6 Προσφορά, Ζήτησηκαι Οικονοµική Πολιτική της Κυβέρνησης

Προσφορά, Ζήτηση και Οικονοµική Πολιτική της Κυβέρνησης Σε ένα ελεύθερο, χωρίς περιορισµούς σύστηµα αγοράς, οι δυνάµεις της αγοράς θέτουν τις τιµές ισορροπίας και τις ποσότητες που ανταλλάσσονται. Παρόλο που οι συνθήκες ισορροπίας µπορεί να είναι αποδοτικές, εντούτοις µπορεί να είναι αλήθεια, ότι δεν µπορούν όλοι να είναι ικανοποιηµένοι. Ένας από τους ρόλους των οικονοµολόγων είναι να χρησιµοποιούν τις θεωρίες για να βοηθούν στην ανάπτυξη οικονοµικών πολιτικών.

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΙΜΩΝ Έλεγχοι τιµών συνήθως επιβάλλονται όταν οι πολιτικοί πιστεύουν ότι η τιµή αγοράς ενός αγαθού ή µιας υπηρεσία είναι άδικη για τους αγοραστές ή τους πωλητές. Σαν αποτέλεσµα η κυβέρνηση επιβάλλει ανώτατη και κατώτατη τιµή. Price ceiling = τιµή οροφής ή ανώτατη τιµή Price floor= κατώτατητιµή

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΙΜΩΝ Price Ceiling-τιµή οροφής ή ανώτατη τιµή Ηκαθορισµένηµενόµοανώτατητιµήστην οποίαµπορείναπωληθείένααγαθόήµια υπηρεσία. Price Floor-κατώτατητιµή Ηκαθορισµένηµενόµοτιµήστηνοποία µπορείναπωληθείένααγαθόήµια υπηρεσία.

Πως οι ανώτατες τιµές επηρεάζουν τα αποτελέσµατα της αγοράς ύο πιθανά αποτελέσµατα που προκύπτουν όταν η κυβέρνηση επιβάλει ανώτατη τιµή : Ηανώτατητιµήδενείναιδεσµευτικήεάν οριστεί πάνω από την τιµή ισορροπίας. Η ανώτατη τιµή είναι δεσµευτική όταν οριστείκάτωαπότηντιµήισορροπίας, οδηγώνταςσεέλλειµµα.

Figure 1: Αγορά µε ανώτατη τιµή (a) Ceiling That Is Not Binding Ανώτατη τιµή η οποία δεν είναι δεσµευτική Price of Ice-Cream Cone Supply-προσφορά $4 Price Ceiling-ανώτατη τιµή 3 Equilibrium Priceτιµή ισορροπίας Demand-ζήτηση 0 100 Quantity of Equilibrium Ice-Cream Quantity-ποσότητα ισορροπίας Cones

Figure 1: A Market with a Price Ceiling-Αγορά µε ανώτατη τιµή (b) A Price Ceiling That Is Binding Ανώτατη τιµή η οποία είναι δεσµευτική Price of Ice-Cream Cone Supply-προσφορά Equilibrium Price-τιµή ισορροπίας $3 2 Price Ceiling-ανώτατη τιµή Shortage-έλλειµµα Demand-ζήτηση 0 75 Quantity supplied 125 Quantity demanded Quantity of Ice-Cream Cones

Πως οι ανώτατες τιµές επηρεάζουν τα αποτελέσµατα της αγοράς Επιδράσεις ανώτατης τιµής Η δεσµευτική ανώτατη τιµή δηµιουργεί Ελλείµµαταεπειδή Q D > Q S. Παράδειγµα: Έλλειψη Βενζίνης του 1970. Οιπωλητέςθαπρέπεινακατανέµουντα σπάνια αγαθά σε ένα µεγάλο αριθµό πιθανών αγοραστών Παράδειγµα: Μακριές ουρές, διακρίσεις από τους πωλητές.

CASE STUDY: Ουρές στα πρατήρια βενζίνης Το 1973, οοπεκαύξησετηντιµήτουαργού πετρελαίου. Το αργό πετρέλαιο είναι βασικό συστατικό της βενζίνης, συνεπώς η υψηλότερη τιµή του πετρελαίου οδήγησε στη µειωµένη προσφοράβενζίνης. Ποιος παράγοντας ευθυνόταν για τις µεγάλες ουρές στα πρατήρια βενζίνης; Οι οικονοµολόγοι ρίχνουν το φταίξιµο στους κανονισµούς της κυβέρνησης οι οποίοι µείωσαν την τιµή του πετρελαίου που µπορούσαν να χρεώσουν οι εταιρείες.

