Χρόνος ηύστερηεποχήτου χαλκού (1600-1100 π.χ.) Χώρος η ηπειρωτική Ελλάδα Δ. ΠΕΤΡΟΥΓΑΚΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΡΕΘΥΜΝΟΥ
Χάρτης με οικισμούς της υστεροελλαδικής περιόδου
Είναι ο πρώτος ελληνικός πολιτισμός Προέλευση από ελληνικά φύλλα: Αχαιούς, Δαναούς, Ίωνες, Αργείους κ.ά. που εγκαθίστανται στην Ελλάδα και δέχονται επιδράσεις των αιγαιακών πολιτισμών και κυρίως του μινωϊκού.
Πηγές τα ομηρικά έπη τα αρχαιολογικά ευρήματα (ανασκαφές Ερρίκου Σλήμαν 1876 κ. ε.) κορυφαία ανακάλυψη η αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β από τους M. Ventris και J. Chadwick (1952)
Γραμμική Β Συλλαβική γραφή Προέρχεται από τη Γραμμική Α Σώζεται σε πινακίδες/επιγραφές (Θήβα, Μυκήνες, Τίρυνθα, Πύλος, Κνωσός). Το περιεχόμενο των πινακίδων αναφέρεται σε εμπορικές ή οικονομικές δραστηριότητες. Τη γνωρίζουν ειδικευμένοι γραφείς των ανακτόρων. Εξαφανίζεται μετά την πτώση των ανακτόρων (1250 π.χ.). Είναι Ελληνική γραφή
Πίνακας με τα συλλαβογράμματα της Γραμμικής Β
Πίνακας με τα ιδεογράμματα της Γραμμικής Β.
Πύλος Σελιδόσχημη πινακίδα Γραμμικής Β με καταγραφές στρατιωτικών και ναυτικών συμφωνιών για την άμυνα της Πύλου. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Κνωσός. Φυλλόσχημες πινακίδες Γραμμικής Β με καταγραφές αιγοπροβάτων.
Σύμβολα των μέτρων χωρητικότητας υγρών στη Γραμμική Β
Σύμβολα των μέτρων χωρητικότητας στερεών στη Γραμμική Β.
Οικονομία αρχικά: αγροτική βασισμένη στη γη (δημόσια ή ιδιωτική)/ αργότερα: κυρίως εμπορική μετά το 1500 π.χ. γρήγοροι ρυθμοί έξοδος στο Αιγαίο. Επιβεβαίωση της οικονομικής ανάπτυξης: τα μέγαρα στις ακροπόλεις.
Μυκήνες Χρυσή ζυγαριά. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Αγία Ειρήνη. Μυκηναΐκά σταθμά.
Κοινωνία Η κοινωνία διαρθρώνεται ως εξής: ηγεμόνες των ανακτόρων: πολιτικοί, στρατιωτικοί, δικαστικοί, θρησκευτικοί αρχηγοί, χωρίς ένδειξη θεοκρατικού κράτους γεωργοί και κτηνοτρόφοι ειδικευμένοι τεχνίτες, ναυτικοί, έμποροι: πολυπληθείς ομάδες ιδιαίτερη θέση κατέχουν ο στρατός καιοιιερείς, χωρίς το ιερατείο να έχει ιδιαίτερη δύναμη.
Κοινωνική πυραμίδα Άναξ Διοικητές/ευγενείς Διοικητικοί υπάλληλοι Ιερατείο-στρατός Γεωργοί-κτηνοτρόφοι Τεχνίτες-ναυτικοίέμποροι δούλοι
Πολιτική οργάνωση Δεν υπήρξε ενιαίο μυκηναϊκό κράτος, παρά τα κοινά χαρακτηριστικά 4-5 μεγαλύτερα και άλλα τόσα μικρότερα κράτη, ίσως σε σχέση υποτέλειας με τις Μυκήνες, το μεγαλύτερο Μυκηναϊκό ανάκτορο. Τα κράτη διαιρούνται σε περιφέρειες με διοικητές και διαρθρώνονται σε μια ιεραρχία ως εξής:
Άνακτας: ανώτατος άρχοντας με έδρα το ανάκτορο Λααγέτες: διοικητές περιφερειών Επέτες: ευγενείς αξιωματούχοι (στρατιωτικοί διοικητικοί) Τελεστές: ανώτεροι υπάλληλοι της περιφερειακής διοίκησης Βασιλεύς: τίτλος λιγότερο τιμητικός = ο επικεφαλήςμιαςομάδας
Η Εξάπλωση των Μυκηναίων 15ος αι. π.χ. : κατάληψη της Κνωσού και δημιουργία οικισμών ή εμπορικών σταθμών σε όλο το Αιγαίο 13ος αι. π.χ. αποικισμός της Κύπρου (στη σφαίρα επιρροής των Αιγυπτίων και Φοινίκων εξελληνισμός της. Επέκταση των εμπορικών τους δραστηριοτήτων και ανατολικότερα (Φοινίκη -ίδρυση παροικίας στην Ουγκαρίτ, Παλαιστίνη, Αίγυπτο και Χαττούσα- αναφορές των πινακίδων στους Αχιγιάβα και Αχαϊβάσα ).
