4η Ετήσια Έκθεση Αποτελεσμάτων

Τα περιεχόμενα και οι τυχόν απόψεις που φιλοξενούνται στις εκθέσεις και τα κείμενα εργασίας του Παρατηρητηρίου δεν αντανακλούν απαραίτητα την σύμφωνη γνώμη της εταιρείας ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Επιτρέπεται η αναπαραγωγή για μη εμπορικούς σκοπούς με την προϋπόθεση ότι θα αναφέρεται η πηγή (Παρατηρητήριο ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.). Η επιμέλεια της Έκθεσης έγινε από τους Αθηνά Γιαννακού (Επιστημονική σύμβουλο του Παρατηρητηρίου Δρ Χωροταξίας-Πολεοδομίας) και Βασίλη Φούρκα (Προϊστάμενο Παρατηρητηρίου Δρ Χωροταξίας-Ψηφιακής Πολεοδομίας). Στην εκτέλεση εργασιώνμετρήσεων και στην επεξεργασία επιμέρους θεμάτων και δεικτών της Έκθεσης συνέβαλαν τα ακόλουθα στελέχη και συνεργάτες της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε.: Μανούσος Τρουλινός, Ηλίας Δημητριάδης, Simon Guy, Βαγγέλης Βίσκος, Γιώργος Κρίνας, Ιωάννα Καραμανώλη, Αντιγόνη Βουδούρη και Σωκράτης Σεϊτανίδης. Internet: http://www.egnatia.gr http://observatory.egnatia.gr ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. 2007

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 3 ΠΡΟΟΔΟΣ ΕΡΓΩΝ... 6 ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΟΔΟΥ ΕΡΓΩΝ ΑΝΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ...12 ΕΤΗΣΙΑ ΑΝΑΦΟΡΑ ΠΡΟΟΔΟΥ ΕΡΓΩΝ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ...13 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΔΕΙΚΤΩΝ 2007 ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ...17 ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ...24 ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ...34 ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ & ΕΥΗΜΕΡΙΑΣ...43 ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΝΕΡΓΙΑΣ...55 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΑ ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ...60 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΕΣ ΒΙ.ΠΕ. ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ...65 ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΙΜΟΙ ΤΟΠΟΙ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ...71 ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ...82 ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ...90 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΑΣΤΙΚΩΝ ΚΕΝΤΡΩΝ...94 ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ...99 ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΗΣ ΠΡΟΣΤΙΘΕΜΕΝΗΣ ΑΞΙΑΣ (ΑΠΑ)... 102 ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ... 109 ΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ... 112 ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ... 119 ΕΚΘΕΣΗ ΠΛΗΘΥΣΜΟΥ ΣΕ ΘΟΡΥΒΟ... 126 ΣΥΝΟΧΗ ΑΠΟΚΟΠΗ ΟΙΚΙΣΜΩΝ... 132 ΒΑΘΜΟΣ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΠΙΟΥ... 136 ΑΠΟΚΟΠΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ... 142 ΠΙΕΣΕΙΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ... 146 ΕΓΓΥΤΗΤΑ ΣΕ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ... 160 ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΗ ΤΗΣ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑΣ ΣΕ ΡΥΠΟΥΣ... 164 ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ ΜΕ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΑ ΝΕΡΑ... 169 ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟΣ ΦΟΡΤΟΣ... 173 ΣΥΝΘΕΣΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ... 177 ΤΑΧΥΤΗΤΑ & ΧΡΟΝΟΣ ΔΙΑΔΡΟΜΗΣ... 179 ΧΡΟΝΟΑΠΟΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΞΥ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΤΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΣΤΑΘΜΩΝ... 186 ΟΔΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ... 193 ΠΥΚΝΟΤΗΤΑ ΟΔΙΚΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ... 204 ΕΠΙΠΕΔΟ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗΣ... 217 2

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η Εγνατία Οδός είναι ένα από τα μεγαλύτερα οδικά έργα που κατασκευάζονται τα τελευταία χρόνια στην Ευρώπη και έχει περιληφθεί στα έργα πρώτης προτεραιότητας των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών. Για την κατασκευή της Εγνατίας και τριών βασικών κάθετων αξόνων διατίθενται από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους 6,7 δις Ευρώ. Η σημασία του έργου αλλά και το μέγεθος της επένδυσης επιτάσσουν την προώθηση συμπληρωματικών, πέραν της κατασκευής, δράσεων που θα πολλαπλασιάσουν τα οφέλη και θα περιορίσουν τις επιπτώσεις από τη λειτουργία του. Είναι αναγκαία η παρακολούθηση και αξιολόγηση των επιδράσεων της Εγνατίας όχι μόνο στις μεταφορές και στη λειτουργία του οδικού δικτύου, αλλά και στην οικονομική και κοινωνική συνοχή, στο περιβάλλον και στη γενικότερη οργάνωση της γεωγραφικής ζώνης διέλευσης και επιρροής της. Σε αυτό το πλαίσιο η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. (ΕΟΑΕ) συγκρότησε και λειτουργεί το Παρατηρητήριο της Εγνατίας Οδού προκειμένου να υποστηρίξει την ολοκληρωμένη διαχείριση του αυτοκινητόδρομου, και να συμβάλλει στην αξιοποίηση του έργου στη συνοχή και ανάπτυξη της Βόρειας Ελλάδας και του ευρύτερου χώρου της Νότιο- Ανατολικής Ευρώπης. Το Παρατηρητήριο της Εγνατίας Οδού, με βάση τεκμηριωμένες επιστημονικές μεθόδους και την ανάπτυξη σύγχρονης υποδομής πληροφοριακών συστημάτων, συγκεντρώνει, επεξεργάζεται και παρέχει έγκυρα και ενημερωμένα δεδομένα, που αφορούν παραμέτρους όπως: η κινητικότητα και η ευκολία πρόσβασης στις περιφέρειες, στα αστικά κέντρα, σε αγορές και υπηρεσίες, το επίπεδο ανάπτυξης, ο βαθμός συνοχής, η ανταγωνιστικότητα και οι ενδοπεριφερειακές ανισότητες, η οικιστική ανάπτυξη και η δικτύωση των αστικών κέντρων, τα χαρακτηριστικά του συστήματος μεταφορών και λειτουργίας του οδικού δικτύου, και η ποιότητα του περιβάλλοντος. Tο Παρατηρητήριο αναπτύσσεται ως ένα στρατηγικό εργαλείο παροχής υπηρεσιών πληροφόρησης και υποστήριξης πολιτικών και προγραμμάτων αναπτυξιακού σχεδιασμού, στην υπηρεσία όχι μόνο της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε., αλλά και όλων των Περιφερειακών και Εθνικών Αρχών και αναπτυξιακών φορέων της ευρύτερης περιοχής επιρροής του άξονα. Βασικό προϊόν της παραγωγικής λειτουργίας του Παρατηρητηρίου αποτελούν τα Δελτία Αποτελεσμάτων για κάθε δείκτη, και οι Ετήσιες Εκθέσεις Αποτελεσμάτων για την εξέλιξη των βασικών μεγεθών που παρακολουθούνται μέσω του συστήματος δεικτών, με εξειδικευμένη κατά γεωγραφική περιοχή ή θεματολογία στατιστική και χαρτογραφική επεξεργασία. 3

Το παρόν τεύχος αποτελεί την 4 η Ετήσια Έκθεση Αποτελεσμάτων για την εξέλιξη των δεικτών χωρικών επιδράσεων που επεξεργάζεται και παρακολουθεί το Παρατηρητήριο της Εγνατίας Οδού. Η Έκθεση περιλαμβάνει τα αποτελέσματα 32 δεικτών, τα οποία παρουσιάζονται αναλυτικά για κάθε δείκτη σε ειδικό Δελτίο Αποτελεσμάτων. Το Δελτίο Αποτελεσμάτων Δείκτη περιλαμβάνει τα ακόλουθα: Ορισμός - Σκοπιμότητα: Αναφέρονται συνοπτικά ο ορισμός του δείκτη και ο σκοπός παρακολούθησής του. Αποτελέσματα Εκτίμηση: Παρουσιάζονται όλα τα αποτελέσματα του δείκτη υπό τη μορφή πινάκων, διαγραμμάτων και χαρτών και γίνεται μια σύντομη εκτίμησηαξιολόγηση των αποτελεσμάτων αυτών. Μεταδεδομένα: Περιγράφονται οι πηγές των δεδομένων και η μεθοδολογία υπολογισμού του δείκτη. Από τους 32 δείκτες που περιλαμβάνονται στην παρούσα Έκθεση η κατανομή τους ανά κατηγορία έχει ως εξής: 16 κοινωνικό-οικονομικοί, 8 περιβαλλοντικοί, και 8 συγκοινωνιακοί. Οι δείκτες που περιλαμβάνονται στην παρούσα Έκθεση είναι ανά κατηγορία οι ακόλουθοι: α/α Κωδικός Δείκτης ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 1 ΚΟ-Β-1 Ωφελούμενος πληθυσμός 2 ΚΟ-Β-2 Μέγεθος αγοράς 3 ΚΟ-Β-3 Έλξη πόλεων 4 ΚΟ-Β-4 Επίπεδο Ευημερίας (ΑΕΠ κατά κεφαλή) 5 ΚΟ-Β-5 Επίπεδο Ανεργίας 6 ΚΟ-Π-1 Προσπελάσιμα Μέσα Μεταφοράς 7 ΚΟ-Π-2 Προσπελάσιμες ΒΙΠΕ 8 ΚΟ-Π-3 Προσπελάσιμοι Τόποι Τουριστικού Ενδιαφέροντος 9 ΚΟ-Π-4 Μεταβολή πληθυσμού ανά Δήμο, Νομό και Περιφέρεια 10 ΚΟ-Π-5 Μεταβολή πληθυσμού αστικών κέντρων 11 ΚΟ-Π-6 Ιεραρχία αστικών κέντρων 12 ΚΟ-Π-7 Πυκνότητα Πληθυσμού 13 ΚΟ-Ε-1 Τομεακή Σύνθεση ΑΕΠ 14 ΚΟ-Ε-2 Εργατικό δυναμικό 15 ΚΟ-Ε-3 Τομεακή σύνθεση απασχόλησης 16 ΚΟ-Ε-5 Εξωτερικό εμπόριο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 17 ΠΕ-Β-1 Πληθυσμός που εκτίθεται σε θόρυβο 18 ΠΕ-Β-3 Συνοχή - Αποκοπή οικισμών 4

