Συμμετέχουμε για να σώσουμε τον πλανήτη μας Ξαναδίνουμε χρησιμότητα στα απορρίμματα Εργαστήρια για παιδιά με χρήση ανακυκλώσιμων υλικών 20 έως 24 Φεβρουαρίου 2012 Σε συνεργασία με το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Λευκάδας και Το 1ο, 2ο, 3ο και 4ο Δημοτικό Σχολείο Λευκάδας
περιεχόμενα 1. Εισαγωγή 2. Η ομάδα του εργαστηρίου 3. Τα εργαστήρια 4. Μηνύματα ανακύκλωσης στο δέντρο 5. Μηνύματα ανακύκλωσης στον τοίχο 6. Η εμπειρία του εθελοντισμού 7. Οικολογικό σπίτι 8. Μελλοντικά προγράμματα
1.Εισαγωγή Η διαλογή υλικών από τα απορρίμματα είναι μια απλή και φυσική ενέργεια. Σημαίνει ότι ο καθένας ξεχωρίζει στο χώρο όπου ζει τα λεγόμενα «καθαρά και στεγνά» απόβλητα (συσκευασίες περιτυλίγματος, χαρτόνια, εφημερίδες και περιοδικά, πλαστικά μπουκάλια) από τα υπόλοιπα απόβλητα, τα «υποκείμενα σε σήψη». Γι αυτό το σκοπό αρκεί να έχουμε 2 διαφορετικούς «σκουπιδοτενεκέδες» στο σπίτι μας. Έτσι, το 80% των οικιακών σκουπιδιών θα μπορέσουν να ανακυκλωθούν. Η διαλογή και η ανακύκλωση των απορριμμάτων σημαίνει μεταμόρφωση της πρώτης ύλης, ώστε να επαναχρησιμοποιηθεί. Η πλειονότητα των συσκευασιών κατασκευάζεται με βάση ενεργειακούς πόρους που αποσπώνται από τα αποθέματα του πλανήτη και τα οποία θα εξαντληθούν κάποια μέρα. Για να μην σπαταλούμε και ρυπαίνουμε την ατμόσφαιρα, είναι σημαντικό να ανακυκλώνουμε αυτά τα υλικά. Τα περιοδικά και οι εφημερίδες μπορούν να «ξαναγεννηθούν» υπό μορφή χαρτονιού ή άλλου χαρτιού, τα πλαστικά μπουκάλια μπορούν να μεταμορφωθούν σε πλαστικούς σωλήνες ή ακόμη και σε έργα τέχνης Η ανακύκλωση είναι λοιπόν το πιο «ευφυές» μέσο για την προστασία του πλανήτη μας. Η Εκπαίδευση στη διαλογή και ανακύκλωση ξεκινάει από την παιδική ηλικία, όπου το παιδί μαθαίνει και αντιδρά γρήγορα, και μπορεί επίσης να επηρεάσει την οικογένεια και τους φίλους του. Σε αυτό το πλαίσιο, πραγματοποιήθηκε από τις 20 έως 24 Φεβρουάριου 2012 ένα πρόγραμμα ευαισθητοποίησης των παιδιών της Λευκάδας πάνω στο σεβασμό του περιβάλλοντος, ώστε να ξαναβρεθεί χρησιμότητα για τα απορρίμματα, και να ευαισθητοποιηθεί το ευρύ κοινό για την αναγκαιότητα και τα πλεονεκτήματα της ανακύκλωσης και μάλιστα με αξιοποίηση δημιουργικών και καλλιτεχνικών μέσων. Η κεντρική ιδέα ήταν να αξιοποιήσουμε τις ποικίλες λύσεις που έχουμε στην διάθεσή μας για να μειώσουμε την σπατάλη των υλών και των ενεργειακών πόρων. Επιλέγοντας την τέχνη ως βασικό «όχημα» για τις δραστηριότητές μας μπορέσαμε να προσεγγίσουμε με τρόπο έξυπνο και θετικό το σοβαρό αυτό πρόβλημα. Το πρόγραμμα ευαισθητοποίησης πραγματοποιήθηκε με την συνεργασία του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Λευκάδας και των 4 δημοτικών σχολείων της πόλης της Λευκάδας. Συμμετείχαν 225 παιδιά ηλικίας 6-12 ετών. Κατά την διάρκεια των εργαστηρίων, τα παιδιά παρακολούθησαν ένα εκπαιδευτικό video και συζήτησαν γύρω από την αειφόρο ανάπτυξη, ακολούθως έκαναν πρακτική εφαρμογή και δημιούργησαν έργα τέχνης και χρήσιμα πράγματα, όπως πορτοφόλια, μάσκες, κορνίζες για φωτογραφίες, σακούλες δώρων, αξιοποιώντας υλικά από ανακύκλωση ή διαλογή απορριμμάτων (παλιές εφημερίδες, χαρτόνια, κουτιά γάλατος-χυμών, φιάλες, πλαστικές σακούλες). Ύστερα, τα προσκαλέσαμε να προβληματιστούν όλα μαζί, γύρω από τα γνωρίσματα ενός Οικολογικού Σπιτιού. Στο τέλος, τα παιδιά εκφράστηκαν ελεύθερα σε ένα χώρο προορισμένο για τα ίδια, γύρω από το πώς βλέπουν το μέλλον της Λευκάδας. Επίσης έγραψαν μηνύματα για τ άλλα παιδιά, για να διαφυλαχθεί ένας υγιής τρόπος ζωής εντός ενός υγιούς περιβάλλοντος και για εμάς και για τις μελλοντικές γενιές. Ελπίζουμε να πολλαπλασιάσουμε αυτές τις πρωτοβουλίες σε συνέργεια με όλους τους παρεμβαίνοντες στο πεδίο της επίσημης και της μη τυπικής εκπαίδευσης παιδιών και νέων για να δημιουργήσουμε θετική σκέψη και δράση σχετικά με το περιβάλλον.
