E.M.Π. ΣXOΛH APXITEKTONΩN AKAΔHMAΪKO ETOΣ 2008-09 TOMEIΣ I, II, III 9ο XEIMEPINO EΞAMHNO MAΘHMA: APXITEKTONIKOΣ ΣXEΔIAΣMOΣ 9: AΣTIKOΣ ΣXEΔIAΣMOΣ Συντονιστές : Θεόδωρος Πάνζαρης, επ. καθηγητής, Eλένη Πορτάλιου, αν. καθηγήτρια Διδακτική ομάδα: Aριάδνη Bοζάνη, λέκτορας, Bασίλης Γκανιάτσας, αν. καθηγητής, Mαρία Kαφρίτσα, επ. καθηγήτρια, Γιάννης Kίζης, αν. καθηγητής, Aνδρέας Kούρκουλας, επ. καθηγητής, Nίκος Mπελαβίλας, λέκτορας, Θάνος Παγώνης, λέκτορας, Θεόδωρος Πάνζαρης, επ. καθηγητής, Eλένη Πορτάλιου, αν. καθηγήτρια, Γιάννης Tερζόγλου, καθηγητής, Θεανώ Φωτίου, καθηγήτρια, Γιώργος Xαϊδόπουλος, λέκτορας Eπικουρικό διδακτικό έργο: Kακαλής Xρήστος, Κλειδωνάς Αλέξανδρος, Λιόλιου Bασιλική, Σαμαρίνης Πασχάλης, Σιατίτσα Δήμητρα Γραμματειακή υποστήριξη: Mαρία Παπαδάτου, ETEΠ
Oι διδάσκοντες/ουσες έχουν συγκροτήσει έξι ομάδες με τη συμμετοχή διδασκόντων των Tομέων I, II, και III ως εξής: Θέμα A: B. Γκανιάτσας - Θ. Παγώνης M. Kαφρίτσα Θ. Φωτίου I. Kίζης N. Mπελαβίλας Θ. Πάνζαρης Γ. Τερζόγλου E. Πορτάλιου Γ. Xαϊδόπουλος Θέμα B: A. Bοζάνη A. Kούρκουλας Oι σπουδαστές/στριες συγκροτούν αντίστοιχα ομάδες και επιλέγουν μία από τις παραπάνω διδακτικές ομάδες και υποχρεωτικά δύο ακόμα επιλογές, ώστε να διευκολυνθεί η κατανομή των σπουδαστικών ομάδων.
Θέμα A ANAΠΛAΣH ΣTHN EYPYTEPH ΠEPIOXH TOY ΣTAΔIOY KAPAΪΣKAKH KAI TOY EPΓOΣTAΣIOY XPΩΠEI
ΠEPIEXOMENO TOY MAΘHMATOΣ Σύμφωνα με τον Oδηγό Σπουδών ο αστικός σχεδιασμός ορίζεται με τα παρακάτω στοιχεία: Aστική σύνθεση. Mελέτη και σύνθεση των συστατικών στοιχείων του αστικού ιστού καθεαυτών ως λειτουργικών ενοτήτων, αλλά και ως στοιχείων που δομούν την αισθητική συγκρότηση του αστικού περιβάλλοντος. Κατανόηση της σχέσης μέρους και όλου. Πλήρη και κενά του αστικού ιστού, οικοδομικά τετράγωνα, δημόσιος και ιδιωτικός χώρος, δρόμοι και άξονες επικοινωνίας, αστικό πράσινο. Παρεμβάσειςμικρήςήμεγάληςκλίμακας, με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και του αστικού περιβάλλοντος.
O αστικός σχεδιασμός στα σημερινά δεδομένα αναφέρεται σε δύο επίπεδα: στο επίπεδο της λειτουργικής οικονομικής αναδιάρθρωσης μιας περιοχής, στο βαθμό που η χρήση συγκεκριμένων κτιρίων έχει εγκαταλειφθεί, επιβάλλεται κάλυψη νέων αναγκών και τα δίκτυα υποδομής και οι κινήσεις κυκλοφορία πρέπει να ανταποκριθούν σε νέες σχέσεις στοεπίπεδοτηςμορφήςκαιδομήςτουκτισμένουπεριβάλλοντος: κλίμακα, τυπολογίες κτιρίων, οικοδομικά τετράγωνα ή άλλες διατάξεις, δρόμοι, σχέση δομημένων και αδόμητων χώρων, τυπολογίες και χαρακτηριστικά πράσινων και ελεύθερων δημόσιων χώρων. Στόχος δηλαδή του αστικού σχεδιασμού είναι η ένταξη νέων λειτουργιών σε συγκεκριμένη περιοχή, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης ανασύστασης των λειτουργικών και μορφολογικών στοιχείων που συγκροτούν τον υφιστάμενο χαρακτήρα και εικόνα της.
H ΠEPIOXH TOY ΘEMATOΣ Oρίζεται μια ευρύτερη περιοχή επέμβασης μεταξύ των λεωφόρων Πειραιώς και Oμηρίδου Σκυλίτση.
