Πολιτικές Εναρµόνισης Οικογενειακής και Εργασιακής Ζωής Καθ. ΝΑΝΣΥ ΠΑΠΑΛΕΞΑΝ ΡΗ ιευθύντρια, MSc στη ιοίκηση Ανθρώπινου υναµικού ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ 1 6 Ιουνίου 2008 Σχέση εργασίας και οικογένειας Στις αγροτικές κοινωνίες η οικογένεια κύρια µονάδα παραγωγής. Στις βιοµηχανικές κοινωνίες έντονος διαχωρισµός. 2 Στις µετά-βιοµηχανικές κοινωνίες έντονο το αίτηµα για καλύτερη ισορροπία ανάµεσα στην εργασία και τον χρόνο για την οικογένεια και την προσωπική ζωή. 1
Αλλαγές στον χώρο της εργασίας 3 Συνεχείς µετακινήσεις λόγω Παγκοσµιοποίησης Πιέσεις για αύξηση της αποδοτικότητας λόγω διεθνούς ανταγωνισµού Πιέσεις για βελτίωση επαγγελµατικών δεξιοτήτων Παρατεταµένα ωράρια Αλλαγές στον χώρο της οικογένειας 52% των εργαζοµένων στην Ε.Ε. είναι γυναίκες. Μεγάλο ποσοστό οικογενειών διπλής σταδιοδροµίας. Μείωση στο ποσοστό γεννήσεων. Μείωση υποστήριξης στα πλαίσια της εκτεταµένης οικογένειας. Αναγνώριση σηµασίας της οικογένειας. Το Τοδίληµµα: Κοινωνία µε µε µετακινούµενους επαγγελµατίες εργένηδες ή Μια Μιακοινωνία όπου όπουοι οιοικογένειες µπορούν να ναεπιβιώσουν µε µε κατάλληλες πολιτικές. 4 2
Work family Balance Το σύνολο των πολιτικών που βοηθούν τους εργαζοµένους να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της οικογένειας και της εργασίας. Περιλαµβάνουν: Ευέλικτες µορφές απασχόλησης ιευκολύνσεις προς εργαζοµένους µε παιδιά 5 Ευέλικτες µορφές απασχόλησης Ευελιξία στο ωράριο part-time, flexi-time, annualization of working hours Ευελιξία στη σύµβαση εργασίας. εποχιακή-ευκαιριακή, subcontracting, job sharing Ευελιξία στη διάρκεια εργασιακής ζωής. άδειες για σπουδές ή µεγάλωµα παιδιών, πρόωρη συνταξιοδότηση Ευελιξία στον τόπο εργασίας τηλε-εργασία, tele-marketing συνδυασµός γραφείου/σπιτιού ιαχείριση εργασιακού χρόνου ανάλογα µε τα σχέδια σταδιοδροµίας. compressed week, εργασία σε βάρδιες 6 3
Παραδείγµατα συµφιλίωσης Οικογένειας και Εργασίας στην Ε.Ε ανία Σύστηµα που επιτρέπει την εθελούσια έξοδο µε εξασφαλισµένη επάνοδο και ταυτόχρονη πρόσληψη µαθητευόµενου. Βρετανία Job sharing στη Boots Οργάνωση Parents at work Οργάνωση Out of school alliance. 7 Παραδείγµατα συµφιλίωσης Οικογένειας και Εργασίας στην Ε.Ε Γαλλία Εβδοµάδα 35 ωρών υνατότητα συµπιεσµένης εβδοµάδας Φορολογικές απαλλαγές για παππούδες/γιαγιάδες Βέλγιο-Σουηδία Εκστρατείες ενηµέρωσης για ίση κατανοµή οικογενειακών υποχρεώσεων 8 4
9 10 5
Ευρωπαϊκή Επιτροπή 1994 ίκτυο οικογένεια και εργασία Προώθηση ενηµέρωσης και µέτρων για συµφιλίωση οικογένειας εργασίας. Βράβευση εταιρειών για φιλικές πρακτικές. Προώθηση αλληλεγγύης µεταξύ των γενεών. 11 Ελληνική Πραγµατικότητα Παιδικοί σταθµοί για το 14% των παιδιών κάτω των 3 ετών. Μεγάλη επιβάρυνση γυναικών από οικογενειακές υποχρεώσεις. Εξαντλητικό ωράριο για νέους, (ιδίως πτυχιούχους). Ευαισθητοποίηση µεγάλων επιχειρήσεων/οργανισµών. 12 6
