ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΡΙΣΑΣ ΤΜΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΤΙΤΛΟ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΜΑΘΗΜΑ: ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΙΙ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: κα.κυπαρισση Ονοματεπώνυμο σπουδάστριας: ΜΑΜΑΛΗ ΗΛΙΑΝΝΑ ΛΑΡΙΣΑ 2009 1
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΟΡΙΣΜΟΣ.3 ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΚΑΙ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ...4 ΑΙΤΤΙΟΛΟΓΙΑ 5 ΘΕΡΑΠΕΙΑ.6 ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΗ ΚΑΤΑ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΟΥ ΑΣΘΕΝΟΥΣ...7 ΕΙΔΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ.. 9 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΧΟΡΗΓΗΣΗ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ..10 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ.11 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ..12 2
ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΟΡΙΣΜΟΣ Κατάθλιψη είναι η συναισθηματική κατάσταση έντονης και επίμονης θλίψης. Μπορεί να κυμαίνεται από ήπια θλίψη ως εξαιρετική απελπισία,ένα από τα πλέον συνηθισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας. Η κατάθλιψη είναι η συχνότερη ψυχική διαταραχή.εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο νοσούν απο αυτήν.σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΠΟΥ το ετος 2020 θα αποτελεί παγκοσμίως τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου και αναπηρίας. Ο όρος κατάθλιψη στην ψυχιατρική υποδηλώνει μια διαταραχή η οποία έχει ένα συνδιασμό συμπτωμάτων.ένα από τα χαρακτηριστικά της κατάθλιψης είναι η άσχημη διάθεση γι αυτό και ονομάστηκε έτσι,δεν είναι όμως το μοναδικό,ενώ μερικές φορές μπορεί και να απουσιάζει. (Κοτρώτσιου,2004) Συχνότητα: Η κατάθλιψη είναι η συχνότερη ψυχική διαταραχή. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο το κόσμο νοσούν από αυτήν. Αποτελεί ένα από τα συχνότερα ιατρικά προβλήματα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΠΟΥ το έτος 2020 θα αποτελεί παγκοσμίως τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου και αναπηρίας. Σημασία: Η σημασία της κατάθλιψης δεν έγκειται μόνο στο μεγάλο βαθμό των ανθρώπων που υποφέρουν, πρέπει να συνεκτιμηθεί και ο μεγάλος κίνδυνος αυτοκαταστροφής που απορρέει από αυτήν, οι επιπτώσεις στην οικογένεια και την εργασία, καθώς και οι οικονομικές επιπτώσεις(ημεραργίες, πρόωρη συνταξιοδότηση, επίπτωση στην παραγωγικότητα). Επίσης, πρέπει να τονισθεί η συμβολή της πάθησης αυτής στην εγκατάσταση