ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 23.11.2017 COM(2017) 687 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Αξιολόγηση του 2017 σχετικά με την πρόοδο που σημείωσαν τα κράτη μέλη προς την επίτευξη των εθνικών στόχων ενεργειακής απόδοσης για το 2020 και την εφαρμογή της οδηγίαςγια την ενεργειακή απόδοση, όπως ορίζεται στο άρθρο 24 παράγραφο 3 της οδηγίας 2012/27/ΕΕ για την ενεργειακή απόδοση EL EL

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τον Νοέμβριο του 2016, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε αναθεώρηση της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση (ΟΕΑ) 1 στο πλαίσιο της δέσμης μέτρων για την καθαρή ενέργεια. Σκοπός της αναθεώρησης είναι η προσαρμογή της ΟΕΑ στον χρονικό ορίζοντα του 2030, θέτοντας δεσμευτικό στόχο 30 % για την ενεργειακή απόδοση 2, ο οποίος στην πράξη διατηρεί το σημερινό επίπεδο φιλοδοξίας. Η Επιτροπή πρότεινε ακόμη την απλούστευση τμημάτων του κειμένου ώστε να διευκολυνθεί η εφαρμογή σε εθνικό επίπεδο. Η διατήρηση της ώθησης που έχει ήδη δοθεί στην ενεργειακή απόδοση δεν θα συμβάλει μόνο στην αύξηση του ΑΕΠ και των θέσεων εργασίας η ενεργειακή απόδοση είναι κινητήριος μοχλός για τη βιώσιμη οικονομία και τον κατασκευαστικό τομέα αλλά θα αποφέρει επιπλέον πολλά άλλα οφέλη στην ΕΕ και τους πολίτες της, συγκεκριμένα δε διασφαλίζοντας τον ενεργειακό εφοδιασμό και μειώνοντας τη ρύπανση. Ο καθορισμός δεσμευτικού στόχου 30 % για την ενεργειακή απόδοση συμβάλλει επίσης σημαντικά στην οικονομικά αποδοτική επίτευξη του στόχου της ΕΕ για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030, καθώς τα αποτελέσματα της ενεργειακής απόδοσης γίνονται αισθητά σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο. Μειώνει επίσης τους λογαριασμούς ενέργειας και βελτιώνει τις συνθήκες διαβίωσης στα κτίρια. Μπορεί δε να αυξήσει την ανταγωνιστικότητα των εταιρειών χάρη στην εξοικονόμηση χρημάτων και την ενίσχυση της καινοτομίας. Όσο η πρόταση αναθεώρησης της ΟΕΑ συζητείται από τους συννομοθέτες, η Επιτροπή συνεχίζει να παρακολουθεί την εφαρμογή της ισχύουσας οδηγίας. Η παρούσα έκθεση για το 2017 παρουσιάζει τις τελευταίες εξελίξεις όσον αφορά την πρόοδο που επιτεύχθηκε μέχρι το 2015 προς την κατεύθυνση του στόχου του 20 % 3. Οι επίσημες ευρωπαϊκές στατιστικές για την ενέργεια που διαβιβάστηκαν από τα κράτη μέλη στην χρησιμοποιούνται ως κύρια πηγή δεδομένων για την αξιολόγηση της προόδου προς τον στόχο του 2020. Η παρούσα έκθεση βασίζεται στην έκθεση προόδου για την ενεργειακή απόδοση του 2016 4, καθώς και στις ετήσιες εκθέσεις και τα εθνικά σχέδια δράσης για την ενεργειακή απόδοση (ΕΣΔΕΑ) που υπέβαλαν τα κράτη μέλη για το 2017. Για την καλύτερη κατανόηση των παραγόντων στους οποίους αποδίδονται οι πρόσφατες τάσεις, χρησιμοποιήθηκε ανάλυση προσδιοριστικών παραγόντων η οποία εκπονήθηκε από το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) 5 και το έργο Odyssee-Mure 6. Τα κυριότερα πορίσματα είναι τα εξής: Μετά τη σταδιακή μείωση της κατανάλωσης ενέργειας την περίοδο 2007-2014, η τελευταία αυξήθηκε το 2015 εν μέρει λόγω του λιγότερο ζεστού χειμώνα και των χαμηλότερων τιμών των καυσίμων. Παρότι η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας αυξήθηκε κατά 1,5 % σε σύγκριση με το 2014, ήταν ακόμη στον σωστό δρόμο για την επίτευξη του στόχου που έχει τεθεί για το 2020. Η κατανάλωση τελικής ενέργειας αυξήθηκε μεν επίσης το 2015, όμως, χάρη στην εξοικονόμηση που επιτεύχθηκε τα προηγούμενα χρόνια, κυμαινόταν ακόμη κάτω από τον στόχο που έχει τεθεί για το 2020. 1 COM(2016) 860 final. 2 Ο προτεινόμενος στόχος του 30 % για το 2030 μεταφράζεται σε κατανάλωση τελικής ενέργειας 987 εκατ. ΤΙΠ (τόνοι ισοδυνάμου πετρελαίου) και σε κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας 1321 εκατ. ΤΙΠ στην ΕΕ. 3 Ο στόχος για το 2020 περιλαμβάνει μείωση της κατανάλωσης τελικής ενέργειας της ΕΕ σε 1086 εκατ. ΤΙΠ το μέγιστο, και της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας της ΕΕ σε 1483 εκατ. ΤΙΠ το μέγιστο. 4 COM(2017) 56 final. 5 ΚΚΕρ (υπό εκπόνηση), Assessing the progress towards the EU efficiency targets using index decomposition analysis. 6 http://www.indicators.odyssee-mure.eu/decomposition.html 1

Η κατανάλωση ενέργειας φαίνεται να έχει αυξηθεί περαιτέρω το 2016 έπειτα από ακόμη έναν λιγότερο ζεστό χειμώνα 7. Η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας μειώθηκε σε μεγάλο βαθμό τα χρόνια που ακολούθησαν την ύφεση (2009-2015) σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη, καταδεικνύοντας ότι η οικονομική ανάκαμψη και μεγέθυνση είναι δυνατόν να επιτευχθούν χωρίς αύξηση της εθνικής ζήτησης για ενέργεια. Οι μεταβολές των καιρικών συνθηκών 8 είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τις διακυμάνσεις που παρατηρούνται στην κατανάλωση ενέργειας τα τελευταία χρόνια. Τα διορθωμένα ως προς τις καιρικές συνθήκες στοιχεία υποδεικνύουν ότι η κατανάλωση ενέργειας, μετά τη μείωση που σημείωσε από το 2005, παρέμεινε γενικά σταθερή μετά το 2012 (διάγραμμα 1). Η αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας δημιούργησε τάση αύξησης της κατανάλωσης ενέργειας, η οποία αντισταθμίστηκε από την εξοικονόμηση ενέργειας. Το επίπεδο της εξοικονόμησης ενέργειας δεν ήταν, πάντως, αρκετά υψηλό το 2015 και το 2016 για να αντισταθμίσει τον αντίκτυπο της μεγέθυνσης της οικονομικής δραστηριότητας. Το 2015, η ένταση τελικής ενέργειας στη βιομηχανία μειώθηκε σε όλα σχεδόν τα κράτη μέλη. Τα κράτη μέλη σημειώνουν ικανοποιητική πρόοδο προς την επίτευξη ενεργειακής εξοικονόμησης δυνάμει του άρθρου 7 της ΟΕΑ. Οι συλλογικές προσπάθειές τους το 2015 κυμαίνονταν πάνω από τη γραμμική τροχιά επίτευξης της εξοικονόμησης των απαιτούμενων ποσοτήτων ενέργειας μέχρι το 2020. Στα ΕΣΔΕΑ τους για το 2017, αρκετά κράτη μέλη προέβησαν σε αναθεώρηση των ενδεικτικών εθνικών στόχων τους για το 2020. Παρότι οι εθνικοί στόχοι που ανακοινώθηκαν εξακολουθούν να είναι συνεπείς, στο σύνολό τους, με το επίπεδο φιλοδοξίας της ΕΕ για την κατανάλωση τελικής ενέργειας το 2020, η διαφορά είναι μεγαλύτερη επί του παρόντος για την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας. Αν η πτωτική τάση που παρατηρήθηκε μετά το 2005 συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια, η ΕΕ θα είναι και πάλι στον σωστό δρόμο για την επίτευξη του στόχου για το 2020 τόσο για την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας όσο και για την κατανάλωση τελικής ενέργειας 9. Εάν, όμως, οι αυξήσεις που παρατηρήθηκαν τα τελευταία χρόνια αντιστρέψουν την τάση, θα απαιτηθούν πρόσθετες προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων που έχουν τεθεί για το 2020. Διάγραμμα 1: ΑΕΠ και διορθωμένη ως προς τις καιρικές συνθήκες κατανάλωση τελικής ενέργειας την περίοδο 1995-2015 10 7 Βάσει των προκαταρκτικών εκτιμήσεων για το 2016 που εξέδωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΟΠ). 8 Ο εξαιρετικά ζεστός χειμώνας του 2014 είχε ως συνέπεια τη σημαντική μείωση των αναγκών θέρμανσης κατά το συγκεκριμένο έτος. Οι χειμερινές θερμοκρασίες των ετών 2015 και 2016 ήταν, πάντως, περισσότερο σύμφωνες με τις μέσες κλιματικές συνθήκες, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι ανάγκες θέρμανσης και μαζί με αυτές η κατανάλωση ενέργειας στον οικιστικό τομέα και στον τομέα των υπηρεσιών. 9 Το μέσο ποσοστό μείωσης της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας/κατανάλωσης τελικής ενέργειας κατά την περίοδο 2005-2015 είναι υψηλότερο από το ποσοστό γραμμικής μείωσης από το 2005 σε σχέση με τον στόχο που έχει τεθεί για το 2020. 10 Ο συντελεστής διόρθωσης ως προς τις καιρικές συνθήκες υπολογίστηκε ως η αναλογία των βαθμοημερών θέρμανσης εντός ενός δεδομένου έτους προς τον μέσο αριθμό βαθμοημερών θέρμανσης την περίοδο 1990-2015. Ο εν λόγω διορθωτικός συντελεστής εφαρμόστηκε στην κατανάλωση ενέργειας που χρησιμοποιήθηκε για τη θέρμανση χώρων του οικιστικού τομέα. 2

