Πρόληψη της Κατάθλιψης από τους Δήμους κατά τα πρωτόκολλα του Π.Ο.Υ.

Transcript

1 Πρόληψη της Κατάθλιψης από τους Δήμους κατά τα πρωτόκολλα του Π.Ο.Υ. Ορέστης Γιωτάκος, Ψυχίατρος (MSc, PhD), Πρόεδρος ΑΜΚΕ «obrela» Επιστημονικός Συνεργάτης ΚΕΠ Υγείας

2 1 στους 3 περίπου Ευρωπαίους, πάσχει από κάποια Νευρολογική ή Ψυχιατρική Νόσο (σε τυχαία επιλεγμένο διάστημα 12μηνου)

3 Ο υψηλός επιπολασμός των νευρολογικών και ψυχιατρικών νοσημάτων Wittchen et al. 2011, Eur Neuropsychopharmacol;21(9):

4 Mental health and cardiovascular diseases are top drivers of lost output Οι οικονομικές επιπτώσεις των νευρολογικών και ψυχιατρικών νοσημάτων World Economic Forum 2011: The Global Economic Burden of Non-communicable Diseases

5 Ιδιαιτερότητες ασθενών με νευροψυχιατρικά νοσήματα Πολυπλοκότητα στη διάγνωση: βασίζεται κυρίως στην ύπαρξη συμπτωμάτων, παρά σε αντικειμενικά μετρήσιμα βιολογικά κριτήρια Υψηλή ετερογένεια στην εκάστοτε νόσο (όλοι οι ασθενείς με κατάθλιψη είναι ίδιοι;) Συνοσηρότητα (προταρχικό αίτιο ή παράγοντας κινδύνου;) Πολλαπλές θεραπείες για την επίτευξη του επιθυμητού αποτελέσματος

6

7 Μέχρι το 2020, η Μονοπολική Κατάθλιψη θα είναι η Δεύτερη σε συχνότητα Πάθηση Ισχαιμική Καρδιοπάθεια 2. Κατάθλιψη 3. Τροχαία ατυχήματα 4. Αγγειακές εγκεφαλικές παθήσεις 5. Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια 6. Λοιμώξεις του αναπνευστικού 7. Φυματίωση 8. Πόλεμος 9. Διαρροϊκές 10. HIV 11. Γενετικές διαταραχές

8 Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ: Φυσιολογικό Συναίσθημα που βιώνεται ως «θλίψη» Σύμπτωμα συνοδευτικό ποικίλων νόσων Μέρος ενός συνδρόμου Αυτοτελής νόσος

9 ΟΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΕΙΣ-Ι 1. Ενδογενής ή Μείζων Κατάθλιψη Ψυχωσική ή Μελαγχολία 2. Αντιδραστική Κατάθλιψη 3. Πένθος 4. Νευρωσική Κατάθλιψη 5. Λοχειακή Κατάθλιψη 6. Κατάθλιψη ως συνέπεια σωματικής νόσου 7. Εποχιακές Καταθλίψεις 8. Σχιζοσυναισθηματική διαταραχή 9. Μετασχιζοφρενική Κατάθλιψη

10 ΟΙ ΚΑΤΑΘΛΙΨΕΙΣ -ΙΙ 10. Μανιοκαταθλιπτική Διαταραχή 11. Κατάθλιψη από θεραπεία με: Στεροειδή Αντιυπερτασικά Αντιψυχωσικά 12. Κατάθλιψη από οργανικές αιτίες: Σακχαρώδης Διαβήτης Σύνδρομο Cushing Υποθυρεοειδισμός Καρκίνος του Παγκρέατος Ορισμένα λοιμώδη νοσήματα (γρίππη)

11 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ Καταθλιπτικό Συναίσθημα Αυτοκτονικός Ιδεασμός Αυπνία Αισθήματα Ενοχής/ Αναξιότητας Κατάθλιψη Αδυναμία Συγκέντρωσης Ανησυχία ή Επιβράδυνση Απώλεια Ενδιαφέροντος Κόπωση Μεταβολές Βάρους

