Εισαγωγή στην οπτική μικροσκοπία

Σχετικά έγγραφα
Εφαρμοσμένη Οπτική. Γεωμετρική Οπτική

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

Οι δύο θεμελιώδεις παράμετροι προσδιορισμού της ταχύτητας του φωτός στο κενό: Διηλεκτρική σταθερά ε0 Μαγνητική διαπερατότητα μ0

Βασικές αρχές της οπτικής μικροσκοπίας (light microscopy)

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

Γεωμετρική Οπτική ΚΕΦΑΛΑΙΟ 34

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ. G. Mitsou

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΓΝΗΤΙΚΩΝ ΦΑΚΩΝ. Ηλεκτροστατικοί και Μαγνητικοί Φακοί Βασική Δομή Μαγνητικών Φακών Υστέρηση Λεπτοί Μαγνητικοί Φακοί Εκτροπές Φακών

Μεγεθυντικός φακός. 1. Σκοπός. 2. Θεωρία. θ 1

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ

Φύση του φωτός. Θεωρούμε ότι το φως έχει διττή φύση: διαταραχή που διαδίδεται στο χώρο. μήκος κύματος φωτός. συχνότητα φωτός

Ανάκλαση Είδωλα σε κοίλα και κυρτά σφαιρικά κάτοπτρα. Αντώνης Πουλιάσης Φυσικός M.Sc. 12 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΟΥ

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ. Ερωτήσεις κλειστού τύπου. Ερωτήσεις ανοικτού τύπου

7.1 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ ΦΑΚΩΝ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

Σχήμα 9-1: (α) Το σύνθετο μικροσκόπιο του Janssen (1595) στο Middleburg Museum (β) Το μικροσκόπιο του van Leeuwenhoek (1670).

Φυσικές Επιστήμες Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας

Κυματική Φύση του φωτός και εφαρμογές. Περίθλαση Νέα οπτικά μικροσκόπια Κρυσταλλογραφία ακτίνων Χ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΟΠΤΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

Περίθλαση υδάτινων κυμάτων. Περίθλαση ηλιακού φωτός. Περίθλαση από εμπόδιο

Φυσική των οφθαλμών και της όρασης. Κική Θεοδώρου

ΑΝΑΚΛΑΣΗ. β' νόμος της ανάκλασης: Η γωνία πρόσπτωσης και η γωνία ανάκλασης είναι ίσες.

Γεωμετρική Οπτική. Πρόκειται δηλαδή για μια ισοφασική επιφάνεια που ονομάζεται μέτωπο κύματος.

ΠΕΡΙΘΛΑΣΗ H κυματική φύση του φωτός το πρόβλημα, η λύση

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ

ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ. Γεωργάτου Μάνια Σχολική Σύμβουλος ΠΕ04

Το οπτικό μικροσκόπιο και ο τρόπος χρήσης του

ΑΝΑΚΛΑΣΗ. β' νόμος της ανάκλασης: Η γωνία πρόσπτωσης και η γωνία ανάκλασης είναι ίσες.

ιατµηµατικό µεταπτυχιακό πρόγραµµα «Οπτική και Όραση» Ασκήσεις Οπτική Ι ιδάσκων: ηµήτρης Παπάζογλου

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΥΜΑΤΙΚΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ

1. Ιδιότητες φακών. 1 Λεπτοί φακοί. 2 Απριλίου Βασικές έννοιες

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

Οι δύο θεμελιώδεις παράμετροι προσδιορισμού της ταχύτητας του φωτός στο κενό: Διηλεκτρική σταθερά ε0 Μαγνητική διαπερατότητα μ0

Κεφάλαιο 32 Φως: Ανάκλασηκαι ιάθλαση. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

Μελέτη συστήματος φακών με τη Μέθοδο του Newton

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ

Σχηματισμός ειδώλων. Εισαγωγή

Οπτική και κύματα Δημήτρης Παπάζογλου Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών Πανεπιστήμιο Κρήτης Γεωμετρική Οπτική

Τι είναι η ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ; Τι μέγεθος έχει το μικρότερο αντικείμενο που μπορούμε να δούμε; Τι πληροφορίες μπορούμε να αποκομίσουμε και με τι ευκρίνεια;

Κεφάλαιο 33 ΦακοίκαιΟπτικάΣτοιχεία. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ OΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11Α «Γεωμετρική οπτική - οπτικά όργανα» Εισαγωγή - Ανάκλαση

Σφάλματα φακών (Σφαιρικό - Χρωματικό).

