Ενιαία ΜΠΚΕ Ελλάδας Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα Μελέτη Υφιστάμενης Κατάστασης για την Ορνιθοπανίδα

Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα Μελέτη Υφιστάμενης ς για την Ορνιθοπανίδα

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σελίδα 2 από 28 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 3 1.1 Γενικές πληροφορίες για την Ορνιθοπανίδα της δυτικής και κεντρικής Μακεδονίας 3 1.2 Βασικά νομοθετικά ζητήματα 3 1.3 Αντικείμενο εργασίας 4 2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 5 2.1 Μεθοδολογία δειγματοληψίας 5 2.2 Τοποθεσίες 5 2.3 Περιορισμοί, αβεβαιότητες και συστηματικά σφάλματα (bias) 9 3 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 10 3.1 Εκτίμηση αφθονίας ειδών πτηνών κατά μήκος της όδευσης 10 3.2 Επιβεβαιωμένη παρουσία ειδών πτηνών κατά μήκος της όδευσης 13 4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 18 4.1 Βασικοί βιότοποι και είδη εντός της ς 18 ΛΙΣΤΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 2-1 Τοποθεσίες δειγματοληψίας 6 Πίνακας 3-1 Είδη πτηνών με ενδιαφέρον διατήρησης 14 Πίνακας 4-1 Σημαντικά σημεία για το λιβαδόκιρκο (Circus pygargus) 19 ΛΙΣΤΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήμα 3-1 Ανάλυση σε Κύριες Συνιστώσες (PCA) για τα είδη πτηνών 10 Σχήμα 3-2 Ανάλυση συστάδων για τα σημεία διέλευσης της 11 ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ Συμπλήρωμα I Απειλούμενα είδη πτηνών που καταγράφηκαν ευρύτερη

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 3 από 28 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Γενικές πληροφορίες για την Ορνιθοπανίδα της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας Οι μελέτες για τα πτηνά ευρύτερη μέχρι τώρα επικεντρώθηκαν στους υγροβιότοπους, κυρίως στο δέλτα του Αξιού και στις λίμνες της Καστοριάς, Χειμαδίτιδας και Ζαζάρης (Βουρδάκης και Βαρελτζίδου 2000, Μπούσμπουρας 2009). Δεν δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στις ορεινές περιοχές, συμπεριλαμβανομένου του όρους Βέρμιο. Όσο για τις πεδιάδες, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών με αγροτικές καλλιέργειες και χορτολιβαδικές εκτάσεις, υπάρχουν πληροφορίες κυρίως για τις περιοχές που βρίσκονται κοντά στους προαναφερθέντες υγροτόπους. Στην που επηρεάζεται από το Έργο του αγωγού TAP, υπάρχουν καταγραφές για πολλά είδη πτηνών με ενδιαφέρον διατήρησης, συμπεριλαμβανομένων 68 ειδών που είναι απειλούμενα Ελλάδα, Ευρώπη ή ακόμη και παγκοσμίως (Χανδρινός και Ακριώτης 1997, BirdLife International 2004, Λεγάκης και Μαραγκού 2009). Πολλά από αυτά είναι υδρόβια πτηνά ή πτηνά που σχετίζονται με τους υγρότοπους, όπως ο αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus), ο ροδοπελεκάνος (Pelecanus onocrotalus), η λαγγόνα (Phalacrocorax pygmeus), η ευρασιατική χαλκόκοτα (Plegadis falcinellus) και η ευρωπαϊκή βαλτόπαπια (Aythya nyroca). Ωστόσο, υπάρχουν επίσης απειλούμενα είδη που ζουν στα βουνά, όπως ο χρυσαετός (Aquila chrysaetos), καθώς και είδη που ζουν σε αγροτικές εκτάσεις, συμπεριλαμβανομένων του ευρωπαϊκού κιρκινέζιου (Falco naumannii) και του λιβαδόκιρκου (Circus pygargus). Το τελευταίο είναι ένα πολύ σπάνιο είδος που αναπαράγεται Ελλάδα. Μέχρι στιγμής η αναπαραγωγή του έχει καταγραφεί μόνο σε κάποιες αγροτικές εκτάσεις της δυτικής και κεντρικής Μακεδονίας. 1.2 Βασικά νομοθετικά ζητήματα Η μεγαλύτερη πλειονότητα των πτηνών ευρύτερη προστατεύονται από την εθνική νομοθεσία. Για τα υπόλοιπα είδη επιτρέπεται το κυνήγι σύμφωνα με τις κυνηγετικές περιόδους και όρια. Σε εθνικό επίπεδο, το 12% των ειδών είναι Σημαντικά Απειλούμενα, το 16% είναι Απειλούμενα, το 20% είναι Τρωτά και το 13% είναι Σχεδόν Απειλούμενα.

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 4 από 28 Οι μεγαλύτεροι υγρότοποι της ς είναι Σημαντικές Ζώνες για τη Διατήρηση των Πτηνών (IBA) και προστατεύονται ως Ζώνες Ειδικής Προστασίας (SPA). Σε αυτές περιλαμβάνονται τα δέλτα των ποταμών Αξιού, Αλιάκμονα και Λουδία (GR028, επίσης Εθνικό Πάρκο), ο ποταμός Αξιός (GR025) και οι λίμνες Χειμαδίτιδα και Ζαζάρη (GR046) και η λίμνη Καστοριάς (GR048). 1.3 Αντικείμενο εργασίας Καθώς η όδευση του αγωγού TAP έχει αποφύγει τους κύριους υγρότοπους, η μελέτη προσπάθησε να καταγράψει κυρίως τα είδη που συναντώνται στα φυλλοβόλα και παρόχθια δάση, στις φυσικές χορτολιβαδικές εκτάσεις και στις αγροτικές εκτάσεις. Μεγαλύτερη έμφαση δόθηκε στα αρπακτικά και, σε μικρότερη έκταση, στους δρυοκολάπτες και σε συγκεκριμένα στρουθιόμορφα, όπως οι κεφαλάδες (Lanius spp.), καθώς αυτά τα είδη είναι γνωστό ότι είναι ευπαθή υποβάθμιση του βιοτόπου τους και στις οχλήσεις (Tucker and Heath 1994). Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στους λιβαδόκιρκους, καθώς η ευρύτερη είναι γνωστό κέντρο εξάπλωσης αυτού του σπάνια αναπαραγόμενου Ελλάδα είδους (Χανδρινός και Ακριώτης 1997, Λεγάκης και Μαραγκού 2009), καθώς και στο ευρωπαϊκό κιρκινέζι και στο κοινό σαΐνι (Accipiter brevipes).