και διατήρηση διαφόρων εξαρτησιακών καταστάσεων(αλκοολισμός, κατάχρηση ουσιών, ο βαθμός συμμετοχής στην πρόκληση τροχαίων ατυχημάτων, και οι πολλές καταστροφικές επιπτώσεις στην οικογένεια και ιδιαίτερα στα παιδιά). Σχέση χαρακτήρα με νόσο : Συνήθως τα άτομα αυτά δεν είχαν παρουσιάσει κάποια εμφανή ψυχολογική διαταραχή προηγούμενα, μια αναμνηστική όμως ανασκόπηση της ζωής τους, των αναμονών και φαντασιώσεων τους, δείχνει συχνά την προδιάθεση του χαρακτήρα τους για καταθλιπτικού τύπου αντιδράσεις σε επικείμενες απώλειες συναισθηματικά έντονα επενδεδυμένων αντικειμένων. Τα αντικείμενα που «χάνονται» στις ηλικίες αυτές και λειτουργούν σαν εκλυτικές αφορμές για την εμφάνιση της καταθλιπτικής συμπτωματολογίας είναι απώλεια των γονέων, απομάκρυνση των παιδιών από το σπίτι,ενδοοικογενιακές συγκρούσεις, η βιολογική έκπτωση που στις γυναίκες συνδέεται με παύση της εμμήνου ρύσεως, η μείωση της σεξουαλικότητας, η επέλευση του γήραντος, η συνταξιοδότηση κλπ. 3
Εξάλλου στις ηλικίες αυτές γίνεται συνήθως και ένα είδος απολογισμού της ζωής του ατόμου, ανάμεσα σ αυτά που φαντάστηκε και επιθύμησε και σε αυτά που πραγματοποίησε. Εάν ο απολογισμός αυτός που γίνεται σε συνειδητό ή ασυνείδητο επίπεδο είναι αρνητικός τότε η εμφάνιση κάποιας μορφής κατάθλιψης είναι περισσότερο από πιθανή. Όσον αφορά την προσωπικότητα των ατόμων που εμφανίζουν την μορφή αυτή κατάθλιψης, πρόκειται συνήθως για άτομα με πολλά ψυχαναγκαστικά και υπερεγωτικά στοιχεία στα οποία η απώλεια αντικειμένων προκαλεί άγχος και ανασφάλεια. Κλινική εικόνα Η κλινική εικόνα χαρακτηρίζεται από σωματοψυχική αδυναμία, εσωτερική ανησυχία, άγχος, έντονα σωματικά συμπτώματα όπως κοιλιακά άλγη, ζαλάδες, κεφαλαλγίες, αίσθημα «πλακώματος» στο στήθος, «κόμπους» στο λαιμό, «μουδιάσματα» στα άκρα κλπ. Στο συναισθηματικό επίπεδο προεξάρχει το συναίσθημα της κατάθλιψης. Η σωματοποίηση του ενδοψυχικού προβλήματος έχει σαν αποτέλεσμα την λανθασμένη αντιμετώπιση των ασθενών αυτών από παθολόγους, ορθοπεδικούς ή και χειρούργους ακόμη. Από το αναμνηστικό παρατηρεί κανείς ότι τα άτομα αυτά έχουν εμφανίσει κατά καιρούς διάφορα συμπτώματα από το γαστρνερικό (κολίτιδες, γαστρίτιδες, λειτουργικές διαταραχές της χοληδόχου κύστης κλπ.), το αναπνευστικό (ασθματικές κρίσεις κλπ.), το καρδιαγγειακό (ταχυκαρδίες, στηθαγχικές κρίσεις κ.α.) πράγμα που δείχνει την προδιάθεση για σωματοποίηση τυχόν ενδοψυχικών προβλημάτων. Συμπτώματα Τα κύρια συμπτώματα της κατάθλιψης είναι: 1.Μεγάλη ελάττωση του ενδιαφέροντος ή της ευχαρίστησης σε όλες σχεδόν τις δραστηριότητες 2.Καταθλιπτική διάθεση κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας 3.