Δίκτυα Τηλεπικοινωνιών. και Μετάδοσης

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ. Διάθλαση μέσω πρίσματος - Φασματοσκοπικά χαρακτηριστικά πρίσματος.

OΠΤIKH. Επειδή είναι πάντα υ<c (

ΠΟΥ ΔΙΑΔΙΔΕΤΑΙ ΤΟ ΦΩΣ

Κυματική οπτική. Συμβολή Περίθλαση Πόλωση

ΑΣΚΗΣΗ 8 Μελέτη φακών

7α Γεωμετρική οπτική - οπτικά όργανα

Μικροσκοπία φθορισμού Ι

ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗ ΟΠΤΙΚΗ. Ανάκλαση. Κάτοπτρα. Διάθλαση. Ολική ανάκλαση. Φαινόμενη ανύψωση αντικειμένου. Μετατόπιση ακτίνας. Πρίσματα

Ύλη ένατου µαθήµατος. Οπτικό µικροσκόπιο, Ηλεκτρονική µικροσκοπία σάρωσης, Ηλεκτρονική µικροσκοπία διέλευσης.

ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΥΜΑΤΙΚΗΣ ΟΠΤΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

Ο15. Κοίλα κάτοπτρα. 2. Θεωρία. 2.1 Γεωμετρική Οπτική

Προβλήματα φακών/κατόπτρων

ΤΟ 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ

Οπτική και κύματα. Δημήτρης Παπάζογλου Τμήμα Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών Πανεπιστήμιο Κρήτης

1. Σκοπός της άσκησης Στοιχεία θεωρίας Γεωμετρική οπτική Ο νόμος της ανάκλασης Ο νόμος της διάθλασης...

ΟΠΤΙΚΗ ΦΩΤΟΜΕΤΡΙΑ. Φως... Φωτομετρικά μεγέθη - μονάδες Νόμοι Φωτισμού

Νέα Οπτικά Μικροσκόπια

Εξετάσεις Φυσικής για τα τμήματα Βιοτεχνολ. / Ε.Τ.Δ.Α Ιούνιος 2014 (α) Ονοματεπώνυμο...Τμήμα...Α.Μ...

Generated by Foxit PDF Creator Foxit Software For evaluation only. ΑΣΚΗΣΗ 10 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΣΤΙΑΚΗΣ ΑΠΟΣΤΑΣΗΣ ΦΑΚΟΥ

2. Ο οφθαλμός ως οπτικό σύστημα

ΕΥΘΥΓΡΑΜΜΗ ΔΙΑΔΟΣΗ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΑ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ

Εφαρμοσμένη Οπτική. Περίθλαση Fraunhofer Περίθλαση Fresnel

3. Απλά οπτικά όργανα

Εισαγωγή στο φως. Εισαγωγή

Πειραματικός υπολογισμός του μήκους κύματος μονοχρωματικής ακτινοβολίας

Φυσικά Μεγέθη Μονάδες Μέτρησης

ΕΚΦΕ ΕΥΒΟΙΑΣ. ΠΡΟΚΡΙΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΟΜΑΔΑΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ 13 η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ EUSO 2015 ΜΑΘΗΜΑ: ΦΥΣΙΚΗ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ιάθλαση µέσω πρίσµατος Φασµατοσκοπικά χαρακτηριστικά πρίσµατος

Κυματική Φύση του φωτός και εφαρμογές. Περίθλαση Νέα οπτικά μικροσκόπια Κρυσταλλογραφία ακτίνων Χ

Κεφάλαιο 35 ΠερίθλασηκαιΠόλωση. Copyright 2009 Pearson Education, Inc.