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 5 από 28 2 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ 2.1 Μεθοδολογία δειγματοληψίας Η μελέτη πεδίου πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2011. Μία πρόσθετη μελέτη πεδίου πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2012 προκειμένου να αξιολογηθούν οι πληθυσμοί των πτηνών σε συγκεκριμένες περιοχές (ποταμός Αξιός, Γιαννιτσά, όρος Βέρμιο και κοιλάδα Εορδαίας), στις οποίες έγιναν τροποποιήσεις της αρχικής όδευσης. Η δειγματοληψία των πτηνών έχει γίνει με τη μέθοδο σημειακής καταμέτρησης (Bibby et al. 2000). Συνολικά, χρησιμοποιήθηκαν 54 τυχαία επιλεγμένα σημεία διέλευσης σε μία απόσταση 250 μέτρων από την όδευση του αγωγού. Στα φυλλοβόλα δάση, στις αγροτικές και στις χορτολιβαδικές εκτάσεις έγινε χρήση τυχαίων σημείων, αλλά λήφθηκαν δείγματα από όλες τις διελεύσεις ποταμών, προσωρινές και μόνιμες εγκαταστάσεις. Σε κάθε σημείο διέλευσης αφιερώθηκαν περίπου 10 λεπτά, κατά τα οποία έγινε καταμέτρηση όλων των πτηνών. Πραγματοποιήθηκε Ανάλυση Κυρίων Συνιστωσών (PCA), προκειμένου να υπάρξει μία γενική εικόνα της κατανομής πτηνών στους διάφορους βιοτόπους (Σχήμα 3-1). Αυτή βασίστηκε στα είδη πτηνών που καταγράφηκαν σε τουλάχιστον τρία σημεία διέλευσης (από τα συνολικά 61) προκειμένου να μην υπάρξει υπερβολική επιρροή από σπάνιες, πιθανότατα μη αντιπροσωπευτικές, παρατηρήσεις. Επίσης πραγματοποιήθηκε μία Ανάλυση Ομάδων (cluster analysis), χρησιμοποιώντας το ίδιο σύνολο δεδομένων, προκειμένου να ταξινομηθούν τα ίδια τα σημεία διέλευσης σύμφωνα με τα πτηνά που παρατηρήθηκαν σε κάθε ένα από αυτά, καθώς και για να αποκτηθεί μία ιδέα του τρόπου με τον οποίο τα πτηνά σχετίζονται με τους διάφορους βιότοπους (Σχήμα 3-2). Το Μάιο του 2012 έγιναν επισκέψεις σε 18 σημεία. 2.2 Τοποθεσίες Οι τοποθεσίες δειγματοληψίας παρουσιάζονται στον Πίνακα 2-1.

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 6 από 28 Πίνακας 2-1 Τοποθεσίες δειγματοληψίας Αρ. Κωδικός Όνομα Περιοχή Τύπος βιοτόπου Μικρότερη Χ.Θ. θέσης (όπως απόσταση από την απεικονίζεται κεντρική γραμμή του στον χάρτη) αγωγού (m) 1 Axios 1 Αξιός 1 Ποταμός Αξιός Παρόχθιο δάσος 0 370.2 2 148 Αξιός 2 Βαρβαροβάση Παρόχθιο δάσος 2200 369.9 3 Loudias Λουδίας Ποταμός Λουδίας Παρόχθιο δάσος 0 394.8 4 141 Υπολείμματα Ν του Κυρίως αγροτικές 295 421.5 δάσους Λουτροχωρίου εκτάσεις, Quercus λίγα υπολείμματα δάσους 5 112 Βέρμιο Δάσος Quercus 6 116 7 118 8 126 9 153 Ανατολικό Βέρμιο, ανατολικά της Αγίας Φωτεινής Ανατολικό Βέρμιο, δυτικά του Πολλά Νερά 10 154 Πολλά Νερά Χωριό Πολλά Νερά 11 092 Βέρμιο, δάσος Βέρμιο, Fagus ανατολικά του Άνω Γραμματικού 12 093 13 085 14 083 15 Grammatikon Ρέμα Κοντά στο Άνω Stream Γραμματικού Γραμματικό 16 155 Δυτικό Βέρμιο Δάσος Quercus 17 072 18 067 19 098 Βέρμιο Δάσος Fagus 20 108 Βέρμιο Δάσος Quercus Βέρμιο δυτικά της Αγίας Φωτεινής Βέρμιο βόρεια της Αγίας Φωτεινής 21 109 22 156 Μανιακοί Κοντά στους Μανιακούς Δάσος Quercus κοντά σε οπωρώνες 155 432.6 75 431.1 Δάσος Quercus 55 430.3 200 429.5 Υποβαθμισμένο δάσος Quercus Θάμνοι Αγροτική έκταση και δομημένες περιοχές Δάσος Fagus, υποαλπικοί λειμώνες 1135 426.8 210 423.8 465 436.9 195 436.9 280 438.0 245 439.3 Ρέμα 0 444.0 δάσος Quercus Δάσος Quercus 15 442.5 170 442.8 35 443.0 Δάσος Fagus, Βλάστηση με πεύκα (Pinus) Δάσος Quercus & Fagus Δάσος Quercus (επίσης Acer, Fagus) Αγροτικές εκτάσεις, χορτολιβαδικές εκτάσεις 380 435.7 420 434.9 100 433.4 20 474.7

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 7 από 28 Αρ. Κωδικός θέσης (όπως απεικονίζεται στον χάρτη) 23 Kastro River Ποταμός Κάστρο Όνομα Περιοχή Τύπος βιοτόπου Μικρότερη απόσταση από την κεντρική γραμμή του αγωγού (m) Πεδινές εκτάσεις δυτικά του Βέρμιο 24 Kilada Stream Ρυάκι Κοιλάδα Πεδινές εκτάσεις δυτικά του Βέρμιο 25 157 Βαρικό Ανατολικά του Βαρικού 26 061 Περιοχή Λέχοβο Δάσος Quercus 27 158 Δυτικά του Λέχοβου 28 159 29 160 30 162 31 163 Κλεισούρα Υποαλπικός λειμώνας και δάσος Fagus βορειοδυτικά της Κλεισούρας 32 Aliakmonas I Ποταμός Αλιάκμονας Ποταμός Αλιάκμονας, δυτικά της Καστοριάς 33 West of Aliakmonas 34 164 Κοντά στα Νοτιοδυτικά της σύνορα με την Ιεροπηγής Αλβανία 35 009 Ακριτών, δάσος Νότια της Quercus Ιεροπηγής 36 013 Καστράκι, Καστράκι δάσος Quercus Χ.Θ. Παρόχθιο δάσος 0 448.2 Παρόχθιο δάσος 0 460.3 Αγροτική έκταση 20 474.7 Δάσος Quercus 40 485.5 Αγροτική έκταση κοντά σε δάσος Quercus 140 485.5 Παρόχθιο δάσος, 80 485.8 δάσος Quercus Δάσος Quercus, 70 489.6 αγροτική έκταση Δάσος Quercus, ρυάκι 120 491.1 Υποαλπικός λειμώνας (1.232 μ.), δάσος Fagus 50 493.0 Παρόχθιο δάσος 0 521.3 Δάσος Quercus 0 521.6 Αγροτική έκταση, όγκοι Quercus 300 542.6 40 543 Δάσος Quercus & Pinus, χορτολιβαδική έκταση 1800 540.5 37 021 Δάσος Quercus 2620 539 38 Aliakmonas III Αλιάκμονας III Βορειοδυτικά Παρόχθιο δάσος 0 532.9 της Αγίας Κυριακής 39 165 Αγία Κυριακή Νότια της Αγίας Κυριακής Αγροτική έκταση 130 533.0 40 Aliakmonas II Αλιάκμονας ΙI Μεσοποταμία Παρόχθιο δάσος 0 528.0 of 41 Parapotamos Aliakmonas Παραπόταμος του Αλιάκμονα Αμπελόκηποι Παρόχθιο δάσος 0 532.5 42 166 Χώρος αποθήκευσης Αγροτική έκταση 270 511.8 σωλήνων στους Αμπελόκηπους 43 167 Κορισσός Κορισσός Αγροτική έκταση 305 505.0

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 8 από 28 Αρ. Κωδικός θέσης (όπως απεικονίζεται στον χάρτη) Όνομα Περιοχή Τύπος βιοτόπου Μικρότερη απόσταση από την κεντρική γραμμή του αγωγού (m) 44 042 Κλεισούρα Κλεισούρα, δάσος Fagus, Quercus 45 035 Βέργα Βέργα, δάσος Fagus, Quercus Δάσος Fagus, Quercus Δάσος Quercus, Fagus, αγροτική έκταση Χ.Θ. 40 493.8 125 495.0 46 168 Αγία Κυριακή Αγία Κυριακή αγροτική έκταση 560 533.1 47 169 535 533.9 48 170 140 532.8 49 171 260 532.9 50 173 Αγία Κυριακή χώρος 170 529.2 αποθήκευσης σωληναγωγών 51 174 Γαλάτια Νότια της Γαλάτια 20 482.3 52 175 30 480.0 53 176 315 479.0 54 177 Ανατολικών Ανατολικών 2575 469.0 χώρος αποθήκευσης σωλήνων 55 178 Βέροια σταθμός Κοντά στη συμπίεσης Βέροια 1570 450.0 56 179 Λουτροχώρι Λουτροχώρι 1920 421.5 χώρος αποθήκευσης σωληναγωγών 57 180 Χαλκηδόνα Χαλκηδόνα 380 379.6 χώρος αποθήκευσης σωληναγωγών 58 181 Μεσημβρία Μεσημβρία 20 361.3 59 182 1065 358.2 60 183 210 359.5 61 184 940 359.5 1cp 1cp Κοντά στον Αξιό Κοντά στον ποταμό Αξιό 60 366.7 2cp 2cp 120 368.0 3cp 3cp 0 368.2 4cp 4cp 120 368.4 5cp 5cp 200 369.3 6cp 6cp Αξιός Ποταμός Αξιός Παρόχθιο δάσος, 20 χορτολιβαδική έκταση 369.8

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 9 από 28 Αρ. Κωδικός θέσης (όπως απεικονίζεται στον χάρτη) 7cp 7cp 8cp 8cp Λουδίας Ποταμός 9cp 9cp Γιαννιτσά Κοιλάδα 10cp 10cp 11cp 11cp 12cp 12cp 13cp 13cp Όνομα Περιοχή Τύπος βιοτόπου Μικρότερη απόσταση από την κεντρική γραμμή του αγωγού (m) Χ.Θ. Παρόχθιο δάσος, 320 371.3 αγροτική έκταση Λουδίας Αγροτική έκταση, 40 393.2 παραποτάμιο δάσος Γιαννιτσών Παραποτάμιο δάσος 250 394 Αγροτική έκταση, 0 396.8 κανάλια 100 396.5 285 395.8 90 394.5 14cp 14cp Βέρμιο Όρος Βέρμιο Δάσος Fagus 0 479.0 15cp 15cp 60 477.4 16cp 16cp Πύργοι Κοντά στους Αγροτική έκταση 405 438.7 Πύργους 17cp 17cp Γαλάτια Προς Γαλάτια - Αγροτική έκταση, 20 451.2 Δροσερό χορτολιβαδική έκταση, θάμνοι 18cp 18cp Δροσερό Προς Δροσερό Αγροτική έκταση 20 436.8 Πηγή: ERM (Μελέτη πεδίου, Ιούνιος 2011 και Μάιος 2012) 2.3 Περιορισμοί, αβεβαιότητες και συστηματικά σφάλματα (bias) Λόγω της μεγάλης έκτασης της ς και της σχετικά περιορισμένης διάρκειας των εργασιών πεδίου, δεν ήταν εφικτή η εξέταση όλων των βιοτόπων στον ίδιο βαθμό. Έτσι, παρόλο που οι εργασίες πεδίου επικεντρώθηκαν σε περιοχές που θεωρούνται ότι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα, αναγνωρίζεται ότι κάποιες περιοχές είναι πολύ πιθανό να μην έχουν καλυφθεί επαρκώς. Έγινε μελέτη σε όλες τις διελεύσεις ποταμών (παρόχθια δάση), ενώ στους υπόλοιπους βιότοπους έγινε επιλογή τυχαίων σημείων της όδευσης. Η καθημερινή δραστηριότητα των πουλιών επηρέασε τις παρατηρήσεις και τις καταγραφές. Τα πουλιά είναι κυρίως δραστήρια κατά τη διάρκεια του πρωινού και, σε μικρότερο βαθμό, κατά τη διάρκεια του απογεύματος, με σχετικά μικρή δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του μεσημεριού, ειδικότερα το καλοκαίρι (τέλος Ιουνίου), οπότε και πραγματοποιήθηκε η μελέτη. Επομένως, ήταν αναπόφευκτο να γίνει μελέτη κάποιων σημείων της όδευσης σε περίοδο με μικρή δραστηριότητα πουλιών. Εξαιτίας του, έγινε σίγουρα υποτίμηση των αριθμών και της ποικιλότητας κάποιων ειδών. Στα σημεία της όδευσης έγινε μέτρηση όλων των ειδών (δηλ., δεν εξαιρέθηκε κανένα είδος από την αξιολόγηση), αλλά δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στα είδη με τη μεγαλύτερη ευαισθησία, όπως τα αρπακτικά.

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 10 από 28 3 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 3.1 Εκτίμηση αφθονίας ειδών πτηνών κατά μήκος της όδευσης Η ποιότητα των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν κατά τη μελέτη πεδίου τον Ιούνιο του 2011 δεν επιτρέπουν την ακριβή εκτίμηση της αφθονίας των ειδών κατά μήκος της όδευσης. Ωστόσο, από τα αποτελέσματα της ανάλυσης PCA, με βάση τα διαθέσιμα δεδομένα, είναι προφανές ότι ο βιότοπος με τη μεγαλύτερη αφθονία ήταν τα παρόχθια δάση (άνω κεντρικό τμήμα στο Σχήμα 3-1), ενώ τα δάση Fagus και Quercus, οι χορτολιβαδικές και αγροτικές εκτάσεις είχαν μικρότερη αφθονία. Στην Ανάλυση Συστάδων, ο βασικός διαχωρισμός έγινε μεταξύ παρόχθιων δασών (κάτω τμήμα στο Σχήμα 3-2) και άλλων βιοτόπων. Οι τελευταίοι χωρίζονται σε περαιτέρω υποκατηγορίες, κυρίως σε δασικές εκτάσεις (δάση Quercus και Fagus) και σε αγροτικές εκτάσεις. Σχήμα 3-1 Ανάλυση σε Κύριες Συνιστώσες (PCA) για τα είδη πτηνών Σημειώσεις: Στα δεξιά του άξονα Στοιχείο 1 βρίσκονται τα είδη από τα δάση, ενώ στα αριστερά τα είδη από τις αγροτικές εκτάσεις. Στο άνω τμήμα άξονα Στοιχείο 2 βρίσκονται τα είδη από τα παρόχθια δάση, ενώ στο κάτω τμήμα τα είδη από τις ανοιχτές εκτάσεις.

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 11 από 28 Σχήμα 3-2 Ανάλυση ομάδων (cluster analysis) για τα σημεία διέλευσης της

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 12 από 28 Η σπουδαιότητα των παραποτάμιων δασών οφείλεται πιθανότατα στο γεγονός ότι υποστηρίζουν όχι μόνο τα είδη που ζουν στα ίδια τα δάση, αλλά επίσης και τα είδη που φωλιάζουν εκεί αλλά τρέφονται στις παρακείμενες αγροτικές εκτάσεις. Ωστόσο, σε άλλους βιοτόπους, συμπεριλαμβανομένων των αγροτικών εκτάσεων, έχουν καταγραφεί είδη με μεγάλο ενδιαφέρον διατήρησης.

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη Υφιστάμενης ς για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 13 από 28 Από την άποψη της διατήρησης, τα πιο σημαντικά είδη που παρατηρήθηκαν σε συγκεκριμένα τμήματα της όδευσης είναι τα παρακάτω: Ποταμός Αξιός: αετογερακίνα (Buteo rufinus), μαύρος πελαργός (Ciconia nigra), λευκός πελαργός (Ciconia ciconia) και χαλκοκουρούνα (Coracias garrulus). Κοιλάδα Γιαννιτσών: κανένα Όρος Βέρμιο: φιδαετός (Circaetus gallicus) (ένα ζεύγος). Κοιλάδα Εορδαίας: κανένα Ελληνοαλβανικά σύνορα δυτική Μακεδονία: Circus pygargus ένα ζεύγος στη φάση αναπαραγωγής Αγία Κυριακή (βλέπε παρακάτω) 3.2 Επιβεβαιωμένη παρουσία ειδών πτηνών κατά μήκος της όδευσης Τα είδη με ενδιαφέρον διατήρησης που καταγράφηκαν κατά μήκος της όδευσης κατά τη διάρκεια των μελετών πεδίου, τον Ιούνιο 2011 και το Μάιο 2012, παρουσιάζονται στον Πίνακας 3-1.

Σελίδα 14 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Πίνακας 3-1 Είδη πτηνών με ενδιαφέρον διατήρησης Αρ. Όνομα οικογένειας Κοινό Καταγραφές εντός Αναμενόμενη Επιστημονική Ονομασία της ς του εξάπλωση εντός έργου (απόσταση (m.) της ς από τον κεντρικό άξονα του έργου του αγωγού) 1 Phasianidae, Coturnix coturnix 2 Phalacrocoracidae, Phalacrocorax pygmaus 3 Pelecanidae, Pelecanus onocrotalus 4 Pelecanidae, Pelecanus crispus 5 Ardeidae, Nycticorax nycticorax 6 Ciconiidae, Ciconia ciconia 7 Ciconiidae, Ciconia nigra 8 Accipitridae, Circaetus gallicus Ορτύκι WP 34 (30 m) +, WP 35 Ευρέως στις (40 μ) +, WP 48 (140 μ) + αγροτικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις Λαγγόνα Ευρύτερη Λίμνες και ( Καστοριάς) ποτάμια Ροδοπελεκάνος Ευρύτερη ( Καστοριάς) Κυρίως στις λίμνες Αργυροπελεκάνος WP 22 (20 m) +, WP 31 Κυρίως στις (50 m) + λίμνες της ς Νυχτοκόρακας WP 1 (0 m) + Μεγάλοι υγρότοποι (λίμνες και ποτάμια) Λευκός πελαργός WP 4 (295 m) +, WP 41 (0 m) +, WP 50 (170 m), WP 6cp (20 m) + Πιθανότατα σε πολλά σημεία σε αγροτικές περιοχές και κοντά σε υγροβιοτόπους Μαύρος πελαργός WP 6cp (20 m) Τοπικά σε δάση και υγροβιοτόπους Φιδαετός WP 58 (20 m), WP 14cp (o m) Πιθανότατα διαδεδομένο Αιτία για ενδιαφέρον διατήρησης SPEC 3 SPEC 1 SPEC 3, Ευπαθή (VU) Ελλάδα IUCN- VU, SPEC 1, Ευπαθή (VU) Ελλάδα SPEC 3, Σχεδόν απειλούμενα (NT) Ελλάδα SPEC 2, Ευπαθή (VU) Ελλάδα SPEC 2, Απειλούμενα (EN) Ελλάδα SPEC 3, Σχεδόν απειλούμενα (NT) Ελλάδα Γενικά σχόλια Πιθανότατα πιο διαδεδομένα από τις ενδείξεις των καταγραφών Δεν καταγράφηκαν όδευση Δεν καταγράφηκαν όδευση Πετάνε ψηλά Σε πτήση Έχουν επίσης εμφανιστεί σε περιοχές εκτός της όδευσης Σε πτήση Αβέβαιο εάν φωλιάζουν κοντά στη ζώνη εργασίας Taxon που πρέπει να ληφθεί υπ όψιν / ειδικά μέτρα αντιμετώπισης Απίθανο σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα Όχι Όχι Όχι Απίθανο σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα Απίθανο σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα Απίθανο σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα Απίθανο σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα (βλέπε κείμενο)

Σελίδα 15 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Αρ. Όνομα οικογένειας Επιστημονική Ονομασία 9 Accipitridae, Circus pygargus 10 Accipitridae, Accipiter brevipes 11 Accipitridae, Buteo rufinus 12 Falconidae, Falco naumannii 13 Falconidae, Falco tinnunculus Κοινό Καταγραφές εντός της ς του έργου (απόσταση (m.) από τον κεντρικό άξονα του αγωγού) Λιβαδόκιρκος, WP 39 (130 m) +, WP 46 (560 m) +, WP 47 (535 m) +, WP 48 (140 m) +, WP 49 (260 m) + Αναμενόμενη εξάπλωση εντός της ς του έργου Αγροτική έκταση νότια της Ολυμπίας και της Γαλάτιας και κοντά στη Βεγόρα, πιθανότατα και αλλού Κοινό σαΐνι WP 38 (0 m) + Πιθανότατα διαδεδομένο. Αετογερακίνα WP 4cp (120 m) Πιθανότατα διαδεδομένο στις πεδινές περιοχές. Ευρωπαϊκό κιρκινέζι Ευρύτερη (κοντά στα Κομνηνά) Βραχοκιρκίνεζο WP 2 (2200 m) +, WP 3 (0 m) +, WP 10 (210 m) +, WP 22 (20 m) +, WP 40 (0 m) +, WP 46 (560 m) +, WP 47 (535 m) +, WP 50 (170 m) +, WP 58 (20 m) +, WP 59 (1065 m), WP 4cp (120 m), WP 16 cp (405m), WP 17cp (20 m) + Είναι γνωστό ότι αναπαράγεται στις πεδινές περιοχές ανατολικά της λίμνης Χειμαδίτιδας Αιτία για ενδιαφέρον διατήρησης Σημαντικά απειλούμενα (CR) Ελλάδα SPEC 2 SPEC 3, Ευπαθή (VU) Ελλάδα IUCN- VU, SPEC 1, Ευπαθή (VU) Ελλάδα Γενικά σχόλια Τουλάχιστον μία φωλιά βρίσκεται επάνω όδευση Εμφανίστηκε επίσης της Νάουσας Αβέβαιο εάν φωλιάζουν κοντά στη ζώνη εργασίας Δεν παρατηρήθηκαν όδευση Διαδεδομένο SPEC 3 Πολλές παρατηρήσεις επίσης εκτός της όδευσης Taxon που πρέπει να ληφθεί υπ όψιν / ειδικά μέτρα αντιμετώπισης Ναι (βλέπε κείμενο) Απίθανο σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα (βλέπε κείμενο) Απίθανο σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα (βλέπε κείμενο) Όχι Όχι

Σελίδα 16 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Αρ. Όνομα οικογένειας Επιστημονική Ονομασία 14 Falconidae, Falco vespertinus 15 Upupidae, Upupa epops 16 Meropidae, Merops apiaster 17 Coraciidae, Coracias garrulus 18 Picidae, Picus viridis 19 Alaudidae, Alauda arvensis 20 Alaudidae, Lullula arborea 21 Hirundinidae, Hirundo rustica 22 Turdidae, Oenanthe oenanthe 23 Sylviidae, Hippolais pallida 24 Sylviidae, Phylloscopus orientalis 25 Laniidae, Lanius collurio Κοινό Ευρωπαϊκό μαυροκιρκίνεζο Καταγραφές εντός της ς του έργου (απόσταση (m.) από τον κεντρικό άξονα του αγωγού) WP 5cp (200 m) Τσαλαπετεινός Καταγράφηκε σε αρκετά Σημεία Διέλευσης (WP) Μελισσοφάγος WP 25 (20 m) + WP 40 (0 m) +, WP 41 (0 m), WP 1cp (60 m), WP 5cp (200 m), WP 17cp (20 m) + Αναμενόμενη εξάπλωση εντός της ς του έργου Αιτία για ενδιαφέρον διατήρησης Γενικά σχόλια Πιθανότατα διαδεδομένο κατά την αποδημία. SPEC 3 - Όχι Διαδεδομένο SPEC 3 - Όχι Πιθανότατα διαδεδομένο στις πεδινές περιοχές κοντά σε ποτάμια Χαλκοκουρούνα WP 4cp (120 m) Πιθανότατα διαδεδομένο στις πεδινές περιοχές. Πράσινος Δρυοκολάπτης WP 40 (0 m) +, WP 41 (0 Πιθανότατα m) + αρκετά διαδεδομένο σε δάση Σιταρήθρα WP 52 (30 m) + Πιθανότατα διαδεδομένο SPEC 3 IUCN- NT, SPEC 2, Ευπαθή (VU) Ελλάδα SPEC 2 SPEC 3, Σχεδόν απειλούμενα (NT) Ελλάδα Έχουν επίσης εμφανιστεί εκτός της όδευσης Taxon που πρέπει να ληφθεί υπ όψιν / ειδικά μέτρα αντιμετώπισης Απίθανο σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα - Απίθανο σύμφωνα με τα τρέχοντα δεδομένα Πιθανότατα πιο διαδεδομένο από ότι υπονοούν οι ενδείξεις Πιθανότατα πιο διαδεδομένο Δεντροσταρήθρα Εμφανίστηκε σε αρκετά Πιθανότατα SPEC 2 Όχι Σημεία Διέλευσης (WP) διαδεδομένο Σταβλοχελίδονο Εμφανίστηκε σε πολλά Πολύ κοινό SPEC 3 Πολύ διαδεδομένο και Όχι Σημεία Διέλευσης (WP) κοινό Σταχτοπετρόκλης WP 31 (50 m) + Πιθανότατα SPEC 3 - Όχι διαδεδομένο Ωχροστριτσίδα Παρατηρήθηκε σε Αρκετά SPEC 3 - Όχι αρκετά Σημεία διαδεδομένο Διέλευσης (WP) Βουνοφυλλοσκόπος WP 31 (50 m) +, WP 44 Φυλλοβόλα SPEC 2 (όπως το - Όχι (40 m) + ορεινά δάση Phylloscopus bonelli) Αετομάχος Εμφανίστηκε σε μερικά Σημεία Διέλευσης (WP) Διαδεδομένο και κοινό Όχι Όχι SPEC 3 - Όχι

Σελίδα 17 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Αρ. Όνομα οικογένειας Επιστημονική Ονομασία 26 Laniidae, Lanius senator 27 Sturnidae, Sturnus vulgaris 28 Passeridae, Passer domesticus 29 Emberizidae, Emberiza hortulana 30 Emberizidae, Emberiza melanocephala 31 Emberizidae, Miliaria calandra Κοινό Καταγραφές εντός της ς του έργου (απόσταση (m.) από τον κεντρικό άξονα του αγωγού) Αναμενόμενη εξάπλωση εντός της ς του έργου Κοκκινοκεφαλάς WP 22 (20 m) +, WP 34 Πιθανότατα (30 m) + αρκετά διαδεδομένο Ψαρόνι Εμφανίστηκε σε αρκετά Σημεία Διέλευσης (WP) Σπιτοσπουργίτης Εμφανίστηκε σε πολλά Σημεία Διέλευσης (WP) Πολύ διαδεδομένο στις πεδινές περιοχές Βλαχοτσίχλονο WP 11 (465 m) + Πιθανότατα διαδεδομένο στις ορεινές περιοχές. Αμπελουργός Καμποτσίχλονο Καταγράφηκε σε αρκετά Σημεία Διέλευσης (WP) Καταγράφηκε σε πολλά Σημεία Διέλευσης (WP) Σημειώσεις * : κατά τη διάρκεια της περιόδου πριν την κατασκευή / μετά την κατασκευή του Έργου. Πηγή: ERM (Μελέτη Πεδίου, Ιούνιος 2011) Διαδεδομένο στις αγροτικές εκτάσεις Διαδεδομένο στις αγροτικές και χορτολιβαδικές εκτάσεις Αιτία για ενδιαφέρον διατήρησης Γενικά σχόλια SPEC 2 - Όχι SPEC 3 - Όχι SPEC 3 - Όχι SPEC 2 - Όχι SPEC 2 - Όχι SPEC 2 - Όχι Taxon που πρέπει να ληφθεί υπ όψιν / ειδικά μέτρα αντιμετώπισης