α/α Κωδικός Δείκτης 19 ΠΕ-Π-2 Βαθμός εφαρμογής αποκατάστασης τοπίου 20 ΠΕ-Π-3 Αποκοπή επικοινωνίας φυσικών οικοσυστημάτων 21 ΠΕ-Π-4 Πιέσεις μεταβολής χρήσεων γης 22 ΠΕ-Π-5 Εγγύτητα σε προστατευόμενες περιοχές 23 ΠΕ-Ε-1 Επιβάρυνση ατμόσφαιρας σε ρύπους 24 ΠΕ-Ε-2 Διασταυρώσεις του άξονα με επιφανειακά νερά ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ 25 ΟΔ-Β-1 Κυκλοφοριακός φόρτος 26 ΟΔ-Β-2 Σύνθεση κυκλοφορίας 27 ΟΔ-Β-4 Ταχύτητα διαδρομής στα οδικά τμήματα (links) 28 ΟΔ-Β-5 Χρόνος διαδρομής στα οδικά τμήματα 29 ΟΔ-Β-8 Χρονοαπόσταση μεταξύ πόλεων & τερματικών σταθμών 30 ΟΔ-Β-10 Οδική ασφάλεια 31 Πυκνότητα Οδικού Δικτύου 32 ΟΔ-Π-2 Επίπεδο εξυπηρέτησης Πριν την αναλυτική παρουσίαση των αποτελεσμάτων των δεικτών η Έκθεση παρέχει συνοπτικά στοιχεία που αφορούν στην πρόοδο των έργων της Εγνατίας Οδού και των τριών κάθετων αξόνων, αρμοδιότητας ΕΟΑΕ. 5

Πρόοδος έργων Πηγή: Τμήμα Εκθέσεων και Αναφορών, ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. 1. Ο Κύριος Άξονας Η Εγνατία Οδός είναι αυτοκινητόδρομος διεθνών προδιαγραφών που διασχίζει «οριζόντια» την Βόρεια Ελλάδα από την Ηγουμενίτσα έως τους Κήπους Έβρου. Έχει συνολικό μήκος 670 χλμ. και διατομή πλάτους 24,5μ (στις ορεινές περιοχές 22 μ.) με δύο κλάδους κυκλοφορίας διαχωρισμένους με νησίδα, με δύο λωρίδες κυκλοφορίας και Λ.Ε.Α. ανά κατεύθυνση εκτός από τμήμα μήκους 45χλμ (Κλειδί Θεσσαλονίκη Δερβένι) το οποίο αποτελείται από τρεις λωρίδες κυκλοφορίας και μία λωρίδα έκτακτης ανάγκης ανά κλάδο. Η Εγνατία Οδός είναι ένα πολύ μεγάλο και δύσκολο τεχνικό έργο. Ο άξονας στο δυτικό ιδίως τμήμα του διασχίζει περιοχές με ιδιαίτερα δύσκολο γεωγραφικό ανάγλυφο (ορεινοί όγκοι Πίνδου στην Ήπειρο και Βερμίου στην Δυτική Μακεδονία). Περιλαμβάνει 196 μεγάλες δίδυμες γέφυρες και πολλά μικρά τεχνικά που καλύπτουν 40 χλμ του αυτοκινητόδρομου, 74 μεγάλες και μικρές δίδυμες σήραγγες που καλύπτουν 50 χλμ. του αυτοκινητόδρομου (100 χλμ. διάτρηση μονού κλάδου), 50 ανισόπεδοι κόμβοι, 350 άνω και κάτω διαβάσεις και 720 χλμ βοηθητικές οδοί εξυπηρέτησης (service roads). Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση στο σύνολο του άξονα. ΚΥΡΙΟΣ ΑΞΟΝΑΣ Τμήμα κατασκευασμένο πριν το 1994 (κοινό τμήμα με ΠΑΘΕ) Έργα μετά το 1997 - Ευθύνης ΕΟΑΕ (Πρόγραμμα χρηματοδοτούμενο από 2ο και 3ο ΚΠΣ) Μήκος (χλμ) 25 Συνολικό Κόστος Εκατ. (με ΦΠΑ) Ολοκληρώθηκαν και δόθηκαν σε κυκλοφορία () 457 3.116 Τμήματα υπό κατασκευή 188 2.784 ΣΥΝΟΛO ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ 670 5.900 6

Αναλυτικά: Το τμήμα «Κλειδί Α/Κ Κ1 Εξωτερικής Περιφερειακή Θεσσαλονίκης» μήκους 25 χλμ., που είναι κατασκευασμένο πριν το 1994, είναι κοινό τμήμα του ΠΑΘΕ και της Εγνατίας Οδού. Πρόκειται για σύγχρονο αυτοκινητόδρομο (3Χ3+ΛΕΑ, πλάτους 32 μ.) με διαχωριστική νησίδα. Από το 1997, σταδιακά και προγραμματισμένα άρχισε η κατασκευή του έργου με ευθύνη της ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Μέχρι σήμερα ολοκληρώθηκαν και δόθηκαν σε κυκλοφορία 457 χλμ. νέου αυτοκινητοδρόμου: ΤΜΗΜΑΤΑ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ Ηγουμενίτσα-Νεοχώρι 23 Ελευθεροχώρι-Τύρια (Σελλοί) 18 Αγ. Αναστασία Α/Κ Δωδώνης 7 Σήραγγα Δωδώνης-Πεδινή 8 Περιστέρι-Μέτσοβο 9 Γρεβενά-Πολύμυλος 62 Περιοχή Κόμβου Πολυμύλου 4 Πολύμυλος-Βέροια (Διάβαση Καστανιάς) 26 Βέροια-Κλειδί 35 Εξωτερική Περιφερειακή Θεσσαλονίκης (Κ1- Κ4) Δερβένι-Νυμφόπετρα 33 Νυμφόπετρα Μεγάλη Βόλβη 8 Α/Κ Ρεντίνας A/K Ασπροβάλτα 10 Ασπροβάλτα-Στρυμόνας 22 Αγ. Ανδρέας-Άσπρα Χώματα (Παράκαμψη Καβάλας) Άσπρα Χώματα-Χρυσούπολη 19 Βανιάνο-Μέστη 78 Μάκρη-Κήποι 51 18 26 ΣΥΝΟΛΟ 457 Άλλα 188 χλμ. είναι υπό κατασκευή εκ των οποίων 17 χλμ. έχουν ήδη ολοκληρωθεί (μέρος του τμήματος Ιωάννινα- Αραχθος, μήκους 10 χλμ. και η Παράκαμψη Γρεβενών, μήκους 7 χλμ.) και θα δοθούν άμεσα σε κυκλοφορία. Ολα τα τμήματα του έργου θα δοθούν σταδιακά σε κυκλοφορία εντός του πλαισίου του Γ ΚΠΣ. 7

ΤΜΗΜΑΤΑ ΧΙΛΙΟΜΕΤΡΑ Νεοχώρι-Ελευθεροχώρι 9 Τύρια-Ιωάννινα (τμήμα) 3 Α/Κ Ιωαννίνων - Άραχθος 20 Γέφυρα Αράχθου 1 Άραχθος-Περιστέρι 10 Μέτσοβο-Παναγιά 15 Παναγιά-Γρεβενά 37 Παράκαμψη Γρεβενών 7 Μεγάλη Βόλβη-Α/Κ Ρεντίνας 14 Στρυμόνας-Αγ. Ανδρέας (μεσόγεια χάραξη) 41 Χρυσούπολη-Βανιάνο 17 Μέστη-Μάκρη (αναβάθμιση) 14 ΣΥΝΟΛΟ 188 Παράλληλα, κατασκευάζεται ο 2ο κλάδος σε τμήμα μήκους 7χλμ, από έξοδο σήραγγας Ανηλίου έως Μαλακάσι Β, στο οποίο περιλαμβάνεται και ο δεξιός κλάδος της σήραγγας Μετσόβου. Αυτό είναι και το τελευταίο σημαντικό έργο με τα οποίο ολοκληρώνεται η κατασκευή της Εγνατίας Οδού στην Ήπειρο. 2. Κάθετοι Άξονες & Λοιπά Έργα Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. έχει αναλάβει και υλοποιεί, παράλληλα με τον κύριο άξονα, τη διαχείριση της μελέτης και της κατασκευής τριών βασικών Καθέτων Αξόνων, από τους εννέα που την τροφοδοτούν. Συγκεκριμένα των αξόνων: Α. Σιάτιστα Ιεροπηγή / Κρυσταλλοπηγή (Αλβανία- Πανευρωπαϊκός Άξονας VIII), αυτοκινητόδρομος, μήκος 72 χλμ., κόστος 320 εκατ. (με ΦΠΑ). Β. Θεσσαλονίκη Σέρρες Προμαχών (Βουλγαρία Πανευρωπαϊκός Διάδρομος IV), αυτοκινητόδρομος, μήκος 96 χλμ., κόστος 310 εκατ. (με ΦΠΑ). Γ. Αρδάνιο Ορμένιο (Βουλγαρία Πανευρωπαϊκός Διάδρομος IX), οδός ταχείας κυκλοφορίας, μήκος 124 χλμ., κόστος 240 εκατ. (με ΦΠΑ). Στον πίνακα που ακολουθεί παρουσιάζεται η υφιστάμενη κατάσταση στο σύνολο των καθέτων αξόνων: ΚΑΘΕΤΟΙ ΑΞΟΝΕΣ Τμήματα κατασκευασμένα πριν το 1994 (ΥΠΕΧΩΔΕ) Μήκος (χλμ) Κόστος Εκατ. (με ΦΠΑ) Σε κυκλοφορία 10 Σε κυκλοφορία / προς αναβάθμιση (Δ ΚΠΣ) 55 150 8

