CHs ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΘΗΝΑ

JJ f i T lit O/* ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ S f J A W f F JH" 1 s H a q O 6 14 ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ CHs ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ ΑΘΗΝΑ )CJC * X-

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ Στέλιος Λιοδάκης Δημήτρης Γάκης Δημήτρης Θεοδωρόπουλος Παναγιώτης Θεοδωρόπουλος, Αναστάσιος Κάλλη ς Λύσεις ασκήσεων χημείας B' λυκείου, γενικής παιδείας ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΔΙΩΝ ΑΘΗΝΑ

Επιστημονικός υπεύθυνος ΣΤΕΛΙΟΣ. ΛΙΟΔΑΚΗΣ Ομάδα συγγραφής ΣΤΕΛΙΟΣ. ΛΙΟΔΑΚΗΣ, Δρ. Χημικός, Επίκουρος Καθηγητής ΕΜΠ ΔΗΜΗΤΡΗΣ. ΓΑΚΗΣ, Δρ. Χημικός Μηχανικός, Λέκτορας ΕΜΠ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, Χημικ Μηχ. Δ/θμιας Εμπαίδευσης ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ, Χημικός Δ/θμιας Εκπαίδευσης ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΚΑΛΑΗΣ, Χημικός Δ/θμιας Εκπαίδευσης Ομάδα Τεχνικής Υποστήριξης: ΑΝΝΑ ΓΑΚΗ, φοιτήτρια στη σχολή Χημικών Μηχανικών ΕΜΠ ΗΡΑΚΛΗΣ ΑΓΙΟΒΛΑΣΙΤΗΣ, φοιτητής στη σχολή Χημικών Μηχανκών ΕΜΠ Υπεύθυνος στο Πλαίσιο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου: ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΜΠΟΜΠΕΤΣΗΣ, Χημικός, M.Ed., Ph.D., Σύμβουλος Π.Ι. Ομάδα Κρίσης: ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΥΛΑΪΔΗΣ, Αναπληρωτής καθηγητής Παν/μιου Πατρών ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΟΚΟΤΟΣ, Αναπληρωτής καθηγητής Παν/μιου Αθηνών ΑΓΓΕΛΙΚΗ ΤΡΙΚΑΛΙΤΗ, Χημικός, Σύμβουλος ΠΕ4, Δ.Ε. ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, Χημικός, καθηγητής Δ.Ε. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΔΟΥΚΑΚΗΣ, Χημικός, καθηγητής Δ.Ε.

Λύσεις Ασκήσεων B' Λυκείου Γ ενικής Παιδείας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Λύσεων Ασκήσεων Κεφάλαιο 1: Γενικό μέρος οργανικής χημείας 5 Κεφάλαιο 2: Πετρέλαιο - υδρογονάνθρακες 11 Κεφάλαιο 3: Αλκοόλες-φαινόλες 18 Κεφάλαιο 4: Καρβοξυλικά οξέα 25 Κεφάλαιο 5: Συνθετικά πολυμερή 28

. ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΟΡΓΑΝΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ 10. Βλέπε θεωρία παρ. 1.1.. Βλέπε θεωρία σελ. 6,7. 12. ςη 2 -ρη 2 ισοκυκλική CH 3 CH 2 CH 3 > άκυκλη κορεσμένη Ct^r 7 CH 2 > ετεροκυκλική 0 HCsCH άκυκλη ακόρεστη. 13. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 14. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 15. CH 3 CH=CH 2 αλκένιο CH 3 CHCH 3 αλκάνιο ι CH 3 CH 2 =CHCH=CH 2 αλκαδιένιο CH 3 CHC=CH αλκίνιο ι CH 3 16. αιθάνιο: CH 3 CH 3, προπένιο: CH 2 =CHCH 3, 1-βουτίνιο: CH=CCH 2 CH 3, 1,3-πενταδιένιο: CH 2 =CHCH=CH-CH 3, 2-βουτανόλη: CH 3 CHCH,CH 3. 17. CH 3 CH 2 CH 3 προπάνιο,ch 3 CH 2 CH=CH 2 -> 1-βουτένιο, CH 3 CHCH 3 1 > 2-προπανόλη, CH 2 =CHCH=CH 2 -> 1,3, βουταδιένιο,

CH 3 CHCsCH ι > 3-μέθυλο-1-βουτίνιο. CH 3 18. α. CH 3 CH 2 Cl β. CH 3 CHCH 2 CH 3 γ. CH 3 CH 2 CO CH 3 δ. CH 3 CHCHO ε. CH 3 CH 2 OCH 3 στ. CH 3 CH 2 CH 2 CH, Br 19. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 20. Βλέπε θεωρία παρ. 1.4. 21. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 22. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 23. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 24. CH 3 CsCH -> CH 2 =C=CH 2 CH 3 CH 2 -> CH 3 OCH 3 CH 3 CH 2 CHO -* CH 3 COCH 3 CH 3 CH 2 CO -> CH 3 COOCH 3 25. α. μεθάνιο, β. αιθάνιο, γ. προπάνιο, δ. βουτάνιο, ε. μεθυλοπροπάνιο. 26. CH 3 CH=CH 2 : προπένιο, CH 3 CHCH 3 : 2-προπανόλη CH 3 CHCSCH : 3-μεθυλο-1-βουτίνιο ή μεθυλοβουτίνιο, CH 3 CH 3 CH 2 CH 2 CHO : βουτανάλη, CHiC-CH=CH 2 : 2-χλωρο-1,3-βουταδιένιο, Cl CH 3 CO : αιθανικό οξύ (οξικό οξύ),

CH,CHCHCH, : 3-μεθυλο -2-βουτανόλη, CH 3 CH 3 OCH 3 : διμεθυλαιθέρας, CH 3 CH 2 COCH 3 : βουτανόνη. 27. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 28. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 29. C 2 H 6 : αλκάνια, C 4 H 6 : αλκίνια ή αλκαδιένια, C 2 H 4 O 2 : κορεσμένα μονοκαρβοξυλικά οξέα ή εστέρες, C 2 H 6 O : κορεσμένες μονοσθενείς αλκοόλες ή κορεσμένοι μονοαιθέρες. C 3 H 6 : αλκένια, C 3 H 6 O : κορεσμένες αλδεΰδες ή κορεσμένες κετόνες, C 2 H 5 Cl : αλκυλαλογονίδια. 30. α) CH 3 CH 2 CH 2 CH=CH 2 : 1-πεντένιο CH 3 CH 2 CH=CHCH 3 : 2-πεντένιο CH 2 =CCHCH 3 : 2-μεθυλο-1-βουτένιο CH 3 CH 3 CHCH=CH : 3-μεθυλο-1-βουτένιο CH 3 CH 3 C=CHCH 1 : 2-μεθυλο-2-βουτένιο. CH 3 β) CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 CH 2 CH 3 CH 2 CH 2 CHCH 3 1 -πεντανόλη CH 3 CH, CHCHCH 3 3-πεντανόλη CH 3 CH 2 CHCH 2 2-πεντανόλη CH 3 CH 2 CCH CH 3 CH 3 2-μεθυλο-1 -βουτανόλη 2-μεθυλο-2-βουτανόλη

