Μυκητιάσεις Σαµπατάκου Ελένη Επ. Καθηγήτρια Παθολογίας Λοιµώξεων Ιπποκράτειο
ΚΥΡΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ Ανοσοκατα στολή Επιδηµιολογική έκθεση Τεχνικοί/ανατοµι- κοί παράγοντες -Χειρουργικοί - Ενδοφλέβιοι καθετήρες Adapted from RH Rubin, Boston
Διάκριση των µυκήτων βάσει της µορφολογίας των Oι µύκητες αποτελούν µορφολογικά ποικιλόµορφη και ετερογενή οµάδα µικροοργανισµών Ζυµοµύκητες ή ζύµες ή βλαστοµύκητες Μονοκύτταροι και µονοπύρηνοι Μυκηλιακοί ή νηµατοειδείς ή υφοµύκητες Πολυκύτταροι και πολυπύρηνοι Δίµορφοι Ζυµοµύκητες Μυκηλιακοί ή υφοµύκητες ή νηµατοειδείς
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΠΑΘΟΓΟΝΟΙ ΜΥΚΗΤΕΣ Ζυµοµύκητες Candida albicans Cryptococcus neoformans Υφοµύκητες Aspergillus sp. Zygomycetes Ενδηµικοί δίµορφοι Histoplasma capsulatum Coccidioides immitis Blastomyces dermatitidis Paracoccidioides sp.
Μυκητιακές Λοιµώξεις: Ταξινοµούνται κυρίως σε τρείς τύπους: Επιφανειακές/Επιπολής: παρουσιάζονται στο δέρµα, τα µαλλιά και τα νύχια. Υποδόριες: λοιµώξεις στους υπό το δέρµα ιστούς Συστηµατικές ( δύο τύποι ) : Αληθώς παθογόνα όταν έχουν την ικανότητα να προκαλούν λοίµωξη σε υγιείς ξενιστές (ενδηµικοί µύκητες) Ευκαιριακά παθογόνα όταν προκαλούν λοίµωξη σε ανοσοκατασταλµένα άτοµα
Λοιµώξεις από δερµατόφυτα Tinea pedis Tinea cruris
Eπιπολής Λοιµώξεις από Candida Στοµατοφαρυγγική καντιντίαση Επίχρισµα, γλωσσίτιδα, στοµατίτιδα, γωνιακή χειλίτιδα
Καντιντιασική Οισοφαγίτιδα
Λοιµώξεις από δερµατόφυτα Ονυχοµυκητίαση Συχνότερα στα νύχια των δακτύλων του ποδιού Πλάγια ή τα άπω τµήµατα των νυχιών Δυσχρωµατικές πεπαχυσµένες βλάβες (λευκές ή κίτρινες ή γκρι) Δυσµορφία των νυχιών
ZYMOMYKHTEΣ Budding yeast Binary fission Chlamydospore
Eπιπολής Λοιµώξεις από Candida Καντιντιασική αιδιοκολπίτιδα Βαλανίτιδα Κολπικό έκκριµα, δυσουρία, ερυθρότητα Επιβαρυντικοί παράγοντες Από του στόµατος αντισυλληπτικά Εγκυµοσύνη
Ποικιλόχρους πιτυρίαση
Ευκαιριακές µυκητιάσεις Ευκαιριακές µυκητιάσεις θεωρούνται οι µυκητιάσεις που συνήθως δεν προκαλούν λοίµωξη σε υγιή άτοµα, αλλά σε άτοµα µε ασθενές ανοσολογικό σύστηµα (ανοσοκατασταλµένοι). Οι πιο συχνες µυκητιάσεις είναι οι: Ασπεργίλλωση Καντιντίαση Κρυπτοκόκκωση Pneumocystis carinii Μουκορµύκωση
Συστηµατικές Μυκητιάσεις Συχνότερες εν τω βάθει µυκητιάσεις Καντιντίαση (ΜΕΘ, Λευχαιµία, Εγκαύµατα) Κρυπτοκόκκωση (ΑIDS, Μεταµοσχευµένοι, Σαρκοείδωση) Ασπεργίλλωση (Λευχαιµία, Μεταµόσχευση ΑΙDS) Ζυγοµύκωση ή Μουκορµύκωση(Λευχαιµία, Διαβήτης, Δεσφεριοξαµίνη, Εγκαύµατα)
Διηθητική Καντιντίαση Ασπεργίλλωση Αναδυόµενοι Μύκητες Φουζαρίωση Ζυγοµύκωση ή Μουκορµύκωση
RISK FACTORS FOR CANDIDA INFECTIONS Edwards jr JE et al. Ann Intern Med 1978 I AM HERE TO HELP YOU!!! XΡΗΣΗ: αντιβιοτικών ανοσοκατασταλτικών παρεντερικής Καθετήρων πολυαιθυλενίου Προσθετικών σωµάτων Ενδοφλέβιων τοξικών ουσιών ΕΝΔΟΚΟΙΛΙΑΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ
catheter Προδιαθεσικοί παράγοντες διηθητικής λοίµωξης από CANDIDA
Καντιντιασική ενδοφθαλµίτιδα
Καντιντουρία παράγοντες κινδύνου Υπερήλικες Θήλεις Χρήση αντιµικροβιακών Παρουσία συσκευών παροχέτευσης στο ουροποιητικό Χειρουργικοί χειρισµοί ουροποιητικού Σακχαρώδης διαβήτης -µόνο 11% από 861 ασθενείς µε καντιντουρία χωρίς παράγοντες κινδύνου. Ύπαρξη καθετήρων στο 83% των περιπτώσεων Kauffman et al. CID 2000:30:14-8
Καντιντίαση ανώτερου ουροποιητικού Αιµατογενώς ή ανιόντως Πιθανή συστηµατική καντιντίαση Υποψία σε εµµένουσα καντιντουρία Πυρετός, οσφυαλγία, υδρονέφρωση ή ασυµπτωµατική!
Ποιοι ασθενείς είναι ευπαθείς σε ευκαιριακές διηθητικές µυκητιάσεις?
Πιθανές εστίες λοίµωξης περιοδοντίτιδα φάρυγξ οισοφάγος πνεύµονες Δέρµα, όνυχες περίνεο εντεροκολίτιδα
Γυναίκα µε Οξεία λευχαιµία, 56 ετών, µε παρατεταµένη περίοδο ουδετεροπενίας, µετά το 5ο ΧΘΠ σχήµα, δεν απυρετεί µε εµπειρική αντιµικροβιακή αγωγή. Στη φάση ανόδου των ουδετερoφίλων εµµονή Στη φάση ανόδου των ουδετερoφίλων εµµονή του εµπυρέτου µε συνοδό κακουχία, κοιλιακό άλγος, ηπατοσπληνοµεγαλία αύξηση ΑLP (Φυσιολογικός ο λοιπός βιοχηµικός έλεγχος).
Gram-αρνητικά Πυρογενείς ουσίες *φάρµακα *κυτοκίνες αίτια πυρετού Gram-θετικά παράσιτα *παράγωγα αίµατος *τοξίνες *αυτοάνοσες αντιδράσεις *παράγωγα νεοπλασµάτων χρόνος ιοί µύκητες: Candida Ασπέργιλλο
Συστηµατική καντιντίαση σε ασθενή µε ΟΜΛ
ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΚΑΝΤΙΝΤΙΑΣΗΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΟΥ ΕΤΕΡΟΠΕΝΙΑ Goodrich et al. J Infect Dis 1991; 164:731-40 καντινταιµία Ηπατοσπληνική καντιντίαση βακτηριαιµία AΛΚΑΛΙΚΗ ΦΩΣΦΑΤΑΣΗ βλεννογονίτις 45% ουδετερόφιλα 0 3 6 9 12 15 18 21 24 27 30 33 3 ΙΑΣΠΟΡΑ "BULL S EYES"
ΥΦΟΜΥΚΗΤΕΣ Rhizopus Cladosporium Penicillium
τεκµηριωµένη µυκητιασική λοίµωξη ιστολογική ιστολογική µικροβιο λογική αιµοκαλλιέργεια καλλιέργεια
Ειδικά πνευµονικά διηθήµατα σε ασπεργίλλωση- CT scan nodules halo sign air crescent sign cavity
ΕΜΒΟΛΟ ΑΠΟ ASPERGILLUS
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΥΠΟΠΤΑ 1) Απλή ακτινογραφία θώρακος - Νέες πνευµονικές διηθήσεις σε εµπύρετη ουδετεροπενία υπό θεραπεία - Εικόνα ασπεργιλλώµατος (fungus ball) 2) Αξονική τοµογραφία πνευµόνων - θολερότητα µε «άλω» - ηµισεληνοειδής διαύγαση - πλευριτική εντόπιση - πνευµοθώρακας
ΟΛΥΜΠΙΑΚΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ ΣΚΟΝΗ - ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ
Μουκορµύκωση ( Mucormycosis ) oρινοεγκεφαλική oπνευµονική oγεσ oδερµατική oδιάσπαρτη
Προδιαθεσικοί παράγοντες Διαβητική κετοξέωση Παρατεταµένη ουδετεροπενία Υψηλές δόσεις κορτικοειδών Αναφορές σε υγιείς (µετατραυµατικά, εγκαυµατίες.)
