβάνουν επίσης μέτρα για την επιβολή προτιμησιακής μεταχείρισης. 16 COM(2013) 324 final, της 6.6.2013. 12

Το 2014 ήταν σε ισχύ 48 συμφωνίες που περιείχαν διατάξεις ΜΑΑ για 71 τρίτες χώρες, ενώ ήταν σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις με 49 χώρες, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών εμπορικών εταίρων, όπως οι ΗΠΑ και η Ιαπωνία. Οι διαπραγματεύσεις με τον Καναδά και το Βιετνάμ ολοκληρώθηκαν. Τέθηκαν σε εφαρμογή συμφωνίες ελεύθερων εμπορικών συναλλαγών με τη Γεωργία και τη Μολδαβία. Η σφαιρική και σε βάθος ζώνη ελεύθερων συναλλαγών (DCFTA) με την Ουκρανία προγραμματίζεται να τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2016. Όλες οι προαναφερθείσες συμφωνίες περιέχουν διατάξεις MAA και μέτρα για την επιβολή προτιμησιακής μεταχείρισης. Στόχος της Επιτροπής είναι να συμπεριλάβει διατάξεις για την καταπολέμηση της απάτης και σε άλλες διεθνείς συμφωνίες της ΕΕ, όπως συμφωνίες σύνδεσης και συμφωνίες εταιρικής σχέσης. Το 2014, η OLAF διαπραγματεύθηκε επιτυχώς διατάξεις για την καταπολέμηση της απάτης στη συμφωνία εταιρικής σχέσης και συνεργασίας (ΣΕΣΣ) με το Καζαχστάν. Οι διαπραγματεύσεις σχετικά με παρόμοιες διατάξεις στην ΣΕΣΣ με τη Μαλαισία συνεχίστηκαν. 2.1.10. Κανόνες για τις δημόσιες συμβάσεις Τον Απρίλιο του 2014 τέθηκαν σε ισχύ οι αναθεωρημένες οδηγίες για τις δημόσιες συμβάσεις και τους τομείς κοινής ωφελείας, καθώς και μία νέα οδηγία για τις συμβάσεις παραχώρησης 17. Οι νέες οδηγίες βελτιώνουν τη διαφάνεια και ενισχύουν τις διατάξεις για την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς ορίζοντας τις «συγκρούσεις συμφερόντων», καθιστώντας υποχρεωτικές τις ηλεκτρονικές συμβάσεις και εισάγοντας υποχρεώσεις παρακολούθησης και αναφοράς ώστε να περιοριστούν οι απάτες και άλλες σοβαρές παρατυπίες στον τομέα των συμβάσεων. Η μεταφορά των νέων οδηγιών στο εθνικό δίκαιο παρέχει σε κάθε κράτος μέλος την ευκαιρία να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα, να καλύψει κενά, να καταστήσει πιο αποδοτικές και διαφανείς τις διαδικασίες σύναψης συμβάσεων που εφαρμόζει και να ενισχύσει τους απαραίτητους μηχανισμούς ελέγχου και επιβολής κυρώσεων χωρίς να διακυβεύεται η αποδοτικότητα της διαδικασίας. Η Επιτροπή επικουρεί τα κράτη μέλη στη διαδικασία μεταφοράς της δέσμης για τις δημόσιες συμβάσεις στην εθνική νομοθεσία και συνεργάζεται στενά με ορισμένα κράτη μέλη σε συγκεκριμένες προσεγγίσεις ανά χώρα. 2.1.11. Οδηγία σχετικά με την προστασία του ευρώ και άλλων νομισμάτων από την παραχάραξη και την κιβδηλεία μέσω του ποινικού δικαίου Η οδηγία 2014/62/ΕΕ 18 σχετικά με την προστασία του ευρώ και άλλων νομισμάτων από την παραχάραξη και την κιβδηλεία μέσω του ποινικού δικαίου εκδόθηκε τον Μάιο του 2014 19. Η οδηγία βασίζεται και αντικαθιστά την απόφαση-πλαίσιο του Συμβουλίου 2000/383/ΔΕΥ για την ενίσχυση της προστασίας από την παραχάραξη με την επιβολή ποινών και άλλων κυρώσεων, η οποία είχε εκδοθεί ενόψει της εισαγωγής του ευρώ. Η οδηγία θεσπίζει διατάξεις για τα ακόλουθα στοιχεία: τη διάθεση αποτελεσματικών ερευνητικών μέσων σε περιπτώσεις παραχάραξης και κιβδηλείας νομισμάτων 17 18 19 Οδηγία 