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 εκατ. ΤΙΠ δισ. EUR 2005 1500 1450 1400 1350 1300 1250 1200 1150 1100 1050 1000 13000 12500 12000 11500 11000 10500 10000 9500 9000 8500 8000 Total final consumption with weather corrections Total final consumption Real GDP at exchange rate Πηγή: Odyssee-Mure 2. ΠΡΟΟΔΟΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΠΟΔΟΣΗΣ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΟ 2020 Η κατανάλωση τελικής ενέργειας 11 στην ΕΕ μειώθηκε κατά 9,1 %, από 1192 εκατ. ΤΙΠ το 2005 σε 1084 εκατ. ΤΙΠ το 2015, ελαφρώς πιο κάτω από τον στόχο κατανάλωσης τελικής ενέργειας των 1086 εκατ. ΤΙΠ που έχει τεθεί για το 2020. Παρουσίασε μείωση της τάξης του 0,9 % κατά μέσο όρο ετησίως από το 2005 ως το 2015, παρότι η πτωτική τάση σταμάτησε το 2015 όταν η κατανάλωση τελικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 2,1 % σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Η υψηλότερη κατανάλωση ενέργειας το 2015 καταγράφηκε κυρίως στον οικιστικό τομέα (+4 % ετήσια αύξηση), στον τομέα των υπηρεσιών (+3,6 %) και στον τομέα των μεταφορών (+1,7 %). Οι αυξήσεις στον οικιστικό τομέα και στον τομέα των υπηρεσιών οφείλονταν κατά κύριο λόγο στον ελαφρώς ψυχρότερο χειμώνα σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, κατά το οποίο επικράτησαν ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες. Οι αρχικές εκτιμήσεις του ΕΟΠ δείχνουν επίσης ότι η κατανάλωση τελικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 2 % το 2016 σε σύγκριση με το 2015, γεγονός που επίσης οφείλεται πιθανώς στον λιγότερο ζεστό χειμώνα και στην οικονομική μεγέθυνση 12. Το 2015 οι μεταφορές αντιπροσώπευαν το 33 % της κατανάλωσης τελικής ενέργειας, ακολουθούμενες από τον οικιστικό τομέα και τη βιομηχανία (από κοινού 25 %), τον τομέα των υπηρεσιών (14 %) και άλλους τομείς (3 %). 11 Η κατανάλωση τελικής ενέργειας είναι η ενέργεια που παρέχεται στη βιομηχανία, τις μεταφορές, τα νοικοκυριά, τις υπηρεσίες και τη γεωργία και δεν περιλαμβάνει τις παραδόσεις στον τομέα της μετατροπής ενέργειας και στις ίδιες τις ενεργειακές βιομηχανίες. 12 Ο λόγος για τον οποίον η μεταβλητότητα των καιρικών συνθηκών έχει τέτοιον αντίκτυπο στην κατανάλωση ενέργειας είναι ότι το ένα τέταρτο της κατανάλωσης τελικής ενέργειας αναλογεί στα νοικοκυριά, και τα δύο τρία αυτού χρησιμοποιούνται για τη θέρμανση των κατοικιών. Αυτό αφορά και τα κτίρια του τομέα των υπηρεσιών που θερμαίνονται, όμως προς το παρόν δεν υπάρχουν διαθέσιμα συναφή επίσημα στοιχεία. 3

Η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας 13 στην ΕΕ μειώθηκε κατά 10,6 %, από 1713 εκατ. ΤΙΠ το 2005 σε 1531 εκατ. ΤΙΠ το 2015, ποσοστό που υπερβαίνει κατά 3,2 % τον στόχο των 1483 εκατ. ΤΙΠ για το 2020. Παρουσίασε δε μείωση της τάξης του 1,1 % κατά μέσο όρο ετησίως από το 2005 ως το 2015, αλλά αυξήθηκε το 2015 κατά 1,5 % σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Οι προσεγγιστικές εκτιμήσεις του ΕΟΠ δείχνουν ετήσια αύξηση 0,6 % της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας το 2016. 3. ΕΘΝΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ορισμένα κράτη μέλη ανέφεραν στα εθνικά σχέδια δράσης για την ενεργειακή απόδοση (ΕΣΔΕΑ) που συνέταξαν για το 2017 ότι προέβησαν σε αναθεώρηση των εθνικών τους ενδεικτικών στόχων ενεργειακής απόδοσης για το 2020 προκειμένου να τους προσαρμόσουν στα τελευταία εθνικά σχέδια πολιτικής ή σε πιο πρόσφατες προβλέψεις 14. Δύο κράτη μέλη αναθεώρησαν τον αρχικό στόχο τελικής ενέργειας προς τα άνω και ένα προς τα κάτω 15, ενώ τρία αύξησαν και δύο μείωσαν τον ενδεικτικό στόχο κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας που είχαν θέσει για το 2020 16. Όσον αφορά τις μέσες ετήσιες μειώσεις που απαιτούνται για την επίτευξη των ενδεικτικών στόχων, 18 κράτη μέλη σημείωσαν ικανοποιητική πρόοδο το 2015 προς την επίτευξη των ενδεικτικών στόχων τους σε σχέση με την κατανάλωση τελικής ενέργειας. Αντίθετα, η Αυστρία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Λιθουανία, η Μάλτα, η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Σουηδία δεν μείωσαν την κατανάλωση τελικής ενέργειάς τους ετησίως με ρυθμό που να διασφαλίζει ότι θα πετύχουν τον στόχο που έχουν θέσει για το 2020. Όσον αφορά την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, πέντε κράτη μέλη Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Εσθονία και Κάτω Χώρες δεν εξοικονομούσαν ενέργεια με επαρκή ρυθμό ως το 2015 ώστε να επιτύχουν τους στόχους τους για το 2020. Συνολικά, η κατανάλωση τελικής ενέργειας 18 κρατών μελών το 2015 ήταν ήδη κάτω από τον ενδεικτικό στόχο τελικής ενέργειας που είχαν θέσει για το 2020 17. Ομοίως, το 2015, 19 κράτη μέλη έφτασαν τα προβλεπόμενα επίπεδα κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας ή τα διατήρησαν (δεδομένης της πρόσφατης αύξησης) κάτω από τον ενδεικτικό στόχο πρωτογενούς ενέργειας που έχουν θέσει για το 2020 18. Λόγω των πρόσφατων αναθεωρήσεων των εθνικών στόχων, πάντως, η διαφορά ανάμεσα στο άθροισμα των εθνικών στόχων και τον στόχο της ΕΕ αυξήθηκε ακόμη περισσότερο για την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας. Για την κατανάλωση τελικής ενέργειας, το άθροισμα των εθνικών ενδεικτικών στόχων ανέρχεται συνολικά σε 1085 εκατ. ΤΙΠ, ήτοι ένα εκατ. ΤΙΠ κάτω από τον στόχο της ΕΕ για την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, το άθροισμά τους ανέρχεται σε 1533 εκατ. ΤΙΠ, ήτοι 50 εκατ. ΤΙΠ πάνω από τον στόχο της ΕΕ. 13 Ως κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας νοείται η ακαθάριστη εσωτερική κατανάλωση, η οποία δεν περιλαμβάνει τις μη ενεργειακές χρήσεις. 14 Η συγκεκριμένη αξιολόγηση έγινε με βάση τα ΕΣΔΕΑ που υποβλήθηκαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως την 1η Οκτωβρίου 2017. 15 Η Ισπανία και η Μάλτα προς τα άνω, ενώ η Κροατία προς τα κάτω. 16 Η Ισπανία, η Μάλτα και η Τσεχική Δημοκρατία προς τα άνω, ενώ η Δανία και η Κροατία προς τα κάτω. 17 Εξαιρούνται η Αυστρία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιρλανδία, η Λιθουανία, η Ουγγαρία, η Σλοβακία και η Σουηδία. 18 Εξαιρούνται η Αυστρία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Γαλλία, η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι Κάτω Χώρες, η Κύπρος και η Σουηδία. 4