2. Η ομάδα του εργαστηρίου Η Ομάδα εργαστηρίου (από αριστερά προς δεξιά) Τίτλος Δραστηριότητας «Σκέψου, Δράσε και Αντέδρασε» «Θετική σκέψη για το Πράσινο περιβάλλον συνεχίζεται» «Θετική σκέψη για Πράσινο περιβάλλον» «Θετική σκέψη για το Πράσινο περιβάλλον συνεχίζεται» «Επέλεξε και δημιούργησε» «Αειφόρος ανάπτυξη» Συντονιστής του προγράμματος
3. Εργαστήρια Οι εντυπώσεις των εθελοντών που υποστήριξαν τις δραστηριότητες των εργαστηρίων: «Κατά τις 5 ημέρες που διήρκεσαν τα εργαστήρια, συμμετείχαν 225 παιδιά ανόμοια αναμεταξύ τους, κι έτσι έπρεπε να προσαρμόσουμε τις μεθόδους μας για εκείνα. Ήταν κάπως δύσκολο στην αρχή, λόγω γλώσσας επειδή μόνο μερικά παιδιά μιλούσαν αγγλικά και εμείς γνωρίζαμε λίγα ελληνικά. Παρόλα αυτά, έπρεπε να βρούμε τρόπο να επικοινωνήσουμε, και νομίζω, ήταν μάλλον επιτυχημένος. Εκφράσαμε τις σκέψεις μας όχι μόνο με τη γλωσσική οδό αλλά και με τη «παραγλωσσική», δηλ. με εκφράσεις, γκριμάτσες, χειρονομίες κλπ. Ήταν μια καλή ευκαιρία να βελτιώσουμε τις βασικές γλωσσικές μας δεξιότητες στα Ελληνικά αλλά και για τα παιδιά να εξασκήσουν τις γνώσεις τους στα αγγλικά. Τα διδάξαμε ότι μπορούν να κάνουν πράγματι χρήσιμα πράγματα από τα απορρίμματα, χρησιμοποιώντας λιγότερα υλικά. Την 1η ημέρα, φτιάξαμε πορτοφόλια από συσκευασίες γάλακτος (κουτιά tetra pack), με μόνο υλικό τα tetra pack, ψαλίδια, σελοτέϊπ και συρραπτικό. Τα παιδιά το απόλαυσαν πολύ, και μερικά απ αυτά ήθελαν να φτιάξουν περισσότερα για την οικογένειά τους, και να τα διακοσμήσουν. Είχαν μεγάλη θέληση και στο τέλος πέτυχαν πολύ καλά αποτελέσματα. Την 2η ημέρα, φτιάξαμε κορνίζες για φωτογραφίες από χαρτόνι, τις στολίσαμε με διακοσμητικά από πλαστικές σακούλες, εφημερίδες και καπάκια από φιάλες. Αποδείχθηκε πιο ενδιαφέρον από τα πορτοφόλια, στα παιδιά άρεσε να βάφουν, να ζωγραφίζουν, να φτιάχνουν καινούργια πράγματα με την φαντασία τους. Μερικά παιδιά δημιούργησαν πολύ όμορφα κομψοτεχνήματα: τα κορίτσια προτιμούσαν να φτιάχνουν λουλούδια και πεταλούδες από τα περιοδικά, τα αγόρια ήθελαν να βάζουν εικόνες μοτοσικλετών και αυτοκινήτων στις κορνίζες τους. Όλοι χαίρονταν πολύ δημιουργώντας τις δικές τους, μοναδικές κορνίζες.