CH 3 CHCHCH 3 CH,CH,CHCH 3 l l CH 3 CH 3 3-μεθυλο-2-βουτανόλη 3-μεθυλο-1 -βουτανόλη CH 3 * CH 3 CCHi CH 3 διμεθυλοπροπανόλη γ) CH 3 CH 2 CH 2 CO CH 3 CHCO βουτανικό οξύ CH 3 μεθυλοπροπανικό οξύ δ) στο γενικό τύπο C v H 2v. 2 αντιστοιχούν αλκίνια και αλκαδιένια αλκίνια: CH 3 CH 2 CsCH CH 3 CsCCH 3 1 -βουτίνιο 2-βουτίνιο αλκαδιένια: CH 2 =C=CHCH 3 CH 2 =CHCH=CH 2 1,2-βουταδιένιο 1,3-βουταδιένιο 31. αλκάνιο: C v H 2v+2, CH 4 μεθάνιο αλκένιο: C v H 2v, C 2 H 4 αιθένιο αλκίνιο: C v H 2v. 2, C 2 H 2 αιθίνιο αλκαδιένιο: C v H 2v _ 2, C 3 H 4 προπαδιένιο αλκοόλη κορεσμένη μονοσθενής: C v H 2v +,, CH 3 μεθανόλη οξύ κορεσμένο μονοκαρβοξυλικό: C v H 2v+1 CO, HCO μεθανικό οξύ αλκυλαλογονίδιο: C v H 2v+1 X, CH 3 Cl χλωρομεθάνιο αλδεΰδη κορεσμένη: C v H 2v+ icho, HCHO μεθανάλη 32. α) O γενικός τύπος των κετόνων C V H 2V O με ν>3. Άρα η κετόνη με το μικρότερο M t είναι για ν=3 άρα C 3 H 6 O, δηλαδή CH 3 COCH 3. β) O γενικός τύπος των κορεσμένων μονοκαρβοξυλικών οξέων είναι C v H 2v O 2 m 0 =8m H ή 32=8 2ν ή ν=2, δηλαδή CH 3 CO.

9 33. Βλέπε θεωρία παρ. 1.3 και 1.4. 34. Βλέπε θεωρία παρ. 1.4. 35. α) πεντάνιο β) μεθυλοβουτάνιο γ) διμεθυλοπροπάνιο δ) προπύλιο και ε) ισοπροπύλιο. Ισομερή αλυσίδας είναι τα α, β και γ. Ισομερή είναι τα αλκύλια δ και ε. 36. Βλέπε θεωρία παρ. 1.5. 37. Βλέπε θεωρία παρ. 1.5 και 1.3. 38. Βλέπε θεωρία παρ. 1.5. 39. Βλέπε θεωρία παρ. 1.5. 40. δ) 80% α)85,71% β) 90% γ) 92,3%. 41. C 80/12=6,66 : 6,66 H 20/1=20 άρα ο εμπειρικός τύπος είναι (CH 3 ) v. 42. C 2,4/12=0,2 -> 1 H 0,2/1=0,2 :0,2 1 O 6,4/16=0,4» 2 Άρα ο εμπειρικός τύπος είναι (CHO 2 ) v. 43. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 44. PV= (mlmr) RT ή M r =mrt/pv ή M,=pRT/P ή M r =(l,24g L" 1 0,082L- atm K" 1 mol" 1 303K)/1,1 atm ήm r = 28. Εμπειρικός τύπος: C v H 2v άρα 14ν=28 ή ν=2 άρα C 2 H 4. 45. Στα 18gH 2 OTa2gH 9 g -,rrin άρα m H =l g m c =m 0 x-m u =3 g Έχουμε C: 3/12=0,25 ^ 1 :0,25 H: 1/1=1 >4 Εμπειρικός τύπος: (CH 4 ) v 22,4 L M rg 5,6 L 4 g άρα M r = 16

10 Από τον εμπειρικό τύπο C v H 4v έχουμε M 1 =16ν δηλαδή 16ν= 16 ή ν= 1. Άρα ο μοριακός τύπος είναι CH 4. 46. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 47. Από την εκατοστιαία σύσταση έχουμε: C 12,8/12=1,06 1 H 2,1/1=2,1 Br 85,10/80=1,06 :1,06 >2 -> 1 Άρα ο εμπειρικός τύπος της έΐνωσης είναι (CH 2 Br) v. H σχετική μοριακή μάζα θα υπολογιστεί από την καταστατική ε- ξίσωση των αερίων με Ρ=765/ 760 atm=l,006atm, V=0,179L και Γ= 413 K και από τον τύπο M r = mrt/pv έχουμε Μ, =188,06 Όμως από τον εμπειρικό τύπο C v H 2v Br v έχουμε M r =94ν δηλαδή 94ν=188,06 ή ν=2, δηλαδή ο μοριακός τύπος είναι C 2 H 4 Br 2. 48. «7 0 ξ υ =(83,33/ 100) 12 g=10 g και W 0 =O g-(6-0,44) g =3,56 g. C 6/12=0,5 >2,25 πολλαπλασιάζουμε H 0,44/1=0,44 :0,2225 -> 2 με το 4 O 3,56/16=0,2225 1 και έχουμε (C 9 H 8 O )L) V και από τον τύπο αυτό M r = 180ν και έχοντας M r = 180 βρίσκουμε ότι ν=1, άρα ο μοριακός τύπος είναι C 9 HjjO 4. 49. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου.

11 2. ΠΕΤΡΕΛΑΙΟ - ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ 21. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 22. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 23. Βλέπε σελ. 40 και 41. 24. Βλέπε σελ. 41. 25. Βλέπε σελ 42. 26. α) Βλέπε σελ. 43 β) CH 4 + 2C1 2 C + 4HC1 27. Βλέπε σελ. 47 και 48. 28. α) Βλέπε σελ. 49 β) βλέπε σελ. 50 γ) βλέπε σελ. 56. 29. ν CH 2 =CH -> (-CH 2 -CH-) V A ν CH 2 =C-CH=CH, A A 30. (1-γ), (2-ε), (3-β), (4-α), (5-δ). (-CH,-C=CH-CH 2 -) V 31. α) Βλέπε σελ. 54 β) βλέπε σελ. 54 γ) βλέπε σελ. 54. 32. Βλέπε σελ. 57 και 58. 33. Βλέπε σελ 59. 34. Βλέπε σελ. 59. A 35. CH 3 COONa + Na CH 4 CH 3 CH 2 + H 2» CH 3 CH 3 CH 3 CH 2 + Na -> CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 CH 3 CH=CH 2 + H 2 -> CH 3 CH 2 CH 3 36. α. Na Na 2 CO 3 β. Na -> CH 3 CH 3 γ. H 2» δ. H -> CH 3 CH 3

