Επιχειρηματικό Επενδυτικό Σχέδιο της ΔΕΥΑ Βοΐου για την περίοδο 2015 2020

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Πολυτεχνική Σχολή Τμ. Μηχανολόγων Μηχανικών Επιχειρηματικό Επενδυτικό Σχέδιο της ΔΕΥΑ Βοΐου για την περίοδο 2015 2020 Επιστημονικός Υπεύθυνος Γεώργιος ΣΚΟΔΡΑΣ, Δρ Χημικός Μηχανικός, Αν. Καθηγητής Ομάδα Μελέτης Χρήστος ΠΡΟΔΡΟΜΙΔΗΣ, Τεχνολόγος Έργων Υποδομής MSc Μαρία ΣΕΡΑΦΙΔΟΥ, Διπλ. Χημικός Μηχανικός Νομικός Δήμητρα ΣΚΟΔΡΑ, Διπλ. Χημικός Μηχανικός MSc Κοζάνη, Αύγουστος 2014

Περιεχόμενα 1. Περιγραφή της ΔΕΥΑΒ 2 1.1 Η Εταιρεία 2 1.2 Προϊόντα και υπηρεσίες 2 2. Ανάλυση SWOT 4 2.1 Πλεονεκτήματα (Strengths) 4 2.2 Αδυναμίες (Weaknesses) 4 2.3 Ευκαιρίες (Opportunities) 4 2.4 Απειλές (Threats) 5 3. Ανάλυση PEST 6 3.1 Πολιτικό Περιβάλλον 6 3.2 Οικονομικό Περιβάλλον 6 3.3 Κοινωνικό Περιβάλλον 6 3.4 Τεχνολογικό Περιβάλλον 5 4. Ανάλυση της Αγοράς 8 4.1 Περιγραφή της αγοράς 8 4.2 Αποτίμηση αγοράς Προσδοκώμενα έσοδα 9 5. Στρατηγική 11 5.1 Στόχοι & Στρατηγική 11 5.2 Ορόσημα & ενδιάμεσοι στόχοι 12 5.3 Πηγές Εσόδων 13 5.4 Τιμολογιακή Πολιτική 14 5.5 Επικοινωνιακή Πολιτική 15 6. Στελέχωση & Λειτουργικές Διαδικασίες 16 6.1 Διοίκηση 16 6.2 Προσωπικό 16 7. Οικονομικά Αποτελέσματα 17 7.1 Βασικές Παραδοχές 17 7.2 Αποτελέσματα Χρήσεως Οικονομικό Ισοζύγιο 17 7.3 Ανάλυση Ευαισθησίας 19 7.4 Διαθέσιμοι Πόροι 24 8. Επενδυτικό Πλάνο 25 8.1 Αιτιολόγηση Επενδυτικού Σχεδίου 26 9. Στόχοι Αποτελέσματα 27 10. Σχόλια Παρατηρήσεις 28 Παραρτήματα 29 Α. Τιμολόγιο Υπηρεσιών Ύδρευσης & Αποχέτευσης 29 Β. Πωλήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης την περίοδο 2015 2020 30 Γ. Έσοδα από Πωλήσεις 40 Γ.1 Έσοδα Πωλήσεων Ύδρευσης 40 Γ.2 Έσοδα Πωλήσεων Αποχέτευσης 41 1

Επιχειρηματικό Επενδυτικό Σχέδιο της ΔΕΥΑ Βοΐου για την περίοδο 2015 2020 1. Περιγραφή της ΔΕΥΑΒ Η ΔΕΥΑ Βοΐου έχοντας υπόψη τη δεσπόζουσα θέση της Εταιρείας στη διαχείριση του νερού και των αποβλήτων στον Δήμο Βοΐου και ότι δραστηριοποιείται σε ένα κοινωνικά ευαίσθητο κλάδο, θέτει στρατηγικούς στόχους, που διασφαλίζουν μια κερδοφόρα όσο και επωφελή για το κοινωνικό σύνολο αναπτυξιακή πορεία. Η εμπειρία που απέκτησε η ΔΕΥΑΒ, από την δημιουργία της μέχρι σήμερα, σε συνδυασμό με τα στοιχεία και τις πληροφορίες που συνέλεξε και επεξεργάζεται, αποτελούν την υποδομή, επί της οποίας δομήθηκε το νέο Επενδυτικό Πρόγραμμα (2015-2020), που αποτελεί την πυξίδα της πορείας της για τα επόμενα χρόνια. Η επιτυχής υλοποίηση του επενδυτικού προγράμματος διασφαλίζει την βιωσιμότητα και ανάπτυξη της εταιρείας. 1.1 Η Εταιρεία Η ΔΕΥΑ Βοΐου δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του νέου Καλλικρατικού Δήμου Βοΐου και η θέσπιση Κανονισμών και η υιοθέτηση οργανωτικής δομής αποτέλεσαν τα πρώτα βήματα στην κατεύθυνση δημιουργίας και οργάνωσης της, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στην αποστολή της. Μοναδικός μέτοχος και ιδιοκτήτης της ΔΕΥΑΒ είναι ο Δήμος Βοΐου, του οποίου είναι δημοτική επιχείρηση ειδικού σκοπού, ιδρυθείσα σύμφωνα με τον ν. 1069/1980. Στο πλαίσιο οργάνωσης της εταιρείας εκπονήθηκαν και υιοθετήθηκαν (α) κανονισμός ύδρευσης, (β) κανονισμός αποχέτευσης, (γ) οργανισμός εσωτερικής υπηρεσίας, (δ) κανονισμός λειτουργίας Διοικητικού Συμβουλίου, (ε) διαδικασία επιλογής Γενικού Διευθυντή, (στ) κανονισμός προμηθειών, (ζ) χάρτης υποχρεώσεων προς τους καταναλωτές, (η) διαδικασίες ελέγχου ποιότητας πόσιμου νερού, (θ) νέα τιμολογιακή πολιτική και (ι) ισοζύγιο πόσιμου νερού και ενέργειας. 1.2 Προϊόντα και υπηρεσίες Η ΔΕΥΑ Βοΐου παρέχει, αποκλειστικά, υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης στα διοικητικά όρια του Δήμου Βοΐου. Η εφαρμοζόμενη σήμερα τιμολογιακή πολιτική αντανακλά πλήρως τις διαφορετικές συνθήκες τιμολόγησης που επικρατούσαν στις δημοτικές ενότητες πριν την διοικητική ενοποίηση τους στον σημερινό Δήμο Βοΐου. Αποτέλεσμα της συνέχισης αυτών των διαφοροποιήσεων είναι πολύ μεγάλες ανισότητες στα τέλη που καταβάλουν οι δημότες, για τις ίδιες υπηρεσίες. Οι διαφοροποιήσεις στο τιμολόγιο αφορούν όλες τις παρεχόμενες υπηρεσίες και χρεώσεις (κόστος πόσιμου νερού, αποχέτευσης, πάγια τέλη ύδρευσης και αποχέτευσης, ελάχιστη κατανάλωση, κύκλος ετήσιων τιμολογήσεων). Σημαντικές διαφορές στην τιμολόγηση υφίστανται ακόμη και μεταξύ τοπικών ενοτήτων που ανήκουν στην ίδια δημοτική ενότητα. Στις περισσότερες περιπτώσεις εφαρμόζεται τιμολόγιο που κλιμακώνεται (αυξάνεται) με την κατανάλωση, αλλά δεν ισχύουν ενιαίες κλίμακες καταναλώσεων νερού. Ανάλογες διαφοροποιήσεις παρουσιάζονται 2

και στο ειδικό τιμολόγιο που παρέχεται σε ειδικές κοινωνικές ομάδες (πολύτεκνοι, νεφροπαθείς, ΑΜΕΑ κλπ). Για να είναι δυνατός ο ουσιαστικός σχεδιασμός ενός ρεαλιστικού επιχειρηματικούεπενδυτικού πλάνου για την περίοδο 2015 2020 απαιτείται η ανίχνευση των πλεονεκτημάτων, των αδυναμιών, των ευκαιριών και των απειλών που προέρχονται από το εσωτερικό και εξωτερικό οικονομικό περιβάλλον της εταιρείας καθώς και ανάλυση του μακροπεριβάλλοντος της. Η ανάλυση SWOT καθώς η αντίστοιχη ανάλυση PEST ακολουθούν. 3