2014/23/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης, οδηγία 2014/24/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με τις δημόσιες προμήθειες και την κατάργηση της οδηγίας 2004/18/ΕΚ και οδηγία 2014/25/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2014, σχετικά με τις προμήθειες φορέων που δραστηριοποιούνται στους τομείς του ύδατος, της ενέργειας, των μεταφορών και των ταχυδρομικών υπηρεσιών και την κατάργηση της οδηγίας 2004/17/ΕΚ. ΕΕ L 151 της 21.5.2014, σ. 1. Το 2014 η αρμοδιότητα αυτή μεταφέρθηκε από την OLAF στη ΓΔ Οικονομικών και Χρηματοδοτικών Υποθέσεων (ΓΔ ECFIN). 13

την επιβολή κοινών μέγιστων ποινών για τα σοβαρότερα αδικήματα παραχάραξης και κιβδηλείας τη διαβίβαση των κατασχεθέντων πλαστών τραπεζογραμματίων και κίβδηλων κερμάτων ευρώ σε εθνικά κέντρα ανάλυσης και εθνικά κέντρα ανάλυσης κερμάτων κατά τη διάρκεια εν εξελίξει δικαστικών διαδικασιών, για ανάλυση και ανίχνευση ώστε να εντοπισθούν περαιτέρω πλαστά ευρώ σε κυκλοφορία και την υποχρέωση αναφοράς του αριθμού των διαπραχθέντων αδικημάτων παραχάραξης και κιβδηλείας και του αριθμού των καταδικασθέντων προσώπων, σε διετή βάση στην Επιτροπή. 2.1.12. Στρατηγική της Επιτροπής για την καταπολέμηση της απάτης (CAFS) Το 2014 ήταν το δεύτερο έτος κατά το οποίο η Επιτροπή υπέβαλε έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της CAFS 20. Στην έκθεση του 2013, η κύρια έμφαση δόθηκε στις τρεις δράσεις προτεραιότητας της CAFS: 1. Ενσωμάτωση διατάξεων για την καταπολέμηση της απάτης σε νομοθετικές προτάσεις για το ΠΔΠ 2014-2020. 2. Ανάπτυξη στρατηγικών καταπολέμησης της απάτης σε επίπεδο Επιτροπής. 3. Αναθεώρηση των οδηγιών σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις. Το 2014, οι στρατηγικές για την καταπολέμηση της απάτης σε επίπεδο Επιτροπής επεκτάθηκαν στους οργανισμούς της ΕΕ. Επιπλέον, εκπονήθηκαν δύο έγγραφα καθοδήγησης στο πλαίσιο της ομάδας εμπειρογνωμόνων της συμβουλευτικής επιτροπής για τον συντονισμό της πρόληψης της απάτης (COCOLAF). Ένα από τα έγγραφα καθοδήγησης έχει ως στόχο να βοηθήσει τα κράτη μέλη στη θέσπιση εθνικών στρατηγικών για την καταπολέμηση της απάτης. Έως σήμερα, ανάλογες στρατηγικές έχουν αναπτυχθεί σε πέντε κράτη μέλη. Το δεύτερο έγγραφο καθοδήγησης περιγράφει τον ρόλο των ελεγκτών στον τομέα της πρόληψης και του εντοπισμού της απάτης. Και τα δύο έγγραφα εκπονήθηκαν σε στενή συνεργασία με εμπειρογνώμονες των κρατών μελών. Καθ όλη τη διάρκεια του 2014, η Επιτροπή διοργάνωσε σειρά συνεδρίων και συνέβαλε στη διεξαγωγή σεμιναρίων που οργανώθηκαν από τα κράτη μέλη ή από οργανισμούς της ΕΕ με σκοπό την αύξηση της ευαισθητοποίησης σε θέματα απάτης, στο πλαίσιο των τομεακών στρατηγικών τους για την καταπολέμηση της απάτης. 