12 37. α) -» CH 3 CH 2 Br β) -> CH 3 CH 2 γ) -> CH 3 CHCH 3 Cl δ) -> CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 38. α) ^ CH 2 =CH 2 β) CH 3 CH 2 Cl NaCl γ) CH 3 CH=CH 2 39. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 40. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 41. 1 -βουτίνιο» αλκίνιο αιθένιο» αλκένιο μεθυλοπροπάνιο >αλκάνιο βενζόλιο > αρωματικός υδρογονάνθρακας. 42. α) HC=CCH 2 CH 2 CH 3 CH 3 CSCCH 2 CH 3 1 -πεντίνιο 2-πεντίνιο HC=CCHCH 3 μεθυλοβουτίνιο CH 3 β) CH 2 =CCH=CH 2 CH 3 C=C=CH, CH 3 CH 3 2μεθυλο-1,3-βουταδιένιο 3μεθυλο-1,2-βουταδιένιο 43. Βλέπε απάντηση στο τέλος του κεφαλαίου. 44. α) Στα αλκάνια με τύπο C v H2 V +2- β) CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 CH 3 CHCH 3 βουτάνιο CH 3 μεθυλοπροπάνιο γ) 2CH 3 CH 2 + 2Na -> CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 + 2Na 45. Σωστή είναι η (α). Τα αέρια που δεν δεσμεύονται είναι οι κορεσμένοι υδρογονάνθρακες, αφού την αντίδραση προσθήκης

13 δίνουν οχ ακόρεστοι, αιθένιο και προπίνιο. 46. Σωστή είναι η (β). Αφού αποχρωματίζει το διάλυμα Br 2 είναι ακόρεστη ένωση και αφού πολυμερίζεται και παρασκευάζεται από αλκυλοχλωρίδιο είναι αλκένιο, δηλαδή το αιθένιο. 47. Σωστή είναι η (γ). CH,CH 2 CHCH,Cl + 2ΚΟΗ -» CH 3 CH 2 C=CH + 2KC1 + 2Η 2 0 Cl 48. Βλέπε απάντηση στο τέλος του κεφαλαίου. 49. α) H ένωση είναι αλκένιο με γενικό τύπο C v H 2v. β) CH 2 =CHCH 2 CH 3 CH 3 CH=CHCH 3 CH 2 =CCH 3 1 -βουτένιο 2-βουτένιο CH 3 μεθυλοπροπένιο γ) CH 2 =CHCH 2 CH 3 + H 2 O -> CH 3 CHCH 2 CH 3 (λόγω Markovnikov) CH,CH=CHCH, + HO -> CH 3 CHCH 7 CH 3 CH 7 =CCH 3 + H 7 O > CH 3 C-CH 3 (λόγω Markovnikov). CH 3 CH 3 50. Βλέπε απάντηση στο τέλος του κεφαλαίου. 51. Σωστή είναι η (β) λόγω του κανόνα Markovnikov. 52. Αφυδραλογόνωση ισοπροπυλοχλωριδίου > προπένιο, προσθήκη HBr σε 1-βουτένιο» CH 3 CH 7 CHCH 3, Br πολυμερισμός βινυλοχλωριδίου > (-CH 2 -CH-) V Cl προσθήκη H 2 σε αιθίνιο > CH 2 =CH 2.

14 53. To αιθάνιο και το βουτάνιο. CH 3 CH 2 + H 2 CH 3 CH 3 + H 2CH 3 CH 2 + 2Na ξηρ6ς αι6έρα 1, CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 + 2Na. 54. α) ν CH 2 =CH 2 -> (-CH 2 -CH 2 -X β) CH 2 =CH 2 + H 2 CH 3 CH 3 γ) CH 2 =CH 2 + H 2 O - ii^ CH 3 CH 2 δ) CH 2 =CH 2 + H CH 3 CH 2 2CH 3 CH 2 + 2Na ξηρός ' αμρας > CH 3 CH 2 CH 2 CH 3 + 2Na 55. α) CaC 2 + 2Η 2 0 -> Ca() 2 + HC=CH 3 HC=CH -> C 6 H 6 β)... HC=CH + H 2 > CH 2 =CH 2 γ)... CH=CH + HCl -> CH 2 =CH Cl VCH 2 =CH -> (-CH 2 -CH-X Cl Cl 56. α) CH 3 CH 2 + H 2 ^ CH 3 CH 3 + H 2CH 3 + 2Na ξηρό? αι9έρ % CH 3 CH 3 + 2Na CH 3 CH 2 COONa + Na CH 3 CH 3 + Na 2 CO 3 CH 2 =CH 2 + H 2 CH 3 CH 3 β) m=3 g άρα «=3/30=0,1 mol C 2 H 6 + 7/20 2 -» 2C0 2 + 3Η 2 0 1 mol 2 mol 0,1 mol ;=0,2 mol CO 2 ή 0,2 22,4 L=4,48 L. 57. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 58. α) CH 2 =CH 2 + Br 2» CH 2 -CH 2 1,2-διβρωμοαιθάνιο. Br Br β) για το 1,2-διβρωμοαιθάνιο M 1 = 188 άρα η =100/188 mol = 0,53 mol και από τη στοιχειομετρία της αντίδρασης έχουμε 0,53 mol CH 2 =CH 2. γ) CH 3 CH 2 l7ff S CH 2 =CH 2 + H 2 O H2S04 1 mol 1 mol χ 0,53 mol άρα x=0,53 mol CH 3 CH 2 ή 0,53 46 g=24,38 g.

15 59. α) 1 mol 22,4 L η 2,8 L άρα η=0,125 mol αερίου HC=CH CaC 2 + 2Η 2 0 -> Ca() 2 + HC=CH 1 mol 1 mol χ 0,125 mol άρα χ=0,125 mol ή 0,125 64 g=8 g CaC 2. β) HC=CH + 2C1 2 -> Cl 2 CH-CHCl 2 1 mol 1 mol 0,125 mol y άρα y=0,25 mol ή 0,25 71 g= 17,75 g Cl 2. γ) Από τη στοιχειομετρία της πρώτης αντίδρασης έχουμε 0,125 mol Ca() 2 : Ca() 2 + H 2 SO 4 -> CaSO 4 + 2Η 2 0 1 mol 1 mol 0,125 mol ω άρα ω=0,125 mol ή 0,125-98 g= 12,25 g H 2 SO 4. 60. Για το αλκένιο με γενικό τύπο C K H 2k έχουμε ότι: 5,6 L > 7 g 22,4 L M r g άρα M r =28 δηλαδή 14κ=28 ή κ=2. Άρα το αλκένιο (μονομερές) έχει τύπο C 2 H 4 ή CH 2 =CH 2. VCH 2 =CH 2 -> (-CH 2 -CH 2 -). Η σχετική μοριακή μάζα του πολυμερούς είναι 28ν και ίση με 56000. άρα 56000=28ν ή ν=2000. Άρα 2000 μόρια μονομερούς συνθέτουν το πολυμερές. 61. α) C V H 2V + H 2 > C V H 2V+2 14ν g 22.4" L 21 g 11,2 L άρα ν=3 δηλαδή CH 3 CH=CH 2 προπένιο. β) CH 3 CH 2 CH 2 Cl + Na -> CH 3 CH=CH 2 + NaCl + H 2 O 62. C v H 2v + 3ν/20 2-4 vc0 2 + VH 2 O 1 mol ν mol ή 22.4 L ν 18 g 4,48 L 10,8 g άρα ν=3 δηλαδή C 3 H 6. Στον αέρα έχουμε V O2 =(20/l 00).500 L=OO L και V n2 = (80/10()).500 L=400 L. Από την καύση έχουμε:

