Οργάνωση και Διοίκηση της τάξης - Θεόδωρος Ηλία 1 Οργάνωση και Διοίκηση της Τάξης 1. Η έννοια της οργάνωσης Διοίκησης της τάξης 2. Σπουδαιότητα της οργάνωσης Διοίκησης της τάξης 3. Τρία μοντέλα Οργάνωσης της τάξης 4. Πειθαρχία στην τάξη Θετική Πειθαρχία 5. Πώς να διοικήσετε καλύτερα την τάξη 1.Η έννοια της οργάνωσης και Διοίκησης της Τάξης Είναι όλες οι δραστηριότητες του εκπαιδευτικού που περιγράφονται ως: Πειθαρχία και έλεγχος Διατήρηση της τάξης Κίνητρα μάθησης Θετική στάση έναντι στη μάθηση Καθιέρωση κανόνων ποινών αμοιβών Ένας ορισμός που έχει δοθεί από τους Ryan και Cooper (1984): Οργάνωση Διοίκηση της τάξης είναι μια σειρά από ενέργειες και δραστηριότητες του δασκάλου, με τις οποίες ο δάσκαλος εγκαθιδρύει και διατηρεί συνθήκες που διευκολύνουν επαρκή και αποτελεσματική διδασκαλία Διαχωρισμός των διδακτικών δραστηριοτήτων από τις διοικητικές δραστηριότητες. Οι διοικητικές δραστηριότητες αποσκοπούν στη δημιουργία και διατήρηση συνθηκών, ώστε η διδασκαλία να μπορεί να διεξαχθεί ικανοποιητικά. Παράδειγμα:(α) Αρμονικές σχέσεις μεταξύ δασκάλου-μαθητή. (β) καθιέρωση κανόνων (γ) χρήση αμοιβών ποινών Πετυχημένος εκπαιδευτικός είναι εκείνος που είναι σε θέση να εξασφαλίσει και διαφυλάξει το κατάλληλο περιβάλλον μάθησης. Έτσι, θα
Οργάνωση και Διοίκηση της τάξης - Θεόδωρος Ηλία 2 μπορέσει να εφαρμόσει με επιτυχία τις αποφάσεις που έχει πάρει κατά τον προγραμματισμό της διδασκαλίας του. Σαν συμπέρασμα καταλήγουμε στο ότι καλός εκπαιδευτικός σημαίνει, επάρκεια τη διδασκαλία, αλλά και στην οργάνωση-διοίκηση της τάξης. 2. Η σπουδαιότητα της Οργάνωσης Διοίκησης της τάξης Η συντριπτική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών πιστεύει ότι το πρόβλημα της οργάνωσης της τάξης και του χειρισμού της συμπεριφοράς των μαθητών, είναι το κυρίαρχο πρόβλημα. Μετά από έρευνες ο Ματσαγγούρας αναφέρει: Από τις 1000 δραστηριότητες του δασκάλου ποσοστό 85% αφορά ενέργειες οργάνωσης. Το ¼ του διδακτικού χρόνου αφιερώνεται στη διεκπεραίωση οργανωτικών δραστηριοτήτων. Τα οργανωτικά θέματα είναι από τα πιο δύσκολα, ενώ το πρόβλημα της πειθαρχίας σε μερικές χώρες είναι πρωταρχικό για τους εκπαιδευτικούς. Η ενεργητική συμμετοχή αυξάνει τη μάθηση και ελαττώνει τα προβλήματα συμπεριφοράς. 3. Τα τρία μοντέλα Οργάνωσης - Διοίκησης της τάξης 1. Το δασκαλοκεντρικό(αυταρχικό) 2. Το επιτρεπτικό 3. Το πλουραλιστικό 1. Το δασκαλοκεντρικό: Χαρακτηριστικό του είναι η χρήση αυστηρών ποινών. Ο δάσκαλος είναι απόλυτος άρχοντας. 2. Το επιτρεπτικό: Με τη συμπεριφορά του ο δάσκαλος μεγιστοποιεί την ελευθερία του μαθητή. Γίνεται έτσι απαθής για ό, τι συμβαίνει γύρω του. Αποτέλεσμα, χάος και αναστάτωση.
