EC-ASE: European Certificate for Consultants of Social Economy

Μεθοδολογία Αντιστοίχισης των Προσόντων με το Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων (EQF) EC-ASE: European Certificate for Consultants of Social Economy

«European Certificate for Consultants of Social Economy» Beneficiary: Institute of Entrepreneurship Development Greece Partners: Academy of Humanities and Economics in Lodz Poland Mo.D.A.V.I. - Onlus (Movement of Voluntary Associations Italian) Italy University of Economics in Krakow Poland The project European Certificate for Consultants of Social Economy is materialised in the context of the European Programme Leonardo Da Vinci and is co-funded by the European Union and the Lifelong Learning Programme The present document commits only the author and the Commission is not responsible for the possible use of information that it contains. January 2009 2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων (EQF) 4 1.1. Ορισμός του EQF 4 1.2. Τα οκτώ επίπεδα του EQF 5 1.3 Μαθησιακά Αποτελέσματα 5 2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ EQF ΤΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ/ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 9 2.1 Προετοιμασία του workshop 9 2.2 Η συνάντηση των εμπειρογνωμόνων (workshop) 10 2.2.1 Διαδικασία Στάθμισης (Weighting Procedure) 10 2.2.2 Leveling 11 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ 11 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 13 3

1. Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων (EQF) 1.1. Ορισμός του EQF Το ΕΠΕΠ είναι ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο αναφοράς το οποίο συνδέει τα συστήματα επαγγελματικών προσόντων των χωρών, λειτουργώντας ως μηχανισμός μετατροπής για την ευκολότερη ανάγνωση και κατανόηση των επαγγελματικών προσόντων σε διαφορετικές χώρες και συστήματα στην Ευρώπη. Έχει δύο βασικούς στόχους: την προώθηση της κινητικότητας των πολιτών από χώρα σε χώρα, και τη διευκόλυνση της δια βίου μάθησής τους. Η Σύσταση τέθηκε επισήμως σε ισχύ τον Απρίλιο του 2008. Ορίζει το 2010 ως την προτεινόμενη ημερομηνία-στόχο για το συσχετισμό των εθνικών συστημάτων επαγγελματικών προσόντων των επιμέρους χωρών με το ΕΠΕΠ, και το 2012 για την εξασφάλιση από τις χώρες ότι τα επιμέρους πιστοποιητικά επαγγελματικών προσόντων φέρουν αναφορά στο αντίστοιχο επίπεδο του ΕΠΕΠ. Το ΕΠΕΠ θα συσχετίσει τα εθνικά συστήματα και πλαίσια επαγγελματικών προσόντων των διαφόρων χωρών με ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα αναφοράς τα οκτώ επίπεδα αναφοράς του ΕΠΕΠ. Τα επίπεδα καλύπτουν όλο το εύρος των επαγγελματικών προσόντων, από τα βασικά (Επίπεδο 1, π.χ. σχολικά απολυτήρια) έως τα προχωρημένα (Επίπεδο 8, π.χ. Διδακτορικά) επίπεδα. Ως μέσο για την προώθηση της δια βίου μάθησης, το ΕΠΕΠ περικλείει όλα τα επίπεδα επαγγελματικών προσόντων που αποκτώνται στη γενική, επαγγελματική αλλά και ακαδημαϊκή εκπαίδευση και κατάρτιση. Επιπλέον, το πλαίσιο καλύπτει τα επαγγελματικά προσόντα που απονέμονται στην αρχική και συνεχιζόμενη εκπαίδευση και κατάρτιση. Τα οκτώ επίπεδα αναφοράς περιγράφονται σε σχέση με τα μαθησιακά αποτελέσματα. Το ΕΠΕΠ αναγνωρίζει ότι τα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης στην Ευρώπη διαφέρουν τόσο πολύ μεταξύ τους που η μετατόπιση του βάρους στα μαθησιακά αποτελέσματα είναι απαραίτητη για τη σύγκριση και συνεργασία μεταξύ χωρών και ιδρυμάτων. Στο ΕΠΕΠ, ένα μαθησιακό αποτέλεσμα ορίζεται ως μια διατύπωση όλων αυτών που ο εκπαιδευόμενος γνωρίζει, κατανοεί και μπορεί να κάνει μετά την ολοκλήρωση μιας διαδικασίας εκμάθησης. Κατά συνέπεια, το ΕΠΕΠ δίνει έμφαση στα αποτελέσματα της μάθησης και όχι στις εισροές, όπως η διάρκεια των σπουδών. Οι κύριοι στόχοι του EQF αφορούν στα εξής: - Να εδραιώσει ένα κοινό σύστημα αναφοράς μεταξύ των εκπαιδευτών και των εκπαιδευόμενων - Θα λειτουργήσει ως «μηχανισμός μετάφρασης» ώστε να επιτρέπεται η κατηγοριοποίηση και η σύγκριση των μαθησιακών αποτελεσμάτων μεταξύ των διαφόρων χωρών 4