2. Ανάλυση SWOT Ακολούθως μελετώνται συνοπτικά τα δυνατά (Strengths) και αδύνατα (Weaknesses) σημεία της εταιρείας καθώς και οι ευκαιρίες (Opportunities) και απειλές (Threats) που υπάρχουν. Τα δυνατά και αδύνατα σημεία αφορούν το εσωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης καθώς προκύπτουν από τους εσωτερικούς πόρους που αυτή κατέχει. Αντιθέτως, οι ευκαιρίες και απειλές αντανακλούν μεταβλητές του εξωτερικού περιβάλλοντος της επιχείρησης και τις οποίες θα πρέπει να εντοπίσει, να προσαρμοστεί ή και να προσαρμόσει. 2.1 Πλεονεκτήματα (Strengths) Η παροχή αποκλειστικών υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης στον Δήμο Βοΐου Σημαντική πελατειακή βάση (2013: 12.654 πελάτες) Δικαίωμα επέκτασης σε όλες τις οικιστικά περιοχές του Δήμου Βοΐου Εξαιρετικής ποιότητας πόσιμο νερό από τις πηγές αλλά και πολύ καλής ποιότητας πόσιμο νερό από το φράγμα (και το ταχυδιυλιστήριο) του Πραμόριτσα 2.2 Αδυναμίες (Weaknesses) Μεγάλο ποσοστό υδρομέτρων (πελατών) μηδενικής κατανάλωσης Σημαντική έλλειψη έμπειρου & μόνιμου προσωπικού Πεπαλαιωμένο δίκτυο ύδρευσης πολύ χαμηλής απόδοσης (~44%), με πολύ σημαντικές απώλειες πόσιμου νερού Πολύ περιορισμένο δίκτυο αποχέτευσης, με αποτέλεσμα μεγάλα τμήματα του Δήμου να στερούνται αποχέτευσης Σημαντική χωροταξική διαφοροποίηση της ζώνης ύδρευσης από την ζώνη αποχέτευσης (ζώνη αποχέτευσης σημαντικά μικρότερη από την ζώνη ύδρευσης) Απουσία εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων Υψηλό κόστος λειτουργίας εγκαταστάσεων (έλλειψη αυτοματισμών) Απουσία αξιόπιστης αποτύπωσης των δικτύων και εγκαταστάσεων Απουσία σύγχρονων αυτοματισμών και ενιαίου κέντρου ελέγχου δικτύων και εγκαταστάσεων (SCADA, control systems etc.) Απουσία υδραυλικού μοντέλου και γεωγραφικών συστημάτων πληροφοριών Σημαντική ενεργειακή κατανάλωση και αντίστοιχο κόστος Απουσία μελετών για την ωρίμανση έργων Έλλειψη εμπειρίας στην αξιοποίηση χρηματοδοτικών εργαλείων Πτωχό πληροφοριακό σύστημα (δυσκολίες στην άντληση πληροφοριών και αδυναμία one-stop εξυπηρέτησης των πελατών) Έλλειψη τεχνογνωσίας σε τομείς αιχμής (λειτουργία εγκαταστάσεων) Απουσία ουσιαστικής έρευνας & ανάπτυξης τεχνογνωσίας Περιορισμένη ρευστότητα λόγω υστέρησης πληρωμών από πελάτες 2.3 Ευκαιρίες (Opportunities) Απελευθέρωση αγορών ύδρευσης αποχέτευσης της Νοτιοανατολικής Ευρώπης Ύπαρξη χρηματοδοτικών εργαλείων για την εκπόνηση μελετών και την έκτελεση έργων από εθνικούς (Υπουργεία Υποδομών & Περιβάλλοντος, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας κλπ) και κοινοτικούς πόρους (ΕΣΠΑ, Ταμείο Συνοχής κλπ) 4

Η κατασκευή βασικών έργων υποδομής (πχ εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων κλπ) από πόρους του ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Ευνοϊκός αναπτυξιακός νόμος και δυνατότητες αξιοποίησης των ΣΔΙΤ Θέσπιση ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων στην λειτουργία των ΔΕΥΑ Ανάγκη ολοκληρωμένης διαχείρισης υδατικών πόρων Απελευθερωμένη αγορά τηλεπικοινωνιών Απελευθερωμένη αγορά ενέργειας, σε συνδυασμό με το υδροηλεκτρικό φράγμα του Πραμόριτσα που λειτουργεί από την ΔΥΠΡΑ Α.Ε. Κίνητρα επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας Δυνατότητες ανάπτυξης διεθνών στρατηγικών συνεργασιών 2.4 Απειλές (Threats) Πιθανή μείωση μέσης ετήσιας κατανάλωσης πόσιμου νερού Χρονική επιμήκυνση της οικονομικής κρίσης, με συνέπεια την περαιτέρω φτωχοποίηση του πληθυσμού Μείωση του πληθυσμού των Δήμου Βοΐου λόγω μετανάστευσης Λειψυδρία και κλιματική αλλαγή Υπέρμετρη αύξηση κόστους ενέργειας Επεξεργασία και διάθεση λυμάτων και λυματολάσπης Περαιτέρω απελευθέρωση αγοράς νερού και αποχέτευσης Υστέρηση στην χρηματοδότηση και την υλοποίηση ή μη υλοποίηση επενδύσεων από το Ελληνικό Δημόσιο 5

3. Ανάλυση PEST Για την ανάλυση του Μακροπεριβάλλοντος της επιχείρησης (υπό την έννοια των συστημάτων και των δομών που την περιβάλλουν) χρησιμοποιείται η ανάλυση PEST που συμβάλλει στην σφαιρικότερη ανάλυση της παρούσας κατάστασης αναφορικά με το Μακροπεριβάλλον στο οποίο καλείται να λειτουργήσει η εταιρεία. 3.1 Πολιτικό Περιβάλλον Ήδη από το 2010 η Ελληνική οικονομία βιώνει περίοδο βαθιάς οικονομικής ύφεσης που έχει επηρεάσει όλες τις δραστηριότητες στην χώρα. Κυρίως, φαίνεται ότι η Ελληνική κοινωνία έχει την βούληση να υιοθετήσει ένα πλέγμα αλλαγών στην λειτουργία του δημοσίου τομέα και της αυτοδιοίκησης, αλλά και σε όλες τις δραστηριότητες, ιδιωτικές και δημόσιες. Στο πλαίσιο της προσπάθειας δημοσιονομικού ελέγχου έχουν θεσπιστεί μια σειρά νόμων που αλλάζουν τόσο τις χρηματοδοτικές δυνατότητες του Δημοσίου όσο και τις εργασιακές σχέσεις. Το ενιαίο μισθολόγιο εκτιμάται ότι πρόκειται να επεκταθεί τόσο στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, αλλά και την αυτοδιοίκηση. Ο ν. 4024/2011 έχει καταργήσει τα χρονοεπιδόματα και την μισθολογική εξέλιξη στο δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, πλην όμως στις ΔΕΥΑ εξακολουθεί να ισχύει κλαδική συλλογική σύμβαση εργασίας, που επιβαρύνει το κόστος εργασίας και λειτουργεί ανασταλτικά στην δημιουργία θέσεων εργασίας. 3.2 Οικονομικό Περιβάλλον Η εταιρεία δραστηριοποιείται στην περιοχή του Δήμου Βοΐου της Περιφερειακής Ενότητας Κοζάνηςκαι καλύπτει το πλέον ορεινό και οικονομικά περιορισμένο τμήμα του. Ο Δήμος Βοΐου εμφανίζει σημαντική οικονομική υστέρηση με περιορισμένη συμμετοχή στο ΑΕΠ της Περιφερειακής ενότητας Κοζάνης. Το ποσοστό ανεργίας είναι σχετικά σημαντικό και το μέσο εισόδημα της περιοχής υπολείπεται του εθνικού μέσου όρου. Η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει σημαντικά όλες τις οικονομικές δραστηριότητες στην περιοχή δραστηριότητας της ΔΕΑΥΒ. Η κατασκευή της Εγνατίας οδού και του κάθετου άξονα (Σιάτιστα Κρυσταλλοπηγή) έβαλε τον Δήμο από την απομόνωση και έχει δημιουργήσει θετικές προοπτικές για την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Η γειτνίαση με τους δήμους όπου δραστηριοποιείται η ΔΕΗ επηρεάζει πολύ περιορισμένα την απασχόληση και το εισόδημα στον Δήμο Βοΐου. 3.3 Κοινωνικό Περιβάλλον Οι κοινωνικές δομές στην περιοχή δραστηριότητας της ΔΕΥΑ Βοΐου εμφανίζουν ιδιαίτερη σταθερότητα και δεν υπάρχουν σημαντικά προβλήματα κοινωνικής αστάθειας. Η λειτουργία της οικογένειας παραμένει ισχυρή και συμβάλει στην άμβλυνση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης. Η ανεργία αποτελεί κύριο πρόβλημα αλλά η συνοχή του κοινωνικού ιστού δεν φαίνεται να έχει επηρεαστεί. Η παρουσία οικονομικών μεταναστών δεν έχει αλλοιώσει τα χαρακτηριστικά και τις λειτουργίες της κοινωνίας. 3.4 Τεχνολογικό Περιβάλλον Η εξέλιξη της τεχνολογίας τις τελευταίες δεκαετίες έχει δώσει λύσεις σε σειρά προβλημάτων και προσφέρει εργαλεία που μπορούν να διασφαλίσουν την παροχή εξαιρετικής ποιότητας πόσιμου νερού και την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος. 6