Δυσκολία στον ύπνο 4.Διαταραχές στην όρεξη για φαγητό 5.Απώλεια του ενδιαφέροντος για την ερωτική πράξη 6.Απώλεια των δυνάμεων και της ενεργητικότητας 7.Αδυναμία συγκέντρωσης, σκέψης, μνήμης ή λήψης αποφάσεων 8.Ιδέες ενοχής, αυτομομφής και αναξιότητας 9.Ανησυχία και απαισιοδοξία για το μέλλον 10.Ιδέες αυτοκτονίας 11.Γενικά σωματικά συμπτώματα όπως πονοκέφαλοι, πόνος γενικά στο σώμα κλπ. Δεν είναι ανάγκη να έχει κανείς όλα τα συμπτώματα για να θεωρηθεί ότι πάσχει από κατάθλιψη. Οι ειδικοί θεωρούν ότι 5 ή περισσότερα συμπτώματα εκ των οποίων τουλάχιστον ένα από τα δυο πρώτα φτάνουν για να βγει η διάγνωση. Επίσης, πρέπει να τονιστεί ότι το καταθλιπτικό συναίσθημα έχει μεγάλη ένταση, είναι μόνιμο και δεν επηρεάζεται από τις καταστάσεις που ζει ο ασθενής. Επίσης, στην κατάθλιψη το συναίσθημα μπορεί να είναι χειρότερο το πρωί σε σχέση με το βράδυ, ενώ στους φυσιολογικούς ανθρώπους που απλά νιώθουν στενοχωρημένοι η διάθεση είναι συνήθως καλύτερη όταν σηκώνονται το πρωί. Κλινικές μορφές κατάθλιψης 4
Οι 3 βασικές μορφές κατάθλιψης είναι οι παρακάτω: -Η κατάθλιψη στα πλαίσια μονοπολικής συναισθηματικής διαταραχής(μείζων κατάθλιψη) ή διπολικής συναισθηματικής διαταραχής. -Ήπια ή Ελάσσων κατάθλιψη (πιο ήπια συμπτώματα). -Δυσθυμική διαταραχή: Όταν η ήπια ή ελάσσων κατάθλιψη χρονίσει για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 2 ετών, μεταπίπτει στη δυσθυμική διαταραχή. Aλλοι τύποι κατάθλιψης είναι: -Αγχώδης κατάθλιψη -Κατάθλιψη με ψυχοκινητική επιβράδυνση -Αντιδραστική κατάθλιψη -Νευρωσική κατάθλιψη -Εποχιακή κατάθλιψη -Γεροντική κατάθλιψη κτλ. Διαφορική διάγνωση Διαφορική διάγνωση πρέπει να γίνει από θλίψη, πένθος, αγχώδης διαταραχές, σχιζοφρένεια, ανοδικές καταστάσεις, κατάθλιψη συναρτημένη με τον αλκοολισμό (οργανικές καταστάσεις). Αιτιολογία Η αιτιολογία των καταθλιπτικών διαταραχών είναι πολυπαραγοντική. Δεν υπάρχει δηλαδή ένα μοναδικό αίτιο που να ενοχοποιείται για την εκδήλωση της κατάθλιψης. Οι σημαντικότεροι παράγοντες που συμμετέχουν στην αιτιολογία της κατάθλιψης είναι: -Γενετικοί παράγοντες -Νευροχημικοί -Νευροενδοκρινικοί -Προσωπικότητα -Οικογενειακοί παράγοντες (γονεική στέρηση στην πρώτη βρεφική και νηπιακή ηλικία) -Ψυχοπιεστικά γεγονότα -Προδιαθεσικές καταστάσεις -Σωματικά ενοχλήματα -Ψυχολογικοί παράγοντες Πρόγνωση Η πρόγνωση εξαρτάται από παράγοντες συναρτημένους με την αναμενόμενη πορεία της διαταραχής (γενικούς παράγοντες) και από παράγοντες που αφορούν τον συγκεκριμένο ασθενή (ατομικούς παράγοντες) Θετικά στοιχεία είναι: Α) η φασικότητα (η πορεία δεν είναι συνεχής) Β)Η μη αποργανωτική πορεία (δεν αποδιοργανώνεται η προσωπικότητα) Αρνητικά στοιχεία είναι: Α) Η προοδευτική αύξηση της συχνότητας και της διάρκειας των φάσεων Β) Η αποδιοργανωτική πορεία (έχει παρατηρηθεί σε ποσοστό 30% των ασθενών) 5