Άνδρας 67 ετών µε εικόνα ταχέως εξελισσόµενης σπειραµατονεφρίτιδας στα πλαίσια αγγειίτιδας, αντιµετωπίζεται επιτυχώς µε medrol (3gr bolus=>1mg/kβσ) και Endoxan (bolus). Μετά παρέλευση µηνός ο ασθενής επανεισάγεται µε κεφαλαλγία, διαταραχές όρασης, εξόφθαλµο, πάρεση κινητικού, τριδύµου αριστερού οφθαλµού.
Zυγοµύκωση
Aσπεργίλλωση Διηθητικές υφοµυκητιάσεις
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΥΠΟΠΤΑ 1) Κηλιδοβλατιδώδες δερµατικό εξάνθηµα 2) Δερµατικές νεκρωτικές βλάβες, βλάβες βλεννογόνων 3) Βαθυσκοπικά ευρήµατα συµβατά 4) Μελανό ρινικό έκκριµα 5) Οφθαλµοπληγία 6) Πλευροδυνία 7) Κοιλιακός ηπατικός πόνος
ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΕΣ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΙΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΑ ΣΗΜΕΙΑ ΥΠΟΠΤΑ 1)Ακτινογραφίες C/T και MRI προσωπικού κρανίου - παραρρινοκολπίτιδα - οφθαλµική προσβολή - επέκταση προς τον εγκέφαλο 2) Υπερηχογράφηµα ήπατος-σπληνός - εικόνα στόχου (bull eye) 3) C/T κοιλίας - εικόνα τυριού µε τρύπες σε ήπαρ - σπλήνα
Cryptococcus neoformansανοσοκαταστολή
Cryptococcus neoformans µηνιγγίτιδα, δερµατικές βλάβες
ΚΡΥΠΤΟΚΟΚΚΩΣΗ- ανοσοεπαρκείς Cryptococcus neoformans var. Gattii Τροπικά και υποτροπικά κλίµατα Ευκάλυπτοι
φάρμακα 14 12 10 8 6 4 2 0 Ιατρική µυκητολογία: Τα τελευταία 50 χρόνια 5-FC L-AmB ABCD ABLC Terbinafine Itraconazole Fluconazole Miconazole Ketoconazole 1950 1960 1970 1980 1990 2000
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΩΝ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΩΝ Σηµαντική αύξηση στην επίπτωση Αλλαγή στην επιδηµιολογία Η Κλινική διάγνωση καθυστερεί ΟΙ εργαστηριακές εξετάσεις απαιτούν κλινική συσχέτιση Ανάπτυξη αντοχής ΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΦΟΜΥΚΗΤΩΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΤΑ ΔΙΑΘΕΣΙΜΑ ΑΝΤΙΜΥΚΗΤΙΑΣΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΑ ΚΑΙ ΤΑ ΝΕΩΤΕΡΑ ΑΚΡΙΒΑ
ΑΠΟΙΚΙΣΜΟΣ- ΙΗΘΗΤΙΚΗ ΝΟΣΟΣ αποικισµός τοπική βλάβη διήθηση