Η λειτουργία του φράγματος Πραμόριτσα που διαθέτει σύγχρονο ταχυδιυλιστήριο νερού αξιοποιεί τις διαθέσιμες τεχνολογίες για την παραγωγή πόσιμου νερού υψηλής ποιότητας και καλύπτει τις ανάγκες υδροδότησης του Δήμου Βοΐου. Η κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων στις αστικές συγκεντρώσεις του Δήμου πρόκειται να παράσχει τα μέσα για την αποτελεσματική προστασία του περιβάλλοντος. Παράλληλα η ανάπτυξη των τεχνολογιών πληροφορικής & επικοινωνιών προσφέρει εξελιγμένα συστήματα αυτομάτου ελέγχου και επιτήρησης. Η εταιρεία εμφανίζει υστέρηση στην ενσωμάτωση των εφαρμογών υψηλής τεχνολογίας και οφείλει να κερδίσει το χαμένο έδαφος. 7

4. Ανάλυση της Αγοράς 4.1 Περιγραφή της αγοράς Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ (απογραφή 2011) για τον Δήμο Βοΐου ο συνολικός πληθυσμός ανήλθε σε 18.558 κατοίκους με την ισχυρότερη πληθυσμιακή συγκέντρωση να εμφανίζεται στην Δημοτική Ενότητα Σιάτιστας που αντιστοιχεί στο 33,5% του συνολικού πληθυσμού, Πίνακας 1. Σχετικά ομοιόμορφη πληθυσμιακή κατανομή εμφανίζεται τις Δημοτικές Ενότητες Άσκιου, Νεάπολης και Τσοτυλίου (21,8, 22 και 19% αντίστοιχα) ενώ η Δημοτική Ενότητα Πενταλόφου, που είναι η μικρότερη πληθυσμιακά, συγκεντρώνει μόλις το 3,5% του πληθυσμού απογραφής. Ο συνολικός αριθμός των καταναλωτών ανήλθε στους 12.564 και η κατανομή τους ακολουθεί, ως ένα βαθμό, την πληθυσμιακή κατανομή και είναι σχετικά ομοιόμορφη στις Δημοτικές ενότητες Άσκιου, Νεάπολης, Σιάτιστας και Τσοτυλίου (21%, 26%, 23% και 25% αντίστοιχα), Πίνακας 1. Τέλος, στην πληθυσμιακά μικρότερη Δημοτική ενότητα Πενταλόφου βρίσκεται το 5% του συνόλου των καταναλωτών. Σύμφωνα με τα διατεθέντα στοιχεία 9.649 καταναλωτές ή ποσοστό 76,8% του συνόλου, είναι συνδεδεμένοι με τα δίκτυα αποχέτευσης και αποτελούν τους παραλήπτες πελάτες υπηρεσιών αποχέτευσης. Πίνακας 1 Χαρακτηριστικά Δήμου Βοΐου για το έτος 2013 α/α Δημοτική Ενότητα Πληθυσμός Υδρόμετρα Ετήσια Κατανάλωση (Τιμολογηθείσα) (%) (%) κατ/υδρ m 3 (%) ΔΗΜΟΣ Βοΐου 18.558 12.564 1.41 1.081.017 1 Δημοτική Ενότητα Άσκιου 4.056 21,86 2.670 21,25 1,52 297.932 27,56 2 Δημοτική Ενότητα Νεάπολης 4.128 22,24 3.207 25,53 1,29 244.591 22,63 3 Δημοτική Ενότητα Πενταλόφου 654 3,52 664 5,28 0,98 44.768 4,14 4 Δημοτική Ενότητα Σιάτιστας 6.232 33,58 2.830 22,52 2,20 283.101 26,19 5 Δημοτική Ενότητα Τσοτυλίου 3.488 18,80 3.193 25,41 1,09 210.625 19,48 Αποτέλεσμα της ανωτέρω πληθυσμιακής κατανομής αλλά και της κατανομής του αριθμού καταναλωτών στις Δημοτικές Ενότητες του Δήμου Βοΐου είναι η σημαντική διακύμανση του δείκτη κάτοικοι / υδρόμετρο από 0,98 (ΔΕ Πενταλόφου) ως 2,20 (ΔΕ Σιάτιστας), ενώ ο μέσος όρος για τον Δήμο Βοΐου ανέρχεται στο 1,48 κάτοικοι / υδρόμετρο. Η χαμηλότερη τιμή του δείκτη κάτοικοι / υδρόμετρο βρέθηκε στην Δημοτική ενότητα Πενταλόφου ενώ η υψηλότερη στην Δημοτική ενότητα Σιάτιστας. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι στην Δημοτική ενότητα Πενταλόφου ο πληθυσμός απογραφής είναι μικρότερος από τον αριθμό των υδρομέτρων (κάτοικοι: 654, υδρόμετρα:664) και το 21,4% των καταναλωτών εμφάνισε το 2013 μηδενική κατανάλωση. Στις πέντε Δημοτικές Ενότητες η μέση ετήσια κατανάλωση ανά υδρόμετρο (καταναλωτή) κυμάνθηκε από ~66 m 3 μέχρι ~112 m 3, ενώ στο σύνολο του Δήμου Βοΐου ανήλθε στα 86 m 3 ανά υδρόμετρο. Αντίστοιχα, η μέση ετήσια κατανάλωση ανά κάτοικο κυμάνθηκε από ~45 m 3 μέχρι ~74 m 3, ενώ στο σύνολο του Δήμου Βοΐου ανήλθε στα 58 m 3 ανά κάτοικο. Τέλος, η μέση ημερήσια κατανάλωση ανά κάτοικο εμφάνισε σημαντική διακύμανση από 124 l/κάτοικο (ΔΕ Σιάτιστας) μέχρι 201 l/κάτοικο (ΔΕ Άσκιου), ενώ για το σύνολο του Δήμου Βοΐου η μέση ημερήσια κατανάλωση ανά κάτοικο ανήλθε στα ~160 l (πρβλ. Παραδοτέο: Ισοζύγιο Νερού & Ενέργειας). Οι παρατηρούμενες σημαντικές διακυμάνσεις στους δείκτες κατανάλωσης (μέση ετήσια κατανάλωση ανά υδρόμετρο, μέση ετήσια κατανάλωση ανά κάτοικο και μέση 8