2.1.13. Προγράμματα «Hercule» και «Pericles» 2.1.13.1. Εκτέλεση του προγράμματος «Hercule» Το πρόγραμμα «Hercule III» 21 (2014-2020) προάγει δραστηριότητες για την καταπολέμηση της απάτης και κάθε άλλης παράνομης δραστηριότητας που θίγει τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το 2014, διατέθηκε προϋπολογισμός ύψους 13,7 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδότηση δράσεων με σκοπό την ενίσχυση της επιχειρησιακής και διοικητικής ικανότητας των τελωνειακών αρχών και των αστυνομικών δυνάμεων στα κράτη μέλη, για δραστηριότητες κατάρτισης, συνέδρια και υποστήριξη ΤΠ 22. Κατά τη διάρκεια του πρώτου έτους υλοποίησης, διατέθηκε μέσω του «Hercule III» χρηματοδότηση σε 21 δραστηριότητες τεχνικής βοήθειας που αναλήφθηκαν από υπηρεσίες 20 21 22 Βλέπε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (vi) για την εφαρμογή της CAFS. Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 250/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 26ης Φεβρουαρίου 2014. Βλέπε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής (v) Ετήσια επισκόπηση με πληροφορίες για τα αποτελέσματα του προγράμματος «Hercule II» το 2014. 14

επιβολής του νόμου στα κράτη μέλη (8,7 εκατ. ευρώ). Οι δράσεις περιελάμβαναν, για παράδειγμα, την αγορά σαρωτών ακτίνων Χ και την τοποθέτησή τους στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ για τον έλεγχο εμπορευματοκιβωτίων, φορτηγών και άλλων οχημάτων. Οι σαρωτές βοήθησαν να εντοπιστούν σημαντικές ποσότητες λαθραίων και παραποιημένων τσιγάρων και προϊόντων καπνού και επίσης να αποκαλυφθεί η παρουσία οινοπνευματωδών ποτών, ναρκωτικών ουσιών και όπλων. Μέσω του «Hercule III» χρηματοδοτήθηκαν επίσης 34 επιχορηγήσεις και συμβάσεις για τη διοργάνωση 55 συνεδρίων και σεμιναρίων κατάρτισης το 2014, με τα οποία δόθηκε η δυνατότητα σε προσωπικό υπηρεσιών επιβολής του νόμου από διαφορετικά κράτη μέλη και τρίτες χώρες να συναντηθούν και να ανταλλάξουν πληροφορίες σχετικά με βέλτιστες πρακτικές για την καταπολέμηση των παρατυπιών, της διαφθοράς και της απάτης. Το πρόγραμμα «Hercule II» 23, το οποίο έληξε το 2013, αξιολογήθηκε κατά τη διάρκεια του 2014 από ανεξάρτητο αξιολογητή. Η αξιολόγηση επιβεβαίωσε ότι το πρόγραμμα είχε τον προσδοκώμενο αντίκτυπο με εύλογο κόστος, έτυχε θερμής υποδοχής από τους άμεσα ενδιαφερόμενους και ήταν επιτυχές ως προς την παροχή προστιθέμενης αξίας. Με βάση την αξιολόγηση αυτή, η Επιτροπή εξέδωσε την έκθεσή της 24 σχετικά με την επίτευξη των στόχων σύμφωνα με το άρθρο 7 του προγράμματος «Hercule II», στις 27 Μαΐου 2015. 2.1.13.2. Εκτέλεση του προγράμματος «Pericles» Τον Μάρτιο του 2014, εκδόθηκε ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 331/2014 25, με τον οποίο θεσπίστηκε το πρόγραμμα «Pericles 2020», ένα πρόγραμμα ανταλλαγών, συνδρομής και κατάρτισης για την προστασία του ευρώ από την παραχάραξη και την κιβδηλεία. Η πρόταση κανονισμού του Συμβουλίου για την επέκταση της εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 331/2014 σε μη συμμετέχοντα κράτη μέλη αναμένεται να εκδοθεί το 2015. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Pericles» για την προστασία των τραπεζογραμματίων και των κερμάτων ευρώ από την απάτη, την παραχάραξη και την κιβδηλεία, η Επιτροπή έλαβε μέρος σε 10 δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένων συνεδρίων, σεμιναρίων και ανταλλαγών προσωπικού, τις οποίες οργάνωσε η ίδια και/ή τα κράτη μέλη. Οι εν λόγω εκδηλώσεις επικεντρώθηκαν ιδιαίτερα στην ενίσχυση της δικτύωσης και της περιφερειακής συνεργασίας σε ευαίσθητους τομείς, καθώς και στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ διαφορετικών επαγγελματικών κατηγοριών, αποστολή των οποίων είναι η προστασία του ευρώ από την παραχάραξη. Μέχρι το τέλος του 2014, είχε αναληφθεί το 94,5% των πιστώσεων ύψους 924 200 ευρώ του προγράμματος «Pericles» 26. 