Figure 2: Η αγορά βενζίνης µε ανώτατη τιµή (a) The Price Ceiling on Gasoline Is Not Binding (µηδεσµευτική) Price of Gasolineτιµή πετρελαίου 1. Initially, the price ceiling is not Bindingαρχική ανώτατη τιµή που δεν είναιδεσµευτική... Supply S 1 Price ceiling-ανώτατητιµή P 1 0 Q 1 Demand-ζήτηση Quantity of Gasolineποσότητα πετρελαίου

Figure 2: Η αγορά βενζίνης µε ανώτατη τιµή (b) The Price Ceiling on Gasoline Is Binding (δεσµευτική) Price of Gasoline- Τιµή πετρελαίου S 2 2.... but when supply falls όµωςηπροσφορά µειώνεται... S 1 P 2 Price ceiling-ανώτατητιµή P 1 4.... resulting in a Shortage(έλλειµµα). 3.... the price ceiling becomes binding η ανώτατη τιµή γίνεταιδεσµευτική... Demand-ζήτηση 0 Q S Q D Q 1 Quantity of Gasoline-ποσότητα πετρελαίου

CASE STUDY: Έλεγχος των ενοικίων στη βραχυχρόνια και µακροχρόνια περίοδο Τα ανώτατα επίπεδα ενοικίων που µπορούν να απαιτήσουν οι ιδιοκτήτες από τους ενοικιαστές τους καθορίζονται µε νόµο. Σκοπός της πολιτικής του ενοικίου είναι να βοηθηθούν οι φτωχοί που δεν έχουν δικό τους σπίτι να βρουν φθηνότερη στέγη. Ένας οικονοµολόγος έχει χαρακτηρίσει το έλεγχο των ενοικίων ως «τον καλύτερο τρόπο να καταστραφεί µια πόλη εκτός από βοµβαρδισµό»

Figure 3: -Έλεγχος των ενοικίων στη βραχυχρόνια και µακροχρόνια περίοδο (a) Rent Control in the Short Run-έλεγχοςενοικίωνστηνβραχυχρόνιαπερίοδο (supply and demand are inelastic-η προσφορά και ζήτηση είναι ανελαστικές) Rental Price of Apartmentτιµή ενοικίου Supply-προσφορά διαµερίσµατος Controlled rent-ελεγχόµενοενοίκιο Shortage έλλειµµα Demand-ζήτηση 0 Quantity of Apartments ποσότητα διαµερισµάτων

Figure 3: Έλεγχος των ενοικίων στη βραχυχρόνια και µακροχρόνια περίοδο (b) Rent Control in the Long Run-έλεγχοςενοικίωνστηνµακροχρόνιαπερίοδο (supply and demand are elastic-η προσφορά και ζήτηση είναι ελαστικές) Rental Price of Apartmentτιµή ενοικίου διαµερίσµατος Supply-προσφορά Controlled rent-ελεγχόµενοενοίκιο Shortage-έλλειµµα Demand-ζήτηση 0 Quantity of Apartments-ποσότητες διαµερισµάτων

Πως οι κατώτατες τιµές επηρεάζουν τα αποτελέσµατα της αγοράς Όταν η κυβέρνηση επιβάλει κατώτατες τιµές υπάρχουν δύο πιθανά αποτελέσµατα. Ηκατώτατητιµήδενείναιδεσµευτικήεάν καθοριστεί κάτω από την τιµή ισορροπίας Η κατώτατη τιµή είναι δεσµευτική εάν καθοριστείπάνωαπότηντιµήισορροπίας, οδηγώντας σε πλεόνασµα.

Figure 4: Αγορά µε κατώτατη τιµή (a) A Price Floor That Is Not Binding-κατώτατη τιµή η οποία δεν είναι δεσµευτική Price of Ice-Cream Cone Supply-προσφορά Equilibrium Price-τιµή ισορροπίας $3 2 Price Floor-κατώτατη τιµή Demand 0 100 Quantity of Equilibrium Ice-Cream Quantity-Ποσότητα Cones ισορροπίας

Figure 4: Αγορά µε κατώτατη τιµή (b) A Price Floor That Is Binding-κατώτατη τιµή η οποία είναι δεσµευτική Price of Ice-Cream Cone Supply-προσφορά Surplus-πλεόνασµα $4 3 Price Floor Κατώτατη τιµή Equilibrium Price-τιµή ισορροπίας Demand-ζήτηση 0 80 Quantity Demanded- Ζητούµενη ποσότητα 120 Quantity Supplied Προσφερόµενη ποσότητα Quantity of Ice-Cream Cones

Πως οι κατώτατες τιµές επηρεάζουν τα αποτελέσµατα της αγοράς Ηκατώτατητιµήεµποδίζειτηνζήτησηκαιτην προσφορά από το να µετακινηθούν προς την τιµή και ποσότητα ισορροπίας. Ότανηαγοραίατιµήφτάσειστηνκατώτατη τιµή, τότεδενµπορείναµειωθείπεραιτέρω, έτσι η αγοραία τιµή ισούται µε την κατώτατη τιµή.