Γ) Ο μεγάλος κίνδυνος αυτοκαταστροφής Θεραπεία Η θεραπεία της κατάθλιψης αποβλέπει σε 3 στόχους α. στην προστασία του ασθενούς από το ενδεχόμενο αυτοκαταστροφής β. Καταπολέμηση της φάσης της κατάθλιψης γ. Αποτροπή προσεχών φάσεων Η κατάθλιψη αντιμετωπίζεται με βιολογικά και ψυχολογικά μέσα θεραπείας. 1.Αντικαταθλιπτικα φάρμακα -Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά τα οποία χρησιμοποιούνται συχνότερα στη μείζονα κατάθλιψη -Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτονίνης οι οποίοι έχουν παρόμοιες ενδείξεις με τα τρικυκλικά, πλεονεκτούν όμως γιατί έχουν λιγότερες ανεπιθύμητες ενέργειες. -Εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης της σεροτίνης και της νοραδρεναλίνης -Αναστολείς της μονοαμεινοξειδάσης τα οποία είναι λιγότερο αποτελεσματικά από τις παραπάνω κατηγορίες και παρουσιάζουν μεγαλύτερη συχνότητα ανεπιθύμητων ενεργειών. 2.Ηλεκτροσπασμοθεραπεία 3.Αλλες κατηγορίες φαρμάκων όπως αντιψυχωσικά, αγχολυτικά 4.Υπνική αποστέρηση: ολική και μερική υπνική στέρηση. 5.Φωτοθεραπεια:εκτιθενται οι ασθενείς σε ισχυρό φως. Ψυχολογικά μέσα θεραπείας είναι 1.Ατομική ψυχοθεραπεία 2.Διαπροσωπική ψυχοθεραπεία 3.Ομαδική ψυχοθεραπεία 4.Ψυχοκοινωνικές θεραπείες Μπορεί να γίνει και συνδυασμός βιολογικών, ψυχοθεραπευτικών και ψυχοκοινωνικών μεθόδων. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ 1.προσφέρουμε συναισθηματική υποστήριξη στον ασθενή 2.προωθούμε το αίσθημα της εμπιστοσύνης και του ελέγχου 3.δίνουμε στον ασθενή την αίσθηση της ασφάλειας 6
4.βελτιώνουμε την φυσική κατάσταση του ασθενούς 5.παρότρυνση για τις ομάδες της μονάδος 6.χορήγηση φαρμάκων 7.στενή παρακολούθηση για την ασφάλειά του 8.εκτίμηση της συχνότητας των αρνητικών σκέψεων. 9.βοήθεια να τεθούν ρεαλιστικοί στόχοι (Κοτρώτσιου,2001) Νοσηλευτική φροντίδα καταθλιπτικού ασθενούς Η νοσηλευτική έχει την αποστολή να βοηθήσει τον καταθλιπτικό ασθενή στην προσπάθεια να επιτύχει μια ψυχοσωματική και πνευματική ανανέωση, να ξαναβρεί την ζωτικότητα και την αγάπη για τη ζωή, να αισθανθεί ότι έχει προσωπική αξία και ικανότητες. 3 ομάδες αναγκών - Αμεσες ανάγκες σχετιζόμενες με την απειλή της ζωής και την ασφάλεια του αρρώστου π.