2.2. Συμβουλευτική επιτροπή για τον συντονισμό της πρόληψης της απάτης (COCOLAF) Κατά τη συνάντηση που πραγματοποιήθηκε το 2014 μεταξύ της συμβουλευτικής επιτροπής για τον συντονισμό της πρόληψης της απάτης (COCOLAF) 27 και εμπειρογνωμόνων των κρατών μελών, δόθηκε η ευκαιρία να συζητηθούν, μεταξύ άλλων, οι κυριότερες εξελίξεις όσον αφορά την καταπολέμηση του λαθρεμπορίου προϊόντων καπνού, καθώς και η κοινοποίηση παρατυπιών σε σχέση με τη χρήση κονδυλίων της ΕΕ για το νέο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο 2014-2020. 23 24 25 26 27 Απόφαση αριθ. 878/2007/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 23ης Ιουλίου 2007, ΕΕ L 193 της 27.7.2007, σ. 18). COM(2015) 221 final της 27ης Μαΐου 2015: Έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο σχετικά με την επίτευξη των στόχων του προγράμματος Hercule II. ΕΕ L 103 της 5.4.2014, σ. 1. Βλέπε υποσημείωση 18 Απόφαση 94/140/ΕΚ της Επιτροπής, της 23ης Φεβρουαρίου 1994, η οποία τροποποιήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2005. 15

Το 2014 πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις τεσσάρων υποομάδων της COCOLAF, στο πλαίσιο των οποίων έλαβαν χώρα διαπραγματεύσεις σχετικά με την κοινοποίηση παρατυπιών και εκπονήθηκαν κατευθυντήριες γραμμές, όπως αναφέρθηκε στο σημείο 2.1.11. Επίσης, οι νεοδιορισθείσες AFCOS αντάλλαξαν εμπειρίες και βέλτιστες πρακτικές σχετικά με δραστηριότητες καταπολέμησης της απάτης. 2.3. Συνέχεια που δόθηκε στα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ Καταπολέμηση της απάτης Ετήσιες εκθέσεις 2012 και 2013 2.3.1. Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 3ης Ιουλίου 2014 σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ Καταπολέμηση της απάτης Ετήσια έκθεση 2012 Σε απάντηση στο αίτημα του Κοινοβουλίου να πραγματοποιηθεί διαχωρισμός μεταξύ της απάτης, των σφαλμάτων και των παρατυπιών, η Επιτροπή υπογράμμισε τη διαφορά μεταξύ των παρατυπιών που κοινοποιούνται ως δόλιες (στις οποίες περιλαμβάνονται οι περιπτώσεις υπόνοιας απάτης καθώς και βεβαιωμένης απάτης) και των παρατυπιών που δεν κοινοποιούνται ως δόλιες. Ο ορισμός της «παρατυπίας» περιλαμβάνει παραβάσεις κανόνων της ΕΕ που πραγματοποιούνται εκ προθέσεως (για περιπτώσεις υπόνοιας απάτης και βεβαιωμένης απάτης) και όχι εκ προθέσεως, με δημοσιονομικές επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η έννοια του «σφάλματος» δεν ορίζεται στο δίκαιο της ΕΕ, αλλά απορρέει από πρακτικές λογιστικού ελέγχου και εμπεριέχεται στις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων βάσει του άρθρου 325 της ΣΛΕΕ. Από το 2012, παρέχονται πληροφορίες σχετικά με την αναλογία των παρατυπιών που κοινοποιούνται ως δόλιες στις περιπτώσεις όπου τα κράτη μέλη έχουν αναφέρει βεβαιωμένη απάτη. Η Επιτροπή έχει αναγνωρίσει ότι υπάρχουν διαφορές στον τρόπο με τον οποίο τα κράτη μέλη