Έργα μετά το 1997 - Ευθύνης ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. Ολοκληρώθηκαν και δόθηκαν σε κυκλοφορία (Δεκ. 2006) 97 215 Yπό κατασκευή 130 505 ΣΥΝΟΛO 292 870 2.Α. Κάθετος Άξονας: Σιάτιστα Ιεροπηγή /Κρυσταλλοπηγή Αυτοκινητόδρομος - Διατομή 2x(2+ΛΕΑ) α/α Ονομασία Τμήματος Μήκος (χλμ) Κόστος (εκ. με ΦΠΑ) Υφιστάμενη Κατάσταση / Παρατηρήσεις 1 Σιάτιστα Ράχες 9,6 28 Υπό κατασκευή 2 Ράχες-Αλιάκμων 8,5 42 Υπό κατασκευή 3 Αλιάκμων-Ν. Κωσταράζι 11,9 50 Υπό κατασκευή 4 5 Ν. Κωσταράζι-Άργος Ορεστικό- Κορομηλιά Κορομηλιά- Ιεροπηγή/Κρυσταλλοπηγή 21 100 Σε κυκλοφορία 21 100 Έργο Δ ΚΠΣ Κορομηλιά - Ιεροπηγή 13 χλμ διατομή αυτοκινητοδρόμου & σύνδεση με Κρυσταλλοπηγή 8 χλμ. δίιχνη διατομή ΣΥΝΟΛΟ 72 320 2.Β. Κάθετος Άξονας: Θεσσαλονίκη Σέρρες Προμαχώνας Αυτοκινητόδρομος - Διατομή 2Χ(2+ΛΕΑ) α/α Ονομασία Τμήματος Μήκος (χλμ) Κόστος (εκατ. με ΦΠΑ) Υφιστάμενη Κατάσταση/ Παρατηρήσεις 1 Δερβένι-Δορκάδα-Λαχανάς 30 85 Υπό κατασκευή 2 Λαχανάς-Ριζιανά-Στρυμονικό 13 35 Υπό κατασκευή 3 Στρυμονικό-Λευκώνας - Α/Κ Χριστού 22 100 Υπό κατασκευή 4 Α/Κ Χριστού-Σιδηρόκαστρο 10 - Κατασκευάστηκε από το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. 5 Σιδηρόκαστρο-Α/Κ Πετριτσίου 9 40 Υπό κατασκευή 6 Α/Κ Πετριτσίου-Προμαχώνας 12 50 ΣΥΝΟΛΟ 96 310 4,5 χλμ. ολοκληρωμένα 7,5 χλμ. υπό κατασκευή 2.Γ. Κάθετος Άξονας: Αρδάνιο Ορμένιο Οδός Ταχείας Κυκλοφορίας - Διατομή 2Χ (1+ΛΕΑ) 9

α/α Ονομασία Τμήματος Μήκος (χλμ) Κόστος ( εκατ. με ΦΠΑ) 1 Αρδάνιο-Σουφλί-Μάνδρα 39 50* Υφιστάμενη Κατάσταση / Παρατηρήσεις Σε κυκλοφορία (*Εκπονείται μελέτη για αναβάθμιση 4o ΚΠΣ) 2 Μάνδρα-Διδυμότειχο 14 52 Υπό κατασκευή 3 Διδυμότειχο-Ορεστιάδα 20 55 Σε κυκλοφορία 4,5 χλμ. υπό δημοπράτηση (παράκαμψη Χειμωνίου) 4 Ορεστιάδα-Καστανιές 18 50 Σε κυκλοφορία 5 Καστανιές-Ορμένιοελληνοβουλγαρικά σύνορα ΣΥΝΟΛΟ 124 240 33 33 Σε κυκλοφορία 2.Δ. Τέλος πρόσφατα μεταβιβάσθηκε στην ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. η αρμοδιότητα για την ολοκλήρωση των μελετών και τη δημοπράτηση και κατασκευή άλλων δύο καθέτων αξόνων: Κομοτηνή - Νυμφαία - Ελληνοβουλγαρικά σύνορα Ο άξονας αυτός αποτελεί τμήμα του Πανευρωπαϊκού Διαδρόμου ΙΧ. Το συνολικό μήκος του άξονα ανέρχεται σε 24 χλμ. Μέχρι σήμερα έχει κατασκευαστεί το νότιο τμήμα του άξονα μήκους 4 χλμ. Για το υπόλοιπο τμήμα, μέχρι τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα, μήκους 20 χλμ. εκπονήθηκαν μελέτες από το ΥΠΕΧΩΔΕ οι οποίες μεταβιβάσθηκαν στην ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. για επισκόπηση και ολοκλήρωση. Το έργο προκηρύχθηκε από την Ε.Ο.Α.Ε. στις 15/12/06 (υποβολή προσφορών 6/2/07) με πρ/σμό δημοπράτησης 85 εκ. (με ΦΠΑ) ενώ παράλληλα προωθείται η χρηματοδότηση του στο πλαίσιο του ΕΠ-ΟΑΛΑΑ του Γ' ΚΠΣ. Ξάνθη - Εχίνος - Ελληνοβουλγαρικά σύνορα Το μήκος του άξονα αυτού ανέρχεται περίπου σε 60 χλμ. συμπεριλαμβανομένης και της παράκαμψης της πόλης της Ξάνθης και σύνδεσης του άξονα με τον αυτοκινητόδρομο. Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. ανέλαβε την εκπόνηση των μελετών και προβλέπεται η ένταξη του έργου στα προγράμματα του Δ' ΚΠΣ. Η κατασκευή των δύο παραπάνω καθέτων αξόνων εντάσσεται στο πλαίσιο διακρατικής συμφωνίας για την ανάπτυξη των οδικών συνδέσεων μεταξύ Ελλάδας - Βουλγαρίας. Βάσει της συμφωνίας αυτής καθορίστηκαν τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των αξόνων. Η διατομή θα είναι δίιχνη πλάτους 7,5/10,5 μ. ενώ η ταχύτητα μελέτης ανέρχεται σε 80 χλμ. την ώρα με δυνατότητα μείωσης σε μικρού μήκους τμήματα λόγω γεωμορφολογίας ή περιβαλλοντικών απαιτήσεων. 10

2.Ε. Λοιπά Εργα Εκτός από τα παραπάνω, η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ Α.Ε. έχει αναλάβει την εκτέλεση έργων στην περιοχή της Θεσσαλονίκης (π.χ. αναβάθμιση κόμβων στην Ανατολική Περιφερειακή Οδό), αλλά και την πραγματοποίηση παρεμβάσεων στο υπάρχον εθνικό και επαρχιακό οδικό δίκτυο που συνδέεται με τον αυτοκινητόδρομο (π.χ. εκτέλεση έργων στον άξονα της Χαλκιδικής, βελτίωση της παραλιακής χάραξης του τμήματος Στρυμόνας-Ν. Πέραμος, κτλ). 11

Γεωγραφική αναφορά προόδου έργων ανά Περιφέρεια Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΡΑΚΗΣ Μήκος (χλμ) Κόστος Κατασκευής (εκ. με ΦΠΑ) ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: Τμήμα Στρυμόνας-Νέστος Σε κυκλοφορία (Ποσοστό υλοποίησης 46,8%) 45 181 Υπό κατασκευή 51 222 ΣΥΝΟΛO 96 403 ΘΡΑΚΗ: Τμήμα Νέστος-Κήποι Σε κυκλοφορία (Ποσοστό υλοποίησης 86%) 129 411 Υπό κατασκευή 21 42 ΣΥΝΟΛO 150 453 Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Τμήμα Πολύμυλος - Στρυμόνας Μήκος (χλμ) Κόστος Κατασκευής (εκ. με ΦΠΑ) Σε κυκλοφορία (Ποσοστό υλοποίησης 92,6%) 177 1180 Υπό κατασκευή 14 70 ΣΥΝΟΛO 191 1250 Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Τμήμα Παναγιά Πολύμυλος Μήκος (χλμ) Κόστος Κατασκευής (εκ. με ΦΠΑ) Σε κυκλοφορία (Ποσοστό υλοποίησης 60%) 66 171 Υπό κατασκευή 44 749 ΣΥΝΟΛO 110 920 Η ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ Τμήμα Ηγουμενίτσα - Παναγιά Σε κυκλοφορία - ολοκληρωμένα (Ποσοστό υλοποίησης 61%) Μήκος (χλμ) Κόστος Κατασκευής (εκ. με ΦΠΑ) 75 600 Υπό κατασκευή 48 1350 ΣΥΝΟΛO ΑΞΟΝΑ 123 1950 12

Ετήσια αναφορά προόδου έργων Εγνατίας Οδού ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ Τμήμα Έργου Ηγουμενίτσα - Παναγιά Μήκος Πριν το 1997 ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΜΗΜΑΤΩΝ Ηγουμενίτσα - Νεοχώρι 23 7 6 10 200120022003200420052006 2007 2008 Νεοχώρι-Τύρια 27 18 9 Τύρια-Ιωάννινα 18 4 4 7 3 Ιωάννινα-Άραχθος 20 17 3 Γέφυρα Αραχθου 1 1 Άραχθος-Περιστέρι 10 5 5 Περιστέρι-Μέτσοβο 9 9 Μέτσοβο-Παναγιά 15 15 Σύνολο 123 0 25 6 14 13 7 22 36 ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Παναγιά - Γρεβενά (Περιοχή Καφέ Αρκούδας) 37 6 31 Παράκαμψη Γρεβενών 7 0 7 Γρεβενά-Πολύμυλος 66 62 4 Σύνολο 110 62 0 0 0 0 17 31 ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Πολύμυλος-Βέροια (Διάβαση Καστανιάς) 26 26 Βέροια-Κλειδί 35 9 26 Κλειδί-Κ1 Περιφερειακής Θεσ/νίκης 25 25 Κ1-Κ4 Περιφερειακής Θεσ/νίκης 15 7 8 Κ4-Δερβένι 3 3 Δερβένι-Νυμφόπετρα 33 15 17 1 Νυμφόπετρα-Ασπροβάλτα 32 18 14 Ασπροβάλτα-Στρυμόνας 22 22 Σύνολο 191 25 12 15 50 35 22 18 14 0 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ και ΘΡΑΚΗΣ Στρυμόνας-Αγ. Ανδρέας (μεσόγεια χάραξη) 41 41 Αγ. Ανδρέας-Ασπραχώματα (Παράκαμψη Καβάλας) 26 26 Ασπραχώματα-Χρυσούπολη 19 19 Χρυσούπολη-Βανιάνο (Διάβαση Νέστου) 17 10 7 Βανιάνο-Κομοτηνή 47 47 Κομοτηνή-Μέστη 31 31 Μέστη-Ν. Μάκρη 14 14 Ν.Μάκρη-ΒΙΠΕ Αλεξ/πολης 20 20 ΒΙΠΕ Αλεξ/πολης-Κήπους 31 31 Σύνολο 246 0 88 67 19 0 0 0 24 48 ΕΤΗΣΙΑ ΣΥΝΟΛΑ 670 25 162 107 75 49 35 25 77 115 ΝΕΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΔΡΟΜΟΥ ΣΕ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ 25 453 192 ΑΘΡΟΙΣΤΙΚΑ ΣΥΝΟΛΑ 25 187 294 369 418 453 478 555 670 13

