ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» Αναπτυξιακή Στρατηγική Περιόδου ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Ε.Π. «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» Αναπτυξιακή Στρατηγική Περιόδου Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Η τέταρτη προγραμματική περίοδος 20072013 για το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ς και Δια Βίου Μάθησης έχει ήδη ξεκινήσει με την έγκριση του προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ψήφιση από την Βουλή του σχετικού νόμου. Το έτος 2008 είναι το κομβικό χρονικό σημείο όπου συναντώνται η Γ Προγραμματική περίοδος με προθεσμία ολοκλήρωσης την 31/12/2008 και η έναρξη εφαρμογής της Δ Προγραμματικής Περιόδου, στο διάστημα του οποίου θα πρέπει να πραγματοποιηθούν όλες οι απαραίτητες κανονιστικού χαρακτήρα ενέργειες για την διαχείριση του προγράμματος και η αποτύπωση του σχεδιασμού με παράλληλη εφαρμογή των ωρίμων δράσεων. Η Δ Προγραμματική Περίοδος προβλέπεται ότι θα είναι και η τελευταία από πλευράς κοινοτικής συγχρηματοδότησης, δεδομένου ότι ήδη πέντε Περιφέρειες της χώρας βρίσκονται στην έξοδο από τη σύγκλιση ή εισέρχονται σταδιακά στις ανεπτυγμένες περιφέρειες. Βασικός στόχος του νέου Προγράμματος είναι η ποιοτική αναβάθμιση της εκπαίδευσης και η σύνδεσή της με την αγορά εργασίας. Για την επιτυχία αυτού του στόχου είναι αναγκαία η ενεργός συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας. Στα πλαίσια της γενικότερης εκπαιδευτικής πολιτικής του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, η Ειδική Υπηρεσία του Προγράμματος της οποίας προΐσταμαι, θα καταβάλει κάθε προσπάθεια προκειμένου να πετύχει τον καλύτερο δυνατό σχεδιασμό. Η επιτυχία όμως του Προγράμματος θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την συμπεριφορά των φορέων υλοποίησης, τόσο ως προς την εξασφάλιση των ποιοτικών στοιχείων του φυσικού τους αντικειμένου, όσο και ως προς την επιτυχή οικονομική διαχείριση των δράσεων που θα αναλάβουν να εκτελέσουν. Έχω την πεποίθηση, ότι η όλη προσπάθεια θα στεφθεί από επιτυχία και θα προωθήσει την αναβάθμιση του εκπαιδευτικού μας συστήματος συμβάλλοντας σημαντικά στην ευρύτερη ανάπτυξη της χώρας μας. Ο Ειδικός Γραμματέας ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΝΔΡΕΜΕΝΟΣ 3
Ανταγωνιστικότητα Απασχόλη Εκπαίδευ ση νιστικότητα Ανταγωδευση Απασχόλη Εκπαί κότητα Ανταγωνιστι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα γωνιστικότητα Αντα στικότητα Ανταγωνιση Εκπαίδευ Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα στικότητα Ανταγωνιδευση Εκπαί Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Απασχόλη Εκπαίδευ Ανταγωνιστικότητα ση νιστικότητα Ανταγωδευση Απασχόλη Εκπαί Αναπτυξιακή Στρατηγική Περιόδου κότητα Ανταγωνιστι για την «και Δια Βίου Μάθηση» Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα γωνιστικότητα Αντα στικότητα Ανταγωνιση Εκπαίδευ Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα στικότητα Ανταγωνιδευση Εκπαί Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα νιστικότητα Ανταγω νιστικότητα Ανταγωδευση Απασχόλη Εκπαί Ανταγωνιστι Δια Βίου Βασικό στοιχείο ανάπτυξης του στρατηγικού σχεδιασμού για την παιδεία κατά την προγραμματική περίοδο 20072013 αποτελεί το τετράπτυχο «Ανταγωνιστικότητα» Οι ανωτέρω στρατηγικές κατευθύνσεις και επιλογές έχουν διαμορφωθεί στα πλαίσια ενός συγκεκριμένου αναπτυξιακού προτύπου που έχει υιοθετήσει η Ελληνική Κυβέρνηση, για την Κοινωνία της Γνώσης και την Καινοτομία, όπως περιγράφεται στο Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 20072013. Mέσω του ΕΣΠΑ επιδιώκεται: Ο εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού συστήματος και η αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα. Η ενίσχυση και η ποιοτική αναβάθμιση των συστημάτων και των υπηρεσιών αρχικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η βελτίωση της σύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας. Η ενίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης, η διευκόλυνση της πρόσβασης και η μείωση του κοινωνικού αποκλεισμού στην εκπαίδευση. Η επιτάχυνση της μετάβασης στην κοινωνία και την οικονομία της γνώσης, με την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας και την αναβάθμιση του ανθρώπινου κεφαλαίου της χώρας. 4
Στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Στο πλαίσιο Πλαισίου του Αναφοράς, Εθνικού Στρατηγικού οι επενδύσεις Πλαισίου για την Αναφοράς, εκπαίδευση οι ανέρχονται επενδύσεις (μέσω για την του εκπαίδευση ΕΠ «ανέρχονται και Δια σε Bίου 3,3 Μάθηση» δις. ευρώ και δημόσιας των ΠΕΠ δαπάνης περιό σε 3,3 δις. ευρώ δημόσιας δαπάνης δου 20072013). (μέσω του ΕΠ «και Δια Bίου Μάθηση» και των ΠΕΠ περιόδου 20072013). Η προώθηση της Κοινωνίας της Γνώσης και της Καινοτομίας αποτελεί βασική προτεραιότητα της αναπτυξιακής στρατηγικής της περιόδου 20072013. Στο πλαίσιο αυτό η εκπαίδευση και η δια βίου μάθηση καλούνται να διαδραματίσουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας και την ισόρροπη κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη όλων των Περιφερειών της χώρας. Προς τούτο το ΕΠ «και Δια βίου Μάθηση» περιλαμβάνει παρεμβάσεις που αφορούν τις Περιφέρειες που εμπίπτουν και στους δύο Στόχους, δηλαδή τον Στόχο της«σύγκλισης» και τον Στόχο της «Περιφερειακής ανταγωνιστικότητας και απασχόλησης». Μάθηση Η επιλέξιμη γεωγραφική περιοχή για το νέο ΕΠ είναι το σύνολο της επικράτειας και η στρατηγική στόχευση του Προγράμματος απευθύνεται και στις τρεις κατηγορίες περιφερειών (Σύγκλισης, Σταδιακής Εξόδου, Σταδιακής Εισόδου) που αναφέρονται στο ΕΣΠΑ. Eκαπίδευση και Ανταγωνιστικότητση Απασχόλη Εκπαίδευ Ανταγωνιστικότητδευση Απασχόλη Εκπαίση Ανταγωνιστικότητα ση Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα γωνιστικότητα Αντα στικότητα Ανταγωνι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα στικότητα Ανταγωνιδευση Εκπαί Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητδευση Εκπαί Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα γωνιστικότητα Αντα στικότητα Ανταγωνι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα στικότητα Ανταγωνιδευση Εκπαί Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα 5
Στόχος 1 6 γεωγραφική επιλέξιμη περιοχή επιλέξιμη γεωγραφική περιοχή επιλέξιμη γεωγραφική περιοχή επιλέξιμη γεωγραφική Ανταγωνιστικότητδευση Εκπαίσχόληση περιοχή Απα νιστικότητα Ανταγω επιλέξιμη γεωγραφική Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα γωνιστικότητα Αντα Στόχος 2 στικότητα Ανταγωνι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα στικότητα Ανταγωνιδευση Εκπαί Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητδευση Εκπαί Ανταγωνιστικότητα σχόληση Απα νιστικότητα Ανταγω κότητα Ανταγωνιστι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα γωνιστικότητα Αντα στικότητα Ανταγωνι Ανταγωνιστικότητα Κατηγορία Περιφερειών ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΧΩΡΙΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ κότητα Ανταγωνιστι περιοχή Κατηγορία Περιφερειών ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΗΣ ΣΤΗΡΙΞΗΣ Κατηγορία Επιλέξιμων Περιφερειών ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ ΣΤΑΔΙΑΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ Κατηγορία Επιλέξιμων Περιφερειών ΣΤΑΔΙΑΚΗΣ ΕΙΣΟΔΟΥ Περιφέρειες Αν. Μακεδονίας & Θράκης, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Ιονίων Νήσων, Δυτικής Ελλάδας, Πελοποννήσου, Βορείου Αιγαίου, Κρήτης Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Μακεδονίας, Αττικής Περιφέρειες Στερεάς Ελλάδας, Νοτίου Αιγαίου Ο τομέας της εκπαίδευσης αφορά το σύνολο της Χώρας, αφού σημεία παρέμβασης του αποτελούν όλες οι περιοχές της Ελλάδας, τόσο κατά την προηγούμενη, όσο και κατά την νέα προγραμματική περίοδο. Σημαντικό κριτήριο αποτελεί η κάλυψη των αναγκών των διαφόρων περιοχών της χώρας σε σχέση πάντα με τον αριθμό των ωφελουμένων (μαθητές / σπουδαστές).