- Θα λειτουργήσει ως ένα κοινό σύστημα αναφοράς για την διασφάλιση της ποιότητας και της ανάπτυξη της εκπαίδευσης και της κατάρτισης - Θα παρέχει ένα σημείο αναφοράς για την ανάπτυξη επαγγελματικών προσόντων ανά τομέα - Θα λειτουργήσει ως μέσο για να επιτευχθεί η αλλαγή, σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τομεακό επίπεδο, από την άποψη των ευρωπαϊκών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης (Το ευρωπαϊκό πλαίσιο επαγγελματικών προσόντων για την δια βίου μάθηση, Ευρωπαϊκή Επιτροπή). 1.2. Τα οκτώ επίπεδα του EQF Το κοινό επίπεδο αναφοράς του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων περιλαμβάνει οκτώ επίπεδα, τα οποία είναι σημεία σε μία ιεραρχία από το χαμηλότερο έως το υψηλότερο επίπεδο επαγγελματικών προσόντων. Κάθε ένα από τα επίπεδα προσδιορίζεται από ένα σύνολο περιγραφών που δηλώνουν τα μαθησιακά αποτελέσματα που σχετίζονται με τις κύριες λειτουργίες του κάθε επαγγέλματος. 1.3 Μαθησιακά Αποτελέσματα Τα μαθησιακά αποτελέσματα αποτελούν δήλωση αυτών που ο εκπαιδευόμενος αναμένεται να γνωρίζει, να κατανοεί και να είναι ικανός να κάνει μετά την λήξη της περιόδου μάθησης 1. Τα μαθησιακά αποτελέσματα κατανέμονται σε τρεις κατηγορίες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες. Αυτό σημαίνει ότι τα επαγγελματικά προσόντα σε διαφορετικούς συνδυασμούς περιλαμβάνουν μεγάλο εύρος μαθησιακών αποτελεσμάτων, συμπεριλαμβανομένης της θεωρητικής γνώσης, των πρακτικών και τεχνικών δεξιοτήτων και των κοινωνικών ικανοτήτων, όπου η ικανότητα της συνεργασίας με άλλους παίζει ζωτικό ρόλο. Εν κατακλείδι τα μαθησιακά αποτελέσματα περιλαμβάνουν: - Γνώσεις, - Δεξιότητες και - Ικανότητες Ως γνώσεις νοείται το αποτέλεσμα της αφομοίωσης πληροφοριών μέσω της μάθησης. Οι γνώσεις είναι το σώμα θετικών στοιχείων, αρχών, θεωριών και πρακτικών που σχετίζεται με 1 Towards a European Qualifications Framework for Lifelong Learning, Commission of the European Communities, Brussels, 8.7.2005 5

ένα πεδίο εργασίας ή σπουδής. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων, οι γνώσεις χαρακτηρίζονται ως θεωρητικές ή/και αντικειμενικές, Ως δεξιότητες νοείται η ικανότητα εφαρμογής γνώσεων και αξιοποίησης τεχνογνωσίας για την εκπλήρωση εργασιών και την επίλυση προβλημάτων. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων, οι δεξιότητες περιγράφονται ως νοητικές (χρήση λογικής, διαισθητικής και δημιουργικής σκέψης) και πρακτικές (αφορούν τη χειρωνακτική επιδεξιότητα και τη χρήση μεθόδων, υλικών, εργαλείων και οργάνων) Ως ικανότητες νοείται η αποδεδειγμένη επάρκεια στη χρήση γνώσεων, δεξιοτήτων και προσωπικών, κοινωνικών ή/και μεθοδολογικών δυνατοτήτων σε περιστάσεις εργασίας ή σπουδής και στην επαγγελματική ή/και προσωπική ανάπτυξη. Στο Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Επαγγελματικών Προσόντων, η περιγραφή ως προς τις ικανότητες αφορά την υπευθυνότητα και την αυτονομία. Ο πίνακας που ακολουθεί εμφανίζει τους τρεις διαφορετικούς τύπους των μαθησιακών αποτελεσμάτων που περιγράφονται παραπάνω, ξεκινώντας από το χαμηλότερο επίπεδο επαγγελματικών προσόντων έως το υψηλότερο επίπεδο (επίπεδο 1 έως 8). 6

