3 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Εφαρµοσµένης Φαρµακευτικής ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ Μ. Ράλλης, Μ. Κυριαζή, Α. Βίτσος, Ε. Μεϊµέτη, Ν. Τεντολούρης, Σ. Λιάκος, Σ. Δασκαλάκη, Α. Γρηγορόπουλος, Μ. Κωστάκη, Χ. Καραµάνη, Χ. Βολιτάκη, Ε. Σοφρωνά, Ν. Γιαλλούσης, Ι. Αναστασοπούλου, Θ. Θεοφανίδης, Β. Ρούσσης
ΤΡΑΥΜΑ: η λύση της συνέχειας της επιφάνειας του δέρµατος, µπορεί να συνοδεύεται από διαταραχή στην φυσιολογική ανατοµία και λειτουργία του επιθηλίου ή και των υποκείµενων φυσιολογικών ιστών. ΕΠΟΥΛΩΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ κατά την Wound Healing Society (WHS): είναι µια πολύπλοκη δυναµική διεργασία που έχει ως αποτέλεσµα την αποκατάσταση της ανατοµικής συνέχειας και λειτουργίας.
Ο ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ: ΑΙΜΟΣΤΑΣΗ Αρχικά αγγειοσύσπαση Ενεργοποίηση αιµοπεταλίων στην περιοχή της βλάβης Αλληλεπιδράσεις µεσολαβητών και αυξητικών παραγόντων µε το εξωκυττάριο υπόστρωµα Προσωρινή προστασία ΦΛΕΓΜΟΝΗ Αγγειοδιαστολή/ Εισβολή κυττάρων Ουδετερόφιλα Μονοκύτταρα Μακροφάγα Λεµφοκύτταρα ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ µετανάστευση ινοβλαστών σύνθεση κολλαγόνου αγγειογένεση και σχηµατισµός κοκκιώδους ιστού συρρίκνωση του τραύµατος επιθηλιοποίηση ΑΝΑΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ανάπτυξη του νέου επιθηλίου τελικός σχηµατισµός της ουλής
ΕΠΟΥΛΩΣΗ 5
Ανατοµία Δέρµατος
ΡΥΘΜΟΣ ΕΠΟΥΛΩΣΗΣ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ ΒΑΘΟΣ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ: Μερικού και ολικού πάχους ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΡΑΥΜΑΤΟΣ: ανεπαρκής αιµάτωση /συλλογή αίµατος ή ορώδους υγρού/ ύπαρξη φλεγµονής/ παρουσία ξένου σώµατος ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΣΘΕΝΗ: κακή θρέψη/παχυσαρκία/ προχωρηµένη ηλικία/ νευροπάθεια/ σακχαρώδης διαβήτης/λήψη ορισµένων φαρµάκων «ΜΙΚΡΟΠΕΡΙΒΑΛ ΛΟΝ»
ΠΟΛΥΠΑΡΑΓΟΝΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ Είναι όµως όλοι οι παράγοντες ίσοι; Υπάρχουν κάποιοι πιο σηµαντικοί;
ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού όπως ηοσινόφιλα, ουδετερόφιλα, µακροφάγα, µονοκύτταρα, δενδριτικά κύτταρα φέρουν ειδικούς υποδοχείς µε τους οποίους αναγνωρίζουν παθογόνους µικροοργανισµούς. Επίσης αυξητικοί παράγοντες όπως οι TNF και ΤGF- β, κυτταροκίνες όπως οι IL-1, IL18 και IL33 διεγείρουν την έλευση στην πληγή κυττάρων του ανοσοποητικού. Παράγοντες όπως TNF, IFN-γ, ΙL12/23 οι οποίοι ανήκουν στο Th1 µονοπάτι του ανοσοποιητικού µοιάζει να έχουν µάλλον αρνητικό ρόλο στην επούλωση ενώ η IL6 και IL4 oι οποίες ανήκουν στο Τh2 µονοπάτι να έχει να βοηθά σε αυτήν. Πεσµένο ανοσοποιητικό συνδέεται µε κακή επούλωση (HIV) Διηγερµένο φαίνεται να βοηθάει (ψωρίαση) Ερωτηµατικά σχετικά µε την επιτάχυνση της λήξεως της φλεγµονώδους φάσεως
ΜΙΚΡΟΒΙΑ Παίζουν µόνο αρνητικό ρόλο καθυστερόντας έως αναστέλλοντας πλήρως την επούλωση. Πιθανή διαφυγή διαγνώσεως µικροβίων φαινόµενα αντιστάσεως, δηµιουργίας βιοϋµενίου Σηµασία της τοπικής αντιβιώσεως σε σχέση µε την χορηγούµενη συστηµατικά. Αντιµικροβιακά αντιβιοτικά τα οποία επηρεάζουν την επούλωση (Ιώδιο, Υδροχλωρική τετρακυκλίνη)
ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ Παρενέργεια είναι το παρατεινόµενο όπως το γλυκο-οξειδωτικό στρες στο διαβητικό πόδι. Αντιοξειδωτικά φαίνεται να έχουν θετικό ρόλο. Υποξία σχετίζεται µε την αιµατική κυκλοφορία, έχει θετικό και αρνητικό ρόλο. Χρόνιες καρδιοαναπνευστικές ασθένειες έχουν αρνητικό ρόλο λόγω υποξίας. Οξυγόνο Υπερβαρικό οξυγόνο - Κάπνισµα
ΨΥΧΙΚΟ ΣΤΡΕΣ ΗΛΙΚΙΑ Το γήρας πιο σηµαντικό και από τον διαβήτη. Διαφορές σηµαντικές ακόµη και σε µικρές ηλικίες. ΑΛΛΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Α.Τοπικοί όπως µέγεθος, κατάσταση, µικροπεριβάλλον, ορώδη υγρά, βάθος, τάση ή πίεση, επίδεση, οίδηµα και η αιµάτωση Β. Συστηµατικοί όπως συνυπάρχον διαβήτης, παχυσαρκία, ισχαιµία ή άλλη νόσος, κακή διατροφή, χορήγηση κορτικοστεροειδών
ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΛΚΩΝ ΤΡΑΥΜΑΤΩΝ ΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΙΑΤΡΩΝ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΩΝ ΠΛΥΣΙΜΟ ΠΛΗΓΗΣ ΕΠΙΘΕΜΑΤΑ ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΕΣ ΥΠΕΡΗΧΟΙ ΙΟΝΤΑ ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΑΥΤΩΝ ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ ΠΕΠΤΙΔΙΑ ΑΓΓΕΙΟΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΟΥΣΙΕΣ Ω3 ΛΙΠΑΡΑ ΑΝΑΡΡΟΦΗΣΗ ΥΠΟ ΚΕΝΟ (VAC therapy) ΑΥΞΗΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΥΠΕΡΒΑΡΙΚΟ ΟΞΥΓΟΝΟ ΠΡΟΝΥΜΦΕΣ ΜΥΙΩΝ (Lucilia sericata) XΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ PER OS ΤΟΠΙΚΗ
