ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΑΜΒΑΚΗΣ ΒΑΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΤΑΜΒΑΚΗΣ ΒΑΣΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΚΑΣΤΟΡΙΑ 2000

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΑΥΤΗ ΤΗ ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ ΒΙΒΛΙΟΥ ΚΑΙ ΓΙ ΑΥΤΟ ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΜΩΣ ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΣΕΤΕ ΤΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΑΝΑ ΠΑΣΑ ΣΤΙΓΜΗ ΠΡΟΧΩΡΟΝΤΑΣ ΣΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΣΕΛΙΔΕΣ. 2

Τα χαρακτηριστικά του ήχου 1. Σημειώστε ποιοι από τους παρακάτω ήχους είναι καθαροί, κρότοι ή θόρυβοι: α) Το ανθρώπινο σφύριγμα β) Ο κεραυνός γ) Η βοή του δυνατού αέρα δ) Ο ήχος ενός γυάλινου ποτηριού που σπάζει ε) Η ομιλία στ) Βήματα που ακούγονται στην ησυχία ζ) Ο ήχος του καρφώματος μιας πρόκας η) Ο ήχος του αεροπλάνου θ) Ο ήχος της ομιλίας ενός ανθρώπου Καθαρός Θόρυβος Κρότος Καθαρός Θόρυβος Κρότος Καθαρός Θόρυβος Κρότος Καθαρός Θόρυβος Κρότος Καθαρός Θόρυβος Κρότος Καθαρός Θόρυβος Κρότος Καθαρός Θόρυβος Κρότος Καθαρός Θόρυβος Κρότος Καθαρός Θόρυβος Κρότος 3

2. Ζωγραφίστε τους παρακάτω ήχους: α) Βήματα στην ησυχία: β) Κεραυνός: γ) Ο ήχος ενός βιολιού που παίζει μια όμορφη μελωδία: δ) Η βοή δυνατού αέρα: ε) Το κουδούνισμα του τηλεφώνου: 4

3. Αριθμήστε στα κουτάκια τους παρακάτω ήχους από τον χαμηλότερο προς τον υψηλότερο: α) Η ομιλία ενός άντρα β) Το σφύριγμα γ) Η γυναικεία ομιλία δ) Ο κεραυνός. 4. Βρείτε και ακούστε δείγματα ήχων από μουσικά όργανα και γράψτε τις ονομασίες μουσικών οργάνων τα οποία κατά την άποψή σας παράγουν ήχους με τα εξής χαρακτηριστικά: α) Βαθύς, χοντρός ήχος β) Ψηλός ήχος που μοιάζει με σφύριγμα γ) Κρότος δ) Θόρυβος ε) Πλούσιος ήχος ζ) Δυνατός ήχος η) Γλυκός ήχος 5

Τι είναι νότα (φθογγόσημο) και πεντάγραμμο 1. Να ονομαστούν οι φθόγγοι (κλειδί σολ): 6

2. Να ονομαστούν οι φθόγγοι (κλειδί Φα): 12

3. Να μετασχηματιστούν σε αξίες ημίσεων τοποθετώντας τις κάθετες γραμμές που λείπουν με την σωστή φορά και θέση: 18

1. Να σχεδιάσετε κλειδιά του σολ: Μουσικά κλειδιά 24

2. Να σχεδιάσετε κλειδιά του φα: 25

Ονομασίες των φθόγγων Να γράψετε επάνω στα άσπρα πλήκτρα του πιάνου τις ονομασίες των φθόγγων που αντιπροσωπεύουν: 26

Αξίες 1. Να ονομαστούν οι αξίες των φθόγγων και των παύσεων: (π.χ. τέταρτο, μισό, κλπ.) e = w = S e s H Q E h W s = = = = = = = = = 27

2. Να ονομαστούν οι αξίες των φθόγγων και των παύσεων: (π.χ. τέταρτο, μισό, κλπ.) S e s H E = = = = = w = h e W s Q = = = = = 28

3. Ποια μία αξία προκύπτει από την πρόσθεση των παρακάτω: h + h = q + q = s + s = e + e + q = q + q + q + q = q + e + h + e = e + q + e + q = s + s + s + s = q + q + q + e + e = s + s + e + h + q = e + e + e + e + h = e + e + e + e + h = q + e + e + e + e + q = q + h + s + s + s + s = h + q + s + s + s + s = q + e + e + e + e + q = q + h + s + s + s + s = e + h + s + e + s + s + s = s + s + s + s + s + e + s + e + s + s + q = 29