Το ΕΠ αναμένεται να έχει θετική συμβολή στη μείωση των περιφερειακών και τοπικών ανισοτήτων, μέσω των δράσεών του που αφορούν στη γενική βελτίωση των συστημάτων και των υπηρεσιών εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης, στην προώθηση της διασύνδεσης της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας, καθώς και με την ενίσχυση των Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) και την προώθηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και κατάρτισης, που θα μειώσουν το μειονέκτημα της απόστασης και της απομόνωσης των ορεινών και νησιωτικών περιοχών. Περιφερειακή κατανομή των πόρων Σε ότι αφορά στην Περιφερειακή κατανομή των πόρων ποσοστό 55,1% της κοινοτικής συνδρομής κατευθύνεται προς τις 8 Περιφέρειες Σύγκλισης, 41,9% προς τις 3 Περιφέρειες Σταδιακής Εξόδου και 3,0% προς τις 2 Περιφέρειες Σταδιακής Εισόδου στο Στόχο 2 των Διαρθρωτικών Ταμείων για την προγραμματική περίοδο 200713. Σημειώνεται ότι η συγκεκριμένη κατανομή των πόρων του ΕΠ μεταξύ των τριών κατηγοριών Περιφερειών δεν αποτελεί επιλογή του αναπτυξιακού σχεδιασμού του ΕΠ, αλλά απορρέει από την κεντρική κατανομή των πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ), με βάση και τα συμφωνημένα σε Ευρωπαϊκό επίπεδο ανώτατα χρηματοδοτικά όρια ανά Στόχο και κατηγορία Περιφέρειας. 7
Γενικοί ΣΤΟΧΟΙ νιστικότητα Ανταγωδευση Εκπαί κότητα Ανταγωνιστι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα στικότητα Ανταγωνι τα Ανταγωνιστικότηληση Απασχό Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα τητα Ανταγωνιστικόσχόληση Απα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα νιστικότητα Ανταγω Εκπαί Ανταγωνιστικότητα δευση κότητα Ανταγωνιστι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα στικότητα Ανταγωνι τα Ανταγωνιστικότηληση Απασχό Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα τητα Ανταγωνιστικόσχόληση Απα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα σύγχρονο, ευέλικτο, δυναμικό, ανταγωνιστικό, αποδοτικό δίκαιο και σύστημα εκπαίδευσης επαγγελματικής και κατάρτισης σύγχρονο, ευέλικτο, δυναμικό, ανταγωνιστικό, αποδοτικό δίκαιο και σύστημα εκπαίδευσης επαγγελματικής και κατάρτισης «και Δια Βίου Μάθηση» σύγχρονο, ευέλικτο, δυναμικό, ανταγωνιστικό, αποδοτικό και δίκαιο σύστημα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης σύγχρονο, ευέλικτο, δυναμικό, ανταγωνιστικό, αποδοτικό και του προγράμματος 8
Στη χώρα μας καταβάλλεται τα τελευταία χρόνια μια διαρκής προσπάθεια ποιοτικής αναβάθμισης και βελτίωσης του συστήματος εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης, ενώ παράλληλα δίνεται έμφαση στη διευκόλυνση της πρόσβασης των ευάλωτων κοινωνικών ομάδων σε όλες τις βαθμίδες του. δίκαιο σύστημα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης σύγχρονο, ευέλικτο, δυναμικό, ανταγωνιστικό, αποδοτικό και δίκαιο σύστημα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης σύγχρονο, ευέλικτο, δυναμικό, ανταγωνιστικό, αποδοτικό και δίκαιο σύστημα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης σύγχρονο, Ο κεντρικός στόχος για την επόμενη περίοδο είναι μια εκπαίδευση και δια βίου μάθηση που θα δίνει εφόδια για την ενεργό συμμετοχή στην κοινωνία, την απρόσκοπτη ένταξη στην αγορά εργασίας και θα καταπολεμά τη σχολική διαρροή, ιδιαίτερα για τις ευπαθείς ομάδες. Οι βασικές προκλήσεις για τα ευρωπαϊκά συστήματα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης περιλαμβάνουν το συνδυασμό της αριστείας και της αποδοτικότητας με την ισότητα, την καινοτομία, τις δημογραφικές αλλαγές και τη μετανάστευση. στόχοι Η εθνική στρατηγική για την εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση εστιάζει στην ανάγκη ανάπτυξης και εφαρμογής πολιτικών σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο με τρόπο που θα επιτρέπει την ανάπτυξη ενός σύγχρονου, ευέλικτου, δυναμικού, ανταγωνιστικού, αποδοτικού και δίκαιου συστήματος εκπαίδευσης και δια βίου μάθησης, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο θα είναι προσαρμοσμένο και θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες συνθήκες, ανάγκες και προκλήσεις, που αναφέρονται ιδιαίτερα: Στην ισότητα των φύλων Στην ισότητα των ευκαιριών πρόσβασης σε όλους και ιδίως στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και στα άτομα με αναπηρία Στην αειφόρο ανάπτυξη και στο περιβάλλον Στην επιτάχυνση της μεταρρύθμισης της δια βίου μάθησης Στη βελτίωση της ποιότητας και της ικανότητας ανταπόκρισης της εκπαίδευσης στις ανάγκες της αγοράς εργασίας Στον περιορισμό της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου Στην αύξηση της συμμετοχής των ενηλίκων στην εκπαίδευση 9
10 Στο πλαίσιο αυτό, μέσω της εφαρμογής της εθνικής στρατηγικής για την εκπαίδευση και τη δια βίου μάθηση, το Eπιχειρηματικό Πρόγραμμα καλείται: Να αναδείξει την ποιότητα της προσχολικής εκπαίδευσης, αφού τα θεμέλια για την μετέπειτα επιτυχημένη απόκτηση της γνώσης και των δεξιοτήτων εντοπίζονται στα πρώιμα χρόνια της ζωής. Να περιορίσει περαιτέρω την εκπαιδευτική αποτυχία, την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και τις ανεπαρκείς βασικές δεξιότητες. Να παρέχει καλύτερες ευκαιρίες για την εκπαίδευση ενηλίκων. Με δεδομένο ότι ο πληθυσμός γηράσκει, οι καλύτερες ευκαιρίες για την εκπαίδευση ενηλίκων είναι σημαντικές και για την ισότητα αλλά και για την αποδοτικότητα, σε μια μεταβαλλόμενη αγορά εργασίας. Η προσέλκυση του ενήλικου πληθυσμού στα προγράμματα της δια βίου μάθησης, μέσω της παροχής κινήτρων, αποτελεί μια βασική στρατηγική επιλογή. Να βελτιώσει την ποιότητα και ανταποκρισιμότητα του εκπαιδευτικού συστήματος στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Η σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας σημαίνει ότι το περιεχόμενο της γνώσης και γενικά των προσόντων που αποκτούνται με την εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τη ζήτηση που διαμορφώνονται. Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα τητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικό ση Ανταγωνιστικότητα Εκπαίδευ στικότητα Ανταγωνιστικότητα ση Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνι Ανταγωνιστικότητα Εκπαίδευ κότητα Ανταγωνιστικότητα δευση Ανταγωνιστι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Εκπαί τητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικό ση Ανταγωνιστικότητα Εκπαίδευ στικότητα Ανταγωνιστικότητα ση Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνι Ανταγωνιστικότητα Εκπαίδευ κότητα Ανταγωνιστικότητα δευση Ανταγωνιστι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα νιστικότητα Ανταγω Εκπαί Ανταγωνιστικότητα τητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικό ση Ανταγωνιστικότητα Εκπαίδευ στικότητα Ανταγωνιστικότητα ση Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνι Ανταγωνιστικότητα Εκπαίδευ κότητα Ανταγωνιστικότητα δευση Ανταγωνιστι Ανταγωνιστικότητα νιστικότητα Ανταγω Εκπαί Σκοποί Στρατηγική Εθνική για την