Χάρτης 1: Πρόοδος έργων, Μάιος 2007 14

Οι ζώνες επιρροής Κάθε δείκτης έχει συγκεκριμένα χωρικά επίπεδα εφαρμογής, που είναι οι ζώνες επιρροής της Εγνατίας Οδού. H ζώνη επιρροής ενός μεταφορικού άξονα με την εμβέλεια και τη σημασία της Εγνατίας Οδού είναι ένα δυναμικό σύστημα που μεταβάλλεται ως αποτέλεσμα του είδους και του χρονικού ορίζοντα των επιδράσεων. Στην πραγματικότητα πρόκειται για πολλές επάλληλες ζώνες επιρροής. Συνεκτιμώντας το θεωρητικό πλαίσιο για τις αλληλεπιδράσεις μεταφορικών υποδομών και ανάπτυξης, το υφιστάμενο προγραμματικό πλαίσιο του περιφερειακού και χωροταξικού σχεδιασμού και γενικότερα παραδείγματα από την ισχύουσα μεθοδολογία και πρακτική, προσδιορίστηκαν πέντε ζώνες επιρροής. Οι πέντε ζώνες επιρροής καλύπτουν τη ζώνη του ίδιου του άξονα σε ένα βάθος 500-1.000 μέτρων, τον ευρύτερο γεωγραφικό χώρο των Νομών και Περιφερειών απ όπου διέρχονται τόσο ο άξονας της Εγνατίας όσο και οι κάθετοι άξονες, αλλά και την ευρύτερη περιοχή του Ελλαδικού και Βαλκανικού χώρου, που επηρεάζεται λόγω των αλλαγών που επιφέρουν ο άξονας και οι κάθετοί του στην οργάνωση του συνολικού συστήματος μεταφορών. ΖΩΝΗ Ι Ζώνη Άξονα 500-1.000 μέτρα εκατέρωθεν του άξονα ΖΩΝΗ ΙΙ Διάδρομος διέλευσης άξονα Νομοί από όπου διέρχεται ο άξονας (11 νομοί) ΖΩΝΗ ΙΙΙ Διάδρομος διέλευσης κάθετων αξόνων Νομοί από όπου διέρχονται οι κάθετοι άξονες (13 νομοί) ΖΩΝΗ IV Ζώνη περιφερειών Σύνολο Ζωνών ΙΙ και ΙΙΙ (5 περιφέρειες) ΖΩΝΗ V ΖΩΝΗ V-A ΖΩΝΗ V-B ΖΩΝΗ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Ευρεία ζώνη επιδράσεων συστήματος Εγνατίας Οδού Ζώνη επιδράσεων στον Ελλαδικό χώρο Ζώνη επιδράσεων στο διασυνοριακό χώρο Ζώνη επιδράσεων στον Ευρωπαϊκό χώρο Ευρύτερη περιοχή Ελλαδικού και Βαλκανικού χώρου Στερεά και Δυτική Ελλάδα, Αττική, Βόρειο Αιγαίο και Ιόνια νησιά Έως τις πρωτεύουσες των χωρών του διασυνοριακού χώρου της Ν.Α. Ευρώπης Λειτουργία του συστήματος της Εγνατίας Οδού ως τμήμα των Διευρωπαϊκών Δικτύων (ΤΕΝs-T) και Πανευρωπαϊκών Διαδρόμων (ΤΙΝΑ) Από την άποψη των βασικών μακροσκοπικών επιδράσεων της Εγνατίας Οδού και λαμβάνοντας υπόψη ότι ο αναπτυξιακός και χωροταξικός σχεδιασμός έχει ως προγραμματική βάση την Περιφέρεια, η βασικότερη ζώνη στην οποία επικεντρώνεται η μελέτη της εξέλιξης των μεγεθών που παρακολουθεί το Παρατηρητήριο είναι η Ζώνη ΙV, δηλαδή η Ζώνη των πέντε Περιφερειών απ όπου διέρχονται η Εγνατία Οδός και οι κάθετοι άξονες: Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Ήπειρος και Θεσσαλία. Εντός της Ζώνης ΙV, εντάσσονται οι Ζώνες Ι, ΙΙ και ΙΙΙ: ζώνη 1.000 μέτρων από τον άξονα, Νομοί διέλευσης του άξονα και Νομοί 15

διέλευσης των κάθετων αξόνων αντιστοίχως. Πολλοί δείκτες εστιάζονται στη Ζώνη Ι, ΙΙ και ΙΙΙ αναλόγως με το αντικείμενο παρακολούθησης και τη γεωγραφική του εμβέλεια. Χάρτης 2: Ζώνες Επιρροής της Εγνατίας Οδού 16

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει τον πληθυσμό που δυνητικά ωφελείται από τον άξονα. Ο ωφελούμενος πληθυσμός εκτιμάται, καταρχήν, σε συνάρτηση με την απόσταση επί του οδικού δικτύου και ειδικότερα: α) Ο πληθυσμός που ζει σε απόσταση 50 km από τις έδρες των Νομών, απόσταση που εκφράζει μια περιοχή με δυνατότητα καθημερινών μετακινήσεων και επομένως μια χωρο-λειτουργική ενότητα. β) Ο πληθυσμός που ζει σε απόσταση 150 km από τα κέντρα των Περιφερειών, απόσταση που εκφράζει μια ευρύτερη περιοχή με δυνατότητα συχνών μετακινήσεων και επομένως μια περιοχή με αυξημένες πιθανότητες λειτουργικών διασυνδέσεων. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΔΥΝΗΤΙΚΑ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ, 2001 (σε απόσταση 50 km από τις Έδρες των Νομών διέλευσης της Εγνατίας Οδού) Πόλη Ωφελούμενος Πληθυσμός Ποσοστό 1 Ηγουμενίτσα 53.773 2% 2 Ιωάννινα 162.189 6% 3 Γρεβενά 119.065 4% 4 Κοζάνη 208.050 8% 5 Βέροια 436.061 16% 6 Θεσσαλονίκη 1.257.267 46% 7 Σέρρες 210.104 8% 8 Καβάλα 283.394 10% 9 Ξάνθη 261.049 10% 10 Κομοτηνή 226.199 8% 11 Αλεξανδρούπολη 142.591 5% Σύνολο Ωφελούμενου για 50 km (Χωρίς Επικαλύψεις) 2.729.837 Σύνολο Ζώνης Επιρροής ΙI 2.317.067 Σύνολο Ζώνης Επιρροής ΙV 3.852.583 Πηγή πρωτογενών δεδομένων: ΕΣΥΕ, 2001 Σημείωση: Για τον υπολογισμό του ωφελούμενου πληθυσμού λαμβάνεται ο μόνιμος πληθυσμός με βάση την απογραφή της ΕΣΥΕ έτους 2001. Ο ωφελούμενος πληθυσμός σε απόσταση 50 km εξετάζεται μεμονωμένα με αφετηρία κάθε πρωτεύουσα Νομού με αποτέλεσμα να υπάρχουν περιοχές επικάλυψης. 17

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Συνολικά, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι επικαλύψεις, ο μόνιμος πληθυσμός που βρίσκεται σε απόσταση 50 km από τις έδρες των Νομών διέλευσης του άξονα (Ζώνη ΙΙ) ανέρχεται σε 2.729.837 κατοίκους. Ο πληθυσμός αυτός είναι μεγαλύτερος κατά 18% σε σχέση με τον πληθυσμό της Ζώνης ΙΙ και αντιστοιχεί στο 71% του συνολικού πληθυσμού της Ζώνης ΙV και στο 25% του μόνιμου πληθυσμού της Χώρας για το 2001. Από τις έδρες τον Νομών της Ζώνης ΙΙ ξεχωρίζει η Θεσσαλονίκη, η οποία έχει πρόσβαση στο 46% του συνολικά ωφελούμενου πληθυσμού. Ορισμένες ακόμα πόλεις έχουν πρόσβαση σε ποσοστό 10% (Καβάλα, Ξάνθη) ή και πολύ περισσότερο του 10% (Βέροια) του ωφελούμενου πληθυσμού της Ζώνης ΙΙ. Με εξαίρεση την Ηγουμενίτσα όλες οι έδρες των νομών της Ζώνης ΙΙ, σε απόσταση επί του οδικού δικτύου 50 km, έχουν πρόσβαση σε πληθυσμό άνω των 100 χιλ. κατοίκων. ΔΥΝΗΤΙΚΑ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ, 2001 σε απόσταση 150 km από τις Έδρες των Περιφερειών διέλευσης της Εγνατίας Οδού Πόλη Ωφελούμενος Πληθυσμός Ποσοστό 1 Ιωάννινα 429.880 12% 2 Κοζάνη 2.202.174 60% 3 Θεσσαλονίκη 2.305.540 63% 4 Κομοτηνή 535.233 15% 5 Λάρισα 1.634.805 45% Σύνολο Ωφελούμενου για 150 km (Χωρίς Επικαλύψεις) 3.653.115 Σύνολο Ζώνης Επιρροής ΙV 3.852.583 Πηγή πρωτογενών δεδομένων: ΕΣΥΕ, 2001 Ο ωφελούμενος πληθυσμός σε απόσταση 150 km εξετάζεται μεμονωμένα με αφετηρία κάθε πρωτεύουσα Περιφέρειας με αποτέλεσμα να υπάρχουν περιοχές επικάλυψης. Συνολικά, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι επικαλύψεις, ο πληθυσμός που βρίσκεται σε απόσταση 150 km από τις έδρες των Περιφερειών της Ζώνης ΙV ανέρχεται σε 3.653.115 κατοίκους. Ο πληθυσμός αυτός είναι σχεδόν μιάμιση φορά μεγαλύτερος από τον πληθυσμό της Ζώνης ΙΙ, αντιπροσωπεύει το 95% του συνολικού μόνιμου πληθυσμού της Ζώνης IV και το 33% του μόνιμου πληθυσμού της Χώρας για το 2001. Ως προς τα επιμέρους κέντρα των Περιφερειών, σε απόσταση 150 km επί του οδικού δικτύου η Θεσσαλονίκη έχει πρόσβαση σε πληθυσμό, περίπου, 2,3 εκ. κατοίκους, ποσοστό 63% του συνολικά ωφελούμενου πληθυσμού της Ζώνης ΙV. Για την ίδια απόσταση η Κοζάνη έχει πρόσβαση σε 2,2 εκ. κατοίκους, 60% του συνολικά ωφελούμενου πληθυσμού, δηλαδή λίγο λιγότερο από τον πληθυσμό στον οποίο έχει πρόσβαση η Θεσσαλονίκη για την ίδια απόσταση. Τα Ιωάννινα έχουν πρόσβαση στο 12% του συνολικά ωφελούμενου πληθυσμού, μέγεθος σχεδόν 30% μεγαλύτερο του πληθυσμού της Περιφέρειας Ηπείρου. Η Κομοτηνή έχει πρόσβαση στο 15% του συνολικά ωφελούμενου πληθυσμού, 3% λιγότερο από τον πληθυσμό της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Τέλος, η Λάρισα έχει πρόσβαση σε μεγάλο 18