12 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ Συναισθηματικά Συμπτώματα Σωματικά Συμπτώματα Γνωσιακά Συμπτώματα Συμπεριφορικά Συμπτώματα

13 Ομάδες Συμπτωμάτων Νorepinephrine Serotonin κίνητρα ενεργητικότητα συγκέντρωση ύπνος διάθεση άλγος διαχείριση stress παρορμητικότητα όρεξη σεξουαλική λειτουργία

14 Συχνότητα Κατάθλιψης 25% 20% 15% 1 εκατ. Ασθενείς ετησίως στην Ελλάδα 17% 21% 10% 13% 13% 5% 10% 8% 0% Ετήσια Ζωής Σύνολο Άνδρες Γυναίκες

15 Συχνότητα κατάθλιψης στην πρωτοβάθμια περίθαλψη 5-10% 10-20% Κατάθλιψη Συμπτώματα Απουσία κατάθλιψης

16 Οι 10 συχνότερες αιτίες επίσκεψης στο Γενικό Ιατρό Λοιμώξεις αν. αναπνευστικού Κατάθλιψη Υπέρταση Οσφυαλγία Λοιμώξεις κατ. αναπνευστικού Άγχος Πόνος στο λαιμό Αρθραλγία Έκζεμα/Δερματίρις. Επισκέψεις επί πληθυσμού Κνησμός/Εξάνθημα

17 50% Κατάθλιψη - Συνύπαρξη με σωματικά νοσήματα 40% 37% 40% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 0% Έμφραγμα Καρκίνος Εγκεφαλικό Parkinson Alzheimer Διαβήτης

18 ΑΓΧΟΣ & ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ σε ασθενείς πρωτοβάθμιας περίθαλψης Κατάθλιψη & Άγχος 20 % Άγχος μόνο 13 % Κατάθλιψη μόνο 10 %

19 Συννοσηρότητα διαταραχών Άγχους και Kατάθλιψης 48% των ασθενών με PTSD 1 50% to 65% των ασθενών με Διαταραχή Πανικού Διαταραχή Μετατραυματικού στρες Διαταραχή Πανικού Κοινωνική Φοβία Μείζονα Κατάθλιψη Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή 34-70% των ασθενών με Κοινωνική Φοβία 4,6 OCD 67% των ασθενών με OCD 3 8%-39% των ασθενών Με Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή 5

20 Κατάθλιψη και αυτοκτονία (ο κανόνας των 7) 1 στους 7 καταθλιπτικούς αυτοκτονεί 70% των αυτοκτονούντων είχαν κατάθλιψη 70% των αυτοκτονούντων είχαν επισκεφτεί γιατρό 7 εβδομάδες πριν την αυτοκτονία ΗΠΑ: 7 η αιτία θανάτου

21

22 H εξέλιξη των αντικαταθλιπτικών Παράγοντες με μικτές δράσεις Εκλεκτικοί παράγοντες (μονήρης δράση) Νεώτεροι παράγοντες συνδυασμού εκλεκτικών δράσεων 1950s 1960s 1970s 1980s 1990s Imipramine (1957) Clomipramine Nortriptyline Amitriptyline Desipramine Phenelzine Isocarboxazid Tranylcypromine Maprotiline Amoxapine Fluoxetine Nefazodone Sertraline Mirtazapine Paroxetine Fluvoxamine Venlafaxine Citalopram Bupropion Escitalopram Duloxetine Agomelatine Vortioxetine

23 Παράμετροι που επηρεάζουν το αποτέλεσμα στη θεραπεία Σχέση θεραπευτή-ασθενούς Ενημέρωση Οικονομικοί παράγοντες Όφελος ζημία από τη θεραπεία Περιβάλλον Οικείο Εξωτερικό