EL CY HR PT IT ES FI SI NL FR AT EU28 DK BE BG HU CZ RO UK DE LV SE SK PL EE LT LU MT IE 4. ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΑΝΑ ΤΟΜΕΑ Η κατανάλωση τελικής ενέργειας έχει μειωθεί σε όλα τα κράτη μέλη από το 2005, εκτός από τη Λιθουανία, τη Μάλτα και την Πολωνία. Σε σύγκριση με το 2014, το 2015 η κατανάλωση τελικής ενέργειας αυξήθηκε σε όλα τα κράτη μέλη, εκτός από πέντε, με τις μεγαλύτερες μειώσεις να καταγράφονται στη Λετονία (-2,5 %), την Εσθονία (-1,8 %) και τη Φινλανδία (-1,3 %). Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στην Ουγγαρία (+6,9 %), την Ελλάδα (+6,3 %) και την Κροατία (+5,5 %). Οι μειώσεις και οι αυξήσεις στις χώρες αυτές συνδέονταν σε μεγάλο βαθμό με τις καιρικές συνθήκες. Η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας έχει μειωθεί σε όλα τα κράτη μέλη από το 2005, εκτός από την Εσθονία και την Πολωνία. Το 2015, πάντως, η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας αυξήθηκε στα περισσότερα κράτη μέλη σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να καταγράφονται στην Ουγγαρία (+5,9 %), την Πορτογαλία (+4,9 %) και την Ιρλανδία (+4,6 %). Η Μάλτα ανέφερε τη μεγαλύτερη ετήσια μείωση (-14,9 %), ενώ ακολουθούν η Εσθονία (-6,3 %) και η Σουηδία (-5,5 %). Από την εξέταση των ετών που ακολούθησαν την κρίση (2009-2015) προκύπτει καλύτερη εικόνα για τις πιο πρόσφατες εξελίξεις κατά τη διάρκεια της οικονομικής ανάκαμψης. Διάγραμμα 2: ΑΕΠ και κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας, 2009-2015 40% 30% 20% 10% 0% -10% -20% -30% -40% Variation of primary energy consumption (2009-2015) Variation of GDP (2009-2015), chain linked volumes (2010) Πηγή: Στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας μειώθηκε σε όλα τα κράτη μέλη εκτός της Ελλάδας (η οποία πλήττεται ακόμη από την οικονομική κάμψη) παρά τη συνεχή αύξηση του ΑΕΠ σε 22 κράτη μέλη. Η τάση αυτή δείχνει ότι η ανάκαμψη επιτεύχθηκε χωρίς να αυξηθεί η ζήτηση ενέργειας, ακόμη και στις χώρες με ταχέως αναπτυσσόμενες οικονομίες. Είναι επίσης σαφές, πάντως, ότι αυτό οφειλόταν πιθανώς σε βελτιώσεις της ενεργειακής απόδοσης. 5

Χάρη στην ανάλυση προσδιοριστικών παραγόντων του ΚΚΕρ 19 και της Odyssee-Mure 20, είναι δυνατή η λεπτομερέστερη ανάλυση των διαφόρων παραγόντων στους οποίους οφείλονται οι μεταβολές της κατανάλωσης ενέργειας. Η ανάλυση προσδιοριστικών παραγόντων βοηθά να δοθεί βαρύτητα στους διάφορους παράγοντες που επηρεάζουν τις τάσεις κατανάλωσης ενέργειας, οι οποίες διαφοροποιούνται μεταξύ των τομέων τελικής χρήσης και του τομέα παραγωγής και μετατροπής. Όσον αφορά την πρωτογενή ενέργεια, η ανάλυση του ΚΚΕρ αξιολόγησε τη σχετική συνεισφορά της επίδρασης της οικονομικής δραστηριότητας 21, της επίδρασης της μετατροπής 22 και της επίδρασης της ενεργειακής έντασης 23 στη συνολική μείωση των τάσεων κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας κατά την περίοδο 2005-2015. Για τις τάσεις κατανάλωσης τελικής ενέργειας, έγινε διάκριση ανάμεσα σε επίδραση της δραστηριότητας, διαρθρωτική επίδραση 24, επίδραση της έντασης και επίδραση των καιρικών συνθηκών 25. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η επίδραση της δραστηριότητας επέφερε αύξηση 183,1 εκατ. ΤΙΠ στην κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας. Ωστόσο, η αύξηση αυτή αντισταθμίστηκε από τη σχεδόν διπλάσια μείωση (-339,8 εκατ. ΤΙΠ) που επήλθε από σημαντικές βελτιώσεις στην ενεργειακή ένταση (βλ. διάγραμμα 3). Από την άλλη πλευρά, η αύξηση της συνολικής απόδοσης του συστήματος μετατροπής στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ ήταν μικρή (-26,8 εκατ. ΤΙΠ). Από την εξέταση των πλέον πρόσφατων εξελίξεων το διάστημα 2014-2015, η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας αυξήθηκε για πρώτη φορά μετά από πέντε συνεχόμενα έτη μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας. Η αύξηση κατά 21,4 εκατ. ΤΙΠ της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας το διάστημα 2014-2015 αποδίδεται κατά κύριο λόγο σε ισχυρή επίδραση της δραστηριότητας (+33,6 εκατ. ΤΙΠ) η οποία αντισταθμίστηκε εν μέρει μόνο από τις βελτιώσεις στην απόδοση της μετατροπής (-10,8 εκατ. ΤΙΠ) και από τη χαμηλότερη ενεργειακή ένταση (- 1,4 εκατ. ΤΙΠ). 19 ΚΚΕρ, ό.π. 20 http://www.indicators.odyssee-mure.eu/decomposition.html 21 Αποτυπώνει τη μεταβολή της κατανάλωσης ενέργειας που οφείλεται σε μεταβολές της οικονομικής δραστηριότητας (π.χ., ΑΕΠ, ΑΠΑ). 22 Αναπαρίσταται από τον λόγο της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας προς την κατανάλωση τελικής ενέργειας και αποτυπώνει την απόδοση του συστήματος μετατροπής ενέργειας. 23 Αναπαρίσταται από τον λόγο της κατανάλωσης πρωτογενούς ή τελικής ενέργειας προς το ΑΕΠ. Αποτυπώνει τις μεταβολές στη συνολική ενεργειακή κατανάλωση που οφείλονται σε τεχνολογικές εξελίξεις, βελτιώσεις της απόδοσης, στην πολιτική και σε λοιπές επιδράσεις. 24 Αναπαρίσταται από το σχετικό μερίδιο οικονομικής δραστηριότητας των επιμέρους τομέων και αποτυπώνει τις μεταβολές της κατανάλωσης ενέργειας που οφείλονται στη μεταβολή της σχετικής σημασίας τομέων με διαφορετική ενεργειακή ένταση. 25 Αποτυπώνει μεταβολές της κατανάλωσης ενέργειας που οφείλονται σε μεταβολές των καιρικών συνθηκών και εφαρμόζεται σε τομείς όπου η θέρμανση είναι σημαντική για την τελική χρήση (π.χ., οικιστικός τομέας). 6

εκατ. ΤΙΠ εκατ. ΤΙΠ Διάγραμμα 3: Ανάλυση των προσδιοριστικών παραγόντων της μεταβολής της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (εκατ. ΤΙΠ) στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ για την περίοδο 2005-2015 με χρήση της αθροιστικής μεθόδου λογαριθμικού μέσου δείκτη του Divisia (Logarithmic Mean Divisia Index - LMDI) 2000 1800 +149.5-16.0 1600 1400-338.4 +33.6-10.8-1.4 1200 1000 800 1713 1508 1530 600 400 Πηγή: ΚΚΕρ Η μείωση της κατανάλωσης τελικής ενέργειας οφειλόταν κυρίως στις μειώσεις στον βιομηχανικό (-16 % το 2015 σε σύγκριση με το 2005) και τον οικιστικό τομέα (-11 %) και σε μικρότερο βαθμό στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στις μεταφορές (-3 %). Αντίθετα, η κατανάλωση ενέργειας αυξήθηκε στον τομέα των υπηρεσιών (+2 %). Διάγραμμα 4: Ανάλυση των προσδιοριστικών παραγόντων της μεταβολής της κατανάλωσης τελικής ενέργειας (εκατ. ΤΙΠ) στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ για την περίοδο 2005-2015 με χρήση της αθροιστικής μεθόδου λογαριθμικού μέσου δείκτη του Divisia (Logarithmic Mean Divisia Index - LMDI) 1200 1000 +94.2-24.2-30.6 +20.9 +13.2-159.7-1.0-10.2 800 600 1153 1033 1056 400 200 7