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ μέγεθος πληθυσμού (45% του συνολικά ωφελούμενου πληθυσμού), βεβαίως με βασικό άξονα σύνδεσης στην περίπτωση αυτής της πόλης τον αυτοκινητόδρομο ΠΑΘΕ. ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Πηγές Για τον υπολογισμό του δείκτη χρησιμοποιήθηκε ο μόνιμος πληθυσμός της απογραφής του 2001 (ΕΣΥΕ). Για τον εντοπισμό των οικισμών που ωφελούνται και τον υπολογισμό της απόστασης επί του οδικού δικτύου χρησιμοποιήθηκε η γεωγραφική βάση δεδομένων που αναπτύσσει και ενημερώνει το Παρατηρητήριο. Μεθοδολογία Ο υπολογισμός του δείκτη στηρίχθηκε στον συνδυασμό του γραμμικού επιπέδου του οδικού δικτύου και των πολυγώνων των Δημοτικών Διαμερισμάτων τα οποία περιέχουν την πληροφορία του μόνιμου πληθυσμού των απογραφών της ΕΣΥΕ για τα έτη 1991 και 2001. Με αφετηρία τις πρωτεύουσες των Νομών της Ζώνης ΙΙ (συνολικά 11), εφαρμόζεται η επίλυση του οδικού δικτύου με όριο τα 50 km διαδρομών (γραμμικά τμήματα που πληρούν τη συνθήκη αναζήτησης) προς όλες τις δυνατές διαδρομές γύρω από κάθε αφετηρία. Στη συνέχεια επιλέγονται οι οικισμοί που βρίσκονται σε ακτίνα 1 km από την επίλυση του οδικού δικτύου. Από το επιλεγμένο υποσύνολο των οικισμών αθροίζεται ο μόνιμος πληθυσμός (2001) και χαρακτηρίζεται ως «Ωφελούμενος Πληθυσμός». Η επίλυση γίνεται μεμονωμένα για κάθε αφετηρία (πρωτεύουσα Νομού) ώστε να προσδιοριστούν οι περιπτώσεις επικάλυψης με περιοχές που «ωφελούνται» από δύο κέντρα ταυτόχρονα. Ως παραλλαγή της παραπάνω μεθοδολογίας εφαρμόζεται η επίλυση του οδικού δικτύου με απόσταση αναζήτησης στα 150 km και κέντρα αναφοράς (αφετηρίες) τις πρωτεύουσες των Περιφερειών της Ζώνης IV. Σημειώνεται ότι η διαφορά στα μεγέθη του ωφελούμενου πληθυσμού σε σύγκριση με την 3 η Έκθεση Αποτελεσμάτων (2006) οφείλεται στη χρήση του «μόνιμου» αντί του «πραγματικού» πληθυσμού, καθώς και στον ακριβέστερο υπολογισμό που έγινε με τη χρήση του συνεχώς ενημερωμένου οδικού δικτύου, καθώς και του ενημερωμένου δικτύου οικισμών, της γεωγραφικής βάσης δεδομένων του Παρατηρητηρίου. 19

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Χάρτης 3. Ωφελούμενος πληθυσμός σε απόσταση 50 km από τις Έδρες των Νομών διέλευσης της Εγνατίας Οδού 20

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Χάρτης 4. Ωφελούμενος πληθυσμός σε απόσταση 150 km από τις Έδρες των Περιφερειών διέλευσης της Εγνατίας Οδού 21

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Χάρτης 5. Ωφελούμενος πληθυσμός σε απόσταση 150 km από την Ηγουμενίτσα 22

ΚΟ-Β-1: ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΣ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Χάρτης 6. Ωφελούμενος πληθυσμός σε απόσταση 150 km από την Αλεξανδρούπολη 23

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης καταγράφει το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) των Περιφερειών και των Νομών της Ζώνης IV. Ο δείκτης θεωρείται ότι εκφράζει το ΑΕΠ που είναι προσπελάσιμο από το σύστημα Εγνατία Οδός / Κάθετοι Άξονες, ως ένδειξη του μεγέθους της αγοράς, η οποία δυνητικά ενοποιείται από τη λειτουργία του συστήματος αυτού. Ο δείκτης αποτελεί μια ποσοτική εκτίμηση της δυνητικής επίδρασης του συστήματος Εγνατία Οδός / Κάθετοι Άξονες στην οικονομία της περιοχής μελέτης λόγω των επιδράσεων στην αύξηση της κινητικότητας των συντελεστών παραγωγής και στη βελτίωση της προσπελασιμότητας των αγορών. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ, 2004 (σε εκατ. ΜΑΔ και εκατ.ευρώ) NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ Ευρώ ΜΑΔ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (ΜΑΔ) ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ IV (ΜΑΔ) gr11 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 6.173,60 7.399,60 3,67% 13,49% gr12 Κεντρική Μακεδονία 23.372,30 28.013,90 13,88% 51,06% gr13 Δυτική Μακεδονία 3.313,20 3.971,10 1,97% 7,24% gr14 Θεσσαλία 8.778,40 10.521,70 5,21% 19,18% gr21 Ηπειρος 4.136,50 4.958,00 2,46% 9,04% zniv ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV 45.774,00 54.864,30 27,18% 100,00% gr22 Ιόνιοι Νήσοι 3.020,80 3.620,70 1,79% gr23 Δυτική Ελλάδα 7.148,70 8.568,40 4,24% gr24 Στερεά Ελλάδα 8.634,00 10.348,60 5,13% gr25 Πελοπόννησος 7.417,60 8.890,70 4,40% gr31 Αττική 80.006,30 95.895,00 47,50% gr41 Βόρειο Αιγαίο 2.203,40 2.641,00 1,31% gr42 Νότιο Αιγαίο 5.535,20 6.634,40 3,29% gr43 Κρήτη 8.677,30 10.400,50 5,15% gr ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 168.417,20 201.863,60 100,00% Πηγή πρωτογενών δεδομένων: Eurostat 03/2007 24

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ, 2004 (σε εκατ. ΜΑΔ και εκατ. Ευρώ) NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ/ NOMOΣ Ευρώ ΜΑΔ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ (ΜΑΔ) ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ IV (ΜΑΔ) ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ (%) ΣΤΟ ΑΕΠ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ (ΜΑΔ) gr11 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 6.173,60 7.399,60 3,67% 13,49% 100% gr111 ΕΒΡΟΥ 1.616,10 1.937,10 0,96% 3,53% 26,18% gr112 ΞΑΝΘΗΣ 1.082,40 1.297,30 0,64% 2,36% 17,53% gr113 ΡΟΔΟΠΗΣ 1.006,70 1.206,60 0,60% 2,20% 16,31% gr114 ΔΡΑΜΑΣ 900,10 1.078,80 0,53% 1,97% 14,58% gr115 ΚΑΒΑΛΑΣ 1.568,30 1.879,80 0,93% 3,43% 25,40% gr12 Κεντρική Μακεδονία 23.372,30 28.013,90 13,88% 51,06% 100% gr121 ΗΜΑΘΙΑΣ 1.562,90 1.873,30 0,93% 3,41% 6,69% gr122 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 15.340,80 18.387,40 9,11% 33,51% 65,64% gr123 ΚΙΛΚΙΣ 1.060,60 1.271,20 0,63% 2,32% 4,54% gr124 ΠΕΛΛΑΣ 1.345,90 1.613,20 0,80% 2,94% 5,76% gr125 ΠΙΕΡΙΑΣ 1.319,70 1.581,80 0,78% 2,88% 5,65% gr126 ΣΕΡΡΩΝ 1.533,60 1.838,20 0,91% 3,35% 6,56% gr127 ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ 1.208,80 1.448,90 0,72% 2,64% 5,17% gr13 Δυτική Μακεδονία 3.313,20 3.971,10 1,97% 7,24% 100% gr131 ΓΡΕΒΕΝΩΝ 309,30 370,70 0,18% 0,68% 9,33% gr132 ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ 524,80 629,00 0,31% 1,15% 15,84% gr133 ΚΟΖΑΝΗΣ 1.908,70 2.287,70 1,13% 4,17% 57,61% gr134 ΦΛΩΡΙΝΑΣ 570,40 683,70 0,34% 1,25% 17,22% gr14 Θεσσαλία 8.778,40 10.521,70 5,21% 19,18% 100% gr141 ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ 1.023,90 1.227,30 0,61% 2,24% 11,7% gr142 ΛΑΡΙΣΣΑΣ 3.620,60 4.339,70 2,15% 7,91% 41,3% gr143 ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ 2.854,30 3.421,10 1,69% 6,24% 32,5% gr144 ΤΡΙΚΑΛΩΝ 1.279,60 1.533,70 0,76% 2,80% 14,6% gr21 Ήπειρος 4.136,50 4.958,00 2,46% 9,04% 100% gr211 ΑΡΤΑΣ 623,30 747,10 0,37% 1,36% 15,07% gr212 ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ 510,80 612,20 0,30% 1,12% 12,35% gr213 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 2.331,20 2.794,20 1,38% 5,09% 56,36% gr214 ΠΡΕΒΕΖΑΣ 671,20 804,50 0,40% 1,47% 16,23% zniv ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV 45.774,00 54.864,30 27,18% 100,00% gr ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 168.417,20 201.863,60 100,00% Πηγή πρωτογενών δεδομένων: Eurostat 03/2007 25