Την 3η ημέρα, φτιάξαμε ανακυκλώσιμες τσάντες δώρου από εφημερίδες. Θέλαμε να δείξουμε στα παιδιά, ότι δεν είναι απαραίτητο να αγοράζουμε τα πάντα από τα μαγαζιά, και ότι μπορεί να είναι καλύτερο να φτιάχνουμε πράγματα μόνοι μας και μάλιστα από ανακυκλώσιμα υλικά. Μ αυτόν τον τρόπο, εξοικονομούμε χρήματα και προστατεύουμε την φύση. Στην πράξη ήταν κάπως δύσκολο να φτιάξουμε τις τσάντες, ιδίως στα εργαστήρια όπου συμμετείχαν μικρότερα παιδιά. Στο τέλος, τα παιδιά έμαθαν να δουλεύουν ομαδικά, να αλληλοβοηθούνται και να περιμένουν τη σειρά τους, ώσπου κάποιος να τα βοηθήσει και να φθάσουν όλοι μαζί στον στόχο. Την 4η ημέρα, φτιάξαμε διαφορετικά αντικείμενα σε καθένα εργαστήριο: μολυβοθήκη (κασετίνα), πορτοφόλια, τσάντες από εφημερίδες. Οι μολυβοθήκες ήταν επιτυχημένο εγχείρημα, καθώς είναι απαραίτητη στο σχολείο! Τα παιδιά είδαν ότι συγχρόνως μπορούν να διασκεδάσουν φτιάχνοντας υπέροχες μολυβοθήκες και κασετίνες, χρησιμοποιώντας συσκευασίες χυμών και σελοτέιπ. Η τελευταία ημέρα ήταν συναρπαστική για όλους! Εμπνεόμενοι από την αποκριάτικη ατμόσφαιρα, αποφασίσαμε να φτιάξουμε μάσκες από συσκευασίες δημητριακών. Τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να δουν πως μπορούν να επαναχρησιμοποιήσουν τις συσκευασίες από ένα προϊόν που καταναλώνουν καθημερινά, και δημιούργησαν χειροποίητες μάσκες! Συνοψίζοντας, τα εργαστήρια του Φεβρουαρίου ήσαν πολύ ωφέλιμα τόσο για τα παιδιά όσο και για εμάς τους εθελοντές. Κάθε μια πλευρά μάθαινε κάτι από την άλλη. Πιστεύουμε ότι τα παιδιά θα συνεχίσουν να ενδιαφέρονται για την προστασία του περιβάλλοντος, ενστερνίστηκαν όσα είπαμε και έμαθαν να κάνουν ανακύκλωση. Πιστεύουμε ότι αυτό ήταν μόνο η αρχή και οι προσπάθειές μας δεν θα μείνουν χωρίς αποτέλεσμα. Συνεχίζουμε με το σύνθημα Go green!».
4. Μηνύματα ανακύκλωσης στο δέντρο Μετά από κάθε εργαστήριο τα παιδιά έγραφαν περιβαλλοντικά μηνύματα σε χαρτόνια και τα κρεμούσαν στο δέντρο που είχαμε δημιουργήσει από τα πλαστικά μπουκάλια
5. Μηνύματα ανακύκλωσης στον τοίχο Με αυτή την ιδέα η ομάδα μας ήθελε να ενθαρρύνει τα παιδιά να εκφράσουν τις σκέψεις τους για το περιβάλλον και την ανακύκλωση. Τα παιδιά έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την συγκεκριμένη δραστηριότητα και έφτιαξαν πολλές ζωγραφιές με απεικονίσεις της Γης και θετικές σκέψεις για την ανακύκλωση.