4. Ποια μία αξία προκύπτει από την πρόσθεση των παρακάτω (με στίξη): h + q = q + e = h + h + h = q + q + q = s + s + s = e + q + e + q = h + q + e + e + h = e + e + e + e + q = q + e + h + e + h = s + s + e + q + q = h + s + s + s + s = q + s + s + s + q + s = s + s + s + s + s + s = e + e + q+ s + s + s + s = q + q + q + q + e + e + q = q + e + e + h + e + e + q = q + h+ h + s + s + s + s = s + s + s + s + q + e + e = e + e + e + s + s + e + h+ s + s + q = 30

5. Ποια μία αξία προκύπτει από την πρόσθεση των παρακάτω (mix): s + e = s + s = s + s + s = e + q + e + q = h + e + e + h + q = q + q + s + s + e = e + e + e + e + h = q + e + e + e + e + q = h + q + s + s + s + s = s + q + s + s + q + s = q + h + s + s + s + s = e + q+ e + s + s + s + s = h + e + e + q + e + e + q = q + h+ h + s + s + s + s = q + e + e + q + q + q + q = e + h + s + e + s + s + s = e + q + s + e + s + s + s = e + e + e + s + s + e + h+ s + s + q = e + s + s + s + s + s + s + e + s + s + q = 31

6. Να συμπληρωθούν τα παρακάτω μέτρα με αξίες των οποίων το άθροισμα να υπακούει στο κλάσμα του μέτρου. 32

7. Να ονομαστούν οι αξίες των παύσεων: 33

Ρυθμός και μέτρο 1. Να προστεθούν οι διαστολές των μέτρων: 34

Σημειώστε το είδος των παρακάτω μέτρων:. 5 6 7 8 9 2 3 4 4 8 4 8 4 8 4 8 Πόσες μονάδες χρόνου αντιστοιχούν στις παρακάτω αξίες ανάλογα με το κλάσμα του μέτρου: 4. 4 h= q= e= ----------------------------------------- 3. 8 e= s= ----------------------------------------- 2. 2 h= q= e= ----------------------------------------- 3. 4 h= q= e= s= ----------------------------------------- 4. 8 h= q= e= s= 36

Γράψτε 4 σύνθετα μέτρα: Γράψτε 4 μικτά μέτρα: Τοποθετήστε τα σύμβολα: (+) στα ισχυρά, (-) στα ασθενή, και ( ) στα λιγότερο ισχυρά: 37

Ελλιπές μέτρο Βρείτε και γράψτε μια τετράστιχη στροφή από ποιήματα επώνυμων ποιητών ή δημοτικών τραγουδιών ή και δικά σας, των οποίων η πρώτη συλλαβή, του πρώτου στίχου, να είναι λιγότερο τονισμένη από την δεύτερη. Π.χ. Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή Η πρώτη συλλαβή μπορεί να αποτελεί από μόνη της μια μονοσύλλαβη λέξη: Π.χ. του Κίτσου η μάνα κάθονταν στην άκρη στο ποτάμι με το ποτάμι μάλωνε και το πετροβολούσε Επίσης μπορεί και οι δυο πρώτες συλλαβές να αποτελούν δυο μονοσύλλαβες λέξεις, που όμως η δεύτερη να είναι πιο τονισμένη: Π.χ. Για δες καιρό που διάλεξε ο χάρος να με πάρει τώρα π ανθίζουν τα κλαδιά και βγάζ η γη χορτάρι Σωστό = Λάθος = 38

Γράψτε 5 λέξεις, τουλάχιστον δισύλλαβες, οι οποίες να μην τονίζονται στην πρώτη συλλαβή: Γράψτε τον πρώτο στίχο από ένα τραγούδι που γνωρίζετε, οποιουδήποτε μουσικού είδους, που η 2 η συλλαβή είναι πιο τονισμένη από την προηγούμενη: (η 1 η και η 2 η συλλαβή μπορούν να ανήκουν σε διαφορετικές λέξεις) Σωστό = Λάθος = 39

Τρίηχο Να βρεθεί ποια μια αξία προκύπτει από την άθροιση των φθόγγων κάθε τρίηχου: Να ονομάσετε τα τρίηχα: 40

Κάτω από την καμπύλη κάθε τρίηχου, σημειώστε στα συνεπτυγμένα το γράμμα (Σ) και στα ανεπτυγμένα το γράμμα (Α): Να συμπληρώσετε τα παρακάτω μέτρα με τρίηχα διαφόρων αξιών. Επίσης σημειώστε το όνομά και το είδος του καθενός: 41

Συγκοπή & αντιχρονισμός Να συμπληρώσετε συζεύξεις διαρκείας έτσι ώστε να σχηματιστούν οι εξής συγκοπές: 2 ομαλές σε διαφορετικά μέτρα, 4 ανώμαλες σε διαφορετικά μέτρα, 1 ανώμαλη στο ίδιο μέτρο. Σημειώστε με κύκλο τα σημεία όπου παρατηρείτε αντιχρονισμό: 42