Χάρτης της εξάπλωσης στην ανατολική Μεσόγειο
12ος αι. π.χ. εισβολή στην Αίγυπτο και επέκταση και στη δυτική Μεσόγειο. Επιδιώκεται, επίσης, ο έλεγχος των στενών του Ελλήσποντου (τρωική εκστρατεία στα τέλη του 13ου αι. π.χ. με πανελλήνιο χαρακτήρα).
Η παρακμή 12ος αι. π.χ. 1. Αλλαγές στην Ανατολή δυσκολεύουν την δραστηριότητα των Μυκηναίων Κατάλυση του κράτους των Χετταίων Οικονομική αποδυνάμωση Κύπρου-ανατολικών ακτών της Μεσογείου-Αιγύπτου λόγω των επιδρομών των «λαών της θάλασσας» Αδυναμία συνέχισης του μυκηναϊκού εμπορίου απώλεια αγορών της Ανατολής Παρακμή των ανακτόρων - διάλυση του μυκηναϊκού κόσμου 2. Εσωτερικές έριδες συγκρούσεις μεταξύ των μυκηναϊκών κέντρων.
Μυκηναϊκή τέχνη χαρακτηριστικά αυστηρής συγκρότησης Εξυπηρετεί ιδεολογικά και αισθητικά τις ανακτορικές ανάγκες μνημειακά έργα και αποτύπωση του πολεμικού χαρακτήρα των Μυκηναίων.
Τίρυνθα άποψη του κυκλώπειου τείχους
Τίρυνθα μια από τις σήραγγες της ακρόπολης
Μυκήνες Κάτω ακρόπολη. Ο "Κρατήρας των πολεμιστών" από την ομώνυμη οικία. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες ταφική στήλη με παράσταση αρματοδρομίας
Μυκήνες Το ανακουφιστικό τρίγωνο της Πύλης των Λεόντων
Αρχιτεκτονική οχυρωμένες ακροπόλεις ανάκτορα το μέγαρο ορθογώνιο οικοδόμημα με έναν ανοιχτό χώρο με συνεχόμενη αυλή, ένα προθάλαμο [πρόδομο], το κυρίως μέγαρο με την εστία και τον θρόνο και γύρω του πολλά διαμερίσματα.
Μυκήνες Κάτοψη του ανακτόρου
Μυκήνες αεροφωτογραφία ανακτόρου
Μυκήνες Είσοδος του Ανακτόρου
Το Μέγαρο ΤαγύρωαπότοΜέγαρο διαμερίσματα κάτοψη μεγάρου
Πύλος Σχεδιαστική αναπαράσταση της κεντρικής αίθουσας του ανακτόρου
Τίρυνθα Αεροφωτογραφία της Ακρόπολης
Ταφικές κατασκευές Λακκοειδείς τάφοι (ταφικοί περίβολοι στις Μυκήνες) θολωτοί τάφοι θάλαμοι κτιστοί με μακρύδιάδρομοκτιστόκαιείσοδομε ξύλινη θύρα. σπουδαιότερο δείγμα τον «θησαυρό του Ατρέως» στις Μυκήνες).
Μυκήνες ο ταφικός κύκλος Α
Μυκήνες ταφικός κύκλος Β, τομή λακοειδούς τάφου
Μυκήνες Τομή θολωτού τάφου
Ο θησαυρός του Ατρέως Ο τάφος της Κλυταιμνήστρας
Τοιχογραφίες / αγγειογραφικές παραστάσεις στα ανάκτορα και με επιδράσεις από τη μινωική τέχνη. Τίρυνθα Τοιχογραφία με γυναικεία μορφή από το νεότερο ανάκτορο. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Μυκήνες "Η Μυκηναία", τοιχογραφία με παράσταση γυναικείας μορφής από την ακρόπολη. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Τίρυνθα Ανάκτορο. Τμήμα τοιχογραφίας με παράσταση ταυροκαθαψίων. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Τίρυνθα Τοιχογραφία με σκηνή κυνηγιού αγριόχοιρου από το νεότερο ανάκτορο. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Τίρυνθα Τοιχογραφία με δύο μορφές πάνω σε άρμα από το νεότερο ανάκτορο. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.