24 .. ο φαύλος κύκλος.. Οι φτωχοί αποτελούν ομάδα κινδύνου, αφού είναι οι πρώτοι που πλήττονται.. Τα άτομα που ήδη νοσούν από ψυχικά νοσήματα, λόγω της έκπτωσης στη λειτουργικότητα, αποτελούν επίσης ομάδα υψηλού κινδύνου.. Δημιουργείται έτσι ένας φαύλος κύκλος, όπου η φτώχεια ευνοεί τις ψυχικές διαταραχές αλλά και το αντίστροφο

25 Η Κρίση ως Ευκαιρία.. - καταγραφή ατόμων υψηλού κινδύνου - εκπαίδευση ιατρών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας - ανίχνευση και θεραπεία της κατάθλιψης και άλλων συχνών διαταραχών - καλύτερη πρόσβαση στο σύστημα παροχής ψυχικής υγείας

26 Τα ΚΕΠ Υγείας έχουν ως στόχο τον προσυμπτωματικό έλεγχο για 7 νοσήματα Βασικό μέλημα του Προγράμματος είναι η ευαισθητοποίηση, η ενημέρωση, η διοργάνωση προληπτικών εξετάσεων και παραπομπών σε δομές υγείας, όλων των πολιτών ανεξαρτήτου ασφαλιστικής ικανότητας

27 Ανίχνευση Κατάθλιψης Πρόληψη Αυτοκτονικότητας.

28 Μήπως δε νιώθεις «απλά λυπημένος»; Συμπλήρωσε ένα ερωτηματολόγιο Και νίκησε την Κατάθλιψη τώρα! Σπάσε τη σιωπή! Ενημερώσου στο ΚΕΠ Υγείας του Δήμου σου

29 Εγχειρίδιο Προγράμματος προληπτικού ελέγχου της κατάθλιψης κατά την κλίμακα W. K. Zung. Περιεχόμενα: Εισαγωγικό σημείωμα για τη νόσο της κατάθλιψης Πρόγραμμα προληπτικού ελέγχου κατάθλιψης από τα ΚΕΠ Υγείας του Ελληνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων Οδηγίες χορήγησης του ερωτηματολογίου Ερμηνεία αποτελεσμάτων ερωτηματολογίου Διασφάλιση ενημέρωσης λογισμικού των ΚΕΠ Υγείας

30 Ερωτηματολόγιο Κατάθλιψης Προτείνεται από Π.Ο.Υ. 20 θέματα ερωτήσεις Χρόνος συμπλήρωσης 8 λεπτά «το ερωτηματολόγιο που συμπληρώσατε έδειξε ότι την περίοδο αυτή η διάθεσή σας είναι σημαντικά πεσμένη και για το λόγο αυτό επιβάλλεται να επισκεφτείτε κάποιον ειδικό» Συγκρίσεις : Διαχρονικά, περιοχή, έτος, ηλικία, κοινωνικοοικονομική κατάσταση, νόσο, κλπ

31

32 Ερωτηματολόγιο Κατάθλιψης Τιμές μικρότερες του 50 (1 η κατηγορία) αντιστοιχούν σε φυσιολογικά επίπεδα τιμές από (2 η κατηγορία) δηλώνουν παρουσία κατάθλιψης και το άτομο παραπέμπεται σε ψυχίατρο τιμές 70 και άνω (3 η κατηγορία) δηλώνουν ύπαρξη βαριάς μορφής κατάθλιψης και συστήνεται ΑΜΕΣΗ παραπομπή σε ψυχίατρο

33 α/α Αρ. Δήμων που ξεκίνησε την Επικοινωνία με τους Δημότες (Αφίσα & ΔΤ). Αρ. Εξεταζομένων Αρ. Παθολογικών Αποτελεσμάτων 1 ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΟΙ ΠΥΛΑΙΑ - ΧΟΡΤΙΑΤΗ ΓΛΥΦΑΔΑ ΜΑΡΟΥΣΙ ΩΡΩΠΟΣ ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΒΟΛΟΣ ΒΕΡΟΙΑ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗ ΜΗΛΟΣ ΤΕΜΠΗ 2 12 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΑΤΤΙΚΗΣ Αγ ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ

34 510 περιστατικά, 88 παθολογικά

35 Ευχαριστώ για την προσοχή σας