Αλλοιώσεις Να σχηματίσετε ανιόντα ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: Να σχηματίσετε κατιόντα ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: 43

Να σχηματίσετε ανιόντα χρωματικά ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: Να σχηματίσετε κατιόντα χρωματικά ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: 44

Να σχηματίσετε ανιόντα διατονικά ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: Να σχηματίσετε κατιόντα διατονικά ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: 45

Να σχηματίσετε ανιόντα χρωματικά ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: Να σχηματίσετε ανιόντα χρωματικά ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: 46

Να σχηματίσετε ανιόντα χρωματικά ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: Να σχηματίσετε κατιόντα χρωματικά ημιτόνια με τους παρακάτω φθόγγους: 48

Να δημιουργήσετε διαστήματα ανιόντων τόνων: Να δημιουργήσετε διαστήματα ανιόντων τόνων: 50

Να δημιουργήσετε διαστήματα ανιόντων τόνων: Να δημιουργήσετε διαστήματα ανιόντων τόνων: 51

Να δημιουργήσετε διαστήματα κατιόντων τόνων Να δημιουργήσετε διαστήματα κατιόντων τόνων: 52

Να δημιουργήσετε διαστήματα κατιόντων τόνων: Να δημιουργήσετε διαστήματα κατιόντων τόνων: 53

Να σχηματίσετε εναρμόνιους φθόγγους: Να σχηματίσετε εναρμόνιους φθόγγους: 54

Να σχηματίσετε εναρμόνιους φθόγγους: Να σχηματίσετε εναρμόνιους φθόγγους: 55

Να σχηματίσετε ανιόντα ημιτόνια δεξιά από κάθε φθόγγο, στη συνέχεια να ομαδοποιηθούν οι φθόγγοι σε ζεύγη όγδοων προκειμένου να ταιριάζουν με το μέτρο: Να σχηματίσετε κατιόντα ημιτόνια δεξιά από κάθε φθόγγο, στη συνέχεια να ομαδοποιηθούν οι φθόγγοι σε ζεύγη όγδοων προκειμένου να ταιριάζουν με το μέτρο: 56

Ποικίλματα 1 2 3 4 58

5 6 7 8 59

9 10 11 12 60

13 14 15 61

Επαναλήψεις Στο τετράδιο σας να αντιγράψετε τα παρακάτω χωρίς τα σύμβολα επαναλήψεων έτσι ώστε να εκτελούνται το ίδιο όπως εκτελούνταν με τα σύμβολα των επαναλήψεων: 1 2 62

Συντομογραφίες Να μεταφέρετε τα παρακάτω στο τετράδιό σας, ανεπτυγμένα: 63

Διαστήματα 1 Γράψτε κάτω από κάθε διάστημα το μέγεθος και το είδος του. 64

Γράψτε κάτω από κάθε διάστημα το μέγεθος και το είδος του. 2 65

Γράψτε κάτω από κάθε διάστημα το μέγεθος και το είδος του. 3 Γράψτε κάτω από κάθε διάστημα το μέγεθος και το είδος του. 4 66

Μείζονες κλίμακες Χωρίς να γράψετε τον οπλισμό, χτίστε τις παρακάτω μείζονες κλίμακες με βάση για κάθε μια, τους φθόγγους που φαίνονται παρακάτω. Οι αλλοιώσεις που θα χρειαστείτε να μπουν σαν τυχαία σημεία αλλοιώσεως: 76

Συμπληρώστε τον οπλισμό των παρακάτω μειζόνων κλιμάκων: 78

Σε ποιες μείζονες κλίμακες ανήκουν οι οπλισμοί: 1# = 1b = 2# = 2b = 3# = 3b = 4# = 4b = 5# = 5b = 6# = 6b = 7# = 7b = Απαγγείλετε τους φθόγγους των παρακάτω μειζόνων κλιμάκων αναφέροντας και την όποια αλλοίωση διατηρεί ο καθένας από τον οπλισμό: Ντο, Σολ, Ρε, Λα, Μι, Σι, Φα#, Ντο# Φα, Σιb, Μιb, Λαb, Ρεb, Σολb, Ντοb 79

Σε ποιες κλίμακες ανήκουν οι οπλισμοί: 80

Ελάσσονες κλίμακες Χωρίς να γράψετε τον οπλισμό, χτίστε τις παρακάτω αρμονικές ελάσσονες κλίμακες με βάση για κάθε μια, τους φθόγγους που φαίνονται παρακάτω. Οι αλλοιώσεις να μπουν σαν τυχαία σημεία αλλοιώσεως. Να χρησιμοποιήσετε αξίες ημίσεων: 81