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η υποστήριξη των προγραμμάτων επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και επαγγελματικού προσανατολισμού είναι κεντρικά σημεία στο στρατηγικό προγραμματισμό για την περίοδο 20072013. Να συνεχίσει την προσπάθεια μείωσης των εκπαιδευτικών ανισοτήτων και του αποκλεισμού. Τα άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, τα άτομα με αναπηρία, τα άτομα με ανεπαρκή προσόντα, οι ηλικιωμένοι εργαζόμενοι, οι μετανάστες, οι πρόσφυγες και τα άτομα εθνικών μειονοτήτων είναι οι πιο ευάλωτοι και άμεσα θιγόμενοι από τις εκπαιδευτικές ανισότητες. Ισότητα ανδρών και γυναικών Δεδομένου των δυσχεριών των γυναικών στην αναζήτηση εργασίας ή και στην περαιτέρω εκπαίδευσή τους, λόγω οικογενειακών υποχρεώσεων και ωραρίων εργασίας. Άτομα με Αναπηρία (ΑμεΑ) Με δεδομένο ότι το 10% περίπου του πληθυσμού της χώρας μας είναι άτομα με αναπηρία, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη αποτελεσματικών πολιτικών για εξίσωση των δικαιωμάτων και την ισότιμη συμμετοχή των Ατόμων με Αναπηρία (ΑμεΑ) στην Κοινωνία της Γνώσης και της Πληροφορίας. Ευάλωτες Κοινωνικές Ομάδες (ΕΚΟ) Οι παρεμβάσεις του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων αφορούν 4 κυρίως πληθυσμιακές ομάδες: τους τσιγγάνους, τους μουσουλμάνους της Θράκης, τους ομογενείς του εξωτερικού και τους παλιννοστούντες και αλλοδαπούς. Στόχος είναι, να διευκολύνθεί, στο πλαίσιο της αλληλοκατανόησης, του σεβασμού, της αποδοχής της διαφορετικότητας και της εξάλειψης των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων, η ομαλή προσαρμογή και παραμονή στο γενικό εκπαιδευτικό σύστημα των εν λόγω κοινωνικών ομάδων. 11
Πυλώνες νιστικότητα Ανταγωδευση Εκπαί χρηματοδότησης κότητα Ανταγωνιστι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα στικότητα Ανταγωνι τα Ανταγωνιστικότηληση Απασχό Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα τητα Ανταγωνιστικόσχόληση Απα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα νιστικότητα Ανταγω Εκπαί Ανταγωνιστικότητα δευση κότητα Ανταγωνιστι Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα στικότητα Ανταγωνι τα Ανταγωνιστικότηληση Απασχό Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα τητα Ανταγωνιστικόσχόληση Απα Ανταγωνιστικότητα Ανταγωνιστικότητα 12
Η συνολική στρατηγική για την παιδεία θα χρηματοδοτηθεί στην προγραμματική περίοδο 20072013 από: 1 2 3 το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ), το οποίο θα συγχρηματοδοτήσει το τομεακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «και Δια Βίου Μάθηση» το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής ς (ΕΤΠΑ), το οποίο θα συγχρηματοδοτήσει τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα για την ανάπτυξη κτηρίων και εξοπλισμού σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης & της δια βίου μάθησης. εθνικούς πόρους μέσα από το Εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και τον Τακτικό Προϋπολογισμό του κράτους. Το ΕΚΤ θα συγχρηματοδοτήσει το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «και Δια Βίου Μάθηση» με 1.440 Μ (από σύνολο Δημόσιας Δαπάνης 2.215 Μ ). Το ΕΤΠΑ θα συγχρηματοδοτήσει τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα των πέντε χωρικών ενοτήτων με εστίαση στην κάλυψη των αυξημένων αναγκών σε υλικοτεχνική υποδομή σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης. Οι πόροι υπολογίζονται σε 1.160 Μ αυξημένοι σε σχέση με το Γ ΚΠΣ. 13
