ΝΟΣΗΜΑΤΑ PRION Nόσοι από prion Χαρακτηριστικές, αλλά όχι πάντοτε παρούσες, είναι οι αµυλοειδείς πλάκες, υποστρόγγυλοι σχηµατισµοί µε τις χρωστικές ιδιότητες του αµυλοειδούς και ανοσοϊστοχηµική θετικότητα στο αντίσωµα κατά της πρωτεϊνης PrP, που εντοπίζονται κυρίως στην παρεγκεφαλίδα και σπανιότερα στον εγκέφαλο. Η εντόπιση και η βαρύτητα όλων των αλλοιώσεων ποικίλουν τόσο µεταξύ των διαφόρων νόσων, όσο και µεταξύ των περιπτώσεων µιας συγκεκριµένης νόσου.
ΝΟΣΟΣ CJ Mετωπιαίος φλοιός. ιαταραχή της αρχιτεκτονικής και µείωση του αριθµού των νευρώνων. Κενοτοπίωση του νευροπιλήµατος µόνο στο φλοιό ( από οίδηµα του εγκεφάλου). Ηπια αστροκυτταρική γλοίωση. Κλινικά: άνοια).
ΝΟΣΟΣ CJ Απώλεια νευρώνων, αύξηση του αριθµού των ινωδών αστροκυττάρων (αντιδραστική γλοίωση)
ΝΟΣΟΣ CJ Βρεγµατικός λοβός. Σπογγίωση στο νευροπίληµα.
ΝΟΣΟΣ CJ Μετωπιαίος λοβός. Σπογγίωση στο νευροπίληµα. Οι κενοτοπιώδεις αλλοιώσεις συρρέουν σε µερικές περιοχές.
ΝΟΣΟΣ CJ Συρρέουσες σπογγώδεις αλλοιώσεις. Status spongiosus.
ΝΟΣΟΣ CJ Bιοψία εγκεφάλου. Σπογγώδεις αλλοιώσεις.
ΝΟΣΟΣ CJ Παρεγκεφαλίδα. Πλάκες prion αµυλοειδούς.
ΝΟΣΟΣ CJ Θετική ανοσοϊστοχηµική χρώση στο αντι-prion αντίσωµα 3F4. Θετική αντίδραση στις παρυφές των σπογγωδών αλλοιώσεων. Ινιακός λοβός.
ΝΟΣΟΣ CJ Θετική ανοσοϊστοχηµική χρώση στις παρυφές των σπογγωδών αλλοιώσεων. Μονοκλωνικό αντίσωµα 3F4.
ΝΟΣΟΣ CJ Παρεγκεφαλίδα. Πλάκες prion αµυλοειδούς θετικές στην ανοσοϊστοχηµική χρώση µε το µονοκλωνικό αντίσωµα 3F4.
ΝΟΣΟΣ CJ Πλάκες Prion αµυλοειδούς θετικές στο αντίσωµα 3F4. Παρεγκεφαλίδα.
ΝΟΣΟΣ CJ Παρεγκεφαλίδα. Στικτή θετικότητα στην ανοσοϊστοχηµική χρώση µε το µονοκλωνικό anti-prion αντίσωµα 3F4.
ΝΟΣΟΣ CJ Πειραµατικό µονοκλωνικό αντι-prion αντίσωµα
ΝΟΣΟΣ CJ Πειραµατικό µονοκλωνικό αντι-prion αντίσωµα
ΝΟΣΟΣ CJ Μετωπιαίος λοβός. Θετική αντίδραση στις παρυφές των σπογγωδών αλλοιώσεων στο µονοκλωνικό αντίσωµα 3F4.
ΝΟΣΟΣ CJ Βιοψία εγκεφάλου. Θετικότητα στο µονοκλωνικό αντίσωµα 3F4.
ΣΠΟΓΓΩ ΗΣ ΕΓΚΕΦΑΛΟΠΑΘΕΙΑ ΤΩΝ ΒΟΟΕΙ ΩΝ ΠΑΡΑΛΛΑΓΜΕΝΗ ΜΟΡΦΗ CJD ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ (νariant CJD) 1986: Μ.Β. πρώτο κρούσµα BSE. 1992-1993: Κορύφωση επιδηµίας - 1.200 ζώα άρρωστα κάθε εβδοµάδα - Μολυσµένη τροφή από κρεατάλευρα (scrapie). 1986-1996: Θανάτωση 800.000 βοοειδών. Eλεγχος του προβλήµατος. 1996: Κέντρα επιδηµιολογικής επιτήρησης για νοσήµατα prion σε όλη την Ευρώπη και στην Ελλάδα. 1996: 10 δηµοσιευµένες περιπτώσεις της παραλλαγµένης µορφής CJD.
VARIANT CJ Χρώση PAS. Οι χαρακτηριστικές πλάκες prion αµυλοειδούς µε την ακτινωτή διάταξη στην περιφέρειά τους γύρω από κεντρικό πυρήνα. Εντοπίζονται στις σπογγώδεις αλλοιώσεις του νευροπιλήµατος.