16 C 3 H 6 + 9/20 2 -» 3C0 2 + 3H 2 0 mol 4,5mol 3mol ή L 4,5L 3L OL χ y ή χ = 45 L O 2 απαιτήθηκαν y =30 L CO 2 παράχθηκαν Στα καυσαέρια μετά ψύξη έχουμε: O 2 : 100L-45L=55L, CO 2 : 30 L, N 2 : 400 L. 63. α) χ mol C 2 H 4 και y mol H 2. Άρα έχουμε 28x+2y=62 (1) και 22,4x + 22,4y=l 12 L (2). Αύνοντας το σύστημα βρίσκουμε χ=2 mol C 2 H 4 και y=3 mol H 2. Στα 15,5g μίγματος (A) θα υπάρχουν (15,5/62).2 mol C 2 H 4 = 0,5 mol C 2 H 4 Kai (15,5/62).3 mol H 2 = 0,75 mol H 2. To αλκένιο αντιδρά πλήρως με το H 2 που βρίσκεται σε περίσσεια: C 2 H 4 + H 2 -> C 2 H 6 1 mol 1 mol 1 mol 0,5 mol 0,5 mol 0,5 mol Στο τελικό μίγμα (B) υπάρχουν (0,75-0,5) mol = 0,25 mol H 2 και 0,5 mol C 2 H 6, άρα σε STP 5,6 L H 2 Kai 11,2 L C 2 H 6. 64. To Na δεσμεύει το CO 2, άρα ο όγκος του CO 2 είναι 35 ml. Έστω x ml το CH 4 και y ml το C 3 H 6, δηλαδή x+y=15 (1) CH 4 + 20 2 -> CO 2 + 2Η 2 0 C 3 H 6 + 9/20 2 3C0 2 + 3Η 2 0 ή 1 mol 1 mol 1 mol 3 mol χ ml ;=χ ml y ml ;=y ml δηλαδή [x+3y = 35 (2). Αύνοντας τις (1) και (2) έχουμε x=5 ml και y=10 ml C 3 H 6. 65. Έστω χ ml το C 2 H 2 (αιθίνιο) και y ml το C v H 2v (αλκένιο), άρα x+y = 12 (1). Τα 26 ml είναι ο όγκος του CO 2 και τα υπόλοιπα (51-26) ml=25 ml είναι ο όγκος του O 2 που περίσσεψε. Άρα ο όγκος του O 2 που αντέδρασε είναι (60-25) ml δηλαδή 35 ml.

17 C 2 H 2 + 5/20 2 -» 2C0 2 + H 2 O C v H 2v + 3v/20 2 -> VCO 2 + vh 2 0 1 mol 2,5 mol 2 mol 1 mol 3v/2 mol ν mol 1 ml 2,5 ml 2 ml ή 1 ml 3v/2 ml ν ml χ ml ;=2,5x ml ;=2x ml yml ;=3ν/2 y ml ;=vy ml Από το CO 2 έχουμε 2x +vy = 26 (2) και από το O 2 έχουμε ότι 2,5x + 3ν/2 y = 35 (3). Λύνοντας το σύστημα (1),(2) και (3) έχουμε ότι: X=O ml C 2 H 2, ν=3 και y=2 mol C 3 H 6. 66. C V H 2V + H 2 ^ C V H 2V+2 1 ml 1 ml 1 ml άρα OmL OmL OmL Μετά την υδρογόνωση έχουμε 2 ml H 2 και 10 ml αλκάνιο. H 2 + ViO 2 -> H 2 O C V H 2v+2 + (3ν+1)/20 2 -> vc0 2 + (ν+1 )Η 2 0 1 ml 0,5 ml 1 ml (3ν+1)/2 ml 2mL;=lmL OmL :=3v+1.10mL 2 άρα 1+ (3ν+1).10 = 66 ή ν=3. 2 O μοριακός τύπος είναι C 4 H s και τα συντακτικά ισομερή είναι 3, το 1-βουτένιο, το 2-βουτένιο και το μεθυλοπροπένιο. 67. α) CH 3 COONa + Na CH 4 + Na 2 CO 3 β) CH 4 + Cl 2 CH 3 Cl + HCl CH 4 + 2C1 2 -» CH 2 Cl 2 + 2HC1 χ mol χ mol x mol χ mol για το CH 3 Cl: M R = 50,5 και για το CH 2 Cl 2 : M r = 85. Αρα 50,5χ + 85χ = 13,55 ή χ=0,1 mol άρα η ποσότητα του CH 4 που χλωριώθηκε είναι 2x mol=0,2 mol. Από τη στοιχειομετρία της α) αντίδρασης έχουμε 0,2 mol CH 3 COONa άρα 0,2 82g=16,4g. 68. Βλέπε θεωρία παρ. 2.8. 69. Βλέπε θεωρία σελ. 60. 70. Βλέπε θεωρία σελ. 60. 71. Βλέπε θεωρία σελ. 61. 72. Βλέπε θεωρία σελ. 62. 73. Βλέπε θεωρία σελ. 62.