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 18 από 28 4 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 4.1 Βασικοί βιότοποι και είδη εντός της ς Λαμβάνοντας υπ όψιν τα συγκεντρωμένα δεδομένα, οι βιότοποι με τη μεγαλύτερη αφθονία που αναγνωρίστηκαν κατά μήκος της όδευσης του αγωγού TAP Ελλάδα είναι τα παρόχθια δάση. Πολλά είδη που είχαν καταγραφεί παλαιότερα δεν παρατηρήθηκαν κατά τις εργασίες πεδίου, συμπεριλαμβανομένων πολλών αρπακτικών, δρυοκολαπτών και στρουθιόμορφων.τα πιο σημαντικά είδη που καταγράφηκαν είναι ο λιβαδόκιρκος, και στη συνέχεια ο φιδαετός (Circaetus gallicus) και το κοινό σαΐνι (Accipiter brevipes). Άλλα είδη με ενδιαφέρον διατήρηση, όπως το ευρωπαϊκό κιρκινέζι και οι πελεκάνοι, εμφανίστηκαν σε περιπτώσεις όπου δεν αναμένεται να επηρεαστούν από τις δραστηριότητες του Έργου. Το πιο σημαντικό εύρημα της ήταν ο εντοπισμός αναπαραγωγικών λιβαδόκιρκων δυτικά του γνωστού πεδίου αναπαραγωγής του είδους Ελλάδα (βλ. Πίνακας 4-1). Κατά τη διάρκεια της συμπληρωματικής επίσκεψης στο πεδίο το Μάιο του 2012, η μεγαλύτερη ποικιλία πτηνών παρατηρήθηκε του ποταμού Αξιού. Ανάμεσα σε αυτά, η χαλκοκουρούνα είναι ταξινομημένη ως τρωτό είδος Ελλάδα και ως σχεδόν απειλούμενο παγκοσμίως. Ο μαύρος πελαργός είναι απειλούμενο είδος και ο λευκός πελαργός τρωτό είδος Ελλάδα, ενώ η αετογερακίνα ταξινομείται ως τρωτό είδος Ελλάδα. Από αυτά τα είδη, οι πελαργοί είναι απίθανο να επηρεαστούν σημαντικά από τις δραστηριότητες κατασκευής και τη λειτουργία του αγωγού TAP. Η χαλκοκουρούνα είναι πιθανό να επηρεαστεί μόνο εάν ο αγωγός περάσει μέσα ή πολύ κοντά από την θέση φωλεοποίησης, γεγονός που δεν φαίνεται αρκετά πιθανό με βάση τις παρατηρήσεις για το ζεύγος που έχει εμφανιστεί. Η αερογερακίνα επίσης δεν φαίνεται να φωλιάζει πολύ κοντά όδευση, ωστόσο κυνηγάει σε αυτή την και μπορεί να επηρεαστεί έμμεσα εάν οι εργασίες κατασκευής επηρεάσουν τους πληθυσμούς του λαγόγυρου (Spermophilus citellus), ο οποίος αποτελεί το βασικό της θήραμα. Στο όρος Βέρμιο, καταγράφηκε ένα ζεύγος φιδαετού σε δάσος οξιάς (Fagus). Αυτό το είδος ταξινομείται ως σχεδόν απειλούμενο Ελλάδα. Μπορεί να επηρεαστεί από τον αγωγό TAP λόγω όχλησης κατά την περίοδο της κατασκευής, ή ακόμη και από καταστροφή της φωλιάς του κατά τη διαδικασία εκχέρσωσης του δάσους (δυστυχώς δεν υπάρχουν ενδείξεις για την τοποθεσία της φωλιάς τους). Κανένα είδος με ιδιαίτερο ενδιαφέρον διατήρησης δεν συναντήθηκε των Γιαννιτσών. Το ίδιος ισχύει και για την κοιλάδα της Εορδαίας.

` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Σελίδα 19 από 28 Πίνακας 4-1 Σημαντικά σημεία για το λιβαδόκιρκο (Circus pygargus) Σημείο Όνομα Περιοχή Τύπος Μικρότερη απόσταση Κωδικός θέσης (όπως βιοτόπου από την κεντρική γραμμή απεικονίζεται στον χάρτη) του αγωγού (μ) 39 Αγία Νότια της Αγροτική 130 165 Κυριακή Αγίας έκταση Κυριακής 46 560 168 47 535 169 48 140 170 49 260 171 Πηγή: ERM (Μελέτη Πεδίου, Ιούνιος 2011)

Σελίδα 20 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ I Απειλούμενα είδη πτηνών που καταγράφηκαν ευρύτερη Επιστημονικ ό Ελληνικό Αγγλικό Προτίμηση βιοτόπου Tadorna tadorna Aythya nyroca Mergus merganser Coturnix coturnix Phalacrocora x pygmaeus Pelecanus onocrotalus Pelecanus crispus Παρουσία εντός της ς Βαρβάρα Shelduck Δέλτα Αξιού Παράκτιοι υγρότοποι Βαλτόπαπια Ferruginous Duck Goosander Καστοριάς, Χειμαδίτιδα Καστοριάς Ορτύκι Quail x Διαδεδομένο Κυρίως αγροτικές εκτάσεις Λαγγόνα Ροδοπελεκάνος Αργυροπελεκάνο ς Pygmy Cormorant White Pelican Dalmatian Pelican x x x Καστοριάς, Χειμαδίτιδα, Πετρών, Δέλτα Αξιού Χειμαδίτιδα Καστοριάς. Χειμαδίτιδα, Δέλτα Αξιού Παρατηρήθ ηκε (άμεση ή έμμεση παρατήρηση) Ελλάδα IUCN Παράρτημα I Οδηγία περί πτηνών 79/409 Αφθονία VU LC c. 1.400 χειμώνας Προστασία σύμφωνα με την Ελληνική νομοθε-σία Υγρότοποι CR LC 5-10 (μεγ. 94) Υγρότοποι NT VU I <50 Χηνοπρίστης Υγρότοποι LC LC I <10 αναπ., >5.000 χειμώνα NE LC Κοινό Δεν Προστατεύεται Υγρότοποι VU LC I <180 Υγρότοποι VU VU I >200 Συμπεριφορ ά πτηνών R, W W, MP R, W MP W