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Μέγεθος αγοράς σύμφωνα με το ΑΕΠ 1995-2004 Σύγκριση Ζώνης Επιρροής της Εγνατίας Οδού με το Σύνολο Χώρας 250.000 200.000 150.000 100.000 50.000 0 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΡΥΘΜΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΗΣ ΑΕΠ των ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ, 1996-2000 & 2000-2004 (σε εκατ.ευρώ και σταθερές τιμές 1995) 1996-2000- NUTS ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ 1996 2000 2004 2000 2004 gr11 Ανατολική Μακεδονία και Θράκη 4.678,65 5.899,13 8.161,50 5,97% 8,45% gr12 Κεντρική Μακεδονία 18.231,20 21.596,56 30.898,18 4,33% 9,37% gr13 Δυτική Μακεδονία 2.850,05 3.100,86 4.380,05 2,13% 9,02% gr14 Θεσσαλία 6.410,66 7.607,59 11.605,04 4,37% 11,13% gr21 Ηπειρος 2.342,36 3.573,42 5.468,45 11,14% 11,22% zniv ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV 34.512,92 41.777,55 60.513,23 4,89% 9,71% gr22 Ιόνιοι Νήσοι 1.698,89 2.648,27 3.993,50 11,74% 10,81% gr23 Δυτική Ελλάδα 5.833,54 6.745,67 9.450,58 3,70% 8,79% gr24 Στερεά Ελλάδα 8.385,70 8.225,42 11.414,15-0,48% 8,54% gr25 Πελοπόννησος 5.185,80 7.119,30 9.806,07 8,24% 8,33% gr31 Αττική 38.268,65 67.733,68 105.768,33 15,34% 11,79% gr41 Βόρειο Αιγαίο 1.677,59 1.956,45 2.912,89 3,92% 10,46% gr42 Νότιο Αιγαίο 3.128,54 4.958,84 7.317,53 12,20% 10,22% gr43 Κρήτη 5.649,51 7.639,15 11.471,39 7,83% 10,70% gr ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ 104.341,14 148.804,46 222.647,54 9,28% 10,60% Πηγή πρωτογενών δεδομένων: Eurostat 03/2007 26

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ 1995-2004 Σύγκριση Ζώνης Επιρροής της Εγνατίας Οδού με το Σύνολο Χώρας 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% -5,00% -10,00% 95-96 96-97 97-98 98-99 99-00 00-01 01-02 02-03 03-04 ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ Το 2004, το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) που παρήχθη συνολικά στις 5 Περιφέρειες της Ζώνης Επιρροής ΙV ήταν 50.513,23 εκ., περίπου το 1/4 του συνολικού εθνικού ΑΕΠ. Με βάση τις σταθερές τιμές 1995, στο διάστημα 1995-2004 το ΑΕΠ μεταβλήθηκε με εν γένει αυξανόμενους ρυθμούς. Πιο συγκεκριμένα, για τα έτη 1996-2000 ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στη Ζώνη IV ήταν κατά το ήμισυ μικρότερος του μέσου Χώρας, ενώ στο διάστημα 2000-2004 ήταν σχεδόν στα ίδια επίπεδα. Το 2004, η Κεντρική Μακεδονία παρήγαγε 51,06% του ΑΕΠ της Ζώνης ΙV και ακολουθούν η Θεσσαλία (19,18%) και η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (13,49%). Η Ήπειρος και η Δυτική Μακεδονία έχουν τη μικρότερη συμμετοχή στην παραγωγή του ΑΕΠ της Ζώνης ΙV (9,04% και 7,24% αντιστοίχως). Στην πενταετία 1996 2000, μόνο η Περιφέρεια Ηπείρου παρουσίασε μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής μεγαλύτερο του μέσου Χώρας, ενώ οι υπόλοιπες Περιφέρειες παρουσιάσαν σαφώς μικρότερο ρυθμό σε σχέση με το μέσο Χώρας. Στην πενταετία 2000-2004 ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ βελτιώθηκε αισθητά για όλες τις Περιφέρειες της Ζώνης. Η Ήπειρος και η Θεσσαλία παρουσίασαν καλύτερη επίδοση από το μέσο της Χώρας, ενώ και οι υπόλοιπες τρεις Περιφέρειες προσεγγίσαν το εθνικό μέσο όρο. Σε επίπεδο Νομών, ο Νομός Θεσσαλονίκης συμμετέχει με το μεγαλύτερο ποσοστό (περισσότερο του 1/3) στο ΑΕΠ της Ζώνης Επιρροής IV. Όλοι οι άλλοι Νομοί συμμετέχουν με ποσοστό από μόλις 0,5-2% (Νομοί Γρεβενών, Θεσπρωτίας, Καστοριάς, 27

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Φλώρινας, Άρτας, Πρέβεζας, και Δράμας), από 2-5% (οι περισσότεροι υπόλοιποι Νομοί) και από 5-8% (Νομοί Ιωαννίνων, Λάρισας και Μαγνησίας). Την πενταετία 1996-2000 τον μεγαλύτερο ετήσιο ρυθμό αύξησης παρουσίασαν οι Νομοί Ιωαννίνων (13,07%), Θεσπρωτίας (12,55%), Πρέβεζας (11,68%), Ροδόπης (10,30%) και Έβρου (10,24%). Οι υπόλοιποι Νομοί παρουσιάσαν επίδοση χαμηλότερη από το μέσο της Χώρας. Μείωση ή μηδενική αύξηση του ετήσιου ρυθμού μεταβολής ΑΕΠ σε σταθερές τιμές παρουσίασαν οι Νομοί Κοζάνης και Καρδίτσας. Την περίοδο 2000-2004 ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ παρουσιάζεται μεγαλύτερος του αντίστοιχου εθνικού στους Νομούς Ιωαννίνων (13,39%), Μαγνησίας (11,68%), Τρικάλων (11,27%), Λάρισας (11,17) και Θεσσαλονίκης (10,64%). Από τους υπόλοιπους Νομούς οι περισσότεροι παρουσιάζουν επίδοση από 7%-10% (π.χ. Χαλκιδική 7% και Θεσπρωτία 10%), ενώ οι Νομοί Σερρών και Ημαθίας παρουσιάζουν το χαμηλότερο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ (5,74% και 5,87% αντίστοιχα). Κανένας Νομός της Ζώνης IV δεν παρουσίασε μείωση ή μηδαμινή αύξηση του ΑΕΠ την πενταετία 2000-2004. Τέλος, για τη συνολική περίοδο 1996-2004 τις καλύτερες επιδόσεις σε επίπεδο μέσου ετήσιου ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ παρουσιάζουν οι Νομοί Ιωαννίνων (13,23%) και Θεσπρωτίας (12,55%), ενώ οι αντίστοιχοι μέσοι όροι είναι 9,94% για τη Χώρα και 7,27% για το σύνολο της Ζώνης IV. Τις χαμηλότερες επιδόσεις (λιγότερο από 5% ρυθμό μεταβολής) παρουσιάζουν οι Νομοί Καρδίτσας, Κοζάνης, Πέλλας, Καστοριάς και Δράμας. ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Πηγές Οι τιμές του ΑΕΠ σε ΜΑΔ (Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης) και σε Ευρώ (τρέχουσες τιμές) καθώς και οι αποπληθωριστές του ΑΕΠ, προέρχονται από τη βάση δεδομένων της Eurostat, Μάρτιος 2007. Επισημαίνεται ότι τα δεδομένα αυτά παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές σε σύγκριση με αυτά που αναφέρονται στα Δελτία Αποτελεσμάτων των σχετικών δεικτών και τα οποία βασίζονταν στην ενημέρωση της Eurostat Ιανουαρίου 2006. Αυτές οι διαφορές οφείλονται στο γεγονός ότι το 2005 έγιναν μεγάλες αναθεωρήσεις στους εθνικούς και περιφερειακούς λογαριασμούς σχεδόν σε όλα τα Κράτη Μέλη συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας (αναλυτική πληροφόρηση για τις μεθοδολογικές αλλαγές στο: «Changes to National Accounts in 2005»: http://epp.eurostat.cec.eu.int/cache/ity_public/national_accounts_2005/en/n ATIONAL_ACCOUNTS_2005-EN.PDF, Σεπτ. 2006). Σε μερικές μάλιστα περιπτώσεις οι αλλαγές αυτές ήταν πολύ σημαντικές. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Θεσσαλίας όπου υπήρξε μια αξιοσημείωτη προς τα πάνω αναθεώρηση για τα έτη 2001 και 2002 κυρίως στους κλάδους Mεταποίηση, Kατασκευές, Eκπαίδευση, Yγεία και Kοινωνική Πρόνοια. Για τους λόγους 28

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ αυτούς προκύπτουν σημαντικές αλλαγές και στις εκτιμήσεις εξέλιξης των διαφόρων Περιφερειών/ Νομών σε σχέση με όσα αναγράφονται στα αντίστοιχα Δελτία Αποτελεσμάτων Δεικτών, τα οποία δημοσιεύθηκαν από το Παρατηρητήριο τον Μάρτιο του 2006. Μεθοδολογία Το ΑΕΠ της Ζώνης IV προκύπτει ως άθροισμα του ΑΕΠ των πέντε Περιφερειών: Ηπείρου, Δυτικής Μακεδονίας, Κεντρικής Μακεδονίας, Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, και Θεσσαλίας. Ο ετήσιος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ προκύπτει από την εφαρμογή του τύπου του αποπληθωρισμού στις σταθερές τιμές του ΑΕΠ (τιμές 1995). Οι σταθερές τιμές υπολογίστηκαν με τη χρήση των αποπληθωριστών, που υπολογίζει η Eurostat για κάθε Χώρα. Σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Ε.Ε. (Eurostat: Statistics in Focus, Theme 2, 56/2002), η σύγκριση οικονομικών μεγεθών σε διακρατικό και διαπεριφερειακό επίπεδο με βάση το ΑΕΠ σε ορισμένο έτος είναι θεμιτό να γίνεται σε όρους Μονάδων Αγοραστικής Δύναμης (ΜΑΔ). Το ΑΕΠ σε όρους ΜΑΔ δεν είναι θεμιτό, όμως, να συγκρίνεται μεταξύ διαφορετικών ετών. Η προσέγγιση της διαχρονικής μεταβολής των οικονομικών μεγεθών πρέπει να γίνεται με βάση το ΑΕΠ σε πραγματικούς όρους, δηλαδή σε σταθερές τιμές, όπου γίνεται ρητή προσαρμογή των μεταβολών των τιμών μεταξύ των ετών. 29