18 3. ΑΛΚΟΟΛΕΣ - ΦΑΙΝΟΛΕΣ 6. α) Κορεσμένες είναι οι αλκοόλες στις οποίες τα άτομα του άνθρακα συνδέονται με απλούς δεσμούς. β) Ακόρεστες είναι οι αλκοόλες στις οποίες μεταξύ των ατόμων του άνθρακα υπάρχει ένας τουλάχιστον διπλός ή τριπλός δεσμός. γ) Βλέπε θεωρία σελ. 80. δ) Βλέπε θεωρία σελ. 80. ε) Βλέπε θεωρία σελ. 80. στ) Βλέπε θεωρία σελ. 80. ζ) Βλέπε θεωρία σελ. 88. 7. C 6 H 12 O 6 ζϋμασ 3> 2CH 3 CH 2 + 2C0 2 8. Βλέπε θεωρία σελ. 83. 9. α) CH 3 CH 2 CH 2 + ΙΟΙ -> CH 3 CH 2 CHO (A) + H 2 O β) CH 3 CH 2 CHO + ΙΟΙ -> CH 3 CH 2 CO (B) γ) CH 3 CH=CH 2 + H 2 O -> CH 3 CHCH 3 δ) CH 3 CHCH 3 + ΙΟΙ -> CH 3 CCH 3 (Δ) l O ε) CH 3 CH 2 COfCH 3 CHCH 3 CH 3 CH 2 C00CHCH 3 +H 2 0 ι (E) CH 3 (A)προπανάλη (B) προπανικό οξύ (Γ) 2-προπανόλη (Δ) προπανόνη ή διμεθυλοκετόνη ή ακετόνη (E) προπανικός ισοπροπυλεστέρας 10. α) CH 3 CHCH 3 CH 3 CH=CH 2 + H 2 O ι 14Ω Γ» προπενιο

19 β) 2CH 3 CHCH H2SQ4 3 > CH3CHOCHCH3 + H 2 O l70 c CH 3 CH 3 δύσοπροπυλαιθέρας 11. CH 2 =CH 2 + H 2 O -¾* CH 3 CH 2 (A) CH 3 CH 2 + 2101 -> CH 3 CO (B) + H 2 O CH 3 CO + CH 3 CH 2 ^ CH 3 COOCH 2 CH 3 (Γ) + H 2 O (Α)αιθανόλη, (B) αιθανικό (οξικό) οξύ, (Γ) αιθανικός (οξικός) αιθυλεστέρας. 12. Βλέπε θεωρία σελ. 89. αρωματικός υδρογονάνθρακας: ισοπροπυλοβενζόλιο ή κουμόλιο αρωματική αλκοόλη: φαινόλη καρβονυλική ένωση: ακετόνη ή προπανόνη ή διμεθυλοκετόνη. 13. α) RCH 2 + 2101 -* RCO + H 2 O H+ β) RCO + R ^=^RCOOR' + H 2 O γ) C V H 2V + H 2 O C V H 2V+1 δ) HCsCH + H 2 -> CH 2 =CH 2 CH 2 =CH 2 + H 2 O H^CH 3 CH 2 CH 3 CH 2 + ΙΟΙ -> CH 3 CHO + H 2 O 14. Οι αλκοόλες αντιδρούν με Na και εκλύεται αέριο H 2, σε αντίθεση με τους αιθέρες που δε δίνουν αυτή την αντίδραση. C 3 H 7 + Na -> C 3 H 7 ONa + MiH 2 T 15. α) H φαινόλη είναι ένα ασθενές οξύ και γι' αυτό αλλάζει το χρώμα του δείκτη. C 5 H 5 + H 2 O - C 6 H 5 O" + H 3 O + (όξινος χαρακτήρας). β) Για να μη γίνεται κόκκινο το χαρτί του ηλιοτροπίου πρέπει να εξουδετερώσουμε το οξύ, π.χ. με μία βάση. C 6 H 5 + Na -> C 6 H 5 ONa + H 2 O 16. α) HC=CH + H 2 -» CH 2 =CH 2 CH 2 =CH 2 + H 2 O J^CH 3 CH 2 CH 3 CH 2 + 2ΙΟΙ -> CH 3 CO + H 2 O

20 β) HC=CH + H 2 O H2S04 CH 7 =CH CH 3 CHO + ΙΟΙ -> CH 3 CO 17. Στα σταφύλια περιέχεται γλυκόζη. C 6 H 12 O 6 JSus^C 2 H 5 + 2C0 2 CH 3 CH 2 H2S 4 > CH 2 =CH 2 + H 2 O 170 C CH 3 CHO VCH 2 =CH 2 -»(-CH 2 -CHr-) v 18. Αιθανάλη ή ακεταλδεΰδη: CH 3 CHO n=22/44 mol=0,5 mol CaC 2 + 2Η 2 0 HC=CH + Ca() 2 x mol ;= xmol HC=CH + H 2 O^iCH 3 CHO x mol H2S ;=x mol άρα x=0,5 mol, δηλαδή αντέδρασαν 0,5 mol ή 0,5 64 g ή 32 g CaC 2. 19. Στα 100 g διάλυμα 50 g γλυκόζη 40 g in άρα m=20 g C 6 Hi 2 O 6 H ποσότητα της γλυκόζης που ζυμώνεται είναι τα (90/100)-20 g 18g. Για τη γλυκόζη M r = 180, άρα η= 18/180 mol = 0,1 mol C 6 H i2 O 6 C 6 H 12 O 6 -> 2C 2 H 5 + 2C0 2 1 mol 2 mol 0,1 mol x άρα x=0,2 mol C 2 H 5 (M r =46) Για την αλκοόλη m=0,2 mol- 46 g/mol=9,2 g /)=(m/v) ή V = m/p = 9,2g /0,8 g-ml" 1 ή V= 1,5 ml 20. CaC 2 + 2H 2 0 -» HC=CH + Ca() 2 x mol ;=x mol HC=CH + H 2 O H2S04 CH 3 CHO x mol ;=x mol CH 3 CHO + O -> CH 3 CO x mol ;=x mol H μάζα του οξικού οξέος είναι τα (60/100) 400 g =240 g Γ ια το οξικό οξύ M r =60, άρα x=(240/60) mol =4 mol.

21 Άρα αρχικά αντέδρασαν 4 mol CaC 2 (M 1 =64), δηλαδή η μάζα του καθαρού CaC 2 θα είναι 4 64 g=256 g. Στα 100 g ακάθ. CaC 2 τα 80 g καθαρό m ακάθ. 256 g δηλαδή /?! ακάθ =320 g. 21. C 6 H 12 O 6 2C 2 H 5 + 2C0 2 Χ mol ;=2x mol παράγονται Vαιβανάλη»; ~ J_4 ν Δ = 14-20 L = 2,8 L = 2800 ml C 2 H 5 100 100 p=m/v ή m=p V ή m=0,8 g/ml 2800 ml=2240 g. Γ ια την αιθανόλη M 1 =46 άρα 2χ=2240 ή χ=24,34 46 Δηλαδή για τη γλυκόζη (M r = 80), έχουμε m=24,34 180 g ή m = 4383 g. 22. CH 3 : Λ/ Γ =32, CH 3 CH 2 : M=46, CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 : Μ Γ =74 Για τη μεθανόλη: n=6,4/32 mol=0,2 mol. Για τη αιθανόλη: n=4,6/46 mol=0,l mol. Για τη 1-βουτανόλη: n=7,4/74 mol=0,l mol. CH 3 + Na -> CH 3 ONa + 1 AH 2 0,2 mol :=0,1 mol CH 3 CH 2 + Na -> CH 3 CH 2 ONa + Z 2 H 2 0,1 mol ;=0,05 mol CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 + Na-^ CH 3 CH 2 CH 2 CH 2 ONa + '/ 2 Η 2 0,1 mol :=0,05 mol Συνολικά παράχθηκαν 0,2 mol H 2 0=25 C ή 7"=298 K, P=740/ 760atm PV=iRT ή V= η R- TP ή Γ=5 L 24. Κορεσμένη μονοσθενής αλκοόλη: C v H2 V +i άρα Μ Γ =14ν+18 και επειδή M 1 =60, έχουμε 14ν+18=60 ή ν=3 CH 3 CH 2 CH 2 και CH 3 CHCH 3 1 -προπανόλη 2-προπανόλη ΟΞΕΙΔΩΣΗ: CH 3 CH 2 CH 2 + ΙΟΙ -> CH 3 CH 2 CHO + H 2 O (προπανάλη)