VARIANT CJ Χρώση PAS. Πλάκα prion αµυλοειδούς µε κεντρικό πυρήνα και ακτινωτή διάταξη (florid plaque). Εντοπίζεται στο κέντρο σπογγωδών αλλοιώσεων του νευροπιλήµατος.
Προσβολή λεµφικού ιστού µόνο στην παραλλαγµένη CJD (αµυγδαλές και σκωληκοειδείς αποφύσεις). Προσβολή των δενδριτικών ιστιοκυττάρων στα βλαστικά κέντρα των λεµφοζιδίων (Β-περιοχή). UK: 6.000 βιοψίες αµυγδαλών - 2 θετικές Μετάδοση 2004 Μεγ.Βρετανία- 2 περιπτώσεις 7.000 επιστολές προειδοποίησης. Σε µία περίπτωση λήπτη µολυσµένου αίµατος, θάνατος από Ca, νεκροτοµή: + PrP Sc στο σπλήνα δίχως να εµφανίσει νόσο. ΜV στο 129. Σύµπτωση ή προστασία;
VARIANT CJ Αµυγδαλή. Θετική αντίδραση στο µονοκλωνικό αντι-prion αντίσωµα, στα δενδριτικά ιστιοκύτταρα, στα βλαστικά κέντρα των λεµφοζιδίων του λεµφικού ιστού.
VARIANT CJ Αµυγδαλή. Θετική αντίδραση στην ανοσοϊστοχηµική χρώση µε µονοκλωνικό αντι-prion αντίσωµα στα βλαστικά κέντρα των λεµφοζιδίων.
VARIANT CJ Θετική χρώση των δενδριτικών ιστιοκυττάρων στα βλαστικά κέντρα των λεµφοζιδίων του λεµφικού ιστού. Μονοκλωνικό αντι-prion αντίσωµα. Αµυγδαλή.
ΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΣΠΟΡΑ ΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ CJ ΚΑΙ ΝΕΑΣ ΜΟΡΦΗΣ ΝΟΣΟΥ CJ (New variant of CJ) Σποραδική CJ Νέα µορφή CJ Τυπική ηλικία έναρξης νόσου 55-70 έτη 19-39 έτη (µέση ηλικία 28 έτη) Κύρια συµπτώµατα Ανοια ιαταραχές συµπεριφοράς, Μυοκλονία αταξία, δυσαισθησίες Κλινική πορεία Ταχέως προοδευτική Απότοµη έναρξη, µακρά πορεία Νευροπαθολογοανατοµικά ευρήµατα ιαφορετικά ιαφορετικά Γονότυπος PRNP (κωδικόνιο 129) Συνήθως οµόζυγος ΜΕΘ/ΜΕΘ οµοζυγωτία ως τώρα σε όλες τις περιπτώσεις PrP sc εναποθέσεις Κυρίως σε νευρικές συνάψεις Αφθονες και έντονες Σπάνια πλάκες «florid πλάκες Ανάλυση Western blot εκχυλισµάτων Όχι οµοιότητες µε Οµοιότητες µε την ΒΣΕ PrP sc εκείνες στην BSE -------------------------------------------------------------------------- BSE: Σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών
NUMBER OF vcjd 1995-2008 (n=201) UK 169* France 18 Ireland 5 Italy 1 USA 2 Canada 1 Portugal 1 S.Arabia 1 Spain 1 Japan 1 Netherlands 1 --------------------------- * Two patients were infected from blood transfusion UK: Screening in 6,000 tonsils: 2 positive cases
GREECE 11,000,000 INHABITANS CJD SURVEILLANCE 1996-TODAY 1-2 / 1,000,000 / per year only sporadic cases
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η επιδηµιολογική επιτήρηση των νοσηµάτων prion συνεχίζεται σε όλη την Ευρώπη. Πολλοί έχουν µολυνθεί, λίγοι ασθένησαν. Πρόβληµα δηµόσιας υγείας φαίνεται ότι ξεπεράστηκε. Τεράστιο επιστηµονικό ενδιαφέρον η µελέτη των prions (δύο βραβεία Νόµπελ, πολλά αναπάντητα ερωτήµατα).
Η µελέτη της βιολογίας των prions καθώς και των σχετιζόµενων µε αυτά ασθενειών, φαίνεται να αποκαλύπτει ένα νέο, πολύπλοκο, σαγηνευτικό και ακόµα αδιευκρίνιστο σε πολλά σηµεία πεδίο βιοϊατρικής έρευνας όπου συγκλίνουν πολλοί κλάδοι παλαιοί και σύγχρονοι της ιατρικής και της βιολογίας (ιολογία, νευραλγία, παθολογική ανατοµική, µοριακή βιολογία, βιοχηµεία)
Οπωσδήποτε, η µελέτη της συµπεριφοράς των prions και η τελική εξιχνίαση του τρόπου µε τον οποίο πολλαπλασιάζονται και µεταδίδουν τη νόσο θα ανήκουν νέες προοπτικές στην κατανόηση ίσως και άλλων πιο συχνών νευροεκφυλιστικών νοσηµάτων (ν. Alzheimer) άγνωστης ως τώρα αιτιολογίας, πιθανώς δε να οδηγήσουν µελλοντικά και σε νέες στρατηγικές θεραπευτικής προσέγγισης.