ημερήσια κατανάλωση ανά κάτοικο) αντικατοπτρίζουν τις σημαντικές διαφορές που εμφανίζονται μεταξύ των Δημοτικών ενοτήτων αναφορικά με την πληθυσμιακή πυκνότητα, τις χρήσεις γης, τις επαγγελματικές δραστηριότητες αλλά και τις πολύ σημαντικές διαφορές στην εφαρμοζόμενη τιμολογιακή πολιτική (τιμολόγηση κατ αποκοπή, χωρίς καταμέτρηση της κατανάλωσης), αλλά και του αυξημένου αριθμού των καταναλωτών (υδρομέτρων) μηδενικής κατανάλωσης (πρβλ. Παραδοτέο: Ισοζύγιο Νερού & Ενέργειας της ΔΕΥΑΒ). 4.2 Αποτίμηση αγοράς Προσδοκώμενα έσοδα Στον Δήμο Βοΐου, για το 2013 η συνολική κατανάλωση πόσιμου νερού (τιμολογηθείσα) ανήλθε στο 1.081.017 m 3. Από την συνολική ετήσια κατανάλωση το 67,2% (726.576 m 3 ) προήλθε από το 92,5% των καταναλωτών, που για το 2013 παρουσίασαν συνολική ετήσια κατανάλωση μέχρι 180 m 3. Από τις μεγάλες (πάνω από 300 m 3 ετησίως) καταναλώσεις (ενδεχομένως επαγγελματικές καταναλώσεις) προήλθε το 13,6% της κατανάλωσης ή 147.348 m 3. Δηλαδή, για το 2013 το 1,8% των καταναλωτών κατανάλωσε το 13,6% της συνολικής ετήσιας κατανάλωσης πόσιμου νερού στον Δήμο Βοΐου (πρβλ. Παραδοτέο: Ισοζύγιο Νερού & Ενέργειας της ΔΕΥΑΒ). Ο αριθμός των καταναλωτών που το 2013 εμφάνισαν μηδενική κατανάλωση είναι ιδιαίτερα σημαντικός στο σύνολο του Δήμου Βοΐου. Από το σύνολο των 12.564 καταναλωτών οι 3.155 (ποσοστό 25,1% του συνόλου) είχαν μηδενική κατανάλωση και οι 1.351 καταναλωτές, (ποσοστό 10,8%), παρουσίασαν ετήσια κατανάλωση μέχρι 10 m 3. Το 92,5% των καταναλωτών, ή 11.618 από τους συνολικά 12.564 καταναλωτές, παρουσίασαν το 2013 ετήσια κατανάλωση μέχρι 180 m 3. Αντίστοιχα, 228 καταναλωτές ή ποσοστό 1,8% του συνόλου, παρουσίασαν υψηλή ετήσια κατανάλωση, πάνω από 300 m 3 και ενδεχομένως να πρόκειται για επαγγελματικές καταναλώσεις, κάτι που δεν διευκρινίζεται από τα διατεθέντα στοιχεία, και πρέπει να διερευνηθεί από την ΔΕΥΑΒ (πρβλ. Παραδοτέο: Ισοζύγιο Νερού & Ενέργειας της ΔΕΥΑΒ). Σύμφωνα με την διεθνή και ελληνική εμπειρία, η εφαρμογή κλιμακωτής τιμολόγησης (αύξηση τιμής ανάλογα με την κατανάλωση) οδηγεί σε περιορισμό της κατανάλωσης πόσιμου νερού. Στις μεγάλες αστικές συγκεντρώσεις (Αθήνα, Θεσσαλονίκη), η έναρξη εφαρμογής της κλιμακωτής τιμολόγησης στα τέλη της δεκαετίας 90, είχε ως αποτέλεσμα την απότομη μείωση της οικιακής κατανάλωσης. Ενδεικτικά στην Θεσσαλονίκη το 2000 η μέση ετήσια κατανάλωση από τα 110 m 3 /καταναλωτή, έπεσε στα 102 m 3 /καταναλωτή το 2001, πρώτο έτος εφαρμογής του κλιμακωτού τιμολογίου. Την περίοδο 2000 2012 η μέση ετήσια οικιακή κατανάλωση εμφάνισε ρυθμό μείωσης 1,8% κατ έτος [Πηγή: Γ. Σκόδρας, EYATH-Drawbacks and Perspectives, 2014]. Στην παρούσα μελέτη, στο Βασικό Σενάριο, θεωρήθηκε ότι την περίοδο 2015 2020 η κατανάλωση θα μειώνεται κατά 1% ετησίως. Έσοδα Υπηρεσιών Ύδρευσης Περιοχή 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Δημοτική Ενότητα Άσκιου 276.716,47 282.315,08 287.398,49 293.240,67 299.369,77 305.187,07 Δημοτική Ενότητα Νεάπολης 161.776,08 165.030,63 168.043,46 171.513,85 175.378,02 178.182,45 Δημοτική Ενότητα Πενταλόφου 33.822,65 34.495,69 35.105,86 35.872,31 36.617,24 37.297,34 Δημοτική Ενότητα Σιάτιστας 194.508,63 198.724,69 201.802,62 206.258,64 210.471,11 214.327,48 Δημοτική Ενότητα Τσοτυλίου 133.158,79 135.980,17 138.204,43 141.158,79 144.234,25 146.703,07 799.982,62 816.546,27 830.554,85 848.044,27 866.070,38 881.697,41 9

Έσοδα Υπηρεσιών Αποχέτευσης Περιοχή 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Δημοτική Ενότητα Άσκιου 119.660,01 128.242,18 136.610,18 145.922,72 155.188,42 164.980,19 Δημοτική Ενότητα Νεάπολης 41.666,33 44.499,72 47.745,90 50.691,80 54.261,52 57.448,02 Δημοτική Ενότητα Πενταλόφου 21.842,10 22.775,44 24.278,60 25.940,16 27.625,68 29.314,25 Δημοτική Ενότητα Σιάτιστας 134.759,85 144.568,37 143.352,80 153.178,10 163.102,43 173.011,34 Δημοτική Ενότητα Τσοτυλίου 80.314,73 86.113,83 91.698,38 97.909,11 104.396,55 110.606,37 398.243,02 426.199,54 443.685,87 473.641,90 504.574,60 535.360,18 Στους ανωτέρω πίνακες παρουσιάζονται τα εκτιμώμενα έσοδα από τις δύο βασικές παρεχόμενες υπηρεσίες, την πώληση πόσιμου νερού και υπηρεσιών αποχέτευσης. Πέραν των ανωτέρω, τα πάγια τέλη Ύδρευσης, Υδρομέτρου και Αποχέτευσης αποτέλουν πρόσθετες πηγές εσόδων για την ΔΕΥΑΒ, καλύπτοντας μέρος του μόνιμου κόστους (fixed cost) λειτουργίας των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης. Το Ειδικό Τέλος Έργων αποτελεί πηγή χρηματοδότησης των αναγκαίων έργων υποδομής στην εταιρεία. Συγκεντρωτικά Έσοδα Κατηγορία 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Τέλος Ύδρευσης 301.536 310.582 319.628 329.428 339.228 349.782 Τέλος Υδρομέτρου 188.460 194.491 199.768 205.798 211.829 218.614 Πωλήσεις Νερού 799.983 816.546 830.555 848.044 866.070 881.697 Ειδικό Τέλος Έργων (80%) 639.986 653.237 664.444 678.435 692.856 705.358 Τέλος Αποχέτευσης 173.682 178.892 184.103 189.892 195.682 201.471 Πωλήσεις Αποχέτευσης 398.243 426.200 443.686 473.642 504.575 535.360 Σύνολο Εσόδων 2.501.890 2.579.948 2.642.183 2.725.240 2.810.240 2.892.282 Τα προσδοκώμενα έσοδα την περίοδο 2015 2020 παρουσιάζονται στον ανωτέρω πίνακα, ανάλογα με την πηγή. 10