22 CH 3 CH 2 CHO + ΙΟΙ -> CH 3 CH 2 CO (προπανικό οξύ) CH 3 CHCH 3 + ΙΟΙ -» CH 3 CCH 3 l O (προπανόνη) ΕςΤΕΡΟΠΟΙΗςΗ: Η+ CH 3 CO + CH 3 CH 2 CH 2 ^=^CH 3 COOCH 2 CH 2 CH 3 + H 2 O ανθανικός προπυλεστέρας H+ CH 3 CO + CH 3 CHCH 3 CH 3 COOCHCH 3 + H 2 O CH 3 αιθανικός ισοπροπυλεστέρας 25. CH 3 CO + C v H 2v +, CH 3 COOC v H 2v +, + H 2 O Πα τον εστέρα M r = 14ν+60=116 ή ν=4. H αλκοόλη έχει μοριακό τύπο C 4 H 9 και το ισομερές που δεν μπορεί να οξειδωθεί είναι η τριτοταγής αλκοόλη. CH 3 Άρα ο συντακτικός τύπος του εστέρα είναι CH 3 COOC-CH 3 CH 3 26. CH 3 CO + C v H 2v +] CH 3 COOC v H 2v+1 + H 2 O (A) (B) Γ ια τον εστέρα M r = 14ν+60=102 ή ν=3. Αφού η αλκοόλη (A) οξειδώνεται σε κετόνη (Γ), η (A) είναι δευτεροταγής άρα είναι η 2-προπανόλη. CH 3 CHCH 3 + ΙΟΙ -> CH 3 CCH 3 (Γ) + H 2 O 11 προπανόνη O O εστέρας (B) είναι CH 3 COOCHCH 3 αιθανικός (οξικός) ισοπροπυλεστέρας CH 3

23 27. C V H 2V+, + Na -» C V H 2v+1 ONa + ViR 2 (14v+18) g 0.5 22.4 L 6,61 g L άραν=4. Μοριακός τύπος: C 4 H 9 και M r =74. 28. Για την αιθανόλη: M r = 46 και για την αιθανάλη: M r = 44. Έστω xmol αιθανόλης και ymol CH 3 CHO 46χ + 44y = 45 (1) Για το Na: n=c V=2 mol/l 0,5 L= mol. CH 3 CH 2 + 2101 -» CH 3 CO + H 2 O χ mol ;=χ mol CH 3 CHO + ΙΟΙ -> CH 3 CO + H 2 O y mol ;=y mol Γ ια το οξικό οξύ έχουμε n=(x+y) mol CH 3 CO + Na -> CH 3 COONa + H 2 O (x+y) mol ;=(x+y) mol άρα x+y=ll (2) Λύνοντας το σύστημα (1) και (2) έχουμε χ=0,5 και ν=0,5. CH 3 CH 2 : m=0,5 46 g=23 g CH 3 CHO: m=0,5 44 g=22 g. 29. Αφού η αλκοόλη οξειδώνεται σε οξύ, συμπεραίνω ότι είναι πρωτοταγής, με γενικό τύπο C v H 2v+ CH 2 C V H 2V+1 CH 2 + 2101 -> C V H 2V+,CO + H 2 O χ mol ;=χ mol C V H 2V+1 CO + Na ^ C V H 2v+l COONa + H 2 O χ mol ;=χ mol C v H 2v+ COONa + Na C v H 2v+2 + Na 2 CO 3 χ mol ;=χ mol To αέριο είναι το αλκάνιο. STP: 1 mol 22,4 L xmol 1,12 L ή χ=0,05 Άρα η αρχική ποσότητα της αλκοόλης που είναι 2,3g αντιστοιχεί σε 0,05mol η = m/m r ή M r = m/ n = 2,3/ 0,05 =46 Από το γενικό τύπο της αλκοόλης M r =14ν+32=46 ή ν=1 άρα ο μοριακός τύπος της αλκοόλης είναι C 2 H 6 O (αιθανόλη).

24 30. Αφού η αλκοόλη με οξείδωση δίνει οξύ, συμπεραίνω ότι είναι πρωτοταγής, με γενικό τύπο C v H 2v +1CH 2. H αντίδραση οξείδωσης είναι: C v H 2v +,CH 2 + 2 ΟΙ C v H 2v +,CO + H 2 O Στο 1 mol της αλκοόλης προστίθενται 1 mol ατόμων οξυγόνου και αφαιρούνται 2 mol ατόμων υδρογόνου. Δηλαδή στα (14ν+32) g αλκοόλης αύξ. βάρους (16g-2g)=14 g 100 g αύξ. βάρους είναι 18,7 g απ' όπου προκύπτει ν=3. Αρα ο μοριακός τύπος της αλκοόλης είναι C 3 H 7 και οι συντακτικοί τύποι είναι: CH 3 CH 2 CH 2 και CH 3 CHCH 3 1-προπανόλη 2-προπανόλη

25 4. ΚΑΡΒΟΞΥΑΙΚΑ ΟΞΕΑ 11. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 12. α) CH 2 =CH 2 + H 2 O h2^ch 3 CH 2 CH 3 CH 2 + ΙΟΙ -» CH 3 CHO + H 2 O CH 3 CHO + ΙΟΙ-> CH 3 CO β) HC=CH + H 2 O HgS0 > CH 3 CHO H2S04 CH 3 CHO + ΙΟΙ -> CH 3 CO 13. α. CH 3 CN + 2Η 2 0 -> CH 3 CO + ΝΗ 3 β. RCH 2 + 2ΙΟΙ -> RCO + H 2 O γ. 2CH 3 CO + Ca() 2 -> (CH 3 COO) 2 Ca + 2Η 2 0 δ. C 6 H 5 CH 3 + 3/20,. ¾. C 6 H 5 CO + H,O Θ ε. C 6 H 5 CO + NaHCO 3 -» C 6 H 5 COONa + H 2 O + CO 2 T 14. α) CH 3 CO + Na -> CH 3 COONa + H 2 O β) 2CH 3 CO + CaO -> (CH 3 COO) 2 Ca + H 2 O γ) 2CH 3 CO + Na 2 CO 3 -> 2CH 3 COONa + H 2 O + CO 2 T δ) 2CH 3 CO + Mg -> (CH 3 COO) 2 Mg + H 2 1 15. CH=CH + H 2 O HgS 4 / " 2SO» 4 CH 3 CHO CH 3 CHO + O -> CH 3 CO CH 3 CO + Na -» CH 3 COONa + H 2 O CH 3 COONa + Na- CH 4 + Na 2 CO 3 16. Βλέπε θεωρία σελ. 107. 17. α. CH 3 CHCO + CH 3 CH 3 CHCOOCH 3 + H 2 O β. CH 3 CO + CH 3 CH 3 COOCH 3 + H 2 O γ. C 6 H 5 CO + CH 3 - C 6 H 5 COOCH 3 + H 2 O 18. Βλέπε απαντήσεις στο τέλος του κεφαλαίου. 19. α) το 3-βουτενικό οξύ είναι ακόρεστο, άρα αποχρωματίζει