Πηγή: ΚΚΕρ Από την ανάλυση του ΚΚΕρ προκύπτει ότι, όπως και στην περίπτωση της πρωτογενούς ενέργειας, η μείωση της κατανάλωσης τελικής ενέργειας την περίοδο 2005-2015 οφειλόταν στις βελτιώσεις στην ένταση τελικής ενέργειας (-169,9 εκατ. ΤΙΠ) που αντισταθμίζουν την αύξηση στην κατανάλωση ενέργειας λόγω της μεγέθυνσης της οικονομίας (+115,1 εκατ. ΤΙΠ). Η μείωση της κατανάλωσης τελικής ενέργειας κατά -25,2 εκατ. ΤΙΠ αποδόθηκε σε διαρθρωτικές μεταστροφές προς ενεργειακά αποδοτικότερους τομείς, ενώ οι θερμότεροι χειμώνες είχαν ως συνέπεια μείωση της κατανάλωσης ενέργειας κατά -17,4 εκατ. ΤΙΠ. Τούτο οδήγησε σε μείωση της κατανάλωσης τελικής ενέργειας από 1153 σε 1056 εκατ. ΤΙΠ 26 σε ολόκληρη την ΕΕ την περίοδο 2005-2015 (βλ. διάγραμμα 4). Την περίοδο 2014-2015, καταγράφηκε σε ολόκληρη την ΕΕ μικρή αύξηση +23 εκατ. ΤΙΠ της συνολικής κατανάλωσης τελικής ενέργειας. Σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα, οι βελτιώσεις της έντασης (-10,2 εκατ. ΤΙΠ) και μια μικρή διαρθρωτική μεταστροφή (-1,0 εκατ. ΤΙΠ) δεν ήταν αρκετές για να αντισταθμίσουν την αύξηση λόγω της οικονομικής μεγέθυνσης (επίδραση της δραστηριότητας: +20,9 εκατ. ΤΙΠ) και των ψυχρότερων καιρικών συνθηκών 27 (+13,2 εκατ. ΤΙΠ). Όσον αφορά τις εξελίξεις σε επίπεδο κράτους μέλους την περίοδο 2005-2015, η ανάλυση του ΚΚΕρ δείχνει ότι, με εξαίρεση την Ελλάδα, την Ιταλία και την Πορτογαλία, η οικονομική δραστηριότητα οδήγησε σε αύξηση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας. Η επίδραση της μετατροπής είχε περισσότερο διαφοροποιημένο αντίκτυπο στα κράτη μέλη, με 10 χώρες να καταγράφουν μείωση της επίδρασης της μετατροπής, η οποία οδήγησε σε αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας (Βουλγαρία, Γαλλία, Εσθονία, Ιρλανδία, Ισπανία, Κάτω Χώρες, Κύπρος, Λετονία, Πορτογαλία και Τσεχική Δημοκρατία). Όσον αφορά την ένταση πρωτογενούς ενέργειας, οι περισσότερες χώρες πέτυχαν σημαντικές βελτιώσεις και μόνο στη Μάλτα αυξήθηκε η κατανάλωση ενέργειας λόγω της υψηλότερης ενεργειακής έντασης της οικονομίας. Η διαρθρωτική μεταστροφή προς λιγότερο ενεργοβόρους τομείς, που λαμβάνεται υπόψη για τον εμπορικό τομέα 28, συνέβαλε σε χαμηλότερη κατανάλωση τελικής ενέργειας σε όλες τις χώρες εκτός της Αυστρίας, της Βουλγαρίας, της Λετονίας, της Λιθουανίας, της Πολωνίας, της Σλοβακίας και της Τσεχικής Δημοκρατίας. Από την άλλη πλευρά, η Ιρλανδία, η Κύπρος και το Ηνωμένο Βασίλειο ήταν οι μόνες χώρες στις οποίες καταγράφηκε αύξηση της κατανάλωσης τελικής ενέργειας λόγω καιρικών παραγόντων (οι οποίοι λαμβάνονται υπόψη από το ΚΚΕρ μόνο για τον οικιστικό τομέα). Σε όλες τις άλλες χώρες, οι θερμότεροι χειμώνες συνέβαλαν σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Η ανάλυση της Odyssee-Mure παρουσιάζει παρόμοιες τάσεις για την περίοδο 2005-2015. Επιβεβαιώνει ότι η εξοικονόμηση ενέργειας συνέβαλε σημαντικά στην αντιστάθμιση της αύξησης της κατανάλωσης που οφειλόταν στην επίδραση της δραστηριότητας, στα δημογραφικά στοιχεία και στον τρόπο ζωής κατά τη συγκεκριμένη περίοδο. Πάντως, η σημασία και το μέγεθος διαφόρων παραγόντων δεν είναι τα ίδια λόγω διαφορών στη μεθοδολογία και στα δεδομένα υπολογισμού που χρησιμοποιήθηκαν. Η χαμηλότερη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας οφειλόταν κυρίως στη μείωση της κατανάλωσης τελικής ενέργειας (-109 εκατ. ΤΙΠ), 26 Η διαφορά ανάμεσα στα στοιχεία της ανάλυσης προσδιοριστικών παραγόντων του ΚΚΕρ και τα επίσημα στοιχεία της που αναφέρονται στην έκθεση οφείλεται στις διαφορετικές πηγές δεδομένων που χρησιμοποιήθηκαν για τις μεταφορές (Odyssee) και τη διαφορετική ημερομηνία εξαγωγής των δεδομένων (Ιανουάριος 2017). 27 Το 2015, οι βαθμοημέρες θέρμανσης ανήλθαν σε 2 904 έναντι 2 809 το 2014 και κατά μέσο όρο σε 3 133 την περίοδο αναφοράς 1990-2015 (πηγή:, ΚΚΕρ) 28 Ο εμπορικός τομέας συνδυάζει βιομηχανία, υπηρεσίες και γεωργία. 8

όμως αρκετά σημαντικά ήταν επίσης ο ρόλος των βελτιώσεων που επήλθαν στην απόδοση και οι αλλαγές στο μείγμα καυσίμων για ηλεκτροπαραγωγή (-61 εκατ. ΤΙΠ). Όσον αφορά την κατανάλωση τελικής ενέργειας, η επίδραση της δραστηριότητας οδήγησε σε αύξηση 39 εκατ. ΤΙΠ, ενώ τα δημογραφικά στοιχεία και ο τρόπος ζωής αντιπροσώπευαν άλλα 26 εκατ. ΤΙΠ και 25 εκατ. ΤΙΠ κατανάλωσης τελικής ενέργειας αντίστοιχα. Οι αυξήσεις αυτές αντισταθμίστηκαν από πολύ υψηλότερη εξοικονόμηση ενέργειας την περίοδο 2005-2015 (-161 εκατ. ΤΙΠ), ενώ η διαρθρωτική αλλαγή και οι καιρικές συνθήκες οδήγησαν σε περαιτέρω μείωση 10 εκατ. ΤΙΠ και 18 εκατ. ΤΙΠ αντίστοιχα. 4.1. Βιομηχανικός τομέας Η κατανάλωση τελικής ενέργειας της βιομηχανίας στην ΕΕ μειώθηκε σε απόλυτους όρους από 328 εκατ. ΤΙΠ το 2005 σε 275 εκατ. ΤΙΠ το 2015 (-16 %). Παρ' όλα αυτά, η κατανάλωση ενέργειας αυξήθηκε στη βιομηχανία κατά τη συγκεκριμένη περίοδο στην Αυστρία (+4 %), το Βέλγιο (+2 %), τη Γερμανία (+3 %), τη Λετονία (+13 %), τη Μάλτα (+10 %) και την Ουγγαρία (+25 %). Σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, η κατανάλωση τελικής ενέργειας στη βιομηχανία αυξήθηκε ελαφρώς (κατά ένα εκατ. ΤΙΠ, ήτοι 0,3 %) το 2015, με 13 κράτη μέλη να καταγράφουν μείωση. Στις χώρες με τις μεγαλύτερες αυξήσεις συγκαταλέγονται η Ιρλανδία (+8 %), η Ουγγαρία (7 %) και η Γαλλία (5 %). Από την ανάλυση προσδιοριστικών παραγόντων του ΚΚΕρ προκύπτει συνολική θετική επίδραση της δραστηριότητας, που αύξησε την κατανάλωση τελικής ενέργειας της βιομηχανίας στην ΕΕ την περίοδο 2005-2015 (παρά την απότομη πτώση της ζήτησης ενέργειας λόγω της χαμηλής οικονομικής δραστηριότητας που παρατηρήθηκε την περίοδο 2008-2009). Πάντως, οι βελτιώσεις της ενεργειακής έντασης αντιστάθμισαν με το παραπάνω την επίδραση της δραστηριότητας και μείωσαν σημαντικά την κατανάλωση ενέργειας στη βιομηχανία. Η μεταστροφή προς λιγότερο ενεργοβόρους τομείς συνέβαλε επίσης στην εν λόγω μείωση, αλλά διαδραμάτισε μικρότερο ρόλο για την ΕΕ γενικά. Αντίθετα, η ανάλυση της Odyssee-Mure δείχνει ότι η επίδραση της δραστηριότητας ήταν αρνητική οδηγώντας σε μείωση της κατανάλωσης ενέργειας στη βιομηχανία της ΕΕ κατά 6 εκατ. ΤΙΠ την περίοδο 2005-2015. Η εξοικονόμηση ενέργειας συνέχισε να είναι ο κυρίαρχος παράγοντας στον οποίον αποδίδεται η συνολική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας (-42 εκατ. ΤΙΠ), συνοδευόμενη από τη διαρθρωτική μεταστροφή που συνέβαλε σε μείωση 8 εκατ. ΤΙΠ. Μόνο οι «άλλες» επιδράσεις, οι οποίες είναι κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα μη αποδοτικών εργασιών στη βιομηχανία, ήταν θετικές και αύξησαν την κατανάλωση κατά 2 εκατ. ΤΙΠ. Όσον αφορά την ενεργειακή ένταση 29, σχεδόν όλα τα κράτη μέλη κατόρθωσαν να βελτιώσουν την απόδοση της βιομηχανίας τους κατά την περίοδο 2005-2015, με αποτέλεσμα η συνολική μείωση της ενεργειακής έντασης στην ΕΕ να αγγίξει το 19 %. Μόνο η Ελλάδα (+26 %), η Ουγγαρία (+19 %), η Λετονία (+14 %) και η Κύπρος (+11 %) αύξησαν την κατανάλωση τελικής ενέργειας του βιομηχανικού τους τομέα ανά ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ). Από την άλλη πλευρά, οι μεγαλύτερες βελτιώσεις καταγράφηκαν στην Ιρλανδία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία, όπου η ενεργειακή ένταση της βιομηχανίας μειώθηκε στο μισό. Όσον αφορά τις εξελίξεις σε σύγκριση με το 2014, μόνο η Γαλλία και η Σουηδία κατέγραψαν αύξηση της ενεργειακής έντασης της βιομηχανίας το 2015, ενώ όλα τα άλλα κράτη μέλη συνέχισαν να βελτιώνονται. 29 Κατανάλωση ενέργειας σε σχέση με την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία (ΑΠΑ). 9