5. Στρατηγική 5.1 Στόχοι & Στρατηγική Η ΔΕΥΑ Βοΐου έχοντας υπόψη τη δεσπόζουσα θέση της Εταιρείας στη διαχείριση του νερού και υγρών αποβλήτων στον Δήμο Βοΐου και ότι δραστηριοποιείται σε ένα κοινωνικά ευαίσθητο κλάδο, θέτει στρατηγικούς στόχους, που διασφαλίζουν μια κερδοφόρα όσο και επωφελή για το κοινωνικό σύνολο αναπτυξιακή πορεία. Οι στόχοι αυτοί για τα επόμενα χρόνια επικεντρώνονται στα εξής: Η ικανοποίηση των εντεινόμενων αναγκών ύδρευσης και αποχέτευσης και η προστασία του περιβάλλοντος στον Δήμο Βοΐου Η Εταιρία σκοπεύει να υιοθετήσει πρόγραμμα επέκτασης και εκσυγχρονισμού των υποδομών της με γνώμονα την ορθολογική και ανταποδοτική κάλυψη των αναπτυξιακών αναγκών της περιοχής που εξυπηρετεί. Η υφιστάμενη διάταξη της οικιστικής δομής και η μεγάλη διασπορά σε οικισμούς, καθιστούν επιτακτική την ανάγκη της λειτουργικής διασύνδεσης των δικτύων και των βασικών υποδομών με τη χωροταξική κατανομή των ζωνών οικιστικής και παραγωγικής ανάπτυξης. Η αυξημένη επάρκεια σε πόσιμο νερό λόγω της αξιοποίησης των υδάτινων αποθεμάτων του Πραμόριτσα καθώς και η κατασκευή μονάδων επεξεργασίας λυμάτων, παρέχουν στην Εταιρία σημαντικό πλεονέκτημα ώστε να αντιμετωπίσει την ζήτηση σε υπηρεσίες ύδρευσης και αποχέτευσης. Η ολοκλήρωση και θέση σε λειτουργία των έργων υποδομής που ήδη κατασκευάζονται εντός της περιοχής αρμοδιότητας, καθώς και η υλοποίηση έργων πύκνωσης, αντικατάστασης, επισκευής και συντήρησης του πλέγματος των αγωγών για την λειτουργία των οποίων υπεύθυνη είναι η ΔΕΥΑΒ, προβλέπεται να βελτιώσουν σημαντικά τη παροχή υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης ικανοποιώντας τις ανάγκες των καταναλωτών και αυξάνοντας τη χρήση των δικτύων. Στα σχέδια ανάπτυξης της Εταιρίας περιλαμβάνεται και η πρόθεση για σταδιακή επέκταση του δικτύου που διαχειρίζεται, ιδίως σε μη-αποχετευόμενα τμήματα του Δήμου. Στο πλαίσιο της πολιτικής επέκτασης με τη πραγματοποίηση των σχετικών επενδύσεων θα δίδεται προτεραιότητα σε περιοχές που παρουσιάζουν υψηλή οικιστική συγκέντρωση και σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης ώστε η απαιτούμενη επένδυση να αιτιολογείται με βάση οικονομικά κριτήρια και να βελτιώνει την κερδοφορία της Εταιρίας. Λαμβάνοντας υπόψη την μέχρι σήμερα κατάσταση, η ΔΕΥΑΒ προσανατολίζει τα διαθέσιμα ίδια κεφάλαια στην πραγματοποίηση επενδύσεων καθαρά αναπτυξιακού χαρακτήρα, δηλαδή τέτοιων που συμβάλλουν στην βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών. Σε όλες τις οικιστικές ζώνες και με γνώμονα την συμβολή της ΔΕΥΑΒ στην εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου, η αναγκαία αναβάθμιση των δικτύων αποτελεί διαδικασία επέκτασης που υλοποιείται. Επίσης, εντός της περιοχής αρμοδιότητας, προχωρά η επέκταση του δικτύου αποχέτευσης στις μη- 11

αποχετευόμενες περιοχές με στόχο τον περιορισμό της υποβάθμισης του περιβάλλοντος. 5.2 Ορόσημα & ενδιάμεσοι στόχοι Η υιοθέτηση νέας τιμολογιακής πολιτικής αποτελεί το πρώτο και βασικό ορόσημο στην πορεία προς μια αποδοτική και ισόρροπη λειτουργία της ΔΕΥΑΒοΐου. Η προτεινόμενη νέα ενιαία τιμολογιακή πολιτική καλύπτει τις ανάγκες για: 1. Εξάλειψη των υφιστάμενων ανισοτήτων και ίση μεταχείριση όλων των καταναλωτών 2. Ενιαία αντιμετώπιση των καταναλωτών με κοινά χαρακτηριστικά (αστικές και αγροτικές περιοχές, επαγγελματίες, κτηνοτροφικές δραστηριότητες κλπ) 3. Διαφάνεια στις χρεώσεις προς τους καταναλωτές 4. Ανάκτηση του λειτουργικού και περιβαλλοντικού κόστους 5. Προώθηση της ορθολογικής διαχείρισης του πόσιμου νερού, μέσω της υιοθέτησης κλιμακωτού τιμολογίου (χρέωση ανάλογα με την κατανάλωση) 6. Στήριξη των ορεινών και των μικρών οικισμών με την υιοθέτηση μειωμένου τιμολογίου 7. Στήριξη των ευπαθών πληθυσμιακών ομάδων με την υιοθέτηση μέτρων κοινωνικής αλληλεγγύης όπως οι μειωμένες χρεώσεις (Χάρτης Υποχρεώσεων προς τους Καταναλωτές) 8. Στήριξη των επαγγελματιών και των αγροκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων 9. Στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής με την παροχή νερού άρδευσης 10. Διασφάλιση της βιωσιμότητας της ΔΕΥΑΒ και πραγματοποίηση επενδύσεων εκσυγχρονισμού των υποδομών ύδρευσης και αποχέτευσης Λαμβάνοντας υπόψη την χωροταξική διασπορά των τοπικών δημοτικών ενοτήτων, την πληθυσμιακή κατανομή και τις διαφορετικές επαγγελματικές δραστηριότητες, προτείνεται η υιοθέτηση διαφορετικής τιμολογιακής πολιτικής στις αστικές συγκεντρώσεις και στους οικισμούς, με σκοπό την στήριξη των τελευταίων. Αντίστοιχα, ειδική πρόνοια με ευνοϊκότερη τιμολόγηση, λαμβάνεται τόσο για τους επαγγελματίες όσο και τις γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Με στόχο την κάλυψη της γενικά ανοδικής τάσης του κόστους προτείνεται η αύξηση κατά 3% ετησίως των στοιχείων του τιμολογίου, σύμφωνα με τους πίνακες που ακολουθούν. Η προτεινόμενη τιμολογιακή πολιτική διασφαλίζει την βιωσιμότητα της ΔΕΥΑ Βοΐου, την συνεχή βελτίωση των μακρο-οικονομικών μεγεθών της εταιρείας και την πραγματοποίηση επενδύσεων εκσυγχρονισμού και επέκτασης των υποδομών, διασφλίζοντας την απρόσκοπτη παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στους καταναλωτές. Ταυτόχρονα, το συνολικό ετήσιο κόστος των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης παραμένει σε χαμηλά επίπεδα για τους καταναλωτές. 5.3 Πηγές Εσόδων (α) Πάγιο τέλος ύδρευσης Το πάγιο τέλος ύδρευσης θεσπίζεται ώστε να γίνεται ανάκτηση μέρους του σταθερού κόστους (fixed cost) της λειτουργίας των συστημάτων ύδρευσης, από την λειτουργία των οποίων ωφελείται το σύνολο των καταναλωτών, ανεξάρτητα από την κατανάλωση πόσιμου νερού. 12