προσεγγίζουν τον εντοπισμό και τη δίωξη της απάτης. Ωστόσο, τα τελευταία έτη έχει επενδύσει χρόνο και πόρους για την αύξηση της ευαισθητοποίησης σε θέματα απάτης μεταξύ όλων των μερών που εμπλέκονται στον εντοπισμό και την πρόληψη περιπτώσεων απάτης οι οποίες έχουν επιπτώσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η υποχρέωση των διαχειριστικών αρχών (ΔΑ) να λαμβάνουν αποτελεσματικά και αναλογικά μέτρα για την καταπολέμηση της απάτης, βάσει αξιολογήσεων κινδύνου απάτης, εντάχθηκε στο νομικό πλαίσιο σχετικά με τα κονδύλια της ΕΕ που εκταμιεύονται υπό επιμερισμένη διαχείριση για την περίοδο 2014-2020. Οι εθνικές ελεγκτικές αρχές υποχρεούνται επίσης να επαληθεύουν τη συμμόρφωση των ΔΑ με αυτές τις υποχρεώσεις, δηλαδή τη λήψη αποτελεσματικών και αναλογικών μέτρων καταπολέμησης της απάτης λαμβανομένων υπόψη των κινδύνων που εντοπίζονται. Όσον αφορά τη διαφθορά, από το 2012 η Επιτροπή αναφέρει στις εκθέσεις της σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων τον αριθμό των κοινοποιούμενων υποθέσεων διαφθοράς που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ. Επιπλέον, η Επιτροπή θα δημοσιεύει ανά διετία την έκθεση για την καταπολέμηση της διαφθοράς στην ΕΕ και θα εξακολουθήσει να συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη για την καλύτερη εφαρμογή των πολιτικών καταπολέμησης της διαφθοράς. Διευκρινίστηκε επίσης ότι η ετήσια έκθεση της OLAF θα περιλαμβάνει ανάλυση των εισερχόμενων πληροφοριών ερευνητικού ενδιαφέροντος που κοινοποιούνται στην OLAF, συμπεριλαμβανομένης ανάλυσης μεταξύ δημόσιων και ιδιωτικών πηγών, καθώς και ανά κράτος μέλος. 16

Από το 2012, το Κοινοβούλιο λαμβάνει εμπεριστατωμένη ετήσια επισκόπηση της εκτέλεσης του προγράμματος «Hercule II». Η Επιτροπή θα εξακολουθήσει να υποβάλλει στο Κοινοβούλιο σχετική επισκόπηση. Ο κανονισμός για το πρόγραμμα «Hercule III» παρέχει ισχυρή νομική βάση στην Επιτροπή για την υποβολή αιτημάτων παροχής πληροφοριών από τα κράτη μέλη σχετικά με τα αποτελέσματα της εκτέλεσης του προγράμματος. 2.3.2. Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11ης Μαρτίου 2015 σχετικά με την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ Καταπολέμηση της απάτης Ετήσια έκθεση 2013 Όσον αφορά τη διάρκεια των εντοπιζόμενων παρατυπιών, η Επιτροπή δήλωσε ότι θα λάβει υπόψη τις προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με την ελάχιστη, τη μέγιστη και τη μέση διάρκεια σε κάθε τομέα πολιτικής στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης. Η Επιτροπή συμφώνησε να διεξαγάγει ενδιάμεση αξιολόγηση, το 2018, προκειμένου να διαπιστωθεί αν η νέα κανονιστική αρχιτεκτονική της πολιτικής συνοχής αποτρέπει και μειώνει περαιτέρω τον κίνδυνο παρατυπιών Σε απάντηση στο αίτημα του Κοινοβουλίου για οικονομική στήριξη της διασυνοριακής ερευνητικής δημοσιογραφίας, η Επιτροπή επεσήμανε ότι παρέχει χρηματοδότηση για το έργο ανεξάρτητων οργανισμών που δραστηριοποιούνται στον τομέα της καταπολέμησης της διαφθοράς, όπως το «Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Διαφθοράς», το οποίο έχει ως ειδικό σκοπό να ενθαρρύνει τον εντοπισμό ειδήσεων σχετικά με τη