4.2. Οικιστικός τομέας Η κατανάλωση τελικής ενέργειας του οικιστικού τομέα μειώθηκε κατά 11 %, από 309 εκατ. ΤΙΠ το 2005 σε 275 εκατ. ΤΙΠ το 2015. Οι βελτιώσεις της απόδοσης (-67 εκατ. ΤΙΠ) συνέβαλαν σημαντικά σε αυτό και ήταν αποτέλεσμα της αυξημένης ενεργειακής απόδοσης των συσκευών και της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης του κτιριακού δυναμικού μετά τη σταδιακή εφαρμογή της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων 30 και των ελάχιστων προτύπων για τον οικολογικό σχεδιασμό 31. Πάντως, οι θερμότεροι χειμώνες μείωσαν επίσης τις ανάγκες θέρμανσης κατά την εν λόγω περίοδο και αντιστάθμισαν εν μέρει τη θετική επίδραση της δραστηριότητας, που οφειλόταν στην αύξηση της προς θέρμανση επιφάνειας δαπέδου και του ακαθάριστου διαθέσιμου εισοδήματος. Από το 2014 έως το 2015, 21 κράτη μέλη ανέφεραν αύξηση της κατανάλωσης τελικής ενέργειας του οικιστικού τομέα. Το 2014 ήταν έτος με ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες που είχαν ως συνέπεια τη μείωση της ζήτησης για θέρμανση. Έτσι, δεν αποτέλεσε έκπληξη η αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση το 2015, κατά το οποίο επικράτησαν χαμηλότερες θερμοκρασίες. Από την ανάλυση της Odyssee-Mure προκύπτει, πάντως, ότι, ενώ οι καιρικές συνθήκες 32 ήταν υπεύθυνες για την αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 5 εκατ. ΤΙΠ, η αύξηση του αριθμού και του μέσου μεγέθους των κατοικιών, καθώς και η αύξηση του αριθμού των συσκευών, πρόσθεσαν άλλα 4 εκατ. ΤΙΠ. Η αύξηση αυτή αντισταθμίστηκε από εξοικονόμηση ενέργειας (-8 εκατ. ΤΙΠ) το 2015, όμως άλλες επιδράσεις (κυρίως δε αλλαγές συμπεριφοράς, π.χ. στροφή προς μεγαλύτερες συσκευές και καλύτερα επίπεδα άνεσης) αύξησαν την κατανάλωση τελικής ενέργειας κατά επιπλέον 10 εκατ. ΤΙΠ. Η ένταση του οικιστικού τομέα ως προς την κατανάλωση ενέργειας ανά πληθυσμό μειώθηκε στην ΕΕ κατά περίπου 9 % την περίοδο 2005-2015 (και κατά 1 % το 2015 σε σύγκριση με το 2014). Η κατάσταση παρουσίαζε, πάντως, σημαντικές διακυμάνσεις μεταξύ των κρατών μελών: σε 11 χώρες η απόδοση επιδεινώθηκε, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να καταγράφονται στη Βουλγαρία (+19 %), τη Λιθουανία (+10 %) και τη Ρουμανία (+6 %), γεγονός που αποτύπωσε την κάλυψη της οικονομικής υστέρησης στις εν λόγω χώρες. Αντίθετα, το Ηνωμένο Βασίλειο (- 25 %), το Βέλγιο και η Ιρλανδία (-23 %) ήταν οι χώρες με την καλύτερη απόδοση. 4.3. Τομέας υπηρεσιών Ο τομέας των υπηρεσιών ήταν ο μοναδικός τομέας στον οποίον καταγράφηκε έστω και μικρή αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας από το 2005 ως το 2015 (+3,1 εκατ. ΤΙΠ, 2 %). Σύμφωνα με την ανάλυση προσδιοριστικών παραγόντων του ΚΚΕρ, αυτό οφειλόταν κυρίως σε αύξηση της ΑΠΑ στις υπηρεσίες, που οδήγησε σε αύξηση +20,4 εκατ. ΤΙΠ της κατανάλωσης ενέργειας. Η εν λόγω επίδραση της δραστηριότητας αντισταθμίστηκε κατά κύριο λόγο από τις βελτιώσεις της ενεργειακής έντασης. Η ανάλυση της Odyssee-Mure παρέχει λεπτομερέστερη ανάλυση για τον τομέα των υπηρεσιών. Παρότι η θετική επίδραση της δραστηριότητας ήταν παρόμοιας κλίμακας (+20 εκατ. ΤΙΠ), αποδυναμώθηκε από την επίδραση των θερμότερων καιρικών συνθηκών (-5 εκατ. ΤΙΠ), την εξοικονόμηση ενέργειας (-6 εκατ. ΤΙΠ), τη βελτίωση της παραγωγικότητας (-3 εκατ. ΤΙΠ) και άλλες επιδράσεις (-3 εκατ. ΤΙΠ). Σε σύγκριση με το 2014, η κατανάλωση ενέργειας στον τομέα 30 Οδηγία 2010/31/ΕΕ 31 Για όλους τους τομείς γενικά, στην περίπτωση του σεναρίου διατήρησης της υφιστάμενης κατάστασης, με μέτρα έως την 1η Ιανουαρίου 2016, τα μέτρα για τον οικολογικό σχεδιασμό και την ενεργειακή επισήμανση αναμένεται να αποφέρουν 165 εκατ. ΤΙΠ σε εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας το 2020 (βλ. Ευρωπαϊκή Επιτροπή (2016), Ecodesign Impact Accounting. Status Report 2016). 32 Η ανάλυση της Odyssee-Mure εκτιμά επίσης τον αντίκτυπο των βαθμοημερών ψύξης που διαδραματίζουν ολοένα σημαντικότερο ρόλο, ιδίως δε όσον αφορά τις ανάγκες σε ηλεκτρική ενέργεια κατά τη θερινή περίοδο στις νότιες χώρες. 10

των υπηρεσιών αυξήθηκε κατά 3,6 % το 2015, λόγω της θετικής επίδρασης της δραστηριότητας, του κλίματος και της παραγωγικότητας. Η ένταση τελικής ενέργειας στις υπηρεσίες βελτιώθηκε κατά 10 % την περίοδο 2005-2015. Οι μεγαλύτερες βελτιώσεις καταγράφηκαν στην Αυστρία, την Ιρλανδία, την Ουγγαρία, τη Σλοβακία και τη Σουηδία. Σε σύγκριση με το 2014, η ενεργειακή ένταση αυξήθηκε κατά 2 % το 2015 για την ΕΕ, γεγονός που μπορεί να σχετίζεται επίσης με τον μεγαλύτερο αριθμό βαθμοημερών θέρμανσης, καθώς η θέρμανση χώρων αντιπροσωπεύει σχεδόν το ήμισυ της κατανάλωσης ενέργειας στον τομέα των υπηρεσιών. 4.4. Τομέας μεταφορών Η κατανάλωση τελικής ενέργειας της ΕΕ στις μεταφορές 33 μειώθηκε κατά 3 %, από 369 εκατ. ΤΙΠ το 2005 σε 359 εκατ. ΤΙΠ το 2015. Το 2015, 15 κράτη μέλη αύξησαν την ενεργειακή τους κατανάλωση σε αυτόν τον τομέα σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2005 34. Η κατανάλωση αυξήθηκε σημαντικά (περισσότερο από 20 % από το 2005) στη Λιθουανία, τη Μάλτα, την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Σλοβενία. Αντίθετα, μειώθηκε κατά 20 % στην Ελλάδα και κατά 16 % στην Ισπανία. Η κατανάλωση τελικής ενέργειας της ΕΕ στις μεταφορές αυξήθηκε κατά σχεδόν 2 % μεταξύ 2014 και 2015, με όλα τα κράτη μέλη, εκτός τεσσάρων 35, να αναφέρουν αύξηση. Τούτο μεγεθύνει την τάση των προηγούμενων ετών, καθώς το 2014 παρατηρήθηκε ανοδική τάση σε 20 και το 2013 σε 11 κράτη μέλη. Στις χώρες με τη μεγαλύτερη αύξηση συγκαταλέγονται η Βουλγαρία (10 %), η Ουγγαρία (8 %), η Λιθουανία και η Πολωνία (5 %). Η αύξηση αυτή αποδόθηκε κατά κύριο λόγο στην ανάπτυξη της δραστηριότητας των οδικών μεταφορών το 2015, τόσο των επιβατικών (κατά 2,2 % σε επιβατοχιλιόμετρα) όσο και των εμπορευματικών μεταφορών (κατά 2,8 % σε τονοχιλιόμετρα), στην περαιτέρω μείωση των τιμών των προϊόντων πετρελαίου καθώς και στην ανάπτυξη των αερομεταφορών. Η σημασία της επίδρασης της δραστηριότητας στην αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας είναι επίσης ορατή στην ανάλυση της Odyssee-Mure: ο συγκεκριμένος παράγοντας 36 συνέβαλε σε αύξηση 9 εκατ. ΤΙΠ το 2015, ενώ η εξοικονόμηση ενέργειας μείωσε την κατανάλωση κατά 2 εκατ. ΤΙΠ και ο αντίκτυπος της αλλαγής στους τρόπους μεταφοράς ήταν οριακός. 4.5. Τομέας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας Ο λόγος εκροών/εισροών της θερμικής ηλεκτροπαραγωγής 37 βελτιώθηκε ελαφρώς σε ολόκληρη την ΕΕ μετά το 2005 (+1,4 %). Το 2015, αυξήθηκε σε 18 κράτη μέλη σε σύγκριση με το 2005 και σε 20 κράτη μέλη σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε ποικίλους λόγους όπως, μεταξύ άλλων, στη μετάβαση σε αποδοτικότερα καύσιμα. Σύμφωνα με την ανάλυση της Odyssee-Mure, η μείωση της κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας την τελευταία δεκαετία οφειλόταν ουσιαστικά σε αλλαγή στο μείγμα καυσίμων και 33 Συμπεριλαμβάνεται η μεταφορά μέσω σωληναγωγών, αντίθετα με την υιοθετηθείσα προσέγγιση στο COM(2015) 574 final, καθώς οι στόχοι ενεργειακής απόδοσης για το 2020 δεν εξαιρούν τη μεταφορά μέσω σωληναγωγών. 34 Η σύγκριση μεταξύ των κρατών μελών πρέπει να γίνεται με προσοχή, διότι η κατανάλωση τελικής ενέργειας βασίζεται στις πωλήσεις καυσίμων και όχι στα καύσιμα που χρησιμοποιούνται στην επικράτεια μιας χώρας. Ως εκ τούτου, σημαντικοί είναι εν προκειμένω και άλλοι παράγοντες πέραν της ενεργειακής απόδοσης, π.χ. ο βαθμός στον οποίο ένα συγκεκριμένο κράτος μέλος είναι «χώρα διαμετακόμισης» για τις οδικές μεταφορές ή κόμβος για τις αερομεταφορές. 35 Γερμανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο και Σλοβενία. 36 Η επίδραση της δραστηριότητας καταγράφει αλλαγές στην κίνηση επιβατών και, μεταξύ άλλων, στις αερομεταφορές και στην κίνηση εμπορευμάτων. 37 Ο εν λόγω δείκτης υπολογίζει τον λόγο μετατροπής εξόδου της θερμικής ηλεκτροπαραγωγής προς τα καύσιμα που χρησιμοποιούνται. 11

στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής και σε μικρότερο βαθμό σε βελτιώσεις της απόδοσης κατά την παραγωγή 38. Ο βασικός λόγος στον οποίον αποδίδεται ο θετικός αντίκτυπος αυτής της διαρθρωτικής μεταβολής είναι η συνεχής αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που αντικαθιστούν τη θερμική ηλεκτροπαραγωγή. Πάντως, η αλλαγή που παρατηρήθηκε το 2015 σε σύγκριση με το 2014 μπορεί να αποδοθεί σε αύξηση της απόδοσης των μονάδων θερμικής ηλεκτροπαραγωγής και όχι σε γενική αλλαγή του ενεργειακού μείγματος. Η παραγωγή θερμότητας από μονάδες συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας (ΣΕΘ) αυξήθηκε σε 13 κράτη μέλη το 2015 σε σύγκριση με το 2014, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να καταγράφονται στη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία και την Κύπρο 39. Για ορισμένα κράτη μέλη αυτό οφείλεται ενδεχομένως στον ψυχρότερο χειμώνα του 2015. Η παραγωγή θερμότητας από μονάδες συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας μειώθηκε, πάντως, γενικά στην ΕΕ κατά περισσότερο από 10 % την περίοδο 2005-2015. 4.6. Κατάσταση μεταφοράς της ΟΕΑ και των εθνικών σχεδίων δράσης για την ενεργειακή απόδοση που αφορούν την περίοδο 2017-2020 Η ΟΕΑ έχει πλέον μεταφερθεί πλήρως στο εθνικό δίκαιο όλων των κρατών μελών, αν και σημειώνονται ακόμη καθυστερήσεις στην εφαρμογή ορισμένων μέτρων ή τα μέτρα υποβάλλονται σε ελέγχους προκειμένου να διασφαλιστεί η συμμόρφωσή τους. Η Επιτροπή περάτωσε συνεπώς όλες τις διαδικασίες επί παραβάσει που είχαν κινηθεί για ελλιπή ή μερική κοινοποίηση. Η Επιτροπή παρακολουθεί επί του παρόντος την εφαρμογή της ΟΕΑ. Το 2017, ξεκίνησε διάλογο με τα κράτη μέλη προκειμένου να διασφαλίσει ότι το σύνολο των υποχρεώσεων και των απαιτήσεων της ΟΕΑ αποτυπώνεται ορθά στην εθνική νομοθεσία και πολιτική. Ελέγχει επίσης εάν τα κράτη μέλη εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους περί υποβολής εκθέσεων κατά τα προβλεπόμενα στην οδηγία. Τα κράτη μέλη όφειλαν να γνωστοποιήσουν στην Επιτροπή μέχρι τις 30 Απριλίου 2017 την ετήσια έκθεσή τους, τα νέα ΕΣΔΕΑ και την αναθεωρημένη μακροπρόθεσμη στρατηγική για την ανακαίνιση των κτιρίων. Την 31η Οκτωβρίου 2017, 10 κράτη μέλη δεν είχαν υποβάλει ακόμη τουλάχιστον μία από τις προαναφερθείσες εκθέσεις 40. Δυνάμει του άρθρου 7, τα κράτη μέλη υπέβαλαν στοιχεία για την εξοικονόμηση που επέτυχαν το 2015, η οποία ανήλθε για ολόκληρη την ΕΕ αθροιστικά σε 28,5 εκατ. ΤΙΠ. Πρόκειται για 15 % περισσότερο συνολικά σε σύγκριση με την εκτιμώμενη ποσότητα εξοικονόμησης για το 2015, υπό την προϋπόθεση ότι θα επιτευχθεί γραμμική παράδοση των απαιτήσεων περί εξοικονόμησης μέχρι το τέλος του 2020. Σε 15 κράτη μέλη εφαρμόστηκαν καθεστώτα επιβολής της υποχρέωσης ενεργειακής απόδοσης, τα οποία είναι υπεύθυνα για το υψηλότερο μερίδιο εξοικονόμησης ενέργειας (35 %). Αν και τα περισσότερα μέτρα πολιτικής στοχεύουν τον κτιριακό τομέα, στόχο αποτελούν και άλλοι τομείς τελικής χρήσης (π.χ., μεταφορές, βιομηχανία). Σε επίπεδο κράτους μέλους, η πρόοδος προς την εκτιμώμενη εξοικονόμηση για το 2015 παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις (βλ. πίνακα 3): 38 Η κατανάλωση ενέργειας του τομέα της ηλεκτροπαραγωγής μειώθηκε από 378 εκατ. ΤΙΠ το 2005 σε 317 εκατ. ΤΙΠ το 2015 και η αλλαγή που επήλθε στο ενεργειακό μείγμα αντιστοιχούσε σε μείωση 54 εκατ. ΤΙΠ. 39 Στοιχεία συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας που υποβλήθηκαν βάσει του άρθρου 24 παράγραφος 6 της ΟΕΑ στην : http://ec.europa.eu/eurostat/web/energy/data. Λόγω ορισμένων ελλείψεων στα δεδομένα, δεν είναι δυνατό να γίνει ανάλυση των εξελίξεων σε όλα τα κράτη μέλη. 40 Οι εκθέσεις που κοινοποιήθηκαν από τα κράτη μέλη δημοσιεύθηκαν στη διεύθυνση https://ec.europa.eu/energy/en/topics/energy-efficiency/energy-efficiency-directive/national-energy-efficiencyaction-plans 12

