ΓΕΝΙΚΟ ΠΡΟΞΕΝΕΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΟ ΣΙΚΑΓΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ 211 East Ontario str., Chicago, Illinois 60611, suite 505, tel./fax: (312) 867-3824, fax: (312) 335-3958, e-mail : ecοcom-chicago@mfa.gr Σικάγο, 2 Ιουνίου 2008 ΘΕΜΑ : Στοιχεία για την αγορά ελληνικής φέτας στην περιφέρεια των Μεσοδυτικών Πολιτειών. Η κατανάλωση ελληνικής φέτας και παρόμοιων λευκών τυριών, είναι υψηλή στην περιοχή του Midwest (Μεσοδυτικών Πολιτειών), λόγω της ύπαρξης μεγάλης ελληνικής παροικίας, αλλά και διότι την τελευταία τριετία, έχει πολλαπλασιαστεί η διαφοροποίηση του προϊόντος, καθώς υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές πώλησής του. Η μεσογειακή διατροφή επίσης έχει ολοένα και περισσότερο αυξήσει τους υποστηρικτές της σε πολλούς τομείς, διότι αφενός έχει δημιουργήσει πλέον ξεχωριστό προφίλ καταναλωτών, που εν πολλοίς ακολουθούν το mainstream της αγοράς, ενώ αφετέρου δε θεωρούν την προσθήκη ορισμένων προϊόντων ως αυτονόητη εάν επιθυμούν να ανταποκριθούν σε ορισμένες προτάσεις της σύγχρονης ιατρικής για υγιεινή διατροφή. Η διαπίστωση αυτή αναδεικνύει και το ζήτημα που προέκυψε και από την έρευνά μας, ότι υπάρχουν πολλά προϊόντα που προωθούνται στην εδώ αγορά, που δεν θα τύγχαναν εγκρίσεως εάν επρόκειτο να εφαρμοστεί και στις ΗΠΑ η από 25.10.05 απόφαση του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων σύμφωνα με την οποία η ονομασία «φέτα» είναι 1
Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) και χρησιμοποιείται αποκλειστικά για το τυρί που παράγεται με παραδοσιακό τρόπο στην Ελλάδα, σε οριοθετημένη γεωγραφικά περιοχή, από γάλα πρόβειο ή μίγμα αυτού με αίγειο (σε ποσοστό έως 30%) της περιοχής αυτής. Η πολιτεία Wisconsin, αποκαλούμενη και ως dairy land, είναι η καρδιά της παραγωγής γαλακτοκομικών προϊόντων στις ΗΠΑ. Στην Πολιτεία Wisconsin, σύμφωνα με στοιχεία της Ενώσεώς τους, η παραγωγή γάλακτος ανέρχεται ετησίως σε 3200 τόνους, το 57% των ΗΠΑ. Η επεξεργασία, συσκευασία και προώθηση στην αγορά αποτελούν έναν σημαντικότατο κλάδο της οικονομίας των ΗΠΑ. Η γαλακτοβιομηχανία έχει περίπου 8 δις δολ. ετήσιο κύκλο εργασιών και 30.000 εργαζόμενοι απασχολούνται στις 2200 περίπου επιχειρήσεις του κλάδου, που είναι οργανωμένες, οι περισσότερες υπό την «Wisconsin Cheese Makers Association» η οποία συγκεντρώνει της κυριότερες εταιρείες παραγωγής τυροκομικών προϊόντων. Οι εταιρείες αυτές αποτελούν ισχυρό λόμπυ και έχουν ουσιαστική επιρροή στα πάνελ της Γερουσίας στην Ουάσιγκτον. Καταγράφουμε ενδεικτικώς μερικές : Arla Foods, Kaukauna. Smoked Peppercorn Gouda, Cheeses Flavored with All Peppers, BelGioioso Cheese Inc, Denmark. Parmesan, Italian Type Cheeses, Grating Types, Bleu Mont Dairy, Blue Mounds. Lil Wils Bandaged Cheddar, Cow's Milk, Cheddar Aged less than 12 months, Carr Valley Cheese, LaValle. Colby, American Originals, Cave Aged Mellage, American Made/International Style, Open Category Made from Sheep's or Mixed Milks; Riverbend Goat, Washed Rind Cheeses, Open Category Made from Goat's Milk, Fence Line, LLC at Burnett Dairy Cooperative, Grantsburg. Fence Line Lightly Aged Provolone, White Cheese, Italian Type Cheeses, Hook's Cheese Inc, Mineral Point. 10-Year Sharp Cheddar, Cheddars, Aged Longer than 49 months, Feta White cheese, Klondike Cheese Company, Monroe. Brick, American Originals, Open Category Made from Cow's Milk; Peppercorn Feta, Feta Cheeses, Flavor Added; Feta, Cow s Milk, Meister Cheese Company, Muscoda. White cheese, Monterey Jack with Flavors - Cow's Milk, Mount Sterling Cheese Cooperative, Mount Sterling. Raw Goat Milk Mild Cheddar, Cheddars, Made from Goat's Milk, Aged less then 12 Months, 2
Pine River Pre Pack Inc, Newton. Pine River Horseradish Cold Pack, Cheese Spreads, Flavor Added, Roth Kase USA, Monroe. GranQueso, Greek, Hispanic & Portuguese Style Cheeses, Ripened Category, WI Farmers Union Specialty Cheese Company, white cheese, Blue, Blue Mold Cheeses Made from Cow's Milk. Οι εταιρείες αυτές παράγουν σχεδόν όλες τις ποικιλίες τυριών, ενώ σημειώνουν ότι έχουν και προϊόντα που χαρακτηρίζουν «Λευκά τυριά», ή ποικιλίες με χρήση λευκών τυριών, όταν βέβαια δεν χρησιμοποιούν την καθαυτό ονομασία Φέτα, χωρίς μάλιστα τον προσδιορισμό «Greek Style», που συναντάται ως επωνυμία, πρόσθετος προσδιορισμός σε προϊόντα άλλων εταιρειών. Παραθέτουμε παρακάτω ορισμένα από τα προϊόντα που και οι ίδιοι οι παραγωγοί στο Wisconsin αναφέρουν ως ανταγωνιστικά (Competing Cow Milk Feta) της ελληνικής φέτας και προσπαθούν να τα διατηρήσουν στην αγορά χωρίς αλλαγές στην ονομασία τους : -Apetina Feta Chunks in oil and herb Domestic Faceted jar 10.5 oz, $3.99 -Store Brand Feta Crumbles Plain Unknown Deli cup 4 oz. $1.95 -Store Brand Cube Plain Feta 8 oz. $3.09 -Athenos Crumbles Basil and dried tomato, garlic and herb Churny Heat seal rigid bubble pack 4 oz $2.39-2.49 -Athenos Chunk Plain, basil and tomato, garlic and herb Churny Cryovac 4 oz $3.99-3.79 -Odyssey Chunks in oil Plain, tomato and basil Unknown Faceted jar 8 oz $2.79 -Store Brand Chunks in oil Plain, red pepper Unknown Plain jar 10.5 oz $3.79 Παρατηρούμε συνεπώς ότι υπάρχουν αρκετά προϊόντα στα οποία σαφώς συνυπάρχουν τα αναγνωρισμένα χαρακτηριστικά της φέτας, αλλά έχουν εντελώς διαφορετική ονομασία (π.χ. Odyssey chunks που πρόκειται για κομματάκια-τρίμματα φέτας). Στον πίνακα 1, που προσαρτάται στο παρόν έγγραφο, καταγράψαμε τα προϊόντα που βρήκαμε να πωλούνται σε αλυσίδες καταστημάτων. Οι διαπιστώσεις που έχουμε κάνει είναι ότι αφενός υπάχουν εισαγόμενα είδη φέτας (βαρελιού), τα οποία βρίσκει ο καταναλωτής αποκλειστικά σε ελληνικών συμφερόντων υπερκαταστήματα, αλλά και σε μαγαζιά πωλήσεων τροφίμων από την Μέση Ανατολή (αραβικά). Στα τελευταία βέβαια παρατηρούμε ότι η βαρελίσια φέτα π.χ. Αράχωβας που διατίθεται προς πώληση είναι αμφιβόλου ποιότητας και μάλιστα οι ιδιοκτήτες αρνήθηκαν να μας πληροφορήσουν για 3