26 το κόκκινο διάλυμα του Br 2 σε CCU, σε αντίθεση με το βουτανικό οξύ που δεν αντιδρά με το Br 2 αφού είναι κορεσμένο οξύ. CH,=CHCH 2 CO + Br 2 CH,CHCH 2 CO Br Br β) To προπανικό οξύ αντιδρά με μέταλλο δραστικότερο του υδρογόνου και από την αντίδραση εκλύεται αέριο H 2. CH 3 CH 2 CO + Na > CH 3 CH 2 COONa + V 2 H 2 T 20. 1 mol CH 4 σε STP 22,4 L χ 33,6 L ή x=l,5molch 4. CH 3 CO + Na -> CH 3 COONa + H 2 O χ mol χ mol χ mol CH 3 COONa + Na CH 4 + Na 2 CO 3 χ mol χ mol χ mol Όμως χ= 1,5: Άρα απαιτήθηκαν χ mol CH 3 CO δηλαδή 1,5mol ή 1,5 60 g = 90 g CH 3 CO και 2χ mol Na δηλαδή 3 mol ή 3 40 g= 120 g Na. 21. Αφού θεωρούμε ότι κατά τη ζύμωση δεν αλλάζει ο όγκος του διαλύματος, ο όγκος του κρασιού θα είναι L=OOO ml. Στα 100 ml κρασί 11,5 ml C 2 H i (11,5 ) OOOmL V ή V= 15 ml C 2 H 5 Για την αιθανόλη p=m/v ή m=p V=O,8 g/ml 115mL=92g. Για την αιθανόλη M r =46. άρα τα 92 g είναι 92/46 mol=2 mol. CH 3 CH 2 + O 2 CH 3 CO + H 2 O 2 mol ;=2 mol Γ ια το οξικό οξύ M 1 =60, άρα τα 2 mol είναι 2 60 g=l 20 g. 22. Έστω ότι το μίγμα περιέχει x mol CH 3 CO και y mol C 6 H 5 CO. Για το οξικό οξύ M r =60 και για το C 6 H 5 CO: M r = 122. Αφού «ί μιγ =30,4 g έχουμε ότι χ 60+ ν 122 = 30,41 (1) Από τις αντιδράσεις εξουδετέρωσης έχουμε: CH 3 CO + K CH 3 COOK + H 2 O χ mol χ mol

27 C 6 H 5 CO + K -> C 6 H 5 COOK + H 2 O y mol y mol Συνολικά χρησιμοποιήθηκαν (x+y) mol K και αφού για το K: M r =56, έχουμε (x+y) 56=16,81 (2) Λύνοντας το σύστημα των (1) και (2) έχουμε x =0,1 και y=0,2, δηλαδή το μίγμα περιέχει 0,1 60 g=6 g CH 3 CO και 0,2 122 g= 24,4 g C 6 H 5 CO. 23. Για το αιθυλένιο M r =28 άρα n=5,6/28 mol=0,2 mol C 2 H 4. CH 2 =CH 2 + H 2 O il^ CH 3 CH 2 0,2 mol ;=0,2 mol CH 3 CH 2 + ΙΟΙ -> CH 3 CHO + H 2 O 0,2 mol ;=0,2 mol CH 3 -C=O + HCN -» CH 3 CHCN ι ι H 0,2 mol ;=0,2 mol CH 3 CHCN + 2Η.Ο CH 3 CHCO + NH 3 0,2 mol ;=0,2 mol Για το γαλακτικό οξύ: M 1 = 90, δηλαδή τα 0,2 mol είναι 0,2 90 g=18 g. Στα 500 g διαλύματος περιέχονται 18 g στα 100 g x ή χ=3,6 g. Άρα το διάλυμα του γαλακτικού οξέος είναι 3,6%w/w. 24. Για το Na: c-n/v ή /?=c V=O,2 mol/l 1 L=O,2 mol. Για το CH 3 CO: Μ,=60 άρα έχουμε 6/60 mol=0, l mol. To CH 3 CO αντιδρά με το Na (βρίσκεται σε περίσσεια). CH 3 CO + Na -> CH 3 COONa + H 2 O 0,1 mol ;=0,1 mol ;=0,1 mol α) To στερεό υπόλειμμα A περιέχει 0,1 mol Na (περίσσεψε) και 0,1 mol CH 3 COONa (παράχθηκε). β) CH 3 COONa + Na -^-5>CH 4 + Na 2 CO, 0,1 mol ;=0,1 mol ;=0,1 mol To αέριο B είναι το CH 4. με όγκο 0,1 mol -22,4 L/mol = = 2,2,4 L (STP)

28 5. ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΠΟΛΥΜΕΡΗ 35. O.CH 2 =CHC1 (βινυλοχλωρίδιο) β. C 6 H 5 -CH=CH 2 γ. CH 2 =CHCH 3 δ. CF 2 =CF 2 ε. CH 2 =CHCN (ακρυλονιτρίλιο) στ.ch 2 =C(CH 3 )COOCH 3 (μεθακρυλικός μεθυλεστέρας) 36. Είναι ετεροπολυμερή (α) 37. Αποσπάται αιθανόλη (γ) 38. Σε αυτό που έχει πιο ψηλό σημείο τήξης και αντοχή. Σε αυτό τα μόρια έχουν μια πιο τακτική στερεοχημική δομή. 39. ακέραιο πολλαπλάσιο....μονομερούς. 40. Είναι δικτυωτό μια και σχηματίζεται ένα πλέγμα ή δίκτυο από την σύνδεση των αλυσίδων μεταξύ τους. 41. Είναι προτιμότερο να ορίζεται ο αριθμός των μορίων μιας αλυσίδας ο οποίος προσδιορίζεται πειραματικά. 42. Πλαστικά. 43. Είναι 2500 62,5 g-mol" 1 = 156250 g mol" 1 44. Συμπύκνωσης μια και αποσπάται ένα "μικρό" μόριο. 45. 45. To δ ως μια εφαρμογή της αρχής Le Chatelier. 46. To γ και ο πολυμερισμός ακολουθεί τον μηχανισμό της 1,4 προσθήκης. 47. 108000 g mol" 1. Πρωτείνες. 48. Είναι ένα διπεπτίδιο (δ) 49. 2 2 = 4 διπεπτίδια τα οποία πλην των άλλων θα διαφέρουν και στην Mr τους. 50. 20 2 = 400 διπεπτίδια 51 πολυαμίδια πεπτίδια...