Α. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ Madecassol (Centella Asiatica) B. ΙΑΤΡΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΤΟΠΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ Dermafile (Helixderm, Alkanna tinctoria-έλαιο Καλέντουλας) Jal Plast, Ηy-sil, Cicatridina (Υαλουρονικό οξύ, Χλωριούχο Σουλφαθειαζίνη, Prunus dulcis) Polysiloxane Gel, Scaregel, Stratamed ( Σιλικόνες, Πολυσιλοξάνες) Zeraderm (Αντιοξειδωτικά Q10, Βιταµίνη Ε) Abilar (Ρητίνη Νορβηγικής Πεύκης) Γ. ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ Elicina (Έκκριµα Σαλιγκαριού) Frezykeld (Tamanu oil, Rosehip oil, Θειϊκός χαλκός) Cicactif (Νερό ιαµατικό, Νατριούχος Αλγινάτη, Πανθενόλη) Bio-oil (Ελαια καλέντουλας, λεβάντας, δενδρολίβανου, Βιταµίνες Ε,Α) Cicaplast (Madecassoside, Άλατα Cu, Zn, Mn) Cicalfate (Σουκραλφάτη, Θειϊκός Χαλκός και Ψευδάργυρος) Epithelial (Έλαιο Βρώµης Rhealba, Υαλουρονικό οξύ)
ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ
ΠΛΗΓΕΣ ΣΕ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΔΕΡΜΑ σύγκριση των 5 σκευασµάτων εµβαδόν πληγής εκφρασµένο σε πσοστό % 120 100 80 60 40 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 µετρήσεις ανα 3 ηµερες Calendula βαζελίνη αρθρόποδο µουρουνέλαιο και ZnO ζωικά λίπη ρητίνη πεύκου 19
2 ο τμήμα μετρήσεων : μέτρηση οξειδωτικού στρες στο πλάσμα συγκεντρωτικό σχεδιάγραµµα για όλα τα σκευάσµατα: σύγκριση οξειδωτικού στρες στο πλάσµα σε όλα τα σκευάσµατα 7000 6000 ένταση φθορισµού 5000 4000 3000 2000 ρητίνη πεύκου ζωικά λίπη αρθρόποδο µουρουνέλαιο και ZnO βαζελίνη 1000 0 1η µέρα 4η µέρα 8η µέρα 15η µέρα 20η µέρα 20
3 ο τμήμα μετρήσεων: Αποτελέσματα ιστολογικών εξετάσεων την 15 η ημέρα. Οπή Οίδηµα Ιστολογικά αποτελέσµατα 15 ης ηµέρας αρθρόποδο βαζελίνη Μουρουνέλ αιο+zno Ζωικά λίπη Ρητίνη πεύκου Όχι Όχι Ναι Ναι Ναι - - + - - Αιµοραγικά στοιχεία Όχι Όχι Όχι Όχι Όχι Μονοπύρηνα + + + + + + + + + Ινοβλαστική δραστηριότητα + + + + + + + + + + + + + Πολυµορφοπύρην α + + + + + + + + + + Αγγειογέννεση + + + + + + + + + 21
ΕΓΚΑΥΜΑΤΑ ΣΕ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΔΕΡΜΑ
Οµάδες: 1)M. Χωρίς επίδεση 2)Μ. Σχήµα επίδεσης 3)Μ. Επίδεση 4)Καλαµάτας 5)Control Εκδόχων 6)Σχήµα Αρθρόποδουασπραδιού 7)Αρθρόποδο Ηµέρα 13η Ηµέρα 16η 23
ΠΛΗΓΕΣ ΣΕ ΔΙΑΒΗΤΙΚΟ ΔΕΡΜΑ 180 Εµβαδόν Πληγής Ανά Ηµέρα Μετρήσεων 135 Εµβαδόν (mm2) 90 45 Ηµέρα 0 Ηµέρα 3 Ηµέρα 5 Ηµέρα 7 Ηµέρα 9 Ηµέρα 11 Ηµέρα 13 Ηµέρα 14 Ηµέρα 15 Ηµέρα 16 0 Οµάδα 1 (Α+Β) Οµάδα 2 (Α+Β) Οµάδα 3 (Α+Β) Οµάδα 4 (Α+Β) Οµάδα 5 (Α+Β) Οµάδες