Πως οι κατώτατες τιµές επηρεάζουν τα αποτελέσµατα της αγοράς Μια δεσµευτική κατώτατη τιµή προκαλεί: ΠλεόνασµαεπειδήQ S > Q D. Non-price rationing is an alternative mechanism for rationing the good, using discrimination criteria. Παράδειγµα: Κατώτατος Μισθός, Υποστήριξη στις τιµές των αγροτικών προϊόντων.

Ελάχιστος µισθός Ένα σηµαντικό παράδειγµα κατώτατης τιµής είναι ο ελάχιστος µισθός. Ο νόµος του ελάχιστου µισθού, υπαγορεύει την χαµηλότερη πιθανή τιµή εργασίας που ο κάθε εργοδότης µπορεί να πληρώσει.

Figure 5: Πως ο κατώτατος µισθός επηρεάζει την αγορά εργασίας Wage µισθός Labor Supply Προσφορά εργασίας Equilibrium Wage- Μισθός ισορροπίας 0 Equilibrium Employmen t-ισορροπία εργασίας Labor Demand-ζήτηση εργασίας Quantity of Labor-ποσότητα εργασίας

Figure 5: Πως ο κατώτατος µισθός επηρεάζει την αγορά εργασίας Wage µισθός Labor surplusπλεόνασµα εργασίας (unemployment-ανεργία) Labor Supply-προσφορά εργασίας Minimum Wage Ελάχιστος µισθός 0 Quantity Demandedζητούµενη Quantity Supplied-προσφερόµενη ποσότητα ποσότητα Labor Demand-ζήτηση εργασίας Quantity of Labor-ποσότητα εργασίας

ΦΟΡΟΙ Οι κυβερνήσεις εισπράττουν φόρους γιανααυξήσουντα έσοδαγιατα δηµόσια έργα.

Πως οι φόροι στους αγοραστές και πωλητές επηρεάζουν τα αποτελέσµατα της αγοράς Οι φόροι αποθαρρύνουν τη δραστηριότητα της αγοράς. Όταν ένα αγαθό φορολογείται, η ποσότητα που πωλείται είναι µικρότερη. Οιαγοραστέςκαιοιπωλητές µοιράζονται το βάρος του φόρου.

Ελαστικότητα και επιµερισµός του φόρου Ο επιµερισµός του φόρου, είναι τρόπος κατάτονοποίοτοβάροςτουφόρου µοιράζεται µεταξύ αυτών που συµµετέχουν στην αγορά.

Ελαστικότητα και επιµερισµός του φόρου Επιµερισµός του φόρου, είναι η µελέτη για το ποιος ανέχεται το βάρος του φόρου. Οι φόροι προκύπτουν από αλλαγή στην ισορροπία της αγοράς. Οι αγοραστές πληρώνουν περισσότερα και οι πωλητές εισπράττουν λιγότερα, άσχετα µε το ποιόνεπιβαρύνειοφόρος.

Figure 6: Φόρος στους αγοραστές Price of Ice-Cream Price Cone buyers pay $3.30 Price 3.00 without 2.80 tax Price sellers receive Tax-φόρος($0.50) Equilibrium with tax Ισορροπία µε φόρο Supply, S 1 Equilibrium without tax ισορροπία χωρίς φόρο A tax on buyers shifts the demand curve downward by the size of the tax ($0.50). D 1 D 2 0 90 100 Quantity of Ice-Cream Cones

Ελαστικότητα και επιµερισµός του φόρου Ποιαείναιηεπίδρασηαπότηνεπιβολή φορολογίας? Οι φόροι αποθαρρύνουν την δραστηριότητα της αγοράς. Όταν ένα αγαθό φορολογηθεί, η ποσότητα που πωλείται από το αγαθό αυτό είναι µικρότερη. Οι αγοραστές και οι πωλητές µοιράζονται το βάρος της φορολογίας.