15 κράτη μέλη επέτυχαν μεγαλύτερη εξοικονόμηση σε σύγκριση με την ετήσια απαιτούμενη ποσότητα (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Γερμανία, Δανία, Εσθονία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ιρλανδία, Κάτω Χώρες, Μάλτα, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σουηδία και Φινλανδία) 5 κράτη μέλη (Ισπανία, Ιταλία, Λιθουανία, Ουγγαρία και Πολωνία) πλησίασαν πολύ κοντά στην επίτευξη της απαιτούμενης ποσότητας 8 κράτη μέλη απείχαν πολύ από την επίτευξη της απαιτούμενης ποσότητας (Βουλγαρία, Ελλάδα, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία και Τσεχική Δημοκρατία). Παρότι η ΕΕ ως σύνολο βρίσκεται γενικά στον σωστό δρόμο για την επίτευξη της απαιτούμενης σωρευτικής εξοικονόμησης ενέργειας μέχρι το 2020, απαιτούνται μεγαλύτερες προσπάθειες τα επόμενα χρόνια από τα κράτη μέλη που ανέφεραν ποσότητες εξοικονόμησης κάτω από τα απαιτούμενα επίπεδα για το 2015. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Τα τελευταία δεδομένα δείχνουν ότι οι καιρικοί παράγοντες και η οικονομική μεγέθυνση έχουν ενδεχομένως αντιστρέψει την πτωτική τάση της κατανάλωσης ενέργειας. Παρά τις παρελθούσες σημαντικές μειώσεις που συνέβαλαν ώστε η κατανάλωση ενέργειας να προσεγγίσει περισσότερο τους στόχους για το 2020, οι αυξήσεις το 2015 και πιθανώς και το 2016 δείχνουν ότι η επίτευξη των στόχων είναι πιθανό να απαιτήσει πρόσθετες προσπάθειες. Αν και οι χειμώνες του 2015 και του 2016 ήταν ψυχρότεροι σε σύγκριση με το 2014, γεγονός που αύξησε τη ζήτηση για θέρμανση χώρων, ήταν και πάλι ηπιότεροι σε σχέση με τις μέσες κλιματικές συνθήκες. Η οικονομική μεγέθυνση έχει ακόμη θετικό αντίκτυπο στη ζήτηση ενέργειας και παρότι οι προσπάθειες ενεργειακής απόδοσης αντισταθμίζουν σε μεγάλο βαθμό την επίδραση της δραστηριότητας, είναι πιθανό να απαιτηθούν περισσότερες προσπάθειες, για την αποτροπή περαιτέρω αυξήσεων της κατανάλωσης ενέργειας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η οικονομική μεγέθυνση δεν συνοδευόταν αναγκαστικά από υψηλότερη ζήτηση ενέργειας, και διάφορες χώρες με υψηλότερη μεγέθυνση ΑΕΠ κατά την περίοδο 2005-2015 κατόρθωσαν να διατηρήσουν υπό έλεγχο την ενέργεια που κατανάλωναν. Είχαν μάλιστα καλύτερες επιδόσεις στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης από ό,τι χώρες με χαμηλότερη μεγέθυνση ΑΕΠ. Σε αυτές περιλαμβάνονται η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, η Ρουμανία και η Σλοβακία (κράτη μέλη με μεγέθυνση ΑΕΠ άνω του 20 % και κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας χαμηλότερη κατά περισσότερο από 10 % την περίοδο 2005-2015). Τα πορίσματα αυτά υποστηρίζονται από διαδοχικές μελέτες οι οποίες καταδεικνύουν ότι από οικονομική άποψη συμφέρει η εφαρμογή μέτρων ενεργειακής απόδοσης. Η μελέτη The Macroeconomic and Other Benefits of Energy Efficiency 41 (Τα μακροοικονομικά και λοιπά οφέλη της ενεργειακής απόδοσης) δείχνει ότι τα υψηλότερα επίπεδα απόδοσης συσχετίζονται με μακροοικονομικές επιπτώσεις οι οποίες είναι θετικές τόσο για το ΑΕΠ όσο και για την απασχόληση. Επιπλέον, η ενεργειακή απόδοση συμβάλλει στη μείωση των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων που ενισχύει το εμπορικό ισοζύγιο της ΕΕ, και επίσης βελτιώνει την ενεργειακή ασφάλεια των κρατών μελών που εκτίθενται σε πηγή προμήθειας αερίου με υψηλό βαθμό συγκέντρωσης. Ο δεσμευτικός στόχος 30 % για την ενεργειακή απόδοση που προτείνει η Επιτροπή θα βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια μειώνοντας τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων κατά 12 % το 2030, το οποίο αντιστοιχεί σε εξοικονόμηση εισαγωγών αξίας 70 δισ. EUR. 41 https://ec.europa.eu/energy/sites/ener/files/documents/final_report_v4_final.pdf 13

Οι δύο διαφορετικές μεθοδολογίες ανάλυσης προσδιοριστικών παραγόντων που αναφέρονται αναλυτικά στην παρούσα έκθεση επιβεβαιώνουν ότι η ενεργειακή απόδοση ήταν καθοριστικός παράγοντας για τη βελτίωση των ενεργειακών εντάσεων σε όλους τους τομείς. Σε μεγάλο βαθμό αντιστάθμισαν ή και υπερέβησαν την αύξηση της ζήτησης ενέργειας που οφειλόταν στην οικονομική δραστηριότητα, σε υψηλότερα πρότυπα άνεσης ως προς τη θέρμανση και την ψύξη, καθώς και σε αλλαγές συμπεριφοράς και τρόπου ζωής. Η ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και των υπηρεσιών της ΕΕ έχει βελτιωθεί χάρη στη μείωση της ενεργειακής έντασης σε όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ. Η αξία που μπορεί να έχει η ενεργειακή απόδοση για τη βιομηχανία υπερβαίνει μάλιστα τους μειωμένους λογαριασμούς ενέργειας και περιλαμβάνει ευρύτερα μακροπρόθεσμα οφέλη 42. Προκειμένου να επιταχυνθούν οι προσπάθειες, είναι σημαντικό να εφαρμοστούν αποτελεσματικά οι πολιτικές και τα μέτρα που προτείνονται στα ΕΣΔΕΑ του 2017. Το άρθρο 7 είναι βασικό μέτρο εξοικονόμησης ενέργειας της ΟΕΑ και συμβάλλει στην επίτευξη του στόχου ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ. Από τα στοιχεία που υποβλήθηκαν για την εξοικονόμηση το 2015 (28,5 εκατ. ΤΙΠ αθροιστικά) προκύπτει ότι η εφαρμογή του άρθρου 7 παρουσιάζει ικανοποιητική πρόοδο σε ολόκληρη την ΕΕ. Η πρόοδος αυτή, πάντως, παρουσιάζει διακυμάνσεις σε εθνικό επίπεδο. Ορισμένες χώρες έχουν θεσπίσει φιλόδοξα μέτρα ενεργειακής απόδοσης τα οποία αποδίδουν σημαντική εξοικονόμηση κατά τα πρώτα λίγα χρόνια της περιόδου υποχρέωσης, ενώ αρκετά κράτη μέλη θα χρειαστεί να εντείνουν τις προσπάθειές τους προκειμένου να μπορέσουν να εκπληρώσουν τις απαιτήσεις περί εξοικονόμησης που τα βαρύνουν έως το τέλος του 2020. Οι ενωσιακές και εθνικές πολιτικές θα πρέπει να αξιοποιήσουν τις μεγάλες οικονομικά συμφέρουσες δυνατότητες για εξοικονόμηση ενέργειας που παρουσιάζει το κτιριακό δυναμικό και να επιταχύνουν την ψηφιοποίηση του τομέα της ενέργειας. Η αξία της αγοράς ανακαίνισης κτιρίων αναμένεται να ανέλθει το 2030 σε 80-120 δισ. EUR σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. Με γνώμονα την προσέλκυση πρόσθετων ιδιωτικών χρηματοδοτήσεων για την ενεργειακή απόδοση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η πρωτοβουλία Έξυπνη χρηματοδότηση για έξυπνα κτίρια 43 προτείνει συγκεκριμένα μέτρα για i) την αποτελεσματικότερη αξιοποίηση δημόσιων κονδυλίων, ii) την ομαδοποίηση έργων και τη στήριξη της ανάπτυξής τους, και iii) την αλλαγή της αντίληψης που έχουν οι χρηματοδότες και οι επενδυτές για τους κινδύνους. Τα μέτρα ενεργειακής απόδοσης για τα κτίρια θα μπορούσαν επίσης να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση της ενεργειακής φτώχειας. Έχει εκτιμηθεί ότι δυνητικά θα μπορούσαν να διασωθούν από την ενεργειακή φτώχεια 1,5-8 εκατ. νοικοκυριά ανάλογα με τα ειδικά μέτρα που θα λάβουν τα κράτη μέλη. Στα περισσότερα κράτη μέλη απαιτούνται επιπλέον πρόσθετες βελτιώσεις στον τομέα των μεταφορών. Με βάση τα ανωτέρω, κρίνεται καίριας σημασίας η αναθεώρηση της νομοθεσίας για τις εκπομπές CO 2 από ελαφρά οχήματα μετά το 2020, από κοινού με την εφαρμογή βελτιωμένου συστήματος παρακολούθησης, καθώς η μείωση των εκπομπών CO 2 και της κατανάλωσης ενέργειας στις μεταφορές συνδέεται στενά με την απόδοση των καυσίμων. Θα χρειαστούν επίσης πρόσθετα μέτρα για την προώθηση της αποδοτικότερης χρήσης των μεταφορών, όπως η αναθεώρηση της οδηγίας για τις συνδυασμένες μεταφορές, στροφή προς τρόπους μαζικής μεταφοράς, και μετάβαση σε οχήματα μηδενικών και χαμηλών εκπομπών, που κινούνται συγκεκριμένα με ηλεκτρική ενέργεια. 42 Τέτοια είναι, μεταξύ άλλων, η βελτίωση της άνεσης των εργαζομένων, της ποιότητας των προϊόντων, της συνολικής ευελιξίας και παραγωγικότητας, καθώς και η μείωση του κόστους συντήρησης, του κινδύνου, του χρόνου παραγωγής και των αποβλήτων. (βλ. ΔΟΕ (2017), Energy Efficiency 2017 (Ενεργειακή απόδοση 2017)) 43 COM(2016) 860 final 14