Ποσοστιαία κατανομή της Κοινοτικής Συνδρομής στους στρατηγικούς στόχους του EΠ «και Δια Βίου Μάθηση» ΣΣ4 «Ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου για την προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας» Υποστήριξη της εφαρμογής ΣΣ1 «Αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης και προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης» ΣΣ3 «Ενίσχυση της Δια Βίου ς ενηλίκων» ΣΣ2 «Αναβάθμιση των συστημάτων αρχικής επαγγελματικής καράρτισης και επαγγελματικης εκπαίδευσης και σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας» 14
Άξονες προτεραιότητας του ΕΠ «και Δια Βίου Μάθηση» Το ΕΠ «και Δια Βίου Μάθηση» επικεντρώνεται σε τέσσερις (4) Στρατηγικούς Στόχους. 1ος «Αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης και προώθηση Στρατηγικός της κοινωνικής ενσωμάτωσης» Στόχος: 2ος Στρατηγικός Στόχος: 3ος Στρατηγικός Στόχος: 4ος Στρατηγικό Στόχος: «Αναβάθμιση των συστημάτων αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης και επαγγελματικής εκπαίδευσης και σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας» «Ενίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης ενηλίκων» «Ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου για την προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας» Κάθε Στρατηγικός Στόχος του Προγράμματος αντιστοιχεί σε τρείς θεματικούς Άξονες Προτεραιότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ένας για κάθε κατηγορία περιφερειών). 15
άξονες προτεραιότητας Η διάρθρωση του Επιχειρησιακού Προγράμματος έχει την ακόλουθη δομή: Aξονες ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 123 Οι ειδικοί στόχοι είναι: Αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης και προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης (ανά κατηγορία Περιφερειών) Αναμόρφωση, εκσυγχρονισμός και αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος ενίσχυση της κινητικότητας του μαθητικού και φοιτητικού πληθυσμού Αποτίμηση της προόδου στην εκπαίδευση μέσω της εφαρμογής συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας αξιολόγησης των συντελεστών του εκπαιδευτικού συστήματος Επιτάχυνση του ρυθμού ένταξης των νέων τεχνολογιών πληροφορίας και επικοινωνιών στην εκπαιδευτική διαδικασία Ενίσχυση της πρόσβασης και της συμμετοχής όλων στο εκπαιδευτικό σύστημα και καταπολέμηση της σχολικής διαρροής, με έμφαση στα άτομα με αναπηρία (ΑμεΑ ) και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (ΕΚΟ) Ενίσχυση και βελτίωση της ποιότητας της επιμόρφωσης του εκπαιδευτικού προσωπικού της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με έμφαση στην καινοτομία και στη χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας & Επικοινωνιών (ΤΠΕ) Aξονες ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 456 Αναβάθμιση των συστημάτων αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης και επαγγελματικής εκπαίδευσης και σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας (ανά κατηγορία Περιφερειών) Οι ειδικοί στόχοι είναι: Επαναπροσδιορισμός του ρόλου της αρχικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και ενίσχυση του περιεχομένου της Αναβάθμιση της τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης με στόχο τη βελτίωση της ελκυστικότητας και της αποτελεσματικότητας της Αποτελεσματικότερη σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας 16