Οργάνωση και Διοίκηση της τάξης - Θεόδωρος Ηλία 3 3. Το πλουραλιστικό: Ο δάσκαλος προωθεί και επαινεί τη σωστή συμπεριφορά, αναπτύσσει καλές διαπροσωπικές σχέσεις και θετικό ψυχολογικό κλίμα. Το πλουραλιστικό υιοθετείται από τη σύγχρονη παιδαγωγική. Λαμβάνει υπόψη του τον μαθητή, προωθεί τη μάθηση και συμβάλλει στην κοινωνικοποίηση του ατόμου. 4. ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ Στην πειθαρχία, η πρόληψη των προβλημάτων είναι σημαντικότερη από την αντιμετώπισή τους. Οι περισσότερες ενέργειες πρόληψης έχουν σκοπό την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών στο μάθημα και την ανάθεση συγκεκριμένων καθηκόντων. Τεχνικές αντιμετώπισης προβλημάτων 1. Αγνόηση Όταν η αταξία δεν δημιουργεί κινδύνους ή προβλήματα στο μάθημα και προβλέπεται να είναι πολύ σύντομη σε χρονική διάρκεια 2. Έμμεση παρέμβαση Γίνεται χωρίς τη διακοπή του μαθήματος και μπορεί να είναι: (α) Έντονο βλέμμα (β)πλησίασμα προς το θρανίο (γ) Ερώτηση (δ) Ανάθεση εργασίας 3. Άμεση παρέμβαση Πρέπει να είναι ολιγόλογη και να υποδεικνύει τι πρέπει να κάνει ο μαθητής Να μην εκτοξεύονται υπερβολικές απειλές Να μη σχολιάζεται σε συνάρτηση με την προηγούμενη πολιτεία του μαθητή Να υπενθυμίζει κανονισμούς της τάξης ή υποσχέσεις του μαθητή
Οργάνωση και Διοίκηση της τάξης - Θεόδωρος Ηλία 4 Να αναζητείται η προσωπική επαφή με το μαθητή, μετά το μάθημα Θετική πειθαρχία Ένα πρόγραμμα του Lee Canter. Βασίζεται στη θετική ενίσχυση και έπαινο σε κάθε μαθητή, τουλάχιστο μια φορά την ημέρα. Δεν είναι αρκετό να διδάσκουμε. Πρέπει να δημιουργήσουμε ένα θετικό περιβάλλον. Θετική ενίσχυση για όσους ακολουθούν τις οδηγίες. Διεγείρουμε έτσι την αυτοεκτίμησή τους. Ποτέ δεν πρέπει να γελοιοποιούνται οι μαθητές μπροστά στην τάξη ή να εξευτελίζονται. Σχέδιο πειθαρχίας: Οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν εκ των προτέρων τι αναμένεται από αυτούς μέσα στην τάξη. Αν υπάρξει παραβίαση των κανονισμών, τότε: (α) Προειδοποίηση (β) 2η προειδοποίηση Διεύθυνση (γ) Γονείς (δ) Διευθυντής 5. Κατάλογος σημείων τα οποία επηρεάζουν την οργάνωση και διοίκηση της τάξης, ώστε να μπορεί ο εκπαιδευτικός να διοικήσει την τάξη καλύτερα. Ο κατάλογος έχει ετοιμαστεί από τον Πασχάλη Ηλιόπουλο. Διατήρησε ένα ευπρεπισμένο και ευχάριστο περιβάλλον στην αίθουσα διδασκαλίας. Φρόντισε τα έπιπλα να είναι κατάλληλα ως προς το ύψος των παιδιών και διευθέτησε την αίθουσα, ώστε οι μαθητές να μπορούν να μετακινούνται ελεύθερα χωρίς να ενοχλούν ο ένας τον άλλο. Η αίθουσα να εξαερίζεται και να φωτίζεται καλά. Όταν διδάσκεις ένα μάθημα, ερέθισε, δώσε ποικιλία. Χρησιμοποίησε διαφορετικές μεθόδους παρουσίασης. Να είσαι σίγουρος ότι κάθε μαθητής ξέρει επακριβώς τι θα κάνει. Δώσε καιρό για ερωτήσεις τόσο για τους προικισμένους όσο και για τους βραδείς μαθητές. Βάλε κανόνες και δίδαξε για το πώς πρέπει σε κάθε περίπτωση να συμπεριφέρονται οι μαθητές. Να επιμένεις στην τήρηση αυτών των
Οργάνωση και Διοίκηση της τάξης - Θεόδωρος Ηλία 5 κανόνων συμπεριφοράς. Καλό είναι οι μαθητές να συμμετέχουν στον καθορισμό των κανόνων συμπεριφοράς. Κάνε τους να προσέξουν λέγοντας μπορώ να έχω την προσοχή σας παρακαλώ; Κάνε τους να προσέξουν όλοι. Ουδέποτε να διδάσκεις όταν δεν προσέχουν όλοι. Σιώπησε για λίγο και αφού προσέξουν συνέχισε τη διδασκαλία. Να μιλάς, σταθερά, αποφασιστικά και με αυτοπεποίθηση. Δίνε μια οδηγία κάθε φορά, καθαρά, με λίγες λέξεις. Πήγαινε στην τάξη σου νωρίς, ώστε να αρχίσεις το μάθημά σου αμέσως. Πρόσεξε τους στόχους σου και το σχεδιασμό του μαθήματος. Αν ξέρεις τι έχεις στο νου να κάνεις, ποια σειρά δραστηριοτήτων θα ακολουθήσεις η μάχη θα κερδιθεί. Δίδαξε στο πόδι, όρθιος όσο μπορείς πιο πολύ. Να είσαι δίκαιος. Μην έχεις ευνοούμενους. Δίνε σε κάθε μαθητή ευκαιρίες αναγνώρισης και διάκρισης. Κάνε ιδιαίτερες παρατηρήσεις σε κάποιο μαθητή και όχι μπροστά σε όλους. Μην εκφοβίζεις καθόλου και ιδιαίτερα μην εκφοβίζεις με πράγματα που δεν μπορείς να εφαρμόσεις. Καλλιέργισε την υπευθυνότητα και τον αυτοέλεγχο. Κάνε κάθε μαθητή να αισθάνεται υπεύθυνος για την ομάδα. Μην ξεχνάς να αμείβεις με έπαινο τις σωστές απαντήσεις αλλά και την προσπάθεια για καλή συμπεριφορά. Τα σχολεία έχουν ιδρυθεί για τα παιδιά και όχι για τους μεγάλους. Η πειθαρχία δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για να κάνει τη ζωή των μεγάλων ευκολότερη, αλλά για να εκπαιδεύει τα παιδιά, να είναι πιο υπεύθυνα για να γίνουν πιο αυτοπειθαρχούμενα. Rose Lock