Χωρίς να γράψετε τον οπλισμό, χτίστε τις παρακάτω αρμονικές ελάσσονες κλίμακες με βάση για κάθε μια, τους φθόγγους που φαίνονται παρακάτω. Οι αλλοιώσεις να μπουν σαν τυχαία σημεία αλλοιώσεως. Να χρησιμοποιήσετε αξίες ημίσεων: 82

Συμπληρώστε τον οπλισμό των παρακάτω ελασσόνων κλιμάκων: 83

Σε ποιες ελάσσονες κλίμακες ανήκουν οι οπλισμοί: 1# = 1b = 2# = 2b = 3# = 3b = 4# = 4b = 5# = 5b = 6# = 6b = 7# = 7b = Απαγγείλετε τους φθόγγους των παρακάτω ελασσόνων κλιμάκων αναφέροντας και την όποια αλλοίωση διατηρεί ο καθένας από τον οπλισμό: Λα, Μι, Σι, Φα#, Ντο#, Σολ#, Ρε#, Λα# Ρε, Σολ, Ντο, Φα, Σιb, Μιb, Λαb Χωρίς να γράψετε τον οπλισμό, χτίστε τις παρακάτω μελωδικές ελάσσονες κλίμακες με βάση για κάθε μια, τους φθόγγους που φαίνονται παρακάτω. Οι αλλοιώσεις που θα χρειαστείτε να μπουν σαν τυχαία σημεία αλλοιώσεως. Να χρησιμοποιήσετε αξίες τετάρτων προκειμένου να χωρά και η κατιούσα φορά: 84

Χωρίς να γράψετε τον οπλισμό, χτίστε τις παρακάτω μελωδικές ελάσσονες κλίμακες με βάση για κάθε μια, τους φθόγγους που φαίνονται παρακάτω. Οι αλλοιώσεις που θα χρειαστείτε να μπουν σαν τυχαία σημεία αλλοιώσεως. Να χρησιμοποιήσετε αξίες τετάρτων προκειμένου να χωρά και η κατιούσα φορά: 85

Χωρίς να γράψετε τον οπλισμό, χτίστε τις παρακάτω μελωδικές ελάσσονες κλίμακες με βάση για κάθε μια, τους φθόγγους που φαίνονται παρακάτω. Οι αλλοιώσεις που θα χρειαστείτε να μπουν σαν τυχαία σημεία αλλοιώσεως. Να χρησιμοποιήσετε αξίες τετάρτων προκειμένου να χωρά και η κατιούσα φορά: 86

Μεταξύ ποιων φθόγγων σχηματίζεται το τριημιτόνιο στις εξής αρμονικές ελάσσονες κλίμακες (να συμπεριληφθούν οι αλλοιώσεις είτε οπλισμού, είτε τυχαίες): Ντο = Φα = Ντο# = Φα# = Ρε = Σολ = Ρε# = Σολ# = Μιb = Λαb = Μι = Λα = Λα# = Σι = Σιb = 87

Σχέση διαστημάτων κλιμάκων. Να βρείτε και να γράψετε στο τετράδιό σας τις κλίμακες που μπορούν να ανήκουν τα παρακάτω διαστήματα: Να βρείτε και να γράψετε στο τετράδιό σας τις κλίμακες που μπορούν να ανήκουν τα παρακάτω διαστήματα: 88

Να βρείτε και να γράψετε στο τετράδιό σας τις κλίμακες που μπορούν να ανήκουν τα παρακάτω διαστήματα: 89

Να βρείτε και να γράψετε στο τετράδιό σας τις κλίμακες που μπορούν να ανήκουν τα παρακάτω διαστήματα: Να βρείτε και να γράψετε στο τετράδιό σας τις κλίμακες που μπορούν να ανήκουν τα παρακάτω διαστήματα: 90

Συγχορδίες Σημειώστε (+) πάνω από τις μείζονες συγχορδίες και (-) πάνω από τις ελάσσονες: Να φτιάξετε μείζονες συγχορδίες με τους παρακάτω φθόγγους: 91

Να φτιάξετε ελάσσονες συγχορδίες με τους παρακάτω φθόγγους: Να φτιάξετε ελαττωμένες συγχορδίες με τους παρακάτω φθόγγους: Να φτιάξετε αυξημένες συγχορδίες με τους παρακάτω φθόγγους: 92

Σχέση συγχορδιών και κλιμάκων Να γράψετε στο τετράδιό σας, σε ποιες κλίμακες ανήκουν οι παρακάτω συγχορδίες: ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΜΑΓΙΚΟΣ ΑΥΛΟΣ» 93