(β) Πάγιο τέλος αντικατάστασης υδρομέτρου: Η διάρκεια ωφέλιμης ζωής των υδρομέτρων εκτιμάται στην διεθνή και την ελληνική πρακτική σε πέντε ως οκτώ έτη. Κατά την διάρκεια της ωφέλιμης ζωής κάθε υδρομέτρου είναι αναγκαία τόσο ο έλεγχος όσο και η συντήρηση των υδρομέτρων. Μετά την παρέλευση της περιόδου ωφέλιμης ζωής, η ΔΕΥΑ Βοϊου οφείλει να αντικαθιστά τα υδρόμετρα, ώστε να διασφαλίζεται η εύρρθμη λειτουργία του συστήματος ύδρευσης και να είναι ακριβέστερη (και άρα δικαιότερη) η καταμέτρηση της κατανάλωσης πόσιμου νερού. Για να είναι δυνατή η εμπρόθεσμη αντικατάσταση του υδρομέτρου, χωρίς απότομη επιβάρυνση των καταναλωτών και σε εφαρμογή της αρχής ότι ο επωφελούμενος πληρώνει επιλέγεται η σταδιακή ανάκτηση του κόστους συντήρησης-ανάκτησης υδρομέτρου. Για τον σκοπό αυτό προτείνεται η καθιέρωση του τέλους υδρομέτρου. (γ) Τιμολόγηση πόσιμου νερού: Λαμβάνοντας υπόψη την χωροταξική διασπορά των τοπικών δημοτικών ενοτήτων, την πληθυσμιακή κατανομή και τις διαφορετικές επαγγελματικές δραστηριότητες, προτείνεται η υιοθέτηση διαφορετικής τιμολογιακής πολιτικής στις αστικές συγκεντρώσεις και στους οικισμούς, με σκοπό την στήριξη των τελευταίων. (δ) Ειδικό τέλος έργων: Σύμφωνα με το άρθρο 10 περ. α του ν.1069/1980 (πρόσθετο ειδικό τέλος έργων) είναι απαραίτητη η επιβολή πρόσθετου ειδικού τέλους για την χρηματοδότηση της κατασκευής έργων από την ΔΕΥΑ Βοΐου. Τα έσοδα από το πρόσθετο ειδικό τέλος (περ.α. του άρθρου 10) που επιβάλλεται υπέρ των Δ.Ε.Υ.Α για τη μελέτη και κατασκευή των έργων ύδρευσης και αποχέτευσης και επί επέκτασης της περιοχής αρμοδιότητας της επιχείρησης, διατίθενται αποκλειστικά για τη μελέτη, κατασκευή, ανακατασκευή ή επέκταση της ύδρευσης και αποχέτευσης ή την εξόφληση τοκοχρεωλυσίων εκ δανείων συναφθέντων για την εκτέλεση έργων (παρ. 1 και 2 του άρθρου 10 και παρ.1 του άρθρου 11 του ν. 1069/1980). Το ειδικό τέλος έργων προτείνεται να καθοριστεί σε ποσοστό 80% επί της αξίας του καταναλισκομένου ύδατος, δηλαδή επί της πραγματικής κατανάλωσης νερού (και όχι επί πλασματικής, οριζόμενης ως ελάχιστης / πάγιας κατανάλωσης νερού). (ε) Πάγιο τέλος αποχέτευσης: Το πάγιο τέλος αποχέτευσης θεσπίζεται ώστε να γίνεται ανάκτηση μέρους του σταθερού κόστους (fixed cost) της λειτουργίας των συστημάτων αποχέτευσης, από την λειτουργία των οποίων ωφελείται το σύνολο των καταναλωτών, ανεξάρτητα από την ατομική παραγωγή λυμάτων. Προϋπόθεση για την επιβολή του παγίου τέλους αποχέτευσης είναι η παροχή υπηρεσίων αποχέτευσης στον καταναλωτή. (στ) Τιμολόγηση αποχέτευσης: Η τιμολόγηση της αποχέτευσης συνδέεται άμεσα με την κατανάλωση πόσιμου νερού και, καθώς δεν είναι εφικτή η καταμέτρηση των λυμάτων ανά καταναλωτή, κατά πάγια πρακτική τιμολογείται ως ποσοστό της αξίας του καταναλωθέντος πόσιμου νερού. Με βάση τα δεδομένα της ΔΕΥΑ Βοΐου, το τέλος αποχέτευσης προτείνεται να είναι ίσο με το 80% της αξίας του νερού. (ζ) Τέλος λειτουργίας εγκαταστάσεων επεξεργασίας αποβλήτων: Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής και θέση σε λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων το κόστος λειτουργίας πρέπει να ανακτάται το κόστος λειτουργίας των εγκαταστάσεων και να διασφαλίζεται η δυνατότητα επενδύσεων εκσυγχρονισμού και πιθανής επέκτασης τους. Για τον σκοπό αυτό πρέπει να ληφθούν πραγματικά δεδομένα λειτουργίας κόστους. 13

(η) Άλλες πηγές εσόδων: Πέραν των ανωτέρω η ομάδα χρεώσεων Λοιπά Τέλη και Δικαιώματα περιλαμβάνει εφάπαξ δαπάνες για την σύνδεση με τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης ή σποραδικές εργασίες ή έλεγχο του εξοπλισμού και αποτελούν άλλες πηγές εσόδων για την ΔΕΥΑΒ. Συγκεκριμένα: (α) τέλη συνδέσεων ύδρευσης, (β) τέλη συνδέσεων αποχέτευσης, (γ) τέλη χρήσεως αποφρακτικού μηχανήματος, (δ) τέλος επανασύνδεσης ύδρευσης, (ε) εγγύηση κατανάλωσης ύδρευσης, (στ) εγγύηση χρήσης υδρομέτρου, και (ζ) έλεγχος λειτουργίας υδρομέτρου. Ορισμένα από αυτά (τέλη συνδέσεων ύδρευσης και αποχέτευσης) εφαρμόζονται σε κάποιες περιοχές του Δήμου Βοΐου. Η επέκταση εφαρμογής τους είναι αναγκαία για την εξυπηρέτηση πραγματικών αναγκών, αλλά και στο πλαίσιο της ίσης μεταχείρισης των καταναλωτών. 5.4 Τιμολογιακή Πολιτική Ο τρόπος τιμολόγησης των υπηρεσιών ύδρευσης είναι περίπου κοινός για το σύνολο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα να παρουσιάζονται τα ίδια διαρθρωτικά προβλήματα. Ειδικότερα η τιμολόγηση βασίζεται κατά κύριο λόγο στην ανάκτηση του οικονομικού και μόνο κόστους με το μοντέλο τιμολόγησης να περιλαμβάνει σταθερό κόστος, μεταβλητό κόστος, σε ορισμένες περιπτώσεις το κόστος επενδύσεων και σε πολύ λίγες περιπτώσεις την ανάκτηση του κόστους ή εν μέρει του περιβαλλοντικού κόστους. Το σταθερό (πάγιο) κόστος αποτελεί κοινή πρακτική για τον υπολογισμό της τιμολόγησης και συναντάται στο σύνολο των Χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στην Ιαπωνία, αλλά και στις χώρες της Λατινικής Αμερικής. Το ποσοστό του παγίου έναντι της συνολικής τιμής ποικίλει (από 9% ως και άνω του 40%) και κύριος στόχος της επιβολής του είναι να καλύπτει οριακά τις απαιτούμενες δαπάνες άντλησης και διάθεσης του νερού. Σταθερό (πάγιο) κόστος επιβάλλεται τόσο στην ύδρευση όσο και στην αποχέτευση. Η κάλυψη του υπόλοιπου ποσοστού καλύπτεται από το μεταβλητό κόστος, αλλά και από το κόστος επένδυσης. Το μεταβλητό κόστος επιβάλλεται στην τιμολόγηση του νερού και ο συνήθης τρόπος υπολογισμού του αποτελεί η κατανάλωση νερού, συνυπολογίζοντας την αποχέτευση με έναν ποσοστιαίο συντελεστή επί του νερού ή με τιμολόγηση ανεξάρτητη της κατανάλωσης ύδατος. Στις περισσότερες περιπτώσεις η τιμολόγηση της αποχέτευσης είναι μεγαλύτερη αυτής της ύδρευσης, λόγω του αυξημένου κόστους λειτουργίας και συντήρησης των δικτύων. Η προτεινόμενη νέα ενιαία τιμολογιακή πολιτική καλύπτει τις ανάγκες για: 1. Εξάλειψη των υφιστάμενων ανισοτήτων και ίση μεταχείριση όλων των καταναλωτών 2. Ενιαία αντιμετώπιση των καταναλωτών με κοινά χαρακτηριστικά (αστικές και αγροτικές περιοχές, επαγγελματίες, κτηνοτροφικές δραστηριότητες κλπ) 3. Διαφάνεια στις χρεώσεις προς τους καταναλωτές 4. Ανάκτηση του λειτουργικού και περιβαλλοντικού κόστους 5. Προώθηση της ορθολογικής διαχείρισης του πόσιμου νερού, μέσω της υιοθέτησης κλιμακωτού τιμολογίου (χρέωση ανάλογα με την κατανάλωση) 6. Στήριξη των ορεινών και των μικρών οικισμών με την υιοθέτηση μειωμένου τιμολογίου 14