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Χάρτης 1. Μέγεθος αγοράς (ΑΕΠ) ανά Περιφέρεια, 2004 30

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Χάρτης 2. Μέγεθος αγοράς (ΑΕΠ) ανά Νομό, 2004 31

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Χάρτης 3. Ετήσιος ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ ανά Περιφέρεια, 2000-2004 32

ΚΟ-Β-2: ΜΕΓΕΘΟΣ ΑΓΟΡΑΣ Χάρτης 4. Ετήσιος ρυθμός μεταβολής ΑΕΠ ανά Νομό, 2000-2004 33

ΔΕΛΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΔΕΙΚΤΗ ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ - ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Ο δείκτης προσδιορίζει, με τη χρήση ενός μοντέλου βαρύτητας, τη δυνητική έλξη ανάμεσα στα αστικά κέντρα και τις πρωτεύουσες Νομών της Ζώνης IV σε συνάρτηση (α) με τη χιλιομετρική απόστασή τους επί του οδικού δικτύου, (β) με τη χρονοαπόσταση μεταξύ τους. Σε πρώτο στάδιο εκτιμάται ο δείκτης σε συνάρτηση με τη χιλιομετρική απόσταση για την κατάσταση πριν και μετά τη λειτουργία της Εγνατίας Οδού. Και στις δύο περιπτώσεις λαμβάνεται υπόψη ο πληθυσμός της Απογραφής ΕΣΥΕ του 2001, ώστε να καταγραφεί η μεταβολή της έλξης (βαρύτητας) που επέρχεται από τις βελτιώσεις της χιλιομετρικής απόστασης που επιφέρει η κατασκευή της Εγνατίας Οδού. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Στο παρόν στάδιο ο δείκτης έλξης υπολογίζεται σε συνάρτηση με την απόσταση επί του οδικού δικτύου των πόλεων μεταξύ τους. Ο δείκτης εκτιμήθηκε για δύο περιόδους: (α) πριν την Εγνατία Οδό, και (β) με πλήρη την Εγνατία Οδό. Η Θεσσαλονίκη έχει τον μεγαλύτερο δείκτη τόσο πριν, όσο και μετά τη λειτουργία της Εγνατίας Οδού και ακολουθούν η Λάρισα, που είναι η τρίτη σε μέγεθος πόλη της Ζώνης IV, και τρία κέντρα της Κεντρικής Μακεδονίας (Κατερίνη, Βέροια και Γιαννιτσά), που βρίσκονται κοντά στο γεωμετρικό κέντρο του άξονα. Μετά την ολοκλήρωση και πλήρη λειτουργία της Εγνατίας Οδού σε όλο το μήκος της, μεγαλύτερη βελτίωση του δείκτη παρουσιάζουν οι δύο πόλεις της Ηπείρου που συνδέονται άμεσα με την Εγνατία Οδό, δηλαδή η Ηγουμενίτσα και τα Ιωάννινα και οι οποίες βρίσκονται στον τομέα όπου μειώνονται σημαντικά οι χιλιομετρικές αποστάσεις λόγω της χάραξης του άξονα. Ακολουθούν τα Γρεβενά, η Άρτα, η Αλεξανδρούπολη και η Πρέβεζα. Γενικά όλες οι πόλεις της Ζώνης IV παρουσιάζουν μικρή ή μεγαλύτερη βελτίωση της έλξης επειδή με την Εγνατία Οδό μειώνεται σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό η απόσταση μεταξύ τους. 34

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ a/a ΠΟΛΗ ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΣΤΗ ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ ΜΟΝΙΜΟΣ ΠΛΗΘ. 2001 ΔΕΙΚΤΗΣ ΠΡΙΝ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ ΔΕΙΚΤΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ (Απρ. 2007) ΔΕΙΚΤΗΣ ΜΕ ΠΛΗΡΗ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ 1 Ορεστιάδα 15.438 0,23 0,25 0,26 2 Αλεξανδρούπολη 49.724 1,51 1,86 1,87 3 Κομοτηνή 44.421 2,60 2,88 2,92 4 Ξάνθη 46.457 3,49 3,72 3,64 5 Καβάλα 59.222 6,06 6,46 6,52 6 Δράμα 43.934 4,66 5,10 4,78 7 Σέρρες 55.996 9,41 9,91 9,15 8 Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) 1.013.292 75,21 79,33 77,32 9 Πολύγυρος 5.040 1,46 1,49 1,51 10 Κιλκίς 17.744 8,00 8,25 7,08 11 Αλεξάνδρεια 14.023 6,53 7,02 7,02 12 Γιαννιτσά 26.677 11,88 11,95 12,48 13 Βέροια 43.394 13,17 13,93 12,87 14 Έδεσσα 18.493 4,06 3,04 4,30 15 Νάουσα 19.902 5,61 5,79 5,85 16 Κατερίνη (ΠΣ) 55.586 14,02 14,44 14,55 17 Κοζάνη 37.893 4,94 6,07 6,24 18 Πτολεμαϊδα 29.974 3,73 4,35 4,46 19 Τύρναβος 11.700 5,55 6,91 6,48 20 Λάρισα 131.095 19,36 21,89 21,51 21 Τρίκαλα 54.605 6,41 7,77 7,86 22 Καρδίτσα 35.750 4,04 5,04 5,11 23 Βόλος (ΠΣ) 127.887 9,83 10,65 10,44 24 Φλώρινα 14.985 1,07 1,00 1,02 25 Γρεβενά 11.788 0,81 1,24 1,26 26 Καστοριά 15.615 0,79 0,95 1,04 27 Ιωάννινα (ΠΣ) 81.144 2,04 3,06 3,44 28 Αρτα 22.390 0,65 0,89 0,99 29 Πρέβεζα 16.894 0,44 0,56 0,61 30 Ηγουμενίτσα 9.262 0,21 0,28 0,35 ΜΕΤΑΔΕΔΟΜΕΝΑ Πηγές Για τον υπολογισμό του δείκτη χρησιμοποιήθηκαν ο πραγματικός πληθυσμός της απογραφής του 2001 (ΕΣΥΕ) και η γεωγραφική βάση δεδομένων που αναπτύσσει και ενημερώνει το Παρατηρητήριο. 35

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ Μεθοδολογία Αρχικά δημιουργήθηκε η μήτρα των αποστάσεων επί του οδικού δικτύου μεταξύ των αστικών κέντρων της Ζώνης IV, με τη χρήση του Γεωγραφικού Συστήματος Πληροφοριών του Παρατηρητηρίου. Οι αποστάσεις αυτές υπολογίστηκαν με βάση τρία σενάρια: χωρίς την Εγνατία Οδό, με τα τμήματα της Εγνατίας Οδού που είχαν παραδοθεί μέχρι τον Απρίλιο του 2007 και με την Εγνατία Οδό σε όλο το μήκος της. Ο δείκτης προκύπτει από την εφαρμογή κατάλληλου μοντέλου βαρύτητας, το οποίο εξαρτάται από τις αποστάσεις που αναφέρονται στη μήτρα και τον πληθυσμό των αστικών κέντρων. 36

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ (m) ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV, ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2007 Ορεστιάδα Αλεξανδρούπολη Κομοτηνή Ξάνθη Καβάλα Δράμα Σέρρες Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) Πολύγυρος Κιλκίς Αλεξάνδρεια Γιαννιτσά Βέροια Έδεσσα Νάουσα Ορεστιάδα 0 Αλεξανδρούπολη 114.311 0 Κομοτηνή 164.056 57.012 0 Ξάνθη 210.925 103.881 48.432 0 Καβάλα 261.865 154.821 99.372 53.389 0 Δράμα 297.632 190.588 135.139 89.045 35.540 0 Σέρρες 385.628 278.584 223.135 177.041 123.261 67.920 0 Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) 424.476 317.432 261.983 215.890 162.109 162.669 84.357 0 Πολύγυρος 450.829 343.785 288.336 242.242 188.462 189.022 179.602 61.134 0 Κιλκίς 447.040 339.996 284.547 238.453 184.673 185.233 101.635 48.618 111.613 0 Αλεξάνδρεια 473.295 366.251 310.802 264.709 210.928 211.488 133.176 52.186 127.050 97.428 0 Γιαννιτσά 465.796 358.752 303.303 257.209 203.429 203.989 125.677 51.837 119.551 87.049 40.356 0 Βέροια 493.666 386.622 331.173 285.080 231.299 231.859 153.547 72.572 147.421 117.798 30.519 70.875 0 Έδεσσα 500.425 393.381 337.669 291.838 238.058 238.618 160.311 117.927 192.776 121.678 65.554 36.814 45.354 0 Νάουσα 513.397 406.353 350.903 304.810 251.030 251.590 173.277 92.303 167.152 137.553 50.249 51.521 19.837 38.715 0 Κατερίνη (ΠΣ) 492.539 385.495 330.046 283.952 230.172 230.732 152.426 71.421 146.073 116.450 55.014 95.370 76.817 122.171 96.547 Κοζάνη 544.554 437.510 382.060 335.967 282.187 282.747 204.440 123.435 198.309 168.686 81.382 121.738 58.267 103.622 77.679 Πτολεμαϊδα 561.075 454.031 398.582 352.488 298.708 299.268 220.962 139.957 214.830 185.207 97.903 138.259 74.789 59.392 94.201 Τύρναβος 577.623 470.579 415.129 369.036 315.256 315.816 237.509 156.283 231.108 201.533 140.098 180.454 161.852 207.255 181.631 Λάρισα 574.688 467.644 412.195 366.101 312.321 312.881 234.575 153.349 228.174 198.599 137.164 177.519 158.918 204.320 178.697 Τρίκαλα 634.127 527.083 471.633 425.802 372.022 372.582 294.270 212.787 287.612 258.037 196.602 236.958 218.341 263.759 238.135 Καρδίτσα 660.240 553.196 497.747 451.653 397.873 398.433 320.121 238.900 313.725 284.151 222.715 263.071 244.454 289.872 264.248 Βόλος (ΠΣ) 628.373 521.329 465.880 419.787 366.006 366.566 288.260 207.034 281.859 252.284 190.849 231.205 212.603 258.006 232.382 Φλώρινα 615.421 508.377 452.927 406.834 353.054 353.614 275.301 194.302 269.176 239.553 152.249 116.161 129.134 79.047 148.435 Γρεβενά 586.445 479.401 423.952 377.858 324.078 324.638 246.326 165.327 240.200 210.577 123.274 163.629 100.159 145.513 119.571 Καστοριά 617.136 510.092 454.643 408.550 354.769 355.329 277.023 196.018 270.891 241.269 153.965 194.321 130.850 176.204 150.262 Ιωάννινα (ΠΣ) 699.782 592.738 537.288 491.195 437.415 437.975 359.662 278.663 353.537 323.914 236.610 276.966 213.495 258.850 232.908 Άρτα 774.438 667.394 614.104 565.851 512.071 512.631 434.325 353.320 428.130 398.556 311.267 351.622 288.152 333.491 307.564 Πρέβεζα 802.981 695.937 640.488 594.394 540.614 541.174 462.868 381.863 456.673 427.098 339.809 380.165 316.695 362.034 336.107 Ηγουμενίτσα 786.779 679.735 624.286 578.192 524.412 524.972 446.666 365.661 440.534 410.642 323.622 363.978 300.493 345.847 319.905 37