Σελίδα 21 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Επιστημονικ ό Ελληνικό Αγγλικό Παρουσία εντός της ς Προτίμηση βιοτόπου Παρατηρήθ ηκε (άμεση ή έμμεση παρατήρηση) Ελλάδα IUCN Παράρτημα I Οδηγία περί πτηνών 79/409 Αφθονία Προστασία σύμφωνα με την Ελληνική νομοθε-σία Συμπεριφορ ά πτηνών Nycticorax nycticorax Νυχτοκόρ ακας Night Heron x Καστοριάς Χειμαδίτιδ, Δέλτα Αξιού Υγρότοποι NT LC I 420-800 R, Ardeo ralloides Κρυπτοτσ ικνιάς Squacco Heron Καστοριάς, Χειμαδίτιδα, Δέλτα Αξιού Υγρότοποι VU LC I 150-300, MP Ardea purpurea Πορφυρο τσικνιάς Purple Heron Χειμαδίτις Υγρότοποι EN LC I 3-4 Ciconia ciconia Λευκός Πελαργός White Stork x διαδεδομένο Υγρότοποι, χωριά VU LC I?100s Ciconi nigra Μαύρος Πελαργός Black Stork x Δάση, παρόχθια EN LC I Σπάνια Platalea leucorodia Χουλιαρο μύτα Spoonbill Δέλτα Αξιού Υγρότοποι VU LC I 16-50 R Plegadis falcinellus Χαλκόκοτ α Glossy Ibis Δέλτα Αξιού Υγρότοποι CR LC I 5-15 Milvus migrans Τσίφτης Black Kite Διαδεδομένο Πεδινές περιοχές CR LC I Σε ύφεση MP Haliaetus albicilla Θαλασσα ετός White-tailed Sea Eagle Δέλτα Αξιού Υγρότοποι CR LC I 1 ζεύγος W

Σελίδα 22 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Επιστημονικ ό Ελληνικό Αγγλικό Παρουσία εντός της ς Προτίμηση βιοτόπου Παρατηρήθ ηκε (άμεση ή έμμεση παρατήρηση) Ελλάδα IUCN Παράρτημα I Οδηγία περί πτηνών 79/409 Αφθονία Προστασία σύμφωνα με την Ελληνική νομοθε-σία Συμπεριφορ ά πτηνών Neophron percnopterus Ασπροπά ρης Egyptian Vulture Διαδεδομένο Κυρίως σε βουνά CR EN I Σπάνιο, σε ύφεση Gyps fulvus Όρνιο Griffon Vulture Παλιά αρχεία Κυρίως σε βουνά VU LC I Άγνωστο MP Circaetus gallicus Φιδαετός Short-toed Eagle x Διαδεδομένο Σε όλη την NT LC I Σταθερή Circus aeruginosus Καλαμόκι ρκος Marsh Harrier Καστοριάς Χειμαδίτιδα, Πετρών, Δέλτα Αξιού Υγρότοποι VU LC I?> 10 R Circus pygargus Λιβαδόκιρ κος Montagu s Harrier x Χειμαδίτις, Φλώρινα Καστοριά Κοζάνη Κυρίως αγροτικές εκτάσεις CR LC I?>20 Accipiter brevipes Σαΐνι Levant Sparrowha wk x Διαδεδομένο Σε όλη την NE LC I Κοινό Buteo rufinus Αετογερα κίνα Longlegged Buzzard Διαδεδομένο Σε όλη την VU LC I?>20 R,

Σελίδα 23 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Επιστημονικ ό Ελληνικό Αγγλικό Παρουσία εντός της ς Προτίμηση βιοτόπου Παρατηρήθ ηκε (άμεση ή έμμεση παρατήρηση) Ελλάδα IUCN Παράρτημα I Οδηγία περί πτηνών 79/409 Αφθονία Προστασία σύμφωνα με την Ελληνική νομοθε-σία Συμπεριφορ ά πτηνών Aquila pomarina Κραυγαετ ός Lesser Spotted Eagle Χειμαδίτιδα Δάση, Υγρότοποι EN LC I? 1 ζεύγος Aquila clanga Στικταετό ς Greater Spotted Eagle Δέλτα Αξιού Υγρότοποι EN VU I > 5 χειμώνα W Aquila heliaca Βασιλαετ ός Imperial Eagle Παλιά αρχεία Πεδινές περιοχές CR VU I Άγνωστο W Aquila chrysaetos Χρυσαετό ς Golden Eagle Διαδεδομένο Κυρίως σε βουνά EN LC I?<10 R Hieraaetus pennatus Γερακαετ ός Booted Eagle Γενικότερη Δάση EN LC I Σπάνια Falco naumannii Κιρκινέζι Lesser Kestrel x Χειμαδίτις Αγροτική έκταση VU VU I 8-15 Falc tinnunculus Βραχοκιρ κίνεζο Kestrel x Διαδεδομένο Σε όλη την NE LC Κοινό R Falco biarmicus Χρυσογέρ ακο Lanner Falcon Όρος Βούρινος (πιθανότατα και αλλού) Σε όλη την EN LC I??1-5 Προστατευ όμενο R

Σελίδα 24 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Επιστημονικ ό Falco peregrinus Tetrax tetrax Recurvirostra avocetta Glareola ptatincola Numenius tenuirostris Chroicoceph alus genei Larus melanocepha lus Sternula albifrons Chlidonia hybrida Ελληνικό Πετρίτης Χαμωτίδα Αγγλικό Peregrine Falcon Little Bustard Παρουσία εντός της ς Προτίμηση βιοτόπου x Διαδεδομένο Σε όλη την Δέλτα Αξιού Πεδινές περιοχές Αβοκέττα Avocet Δέλτα Αξιού Παράκτιοι Υγρότοποι Νεροχελίδονο Λεπτομύτα Λεπτόραμφος Γλάρος Μαυροκέφαλος Γλάρος Νανογλάρονο Μουστακ ογλάρονο Collared Pratincole Slenderbilled Curlew Slenderbilled Gull Mediterrane an Gull Δέλτα Αξιού Δέλτα Αξιού Δέλτα Αλιάκμονα Δέλτα Αξιού Παράκτιοι Υγρότοποι Παράκτιοι Υγρότοποι Παράκτιοι Υγρότοποι Παράκτιοι Υγρότοποι Little Tern Δέλτα Αξιού Παράκτιοι Υγρότοποι Whiskered Tern Χειμαδίτιδα Παρατηρήθ ηκε (άμεση ή έμμεση παρατήρηση) Ελλάδα IUCN Παράρτημα I Οδηγία περί πτηνών 79/409 Αφθονία LC LC I?10s Προστασία σύμφωνα με την Ελληνική νομοθε-σία Προστατευ όμενο VU LC I 50-70 VU LC I 50-100 CR CR I Παλιά αρχεία VU LC I 100-130 EN LC I 800-1.400 NT LC I 70-130 CR NT I Άγνωστο Υγρότοποι EN LC I?<5 Συμπεριφορ ά πτηνών R W r, W MP R, W R,, MP