διαφθορά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο και να προωθεί την ευαισθητοποίηση σε θέματα διαφθοράς. Η Επιτροπή αναγνώρισε την ανάγκη ενισχυμένης συνεργασίας με τα κράτη μέλη. Ωστόσο, επεσήμανε ότι υπάρχει ήδη μια ολοκληρωμένη βάση δεδομένων παρατυπιών, το σύστημα διαχείρισης παρατυπιών (IMS). Τα κράτη μέλη κοινοποιούν μέσω του IMS εντοπισθείσες παρατυπίες, συμπεριλαμβανομένων υπονοιών απάτης. Από τον Οκτώβριο του 2014 πραγματοποιείται εκσυγχρονισμός του IMS και μια νέα έκδοσή του θα είναι διαθέσιμη στις εθνικές αρχές μέχρι το τέλος του 2015 Με τον τρόπο αυτό θα καταστεί δυνατός ο εξορθολογισμός των διαδικασιών κοινοποίησης και ανάλυσης. Όσον αφορά τον ΦΠΑ, η Επιτροπή επιχορηγεί μελέτες για τον ποσοτικό προσδιορισμό του «ελλείμματος ΦΠΑ» στα κράτη μέλη. Αυτές θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη πολιτικής για τη βελτίωση του ΦΠΑ, της συμμόρφωσης και της επιβολής του νόμου, ενώ τα αριθμητικά στοιχεία μπορούν να χρησιμεύσουν ως στοιχεία αναφοράς βάσει των οποίων μπορεί να μετρηθεί η πρόοδος σε αυτόν τον τομέα. 3. ΜΕΤΡΑ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΠΟΛΕΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΤΗΣ ΚΑΙ ΚΑΘΕ ΑΛΛΗΣ ΠΑΡΑΝΟΜΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΘΙΓΕΙ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΑ ΤΗΣ ΕΕ 3.1. Μέτρα για την καταπολέμηση της απάτης και άλλων παρατυπιών που θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της ΕΕ Τα κράτη μέλη ανέφεραν ότι έλαβαν μεγάλο αριθμό μέτρων το 2014 για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ και την καταπολέμηση της απάτης, σε συνέχεια της έκδοσης του μεγαλύτερου μέρους της ενωσιακής νομοθεσίας για τη νέα περίοδο προγραμματισμού 2014-2020. Τα μέτρα των κρατών μελών κάλυπταν ολόκληρο τον κύκλο καταπολέμησης της απάτης, κυρίως στον τομέα των δημόσιων συμβάσεων, και συνοδεύθηκαν από μέτρα σχετικά με τη σύγκρουση συμφερόντων, το οικονομικό έγκλημα, τη διαφθορά, την υπηρεσία συντονισμού 17

για την καταπολέμηση της απάτης (AFCOS) και μέτρα σχετικά με τον ορισμό της απάτης και τους πληροφοριοδότες. Μέχρι το τέλος του 2014, όλα τα κράτη μέλη είχαν ορίσει AFCOS. Το 2014, τα μισά κράτη μέλη της ΕΕ θέσπισαν μέτρα πρόληψης της απάτης ή διαδικασίες σχετικά με τη διαχείριση των κονδυλίων της ΕΕ 28. Επιπλέον, επτά κράτη μέλη θέσπισαν μέτρα για την κοινοποίηση παρατυπιών 29 και σε επτά κράτη μέλη πραγματοποιήθηκε κατάρτιση για την ευαισθητοποίηση σε θέματα απάτης 30. Πέντε κράτη μέλη 31 ενέκριναν εθνική στρατηγική καταπολέμησης της απάτης (ΕΣΚΑ) για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020. Εννέα κράτη μέλη 32 ανέφεραν ότι έλαβαν εθνικά μέτρα για την καταπολέμηση της απάτης σε σχέση με τα κονδύλια της πολιτικής συνοχής 33, ενώ έξι κράτη μέλη 34 θέσπισαν εθνικά μέτρα για την καταπολέμηση της απάτης όσον αφορά γεωργικά κονδύλια 35. Ένα κράτος μέλος ενέκρινε εθνική στρατηγική πρόληψης της απάτης για τις δημόσιες συμβάσεις 36, ενώ δύο άλλα κράτη μέλη θέσπισαν εθνικό πρόγραμμα για την καταπολέμηση ης διαφθοράς 37. Δεκατρία κράτη μέλη 38 ανέφεραν τη λήψη μέτρων εντοπισμού απάτης και έξι κράτη μέλη 39 ανέφεραν τη λήψη ερευνητικών μέτρων. Εννέα κράτη μέλη 40 θέσπισαν κυρώσεις και ποινές σε σχέση με την απάτη. 