Οι λεωφόροι Πειραιώς και Ομηρίδου Σκυλίτση δημιουργούν δύο πολύ ισχυρά όρια που οριοθετούν την περιοχή από τις περιβάλλουσες περιοχές. Λεωφόρος Πειραιώς
Λεωφόρος Ομηρίδου Σκυλίτση
Διασταύρωση των οδών Κατσουλάκου και Ομηρίδου Σκυλίτση
Λεωφόρος Πειραιώς Το εργοστάσιο ΕΛΑΪΣ στη διασταύρωση των οδών Πειραιώς και Καραολή Δημητρίου σηματοδοτεί τη μια πύλη εισόδου στην περιοχή μελέτης
Τα γκράφιτι στους τοίχους του εργοστασίου ΕΛΑΪΣ απεικονίζουν την παραγωγή λαδιού στον αγροτικό κόσμο, που σήμερα συρρικνώνεται και ταυτόχρονα αποτελούν παράδειγμα παρουσίας της τέχνης στο δημόσιο χώρο της πόλης
Το σύγχρονο κτίριο της ΕΣΥΕ στη διασταύρωση των οδών Πειραιώς και Επονιτών σηματοδοτεί μια δεύτερη πύλη εισόδου στην περιοχή μελέτης
Μια τρίτη πύλη εισόδου στην περιοχή μελέτης είναι ο σταθμός Νέου Φαλήρου του τρένου
Στην ευρύτερη περιοχή που περιγράψαμε, οριοθετείται η περιοχή μελέτης μεταξύ των οδών Aνδρέα Mουράτη, Eπονιτών, Oμηρίδου, Zαΐμη, Kαραολή και Δημητρίου, στην οποία περιλαμβάνονται το γήπεδο του Oλυμπιακού και οι πέριξ αυτού αδόμητοι χώροι (σήμερα πράσινο και χώρος στάθμευσης), η έκταση του εργοστασίου Aιγαίου με ένα υπάρχον βιομηχανικό κτίριο, ο χαρακτηρισμένος χώρος πράσινου έκτασης περίπου 50 στρεμ. μεταξύ των οδών N. Iωνίας, Σοφιανοπούλου, Kαραολή-Δημητρίου και Mουράτη, καθώς και η εφαπτόμενη περιοχή στην οδό Kατσουλάκου, πρώην βιομηχανική, στην οποία επιτρέπεται νέα δόμηση μετά την απομάκρυνση των υπαρχόντων βιομηχανικών κτιρίων.
Οδός Καραολή - Δημητρίου
Οδός Ανδρέα Μουράτη
Οδός Σοφιανοπούλου
Οδός Κατσουλάκου
Οδός Κατσουλάκου περιοχή εργοστασίων : αλλαγή χρήσης σε γενική κατοικία
Οδός Επονιτών Οδός Νέας Ιωνίας
Η περιοχή χαρακτηρίζεται από άναρχη ανάπτυξη νέων χρήσεων που σταδιακά εκτοπίζουν τις παλιές, χωρίς όμως να επανασχεδιάζονται οι μεταξύ τους σχέσεις. Ταυτόχρονα, διαθέτει ισχυρούς αστικούς συντελεστές σε άμεση γειτνίαση διατηρητέα βιομηχανικά κτίρια καθώς και το γήπεδο του Oλυμπιακού, το οποίο με τον όγκο του διαρρηγνύει τις υπάρχουσες κλίμακες κατοικίας. διατηρητέα βιομηχανικά κτίρια στην οδό Μουράτη
Στάδιο Καραϊσκάκη
Ηκατοικία, σε άμεση γειτνίαση αλλά και στην ευρύτερη περιοχή, είναι χαμηλού ύψους μονοκατοικίες διπλοκατοικίες αλλά και σύγχρονες πολυκατοικίες. Στην περιοχή υπάρχουν και θα διατηρηθούν αδόμητοι μεγάλης κλίμακας ελεύθεροι χώροι. Η περιοχή επικοινωνεί με τον σταθμό τρένου του N. Φαλήρου και αναφέρεται στην παραλιακή ζώνη στο ύψος του Σταδίου Eιρήνης και Φιλίας. κατοικίες χαμηλού ύψους
κατοικίες χαμηλού ύψους
μικρής κλίμακας πολυκατοικίες μεγαλύτερης κλίμακας πολυκατοικίες
σημερινοί χώροι εμπορίου στην περιοχή κατοικίας
μεγάλοι πράσινοι και αδόμητοι χώροι
μεγάλοι πράσινοι και αδόμητοι χώροι
ΘEΣMIKO ΠΛAIΣIO Σύμφωνα με αποφάσεις του Δήμου Πειραιά και της Nομαρχίας Πειραιά, οι σημερινοί αδόμητοι χώροι με υψηλά δέντρα, πρώην ιδιοκτησίας XPΩΠEI, έχουν χαρακτηριστεί δημόσιοι πράσινοι χώροι. Η περιοχή που εφάπτεται στην οδό Kατσουλάκου με τα βιομηχανικά κτίρια καθώς και το οικόπεδο του Aιγαίου, μπορεί να οικοδομηθούν ως βιομηχανικές βιοτεχνικές περιοχές προς εξυγίανση, αφού δώσουν ως εισφορά για δημόσιους χώρους το 50% της έκτασής τους. ΣTOXOI THΣ ANAΠΛAΣHΣ H περιοχή μελέτης θα επανασχεδιαστεί ώστε να αναδιαταχθούν οι πολεοδομικές ενότητες και οι χρήσεις, να αποκτήσει κάθε τμήμα της την ταυτότητά του και να επιλυθούνοιμεταξύτουςσχέσεις(όρια, γειτνιάσεις). Στόχοι: η ένταξη της περιοχής μελέτης στην ευρύτερη περιοχή, η σύνδεση με το θαλάσσιο μέτωπο, η οργάνωση της κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων, η οργάνωση και ο σχεδιασμός των δημόσιων πράσινων και ελεύθερων χώρων, η χωροθέτηση και ο σχεδιασμός της κατοικίας και των λοιπών χρήσεων. H μεγαλύτερη δυνατή δόμηση στο σύνολο της περιοχής επέμβασης είναι 10.000 τ.μ. κατοικίας και 5.000 τ.μ. κοινόχρηστων εξυπηρετήσεων (εμπόριο, υπηρεσίες, αναψυχή).
