29 Μαΐου 2014 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Απαντήσεις Θεμάτων Πανελληνίων Εξετάσεων Εσπερινών Επαγγελματικών Λυκείων (ΟΜΑΔΑ Α ) Α1. Ο συγγραφέας του κειμένου αναφέρεται στη σημασία του δημιουργικού σχολείου στη σύγχρονη εποχή. Αρχικά, επισημαίνει την ανάγκη αντικατάστασης των παθητικών μεθόδων διδασκαλίας με τις ενεργητικές. Ειδικότερα, προτείνει τρόπους οργάνωσης των σχολικών προγραμμάτων με τους οποίους οι μαθητές θα δράσουν ομαδικά και θα αναδείξουν την αυτενέργειά τους. Επιπλέον, τονίζεται ο ρόλος του εκπαιδευτικού μέσα στην τάξη, ο οποίος δε θα είναι πια τυπικός. Ο διδάσκων καλείται να προωθήσει τον διάλογο με όλους τους μαθητές και να τους παρακινήσει σε συλλογική δράση. Καταληκτικά, σύμφωνα με τον συγγραφέα, το δημιουργικό σχολείο προάγει την αυτόβουλη αναζήτηση της γνώσης και τη βιωματική μάθηση. B1. Το σχολείο ως φορέας παιδείας καλλιεργεί αρετές και εφοδιάζει τα παιδιά με ποικίλες γνώσεις. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, όμως, το σημερινό σχολείο πρέπει να επαναπροσδιορίσει τους στόχους και τον ρόλο του, προκειμένου να προάξει όχι μόνο τη γνώση αλλά και τη δημιουργικότητα στους μαθητές. Ειδικότερα, από το νέο σχολείο πρέπει να εκλείψει η άγονη αποστήθιση και η τυποποιημένη - παθητική διδασκαλία. Τέλος, οι διδάσκοντες και οι μαθητές πρέπει να απαλλαγούν από το παρωχημένο βαθμοθηρικό και εξετασιοκεντρικό σύστημα. 1
Β2. α) Τα δομικά μέρη της δεύτερης παραγράφου είναι τα εξής: Θεματική περίοδος: «Πιο συγκεκριμένα, η σχολική ζωή σε θέματα που τους ενδιαφέρουν». Σχόλια Λεπτομέρειες: «Να ανατίθεται, για παράδειγμα αδιάκοπο κυνήγι της ύλης και του χρόνου». Κατακλείδα: Παραλείπεται β) Ενδεικτικοί πλαγιότιτλοι: - Τρόποι ανάπτυξης των μαθημάτων στο δημιουργικό σχολείο. - Η ανάδειξη της αυτενέργειας του μαθητή στο δημιουργικό σχολείο. Β3. Θέλει = επιθυμεί Διδάσκοντες = εκπαιδευτικοί Αδιάκοπο = αδιάλειπτο, συνεχές Να μην ξέρετε = να αγνοείτε Συλλογικής = ομαδικής Β4. Στο δημιουργικό σχολείο η συμμετοχή των μαθητών στο διάλογο θα τονιστεί ιδιαίτερα από τον διδάσκοντα, ώστε να είναι όσο το δυνατόν ενεργητικότερη. Θα προσεχτεί, επίσης, ιδιαίτερα το είδος των ερωτήσεων. 2
Γ. Επικοινωνιακό πλαίσιο κειμένου: Άρθρο: Αφόρμηση από την επικαιρότητα, χρήση γ προσώπου, ύφος λιτό, ουδέτερο Τίτλος: Η αναζήτηση του δημιουργικού σχολείου ή Μαθητής και νέο σχολείο: μια σχέση δημιουργικότητας Πρόλογος Το σχολείο, ως θεσμοθετημένος φορέας παιδείας, συμπληρώνει και ολοκληρώνει την αγωγή κοινωνικοποίησης που έχει ήδη ξεκινήσει από την οικογένεια σε μια πρώιμη ηλικία. Παρέχει γνώσεις και διαπλάθει προσωπικότητες. Στη σύγχρονη εποχή, όμως, οι νέοι έχουν ανάγκη από ποικίλα ερεθίσματα τόσο σε γνωστικό όσο και τεχνολογικό επίπεδο. Έτσι, λοιπόν, το σχολείο καλείται να αναθεωρήσει τον ρόλο του και να προσαρμοστεί στη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Ερώτημα α : Εφόδια που αποκτά ο μαθητής Διαμόρφωση ολοκληρωμένης προσωπικότητας: ηθική, πνευματική και ψυχική ανάταση του ατόμου αλλά και ολοκλήρωση του ως κοινωνικό και πολιτικό όν. Πλατιά - σφαιρική γνώση για τον άνθρωπο, τις ανάγκες του, το φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον γνώση του εαυτού μας και του εξωτερικού κόσμου. Καλλιέργεια των πνευματικών δυνατοτήτων όξυνση λογικής, κρίσης, προβληματισμού αυτόνομη - ελεύθερη σκέψη, απαλλαγή από φανατισμό και προκαταλήψεις, αποφυγή μαζοποίησης και δημαγωγίας. Ηθική αγωγή: με πρότυπα υγιή, αξίες διαχρονικές και υψηλά ιδανικό: συντελεί στη διαμόρφωση ορθών αξιολογικών κριτηρίων, καλλιεργεί το σεβασμό, την αγάπη, την υπευθυνότητα, τα ανθρωπιστικά ιδεώδη και «εξανθρωπίζει» τον άνθρωπο. Κοινωνική αγωγή: α. Το σχολείο αποτελεί φορέα κοινωνικοποίησης, στις μικρότερες ειδικά τάξεις, ως μικρογραφία της κοινωνίας. Συγκεκριμένα, με την αγωγή που παρέχει, τους κανονισμούς, τις ποινές και τους επαίνους με την άμιλλα που δημιουργεί, καλλιεργεί τις κοινωνικές αρετές και καθιστά το παιδί από μονάδα μέλος ομάδας και της ευρύτερης κοινωνίας. 3
Στοιχεία που βοηθούν τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης στο σχολείο: συνεργασία, ομαδικό παιχνίδι, συναναστροφές, συλλογικές εργασίες, πειθαρχία, γνώση δικαιωμάτων και υποχρεώσεων. β. Βοηθάει το άτομο να ενταχθεί στις οικονομικές διαδικασίες με παροχή ειδικών γνώσεων και με ορθό επαγγελματικό προσανατολισμό. Πολιτική αγωγή: με πλατιά και αντικειμενική ενημέρωση πάνω στις πολιτικές δομές και διαδικασίες της κοινωνίας, με ειδικά μαθήματα, με την καλλιέργεια της υπευθυνότητας και του διαλόγου, με την ορθή λειτουργία των μαθητικών κοινοτήτων, με την καλλιέργεια. Ερώτημα β : τρόποι βελτίωσης του σχολείου - δημιουργικό σχολείο Εκσυγχρονισμός του εκπαιδευτικού θεσμού, ώστε να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες. Αντιστοιχία του περιεχομένου των σπουδών με τις τεχνολογικές, πολιτισμικές κ.α. απαιτήσεις του παρόντος και του μέλλοντος. Απαλλαγή από το στενά τεχνοκρατικό και εξειδικευτικό της χαρακτήρα. Η εκπαίδευση πρέπει να έχει ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζεται και η αναγκαιότητα της εξειδίκευσης. Σε αυτό θα βοηθήσει η διδασκαλία μαθημάτων καλλιτεχνικής παιδείας (μουσική, θέατρο, λογοτεχνία). Παροχή ορθού επαγγελματικού προσανατολισμού. Παροχή ίσων ευκαιριών με την αναγκαία αντισταθμιστική αγωγή, που θα αμβλύνει τις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές ανισότητες. Σχολεία για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Νέες μέθοδοι διδασκαλίας που θα ευνοούν τη συμμετοχή του μαθητή με εργασίες, θα προάγουν το διάλογο μαθητή και καθηγητή για την προσέγγιση της γνώσης: χρήση Η/Υ που θα προάγουν την αυτενέργεια του μαθητή και θα διευκολύνουν το έργο του καθηγητή για την κατάκτηση της γνώσης. Συγγραφή κατάλληλων εγχειριδίων με σύγχρονο τρόπο έκφρασης, πλήρως ενημερωμένων και διατυπωμένων με τρόπο που να αφήνει περιθώρια στο μαθητή για προσωπική ενασχόληση και έρευνα. Κατάλληλη επιστημονική και παιδαγωγική κατάρτιση των εκπαιδευτικών Ριζική αλλαγή του τρόπου αξιολόγησης, ώστε να ελέγχει την κριτική και συνδυαστική 4
ικανότητα και να αναδεικνύει τις ιδιαίτερες κλίσεις και ικανότητες του νέου. Διακομματική συνεργασία για τα θέματα της παιδείας -- μακροπρόθεσμος προγραμματισμός. Δημιουργία ομάδων εθελοντικής δράσης στα πλαίσια της μαθητικής κοινότητας, οι οποίες θα προσφέρουν στήριξη ιδιαίτερα στους πάσχοντες συνανθρώπους τους, ώστε να αναπτυχθεί η κοινωνική συνείδηση του νέου που θα τον προστατεύσει από το πνεύμα του ατομικισμού. Επίλογος Συγκεφαλαιώνοντας, κρίνεται αδήριτη η ανάγκη αναπροσαρμογής του σύγχρονου σχολείου, ώστε να αποτελέσει κινητήρια δύναμη για κοινωνικοπολιτικές αλλαγές. Στόχος όλων των εμπλεκόμενων φορέων οφείλει να είναι η προσωπικότητα του μαθητή, η υγιής κοινωνικοποίησή του και η διαμόρφωση ευσυνείδητων πολιτών που είναι σε θέση να υπηρετήσουν το συλλογικό καλό. 5