3.2. Εφαρμογή από τα κράτη μέλη των ορισμών που περιέχονται στις διατάξεις για την κοινοποίηση παρατυπιών Στη φετινή έκθεση δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην εξέταση της εφαρμογής των ορισμών που σχετίζονται με την κοινοποίηση παρατυπιών (δόλιων και μη δόλιων) και του χρόνου κοινοποίησης από τα κράτη μέλη. Η OLAF αναλύει τις πληροφορίες που συλλέγονται, με στόχο την παροχή καθοδήγησης στα κράτη μέλη για την εφαρμογή εναρμονισμένης προσέγγισης όσον αφορά την ερμηνεία των εν λόγω ορισμών και την αύξηση της συγκρισιμότητας των δεδομένων που κοινοποιούνται από τα κράτη μέλη. Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη αναφέρθηκαν στον κώδικα δημοσίων υπαλλήλων ή στον ποινικό κώδικα σχετικά με τις νομικές υποχρεώσεις των δημοσίων υπαλλήλων να αναφέρουν σε αρχή επιβολής του νόμου ή δικαστική αρχή οποιαδήποτε αξιόποινη πράξη που περιέρχεται σε γνώση τους κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, ενώ τέσσερα κράτη μέλη 41 δεν έχουν σχετική πρόβλεψη στην εθνική τους νομοθεσία. Όλα τα κράτη μέλη ανέφεραν την ύπαρξη και τη χρήση κατευθυντήριων γραμμών σχετικά με την αναφορά παρατυπιών. Είκοσι κράτη μέλη 42 παρείχαν λεπτομέρειες σχετικά με τους ορισμούς που περιλαμβάνονται συγκεκριμένα στις εσωτερικές κατευθυντήριες γραμμές τους. 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 Γερμανία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ιταλία, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Πολωνία, Σλοβενία, Σλοβακία, Φινλανδία, Σουηδία. Βουλγαρία, Γαλλία, Κροατία, Αυστρία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Σουηδία. Δανία, Γερμανία, Ιρλανδία, Γαλλία, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Σουηδία. Βουλγαρία, Ελλάδα, Κροατία, Μάλτα και Σλοβακία (ΕΣΚΑ σχετικά με τις διαρθρωτικές δράσεις: Ελλάδα, Κροατία, Μάλτα, ενώ ΕΣΚΑ σχετικά με όλους τους τομείς: Βουλγαρία και Σλοβακία). Γαλλία, Κροατία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Κάτω Χώρες, Πορτογαλία, Ρουμανία, Φινλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο. Άρθρο 125 παράγραφος 4 στοιχείο γ) του κανονισμού (EΕ) αριθ. 1303/2013, ΕΕ L 347 της 20.12.13, σ. 320. Γερμανία, Ιρλανδία, Ουγγαρία, Πορτογαλία, Σλοβακία, Ηνωμένο Βασίλειο. Άρθρο 58 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013, ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 549. Βουλγαρία. Ιταλία, Λιθουανία. Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λουξεμβούργο, Κάτω Χώρες, Αυστρία, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία και Ηνωμένο Βασίλειο. Εσθονία, Γαλλία, Ιταλία, Ουγγαρία, Κάτω Χώρες, Πολωνία. Βέλγιο, Εσθονία, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία, Ουγγαρία, Μάλτα, Πορτογαλία, Ρουμανία. Δανία, Ιρλανδία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο. Βέλγιο, Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Εσθονία, Ελλάδα, Κροατία, Ιταλία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Μάλτα, Κάτω Χώρες, Πολωνία, Ρουμανία, Σλοβενία, Σλοβακία, Φινλανδία και Σουηδία. 18