HMY 333 Φωτονική. Διάλεξη 04 Απεικόνιση. Οι λόγοι για τους οποίους χρησιμοποιούμε τους φακούς:

ΓΓ/Μ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΟΡΟΣΗΜΟ. Τεύχος 6ο: Διάθλαση του φωτός Φακοί & οπτικά όργανα

ΟΠΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ : ΚΑΤΟΠΤΡΑ ΔΙΟΠΤΡΑ ΦΑΚΟΙ

4. Όρια ανάλυσης οπτικών οργάνων

Υπολογισμός της εστιακής απόστασης f λεπτού συμμετρικού συγκλίνοντος φακού απο τη γραμμική μεγέθυνση Μ

Φυσική IΙ. Ενότητα 13: Γεωμετρική οπτική. Κουζούδης Δημήτρης Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Χημικών Μηχανικών

ΙΑΤΡΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ

Περίθλαση και εικόνα περίθλασης

Φυσική Εικόνας & Ήχου Ι (Ε)

s s f 25 s ' s ' 10 α) s ' 16.7 β) S=10 cm, άρα το αντικείμενο βρίσκεται πάνω στην εστία.

7α Γεωµετρική οπτική - οπτικά όργανα

ΑΣΚΗΣΗ 3 ΣΥΓΚΛΙΝΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΝΟΝΤΕΣ ΦΑΚΟΙ

Φωτογραφική μηχανή - Αρχή λειτουργίας.

Εστιομετρία φακών και κατόπτρων

Προγραμματισμός Ύλης Έτους Τάξη Α Κοινός Κορμός

Εισαγωγή Στοιχεία Θεωρίας

Παρατηρησιακή Αστροφυσική. Κεφάλαιο 2 : Βασικά όργανα μέτρησης ακτινοβολίας : Οπτικά τηλεσκόπια

Πρακτική Δραστηριότητα : Εύρεση του πάχους μιας ανθρώπινης τρίχας χρησιμοποιώντας την περίθλαση του φωτός. Κβαντοφυσική

Transcript:

Εισαγωγή στην οπτική μικροσκοπία

Ιστορική αναδρομή οπτικής μικροσκοπίας Η χρήση μεγεθυντικών φακών αναφέρεται σε κείμενα Ρωμαίων φιλοσόφων του 1 ου αιώνα μ.χ. Ο Γαλιλαίος διατυπώνει τις αρχές που διέπουν τη λειτουργία των φακών και την εστίαση του φωτός (αρχές 17 ου αιώνα) Προσοφθάλμιος Φιάλη νερού Εφεύρεση του σύνθετου οπτικού μικροσκοπίου από τον Robert Hooke (1665) με μεγέθυνση 20Χ. Αντικειμενικός Λάμπα λαδιού Το πρώτο σχέδιο από παρατήρηση κομματιών φελλού διάκριση δομών που κατά τον Hooke θυμίζουν κελιά (cells) μοναχών

Ιστορική αναδρομή οπτικής μικροσκοπίας Φακός Αιχμή Μετακίνηση δείγματος Ο Anton van Leeuwenhoek γύρω στο 1670 κατασκευάζει έναν διαφορετικό τύπο μικροσκοπίου χρησιμοποιώντας ένα φακό μεγέθυνσης εκατοντάδων φορών Πρώτες in-vivo παρατηρήσεις λευκών και ερυθρών κυττάρων, μυκήτων, σπερματοζωαρίων και βακτηρίων Φακός Δείγμα Το screw-barrel μικροσκόπιο (~1700) αποτελούνταν έναν κύλινδρο με σπείρωμα που βίδωνε σε εξωτερική βάση ώστε να επιτευχθεί η εστίαση στο δείγμα Είσοδος φωτός Λαβή

Ιστορική αναδρομή οπτικής μικροσκοπίας Φακός Δείγμα Κάτοπτρο Το μικροσκόπιο που κατασκευάστηκε από το βοτανολόγο Robert Brown (~1830) για την παρατήρηση γύρης από διάφορα άνθη Εικόνα κυττάρων φλοιού Allium μέσω του μικροσκοπίου Brown με εμφανή τα κυτταρικά τοιχώματα και του πυρήνες Όλες οι σημαντικές βιολογικές παρατηρήσεις μέχρι και τα τέλη του 19 ου αιώνα έγιναν με απλά μικροσκοπία που περιείχαν ένα φακό