Figure 7: Φόρος στους πωλητές Price of Ice-Cream Price Cone buyers pay $3.30 Price without tax Price sellers receive 3.00 2.80 Equilibrium with tax Ισορροπία µε φόρο Tax ($0.50) S 2 S 1 A tax on sellers shifts the supply curve upward by the amount of the tax ($0.50). Equilibrium without tax Ισορροπία χωρίς φόρο Demand, D 1 0 90 100 Quantity of Ice-Cream Cones

Figure 8 Φόρος µισθωτών υπηρεσιών Wage µισθός Labor supply Προσφορά εργασίας Wage firms pay Μισθός που πληρώνουν οι επιχειρήσεις Wage without tax Μισθός χωρίς φόρο Wage workers Receive-Μισθός που λαµβάνουν οι εργαζόµενοι Tax wedge Φορολογική σφήνα 0 Labor demand Ζήτηση εργασίας Quantity of Labor Ποσότητα εργασίας

Ελαστικότητα και επιµερισµός του φόρου Σετιαναλογίεςµοιράζεταιτοβάροςτου φόρου; Πως συγκρίνονται οι επιπτώσεις από µια φορολογία στους αγοραστές και στους πωλητές; Η απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις εξαρτάται από την ελαστικότητα της ζήτησης και την ελαστικότητα της προσφοράς.

Figure 9: Πως επιµερίζεται το βάρος ενός φόρου (a) Elastic Supply, Inelastic Demand-ελαστικήπροσφορά, ανελαστικήζήτηση Price τιµή Price buyers pay Τιµή που πληρώνουν οι αγοραστές 1. When supply is more elastic than demand όταν η προσφορά είναι πιο ελαστική απότηνζήτηση... Supply-προσφορά Price without tax Τιµή χωρίς φόρο Price sellers Receive Τιµή που παίρνουν οι πωλητές 0 Tax φόρος 3.... than Demand-ζήτηση on producersαπ ότι οι παραγωγοί. 2.... the incidence of the tax falls more heavily on consumers οι καταναλωτές επιµερίζονται περισσότερο το βάρος του φόρου... Quantity ποσότητα

Figure 9: Πως επιµερίζεται το βάρος ενός φόρου (b) Inelastic Supply, Elastic Demand-ανελαστικήπροσφορά, ελαστικήζήτηση Price τιµή Price buyers pay- Τιµή που πληρώνουν οι αγοραστές Price without tax- Τιµή χωρίς φόρο Tax φόρος 1. When demand is more elastic than supply όταν η ζήτηση είναι πιο ελαστική από την προσφορά... Supply-προσφορά 3.... than on Consumers-παρά τους καταναλωτές. Price sellers Receive- Τιµή που παίρνουν οι πωλητές 0 2.... the incidence of the tax falls more heavily Demand ζήτηση on producers-οι φόροι επιβαρύνουν περισσότερο τουςπαραγωγούς... Quantity ποσότητα

Ελαστικότητα και επιµερισµός του φόρου Λοιπόν, πως µοιράζεται το βάρος του φόρου; Το βάρος από µια φορολογία πέφτει περισσότερο στην µεριά µιας αγοράς η οποία είναι λιγότερο ελαστική.

Περίληψη Οι έλεγχοι στις τιµές περιλαµβάνουν ανώτατες και κατώτατες τιµές. Η ανώτατη τιµή είναι η καθορισµένη νοµικά µέγιστητιµήγιαένααγαθόήµιαυπηρεσία. Παράδειγµα: έλεγχοςενοικίου. Η κατώτατη τιµή είναι η καθορισµένη νοµικά ελάχιστητιµήγιαένααγαθόήµιαυπηρεσία. Παράδειγµα: ελάχιστοςµισθός

Περίληψη Οι φόροι χρησιµοποιούνται για να αυξήσουν τα έσοδα για δηµόσιους σκοπούς. Ότανηκυβέρνησηεπιβάλειφόροσεένα αγαθό, η ποσότητα ισορροπίας του αγαθού µειώνεται. Οφόροςσεένααγαθόδείχνειτηνφορολογική «σφήνα» της τιµής που πληρώνεται από τους αγοραστές και της τιµής που εισπράττεται από τους πωλητές.

Περίληψη Ο επιµερισµός φόρου αναφέρεται στο ποιος παίρνει το βάρος του φόρου Ο επιµερισµός του φόρου δεν εξαρτάται από το αν ο φόρος επιβάλλεται στους αγοραστές ή στους πωλητές. Ο επιµερισµός του φόρου εξαρτάται από την ελαστικότητα της ζήτησης και της προσφοράς στις τιµές. Τοβάροςτουφόρουτείνειναπέφτειστην µεριά της αγοράς που είναι λιγότερο ελαστική.