Πύλος Πύλος, τοιχογραφία κυνηγών απότοανάκτορο
Κεραμική Τύποι της υστεροελλαδικής I-IIA κεραμικής
Αγγεία της Υστεροελλαδικής I περιόδου: κύπελλο τύπου Βαφειού (Ηλεία) και αλάβαστρο (Μυκήνες). Ολυμπία, Αρχαιολογικό Μουσείο Π 1375- Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Πρόσυμνα θαλαμωτός τάφος ΧΧΧ. Τρίωτος αμφορέας με γραπτή διακόσμηση. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Αμφορέας ανακτορικού ρυθμού με φυτικά διακοσμητικά θέματα. Ναύπλιο, Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες "Σιταποθήκη". Ψευδόστομος αμφορέας από ανοιχτό καστανό πηλό. Ναύπλιο, Αρχαιολογικό Μουσείο
Θεσσαλία, Μεγάλο Μοναστήρι Πήλινο ομοίωμα άρματος. Βόλος, Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες Ομοίωμα φιδιού και γυναικεία ειδώλια από το θρησκευτικό κέντρο των Μυκηνών (αριστερά) και από την κάτω ακρόπολη της Τίρυνθας (δεξιά). Ναύπλιο, Αρχαιολογικό Μουσείο
Ευαγγελίστρια Ναυπλίας, θαλαμωτός τάφος Β. Αμφοροειδής κρατήρας με εικονιστική παράσταση πομπής αρμάτων. Ναύπλιο, Αρχαιολογικό Μουσείο
Ψυκτήρας, αγγείο για την ψύξη του κρασιού. Ναύπλιο, Αρχαιολογικό Μουσείο.
Θήβα Αρτόσχημο αλάβαστρο. Θήβα, Αρχαιολογικό Μουσείο
Κύλικες από το Βουρβάτσι και τον Άγιο Κοσμά Αττικής. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Αμφορέας ανακτορικού ρυθμού με παράσταση χταποδιού. Ναύπλιο, Αρχαιολογικό Μουσείο
Υπομυκηναϊκά αγγεία: ψευδόστομος αμφορέας (Ασίνη), σκύφος (Άργος) και ψευδόστομος αμφορίσκος (Σαλαμίνα).
Μεταλλοτεχνία Μυκήνες Ταφικός Κύκλος Α, τάφος III. Χρυσό έλασμα σε σχήμα τριμερούς ιερού. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες Ταφικός Κύκλος Α, τάφος III. Χρυσή κεφαλή ασημένιας περόνης με παράσταση γυναικείας μορφής. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες Tαφικός περίβολος Α, τάφος IV. Αργυρό ρυτό σε σχήμα ταυροκεφαλής. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Χάλκινα κτερίσματα: Καθρέφτης ( ενδρά), τριχολαβίδα (Τίρυνθα), βελόνη (Μεγάλο Μοναστήρι) και πόρπη (Μυκήνες). Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Τίρυνθα Χρυσό δαχτυλίδι με θρησκευτική σκηνή. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Κύμη Ευβοίας Χάλκινο τάλαντο. Αθήνα, Νομισματικό Μουσείο
Ασίνη, θαλαμωτός τάφος 1, 5. Χάλκινα αγγεία: πρόχους, φιάλη, τηγάνι και σκύφος. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες "Οικία του Λαδεμπόρου". Μήτρα πέλεκυ από γκριζωπό λίθο. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες Ταφικός Κύκλος Α, τάφος IV. Χρυσό κύπελλο, το λεγόμενο" ποτήρι του Νέστορος". Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Βαφειό Λακωνίας θολωτός τάφος. Χρυσό κύπελλο με παράσταση σύλληψης ταύρων. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες Ταφικός Κύκλος Α, τάφος IV. Χρυσή κύλικα με έκκρουστη διακόσμηση ροδάκων και κύκλων. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες χρυσή νεκρική προσωπίδα γνωστή ως «μάσκα του Αγαμέμνονα»
Μυκήνες χρυσό διάδημα με έκκρουστη διακόσμηση
ενδρά χάλκινη πανοπλία και οδοντόφρακτο κράνος
Χάλκινα ξίφη από τις Μυκήνες (πρώτο και τρίτο), την Τανάγρα (δεύτερο) και τη Νέα Ιωνία Βόλου (τέταρτο) Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες Χάλκινα εγχειρίδια με εμπίεστη διακόσμηση. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες Μυκηναϊκά χάλκινα εργαλεία: πηρούνα (Μυρσινοχώρι), δρεπανόσχημο μαχαίρι, μαχαίρι, σμίλες, πριόνι και πέλεκυς (Μυκήνες). Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες Ταφικός Κύκλος Α, τάφος V. Κουμπιά από χρυσό και κόκαλο. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Μυκήνες Ταφικός Κύκλος Α, τάφος III. Χρυσά σκουλαρίκια σε σχήμα φύλλου κισσού. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Γλυπτική Μυκήνες Ειδώλιο με την παράσταση δύο γυναικών και ενός βρέφους από ελεφαντόδοντο. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
Κεφάλι Αθηνάς Μυκήνες Θαλαμωτός τάφος 27. Κεφαλή πολεμιστή από ελεφαντόδοντο. Αθήνα, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο