ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΗΑΓΩΓΖ...3

1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΔΗΑΓΩΓΖ...3 ΜΔΡΟ 1 Ο : Ζ ΠΡΟΦΟΡΑ ΗΓΗΩΣΗΚΩΝ ΤΠΖΡΔΗΩΝ ΤΓΔΗΑ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Α. Διζαγυγικέρ Παπαηηπήζειρ....5 Β. Ένηονο επισειπημαηικό ενδιαθέπον και ςτηλά ποζοζηά ιδιυηικών Δπενδύζευν...6 Γ. Το μέγεθορ ηηρ εγσώπιαρ αγοπάρ ηυν ιδιυηικών ςπηπεζιών ςγείαρ...9 Γ. Ανηαγυνιζμόρ και ηάζη ζςγκένηπυζηρ ηηρ αγοπάρ ζε μεγάλοςρ ομίλοςρ...11 Δ. Δξυνοζοκομειακή Πεπίθαλτη: ο κλάδορ ηυν ιδιυηικών διαγνυζηικών κένηπυν...14 (1) Σν κέγεζνο ηεο αγνξάο ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ......14 (2) Γεσγξαθηθή θαηαλνκή...15 (3) Σερλνινγηθφ εμνπιηζκφο 15 (4) Θεζκηθφο θαη πνηνηηθφο έιεγρνο ησλ ππεξεζηψλ ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ..17 5) Πξνθιεηή δήηεζε-μεγάινο αξηζκφο εμεηάζεσλ...18 (6) Σάζεηο θαη πξννπηηθέο 20 Σ. Ννζνθνκεηαθή πεξίζαιςε: ηδησηηθέο θιηληθέο θαη καηεπηήξηα 23 Η. Ηδησηηθέο Κιηληθέο.23 1) Μέγεζνο αγνξάο ηδησηηθψλ θιηληθψλ.23 (2) Αξηζκφο Κιηληθψλ-Κιίλεο-Γεσγξαθηθή θαηαλνκή...23 (3) Μέζε δηάξθεηα λνζειείαο (ΜΓΝ)..25 (4) Οη ηηκέο ησλ ηαηξηθψλ πξάμεσλ.26 (5) Κφζηνο-Παξαγσγηθφηεηα..27 (6) Οη κεγαιχηεξεο ηδησηηθέο θιηληθέο θαη ν βαζκφο ζπγθέληξσζεο ηεο αγνξάο..28 (7) Σάζεηο Πξννπηηθέο 29 -- Ηδησηηθή αζθάιηζε πγείαο...29 -- πκπξάμεηο Γεκνζίνπ θαη Ηδησηηθνχ Σνκέα ζην ρψξν ηεο πγείαο 30 ΗΗ. Μαηεπηήξηα..35 (1) Έληνλε επελδπηηθή δξαζηεξηφηεηα απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90.35

(2) Πξνθιεηή δήηεζε...36 (3) Μηα νιηγνπσιηαθή αγνξά...37 2 ΜΔΡΟ 2 Ο : ΗΓΗΩΣΗΚΖ ΓΑΠΑΝΖ ΤΓΔΗΑ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ ΠΑΡΑΓΟΝΣΔ ΠΟΤ ΣΖΝ ΠΡΟΓΗΟΡΗΕΟΤΝ Α. Ηδησηηθή δαπάλε πγείαο ζηελ Διιάδα 39 (1) Καηεγνξίεο ηδησηηθψλ δαπαλψλ 39 (2) Σν χςνο ησλ ηδησηηθψλ δαπαλψλ...39 (3) Γηάξζξσζε ηδησηηθψλ δαπαλψλ.42 (4) Γεσγξαθηθή θαηαλνκή ησλ ηδησηηθψλ δαπαλψλ 44 Β. Πξνζδηνξηζηηθνί παξάγνληεο ησλ ηδησηηθώλ δαπαλώλ πγείαο 44 (1) Ζ αχμεζε ηνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο ηα ηειεπηαία ρξφληα...45 (2) Ηαηξηθφο πιεζσξηζκφο πξνθιεηή δήηεζε 46 (3) Ζ αλεπαξθήο παξνρή ππεξεζηψλ ΠΦΤ απφ ην ΔΤ, ηα αζθαιηζηηθά ηακεία θαη ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε..48 (4) Ζ ρακειή πνηφηεηα θαη ε έιιεηςε αμηνπηζηίαο ζηηο δεκφζηεο ππεξεζίεο παξνρήο πγείαο, ζηξέθνπλ ηνπο πνιίηεο πξνο ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα.52 (5) Παξανηθνλνκία ζηνλ πγεηνλνκηθφ ηνκέα...55 ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ...60

3 ΔΗΑΓΩΓΖ Ζ ηειεπηαία δεθαεηία ζα κπνξνχζε δηθαηνινγεκέλα λα ραξαθηεξηζηεί σο πεξίνδνο «παρηψλ αγειάδσλ» γηα ηνλ θιάδν παξνρήο ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο. Ζ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα ηνπ θιάδνπ ραξαθηεξίδεηαη δηαρξνληθά απφ ζπλερή αιιαγή θαη αμηνζεκείσηε δπλακηθή θαη φιεο νη έξεπλεο θαη ηα δηαζέζηκα ζηνηρεία θαλεξψλνπλ φηη ν ηδησηηθφο ηνκέαο πγείαο ηα ηειεπηαία 10 ρξφληα δηαδξακαηίδεη έλαλ νινέλα ζεκαληηθφηεξν ξφιν ζην ζχζηεκα πγείαο ηεο ρψξαο. Όμπλζε ηνπ αληαγσληζκνχ κεηαμχ ησλ κεγάισλ ηδησηηθψλ κνλάδσλ, επελδπηηθά πξνγξάκκαηα εληφο θαη εθηφο Διιάδνο γηα ηε δεκηνπξγία λέσλ κνλάδσλ πγείαο θαη εηαηξεηψλ παξνρήο εμεηδηθεπκέλσλ ππεξεζηψλ, ζπγρσλεχζεηο, εμαγνξέο, απμήζεηο κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ, ζηξαηεγηθέο ζπκκαρίεο, κεηαγξαθέο ηαηξψλ, ζπκπξάμεηο κε ην δεκφζην, λένη παίθηεο θαη λένη επελδπηέο αιιά θαη νη απνρσξήζεηο παηθηψλ απφ ηελ αγνξά, είλαη κεξηθά απ ηα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά πνπ θξαηνχλ ζε εγξήγνξζε ηελ αγνξά ηδησηηθήο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο. θνπφο ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη: λα αλαδείμεη ηα ζεκαληηθφηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο, φπσο απηά δηακνξθψλνληαη ηα ηειεπηαία ρξφληα, λα αλαδεηήζεη ηνπο ιφγνπο πίζσ απ ηελ αμηνζεκείσηε θαη ζηαζεξή κεγέζπλζή ηνπ, λα πξνζδηνξίζεη ην ξφιν ηνπ κέζα ζην ειιεληθφ πγεηνλνκηθφ ζχζηεκα θαη λα εθηηκήζεη ηηο ηάζεηο θαη ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμήο ηνπ. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ ε εξγαζία ρσξίδεηαη ζε δχν κέξε. Σν πξψην αζρνιείηαη κε ηελ πξνζθνξά ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο θαη εηδηθφηεξα, κε ηνλ πξνζαλαηνιηζκφ αλάπηπμεο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα, ηηο ηδησηηθέο επελδχζεηο ζην ρψξν ηεο πγείαο θαη ηελ θεξδνθνξία ηνπ θιάδνπ, ην κέγεζνο θαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ιεηηνπξγίαο ηεο αγνξάο θαη ησλ ππν-θιάδσλ ηεο (δηαγλσζηηθά θέληξα, θιηληθέο, καηεπηήξηα). Σν δεχηεξν ελφηεηα αζρνιείηαη κε ηε δήηεζε θαη ηηο ηδησηηθέο δαπάλεο γηα ππεξεζίεο πγείαο σο ηεο ζεκαληηθφηεξεο θηλεηήξηαο δχλακεο πίζσ απ ηελ κεγέζπλζε ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα πγείαο. Δδψ εμεηάδνληαη ην χςνο ησλ ηδησηηθψλ δαπαλψλ ζε ζρέζε κε ηηο δεκφζηεο, ε δηάξζξσζή ηνπο, ε γεσγξαθηθή θαηαλνκή θηι. Ηδηαίηεξε βαξχηεηα δίλεηαη ζηελ εμέηαζε ησλ πξνζδηνξηζηηθψλ παξαγφλησλ ηεο δήηεζεο θαη ηδησηηθψλ δαπαλψλ γηα ππεξεζίεο πγείαο. Καη ζηα δχν κέξε ηεο εξγαζίαο, ζίγνληαη αξθεηά δεηήκαηα ζρεηηθά κε ηε ζρέζε ηνπ ηδησηηθνχ θαη ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα, θαζψο θαη ησλ ζεκαληηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδεη ν δεχηεξνο. Απηφ είλαη αλαπφθεπθην,

4 θαζψο εθηφο απ ηε δηαξθψο απμεκέλε δήηεζε, ε αδπλακίεο ηνπ ΔΤ παξέρνπλ επξχηαην πεδία δξαζηεξηνπνίεζεο ηεο ηδησηηθήο πξσηνβνπιίαο ζηνλ πγεηνλνκηθφ ηνκέα θαη είλαη απηέο πνπ νπζηαζηηθά ζηξέθνπλ ηε δήηεζε πξνο ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Σέινο, ζεκαληηθά δεηήκαηα αλαδεηθλχνληαη θαη γηα ηνλ ξπζκηζηηθφ ξφιν ηεο πνιηηείαο ζηελ ιεηηνπξγία ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα πγείαο, θαζψο θαίλεηαη πσο ε απνπζία αλαγθαίσλ ξπζκηζηηθψλ παξεκβάζεσλ, επηηξέπεη ηελ αλεμέιεγθηε πξνζθνξά ππεξεζηψλ, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο απμάλεη πεξαηηέξσ ηε δήηεζε θαη ηηο δαπάλεο ησλ λνηθνθπξηψλ.

5 ΜΔΡΟ 1 Ο Ζ ΠΡΟΦΟΡΑ ΗΓΗΩΣΗΚΩΝ ΤΠΖΡΔΗΩΝ ΤΓΔΗΑ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Α. Δηζαγσγηθέο Παξαηεξήζεηο Σα δεδνκέλα ζηνλ πγεηνλνκηθφ ηνκέα ζηελ Διιάδα, φπσο δηακνξθψζεθαλ κεηά ηε ζεζκνζέηεζε ηνπ ΔΤ, νδήγεζαλ ηνπο πξνζαλαηνιηζκνχο ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα πγείαο θαηά θχξην ιφγν ζηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα. Πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή ζπλέβαιε : Ζ ειιηπήο παξνρή ππεξεζηψλ πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο πγείαο απ ην δεκφζην ζχζηεκα, πνπ νθείιεηαη ζηηο νξγαλσηηθέο ηνπ αδπλακίεο θαη ζηε δηαθνξνπνίεζε ηνπ ηξφπνπ, ηνπ θνξέα θαη ηνπ είδνπο ηεο παξερφκελεο θξνληίδαο. Έηζη, παξά ηε δεκηνπξγία 170 Κέληξσλ Τγείαο ηα πνία ιεηηνπξγνχλ απφ ην 1985 θαη ηε ζπγθξφηεζε ελφο επξέσο δηθηχνπ πνιπταηξείσλ ηνπ ΗΚΑ, ε παξνρή πξσηνβάζκηαο θξνληίδαο παξνπζηάδεη ζεκαληηθά πξνβιήκαηα θαη αδπλακίεο πνπ ζπλδένληαη κε ηνλ εμνπιηζκφ θαη ηε ζηειέρσζε ησλ κνλάδσλ, εηδηθά ζηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο. Ζ αδπλακία πξνζαξκνγήο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα ζηα λέα δεδνκέλα ηα νπνία δεκηνπξγήζεθαλ ζηελ παξνρή ππεξεζηψλ πγείαο απφ ηελ έθξεμε ηεο βηνταηξηθήο ηερλνινγίαο, ε νπνία ζπληειέζηεθε κεηά ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 80. Αληίζεηα, ε πςειή βηνταηξηθή ηερλνινγία ζπγθεληξψζεθε ζε κεγάιν βαζκφ ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα, ν νπνίνο πξνζαξκφζηεθε γξήγνξα ζηηο ηερλνινγηθέο εμειίμεηο θαη κε θίλεηξν ηελ δηαξθψο απμαλφκελε δήηεζε θαη θαη επέθηαζε ηα πςειά πξνζδνθψκελα πνζνζηά θεξδνθνξίαο, επεθηάζεθε ζεκαληηθά θπξίσο κέζα απ ηελ αλάπηπμε ηδησηηθψλ θέληξσλ δηαγλσζηηθήο ηαηξηθήο. Ζ πεξηνξηζηηθή πνιηηηθή πνπ αθνινπζήζεθε απφ ην θξάηνο κεηά ηελ κεηαξξχζκηζε ηνπ ΔΤ σο πξνο ηε δξαζηεξηνπνίεζε ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ζηε λνζνθνκεηαθή θξνληίδα. Ζ πεξηνξηζηηθή πνιηηηθή γχξσ απφ ηε δξαζηεξηνπνίεζε ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα ζηε λνζνθνκεηαθή πεξίζαιςε δελ εμαληιείηαη κφλν ζην πιαίζην ηνπ Ν.1397/83, ζχκθσλα κε ηνλ νπνίν απαγνξεπφηαλ ε ίδξπζε ηδησηηθψλ θιηληθψλ (ΦΔΚ 143, 7/10/1983, άξζξν 6). Δλψ κε ην Π.Γ. 517/91 ε παξαπάλσ δηάηαμε θαηαξγήζεθε, δελ άλνημε ν δξφκνο γηα ηελ δξαζηεξηνπνίεζε επηρεηξεκαηηθψλ θνξέσλ ζηελ παξνρή λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο, αθνχ ην δηάηαγκα, έζεηε απζηεξφηαηνπο πεξηνξηζκνχο θαη πξνυπνζέζεηο-ηδηαίηεξα σο πξνο ηηο θηηξηαθέο εγθαηαζηάζεηο-ζηηο ήδε ππάξρνπζεο ηδησηηθέο θιηληθέο (ΦΔΚ 202, 24/12/1991) πνιιέο απφ ηηο νπνίεο

6 ζηακάηεζαλ λα δξαζηεξηνπνηνχληαη κε κπνξψληαο λα αλαπξνζαξκνζηνχλ κε ηηο λέεο πξνδηαγξαθέο. Έηζη ε ξαγδαία αλάπηπμε ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ απνηέιεζε ηελ νξζνινγηθή «αληίδξαζε» ηεο ηδησηηθήο πξσηνβνπιίαο ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ζηελ πεξηνξηζηηθή πνιηηηθή πνπ αθνινπζήζεθε ζρεηηθά κε ηε δεκηνπξγία λέσλ ηδησηηθψλ θιηληθψλ. Οη απαηζηφδνμεο πξνζδνθίεο ησλ επηρεηξεκαηηψλ ζρεηηθά κε ηηο πξννπηηθέο θεξδνθνξίαο ζην ρψξν ηεο λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο. Ζ επέθηαζε ηνπ ΔΤ, ην νπνίν ζηελ πνξεία ηεο εμέιημεο ηνπ έδσζε έκθαζε ζηε λνζνθνκεηαθή θξνληίδα, ην πςειφ θφζηνο θαηαζθεπήο θαη εμνπιηζκνχ πνπ ζπλεπάγεηαη ε δεκηνπξγία λέσλ λνζειεπηηθψλ κνλάδσλ, ν καθξνπξφζεζκνο ραξαθηήξαο κηαο ηέηνηαο επέλδπζεο, νη ηδηαίηεξα ρακειέο ηηκέο πνπ πξνβιέπνπλ γηα ην λνζήιην νη ζπκβάζεηο κε ηα αζθαιηζηηθά ηακεία, θαηέζηεζαλ κε ειθπζηηθή ηελ εκπινθή ησλ ηδησηψλ ζην ρψξν ηεο λνζνθνκεηαθήο πεξίζαιςεο. 1 πλεπψο, νη επελδπηηθέο δξαζηεξηφηεηεο θαηεπζχλζεθαλ θπξίσο ζηελ εμσλνζνθνκεηαθή θξνληίδα θαη ζηελ ίδξπζε ηαηξηθψλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ, ηα νπνία ιεηηνπξγνχλ είηε σο απηφλνκεο κνλάδεο, είηε σο αλεμάξηεηεο εηαηξείεο πνπ απνηεινχλ ηνλ εξγαζηεξηαθφ ηνκέα ηδησηηθψλ θιηληθψλ θαη ρξεζηκνπνηνχλ ηελ ππάξρνπζα ππνδνκή ζε βηνταηξηθή ηερλνινγία γηα λα παξέρνπλ εμσλνζνθνκεηαθή θξνληίδα. Β. Έληνλν επηρεηξεκαηηθό ελδηαθέξνλ θαη πςειά πνζνζηά ηδησηηθώλ επελδύζεσλ ηα ηειεπηαία ρξόληα Σν ηειεπηαία ρξφληα «δεζηφ» ρξήκα εθαηνληάδσλ εθαηνκκπξίσλ επξψ έρεη επελδπζεί ή πξφθεηηαη λα επελδπζεί ζε θηιφδνμα πξνγξάκκαηα-έξγα, ζε κηα πξνζπάζεηα ησλ εηαηξεηψλ λα απνθηήζνπλ κεγαιχηεξν κεξίδην, ζε έλα θιάδν πνπ παξνπζηάδεη δηςήθηνπο ξπζκνχο αλάπηπμεο, κεγάια πεξηζψξηα θεξδνθνξίαο θαη πνιχ ζεηηθέο πξνζδνθίεο γηα ηελ κειινληηθή ηνπ εμέιημή. 2 Αξθεί λα επηζεκάλνπκε φηη ζχκθσλα µε επεμεξγαζία ζηαηηζηηθψλ δεδνκέλσλ πνπ πξαγκαηνπνίεζε ην Δξγαζηήξην Οξγάλσζεο θαη Αμηνιφγεζεο Τπεξεζηψλ Τγείαο ηνπ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ, ηα ηειεπηαία 15 ρξφληα, νη ηδησηηθέο επελδχζεηο ζηνλ ηνκέα ηεο Τγείαο 1 νπιηψηεο Κ., Ο Ρόινο ηνπ Ηδησηηθνύ Σνκέα ζην Διιεληθό ύζηεκα Τγείαο, εθδ. Παπαδήζε, Αζήλα, 2000, ζει. 93-100,,155-156 2 Μαγλήηεο γηα θέξδε ε ηδησηηθή πγεία, ΒΖΜΑ, 29-01-2006 & Ζ ηαηξηθή απηνθξαηνξία κεγαιώλεη, ΒΖΜΑ, 27-01-2008

7 έρνπλ απμεζεί πάλσ απφ 1.450%. 3 «Από ην 2000 κέρξη ζήκεξα έρνπκε επελδύζεη πάλσ από 150 εθαη. επξώ, ψζηε λα παξακείλνπκε έλα βήκα κπξνζηά απφ ηνλ αληαγσληζκφ» επηζεκαίλεη ν βαζηθφο κέηνρνο ηνπ Ηαηξηθνχ Κέληξνπ. 4 ηα έληππα ΜΜΔ, ζεκεηψζεθε σο ελδεηθηηθφ ηνπ επελδπηηθνχ ππξεηνχ ζην ρψξν ηεο πγείαο, πσο ζηηο αξρέο Ηνπλίνπ ηνπ 2006 θαηά ηελ επίζθεςή ηνπ ζηελ Διιάδα, ν πξνέδξνο ηεο Dubai Holding, (ε νπνία θαηέρεη ην 31,5% ηνπ κεηνρηθνχ ηνπ θεθαιαίνπ ηεο Marfin θαη δηαζέηεη, εθηφο ησλ άιισλ, ηζρπξή εμεηδίθεπζε ζηελ ηδησηηθή πγεία) εθηφο απφ ηνλ ππνπξγφ Οηθνλνκίαο, απφ φινπο ηνπο ππνπξγνχο ηεο θπβέξλεζεο δήηεζε θαη είδε ηνλ ππνπξγφ Τ&ΚΑ εθθξάδνληαο ηνπ ηελ πξφζεζε ηεο εηαηξείαο λα επελδχζεη ζηνλ θιάδν ηεο Τγείαο ζην πιαίζην ησλ πκπξάμεσλ Γεκνζίνπ θαη Ηδησηηθνχ Σνκέα (ΓΗΣ). 5 Απηή ε έμαξζε ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ ελδηαθέξνληνο ζηνλ ζπγθεθξηκέλν θιάδν δελ είλαη, βέβαηα, ηπραία. Όπσο αλαθέξεη ε έθζεζε ηεο Hellastat (επηέκβξην Ηαλνπάξην 2006), «Μηα ζεηξά από ξπζκηζηηθνύο, ηερλνινγηθνύο, δεκνγξαθηθνύο αιιά θαη ακηγώο επηρεηξεκαηηθνύο παξάγνληεο δηακόξθσζαλ ην θαηάιιειν πεδίν αλάπηπμεο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θιάδνπ...(ελώ) ε ζπλαθόινπζε ξύζκηζε - απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο παξνρήο ππεξεζηώλ αλζξώπηλεο πγείαο έζεζε ηνπο όξνπο ηεο επηρεηξεκαηηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο». 6 χκθσλα κε ηελ έξεπλα κηα ζεηξά απφ ζεηηθέο εμειίμεηο, έρνπλ ζπκβάιιεη ζηελ ζπγθέληξσζε θεθαιαίσλ απφ δηάθνξνπο άιινπο θιάδνπο, θαζψο επίζεο θαη απφ άιιεο ρψξεο. Δηδηθφηεξα, ε ηάζε ησλ θεθαιαίσλ γηα επελδχζεηο ζηνλ ρψξν ησλ ππεξεζηψλ πγείαο πεγάδεη απφ κηα ζεηξά παξαγφλησλ: Σα δηαξζξσηηθά πξνβιήκαηα ηνπ Δ..Τ., πνπ εληνπίδνληαη θπξίσο ζε ειιηπείο ππνδνκέο, ζηελ ηερλνινγηθή πζηέξεζε, ζηελ έιιεηςε θαηάιιεινπ ηαηξηθνχ θαη λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ. Ζ γεσγξαθηθή αληζνθαηαλνκή ησλ λνζειεπηηθψλ ηδξπκάησλ ε νπνία δεκηνπξγεί επθαηξίεο αλάπηπμεο είηε κέζσ εμαγνξψλ κηθξφηεξσλ πεξηθεξεηαθψλ κνλάδσλ θαη θέληξσλ πγείαο, είηε κέζσ δεκηνπξγίαο λέσλ θιηληθψλ θαη δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ. 3 Ληαξφπνπινο Λ., 2006, «Ζ Τγεία ζηελ Διιάδα ήηαλ θαη παξακέλεη έλα παξάδνμν», http://www.atgreece.com/politikes/?p=255 4 Διιελνγεξκαληθή ζπκκαρία ζην Ηαηξηθό Κέληξν, ΒΖΜΑ, 08-07-2007 5 «Εεζηό» ρξήκα ζηνλ θιάδν ηεο Τγείαο, ΒΖΜΑ, 22-10-2006 6 Έξεπλα ηεο Hellastat (επηέκβξην Ηαλνπάξην 2006) απφ επεμεξγαζία ησλ ζηνηρείσλ 292 επηρεηξήζεσλ ζην ρψξν ηεο πγείαο. ην, Υξπζσξπρείν θεξδώλ γηα ην θεθάιαην, ΡΗΕΟΠΑΣΖ, 01-02-2006

8 Ζ ζηαδηαθή γήξαλζε ηνπ πιεζπζκνχ θαζψο θαη ηελ αχμεζε ηεο έθζεζεο ησλ αηφκσλ ζε επηβαξπληηθέο γηα ηελ πγεία ηνπο θαηαζηάζεηο κε απνηέιεζκα ηελ ζηαδηαθή αχμεζε ηεο δήηεζεο γηα ππεξεζίεο πγείαο. H πςειή θεξδνθνξία πνπ παξνπζηάδνπλ νη εηαηξείεο ηνπ θιάδνπ. H επέθηαζε ζε αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ, ηδηαίηεξα ζε ρψξεο ηεο βαιθαληθήο ρεξζνλήζνπ θαη ηεο Αλαηνιηθήο Δπξψπεο, νη νπνίεο εκθαλίδνπλ θαη ηηο ζεκαληηθφηεξεο ειιείςεηο ζε ππνδνκέο πγείαο. Ζ απειεπζέξσζε ηεο αγνξάο παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο Ζ δηάδνζε ησλ ηδησηηθψλ αζθαιηζηήξησλ ζπκβνιαίσλ ηαηξνθαξκαθεπηηθήο θάιπςεο Ζ εηζαγσγή λέσλ ηαηξηθψλ κεζφδσλ ζηελ δηάγλσζε, ηε ρεηξνπξγηθή θαη ηελ πεξίζαιςε, εμειίμεηο πνπ ζπλεπάγνληαη ηελ αλάγθε απμεκέλσλ επελδχζεσλ Ζ άλνδνο ηνπ βηνηηθνχ επηπέδνπ Σα παξαπάλσ απνηεινχλ βαζηθά ζπζηαηηθά ηεο αγνξάο θαη αλακέλεηαη λα ζπκβάινπλ ζηελ επηηπρή έθβαζε ησλ επελδχζεσλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη. 7 Απηφ πνπ ππνγξακκίδεηαη ζπλερψο ζηελ έθζεζε είλαη ηα πςειά πεξηζψξηα θέξδνπο ζηνλ θιάδν πγείαο. «Ζ αλειαζηηθή θύζε ησλ δαπαλώλ πνπ αθνξνύλ ζηελ αλζξώπηλε πγεία θαη ηα πινύζηα πεξηζώξηα θαζαξνύ θέξδνπο πνπ ραξαθηεξίδνπλ ηνλ θιάδν - ζρεδόλ ηεηξαπιάζηα ζε ζύγθξηζε κε ηε κέζε επίδνζε ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία - απνηέιεζαλ ην δέιεαξ γηα ηελ πξνζέιθπζε ησλ ηεξάζηησλ απαηηνύκελσλ επηρεηξεκαηηθώλ θεθαιαίσλ». 8 Έηζη, ε απνδνηηθφηεηα ησλ θεθαιαίσλ θηλείηαη ζηαζεξά γχξσ ζην 25% ηελ ηειεπηαία πεληαεηία θαη ηα πεξηζψξηα ηνπ θαζαξνχ θέξδνπο είλαη ηεηξαπιάζηα ζε ζχγθξηζε κε ηε κέζε επίδνζε ζηελ ειιεληθή νηθνλνκία. 7 Απφ 21. Ηζρπξέο ηάζεηο αλάπηπμεο θαη ζπγθέληξσζε ηεο αγνξάο ζε κεγάινπο νκίινπs, Hellastat, Ννέκβξηνο 2006, www.hellastat.eu, & ηελ Διιάδα ν άγγινο αζζελήο, ΗΟ- ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΗΑ,, 16-12-2007 & Σάζε αλάπηπμεο ζηελ ηδησηηθή πγεία, ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, 21-11-2007 8 Έξεπλα ηεο Hellastat (επηέκβξην Ηαλνπάξην 2006), ζην Υξπζσξπρείν θεξδώλ γηα ην θεθάιαην, ΡΗΕΟΠΑΣΖ, 01-02-2006 & Υξπζνθόξα αθαίκαμε ηνπ ιατθνύ εηζνδήκαηνο, ΡΗΕΟΠΑΣΖ, 20-09- 2006

9 «Σα πξν θόξσλ θέξδε ηνπ θιάδνπ δηακνξθώζεθαλ ζην ύςνο ησλ 108,53 εθαη. επξώ, ζεκεηώλνληαο αμηνζεκείσηε άλνδν θαηά 22,4% (19,9% ηελ πεξίνδν 2004/2003), γεγνλόο πνπ νθείιεηαη ζηε ζεκαληηθή βειηίσζε ηνπ αληίζηνηρνπ πεξηζσξίνπ θαηά 2 πνζνζηηαίεο κνλάδεο, από 8,9% ην 2004 ζε 10,9% ην 2005. Δπηζεκαίλεηαη όηη ε ειθπζηηθή απηή εηθόλα νθείιεηαη ζηηο 20 κεγαιύηεξεο εηαηξείεο, νη νπνίεο, απμάλνληαο ηελ θεξδνθνξία ηνπο ζρεδόλ θαηά 40%, ζπγθεληξώλνπλ ην 66% ησλ ζπλνιηθώλ θεξδώλ, ηζρπξνπνηώληαο ηε ζέζε ηνπο από ην 2004, όηαλ θαη θαηείραλ ην 58% ησλ θεξδώλ ηνπ θιάδνπ. ε απηή ηελ ηάζε ζπληειεί θαη ε νξηαθή θάκςε ηεο θεξδνθνξίαο ησλ κηθξόηεξσλ κνλάδσλ (-0,9%), δείγκα ηεο αδπλακίαο ηνπο λα αληαπνθξηζνύλ ζην γηγαληηζκό ησλ κεγάισλ παηθηώλ». 9 Γ. Σν κέγεζνο ηεο εγρώξηαο αγνξάο ησλ ηδησηηθώλ ππεξεζηώλ πγείαο ηνλ πην θάησ πίλαθα παξνπζηάδεηαη ζε αμία ην κέγεζνο ηεο εγρψξηαο αγνξάο ησλ ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο γηα ηελ πεξίνδν 1997-2006. 10 Απφ ηα ζηνηρεία ηνπ πίλαθα πξνθχπηεη φηη ην ζπλνιηθφ κέγεζνο αγνξάο ησλ ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο παξνπζηάδεη ζεκαληηθή δηαρξνληθή άλνδν ηα ηειεπηαία ρξφληα. Δηδηθφηεξα, ν ζπλνιηθφο θχθινο εξγαζηψλ ησλ εηαηξεηψλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο απφ 508 εθαη. επξψ ην 1997 έθηαζε ζε 1.544,5 εθαη. επξψ ην 2006, πνπ δείρλεη φηη - ζε απφιπηνπο αξηζκνχο - ηξηπιαζηάζηεθε θαη φηη είρε κέζν εηήζην ξπζκφ αχμεζεο θαηά ηελ πεξίνδν 1997-2006 θνληά ζην 13%. 9 Βι. Ο.π. 10 πλνιηθφο θχθινο εξγαζηψλ ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ θιάδνπ, ρσξίο λα ζπκπεξηιακβάλνληαη νη ακνηβέο γηα ηηο ππεξεζίεο ησλ ηαηξψλ

10 Δμέιημε ηεο ζπλνιηθήο αγνξάο θαη ησλ επηκέξνπο θιάδσλ ηεο αγνξάο ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο ηελ πεξίνδν 1997-2006. Μέγεζνο ηεο αγνξάο ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ Τγείαο (1997-2006) 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Κιηληθέο 265,6 293,5 373,7 395,0 455,8 539,3 620,7 730,0 847,0 1.000,0 Μαηεπηήξηα 88,6 110,3 120,9 140,6 150,0 164,0 173,0 184,8 203,3 226,5 Γηαγλσζηηθά 153,8 170,2 183,1 203,1 227,7 241,5 255,3 275,0 291,3 319,0 θέληξα ΤΝΟΛΟ 508,0 574,0 677,7 738,7 833,5 944,8 1.049,0 1.189,0 1.341,6 1545,5 Πεγή:ICAP (ε εθαη. επξψ) Όζνλ αθνξά ζην κέγεζνο αγνξάο ησλ ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο θαηά θαηεγνξία, ζεκεηψλνληαη ηα εμήο: ηε κεγαιχηεξε αχμεζε εµθαλίδνπλ νη γεληθέο θιηληθέο κε κέζν εηήζην ξπζκφ 15,2%. Έηζη, απφ 265,6 εθαη. επξψ πνπ ήηαλ ν ηδίξνο ηνπο ην 1997 αλήιζε ζην 1 δηο. επξψ ην 2006. αθνινπζνχλ ηα καηεπηήξηα-γπλαηθνινγηθέο θιηληθέο, ησλ νπνίσλ ν ηδίξνο ην 1997 ήηαλ 88,6 εθαη. επξψ θαη αλήιζε ζηα 226,5 εθαη. επξψ ην 2005, επηηπγράλνληαο κέζε εηήζηα αχμεζε 10,9%. ηα δηαγλσζηηθά θέληξα κε ξπζκφ αλάπηπμεο 8,3% αλά έηνο, πξαγκαηνπνίεζαλ ην 2006 ηδίξν 319 εθαη. επξψ έλαληη 153,8 εθαη. επξψ ην 1997. Μεξίδην ησλ επηκέξνπο θιάδσλ ηεο αγνξάο Μέζν εηήζηνο ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο ξπζκφο αχμεζεο 1998 2003 2004 2005 1997-2006 ΗΓΗΧΣΗΚΔ 53% 59,2% 61,4%, 63% 15,2% ΚΛΗΝΗΚΔ ΗΓΗΧΣΗΚΑ 16% 16,5% 15,5% 15% 10,9% ΜΑΗΔΤΣΖΡΗΑ ΓΗΑΓΝΧΣΗΚΑ ΚΔΝΣΡΑ 31% 24,3% 23,1% 22% 8,3% Οη γεληθέο θιηληθέο αληηπξνζσπεχνπλ ην κεγαιχηεξν κεξίδην ζην ζχλνιν ηεο αγνξάο ησλ ηδησηηθψλ ππεξεζηψλ πγείαο, ην νπνίν εθηηκάηαη ζην 63% πεξίπνπ γηα ην 2005,

ελψ νη καηεπηηθέο θιηληθέο αληηπξνζσπεχνπλ ην 15% πεξίπνπ ηεο αγνξάο. Σν ππφινηπν 22% ηεο αγνξάο κνηξάδνληαη ηα ηδησηηθά δηαγλσζηηθά θέληξα. 11 11 Γ. Αληαγσληζκόο θαη ηάζε ζπγθέληξσζεο ηεο αγνξάο ζε κεγάινπο νκίινπο Σν ζεκαληηθφηεξν ίζσο ραξαθηεξηζηηθφ, πνπ θαηαδεηθλχεη ηελ αμηνζεκείσηε δπλακηθή ηνπ ηδησηηθνχ ηνκέα παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο, είλαη νη αλαθαηαηάμεηο πνπ έρνπλ ζεκεησζεί ζηνλ θιάδν ηελ ηειεπηαία πεληαεηία, θπξίσο ιφγσ ησλ εμαγνξψλ θαη ζπγρσλεχζεσλ κεηαμχ ησλ εηαηξεηψλ ησλ ηξηψλ επξχηεξσλ ηνκέσλ δξάζεο (γεληθέο θιηληθέο, µκαηεπηήξηα, θαη δηαγλσζηηθά θέληξα). ηα έληππα θπξίσο ΜΜΔ, ε απφθηεζε απφ ηελ Marfin FG ηνπ 49% ηνπ κεηνρηθνχ θεθαιαίνπ ηνπ ζεξαπεπηεξίνπ ΤΓΔΗΑ, ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ 2006, ραξαθηεξίζηεθε σο ε ρξνληθή αθεηεξία επηηάρπλζεο ησλ δηεξγαζηψλ θαη αλαθαηαηάμεσλ ζηνλ θιάδν ηεο ηδησηηθήο πγείαο. εκαληηθφ επίζεο γεγνλφο γηα ηνλ θιάδν, ζεσξήζεθε θαη ε απφθηεζε, ην 2007, ηνπ 30,7% ηνπ Ηαηξηθνχ Κέληξνπ απ ηνλ γεξκαληθφ φκηιν 11 Σα παξαπάλσ ζηνηρεία πξνέξρνληαη απφ κειέηε ηεο ICAP γηα ηνλ ηδησηηθφ ηνκέα πγείαο, ζην: Μαγλήηεο γηα θέξδε ε ηδησηηθή πγεία, ΒΖΜΑ, 29/01/2006 & Τγεία, πνιύ βαζηά ην ρέξη ζηελ ηζέπε, ΒΖΜΑ, 28-09-2008 & Αικαηα ζηελ αλαπηπμε θαη ηελ θεξδνθνξηα, ΡΗΕΟΠΑΣΖ, 07-10-2007 & Πξνζπάζεηεο θπξηαξρίαο ζηελ ηδησηηθή πγεία, ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, 10-02-2007 & Κνπθιάθε Γ., Δηζβνιή ηδησηώλ ζην δεκόζην ζύζηεκα Τγείαο µε ζηόρν ηε δηνίθεζε ησλ κεγάισλ λνζνθνκείσλ, ΝΔΑ, 2007-01- 27

12 Asklepios, ν νπνίνο δηαζέηεη ζήκεξα 100 λνζνθνκεία (94 ζηελ Δπξψπε θαη 6 ζηελ Ακεξηθή) κε δπλακηθφηεηα 20.000 θιηλψλ, απαζρνιψληαο 32.000 εξγαδνκέλνπο. 12 Πέξα πάλησο απ ηελ αλαδήηεζε γεγνλφησλ-νξνζήκσλ ζηελ εμέιημε ηνπ θιάδνπ, ζηειέρε ηεο αγνξάο, ζεσξνχλ απηή ηελ ηάζε ζπγθέληξσζεο θπζηνινγηθή θαη αλακελφκελε επηζεκαίλνληαο ηφζν ηηο παξφκνηεο ηάζεηο ζε πνιιά θξάηε ηεο Δπξψπε φζν θαη ην λέν δπλεηηθφ επηρεηξεκαηηθφ ηνπίν πνπ δεκηνπξγνχλ νη πςεινί δείθηεο απφδνζεο κηαο αγνξάο πνπ βξίζθεηαη ππφ δηακφξθσζε. Δθηηκνχλ κάιηζηα φηη ην παξφλ status ζα κεηαβιεζεί ζε πνιχ κεγάιν βαζκφ ζην κέιινλ, θαζψο ν θιάδνο ζα νδεχεη πξνο ηελ «σξίκαλζή» ηνπ. Χξίκαλζε πνπ, σο επί ην πιείζηνλ, αθνξά ηελ αθφκε ζαθέζηεξε νξηνζέηεζε ηνπ θιάδνπ µέζσ ηεο επηθξάηεζεο ησλ πην δπλαηψλ παηθηψλ πνπ κπνξνχλ λα αθνινπζνχλ ηηο ξαγδαίεο εμειίμεηο ζην επίπεδν ηεο ηερλνινγίαο, απφ ηελ νπνία εμαξηψληαη άκεζα φιεο νη ηαηξηθέο δηαγλψζεηο. Με άιια ιφγηα, κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ηα θέξδε ζηνλ θιάδν παξακέλνπλ πςειά, νη ηάζεηο ζπγθέληξσζεο αλακέλεηαη λα θπξηαξρήζνπλ θαη ζε βάζνο ρξφλνπ, ζα παξακείλνπλ εθείλνη νη νπνίνη έρνπλ πξαγκαηηθά ηερλνγλσζία ηεο πνηνηηθήο παξνρήο ππεξεζίαο πγείαο ελψ πνιιέο κηθξέο θαη κεζαίνπ µκεγέζνπο κνλάδεο, εθ ησλ πξαγκάησλ ζα αλαγθαζηνχλ λα βγνπλ εθηφο αγνξάο. Καη, φπσο αλαθέξνπλ παξάγνληεο ηεο αγνξάο, είηε κηιάκε γηα δηαγλσζηηθά είηε γηα θιηληθέο, ην «θηιηξάξηζκα» απηφ, ζα πξνθχςεη θπξίσο ιφγσ ηεο αλεπάξθεηάο ησλ κηθξψλ θαη κεζαίσλ κνλάδσλ ζε θεθάιαηα, ηα νπνία ζεσξνχληαη απαξαίηεηε πξνυπφζεζε ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, πνπ απαηηεί πξσηίζησο ηε δηαξθή αλαλέσζε ηεο πιηθνηερληθήο ππνδνκήο µε αγνξά κεραλεκάησλ ηειεπηαίαο ηερλνινγίαο. Με δεδνκέλν ινηπφλ φηη ν θιάδνο ηεο ηδησηηθήο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο είλαη εληάζεσο θεθαιαίνπ αιιά θαη εληάζεσο εξγαζίαο γη απηφ θαη ζεσξείηαη πςεινχ ξίζθνπ άκεζε απφξξνηα ησλ πξναλαθεξζέλησλ ζα είλαη θαη ε ζηαδηαθή δηνηθεηηθή κεηαβίβαζε εηαηξεηψλ ηνπ ρψξνπ ζε επηρεηξεκαηίεο θαη γεληθφηεξα ζεζκηθνχο επελδπηέο, πνπ κπνξνχλ µε ηα θεθάιαηά ηνπο λα ππνζηεξίμνπλ ηηο ηδηαίηεξα πςειέο επελδχζεηο πνπ απαηηεί ν ρψξνο ηεο πγείαο. 13 Παξαηεξψληαο πάλησο θαλείο, ηηο εμειίμεηο ζηνλ θιάδν ηδησηηθήο πγείαο θαη ιακβάλνληαο ππφςε ηελ αδπλακία επίιπζεο ησλ πξνβιεκάησλ ηνπ ΔΤ θαζψο θαη ηηο θπξίαξρεο πνιηηηθέο ηδενινγίεο, φπσο απηέο απνηππψλνληαη ζηηο πξνζέζεηο θαη ζηηο ζεζκηθέο παξεκβάζεηο ησλ θπβεξλήζεσλ ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, δελ κπνξεί 12 Μεγάια ληηι ζηα ζθαξηά, ΝΔΑ, 30-12- 2006 & Ζ ηδησηηθή πγεία ζε ππεξδηέγεξζε, ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, 21-01-2007 & «Διιελνγεξκαληθή ζπκκαρία ζην Ηαηξηθό Κέληξν», ΒΖΜΑ, 08-07-2007 13 Καξαγηαλλνπνχινπ Γ., ηαζεξή ε πξνηίκεζε ζηα ηδησηηθά θξεβάηηα, Δπηινγή, 10/2005, ζει. 68-69

13 παξά λα αλαγλσξίζεη ηηο κεγάιεο πηζαλφηεηεο κηα ηέηνηαο εμέιημεο. Όζνη γλσξίδνπλ θαιά ηνλ θιάδν πηζηεχνπλ φηη νη επηθείκελεο επηρεηξεκαηηθέο θηλήζεηο ζα νδεγήζνπλ αλαπφθεπθηα ζε κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε. Οη κηθξέο ηδησηηθέο θιηληθέο, ππνζηεξίδνπλ, δελ κπνξνχλ πιένλ λα παξαθνινπζήζνπλ ηηο επηζηεκνληθέο θαηλνηνκίεο θαη ηηο απαηηήζεηο ησλ θαηξψλ. Αληίζεηα, νη κεγάινη ηνπ θιάδνπ είλαη ζε ζέζε λα εμαζθαιίδνπλ ηελ απαηηνχκελε ξεπζηφηεηα θαη λα πξνρσξνχλ ζε επελδχζεηο, ηηο νπνίεο, κάιηζηα, έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα απνζβέλνπλ ελ επζέησ ρξφλν. Οη κνλάδεο απηέο ζα έρνπλ ηε δπλαηφηεηα επίηεπμεο νηθνλνκηψλ θιίκαθαο θαη επέθηαζεο ησλ δξαζηεξηνηήησλ ηνπο ζε ρψξεο ηνπ εμσηεξηθνχ. 14 Απηφ πνπ ελδερνκέλσο δηαθπβεχεηαη, είλαη ε ηαρχηεηα κε ηελ νπνία ν θιάδνο ζα θηλεζεί πξνο ηελ «σξίκαλζή» ηνπ, θάηη πνπ ζα εμαξηεζεί ηφζν απφ ηελ νηθνλνκηθή ζπγθπξία φζν θαη απφ ηελ πνιηηηθή βνχιεζε. Πάλησο, ήδε, απνηέιεζκα ηεο ζπγθεθξηκέλεο ηάζεο είλαη ε δεκηνπξγία θαη επηθξάηεζε πιένλ ζηνλ θιάδν ηζρπξψλ επηρεηξεκαηηθψλ νκίισλ πξσηνβάζκηαο θαη δεπηεξνβάζκηαο πεξίζαιςεο, νη νπνίνη παξέρνπλ έλα επξχ θάζκα ππεξεζηψλ δηάγλσζεο θαη ζεξαπείαο. ήκεξα ζηνλ ρψξν πξσηαγσληζηνχλ κεγάια επηρεηξεκαηηθά, πνιπκεηνρηθά ζρήκαηα αξθεηά εθ ησλ νπνίσλ είλαη εηζεγκέλα ζην Υξεκαηηζηήξην Αμηψλ Αζελψλ. Απφ ηα παξαπάλσ, είλαη θαλεξφ φηη φηαλ γίλεηαη ιφγνο, γηα θνξχθσζε ηνπ αληαγσληζκνχ ζηελ ηδησηηθή αγνξά πγείαο, δε ζεκαίλεη φηη ε αγνξά παξνρήο (ηδησηηθψλ) ππεξεζηψλ πγείαο είλαη αληαγσληζηηθή (κε ηελ θιαζζηθή νηθνλνκηθή έλλνηα ηνπ φξνπ). Αλαθέξεηαη θπξίσο ζηελ φμπλζε ηνπ αληαγσληζκνχ κεηαμχ ελφο ζρεηηθά κηθξνχ αξηζκνχ πνιπδχλακσλ νκίισλ παξνρήο ηαηξηθψλ ππεξεζηψλ, πνπ αληαγσλίδνληαη λα εληζρχζνπλ ηε ζέζε ηνπο ζηελ αγνξά. Σα ραξαθηεξηζηηθά κηαο νιηγνπσιηαθήο αγνξάο είλαη δηαθξηηά, ηδηαίηεξα ζηε παξνρή δεπηεξνβάζκηαο πεξίζαιςεο ελψ παξάιιεια ηζρπξέο ηάζεηο ζπγθέληξσζεο παξαηεξνχληαη θαη αλακέλεηαη λα εληαζνχλ θαη ζηελ πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη, ζχκθσλα κε ζηνηρεία ηεο ICAP νη 20 κεγαιχηεξεο ζην ζχλνιν ησλ 300, είραλ ην 2005 ην 79% ηνπ ελεξγεηηθνχ, 66.6% θχθινπ εξγαζηψλ θαη 61.1% κηθηψλ θεξδψλ. Πξφθεηηαη γηα πςειφ βαζκφ ζπγθέληξσζεο, ν νπνίνο γίλεηαη κεγαιχηεξνο, αλ ιάβνπκε ππ φςηλ φηη νη 5-6 κεγαιχηεξεο εηαηξίεο ηνπ θιάδνπ έρνπλ δεκηνπξγήζεη νκίινπο εηαηξηψλ ή απνηεινχλ ηκήκαηα κεγάισλ πνιπθιαδηθψλ νκίισλ. Oη 5-6 κεγαιχηεξεο εηαηξίεο ηνπ θιάδνπ πνπ έρνπλ δεκηνπξγήζεη νκίινπο εηαηξηψλ ή απνηεινχλ ηκήκαηα κεγάισλ πνιπθιαδηθψλ νκίισλ, είλαη: Όκηινο 14 Μνλνπώιηα ζηελ πγεία εξήκελ ηνπ θξάηνπο. ΝΔΑ, 12-07-2007

14 Ηαηξηθνχ Κέληξνπ Όκηινο ΗΑΧ, Όκηινο Δπξσθιηληθήο, Όκηινο Euromedica θαη ν Όκηινο Τγεία Χζηφζν θαη άιιεο κεγάιεο επηρεηξήζεηο ζην ζχλνιν ησλ 20 πξψησλ, βξίζθνληαη ζε δηαδηθαζίεο ζπγθξφηεζεο κηθξφηεξσλ νκίισλ (Πεξζεχο Α.Δ. Βηνταηξηθή Α.Δ. θά.). Ο αληαγσληζκφο κεηαμχ απηψλ ησλ κεγάισλ επηρεηξήζεσλ πγείαο είλαη έληνλνο θαη επηθεληξψλεηαη: ζηνλ εκπινπηηζκφ ησλ παξερφκελσλ ππεξεζηψλ, αιιά θαη ηεο ηαρχηεηαο αληαπφθξηζεο, κε επέθηαζε ησλ πθηζηάκελσλ εγθαηαζηάζεσλ γηα ζηέγαζε λέσλ ηκεκάησλ (αξθεηνί φκηινη πεξηιακβάλνπλ, εθηφο απφ γεληθέο θιηληθέο, ηκήκαηα καηεπηηθήο θιηληθήο, αιιά θαη δηαγλσζηηθά θέληξα), ζηελ αλαβάζκηζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ππεξεζηψλ κέζσ πηνζέηεζεο ζηξαηεγηθψλ πειαηνθεληξηθήο πξνζέγγηζεο (π.ρ. έκθαζε ζηνπο ρψξνπο λνζειείαο κε πξνζαλαηνιηζκφ ζηελ παξνρή μελνδνρεηαθψλ ππεξεζηψλ), ηε γεσγξαθηθή εμάπισζε, κε ηελ εμαγνξά κηθξφηεξσλ πεξηθεξεηαθψλ κνλάδσλ, αιιά θαη ζηε δηείζδπζε ζε αγνξέο ηνπ εμσηεξηθνχ (θπξίσο Βαιθάληα θαη Αλαηνιηθή Δπξψπε), ηελ επηινγή εμεηδηθεπκέλνπ θαη θαηάιιεια θαηαξηηζκέλνπ ηαηξηθνχ-επηζηεκνληθνχ θαη λνζειεπηηθνχ πξνζσπηθνχ, κε εθαξκνγή πξνγξακκάησλ εθπαίδεπζεο, ηε ζχλαςε ζηξαηεγηθψλ ζπκκαρηψλ κε εξεπλεηηθνχο θνξείο ηνπ εμσηεξηθνχ, ηε ζπλεξγαζία κε αζθαιηζηηθέο εηαηξείεο θαη ηακεία γηα ηελ θάιπςε λνζειίσλ κεγαιχηεξνπ εχξνπο αζζελψλ, κε έκθαζε ζηνλ αλαζρεδηαζκφ ησλ παξνρψλ. 15 Δ. Δμσλνζνθνκεηαθή Πεξίζαιςε: ν θιάδνο ησλ ηδησηηθώλ δηαγλσζηηθώλ θέληξσλ (1) Σν κέγεζνο ηεο αγνξάο ησλ δηαγλσζηηθώλ θέληξσλ: Σα πξψηα κηθξνβηνινγηθά θαη αθηηλνινγηθά εξγαζηήξηα έθαλαλ ηελ εκθάληζε ηνπο επίζεκα πξηλ απφ πεξίπνπ 30 ρξφληα, ελψ ηα δηαγλσζηηθά θέληξα, πξντφλ ηεο κεηεμέιημεο ησλ εξγαζηεξίσλ, θάλνπλ ηελ εκθάληζε ηνπο απφ ην 1980 θαη κεηά. Σελ δεθαεηία 1985-1995, ε αλάπηπμε ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ ήηαλ ξαγδαία θαη μεπέξαζε ην 30%. 16 ήκεξα ν ζπλνιηθφο αξηζκφο ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ 15 Ζ γηγάλησζε ηνπ ηδησηηθνύ ηνκέα Τγείαο, εκπόδην ζηελ αλάπηπμε ζύγρξνλνπ ΔΤ, ΑΤΓΖ, 17-06- 2007 & Πξνζπάζεηεο θπξηαξρίαο ζηελ ηδησηηθή πγεία, ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, 10-02-2007 16 νπιηψηεο Κ., ν.π., ζει. 156

15 πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ ρψξα καο εθηηκάηαη φηη αγγίδεη ηα 400, ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ νπνίσλ βξίζθεηαη ζηελ Αζήλα. Γηνηθνχληαη θαηά θχξην ιφγν απφ γηαηξνχο, νη νπνίνη είλαη θαη νη ηδηνθηήηεο ηνπο. Μέγεζνο ηεο αγνξάο δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 153,8 170,2 183,1 203,1 227,7 241,5 255,3 275,0 291,3 319,0 Πεγή:ICAP ε εθαη.επξσ Γηαρξνληθή αχμεζε παξνπζηάδεη θαη ε αγνξά ησλ ηδησηηθψλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ θαηά ηελ πεξίνδν 1997-2006, αλ θαη ν κέζνο εηήζηνο ξπζκφο κεηαβνιήο ήηαλ ρακειφηεξνο ζε ζχγθξηζε κε ηηο θιηληθέο θαη ηα καηεπηήξηα. Έηζη, ηελ πεξίνδν 1997-2006 ηα δηαγλσζηηθά θέληξα κε ξπζκφ αλάπηπμεο 8,3% πεξίπνπ αλά έηνο (κέζνο εηήζηνο ξπζκφο αλάπηπμεο), πξαγκαηνπνίεζαλ ην 2006 ηδίξν 319 εθαη. επξψ έλαληη 153,8 εθαη. επξψ ην 1997. Μέζα δειαδή ζε κηα δεθαεηία ηα έζνδά ηνπο δηπιαζηάζηεθαλ. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηνπ ηδίξνπ ησλ δηαγλσζηηθψλ (πεξίπνπ 70%) πξνέξρεηαη απφ αζθαιηζκέλνπο ζηα δηάθνξα αζθαιηζηηθά ηακεία ηνπ επξχηεξνπ δεκφζηνπ ηνκέα. 17 (2) Γεσγξαθηθή θαηαλνκή : Όζνλ αθνξά ηελ γεσγξαθηθή θαηαλνκή ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ, είλαη εκθαλήο ε πςειή ζπγθέληξσζε πνπ παξνπζηάδεηαη ζηε πεξηνρή ηεο Αζήλαο φπνπ ιεηηνπξγεί ην 67% ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ ηεο ρψξαο. Δμάιινπ, ην 73% πεξίπνπ ηνπ ζπλνιηθνχ θχθινπ εξγαζηψλ ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ πξνέξρεηαη απφ ηε δξαζηεξηνπνίεζή ηνπο ζηελ πεξηνρή ηεο Αζήλαο. Απηφ είλαη αλακελφκελν αθνχ ε θαηαλνκή ησλ θνξέσλ παξνρήο ππεξεζηψλ πγείαο, ζπλδέεηαη κε ην επίπεδν αλάπηπμεο ησλ δηάθνξσλ πεξηνρψλ θαη εηδηθφηεξα κε ηηο θαηαλαισηηθέο δπλαηφηεηεο ηνπ πιεζπζκνχ. (3) Σερλνινγηθό εμνπιηζκόο: Όζνλ αθνξά ηνλ ηερλνινγηθφ εμνπιηζκφ ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ, ζε γεληθέο γξακκέο θξίλεηαη αξθεηά ηθαλνπνηεηηθφο θαη επεθηείλεηαη ζε κηα πιεζψξα θαηεγνξηψλ ηαηξηθψλ κεραλεκάησλ. Πνιιά απ απηά 17 Τγεία, πνιύ βαζηά ην ρέξη ζηελ ηζέπε, ΒΖΜΑ, 28-09-2008 & Kαιύηεξε πεξίζαιςε από δεκόζηνηδησηηθό ηνκέα, ΚΔΡΓΟ, 23-02-2008 & Πξνζπάζεηεο θπξηαξρίαο ζηελ ηδησηηθή πγεία, ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, 10-02-2007

16 δηαζέηνπλ ζχγρξνλν εμνπιηζκφ ηνλ νπνίν αληηθαηαζηνχλ ζε ζρεηηθά κηθξφ δηάζηεκα θαη απαζρνινχλ εμεηδηθεπκέλν θαη εθπαηδεπκέλν ηαηξηθφ θαη παξαταηξηθφ πξνζσπηθφ. Έηζη είλαη ζε ζέζε λα πξαγκαηνπνηνχλ αθφκε θαη ηηο πην ζπάληεο εμεηάζεηο θαη γηα ην ιφγν απηφ δαπαλνχλ ζεκαληηθά θεθάιαηα γηα επελδχζεηο πςειήο βηνταηξηθήο ηερλνινγίαο. Βέβαηα, ππάξρνπλ θαη πνιιά δηαγλσζηηθά θέληξα πνπ είηε δελ έρνπλ ηελ απαηηνχκελε επάξθεηα ζε ηερλνινγηθφ εμνπιηζκφ κε απνηέιεζκα λα απεπζχλνληαη ζε κεγαιχηεξα θέληξα γηα λα γηα λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο αλάγθεο ησλ πειαηψλ ηνπο- είηε ρξεζηκνπνηνχλ παιηά ηερλνινγία, παξέρνληαο ππεξεζίεο ρακειήο πνηφηεηαο. ήκεξα ζε φιε ηελ Διιάδα ιεηηνπξγνχλ 310 αμνληθνί ηνκνγξάθνη λέαο γεληάο, εθ ησλ νπνίσλ ην 75% (δει. 3 ζηνπο 4) είλαη ηδησηηθνί.. Γεληθφηεξα, ν ηδησηηθφο ηνκέαο ζπγθεληξψλεη ηε κεξίδα ηνπ ιένληνο ζε ηαηξηθή ηερλνινγία. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ην 90% ησλ επελδχζεσλ ησλ ηδησηψλ ζηνρεχνπλ ζηελ ηαηξηθή ηερλνινγία, ελψ ην αληίζηνηρν πνζνζηφ ζην ΔΤ δελ μεπεξλά ην 30%. Απφ ηνπο 323 καζηνγξάθνπο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζήκεξα παλειιαδηθά, µφλν νη 52 είλαη εγθαηεζηεκέλνη ζε δεκφζηα λνζνθνκεία. Αληίζηνηρα, απφ ηνπο 198 νξζνπαληνγξάθνπο 18 ζε φιε ηε ρψξα κφιηο 7 δεκφζηνη. Οη γ-θάκεξεο (γηα ζπηλζεξνγξαθήκαηα) θαηά ηα ηξία ηέηαξηα αλήθνπλ ζηνλ ηδησηηθφ ηνκέα. Δθηηκάηαη δε, φηη θάπνπ εθεί θηλείηαη θαη ε αλαινγία καγλεηηθψλ ηνκνγξάθσλ, θαζψο θαη ππεξερνηνκνγξάθσλ ζε ηδησηηθφ θαη δεκφζην ηνκέα πγείαο. Δπηπιένλ, ν ηδησηηθφο ηνκέαο πγείαο, φρη κφλν πξνκεζεχεηαη γξήγνξα αιιά θαη εηζάγεη ηερλνγλσζία εθπαηδεχνληαο πξνζσπηθφ ζηε ρξήζε ησλ κεραλεκάησλ ηειεπηαίαο ηερλνινγίαο. 19 Έλα ζεκαληηθφ δήηεκα πνπ ππάξρεη εδψ είλαη φηη νη δηαδηθαζίεο εηζαγσγήο ηαηξηθνχ εμνπιηζκνχ δελ ειέγρεηαη απφ ην θξάηνο κε απνηέιεζκα λα ακθηζβεηείηαη ε πνηφηεηα ησλ εηζαγφκελσλ ηαηξηθψλ κεραλεκάησλ. 20 Σν ζεκαληηθφηεξν φκσο είλαη ην θξάηνο δελ ειέγρεη νχηε ηελ πνζφηεηα ησλ εηζαγφκελσλ κεραλεκάησλ. Γεληθφηεξα, πνιινί ζεσξνχλ φηη ην ζχζηεκα πνπ ηζρχεη ζήκεξα σο πξνο ηα θξηηήξηα εμαζθάιηζεο αδεηψλ γηα ηελ πξνκήζεηα ηαηξηθψλ κεραλεκάησλ ζχγρξνλεο ηερλνινγίαο, φρη κφλν είλαη δηάηξεην αιιά θαη φηη επλνεί ηνπο ηδηψηεο θαη ηελ αλεμέιεγθηε εηζαγσγή ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ ζηηο ηδησηηθέο κνλάδεο πγείαο. 18 Μεραλήκαηα γηα παλνξακηθέο αθηηλνγξαθίεο δνληηψλ 19 Πξηκνδνηνύλ ην θαξηέι ησλ αμνληθώλ, ΝΔΑ, 10-06-2008 & Δηζαγγειέαο γηα ηηο άδεηεο αμνληθώλ ηνκνγξάθσλ, ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΗΑ, 13-8-2008 & ε ρέξηα ηδησηώλ 3 ζηνπο 4 λέαο γεληάο ηνκνγξάθνη, ΔΘΝΟ, 10-08-2008 & Pεθόξ κεραλεκάησλ αιιά ζηνλ ηδησηηθό ηνκέα θαη ππεξπιεζώξα γηαηξώλ, 06-08- 2006, http://actionnemesis.com/v2/index.php?option=com_content&task=view&id=937&itemid=53 20 νπιηψηεο Κ., ν.π., ζει.159

17 Απηά, ηελ ζηηγκή ν εμνπιηζκφο ηνπ ΔΤ έρεη ραξαθηεξηζηεί πξν πνιινχ «απαξραησκέλνο» απφ γηαηξνχο θαη εηδηθνχο, θαη ε δαπάλε γηα αλαλέσζή ηνπ απνγνεηεπηηθή. Πξφζθαηέο πεξηπηψζεηο δείρλνπλ λα ζηεξίδνπλ ηελ παξαπάλσ άπνςε. Σνλ Αχγνπζην ηνπ 2008, νη εηζαγγειηθέο αξρέο, κε αθνξκή ζεηξά δεκνζηεπκάησλ φπνπ θαηαγγέιιεηαη ε άλεπ πεξηνξηζκψλ εγθαηάζηαζε αμνληθψλ ηνκνγξάθσλ ζηα ηδησηηθά δηαγλσζηηθά θέληξα, ηελ ψξα πνπ απαμηψλεηαη ν ηερλνινγηθφο εμνπιηζκφο ησλ δεκνζίσλ λνζνθνκείσλ, δηέηαμαλ έξεπλα γηα ην θαζεζηψο ρνξήγεζεο αδεηψλ γηα ηελ αγνξά αμνληθψλ ηνκνγξάθσλ. χκθσλα κε ηα επίκαρα δεκνζηεχκαηα ε απφθαζε ηνπ ππνπξγείνπ Τγείαο - πνπ δεκνζηεχηεθε ζηηο 7 Μαΐνπ ζηελ Δθεκεξίδα ηεο θπβεξλήζεσο- έδηλε ηε δπλαηφηεηα ζε ηδησηηθά δηαγλσζηηθά θέληξα λα εμνπιηζηνχλ κε ζχγρξνλνπο αμνληθνχο ηνκνγξάθνπο θαηά παξάβαζε ησλ πιεζπζκηαθψλ θξηηεξίσλ πνπ έρνπλ ηεζεί, επηβαξχλνληαο αλαίηηα φρη κφλν ηα Σακεία θαη ην Γεκφζην κε ηεξάζηηα ρξεκαηηθά πνζά αιιά θαη ηελ πγεία ησλ πνιηηψλ απφ ηελ αθηηλνβνιία. 21 (4) Θεζκηθόο θαη πνηνηηθόο έιεγρνο ησλ ππεξεζηώλ ησλ δηαγλσζηηθώλ θέληξσλ: Έλα πνιχ ζεκαληηθφ ζηνηρείν επίζεο, πνπ ππνγξακκίδεηαη απφ δηάθνξνπο κειεηεηέο ηεο αγνξάο πγείαο είλαη ε έιιεηςε ζεζκηθνχ θαη πνηνηηθνχ ειέγρνπ ησλ ππεξεζηψλ πνπ παξέρνπλ ηα δηαγλσζηηθά θέληξα. Ζ απνπζία ζεζκηθνχ πιαηζίνπ πνπ ζα νξίδεη ηηο πξνδηαγξαθέο ιεηηνπξγίαο ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ, έρεη σο απνηέιεζκα απηή λα γίλεηαη ρσξίο έιεγρν ηεο πνζφηεηαο θαη πνηφηεηαο ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ. Ο έιεγρνο ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ απ ηηο δηεπζχλζεηο πγείαο ησλ λνκαξρηψλ είλαη ζρεδφλ αλχπαξθηνο παξφιν πνπ θάζε κήλα θάλνπλ εθαηνληάδεο εμεηάζεηο θαη έρνπλ θάπνηεο θνξέο απίζηεπηα πςειά έζνδα, αθφκε θη αλ πξφθεηηαη 21 χκθσλα κε ηα θξηηήξηα πνπ έρνπλ ζεζπηζηεί γηα ηε ρνξήγεζε άδεηαο ζθνπηκφηεηαο πξέπεη λα ιακβάλεηαη ππ φςηλ «ε ππθλφηεηα ηνπ πιεζπζκνχ θαη ε πηζαλφηεηα επηβάξπλζεο ηεο πγείαο ησλ θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο απφ ηελ απξφζθνπηε δηαζπνξά πεγψλ θαη κεραλεκάησλ ηνληηδνπζψλ αθηηλνβνιηψλ». Έηζη, γηα θάζε 50.000 θαηνίθνπο αληηζηνηρεί έλαο αμνληθφο, ελψ γηα ηνπο Γήκνπο Αζήλαο, Πεηξαηά θαη Θεζζαινλίθεο αληηζηνηρεί έλαο αμνληθφο γηα θάζε 100.000. θνπφο ησλ πιεζπζκηαθψλ θξηηεξίσλ είλαη ε εμαζθάιηζε ηφζν ηεο πνηφηεηα θαη ηεο ηζνθαηαλνκήο ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ, φζν θαη ηεο πξνζηαζίαο ηεο πγεία ησλ πνιηηψλ θαη ησλ εξγαδνκέλσλ. Με ηελ ελ ιφγσ ππνπξγηθή απφθαζε φκσο, εμαηξνχληαλ απφ ην πιαθφλ «ηα κεραλήκαηα πνπ πθίζηαληαη ή πνπ ζα πξνζηεζνχλ ζε ΝΠΓΓ, ζεξαπεπηήξηα ηνπ ΗΚΑ θαη ΝΠΗΓ, θνηλσθεινχο θαη κε θεξδνζθνπηθνχ ραξαθηήξα». Απηφ ζεκαίλεη φηη νη πεξίπνπ 80 πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηα δεκφζηα λνζνθνκεία ηεο ρψξαο δελ πξνζκεηξνχληαλ θαη έηζη δίλνληαλ ε δπλαηφηεηα εγθαηάζηαζεο λέσλ ηδησηηθψλ, θαηά παξάβαζε ηεο αλαινγίαο 1 πξνο 50.000. Γεκηνπξγνχληαλ δειαδή έλα πιαζκαηηθφ θελφ (αθνχ δελ πξνζκεηξνχληαη νη 80 ηνκνγξάθνη ησλ δεκφζησλ λνζνθνκείσλ), ψζηε λα κπνξνχλ λα δνζνχλ λέεο άδεηεο γηα ηδησηηθά δηαγλσζηηθά θέληξα. Απφ : Πξηκνδνηνύλ ην θαξηέι ησλ αμνληθώλ, ΝΔΑ, 10-06- 2008 & Δηζαγγειέαο γηα ηηο άδεηεο αμνληθώλ ηνκνγξάθσλ, ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΗΑ, 13-8-2008 & Πξνθαηαξθηηθή εμέηαζε γηα ηηο άδεηεο αμνληθώλ ηνκνγξάθσλ ζε δηαγλσζηηθά θέληξα, ΝΔΑ,13-08-2008

18 γηα κηθξά εξγαζηήξηα. χκθσλα κε πξνεδξηθφ δηάηαγκα ηνπ '84, νη λνκαξρίεο έρνπλ ππνρξέσζε λα ειέγρνπλ φια ηα δηαγλσζηηθά θέληξα, κηθξά θαη κεγάια, θάζε ηξία ρξφληα. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ έρεη ζπζηήζεη ζηηο αξκφδηεο ππεξεζίεο ησλ λνκαξρηαθψλ απηνδηνηθήζεσλ ψκα Δπηζεσξεηψλ Τπεξεζηψλ Τγείαο. Χζηφζν, ζπρλά έξρνληαη ζην θψο ηεο δεκνζηφηεηαο, πεξηζηαηηθά θαη θαηαγγειίεο πνπ επηβεβαηψλνπλ ηνλ ειιηπή έιεγρν ηεο ιεηηνπξγίαο ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ. Δξγαζηήξηα πνπ ιεηηνπξγνχλ 30 ρξφληα θαη έρνπλ ειερζεί κφλν 2 θνξέο, εμεηάζεηο αίκαηνο ρσξίο κηθξνβηνιφγν, αθηηλνγξαθίεο ρσξίο αθηηλνγξαθηθφ κεράλεκα, ιεηηνπξγία ρσξίο άδεηα ιεηηνπξγίαο, παξάλνκεο δηαθεκίζεηο θηι. είλαη ιίγα κφλν παξαδείγκαηα πνπ θαλεξψλνπλ ηνλ αλεπαξθή έιεγρν ηεο πνιηηείαο ζηελ αγνξά ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ. Γεληθφηεξα, απνηέιεζκα ηνπ παξαπάλσ λνκνζεηηθνχ θελνχ, είλαη ε ιεηηνπξγία πνιιψλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ κε ηαηξηθφ εμνπιηζκφ θαη ππνδνκέο πνπ έρνπλ απαμησζεί κε ηελ πάξνδν ηνπ ρξφλνπ θαη θαηά ζπλέπεηα, ε πξνζθνξά ππεξεζηψλ ακθηβφινπ πνηφηεηαο. Οη πεξηζζφηεξνη κειεηεηέο ζεσξνχλ ηελ απνπζία ξπζκηζηηθνχ πιαηζίνπ, σο ην ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα ηεο ηδησηηθήο παξνρήο πξσηνβάζκηαο πεξίζαιςεο ηνλίδνπλ ηελ αλάγθε ζέζπηζεο θαλφλσλ ιεηηνπξγίαο ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ, θάησ απφ ηηο απζηεξέο πξνδηαγξαθέο πνπ ζα θαζνξηζηνχλ απ ην θξάηνο. 22 (5) Πξνθιεηή δήηεζε-μεγάινο αξηζκόο εμεηάζεσλ: Έλα άιιν ζεκαληηθφ ζηνηρεηφ είλαη ε κεγάιε αχμεζε ηεο δήηεζεο γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε εμεηάζεσλ, ζεκαληηθφ κέξνο ησλ νπνίσλ ζεσξνχληαη εηθνληθέο. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία, θάζε Έιιελαο ππνβάιιεηαη πιένλ ζηηο δηπιάζηεο ηαηξηθέο εμεηάζεηο απφ απηέο πνπ έθαλε πξηλ απφ κία δεθαεηία. Σα ηδησηηθά δηαγλσζηηθά θέληξα πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ Αζήλα, αχμεζαλ κέζα ηελ πεληαεηία ηνπο ηδίξνπο ηνπο θαηά 87,4%, δηελεξγψληαο πέληε εθαη. εμεηάζεηο ην ρξφλν. Μέζα ζηελ ηειεπηαία πεληαεηία, νη δαπάλεο ησλ ηακείσλ γηα ηαηξηθή πεξίζαιςε, πξνιεπηηθέο θαη δηαγλσζηηθέο εμεηάζεηο, ηαηξηθέο επηζθέςεηο θαη πξσηνβάζκηα πεξίζαιςε ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπο, απμήζεθαλ θαηά 57,6%. ην ΗΚΑ, φπνπ αζθαιίδεηαη ζρεδφλ ν κηζφο πιεζπζκφο ηεο ρψξαο, αλαινγνχζαλ ην 1995 δχν εμεηάζεηο ηνλ ρξφλν αλά αζθαιηζκέλν. Γέθα ρξφληα κεηά, ν αληίζηνηρνο αξηζκφο εμεηάζεσλ αλά άηνκν μεπέξαζε ηηο 5. ε δηάζηεκα 12 κελψλ ην 2005 πξαγκαηνπνηήζεθαλ πεξηζζφηεξεο απφ 28,5 εθαηνκκχξηα αηκαηνινγηθέο, 22 νπιηψηεο, ν.π., ζει. 182-183 & Γηαγλσζηηθά (παξα)θέληξα, ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΗΑ, 21-11-2004

αθηηλνδηαγλσζηηθέο θαη άιιεο εμεηάζεηο ζε αζθαιηζκέλνπο ηνπ Σακείνπ. 23 «ην ΗΚΑ κέζα ζε κηα 5εηία νη δαπάλεο κόλν γηα εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο παξνπζίαζαλ αύμεζε θαηά 43%, θαη ζην αζθαιηζηηθό ηακείν ησλ ειεύζεξσλ επαγγεικαηηώλ (ΟΑΔΔ) αθόκε κεγαιύηεξε, δειαδή 58%» 24. Καηάρξεζε δελ γίλεηαη κφλν ζηηο κηθξνβηνινγηθέο εμεηάζεηο, αιιά θαη ζηηο εμεηάζεηο πνπ γίλνληαη ζε αθξηβά κεραλήκαηα, φπσο αμνληθνί θαη καγλεηηθνί ηνκνγξάθνη. Ζ αχμεζε απηή νθείιεηαη, θαη αξρήλ ζε αληηθεηκεληθνχο ιφγνπο, ππφ ηελ έλλνηα φηη ε λέα ηερλνινγία δίλεη ηε δπλαηφηεηα ζηνπο εηδηθνχο γηα ιεπηνκεξή έιεγρν ησλ αζζελψλ ηνπο, εληνπίδνληαο ηαρχηεξα ηπρφλ παζήζεηο. Μία ζνβαξή επίζεο παξάκεηξν είλαη φηη ηελ ηειεπηαία 10εηία παξαηεξείηαη κείσζε ησλ ηηκψλ πνπ νξίδνπλ ηα θπζηνινγηθά φξηα γηα δηάθνξα λνζήκαηα, νξίδνληαο έηζη πην εχθνια θάπνηνλ σο "αζζελή". Δπηπιένλ ζχκθσλα κε δηάθνξεο απφςεηο, ε εκπεηξία δείρλεη πσο νη λένη γηαηξνί, έρνπλ αλαπηχμεη κηα ακπληηθή ζπκπεξηθνξά ζε φ,ηη αθνξά ηελ άζθεζε ηνπ επαγγέικαηφο ηνπο. Απηφ νδεγεί ζην λα ζπληαγνγξαθνχλ εμεηάζεηο, νη νπνίεο φκσο δελ είλαη απαξαίηεηεο». 25 χκθσλα σζηφζν κε ηνπο εηδηθνχο πνπ εξγάδνληαη ζηνλ ηνκέα ηεο πγείαο, ηα παξαπάλσ δελ θαίλεηαη ηθαλά λα δηθαηνινγήζνπλ ηελ κεγάιε αχμεζε ησλ εμεηάζεσλ ζηελ Διιάδα. Δπηζεκαίλνπλ φηη ε ειιηπήο αλάπηπμε κεραληζκψλ παξαθνινχζεζεο ησλ παξαπνκπψλ απφ ηελ πιεπξά ησλ αζθαιηζηηθψλ ηακείσλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ηδηαίηεξα ρακειέο θξαηηθέο ηηκέο ησλ ηαηξηθψλ πξάμεσλ θαη ηελ έιιεηςε νηθνλνκηθψλ θξαγκψλ απ ηελ πιεπξά ηνπ αζθαιηζκέλνπ, νδεγνχλ ζηε δεκηνπξγία πξνθιεηήο δήηεζεο θαη ζπλεπψο ππεξθαηαλάισζεο ππεξεζηψλ. εκαληηθφ ξφιν παίδεη ε έιιεηςε δηαγλσζηηθψλ πξσηνθφιισλ θαη ε πξαθηηθή ησλ ηαηξψλ λα ζπληαγνγξαθνχλ αιφγηζηα εμεηάζεηο θαη θαηεπζχλνπλ ηνπο αζζελείο ζε ζπγθεθξηκέλα ηδησηηθά θέληξα. Οπζηαζηηθά νη γηαηξνί γίλνληαη δηακεζνιαβεηέο κεηαμχ ησλ αζζελψλ θαη ησλ ηδησηηθψλ θέληξσλ, θαη γη απηή ηνπο ηε δηακεζνιάβεζε, θηάλνπλ λα ιακβάλνπλ έσο θαη 20% απφ ηα θέξδε ησλ εμεηάζεσλ- αξθεί λα ζπλεξγάδνληαη κε ζπγθεθξηκέλν θέληξν. 26 Σν 2001 ν ηφηε ππνπξγφο πγείαο ζε νκηιία ηνπ ζην ζπλέδξην ηνπ Economist δήισλε φηη «ε θαηάζηαζε ησλ ππόγεησλ δηαζπλδέζεσλ γηαηξώλ ηνπ ΔΤ θαη ησλ αζθαιηζηηθώλ ηακείσλ κε ηα δηαγλσζηηθά θέληξα θαη εξγαζηήξηα θαη ην θαηλόκελν ηεο πξνθιεηήο δήηεζεο δηαπεξλνύλ νιόθιεξν 23 Κατηαλίδε Μ., Ρεθόξ ζηηο (πεξηηηέο) εμεηάζεηο, ΝΔΑ, 01-07-2008 & Ζ λόζνο ηνπ ηζεθ-απ, ΔΛΔΤΘΔΡΟΣΤΠΗΑ, 10-6-2007 24 Όπσο αλαθέξεη ν Κ. νπιηψηεο, ην Ρεθόξ ζηηο (πεξηηηέο) εμεηάζεηο, ΝΔΑ, 01-07-2008 25 Ο.π., 26 Πόιεκνο θιηληθώλ γηα ηα δηαγλσζηηθά θέληξα, ΝΔΑ, 19-01- 2008 19

20 ζρεδόλ ην θάζκα ηνπ ηδησηηθνύ ηνκέα πγείαο». 27 Σν 2008, ζηειέρε ηεο αγνξάο πγείαο κε δειψζεηο ηνπο επηβεβαηψλνπλ ηε ζηαζηκφηεηα ηεο θαηάζηαζεο «Πξηλ από ηέζζεξα ρξόληα δηαπηζηώζακε όηη ην 70% από ηηο εξγαζηεξηαθέο εμεηάζεηο ησλ αζθαιηζκέλσλ ηνπ Οξγαληζκνύ Αζθάιηζεο Διεύζεξσλ Δπαγγεικαηηώλ (ΟΑΔΔ), πξαγκαηνπνηνύληαλ ζε ζπγθεθξηκέλε αιπζίδα ηαηξηθώλ θέληξσλ. Όηαλ ν αζθαιηζηηθόο θνξέαο ελεκεξώζεθε θαη πξνεηδνπνίεζε ηνπο ζπκβεβιεκέλνπο γηαηξνύο, παξαηεξήζεθε κείσζε ζηα έμνδα γηα ηαηξηθέο εμεηάζεηο ηεο ηάμεσο ηνπ 43%, κε απνηέιεζκα λα πεξηνξηζηνύλ νη δαπάλεο ηνπιάρηζηνλ θαηά 4 εθαηνκκύξηα επξώ». 28 (6) Σάζεηο θαη πξννπηηθέο: Οη πξνζδνθίεο ζρεηηθά κε ηελ κειινληηθή αλάπηπμε ηεο αγνξάο δηαγλσζηηθψλ ππεξεζηψλ είλαη αξθεηά επλντθέο. Όζνη δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ρψξν ηεο ηδησηηθήο πγείαο γλσξίδνπλ φηη ε αγνξά ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ, (φπσο άιισζηε θαη ηεο ηδησηηθήο πγείαο γεληθφηεξα), γηα δηάθνξνπο ιφγνπο (βι. θεθ. γηα επελδχζεηο) αλακέλεηαη λα απμεζεί ζεκαληηθά. Σα δεδνκέλα δηακνξθψλνπλ έλα ζθεληθφ κε έληνλε ηελ πξννπηηθή αχμεζεο ηνπ πειαηνινγίνπ θαη ηνπ ζπλνιηθνχ ηδίξνπ πνπ ην 2006 έθηαζε ηα 320 πεξίπνπ εθαη. επξσ. 29 Παξαθάησ βιέπνπκε ην κεξίδην αγνξάο ησλ 14 κεγαιχηεξσλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ (αθνξά κφλν θαη ηελ αγνξά ησλ δηαγλσζηηθψλ θέληξσλ) βάζεη θχθινπ εξγαζηψλ γηα ην 2003 Γηαγλσζηηθά Κεληξα Μεξίδην (%) Βηνταηξηθή Α.Δ. 17,5 Euromedica Α.Δ. 7,9 Ηαηξφπνιηο Μαγλεηηθή Σνκνγξαθία Α.Δ. 3,8 Γηάγλσζε Α.Δ. 2,6 Δπξσδηάγλσζε Α.Δ. 2.5 Ηαηξηθφ Κξήηεο Α.Δ. 1.7 Βηνθφξκα Η. Α.Δ. 1,6 Euromedica Κξήηεο Α.Δ 1,6 Παπαλδξένπ Γ. ΔΠΔ 1,5 Μηθξναλάιπζε ΑΔΒΔ 1,5 Ηππνθξάηεο Ηαηξηθφ Γηαγλσζηηθφ Κέληξν 1,4 27 Παλεπηζηεκηαθνί θαη ηδηώηεο, δύν άζπνλδνη θίινη ηνπ ΔΤ; ΚΑΘΖΜΔΡΗΝΖ, 08-07-2001 28 χκθσλα κε ηνλ πξφεδξν ηεο Παλειιήληαο Έλσζεο Βηνπαζνιφγσλ θαη γξακκαηέα ηεο Παλειιήληαο Οκνζπνλδίαο σκαηείσλ Ηδησηηθήο Πξσηνβάζκηαο Τγείαο, ζην Ρεθόξ ζηηο (πεξηηηέο) εμεηάζεηο, ΝΔΑ, 01-07-2008 29 Πόιεκνο θιηληθώλ γηα ηα δηαγλσζηηθά θέληξα, ΝΔΑ, 19-01- 2008