8

2. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΙΣΗΣ ΜΕ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΟΥ EQF ΤΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗ/ΣΥΜΒΟΥΛΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 2.1 Προετοιμασία του workshop Το workshop για την διαδικασία αντιστοίχισης με τα επίπεδα του EQF θα υλοποιηθεί από το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας και την ομάδα εμπειρογνωμόνων. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων αναμένεται πριν από το workshop να έχει προετοιμαστεί και να έχει εξοικειωθεί με τις διάφορες πτυχές που σχετίζονται με το έργο και τις δραστηριότητές του. Τα μέλη της ομάδας εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να έχουν στην διάθεσή τους όλο το απαιτούμενο υλικό που σχετίζεται με τα επαγγελματικά προσόντα πριν το workshop. Το υλικό αφορά τα φύλλα αξιολόγησης, που θα χρησιμοποιηθούν κατά την διάρκεια του workshop προκειμένου να αντιστοιχηθεί κάθε κύρια επαγγελματική λειτουργία με τα επίπεδα του EQF, το προφίλ του συμβούλου/εκπαιδευτή κοινωνικής οικονομίας, το οποίο θα περιλαμβάνει τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες, και την περιγραφή των οκτώ επιπέδων του EQF. Η προετοιμασία της ομάδας εμπειρογνωμόνων πριν την συνάντηση θα βοηθήσει τα μέλη να αποκτήσουν μια πληρέστερη εικόνα για τις επαγγελματικές λειτουργίες που θα εξεταστούν και για την διαδικασία που θα ακολουθηθεί. Κατά συνέπεια τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα της διαδικασίας θα είναι περισσότερο εύστοχα και αποτελεσματικά εάν όλα τα μέλη της ομάδας έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα. Όλα τα μέλη θα πρέπει να έχουν ενημερωθεί σχετικά με τις ανάγκες της συνάντησης που θα πραγματοποιηθεί, ενώ θα πρέπει να έχουν ένα επαρκές χρονικό διάστημα ώστε να ολοκληρώσουν την προετοιμασία τους. Το υλικό που θα έχουν στην διάθεσή τους τα μέλη εμπειρογνωμόνων θα είναι: - Γενική περιγραφή του έργου - Έντυπο Α και Β τα οποία θα χρησιμοποιηθούν κατά τη διάρκεια των συναντήσεων και μετά την ολοκλήρωσή τους - Περιγραφή των επιπέδων του EQF - Το προφίλ του συμβούλου/εκπαιδευτή κοινωνικής οικονομίας (με τις γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες) - Ερωτηματολόγια αξιολόγησης σχετικά με την συνολική διαδικασία και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν

Είναι προτιμότερο η ομάδα εμπειρογνωμόνων να έχει συμπληρώσει το έντυπο B πριν από το workshop, δεδομένου ότι τα μέλη θα είναι σε θέση να συμμετέχουν ενεργά, να αναπτύξουν εποικοδομητικές ιδέες και να συμβάλουν στην διαδικασία αντιστοίχισης με τα επίπεδα του EQF. 2.2 Η συνάντηση των εμπειρογνωμόνων (workshop) Η συνάντηση της ομάδας εμπειρογνωμόνων θα πραγματοποιηθεί στην Λάρισα, Ελλάδα. Η συνάντηση θα είναι με τη μορφή workshop με στόχο την αντιστοίχιση του προφίλ του συμβούλου/εκπαιδευτή κοινωνικής οικονομίας με τα επίπεδα του EQF. Η συνάντηση θα ξεκινήσει με μία μικρή περιγραφή των θεμάτων που θα συζητηθούν συμπεριλαμβανομένων του προφίλ του συμβούλου και των κύριων επαγγελματικών λειτουργιών. Να σημειωθεί ότι όλα τα μέλη θα πρέπει να γνωρίζουν καλά την περιγραφή και το πλαίσιο των επιπέδων του EQF 2.2.1 Διαδικασία Στάθμισης (Weighting Procedure) Το σύστημα στάθμισης εξυπηρετεί την περίπτωση που προκύπτουν διαφορετικά επίπεδα για τις κύριες επαγγελματικές λειτουργίες, οπότε καταγράφεται η βαρύτητα για κάθε περίπτωση. Όταν καταγραφεί το επίπεδο για κάθε κύρια επαγγελματική λειτουργία η ομάδα εμπειρογνωμόνων μπορεί να σημειώσει επίσης εάν απατούνται γνώσεις, δεξιότητες ή ικανότητες. Για παράδειγμα: Γνώσεις μόνο Γνώσεις και Δεξιότητες Γνώσεις, Δεξιότητες και Ικανότητες Επίπεδο 4 (Γ) Επίπεδο 4 (ΓΔ) Επίπεδο 4 (ΓΔΙ) Αυτό θα εμφανίζεται στο έντυπο Β, το οποίο προσαρτάται σε αυτόν τον οδηγό, στο Συνολικό Επίπεδο, το οποίο όλα τα μέλη της ομάδας εμπειρογνωμόνων θα πρέπει να συμπληρώσουν. Οι εμπειρογνώμονες θα πρέπει να δηλώσουν την βαρύτητα κάθε κύρια επαγγελματική λειτουργία ανάλογα με τον βαθμό των μαθησιακών αποτελεσμάτων (γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες) που απατούνται για κάθε περίπτωση. Εάν δεν απαιτούνται ορισμένες κατηγορίες μαθησιακών αποτελεσμάτων για κάποια κύρια επαγγελματική λειτουργία, τότε οι εμπειρογνώμονες θα πρέπει να σημειώσουν Δ.Υ στη συγκεκριμένη περίπτωση. 10