7. Στήριξη των ευπαθών πληθυσμιακών ομάδων με την υιοθέτηση μέτρων κοινωνικής αλληλεγγύης όπως οι μειωμένες χρεώσεις (Χάρτης Υποχρεώσεων προς τους Καταναλωτές) 8. Στήριξη των επαγγελματιών και των αγροκτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων 9. Στήριξη της πρωτογενούς παραγωγής με την παροχή νερού άρδευσης 10. Διασφάλιση της βιωσιμότητας της ΔΕΥΑΒ και πραγματοποίηση επενδύσεων εκσυγχρονισμού των υποδομών ύδρευσης και αποχέτευσης Λαμβάνοντας υπόψη την χωροταξική διασπορά των τοπικών δημοτικών ενοτήτων, την πληθυσμιακή κατανομή και τις διαφορετικές επαγγελματικές δραστηριότητες, προτείνεται η υιοθέτηση διαφορετικής τιμολογιακής πολιτικής στις αστικές συγκεντρώσεις και στους οικισμούς, με σκοπό την στήριξη των τελευταίων. Αντίστοιχα, ειδική πρόνοια με ευνοϊκότερη τιμολόγηση, λαμβάνεται τόσο για τους επαγγελματίες όσο και τις γεωργοκτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις. Η τιμολόγηση των υπηρεσιών ύδρευσης στην ΔΕΥΑ Βοΐου προτείνεται να απαρτίζεται από (α) το πάγιο τέλος ύδρευσης, με το οποίο γίνεται ανάκτηση μέρους του σταθερού κόστους (fixed cost) της λειτουργίας των συστημάτων ύδρευσης, (β) το πάγιο τέλος αντικατάστασης υδρομέτρου, (γ) το κόστος της κατανάλωσης πόσιμου νερού και (δ) το ειδικό τέλος έργων (παρ. α, άρθρο 10, ν. 1069/80). Η τιμολόγηση των υπηρεσιών αποχέτευσης στην ΔΕΥΑ Βοΐου προτείνεται να απαρτίζεται από (α) το πάγιο τέλος αποχέτευσης, με το οποίο γίνεται ανάκτηση μέρους του σταθερού κόστους (fixed cost) της λειτουργίας των συστημάτων αποχέτευσης και (β) το κόστος της αποχέτευσης, ως ποσοστό της αξίας του καταναλωθέντος πόσιμου νερού. Η ομάδα Λοιπά Τέλη και Δικαιώματα περιλαμβάνει εφάπαξ δαπάνες για την σύνδεση με τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης ή σποραδικές εργασίες ή έλεγχο του εξοπλισμού και συγκεκριμένα: (α) τέλη συνδέσεων ύδρευσης, (β) τέλη συνδέσεων αποχέτευσης, (γ) τέλη χρήσεως αποφρακτικού μηχανήματος, (δ) τέλος επανασύνδεσης ύδρευσης, (ε) εγγύηση κατανάλωσης ύδρευσης, (στ) εγγύηση χρήσης υδρομέτρου, και (ζ) έλεγχος λειτουργίας υδρομέτρου. Με στόχο την κάλυψη της γενικά ανοδικής τάσης του κόστους προτείνεται η αύξηση κατά 3% ετησίως των στοιχείων του τιμολογίου, σύμφωνα με τους πίνακες που ακολουθούν. Η προτεινόμενη τιμολογιακή πολιτική διασφαλίζει την βιωσιμότητα της ΔΕΥΑ Βοΐου, την συνεχή βελτίωση των μακρο-οικονομικών μεγεθών της εταιρείας και την πραγματοποίηση επενδύσεων εκσυγχρονισμού και επέκτασης των υποδομών, διασφλίζοντας την απρόσκοπτη παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στους καταναλωτές. Ταυτόχρονα, το συνολικό ετήσιο κόστος των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης παραμένει σε χαμηλά επίπεδα για τους καταναλωτές. 5.5 Επικοινωνιακή Πολιτική Η ΔΕΥΑ Βοΐου έχει καταρτίσει και εγκρίνει Χάρτη Υποχρεώσεων προς τους Καταναλωτές με τον οποίο έχει αναλάβει συγκεκριμένες δεσμεύσεις τόσο για την συνέχεια και την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών όσο και για την ανταπόκριση της εταιρείας προς τα πάσης φύσεως αιτήματα των καταναλωτών. Στο πλαίσιο αυτό έχει θεσπιστεί και ειδικό έντυπο επικοινωνίας. 15

6. Στελέχωση & Λειτουργικές Διαδικασίες 6.1 Διοίκηση Όργανα διοίκησης της ΔΕΥΑΒ είναι το Διοικητικό Συμβούλιο, και οι εξουσιοδοτημένοι από αυτό Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος. Η ΔΕΥΑΒ εκπροσωπείται νόμιμα από τον Πρόεδρο και από τον Αντιπρόεδρο κατά την απουσία του Προέδρου ή όταν κωλύεται. Το διοικητικό συμβούλιο με απόφαση του μπορεί να ορίζει και άλλο ή άλλα από τα μέλη του ως εκπροσώπους της ΔΕΥΑΒ, στις περιπτώσεις κωλύματος του Προέδρου και του Αντιπροέδρου. Το Διοικητικό συμβούλιο της ΔΕΥΑΒ είναι ενδεκαμελές (11) και τα μέλη του ορίζονται από το Δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Βοΐου. Το δημοτικό συμβούλιο ορίζει τον Πρόεδρο, τον Αντιπρόεδρο, μαζί με τους αναπληρωτές τους, καθώς και τα τακτικά μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, μαζί με τους αναπληρωτές τους. Η θητεία του Διοικητικού Συμβουλίου της ΔΕΥΑΒ ορίζεται από το Δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Βοίου, και παρατείνεται αυτοδίκαια μέχρι της υποδείξεως ή της εκλογής νέων συμβούλων. Η παράταση δεν μπορεί να υπερβεί το ένα (1) έτος. Τα μέλη του διακρίνονται σε εκτελεστικά, και μη εκτελεστικά, εκ των οποίων τουλάχιστον τα δύο (2) είναι ανεξάρτητα μέλη. Το Διοικητικό Συμβούλιο αποφασίζει για όλα τα θέματα αρμοδιότητας της ΔΕΥΑΒ, και δύναται με αποφάσεις του να εκχωρεί η να αφαιρεί αρμοδιότητες στα μονοπρόσωπα διοικητικά όργανα (Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος, Γενικός Διευθυντής) και έχει πάντα την δυνατότητα να ελέγχει τις αποφάσεις τους. Συζητεί επί θεμάτων που σχετίζονται γενικότερα με τη διοίκηση της ΔΕΥΑ, την οικονομική της πορεία και την εν γένει λειτουργία της επιχείρησης. Αναλυτικά στοιχεία για τις αρμοδιότητες και τα καθήκοντα της διοίκησης της ΔΕΥΑΒ αναφέρονται (α) στο εταιρικό καταστατικό και (β) στον κανονισμό λειτουργίας του διοικητικού συμβουλίου. 6.2 Προσωπικό Κατηγορία 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Διευθυντής 1 1 1 1 1 1 Κόστος ( /έτος) 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 Σύνολο 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 24.000 Μηχανικός 1 1 1 1 1 1 Κόστος ( /έτος) 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 Σύνολο 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 Διοικητικοί 16.000 16.000 16.000 16.000 16.000 16.000 Κόστος ( /έτος) 4 5 5 5 5 5 Σύνολο 64.000 80.000 80.000 80.000 80.000 80.000 Τεχνικοί 6 6 7 8 8 9 Κόστος ( /έτος) 16.000 16.000 16.000 16.000 16.000 16.000 Σύνολο 96000 96000 112000 128000 128000 144000 Προσωπικό 12 13 14 15 15 16 Δαπάνες 204.000 220.000 236.000 252.000 252.000 268.000 16

7. Οικονομικά Αποτελέσματα Τα προσδοκώμενα οικονομικά αποτελέσματα για την περίοδο 2015 2020 πρέπει να διασφαλίζουν την απρόσκοπτη αντιμετώπιση τόσο των επενδυτικών σχεδίων όσο και των λειτουργικών αναγκών της ΔΕΥΑΒ. 7.1 Βασικές Παραδοχές Για την πρόβλεψη των εσόδων λαμβάνονται υπόψη: Έτος βάσης 2013 Η νέα τιμολογιακή πολιτική για την περίοδο 2015 2020 Σταθερή μέση ετήσια μείωση της κατανάλωσης πόσιμου νερού ανά καταναλωτή κατά 1% Διατήρηση του ποσοστού κάλυψης με αποχέτευση στα σημερινά επίπεδα (~77%) Διατήρηση του αριθμού πελατών (12.564 καταναλωτές) και του ποσοστού των υδρομέτρων μηδενικής κατανάλωσης στα σημερινά επίπεδα (~25%) Για την εκτίμηση των δαπανών λειτουργίας λαμβάνονται υπόψη: Έτος βάσης 2013 Αύξηση των δαπανών προσωπικού σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στον πίνακα της παραγράφου 6.2 της παρούσας Αύξηση των δαπανών ενέργειας κατά 5% ετησίως ως το 2020, εκκινώντας από το έτος 2015 Προοδευτική αύξηση του ύψους των αποσβέσεων ως στοιχείου που επηρεάζει τα οικονομικά αποτελέσματα και κατ επέκταση τις εκροές φόρων και μερισμάτων Γενική αύξηση 5% ετησίως σε όλες τις λοιπές δαπάνες λειτουργίας Σταθερή απόδοση στην ΔΥΠΡΑ, για όλη την πενταετία 2015 2020, ποσού 240.000 ως αντίτιμο για την προμήθεια 1.500.000 m 3 πόσιμου νερού κατ έτος. 7.2 Αποτελέσματα Χρήσεως Οικονομικό Ισοζύγιο 7.2.1 Εξέλιξη Εσόδων (Πωλήσεις Υπηρεσιών) Η εξέλιξη των εσόδων της ΔΕΥΑΒ 2015 2020 παρουσιάζεται στον πίνακα που ακολουθεί. Η συνολική αύξηση των εσόδων της εταιρείας την περίοδο 2015 2020 εκτιμάται στο 15,6%, και προέρχεται από την μεταβολή του τιμολογίου των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς δεν προβλέπεται μεταβολή του αριθμού των καταναλωτών. ΕΣΟΔΑ Κατηγορία 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Τέλος Ύδρευσης 301.536 310.582 319.628 329.428 339.228 349.782 Τέλος Υδρομέτρου 188.460 194.491 199.768 205.798 211.829 218.614 Πωλήσεις Νερού 799.983 816.546 830.555 848.044 866.070 881.697 Ειδικό Τέλος Έργων (80%) 639.986 653.237 664.444 678.435 692.856 705.358 Τέλος Αποχέτευσης 173.682 178.892 184.103 189.892 195.682 201.471 Πωλήσεις Αποχέτευσης 398.243 426.200 443.686 473.642 504.575 535.360 Σύνολο Εσόδων 2.501.890 2.579.948 2.642.183 2.725.240 2.810.240 2.892.282 17