χ. πρόληψη αυτοκτονίας. - Βραχυπρόθεσμες ανάγκες που αφορούν την νοσηλεία, θεραπεία και την προετοιμασία να βγει από το νοσοκομείο. - Μακροπρόθεσμες ανάγκες που αναφέρονται στην εκπαίδευση του αρρώστου και της οικογένειας του για την πρόληψη υποτροπής της κατάθλιψης ή την έγκαιρη αναγνώριση και αντιμετώπιση της. Α. Αν ο ασθενής παρουσιάσει μεγάλο κίνδυνο βίας κατά του ιδίου Νοσηλευτικοί σκοποί - Ο ασθενής να εκφράσει λεκτικά τις ιδέες αυτοκτονίας - Ο ασθενής να συμφωνήσει να ειδοποιεί άτομα της οικογένειας ή νοσηλευτές σε περίπτωση που οι επικίνδυνοι ιδεασμοί γι αυτόν αυξηθούν - Ο ασθενής να κάνει σχέδια για το μέλλον του μετά τη λήξη της κατάθλιψης Νοσηλευτικές παρεμβάσεις - Εκτίμηση της παρουσίας παραγόντων επικινδυνότητας για αυτοκτονία π.χ. παρατηρώντας την συμπεριφορά του ή τις κινήσεις του κλπ. - Αξιολόγηση της πιθανότητας αυτοτραυματισμού - Απομάκρυνση επικίνδυνων αντικειμένων από το χώρο - Εκτίμηση της κατάστασης κοινωνικών στηριγμάτων - Στενή παρακολούθηση συνεχής ή ανά 15 λεπτά. Προσωπική παρατήρηση κατά την χορήγηση φαρμάκων και εξήγηση στον άρρωστο ότι ο νοσηλευτής ενδιαφέρεται για τον ίδιο και την ασφάλεια του. Β. Αν ο ασθενής παρουσιάσει κοινωνική απομόνωση Νοσηλευτικοί σκοποί 7
- Ο ασθενής να παρακολουθεί ομάδες και γεύματα στη μονάδα σύμφωνα με το πρόγραμμα. - Να αρχίσει να συναλλάσσεται με τους συνασθενείς και το προσωπικό. - Να αυξήσει τις κοινωνικές συναλλαγές με την οικογένεια και τους φίλους. Νοσηλευτικές παρεμβάσεις - Εκτίμηση του επιπέδου συναλλαγής του ασθενή με τους συνασθενεις και το προσωπικό. - Παρότρυνση να παρακολουθεί τις ομάδες της μονάδας. - Βοήθεια να ελαχιστοποιηθεί ο αριθμός αρνητικών εκδηλώσεων για τον ίδιο στις ομάδες. Γ. Αν ο ασθενής παρουσιάσει διαταραχή της αυτοεκτίμησης. Νοσηλευτικοί σκοποί - Ο ασθενής να μειώσει τις αρνητικές εκδηλώσεις. Νοσηλευτικές παρεμβάσεις - Παρότρυνση για παρακολούθηση ομάδων. - Ενημέρωση ότι οι έμμονες αρνητικές σκέψεις είναι μέρος της κατάθλιψης. - Εκτίμηση της συχνότητας των αρνητικών σκέψεων καθώς προχωράει η θεραπεία. - Παροχή βοήθειας για να θέσει ρεαλιστικές προσδοκίες. Δ. Αν ο ασθενής εμφανίσει απελπισία Νοσηλευτικοί σκοποί - Να αρχίσει ο ασθενής να συμμετάσχει σε δραστηριότητες. Νοσηλευτικές παρεμβάσεις - Διαβεβαίωση του ασθενούς ότι η απελπισία είναι σύμπτωμα της κατάθλιψης και ότι θα βελτιωθεί. - Ενθάρρυνση της οικογένειας-οικείων προσώπων να επισκέπτονται τον ασθενή. Ε. Αν ο ασθενής παρουσιάσει αδυναμία Νοσηλευτικοί σκοποί - Ο ασθενής να δείξει ενεργητική εμπλοκή στις δραστηριότητες. Νοσηλευτικές παρεμβάσεις - Εκτίμηση του αντίκτυπου των αισθημάτων αδυναμίας στη ζωή και στις σχέσεις με τους άλλους διότι έτσι εξακριβώνεται η σοβαρότητα των αισθημάτων αδυναμίας. - Εκτίμηση προηγούμενων αισθημάτων αδυναμίας διότι έτσι εξακριβώνεται εάν η συμπεριφορά είναι καινούρια ή επαναλαμβάνεται ένα γνωστό μοτίβο. - Συζήτηση των συναισθημάτων για την γνωστοποίηση των αναγκών και του φόβου 8