Στοιχεία από Ευρωπαϊκή Έρευνα Ελλάδα Ελλάδα Συµµετοχή στην απασχόληση Άνδρες Γυναίκες 72% 72% 44,6% (2η θέση) 41,6% 40% (13η θέση) 53% Ώρες µέσης εβδοµαδιαίας απασχόλησης Άνδρες Γυναίκες 39,6% 33,2% 13 Ελληνική Πραγµατικότητα % Εργαζοµένων που απασχολείται άνω των 10 ωρών για τουλάχιστον 6 ηµέρες το µήνα Ελλάδα Άνδρες 22% (1η θέση) 14% Γυναίκες 14% 6% 14 % Εργαζοµένων που δεν επιθυµούν µερική απασχόληση Άνδρες Γυναίκες Ελλάδα 70% 59% (2η θέση) 72% 40% 7
Αντιλαµβανόµενα Εµπόδια στη Μερική Απασχόληση Αδυνατώ να εργαστώ στην παρούσα θέση µε µειωµένο ωράριο Ο εργοδότης µου δεν θα το δεχόταν Θα έβλαπτε τις προοπτικές σταδιοδροµίας µου Οι µερικά απασχολούµενοι έχουν µειωµένα εργασιακά δικαιώµατα εν αντέχω οικονοµικά να εργαστώ µε µειωµένο ωράριο Ελλάδα 82% 56% 53% 68% 49% 58% 59% 48% 43% 44% 15 Ποσοστό εργαζοµένων που δυσκολεύονται να εναρµονίσουν υποχρεώσεις της µε την οικογένεια/εργασία εργασία πολύ συχνά υσκολίες Πολύ κουρασµένος/η για να εκτελέσω εργασίες του νοικοκυριού υσκολεύοµαι να ανταπεξέλθω στις οικογενειακές υποχρεώσεις υσκολεύοµαι να συγκεντρωθώ στην εργασία µου Ελλάδα* 29% 14% 4% 22% 9% 3% * 2η θέση µε πρώτη την Ισπανία και τελευταία την Αυστρία και Ολλανδία 16 8
Απόψεις εργαζοµένων της Ε.Ε.. 15 για έλλειψη προσωπικού χρόνου σε διάφορες δραστηριότητες Έλλειψη χρόνου για την οικογένεια Έλλειψη χρόνου για κοινωνικές επαφές Έλλειψη χρόνου για hobbies Έλλειψη χρόνου για ύπνο Έλλειψη χρόνου για συµµετοχή στα κοινά και εθελοντική εργασία 20% 37% 46% 24% 52% 17 Work Life Balance και Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη Ορισµός ΕΚΕ Η συστηµατική και εθελοντική ενσωµάτωση δραστηριοτήτων στην καθηµερινή λειτουργία µιας επιχείρησης µε στόχο την οικονοµική ανάπτυξη, την ποιότητα ζωής των εργαζοµένων και τη µέριµνα για την τοπική κοινωνία και το κοινωνικό σύνολο. 18 9
ραστηριότητες ΕΚΕ για το Ανθρώπινο υναµικό Καλές Πρακτικές Ίσες ευκαιρίες Κατάρτιση Σεβασµός διαφορετικότητας Ανάπτυξη εθελοντισµού Ενίσχυση Εσωτερικής Επικοινωνίας Κοινωνικές Παροχές Επαγγελµατικός προσανατολισµός για παιδιά εργαζοµένων Ισορροπία προσωπικής και Επαγγελµατικής ζωής 19 Ο Ρόλος της Πολιτείας Ανάγκη για ενίσχυση µέτρων φιλικών προς την οικογένεια. Ανάγκη για καταπολέµηση ανεργίας µέσω ελαστικών µορφών απασχόλησης. Ανάγκη εκστρατείας για σταδιακή αλλαγή νοοτροπίας ως προς την συµµετοχή των δυο φύλων στα βάρη της οικογένειας. Ανάγκη για ευαισθητοποίηση επιχειρήσεωνεργαζοµένων/μη κυβερνητικών οργανώσεων. Ενεργοποίηση διοίκησης ανθρώπινου δυναµικού. 20 10
Ο Ρόλος της Α Ευθύνη για υλοποίηση δραστηριοτήτων Work/Life Balance Ευθύνη για επικοινωνία και εντοπισµό αναγκών εργαζοµένων Ευκαιρία για ανάδειξη εταιρείας ως ιδανικού εργοδότη 21 11