Ακόμη, ο προτεινόμενος κανονισμός για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης 44 θα πρέπει να βελτιώσει τον συντονισμό των προσπαθειών στον τομέα της ενεργειακής απόδοσης και να τις εντάξει στο ευρύτερο πλαίσιο άλλων στόχων της ενεργειακής πολιτικής. Θα βοηθήσει την Επιτροπή και τα κράτη μέλη να καθορίσουν τη συνεισφορά τους και να λάβουν τα κατάλληλα διορθωτικά μέτρα, όταν απαιτηθεί. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την πρόοδο των κρατών μελών προς τους ενδεικτικούς εθνικούς στόχους ενεργειακής απόδοσης για το 2020 και την εφαρμογή της ΟΕΑ. Η Επιτροπή καλεί επίσης το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να εκφράσουν τις απόψεις τους σχετικά με την παρούσα αξιολόγηση. 44 COM(2016) 759 final 15

Πίνακας 1: Δείκτες επισκόπησης Trend to reach the 2020 target Short-term trend Whole economy Industry Residential Κράτος μέλος PEC 2005-2015 trend compared to PEC 2005-2020 trend to reach the 2020 target FEC 2005-2015 trend compared to FEC 2005-2020 trend to reach the 2020 target Change of PEC 2015 compared to PEC 2014 [%] Change of FEC 2015 compare d to FEC 2014 [%] 2005-2015 average annual change of PEC energy intensity [%] 2005-2015 average change of FEC energy intensity in industry [%] 2005-2015 average annual change of FEC in residential per capita with climatic corrections [%] 2005-2014 average annual change of FEC in residential per m 2 with climatic corrections [%] EU28 + + 1.5% 2.1% -2.0% -2.0% -0.4% -2.3% BE + - 1.2% 4.6% -2.2% -1.1% -2.3% -3.1% BG - - 3.9% 5.5% -2.9% -5.7% 2.4% -2.6% CZ + + 1.6% 2.4% -2.5% -4.9% 1.2% -1.0% DK + + -0.2% 3.2% -2.1% -2.3% -0.2% -2.1% DE - - 0.6% 1.6% -2.1% -1.3% -0.6% -2.3% EE - + -6.3% -1.8% 0.1% -4.6% 1.6% -0.5% IE + + 4.6% 4.2% -3.7% -4.9% -3.1% -4.3% EL + + 0.4% 6.3% -0.2% 2.9% -1.1% -3.8% ES + + 4.0% 1.6% -1.8% -2.3% 1.9% -1.2% FR - - 2.0% 2.7% -1.7% -1.1% -0.6% -1.7% HR + + 4.4% 5.5% -1.2% -2.0% 0.6% -3.1% IT + + 4.0% 2.7% -1.4% -2.7% 0.9% -0.7% CY + + 2.0% 2.7% -1.2% 1.8% 0.7% -4.5% LV + + -2.1% -2.5% -1.8% 2.1% -0.2% -3.6% LT + - 1.9% -0.5% -5.1% -2.6% 2.0% -1.2% LU + + -1.0% -0.3% -4.0% -1.0% -1.6% -1.5% HU + - 5.9% 6.9% -1.6% 2.1% 1.1% -4.6% MT + - -14.9% 5.1% -5.3% na 7.6% -2.7% NL - + 3.8% 2.5% -1.6% -1.6% -1.3% -2.6% AT + - 2.9% 2.3% -1.4% -0.3% 0.8% -1.5% PL + + 0.9% 1.1% -3.4% -5.1% 1.2% -1.3% PT + + 4.9% 1.7% -1.2% -0.9% 0.7% -4.6% RO + + 2.1% 0.8% -4.1% -6.3% 1.6% -1.7% SI + + -0.9% 2.2% -1.8% -3.3% 0.9% -1.0% SK + - 0.8% 0.9% -4.7% -5.4% -0.9% -1.9% FI + + -4.8% -1.3% -0.7% 0.0% -0.1% -1.1% SE + - -5.5% 1.8% -2.8% -1.5% -0.4% -1.3% UK + + 0.0% 1.3% -3.0% -2.3% -2.9% -3.8% Source and extraction date 06/2017 06/2017 06/2017 06/2017 06/2017 09/2017 06/2017 Odyssee 07/2017 * Το σύμβολο «+» χρησιμοποιείται εάν τα κράτη μέλη μείωσαν την κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας και την κατανάλωση τελικής ενέργειας από το 2005 έως το 2015 με ρυθμό υψηλότερο από τον ρυθμό μείωσης που απαιτείται για την περίοδο από το 2005 έως το 2020 ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι κατανάλωσης πρωτογενούς και τελικής ενέργειας για το 2020. * Το σύμβολο «-» χρησιμοποιείται στις άλλες περιπτώσεις. FEC (ΚΤΕ) κατανάλωση τελικής ενέργειας, PEC (ΚΠΕ) κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας. 16

Πίνακας 2: Δείκτες επισκόπησης Services Transport Generation MS 2005-2015 average change of FEC energy intensity in the service sector [%] 2005-2015 average annual change of total FEC in the transport sector in % 2015 vs. 2005 change of share of trains, buses and coaches for passenger transport [%] 2015 vs. 2005 change of share of railway and inland waterways for freight transport [%] 2005-2015 average annual change of heat generation from CHP [%] 2015-2005 average annual change of ratio Transformation output/fuel input of thermal power generation [%] EU28-0.9% -0.3% 0.2% -0.4% -1.0% 0.0% BE 0.3% 0.5% -1.0% 0.8% 6.8% 1.6% BG -1.0% 1.8% -11.6% 10.3% 0.6% 0.7% CZ -2.6% 0.7% 1.4% -5.0% -0.8% 0.3% DK -1.7% -0.7% -1.7% 0.1% -1.7% -0.1% DE -0.5% 0.1% 0.0% -1.6% -1.0% 0.3% EE 0.9% 0.3% -1.2% -27.6% 2.6% -0.1% IE -4.7% -0.7% 1.7% -0.9% 0.0% 0.9% EL 1.3% -1.9% -3.1% -1.1% 1.3% 1.0% ES 0.4% -1.6% 0.6% 0.7% 0.0% -1.1% FR -0.3% 0.0% 2.2% 0.2% -6.0% -0.5% HR 0.0% 1.0% -2.1% 5.2% -0.8% 0.7% IT 0.4% -1.2% 0.4% 3.4% 1.2% 0.4% CY 1.5% -1.1% -2.1% 0.0% 0.0% 1.2% LV -1.5% 1.0% -6.1% -4.4% 3.1% 3.6% LT -2.1% 2.9% 0.5% -8.3% -4.1% 3.0% LU -2.0% -1.3% 2.6% -13.8% -2.6% 0.1% HU -5.1% 0.3% -4.2% 1.4% -6.6% -1.1% MT na 5.8% -1.9% 0.0% 0.0% 4.4% NL -2.0% -0.6% 2.0% 2.5% -0.7% 0.5% AT -3.0% 0.0% 1.6% -3.8% 2.8% -0.3% PL -1.6% 3.4% -9.1% -11.1% -1.5% 0.1% PT -1.6% -0.8% -0.1% 4.9% 4.6% -0.2% RO -0.9% 2.8% -4.4% 18.5% -4.3% -0.4% SI -1.0% 2.3% -0.5% 4.2% 0.2% 0.8% SK -4.8% -0.4% -5.2% -9.3% 0.1% 0.5% FI -0.1% 0.3% -0.2% 2.1% -0.7% -0.3% SE -2.8% 0.1% 2.4% -3.0% 2.2% 0.9% UK -1.5% -0.7% 2.3% 0.3% 0.0% -0.2% Source and extraction date 06/2017 06/2017 DG MOVE Pocketbook 2017 DG MOVE Pocketbook 2017 05/2017 05/2017 17

Πίνακας 3: Επισκόπηση αναφερόμενης εξοικονόμησης ενέργειας για το 2015 δυνάμει του άρθρου 7 (χιλ. ΤΙΠ) MS Savings 2014 Cumulative savings 2014-2015 Cumulative savings requirements by 2020 Progress towards total cumulative savings requirement by 2020 Estimated level of cumulative savings in 2015 on the basis of linear delivery Reported savings for 2015 compared the estimated level BE 330 875 6911 13 % 740 118 % BG 29 79 1942 4 % 208 38 % CZ 16 88 4882 2 % 523 17 % DK 204 443 3841 12 % 412 108 % DE 2548 5883 41989 14 % 4499 131 % EE 41 100 610 16 % 65 153 % IE 71 279 2164 13 % 232 120 % GR 74 208 3333 6 % 357 58 % ES 556 1634 15979 10 % 1712 95 % FR 1571 3804 31384 12 % 3363 113 % HR 2,5 45 1296 2 % 139 19 % IT 1298 2697 25502 11 % 2732 99 % CY 2,2 6,5 242 3 % 26 25 % LV 11 30 851 4 % 91 33 % LT 45 98 1004 10 % 108 91 % LU 0 9 515 2 % 55 16 % HU 75 349 3680 9 % 394 89 % MT 4 11 67 16 % 7,2 149 % NL 666 1796 11512 16 % 1233 146 % AT 714 1339 5200 26 % 557 240 % PL 218 1550 14818 10 % 1588 98 % PT 46 111 2532 4 % 271 41 % RO 364 701 5817 12 % 623 113 % SI 18 105 945 11 % 101 103 % SK 72 257 2284 11 % 245 105 % FI 561 1140 4213 27 % 451 253 % SE 252 1516 9114 17 % 977 155 % UK 1264 3388 27859 12 % 2985 114 % Σύνολο 11055 28522 230486 12 % 24695 115 % Πηγή: πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη και συμπληρώθηκαν με τους υπολογισμούς και τις προσεγγίσεις της Επιτροπής, όπου απαιτείτο. 18