τους προμηθευτές τους, εντός ή εκτός ΗΠΑ. Σύμφωνα με πληροφορίες που συνέλεξαμε η φέτα που πωλείται σε αυτές τις περιπτώσεις είναι νοθευμένη, καθώς υπάρχουν εργαστήρια παραγωγής στις ΗΠΑ, που χρησιμοποιούν και αναμιγνύουν υλικά και διαφορετικά είδη φέτας. Σύμφωνα με στοιχεία (τιμολόγια, φορτωτικές) που μας τέθηκαν υπόψη, η ελληνική φέτα εξακολουθεί και έχει υψηλότατες τιμές σε σχέση με τα λοιπά «ανταγωνιστικά» λευκά τυριά (εν γένει με αλμυρή γεύση), αφού η τιμή εισαγωγής ανά κιλό φτάνει τα 6 δολ. όταν η τιμή πώλησης στο ράφι (ψυγείο) για τις άλλες φέτες, είναι περίπου 5 δολ. το κιλό. Υπάρχει αφενός ουσιαστικό πρόβλημα με την επιβάρυνση του δασμού εισαγωγής, αλλά και από το γεγονός ότι πλέον οι ευρωπαϊκές εταιρείες, δανέζικες και γαλλικές έχουν δημιουργήσει εργαστήρια παραγωγής στις ΗΠΑ, κυρίως στο Wisconsin αλλά και στο Michigan. Έχει ιδιαίτερη σημασία το γεγονός ότι η εταιρεία Lactalis, γαλλικών συμφερόντων, εισάγει στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουν, το 45% της φέτας, τη στιγμή που η Ελλάδα περιορίζεται στο 17%. Μάλιστα σήμερα υπολογίζεται ότι παρότι η φέτα της εταιρείας Lactalis είναι εξαιρετικά κρεμώδεις (τυποποιείται με την ονομασία President), αρκετοί ανταγωνιστές χρησιμοποιούν το ίδιο προβατίσιο γάλα, της περιοχής των Πυρηναίων Aveyron. Πάντως η ελληνική φέτα έχει καταξιωθεί ως έχουσα ξεχωριστή προσωπικότητα και θεωρείται προϊόν delicatessen. Το 2006 η φέτα Δωδώνης έλαβε το πρώτο βραβείο στην ετήσια έκθεση γαλακτοκομικών προϊόντων στο Wisconsin (σημειώνουμε ότι έκτοτε δεν έχει λάβει μέρος, ούτε έχει υπάρξει μέριμνα για τη συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στον διαγωνισμό). Ολοένα και περισσότερο συσκευασίες προϊόντων που έχουν ως βάση την φέτα όπως : πιπεριές γεμιστές με φέτα, λάδι με μυρωδικά και φέτα, σαλάτες διάφορες με φέτα, μπουκαλάκια με feta dressing, κ.α. Δεδομένου ότι ολοένα και περισσότεροι μετανάστες από την Βουλγαρία, Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Πολωνία, Σερβία, τις αραβικές χώρες εγκαθίστανται στις Μεσοδυτικές Πολιτείες (λόγω της ύπαρξης βαριάς βιομηχανίας, αλλά και ύπαρξης ήδη μικρών θυλάκων των εθνοτήτων αυτών), η κατανάλωση της φέτας αυξάνει με συνέπεια η ζήτηση να βαίνει διογκούμενη. Η θέση της Ελλάδας εξαρτάται κυρίως από το θέμα προβολής και κόστους, ώστε να βελτιώσει τα ποσοστά της στην αγορά. 4
5