Σελίδα 25 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Επιστημονικ ό Chlidonias niger Columba oenas Otus scops Bubo bubo Athene noctua Merops apiaster Coracias garrulus Picus canus Ελληνικό Μαυρογλάρονο Αγγλικό Black Tern Stock Dove Παρουσία εντός της ς Χειμαδίτιδα Υγρότοποι EN LC I?<5 Φασοπερίστερο Διασκορπισμένα Προτίμηση βιοτόπου Παρατηρήθ ηκε (άμεση ή έμμεση παρατήρηση) Ελλάδα IUCN Παράρτημα I Οδηγία περί πτηνών 79/409 Αφθονία Προστασία σύμφωνα με την Ελληνική νομοθε-σία Σε όλη την Γκιώνης Scops Owl Διαδεδομένο Σε όλη την Μπούφος Eagle Owl Διασκορπισμένα LC LC I Σταθερή Κουκουβάγια NE LC Κοινό Μελισσοφάγος Χαλκοκουρούνα Σταχτής Δρυοκολάπτης Σε όλη την Little Owl Διαδεδομένο Κυρίως αγροτικές εκτάσεις Beeater x Διαδεδομένο Πεδινές περιοχές Roller Greyheaded Woodpecke r Διασκορπισμένα Διασκορπισμένα Πεδινές περιοχές NT LC Σπάνια NE LC Κοινό NE LC Κοινό VU NT I Σε ύφεση Δάση NT LC I Σπάνια Συμπεριφορ ά πτηνών, MP R, W R R R

Σελίδα 26 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Επιστημονικ ό Dendrocopo leucotos Calandrella brachydactyl a Galerida cristata Alauda arvensis Hirundo rustica Delichon urbicum Anthus campestris Oenathe oenanthe Ελληνικό Λευκονώτης Δρυοκολά πτης Μικρογαλιάντρα NE LC I Άγνωστο Κατσουλιέρης Αγγλικό Whitebacked Woodpecke r Short-toed Lark Crested Lark Παρουσία εντός της ς Διασκορπισμένα Δέλτα Αξιού Προτίμηση βιοτόπου Παρατηρήθ ηκε (άμεση ή έμμεση παρατήρηση) Ελλάδα IUCN Παράρτημα I Οδηγία περί πτηνών 79/409 Αφθονία Προστασία σύμφωνα με την Ελληνική νομοθε-σία Δάση NT LC I Σπάνια Πεδινές περιοχές x Διαδεδομένο Ανοιχτή ύπαιθρος Σταρήθρα Skylark x Διαδεδομένο Ανοιχτή ύπαιθρος NE LC Κοινό Σταυλοχελίδονο NE LC Κοινό Λευκοχελίδονο NE LC Κοινό Ωχροκελάδα Σταχτοπετρόκλης Swallow x Διαδεδομένο Κυρίως αγροτικές εκτάσεις House Martin x Διαδεδομένο Κυρίως αγροτικές και αστικές περιοχές Tawny Pipit Διαδεδομένο Ανοιχτή ύπαιθρος Wheatear x Διαδεδομένο Κυρίως σε βουνά NT LC Κοινό Δεν Προστατεύε ται LC LC I Κοινό NE LC Κοινό Συμπεριφορ ά πτηνών R R R, W

Σελίδα 27 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Επιστημονικ ό Oenanthe hispanica Monticola saxatilis Lanius collurio Lanius minor Lanius excubitor Lanius senator Sturnus vulgaris Passer domesticus Emberiza cia Ελληνικό Ασπροκωλίνα NE LC Κοινό Πυρροκότσυφας Διαδεδομένο Βουνά NE LC Κοινό Αετομάχος Αγγλικό Blac-eared Wheatear Rock Thrush Red-backed Shrike Lesser Grey Shrike Great Grey Shrike Woodchat Shrike Παρουσία εντός της ς Διαδεδομένο Προτίμηση βιοτόπου Ανοιχτή ξηρή ύπαιθρος Παρατηρήθ ηκε (άμεση ή έμμεση παρατήρηση) Ελλάδα IUCN Παράρτημα I Οδηγία περί πτηνών 79/409 Αφθονία Προστασία σύμφωνα με την Ελληνική νομοθε-σία x Διαδεδομένο Σε όλη την x Όρος Βούρινος (πιθανότατα και αλλού) Διπλοκεφαλάς Κοκκινοκεφαλάς Διασκορπισμένα Πεδινές περιοχές Πεδινές περιοχές x Διαδεδομένο Κυρίως σε θαμνώδεις εκτάσεις Ψαρόνι Starling x Διαδεδομένο Κυρίως αγροτικές εκτάσεις Σπιτοσπο υργίτης Βουνοτσίχλονο House Sparrow Rock Bunting x Διαδεδομένο Αστικές και αγροτικές περιοχές NT LC Άγνωστο, αλλά γενικά σε ύφεση NE LC I Κοινό Σταχτοκεφαλάς DD LC Σπάνια NE LC Κοινό NE LC Κοινό Δεν Προστατεύεται NE LC Κοινό Δεν Προστατεύεται x Διαδεδομένο Βουνά NE LC Κοινό Συμπεριφορ ά πτηνών W R, W R R

Σελίδα 28 από 28 ` Τίτλος Εγγράφου: Παράρτημα 6.5.5 - Δυτικό Τμήμα - Μελέτη υφιστάμενης κατάστασης για Ορνιθοπανίδα Επιστημονικ ό Emberiza hortulana Emberiza melanocepha la Emberiza calandra Ελληνικό Βλαχοτσίχλονο Τσιφτάς Αγγλικό Ortolan Bunting LC LC I Κοινό Αμπελουργός Blackheaded Bunting Corn Bunting Παρουσία εντός της ς Προτίμηση βιοτόπου x Διαδεδομένο Κυρίως σε βουνά x Διαδεδομένο Αγροτική έκταση x Διαδεδομένο Κυρίως αγροτικές εκτάσεις Παρατηρήθ ηκε (άμεση ή έμμεση παρατήρηση) Ελλάδα IUCN Παράρτημα I Οδηγία περί πτηνών 79/409 Αφθονία Προστασία σύμφωνα με την Ελληνική νομοθε-σία NE LC Κοινό NE LC Κοινό Συμπεριφορ ά πτηνών Σημειώσεις: VU: Ευπαθή, LC: Μικρότερου ενδιαφέροντος, NT: Σχεδόν Απειλούμενα, CR: Σημαντικά Απειλούμενα, R: Ενδημικοί και Αναπαραγωγικοί, W: Διαχείμαση, αλλά χωρίς αναπαραγωγή, : Καλοκαιρινή επίσκεψη και αναπαραγωγή, MP: Μονοπάτι αποδημίας, EN: Απειλούμενο, NE: Χωρίς αξιολόγηση. R

Trans Adriatic Pipeline AG Ελλάδα (Παράρτημα) 21 ος Όροφος, Πύργος Αθηνών, Λεωφόρος Μεσογείων 2-4, 11527 Αθήνα, Ελλάδα Τηλέφωνο: + 30 210 7454613 Fax: + 30 210 7454300 esia-comments@tap-ag.com www.trans-adriatic-pipeline.com Ημερομηνία 06/2013 Copyright Reserved: This document may not be copied, shown to or placed at the disposal of third parties without prior consent of TAP AG. The latest version of the document is registered in the TAP Project's Data abase. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος: Απαγορεύεται η αντιγραφή του παρόντος εγγράφου, η επίδειξη του ή η διάθεση του σε τρίτους χωρίς την προηγούμενη συγκατάθεση της εταιρείας TAP AG. Η τελευταία έκδοση του εγγράφου έχει καταχωρηθεί στη βάση δεδομένωνν του Έργου ΤΑΡ.