Λιπιδική Υπεροξείδωση Λιπιδική Υπεροξείδωση στο Δέρµα 5 Συγκνεντρωση TBARS (10-5) 3,75 2,5 1,25 0 9,00 Οµάδα 1 (Α+Β) Οµάδα 2 (Α+Β) Οµάδα 3 (Α+Β) Οµάδα 4 (Α+Β) Οµάδα 5 (Α+Β) Οµάδες Λιπιδική υπεροξείδωση στο Αίµα Συγκέντρωση σε TBARS 6,75 4,50 2,25 0,00 Οµάδα 1 (Α+Β) Οµάδα 2 (Α+Β) Οµάδα 3 (Α+Β) Οµάδα 4 (Α+Β) Οµάδα 5 (Α+Β) Οµάδες
Βλάβη στο DNA Βλάβες του DNA στο Δέρµα Οµάδα 1 (Συνταγή από Πάτρα) Οµάδα 2 (Εκχ.Αρθρόποδο σε βαζελίνη) Οµάδα 3 (Αγρ.σύκα, λάδι, κερί) Διαβητικοί Μάρτυρες Φυσιολογικό δέρµα 0 55 110 165 220 Βλάβες Άθροισµα του DNA Βλαβών στο αίµα Οµάδα 1 (Συνταγή από Πάτρα) Οµάδα 2 (Εκχ.Αρθρόποδο σε βαζελίνη) Οµάδα 3 (Αγρ.σύκα, λάδι, κερί) Διαβητικοί Μάρτυρες Φυσιολογικό δέρµα 0 10 20 30 40 Άθροισµα Βλαβών
ΜΕΤΑΛΛΑ ΙΟΝΤΟΦΟΡΗΣΗ ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΔΙΑΥΛΩΝ ΑΣΒΕΣΤΙΟΥ- ΤΟΠΙΚΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ- ΨΥΧΙΚΟ ΣΤΡΕΣΣ
Οι αναστολείς διαύλων ασβεστίου συµβάλλουν θετικά στην επούλωση. Τα καλύτερα αποτελέσµατα ελήφθησαν από το σκεύασµα της υδροχλωρικής βεραπαµίλης. Η κεφακλόρη έδωσε πολύ καλά αποτελέσµατα και µάλιστα καλύτερα απο την γενταµικίνη. Η εωσίνη δίνει καλύτερα αποτελέσµατα σε σχέση µε την µετά Na εωσίνη για την επούλωση τραυµάτων. Η τετρακυκλίνη δρά ανασταλτικά στη επούλωση και δεν πρέπει να χρησιµοποιείται. Είναι πολύ σηµαντικό η εκάστοτε επουλωτική θεραπεία να διαµορφώνεται ανάλογα µε την ηλικία του ασθενούς. Ο συνδυασµός Maalox και ιοντοφόρεσης (1 η φάση επούλωσης) µε µίγµα ιόντων (2 η φάση επούλωσης) έδωσε αξιοσηµείωτα αποτελέσµατα. Το ψυχικό στρες αναστέλλει την επούλωση
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΚΛΙΝΙΚΩΝ ΜΕ ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΓΙΑ ΕΜΕΝΑ; ΘΑ ΤΟ ΔΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΔΙΑΛΕΞΗ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ
ΠΟΥ ΠΑΤΑΕΙ Ο ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΣ; ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟ ΠΩΣ ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΔΟΥΛΕΙΑ ΜΑΣ; Ή ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΙΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ; ΑΓΑΠΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΛΙΓΟ ΚΟΠΟ
Η Δουλειά Είναι Οµαδική : Μ. Κυριαζή, Σ. Λιάκος, Α. Βίτσος, Σ. Δασκαλάκη, Ν. Γιαλλούσης, Χ. Βολιτάκη, Χρ. Καραµάνη, Μ. Κωστάκη, Β. Ρούσσης, Ε. Μεϊµέτη, Ε. Σοφρωνά, Α. Γρηγορόπουλος, Ν. Τεντολούρης, Ι. Αναστασοπούλου, Θ. Θεοφανίδης ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