Η διατύπωση της κυτταρικής θεωρίας Matthias Schleiden (1804-1881) Theodor Schwann (1810-1882) «Θεμελιώδης δομική και λειτουργική μονάδα όλων των έμβιων οργανισμών είναι το κύτταρο» Αν και τα κύτταρα είχαν παρατηρηθεί το 1665 από τον Hooke, μόλις το 1839 o Schwann και Schleiden διατύπωσαν την ολοκληρωμένη κυτταρική θεωρία 1838: Σχέδια φυτικών κυττάρων από τον Schleiden

Ανάλυση (nm) Η τελειοποίηση του σύνθετου μικροσκοπίου Ο Abbe σχεδίασε τους πρώτους σύγχρονους αντικειμενικούς φακούς (objective lenses) με δυνατότητα διόρθωσης της α) Σφαιρικής Εκτροπής β) Χρωματικής Εκτροπής Ernst Karl Abbe (1840-1905) Όριο περίθλασης Χρονολογία Σύνθετο μικροσκόπιο Carl Zeiss του 1879 με οπτικά κατασκευασμένα από τον Ernst Karl Abbe οι οποίοι μπορούσαν να φτάσουν πόλύ κοντά στο θεωρητικό περιθλαστικό όριο όσον αφορά τη χωρική ανάλυση ενός μικροσκοπίου. Επικράτηση σύνθετων μικροσκοπίων

Φακοί και μικροσκόπια Εστία Απλοί κανόνες ray-tracing 1. Μία ακτίνα παράλληλη ως προς τον άξονα θα εξέλθει μέσω του εστιακού σημείου Αντικείμενο Ένας θετικός φακός συγκεντρώνει παράλληλες ακτίνες σε ένα σημείο, το οποίο ονομάζεται εστία του φακού. Η απόσταση της εστίας από το φακό ονομάζεται εστιακή απόσταση. 2. Μία ακτίνα που περνάει μέσω του εστιακού σημείου, εξέρχεται παράλληλη ως προς τον άξονα Αντικείμενο Είδωλο Πώς μπορούμε να μαντέψουμε που θα σχηματιστεί το είδωλο ενός αντικειμένου για θετικό (συγκλίνοντα) φακό εστιακής απόστασης F; 3. Μία ακτίνα που περνάει μέσω του κέντρου του φακού διατηρεί την πορεία της Αντικείμενο Είδωλο

Φακοί και μικροσκόπια - Παραδείγματα Για απόσταση αντικειμένου > 2F, το είδωλο θα βρίσκεται μεταξύ F και 2F στην απέναντι πλευρά του φακού. Το είδωλο θα είναι πραγματικό, ανεστραμμένο και μικρότερο σε μέγεθος από το αντικείμενο. Για απόσταση αντικειμένου = 2F, το είδωλο θα βρίσκεται σε απόσταση 2F στην απέναντι πλευρά του φακού. Το είδωλο θα είναι πραγματικό, ανεστραμμένο και ίσο σε μέγεθος με το αντικείμενο. Για απόσταση αντικειμένου μεταξύ F και 2F, το είδωλο θα βρίσκεται σε απόσταση > 2F στην απέναντι πλευρά του φακού. Το είδωλο θα είναι πραγματικό, ανεστραμμένο και μεγαλύτερο σε μέγεθος από το αντικείμενο. Για απόσταση αντικειμένου < F, το είδωλο θα βρίσκεται σε απόσταση > 2F στην ίδια πλευρά του φακού. Το είδωλο θα είναι φανταστικό, μη ανεστραμμένο και μεγαλύτερο σε μέγεθος από το αντικείμενο. Για απόσταση αντικειμένου = F, δεν προκύπτει σχηματισμός ειδώλου!