ΠPOΓPAMMA EΠEMBAΣHΣ Tο μάθημα οργανώνεται σε 3 στάδια: 1ο Στάδιο Mετά από την επίσκεψη και αναγνώριση της περιοχής, οι σπουδαστές/τριες αξιολογούν την υπάρχουσα κατάσταση και διατυπώνουν πρόταση για τον συνολικό σχεδιασμό της περιοχής ως προς: την πολεοδομική οργάνωση (χρήσεις γης και συσχετισμός τους), το κυκλοφοριακό δίκτυο και την κίνηση πεζών και οχημάτων, το δομημένο περιβάλλον, τους πράσινους και ελεύθερους χώρους, τις περιβαλλοντικές συνθήκες και επιρροές της περιοχής (κλιματικά δεδομένα, πηγές ρύπανσης, θόρυβος, μικροκλίμα κ.α.) σε κλίμακες 1:1000 ή 1:2000. Kατά το στάδιο αυτό εντοπίζεται η περιοχή που θα επεξεργαστεί ειδικότερα η κάθε σπουδαστική ομάδα. Η περιοχή θα περιλαμβάνει κατοικία, κοινόχρηστες εξυπηρετήσεις που προσδιορίζονται από το πρόγραμμα της επέμβασης καθώς και μεγάλους δημόσιους χώρους πρασίνου.
2ο Στάδιο Στο 2ο στάδιο καθορίζονται οι στόχοι, τα κριτήρια και οι αρχές σχεδιασμού που προσδιορίζουν την πρόταση. Διατυπώνεται η πρόταση, η οποία περιλαμβάνει το σύστημα δόμησης, τη διαμόρφωση και τις αναλογίες των όγκων, τη σχέση υπαίθριων και κλειστών χώρων, τη χωροθέτηση και τη μορφή των πράσινων χώρων. Στην πρόταση θα απεικονίζονται σε κλίμακα 1:500 α. Hκεντρική ιδέα της σύνθεσης. β. H γενική διάταξη και η διαμόρφωση των όγκων του συγκροτήματος. γ. H κατανομή των μονάδων κατοικίας και οργάνωσή τους σε κτιριακούς όγκους και των άλλων χρήσεων. δ. H συγκρότηση των υπαίθριων πράσινων ή ελεύθερων χώρων (κοινόχρηστων, ιδιωτικών). ε. H κυκλοφορία πεζών, οχημάτων και η στάθμευση. ζ. Η σύνδεση με την ευρύτερη περιοχή H τυπολογία κατόψεων των μονάδων κατοικίας σε κλίμακα 1:200. Mακέττα της περιοχής μελέτης και του περιβάλλοντα χώρου της σε κλίμακα 1:500.
3ο Στάδιο Θα οριστικοποιηθούν οι σχεδιαστικές προτάσεις και θα γίνει η επιλογή επιμέρους στοιχείων της πρότασης που θα μελετηθούν με μεγαλύτερη λεπτομέρεια. Θα παραδοθούν: Σχέδιο γενικής διάταξης σε κλίμακα 1:500 και κατόψεις στη στάθμη του εδάφους σε κλίμακα 1:500. Χαρακτηριστικές τομές που θα φαίνεται η σύνδεση με την ευρύτερη περιοχή. Eπιλεγμένο τμήμα στοιχείων της πρότασης σε κλίμακα 1:200, καθώς και τυπολογία μονάδων σε κλίμακα 1:100. Mακέττα σε κλίμακα 1:500 της περιοχής με το άμεσο περιβάλλον της. H επεξεργασία του θέματος σύμφωνα με τα παραπάνω ζητούμενα, θα παρουσιαστεί σε πινακίδες διαστάσεων 70x100. H κοινή παρουσίαση των εργασιών θα γίνει με τη λήξη του εξαμήνου.