Εάν για παράδειγμα η ομάδα εμπειρογνωμόνων θεωρεί ότι μία κύρια επαγγελματική λειτουργία βασίζεται σε γνώσεις και δεξιότητες αλλά όχι ικανότητες, τότε θα πρέπει να προσδώσει την ακόλουθη βαρύτητα: Κατηγορία Μαθησιακών Αποτελεσμάτων Βαρύτητα Επίπεδο Γνώσεις 80% 4 Δεξιότητες 20% 3 Ικανότητες 0% Δ.Υ Συνολικό Επίπεδο = 4 (ΓΔ) Κάθε μαθησιακό αποτέλεσμα κάθε κύριας επαγγελματικής λειτουργίας θα εξεταστεί με τον παραπάνω τρόπο και όλα τα μέλη θα προσδώσουν την βαρύτητα και το επίπεδο EQF, ανάλογα με την εμπειρία και την κρίση τους. 2.2.2 Leveling Κάθε κύρια επαγγελματική λειτουργία θα αντιστοιχισθεί σε ένα επίπεδο του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Επαγγελματικών Προσόντων ανάλογα με τις γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που απαιτεί. Η ομάδα εμπειρογνωμόνων θα χρησιμοποιήσει την εμπειρία της για να αποφασίσει το επίπεδο κάθε μαθησιακού αποτελέσματος (γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες), και από το μέσο όρο θα προκύψει το γενικό επίπεδο. Όταν επιλεγεί το επίπεδο για κάθε κύρια επαγγελματική λειτουργία τότε θα προκύψει και το γενικό επίπεδο για το προφίλ του συμβούλου/εκπαιδευτή κοινωνικής οικονομίας. Σε περίπτωση που υπάρξει σοβαρή διαφωνία μεταξύ των μελών θα επανεξεταστούν όλες οι επαγγελματικές λειτουργίες και μετά από ψηφοφορία θα προκύψει η τελική απόφαση θα προκύψει το επίπεδο και η βαρύτητα των γνώσεων, δεξιοτήτων και ικανοτήτων. Αυτή η διαδικασία θα πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα από το Ινστιτούτο Ανάπτυξης Επιχειρηματικότητας. 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Προκειμένου να διατηρηθεί η ευρωπαϊκή διάσταση και να συμπεριληφθούν οι αντιλήψεις και οι απόψεις των μελών όλων των χωρών που συμμετέχουν στο έργο, όλοι οι εταίροι θα πρέπει να αξιολογήσουν το αποτέλεσμα της διαδικασίας που ακολούθησε το ΙΝ.ΑΝ.ΕΠ και η ομάδα εμπειρογνωμόνων. Συγκεκριμένα, το ΙΝ.ΑΝ.ΕΠ θα στείλει στους εταίρους της Πολωνίας και της Ιταλίας τα αποτελέσματα σχετικά με το επίπεδο των κύριων επαγγελματικών λειτουργιών του συμβούλου/εκπαιδευτή κοινωνικής οικονομίας. Οι εταίροι θα πραγματοποιήσουν ένα 11

workshop όπου οι ομάδες εμπειρογνωμόνων των εταίρων θα αξιολογήσουν τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την διαδικασία στην Ελλάδα. Οι τελικές αποφάσεις όλων των μελών από όλες τις συμμετέχουσες χώρες θα πρέπει να καταγράφονται σε ένα έντυπο (έντυπο Α), το οποίο θα περιλαμβάνει όλες τις τελικές αποφάσεις για την κατανομή των επιπέδων και τη βαρύτητα κάθε κατηγορίας μάθησης. 12

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Towards a European Qualifications Framework for Lifelong Learning, Commission of the European Communities, Brussels, 8.7.2005 - Typology of Knowledge, Skills and Competences, CEDEFOP Reference Series; 64, 2009 - QUALIFISE Guidance for allocating a European Qualification Framework level and learning category weighting to a qualification V4 last updated 30/09/08 13

14