Σχηματισμός ειδώλου στο σύνθετο μικροσκόπιο Άλλο μεγέθυνση, άλλο ανάλυση! Η μεγέθυνση δίνεται από το λόγο του μεγέθους του ειδώλου ως προς το μέγεθος του αντικειμένου Η ανάλυση δείχνει τη δυνατότητα του οπτικού συστήματος να διακρίνει δύο σημειακά αντικείμενα ως ξεχωριστά http://www.physics.usyd.edu.au/teach_res/hsp/sp/mod31 /m31_diverging.htm Η τελική μεγέθυνση προκύπτει ως το γινόμενο των επιμέρους μεγεθύνσεων του αντικειμενικού φακού (objective lens) και του προσφθάλμιου φακού (eyepiece lens). Τυπικές τιμές μεγέθυνσης: Objective lens: 5X 100X Eyepiece lens: συνήθως 10X Όταν το εξεταζόμενο δείγμα φαίνεται μεγαλύτερο χωρίς όμως να υπάρχει αντίστοιχα πιο μεγάλη ευκρίνεια της εικόνας, τότε μιλάμε για «άδεια μεγέθυνση»

Ορισμός του πίσω εστιακού επιπέδου φακού Πίσω εστιακό επίπεδο Αντικείμενο Είδωλο Οι ακτίνες που φεύγουν υπό την ίδια γωνία από το αντικείμενο συναντώνται στο πίσω εστιακό επίπεδο του αντικειμενικού φακού. Εφόσον οι τυπικές εστιακές αποστάσεις είναι 1-10 mm, το πίσω εστιακό επίπεδο βρίσκεται εντός του αντικειμενικού φακού

Είδη οπτικών μικροσκοπίων (ορθό / ανάστροφο) Τα ανάστροφα μικροσκόπια εκμεταλλεύονται τη βαρύτητα ώστε να επιτευχθεί απευθείας παρατήρηση ζωντανών κυττάρων τα οποία βρίσκονται σε petridish μαζί με θρεπτικό μέσο. Ωστόσο, σε γενικές γραμμές είναι πιο ακριβά και διαθέτουν περιορισμένη μεγέθυνση σε σχέση με τα ορθά μικροσκόπια

Ένταση Το περιθλαστικό όριο στη χωρική ανάλυση Επίπεδα μέτωπα κύματος Σφαιρικά μέτωπα κύματος Διαδοχικά μέγιστα και ελάχιστα Περίθλαση είναι η εκτροπή ενός κύματος από την ευθύγραμμη πορεία του όταν αυτό συναντήσει κάποια οπή ή εμπόδιο Απόσταση Σχηματισμός μεγίστων και ελαχίστων έντασης λόγω διαδοχικής ενισχυτικής και καταστρεπτικής συμβολής των κυμάτων

Το περιθλαστικό όριο στη χωρική ανάλυση Αρχή Huygens: Κάθε σημείο του αρχικού μετώπου κύματος μπορεί να θεωρηθεί ως πηγή δευτερογενών σφαιρικών κυμάτων, η περιβάλλουσα των οποίων δίνει το νέο μέτωπο κύματος. Περίθλαση επίπεδων μετώπων κύματος που προσπίπτουν σε σχισμή Διάθλαση επίπεδων μετώπων κύματος σε διεπιφάνεια Περίθλαση επίπεδων μετώπων κύματος από σφαιρικό εμπόδιο

Το περιθλαστικό όριο στη χωρική ανάλυση Αν r = λ/2 (μισό μήκος κύματος) τότε προκύπτει καταστρεπτική συμβολή των κυμάτων με ίδια γωνία εξόδου στο πίσω εστιακό επίπεδο d

Το περιθλαστικό όριο στη χωρική ανάλυση Αν r = λ (ένα μήκος κύματος) τότε προκύπτει ενισχυτική συμβολή των κυμάτων με ίδια γωνία εξόδου στο πίσω εστιακό επίπεδο sin(θ) = λ / d γωνία θ α d Η ελάχιστη απόσταση που διακρίνεται θα είναι ίση με d = λ / sin(α) Αν ο αντικειμενικός φακός έχει μέγιστη ημίσεια γωνία υποδοχής φωτός α τότε: αν θ < α, η περιθλώμενη δέσμη περνά στο φακό και τα δύο σημεία διακρίνονται αν θ > α, η περιθλώμενη δέσμη δεν περνά στο φακό και τα δύο σημεία δεν διακρίνονται αν θ = α, τα δύο σημεία διακρίνονται οριακά