Aξονες ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 789 Aξονες ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 101112 Ενίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης ενηλίκων (ανά κατηγορία Περιφερειών) Οι ειδικοί στόχοι είναι: Ενίσχυση του συστήματος και των υπηρεσιών δια βίου εκπαίδευσης και της ίσης πρόσβασης σε αυτήν αύξηση της συμμετοχής μέσω παροχής ειδικών κινήτρων της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης Ενίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου για την προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας (ανά κατηγορία Περιφερειών) Οι ειδικοί στόχοι είναι: άξονες προτεραιότητας Ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας μέσω προγραμμάτων βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και της προσέλκυσης ερευνητών υψηλού επιπέδου από το εξωτερικό Αναβάθμιση του επιπέδου μεταπτυχιακών σπουδών ώστε να συμβάλλουν στην παραγωγή και τη διάχυση νέας γνώσης με έμφαση στις θετικές επιστήμες και τις ΤΠΕ Aξονες ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 131415 Τεχνική Υποστήριξη Εφαρμογής (ανά κατηγορία Περιφερειών) Οι ειδικοί στόχοι είναι: Η ενίσχυση της ποιότητας της διαχείρισης Δημοσιότητα και πληροφόρηση 17
AΞONEΣ ΠPOTEPAIOTHTAΣ EIΔIKOI ΣTOXOI «Aναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης και προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης» Aναμόρφωση, εκσυγχρονισμός και αποκέντρωση του εκπαιδευτικού συστήματος ενίσχυση της κινητικότητας του μαθητικού και φοιτητικού πληθυσμού. Aποτίμηση της προόδου στην εκπαίδευση μέσω της εφαρμογής συστημάτων διασφάλισης της ποιότητας αξιολόγησης των συντελεστών του εκπαιδευτικού συστήματος. Επιτάχυνση του ρυθμού ένταξης των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στην εκπαίδευση. Eνίσχυση της πρόσβασης και της συμμετοχής όλων στο εκπαιδευτικό σύστημα και καταπολέμηση της σχολικής διαρροής, με έμφαση στα άτομα με αναπηρία (AμεA) και τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (EKO). Eνίσχυση και βελτίωση της ποιότητας της επιμόρφωσης του εκπαιδευτικού προσωπικού της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με έμφαση στην καινοτομία και τις τεχνολογίες Πληροφορίας & Eπικοινωνιών (TΠE). «Aναβάθμιση των συστημάτων αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης και επαγγελματικής εκπαίδευσης και σύνδεση της εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας» Eπαναπροσδιορισμός του ρόλου της αρχικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης και ενίσχυση του περιεχομένου της. Aναβάθμιση της τεχνικοεπαγγελματικής εκπαίδευσης με στόχο τη βελτίωση της ελκυστικότητας και της αποτελεσματικότητάς της. Aποτελεσματικότερη σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας. «Eνίσχυση της δια βίου εκπαίδευσης ενηλίκων» Eνίσχυση του συστήματος και των υπηρεσιών δια βίου εκπαίδευσης και της ίσης πρόσβασης σε αυτήν αύξηση της συμμετοχής μέσω της παροχής ειδικών κινήτρων. Aνάπτυξη της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης. «Eνίσχυση του ανθρώπινου κεφαλαίου για την προαγωγή της έρευνας και της καινοτομίας» Eνίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας μέσω προγραμμάτων βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας και της προσέλκυσης ερευνητών υψηλού επιπέδου από το εξωτερικό. Aναβάθμιση του επιπέδου μεταπτυχιακών σπουδών ώστε να συμβάλλουν στην παραγωγή και τη διάχυση νέας γνώσης με έμφαση στις θετικές επιστήμες και τις TΠE. «Tεχνική Yποστήριξη Eφαρμογής» Eνίσχυση της ποιότητας της διαχείρισης και επιτάχυνση της συνέπειας των χρηματοδοτήσεων, ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική και βέλτιση χρησιμοποίησή τους Δημοσιότητα και πληροφόρηση των παρεμβάσεων στο πλαίσιο του EΠ με επιμέρους στόχους την εξασφάλιση της διαφάνειας για τους δυνητικούς και τελικούς δικαιούχους και τις ενδιαφερόμενες για το EΠ ομάδες, και την ενημέρωση της κοινής γνώμης. 18
Πορεία Υλοποίησης ΕΠΕΑΕΚ 20002006 Το ΕΠΕΑΕΚ 2000 2006 ξεκίνησε από τις αρχές του 2000 με την υλοποίηση μεγάλου αριθμού έργων τα οποία χρηματοδοτήθηκαν με εθνικούς πόρους και στη συνέχεια εντάχθηκαν, σύμφωνα με τις προβλεπόμενες διαδικασίες του Γ ΚΠΣ, στο ΕΠΕΑΕΚ. Σύμφωνα με την πορεία υλοποίησης του ΕΠΕΑΕΚ έως και 31 Δεκεμβρίου 2007 το ποσοστό απορρόφησης του προγράμματος ανέρχεται στο 79%. Θα πρέπει να τονιστεί ότι είναι το πρώτο τομεακό πρόγραμμα σε απορρόφηση. Ο προϋπολογισμός του Προγράμματος για την περίοδο 2000 2006 ανέρχεται σε 2.617,6 Μ με συγχρηματοδότηση από το ΕΚΤ και το ΕΤΠΑ και από Εθνικούς Πόρους. Το ΕΠΕΑΕΚ περιλαμβάνει 6 Άξονες Προτεραιότητας. Οι Άξονες 1, 2, 3, 4, και 6 συγχρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ και ο Α.Π.5, που περιλαμβάνει τις υποδομές, από το ΕΤΠΑ. 1. «Προώθηση της ισότητας ευκαιριών πρόσβασης στην αγορά εργασίας για όλους και ιδιαίτερα για όσους απειλούνται με κοινωνικό αποκλεισμό». 2. «Προώθηση και βελτίωση της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης στο πλαίσιο της δια βίου μάθησης». 3. «και προώθηση της επιχειρηματικότητας και της προσαρμοστικότητας των νέων». 4. «Προώθηση της ισότητας των φύλων και βελτίωση της πρόσβασης των γυναικών στην αγορά εργασίας». 5. «Δημιουργία και ενίσχυση υποδομών για την υλοποίηση των μέτρων ΕΚΤ». 6. «Τεχνική Βοήθεια Προετοιμασία νέας προγραμματικής περιόδου. Πιο συγκεκριμένα οι δράσεις του ΕΠΕΑΚ στόχευσαν: Στη βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης μέσω της αναβάθμισης των Προγραμμάτων σπουδών. Στη διεύρυνση των επιλογών της νεολαίας αλλά και όλου του πληθυσμούμέσω της Δια Βίου Μάθησης και της ενίσχυσης της κινητικότητας του μαθητικού και φοιτητικού πληθυσμού για ένταξη στον κοινωνικό και παραγωγικό ιστό. Στην προώθηση της ισότητας των ευκαιριών και την καταπολέμηση του κοινωνικού αποκλεισμού. Στην ευαισθητοποίηση για θέματα που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος, την αγωγή υγείας και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας, και Στην προώθηση της ισότητας των φύλων και των ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση κ.α. To Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ς και Αρχικής Επαγγελματικής Κατάρτισης του Υπουργείου Παιδείας (ΕΠΕΑΕΚ) μέσω μιας ολοκληρωμένης δέσμης συνεκτικών μέτρων και ενεργειών, στόχευσε στην βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος και των υπηρεσιών που αυτό προσφέρει, ώστε να ανταποκριθεί αποτελεσματικότερα στις πραγματικές κοινωνικές προτεραιότητες, ανοίγοντας διαύλους επικοινωνίας και σύνδεσης με την αγορά εργασίας. Με απώτερους στόχους την ανάπτυξη της Κοινωνίας της Γνώσης και της Δια Βίου Μάθησης, βασικές δράσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος αναπτύσσονται περαιτέρω και στην επόμενη προγραμματική περίοδο 20072013.