Η μεγαλύτερη αύξηση προέρχεται από τις πωλήσεις υπηρεσιών αποχέτευσης και η μικρότερη από τις πωλήσεις νερού. 7.2.2 Εξέλιξη Εξόδων (Κόστος Παραγωγικής Διαδικασίας) ΕΞΟΔΑ Κατηγορία 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Συντήρηση δικτύου ύδρευσης 40.000 42.000 44.100 46.305 48.620 51.051 Συντήρηση δικτύου αποχέτευσης 20.000 21.000 22.050 23.153 24.310 25.526 Συντήρηση δικτύου άρδευσης 15.000 15.750 16.538 17.364 18.233 19.144 Συντήρηση-επισκευή αντλιοστασίων ύδρευσης 50.000 52.500 55.125 57.881 60.775 63.814 Συντήρηση-επισκευή αντλιοστασίων αποχέτευσης 50.000 52.500 55.125 57.881 60.775 63.814 Συντήρηση-επισκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας λυμάτων 250.000 262.500 275.625 289.406 303.877 319.070 Συντήρηση-καθαρισμός δεξαμενών 20.000 21.000 22.050 23.153 24.310 25.526 Συντήρηση-καθαρισμός φρεατίων ύδρευσης 15.000 15.750 16.538 17.364 18.233 19.144 Συντήρηση-καθαρισμός φρεατίων αποχέτευσης 10.000 10.500 11.025 11.576 12.155 12.763 Αγορές πάσης φύσεως υλικών 20.000 21.000 22.050 23.153 24.310 25.526 Ηλεκτρική ενέργεια 300.000 315.000 330.750 347.288 364.652 382.884 Αμοιβές & έξοδα προσωπικού 204.000 220.000 236.000 252.000 252.000 268.000 Αμοιβές & έξοδα τρίτων 80.000 81.600 83.232 84.897 86.595 88.326 Αγορά νερού 240.000 240.000 240.000 240.000 240.000 240.000 Σύνολο Εξόδων 1.314.000 1.371.100 1.430.207 1.491.420 1.538.845 1.604.589 Η εξέλιξη των εξόδων της ΔΕΥΑΒ παρουσιάζεται στον ανωτέρω πίνακα, και εκτιμάται ότι πρόκειται να αυξηθούν κατά ~22% την περίοδο 2015 2020. Βασικά στοιχεία κόστους είναι η ηλεκτρική ενέργεια, το κόστος προσωπικού και το κόστος αγοράς του πόσιμου νερού. 7.2.2 Προσδοκόμενα Οικονομικά Αποτελέσματα (2015 2020) Αποτελέσματα 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Έσοδα από Πωλήσεις 2.501.890 2.579.948 2.642.183 2.725.240 2.810.240 2.892.282 Έξοδα 1.314.000 1.371.100 1.430.207 1.491.420 1.538.845 1.604.589 Μικτά Έσοδα 1.187.890 1.208.848 1.211.976 1.233.820 1.271.396 1.287.693 Τόκοι δανείων 0 0 0 0 0 0 Αποσβέσεις 0 10.000 11.000 12.100 13.310 14.641 Προβλέψεις 0 0 0 0 0 0 Άλλες δαπάνες 0 10.000 11.000 12.100 13.310 14.641 Κέρδη προ Φόρων 1.187.890 1.198.848 1.200.976 1.221.720 1.258.086 1.273.052 Φόροι 296.972 299.712 300.244 305.430 314.521 318.263 Κέρδη μετά Φόρων 890.917 899.136 900.732 916.290 943.564 954.789 Τα προσδοκώμενα οικονομικά αποτελέσματα της ΔΕΥΑΒ την περίοδο 2015 2020 παρουσιάζονται στον ανωτέρω πίνακα. Η εταιρεία εμφανίζει σταθερά αυξανόμενη 18

κερδοφορία σε όλη την περίοδο μελέτης. Έτσι, τα προ φόρων κέρδη που το 2015 εκτιμώνται σε ~1.188 χιλ., αναμένεται να ανέλθουν σε 1.273 χιλ. το 2020. Η εξέλιξη των οικονομικών αποτελεσμάτων (έσοδα, έξοδα, κέρδη προ φόρων, κέρδη μετά φόρων) παρουσιάζονται στο Διάγραμμα 1. Διάγραμμα 1 Εξέλιξη εσόδων εξόδων και κερδών προ και μετά φόρων της ΔΕΥΑ Βοΐου (περίοδος 2015 2020) (Βασικό σενάριο: μείωση κατανάλωσης 1% ετησίως, απόδοση συστήματος 44%, μηδενική βελτίωση ενεργειακής κατανάλωσης) 7.3 Ανάλυση Ευαισθησίας (α) Κατανάλωση Πόσιμου Νερού Όπως είναι αναμενόμενο, η πορεία των οικονομικών μεγεθών της εταιρείας εξαρτάται άμεσα από την εξέλιξη της κατανάλωσης πόσιμου νερού, που είναι το βασικό προϊόν της ΔΕΥΑ Βοΐου. Για τις ανάγκες αυτής της ανάλυσης, σε όλες τις περιπτώσεις η απόδοση του συστήματος θεωρείται σταθερή στα σημερινά επίπεδα (44%). Στα επόμενα εξετάζοναι τρία σενάρια εξέλιξης της κατανάλωσης πόσιμου νερού την περίοδο 2015 2020: (α) σταθερή κατανάλωση, (β) μείωση της κατανάλωσης κατά 5% και (γ) αύξηση της κατανάλωσης κατά 2% ετησίως. (1) Βασικό Σενάριο: Σταθερή ετήσια μείωση κατά 1% της κατανάλωσης πόσιμου νερού. Θεωρείται ότι η κλιμάκωση της τιμολόγησης του πόσιμου νερού θα επηρεάσει την κατανάλωση που θα μειώνεται κατά 1% ετησίως την περίοδο 2015 2020. (2) Σενάριο 1: Σταθερή κατανάλωση πόσιμου νερού. Θεωρείται ότι η κλιμάκωση της τιμολόγησης του πόσιμου νερού δεν θα επηρεάσει την κατανάλωση που θα παραμείνει σταθερή στα σημερινά επίπεδα για όλη την περίοδο 2015 2020. (3) Σενάριο 2: Σταθερή ετήσια μείωση κατά 5% της κατανάλωσης πόσιμου νερού. Θεωρείται ότι η κλιμάκωση της τιμολόγησης του πόσιμου νερού θα επηρεάσει την κατανάλωση που θα μειώνεται κατά 5% ετησίως την περίοδο 2015 2020. (4) Σενάριο 3: Σταθερή ετήσια αύξηση κατά 2% της κατανάλωσης πόσιμου νερού. Θεωρείται ότι η κλιμάκωση της τιμολόγησης του πόσιμου νερού δεν θα 19