Το περιθλαστικό όριο στη χωρική ανάλυση Παράλληλος φωτισμός Εστιασμένος φωτισμός α α α α α α Με εστιασμένο φωτισμό (ημίσειας γωνίας ίσης ή μεγαλύτερης της α), η ανάλυση γίνεται δύο φορές καλύτερη εφόσον το περιθλώμενο φως μπορεί να εισέλθει στο φακό για γωνίες από 0 έως 2α Abbe s formula d = λ / 2sin(α)

Αντικειμενικοί φακοί oil immersion Δείκτης διάθλασης n = 1 (Μη αποτελεσματική συλλογή φωτός λόγω διάθλασης) Δείκτης διάθλασης n = 1.51 Νέο μήκος κύματος λ(oil) μέσα στο immersion medium n: λ(oil) = λ(vacuum) / n Η σχέση Abbe θα γίνει: d = λ / 2nsin(α), όπου nsin(α) το αριθμητικό άνοιγμα (Numerical Aperture) του αντικειμενικού φακού

Köhler Illumination Τρόπος επίτευξης μέγιστης ανάλυσης του μικροσκοπίου Ομοιογενής φωτισμός του δείγματος μέσω του πίσω εστιακού επιπέδου του Lamp condenser Field iris: Ρύθμιση του μεγέθους της περιοχής που φωτίζεται Condenser iris: Ρύθμιση της γωνίας του φωτός που φτάνει στο δείγμα ανάλογα με το αριθμητικό άνοιγμα του αντικειμενικού φακού Συναντάται στα καλής ποιότητας ερευνητικά μικροσκόπια Moreno et al, Micron, 2004

Εκτροπές στη μικροσκοπία Σφαιρική εκτροπή Ιδανικός φακός Φακός με σφαιρική εκτροπή Με διόρθωση Κύκλος ελάχιστης σύγχυσης Χωρίς διόρθωση https://micro.magnet.fsu.edu/primer/photomicrography /errors.html Η σφαιρική εκτροπή προκύπτει σε φακούς που οι επιφάνειές τους αποτελούν τμήμα σφαιρικής επιφάνειας, λόγω της αυξημένης κάμψης των ακτίνων στην περιφέρεια σε σχέση με το κέντρο του φακού. Οι ακτίνες εστιάζονται σε διαφορετικά σημεία επί του οπτικού άξονα σχηματίζοντας τη λεγόμενη «καυστική καμπύλη». Η σφαιρική εκτροπή είναι ανάλογη της 4 ης δύναμης της διαμέτρου τους φακού και αντιστρόφως ανάλογη της 3 ης δύναμης της εστιακής του απόστασης. Συνεπώς, είναι πιο σημαντική για φακούς μεγάλου αριθμητικού ανοίγματος (NA). Η σφαιρική εκτροπή μπορεί να διορθωθεί με κατάλληλο συνδυασμό θετικών, αρνητικών, καθώς και ασφαιρικών φακών ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα του τελικού ειδώλου.

Εκτροπές στη μικροσκοπία Χρωματική εκτροπή Κύκλος ελάχιστης σύγχυσης Η χρωματική εκτροπή προκύπτει κατά τη χρήση πολυχρωματικού φωτός, λόγω του διαφορετικού δείκτη διάθλασης για κάθε μήκος κύματος (φαινόμενο διασποράς). Εφόσον ο δείκτης διάθλασης n(λ) για κάθε χρώμα διαφέρει, ακτίνες διαφορετικού μήκους κύματος που προσπίπτουν στο ίδιο σημείο του φακού, θα καμφθούν διαφορετικά σύμφωνα με το νόμο του Snell και άρα θα εστιαστούν σε διαφορετικά σημεία επί του οπτικού άξονα. Ο δείκτης διάθλασης μειώνεται με αυξανόμενο μήκος κύματος λ, συνεπώς τα κόκκινα μήκη κύματος εστιάζονται πιο μακρία σε σχέση με τα μπλε. https://briankoberlein.com/2014/02/18/aberration/ Η χρωματική εκτροπή μπορεί να διορθωθεί για ορισμένο εύρος μηκών κύματος μέσω χρήσης συνδυασμού φακών διαφορετικής διασποράς (αντικειμενικοί achromat, fluorite, apochromat).