6. Η εμπειρία των εθελοντών Για όλους μας ήταν μια πολύ καλή και χρήσιμη εμπειρία. Εμείς, τα τέσσερα κορίτσια από το πρόγραμμα «Θετική σκέψη για Πράσινο περιβάλλον» που διοργανώσαμε το Εργαστήρι ανακύκλωσης για τα σχολεία της Λευκάδας, είχαμε ήδη εμπειρία δουλεύοντας με παιδιά στο μόνιμο εργαστήρι ανακύκλωσης που διοργανώνουμε σε εβδομαδιαία βάση, κάθε Παρασκευή απόγευμα, στην έδρα της οργάνωσής μας. Παρόλα αυτά τα εργαστήρια με τους μαθητές των δημοτικών σχολείων ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία που μας επέτρεψε να αποκτήσουμε νέες δεξιότητες και μεθόδους εργασίας δουλεύοντας με ξένα παιδιά. Τα μεγαλύτερα παιδιά μιλούσαν αγγλικά, αλλά με τα μικρότερα, έπρεπε να είμαστε εφευρετικοί και δημιουργικοί, να βρίσκουμε διαφορετικούς τρόπους για να επικοινωνούμε μαζί τους και να τους εξηγούμε. Το να έχουμε πολλά παιδιά ταυτόχρονα, για πολλές ώρες για πέντε συνεχόμενες μέρες, ήταν μια πρόκληση που όλοι απολαύσαμε στο τέλος. Νοιώσαμε καλά σαν εκπαιδεύτριες και είχαμε την δυνατότητα να βελτιώσουμε τις επικοινωνιακές μας ικανότητες στα ελληνικά. Μία άλλη εθελόντρια της οργάνωσής μας, η Sonia Huerta Muñoz από το πρόγραμμα «Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης» δημιούργησε ένα βίντεο, για να ευαισθητοποιήσει τα παιδιά σχετικά με την σπουδαιότητα της φροντίδας του φυσικού περιβάλλοντος και της μη μόλυνσης του. Γενικότερα έχουμε την αίσθηση, ότι τα παιδιά το διασκέδασαν, δουλεύοντας με απορρίμματα και δημιουργώντας στο τέλος ένα ωραίο πορτοφόλι ή μια χάρτινη κορνίζα. Εισπράξαμε φιλοφρονήσεις για την δουλειά μας. Αυτό και το γεγονός ότι τα παιδιά ήταν πολύ χαρούμενα που δούλευαν μαζί μας, μας έδωσε περισσότερα κίνητρα και θάρρος να συνεχίσουμε. Το γεγονός ότι δουλεύαμε μαζί σαν μια «διεθνής ομάδα ανακύκλωσης» ήταν πολύ ενδιαφέρον και αστείο συνάμα. Δουλέψαμε όλοι μαζί σε ένα ευχάριστο και δημιουργικό περιβάλλον. Μπορούμε να πούμε ότι ήταν ένα αξιόλογο εργαστήρι που θα θέλαμε να επαναλάβουμε!
7. Το οικολογικό σπίτι - Σκεφτόμαστε μαζί για την οικολογική κατοικία. Στο τέλος κάθε εργαστηρίου, συγκεντρώναμε τα παιδιά γύρω από το μοντέλο ενός σπιτιού φτιαγμένο από χαρτόνι και από άλλα ανακυκλώσιμα υλικά και ζητούσαμε από τα παιδιά να κάνουν προτάσεις έτσι ώστε να γίνει μια πραγματική οικολογική κατοικία. Τα παιδιά πραγματικά έκαναν ενδιαφέρουσες υποδείξεις όπως οι εξής: - Να εγκαταστήσουμε ηλιακούς συλλέκτες για την παραγωγή ηλεκτρισμού. - Χρησιμοποίηση των οικιακών οργανικών αποβλήτων για να παραχθεί ενέργεια (κομποστοποίηση). - Κατασκευή του σπιτιού με διπλά χωρίσματα και τοποθέτηση άχυρου μεταξύ τους, ώστε να επιτευχθεί καλή μόνωση που θα διατηρεί σταθερή την θερμοκρασία στο εσωτερικό. - Επαναχρησιμοποίηση των χρησιμοποιηθέντων υδάτων για πότισμα. - Μεγάλα παράθυρα ώστε να μπαίνει περισσότερο φώς. - Χρήση λαμπτήρων οικονομίας. - Συλλογή και αξιοποίηση του βρόχινου νερού.
8. Μελλοντικά προγράμματα - Απρίλιος-Μάιος 2012: Πραγματοποίηση εργαστηρίων ευαισθητοποίησης στη διαλογή και ανακύκλωση απορριμμάτων και την αειφόρο ανάπτυξη με κύρια στόχευση τα σχολεία και τα νησιά γύρω από την Λευκάδα. - Ιούνιος 2012: Οργάνωση προγράμματος κατάρτισης διεθνούς κλίμακας για τους νέους και τους εκπαιδευτές νέων με θέμα την Οικο-κατασκευή (κατασκευή κατοικίας φιλικής προς το περιβάλλον). - Ιούλιος 2012: Οργάνωση ενός Bazar έργων τέχνης δημιουργημένων βάσει αντικειμένων από ανακύκλωση. - Ιούλιος-Αύγουστος 2012: Οργάνωση μονίμων εργαστηρίων για την εκπαίδευση των παιδιών στην διαλογή και ανακύκλωση. - Αύγουστος 2012: Οργάνωση μιας δημιουργικής δράσης μ επίκεντρο την σύγχρονη τέχνη για την ευαισθητοποίηση στην αειφόρο ανάπτυξη.
ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Πολιτιστική Μη Κυβερνητική Οργάνωση Νέων Καραβελλα 12, 31100 Λευκάδα www.tamonopatia.org Τηλ/ Φαξ: +30 26450 23123 Ε-mail: pistes_solidaires@yahoo.gr Φεβρουάριος 2012 ΙΔΡΥΜΑ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Εθνική Υπηρεσία Προγραμμάτων Ε.Ε. Νέα Γενιά σε Δράση και Eurodesk