29 52. Τα ψηλά σημεία τήξης οφείλονται στην ύπαρξη δεσμών υδρογόνου τόσο στα οξέα όσο και στα αμινοξέα και όχι στις αμίνες. 53. Οι σχετικές μοριακές μάζες των τριών αμινοξέων είναι αντίστοιχα 75, 89 και 95 g-mol" 1 και περιέχουν όλα ι mol ατόμων N (14 g) ανά mol.. To πιθανότερο είναι το πρώτο. Πράγματι αυτό έχει 14-100/75= 18,66% N (α) 54. CH,CH(NH 2 )CO + HNO 2 -> CH 2 =CHCO + N 2 + 2 H 2 O 1 mol 1 mol 0,02=; 448/22400 Άρα η μάζα είναι 0,02 mol 89 gmol" 1 = 1,78 g Υδατάνθρακες. 55. γ. Είναι μια υδρόλυση της σακχαρόζης στα δύο απλά σάκχαρα. 56. β. Είναι,συντακτικά, ισομερείς ενώσεις. 57. O αριθμός των μονομερών μονάδων είναι 4,5T O 5 /180 = 2500 58. C12H22O11 δισακχαρίτης C 6 Hi 2 O 6 C 6 HioO 5 X, Ci 8 H 32 Oi 6 εξόζη πολυσακχαρίτης τρισακχαρίτης 59 κυτταρίνη, γλυκογόνο 60. H απώλεια βάρους ανά mol (180 g) είναι 2-44= 88 g ή 48,89% (β) 61. C 6 Hj 2 O 6» 2 CH 3 CH 2 + 2 CO 2 ( οινοπνευματική ζύμωση) CH 3 CH 2 + [O] CH 3 CO ( οξείδωση π.χ.με KMnO 4 ) CH 3 CO + CH 3 CH 2 -^CH 3 COOCH 2 CH 3 (εστεροπ.) 62. Από 1 mol σακχάρου παράγεται 1 mol Cu 2 O το οποίο οξειδούμενο θα δώσει 2 mol CuO ( Cu 2 O +VsO 2 -» 2CuO) Άρα τα 3,18 g / 79,5 g-mol" 1 = 0,04 mol CuO θα αντιστοιχούν σε 0,02 εξόζης ή 0,02 mol 180 g/mol = 3,6 g > 7,2%w/v 63. Υπάρχουν 150 kg Ci 2 H 22 On ή 150000 γ/342 g-mol" 1 = 438,6 mol. Αυτά θα δώσουν 877,2 mol C 6 H i2 O 6 τα οποία με την σειρά τους

30 θα δώσουν 1754,4 mol C 2 H 5 ή 80701,8 g ή 100877,2 ml καθαρό οινόπνευμα. 100/94 = 107,3 L. 64. Σε 10 g σπόρων περιέχονται 70/28=2,5 g πρωτεΐνες, 50/28 =1,79 g σακχάρων και 4,29 g λίπους. Χρησιμοποιώντας των " κώδικα" 4-4και9 kcal g" 1 αντίστοιχα παίρνουμε τελικά : q = 2,5-4 + 1,79-4 + 4,29-9 = 55,8 kcal. Λίπη, έλαια, σαπούνια, απορρυπαντικά. 65....λίπη, έλαια, αιθέρια έλαια 66. δ. όλα αποδίδουν την ίδια ένωση 67. β. Είναι μια υδρογόνωση ελαίου προς λίπος 68. Είναι η χημική ονομασία του ελαϊκού οξέος (β) 69. β και γ. H απόδοση είναι 1/3/1 0,333 ή 33,3% 70. Βασικά το β μια και δρουν αποτελεσματικά και σε σκληρό νερό. Όμως και τα γ και ε επίσης τα χαρακτηρίζουν 71. CH 2 OOC-C 17 H 15 CH, CHOOC-C 17 H 15 + 3 K > CH + 3 C, 7 H COOK CH 2 OOC-C 17 H 35 Γ CH 2 72. Στα 40 L του νερού του πλυντηρίου περιέχονται 4,0 mol Ca 2+. Άρα : Ca 2+ + Na 2 CO 3 CaCO 3 + 2 Na + 1 mol 1 mol 4mol ;= 4 mol > 4 mol 106 g/mol - 424 g Στην περίπτωση του σαπουνιού με γενικό τύπο RCOONa και Μ, = 306 g/mol η αντίδραση θα είναι: Ca 2+ + 2 RCOONa -> (RCOO) 2 Ca + 2 Na + 1 mol 2 mol 2 ;= 8 mol > m = 8 mol -306 g/mol = 2448 g 73. α. Λόγω μικρής αλυσίδας άρα και υδρόφοβου τμήματος είναι πιο πτητικά (πρόβλημα οσμής) και πιο ισχυρά προσβάλλοντας το δέρμα.

31 β. Οι σάπωνες με μεγαλύτερη αλυσίδα θα ήταν πλήρως αδιάλυτοι στο νερό. γ.όσο μεγαλύτερη η αλυσίδα τόσο πιο σκληρό και στερεό το σαπούνι 74. Τα ένζυμα αυτά διασπούν τα λίπη και τα έλαια 75. Δεν αποσυντίθεται από τα ένζυμα (γ).

Με απόφαση της Ελληνικής Κυβέρνησης τα διδακτικά βιβλία του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου τυπώνονται από τον Οργανισμό Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων και διανέμονται δωρεάν στα Δημόσια Σχολεία. Τα βιβλία μπορεί να διατίθενται προς πώληση, όταν φέρουν βιβλιόσημο προς απόδειξη της γνησιότητάς τους. Κάθε αντίτυπο που διατίθεται προς πώληση και δε φέρει βιβλιόσημο θεωρείται κλεψίτυπο και ο παραβάτης διώκεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του Νόμου 1129 της 15/21 Μαρτίου 1946 (ΦΕΚ 1946, 108, A'). ΕΚΔΟΣΗ 2010-ΑΝΤΙΤΥΠΑ: 101.000 ΑΡ. ΣΥΜΒΑΣΗΣ 64 ΕΚΤΥΠΩΣΗ :ΤΖΙΑΦΑΛΙΑ ΕΥΘΥΜΙΑ ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: Α. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ & ΣΙΑ Ε.Ε.