αυτοέκφρασης. - Βοήθεια να τεθούν ρεαλιστικοί καθημερινοί στόχοι τους οποίους ελέγχει ο ασθενής. Ζ. Αν ο ασθενής εμφανίσει αυτοκτονικό ιδεασμό Νοσηλευτικοί σκοποί Ο άρρωστος πρέπει να προστατευτεί για να μην βλάψει τον εαυτό του. Έτσι, δίνεται προτεραιότητα σε ενέργειες που σώζουν τη ζωή όπως : - Στενή παρακολούθηση - Απομάκρυνση επικίνδυνων αντικειμένων - Δημιουργία ασφαλούς περιβάλλοντος - Εκπλήρωση των βασικών του αναγκών - Αύξηση της αυτοεκτίμησης του αρρώστου Νοσηλευτικές παρεμβάσεις - Αποδοχή βοήθειας από την οικογένεια - Κινητοποίηση της κοινωνικής υποστήριξης. Η κοινωνική απομόνωση οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και κατάθλιψη που διατηρούν την αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Γι αυτό παροτρύνονται σημαντικά πρόσωπα για τον άρρωστο, να επικοινωνούν μαζί του εποικοδομητικά. Ειδικές οδηγίες νοσηλευτικής φροντίδας - Λαμβάνετε κάθε απειλή στα σοβαρά. Αξιολογείτε την απειλή πριν την παραμερίσετε. - Μιλάτε για την αυτοκτονία ανοιχτά και απευθείας. Η ερώτηση αυτή, δε βάζει ιδέα στο μυαλό του αρρώστου. - Εφαρμόζετε τα προφυλακτικά μέτρα κατά της αυτοκτονίας, που μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν έλεγχο του αρρώστου ανά 15 λεπτά. - Ζητάμε από τον άρρωστο να παραμείνει σε ανοιχτούς χώρους - Απομακρύνουμε και αφαιρούμε από την κατοχή του φάρμακα και άλλα βλαπτικά είδη. - Κάνετε σωματική εξέταση του αρρώστου. Φανταστείτε ότι οι άνθρωποι μπορούν να αυτοκτονήσουν χρησιμοποιώντας κορδόνια παπουτσιών, ζώνες, επιδέσμους, εργαλεία. Ξυράφια έχουν βρεθεί μέσα σε βιβλία. Σπίρτα κρύβονται εύκολα. Λάμπες φωτισμού μπορεί να σπάσουν και να χρησιμοποιηθούν για αυτοτραυματισμό όπως και σπιράλ από μπλοκ σημειώσεων. ρρωστοι ενδέχεται να πνιγούν στη μπανιέρα, να βάλουν φωτιά στον εαυτό τους και να καταπιούν χλωρίνη που βρίσκουν στο τροχοφόρο της καθαριότητας. - Ο άρρωστος πρέπει να τοποθετείται σε δωμάτιο προσιτό για εύκολη παρατήρηση και να ερευνάται συχνά. - Οργανώστε σχέδιο φροντίδας για τον άρρωστο. Συζητήστε όλα τα σοβαρά 9
προβλήματα. Γράψετε το σχέδιο σημειώνοντας ποιος είναι υπεύθυνος και για ποιες ενέργειες. - Στο νοσηλευτικό τμήμα κύριος σκοπός αντιμετώπισης του αυτοκτονικού αρρώστου είναι η διάσωση της ζωής του. Το προσωπικό πρέπει να είναι άριστο στις τεχνικές παρέμβασης του και πρέπει να εξασφαλίζεται ομαλή και γρήγορη μεταφορά του αρρώστου σε άλλες υπηρεσίες. - Καλό είναι σε κάθε ψυχιατρικό τμήμα να υπάρχει πρωτόκολλο προφυλακτικών μέτρων για τους αυτοκτονικούς αρρώστους που να ακολουθείται. Νοσηλευτικές ευθύνες κατά την χορήγηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα χρησιμοποιούνται για να ανυψώσουν την διάθεση και να ανακουφίσουν άλλα συμπτώματα της κατάθλιψης. Δρουν στον εγκέφαλο και προκαλούν αύξηση της συγκέντρωσης νορεπινεφρίνης και σεροτονίνης στον οργανισμό. Δεν θεραπεύουν τα υποκείμενα αίτια της κατάθλιψης αλλά καλύπτουν τα συμπτώματα και μειώνουν τις πιθανότητες υποτροπής. Χορηγούνται σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνικές θεραπείες. Παρενέργειες φαρμάκων-νοσηλευτικές ευθύνες - Ξηροστομία: Αντιμετωπίζεται με άγλυκες καραμέλες, παγάκια, μάσημα τσίχλας, συχνές μικρές λήψεις υγρών και αυστηρή υγιεινή του στόματος. - Θαμπή όραση: Εξηγούμε στον ασθενή ότι οι παρενέργειες αυτές θα υποχωρήσουν σε λίγες εβδομάδες. - Δυσκοιλιότητα: λήψη τροφών με άφθονες ίνες, λήψη πολλών υγρών, αύξηση σωματικής άσκησης. - Κατακράτηση ούρων : Διδασκαλία του αρρώστου να μετρά τα προσλαμβανόμενα και αποβαλλόμενα υγρά του και να τα αναφέρει στο νοσηλευτή. - Καταστολή: Ρύθμιση της λήψης φαρμάκων πριν από την κατάκλιση για ύπνο. Συνεργασία με τον γιατρό για ελάττωση της δοσολογίας ή αντικατάσταση του φαρμάκου με άλλο ελαφρύτερο. Διδασκαλία του αρρώστου να μην οδηγεί αυτοκίνητο και να μην χειρίζεται επικίνδυνα μηχανήματα ή εργαλεία, όταν έχει πάρει ηρεμιστικά. - Ορθοστατική υπόταση :Ενημέρωση του αρρώστου να σηκώνεται αργά από το κρεβάτι ή την πολυθρόνα. Έλεγχος της αρτηριακής πίεσης συχνά. - Αύξηση ευαισθησίας για την εμφάνιση επιληπτικών σπασμών: Ιδιαίτερη παρακολούθηση του αρρώστου με ιστορικό εμφράγματος του μυοκαρδίου. Ετοιμότητα για νοσηλευτική παρέμβαση. - Ταχυκαρδία, αρρυθμίες: Μέτρηση σφυγμών και αρτηριακής πίεσης. - Υπερτασική κρίση 10
Συμπέρασμα Απ όλα όσα αναφερθήκαν παραπάνω καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό και υπεύθυνο ρόλο έχει ο νοσηλευτής ψυχικής υγείας ως θεραπευτής ή συνθεραπευτής ή ως ενεργό μέλος της θεραπευτικής ομάδας. Ο νοσηλευτής ψυχικής υγείας πρέπει να διαθέτει πολλά προσόντα όπως γνώσεις, ενδιαφέρον, περιέργεια, πολύ υπομονή, αυτοπεποίθηση, ελαστικότητα. Επίσης, να διαθέτει ικανότητα καλής συνεργασίας, ευρύτητα πνεύματος και αντικειμενικότητα. Τέλος, πρέπει να εκπαιδεύεται συνεχώς και να επιμορφώνεται για να θεωρείται βασικά ικανός και πλήρως υπεύθυνος στο ρόλο και στη θέση που κατέχει. 11
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Δρ. Κοτρώτσιου, Ε. Σημειώσεις για την ψυχιατρική νοσηλευτικήκατάθλιψη,λάρισα,2004. Δρ.Κοτρώτσιου, Ε. Ψυχιατρική νοσηλευτική εκδόσεις "ΕΛΛΗΝ" 2001 ΣΕΛ 183-184. Δρ.Μπακούρας, Σ. Σημειώσεις ψυχολογίας ασθενών,σελ58. 12