Εκτροπές στη μικροσκοπία Καμπυλότητα πεδίου Ένας απλός φακός εστιάζει σημεία ενός επίπεδου αντικείμενου (π.χ. ιστό από ένα slide μικροσκοπίου) σε μια σφαιρική επιφάνεια (Petzval) που μοιάζει με μπωλ. Η εικόνα μπορεί να είναι εστιασμένη ανάμεσα στα επίπεδα Α και Β δίνοντας ευκρίνεια απεικόνισης είτε στο κέντρο είτε στην περιφέρεια του πεδίου παρατηρήσης, όχι όμως και στα δύο ταυτόχρονα. Image Plane A (εστιασμένο κέντρο) Image Plane B (εστιασμένη περιφέρεια) Τα σύγχρονα μικροσκόπια διορθώνουν την καμπυλότητα πεδίου χρησιμοποιώντας αντικειμενικούς φακούς με το όνομα plan ή plano, οι οποίοι μπορούν ταυτόχρονα να διορθώνουν και άλλα είδη εκτροπών όπως η σφαιρική και η χρωματική. https://micro.magnet.fsu.edu/primer/anatomy/fieldcurvature.html

Βασικά στοιχεία αντικειμενικών φακών Field Number: Tο εύρος της περιοχής παρατήρησης σε mm στο επίπεδο του ενδιάμεσου ειδώλου. Για τον υπολογισμό της περιοχής παρατήρησης στο επίπεδο του αντικειμένου, διαιρούμε το Field Number με τη μεγέθυνση του αντικειμενικού φακού (π.χ. 25.6/60 0.42 mm). Infinity correction: Με διόρθωση Χωρίς διόρθωση Χρωματικός κώδικας αντικειμενικών φακών https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/b9780124201385000 021#f0010 To coverslip είναι κομμάτι του οπτικού συστήματος και θα πρέπει να βρίσκεται σε απόλυτη συμφωνία με τις προβλεπόμενες τιμές του αντικειμενικού φακού ώστε να μειωθούν δραστικά οι εκτροπές https://www.thorlabs.com/newgrouppage9.cfm?objectgroup_ ID=1044 https://www.olympus-lifescience.com/en/microscoperesource/primer/java/aberrations/spherical/

https://www.sciencedirect.com/science/article/ pii/b9780124201385000021#f0010 Είδη αντικειμενικών φακών Οι αντικειμενικοί φακοί τύπου Achromat είναι οι απλούστεροι στην κατασκευή, διορθώνοντας μόνο τη χρωματική εκτροπή. Οι αντικειμενικοί φακοί τύπου Fluorite έχουν αυξημένη διόρθωση χρωματικής εκτροπής σε σχέση με τους Achromats, ενώ διορθώνουν και τη σφαιρική εκτροπή. Οι Fluorite επίσης παρουσιάζουν υψηλή διαπερατότητα στο UV φως. Οι αντικειμενικοί φακοί τύπου Plan apochromat είναι οι καλύτερα διορθωμένοι για χρωματική και σφαιρική εκτροπή. Επιπλέον είναι διορθωμένοι για την καμπυλότητα πεδίου, όπως υποδηλώνεται από το πρόθεμα «Plan».

Ποια ερωτήματα πρέπει να μπορούμε να απαντάμε; Μικροσκόπιο από το εργαστήριο του Sir Alexander Fleming (1881-1955) Τι είδους βιολογικές παρατηρήσεις έγιναν με τα πρώτα μικροσκόπια κατά το 17 ο έως 19 ο αιώνα; Πότε και γιατί ήλθε στο προσκήνιο το σύνθετο οπτικό μικροσκόπιο; Ποιοι οι κανόνες του ray-tracing και πως αυτοί εφαρμόζονται στο μικροσκόπιο; Ποια είναι τα βασικά είδη των οπτικών μικροσκοπίων; Τί είναι περίθλαση και πως συνδέεται η περιγραφή της με την αρχή Huygens; Πώς προκύπτει η σχέση Abbe για τη χωρική ανάλυση ενός μικροσκοπίου; Τί ειναι ο φωτισμός Köhler και τι πλεονεκτηματα προσφέρει; Ποιες είναι οι βασικές οπτικές εκτροπές σε ένα μικροσκόπιο; Τι σημαίνουν τα στοιχεία που αναγράφονται σε έναν αντικειμενικό φακό;