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ (m) ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV, ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2007 Κατερίνη (ΠΣ) Κοζάνη Πτολεμαϊδα Τύρναβος Λάρισα Τρίκαλα Καρδίτσα Βόλος (ΠΣ) Φλώρινα Γρεβενά Καστοριά Ιωάννινα (ΠΣ) Άρτα Πρέβεζα Ηγουμενίτσα Ορεστιάδα Αλεξανδρούπολη Κομοτηνή Ξάνθη Καβάλα Δράμα Σέρρες Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) Πολύγυρος Κιλκίς Αλεξάνδρεια Γιαννιτσά Βέροια Έδεσσα Νάουσα Κατερίνη (ΠΣ) 0 Κοζάνη 128.462 0 Πτολεμαϊδα 144.984 27.823 0 Τύρναβος 89.302 136.728 164.551 0 Λάρισα 86.368 153.158 180.981 16.430 0 Τρίκαλα 145.806 196.788 224.611 60.060 59.449 0 Καρδίτσα 171.919 222.901 250.724 86.173 85.563 25.747 0 Βόλος (ΠΣ) 140.053 212.307 240.130 75.579 57.513 116.962 118.474 0 Φλώρινα 199.329 82.169 58.075 218.896 235.327 210.780 236.527 292.840 0 Γρεβενά 170.354 46.853 69.714 147.213 146.602 87.454 113.201 204.416 124.060 0 Καστοριά 201.045 77.545 100.406 225.927 225.316 166.176 191.923 283.139 65.284 79.233 0 Ιωάννινα (ΠΣ) 283.690 160.190 183.051 201.918 201.307 142.235 167.981 259.197 239.261 112.769 192.002 0 Άρτα 358.347 234.846 257.707 276.574 275.963 216.891 242.638 333.854 313.917 187.425 266.658 75.170 0 Πρέβεζα 386.890 263.389 286.250 305.117 304.506 245.434 271.181 362.396 342.460 215.968 295.201 103.451 48.600 0 Ηγουμενίτσα 370.688 247.187 270.048 288.930 288.319 229.247 254.994 346.209 326.258 199.766 278.999 88.668 111.755 89.666 0 38

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ (m) ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ Ορεστιάδα Αλεξανδρούπολη Κομοτηνή Ξάνθη Καβάλα Δράμα Σέρρες Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) Πολύγυρος Κιλκίς Αλεξάνδρεια Γιαννιτσά Βέροια Έδεσσα Νάουσα Ορεστιάδα 0 Αλεξανδρούπολη 114.311 0 Κομοτηνή 164.056 58.927 0 Ξάνθη 210.925 103.883 48.418 0 Καβάλα 263.695 156.391 102.185 59.465 0 Δράμα 291.968 182.241 129.198 87.738 35.200 0 Σέρρες 371.368 250.108 208.598 167.698 116.158 67.867 0 Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) 413.643 306.338 250.873 209.413 156.875 185.394 89.115 0 Πολύγυρος 436.467 328.840 273.375 231.915 179.719 207.650 144.287 61.001 0 Κιλκίς 431.842 324.537 269.072 175.749 175.749 169.198 101.331 52.973 108.145 0 Αλεξάνδρεια 458.856 351.426 287.545 246.256 194.753 202.928 125.849 52.264 124.451 89.549 0 Γιαννιτσά 450.641 342.945 287.442 246.153 194.651 202.826 125.747 51.072 115.963 89.446 37.354 0 Βέροια 479.384 371.543 315.409 274.120 222.618 230.793 153.714 78.597 143.945 117.414 31.120 58.223 0 Έδεσσα 486.289 417.197 322.168 280.879 229.377 237.552 160.473 85.734 150.592 124.173 72.080 37.060 45.663 0 Νάουσα 498.979 391.274 335.171 293.882 242.380 250.555 173.476 91.934 163.724 137.175 50.882 51.490 19.762 38.995 0 Κατερίνη (ΠΣ) 477.989 370.070 313.317 272.028 220.526 228.701 151.622 71.185 142.464 115.321 54.655 91.035 75.848 121.511 95.610 Κοζάνη 529.832 422.131 367.469 326.180 274.678 282.853 205.774 129.232 194.532 169.473 83.180 117.659 57.857 84.727 79.197 Πτολεμαϊδα 546.585 438.928 382.773 341.484 289.981 298.156 221.077 145.798 211.329 184.777 98.484 96.476 74.739 60.532 94.501 Τύρναβος 573.400 466.412 415.211 373.922 322.420 330.595 253.516 166.875 238.160 217.215 156.549 192.929 165.932 191.223 185.694 Λάρισα 559.312 452.324 397.858 356.569 305.067 313.242 236.163 152.787 224.072 199.862 139.196 175.576 160.389 206.052 180.151 Τρίκαλα 619.611 512.623 457.670 416.381 364.879 373.054 295.975 213.069 284.355 259.674 199.009 235.388 184.519 209.810 204.281 Καρδίτσα 645.579 538.591 483.580 442.291 390.788 398.964 321.884 239.038 310.392 285.584 224.918 261.298 210.424 235.715 230.186 Βόλος (ΠΣ) 628.553 521.565 450.104 408.815 357.312 365.488 288.408 207.195 278.541 252.108 191.442 227.822 212.635 258.297 232.396 Φλώρινα 601.496 494.508 436.799 395.510 344.008 352.183 275.104 200.709 220.948 238.803 152.510 115.923 124.525 70.356 117.792 Γρεβενά 571.955 464.967 407.625 366.336 314.834 323.009 245.930 171.168 236.699 209.629 123.336 157.815 99.592 124.883 119.353 Καστοριά 596.170 489.182 438.792 397.502 346.000 354.175 277.096 195.386 260.917 240.796 154.502 181.615 130.758 108.272 150.520 Ιωάννινα (ΠΣ) 668.671 561.683 505.016 463.727 412.224 420.399 343.320 267.948 333.415 307.020 220.726 255.205 196.982 222.273 216.744 Άρτα 727.626 620.639 562.824 521.535 470.033 478.208 401.128 325.450 391.701 364.828 278.535 315.889 254.790 280.081 274.552 Πρέβεζα 755.685 648.697 591.456 550.166 498.664 506.839 429.760 353.508 419.760 393.460 307.166 344.521 283.422 308.713 303.184 Ηγουμενίτσα 729.824 622.836 566.820 525.531 474.029 482.204 405.125 329.037 394.568 368.825 282.531 319.886 258.787 284.078 278.549 39

ΚΟ-Β-3: ΕΛΞΗ ΠΟΛΕΩΝ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ (m) ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗ ΕΠΙΡΡΟΗΣ IV ΜΕ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ Κατερίνη (ΠΣ) Κοζάνη Πτολεμαϊδα Τύρναβος Λάρισα Τρίκαλα Καρδίτσα Βόλος (ΠΣ) Φλώρινα Γρεβενά Καστοριά Ιωάννινα (ΠΣ) Άρτα Πρέβεζα Ηγουμενίτσα Ορεστιάδα Αλεξανδρούπολη Κομοτηνή Ξάνθη Καβάλα Δράμα Σέρρες Θεσσαλονίκη (ΕΠΘ) Πολύγυρος Κιλκίς Αλεξάνδρεια Γιαννιτσά Βέροια Έδεσσα Νάουσα Κατερίνη (ΠΣ) 0 Κοζάνη 127.908 0 Πτολεμαϊδα 143.211 27.591 0 Τύρναβος 104.446 106.091 135.467 0 Λάρισα 87.092 122.024 150.994 16.864 0 Τρίκαλα 146.905 130.960 154.054 77.168 59.526 0 Καρδίτσα 172.814 156.865 179.959 103.077 85.722 25.968 0 Βόλος (ΠΣ) 139.338 179.393 208.363 74.725 59.756 117.184 111.053 0 Φλώρινα 197.238 82.997 59.663 189.493 205.020 208.080 233.985 262.390 0 Γρεβενά 168.064 46.784 69.714 152.529 146.769 87.073 112.862 204.141 123.153 0 Καστοριά 199.230 71.071 87.251 183.695 199.222 163.753 189.658 256.592 65.178 66.832 0 Ιωάννινα (ΠΣ) 265.454 143.423 166.517 204.671 187.316 127.503 153.408 244.687 220.543 99.139 176.216 0 Άρτα 323.263 201.231 224.325 262.480 245.124 185.312 211.217 302.496 278.351 157.228 234.024 74.897 0 Πρέβεζα 351.894 229.863 252.956 291.111 273.756 213.943 239.848 331.127 306.983 185.859 262.656 103.529 48.973 0 Ηγουμενίτσα 327.259 205.227 228.321 266.476 249.121 189.308 215.213 306.492 282.348 160.292 238.021 78.894 112.259 93.529 0 40