(Πιάησλνο Πξσηαγόξαο, 322 Α -323 Α ) πεηδὴ δὲ ὁ ἄλζξσπνο ζείαο κεηέζρε κνίξαο, πξῶηνλ κὲλ δηὰ ηὴλ ηνῦ ζενῦ

ΠΡΟΣΤΠΟ ΘΕΩΡΗΣΘΚΟ ΦΡΟΝΣΘΣΗΡΘΟ ΔΠΑΝΑΛΖΠΣΗΚΑ ΓΗΑΓΩΝΗΜΑΣΑ 2012-2013 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΑΗΑ ΔΛΛΖΝΗΚΑ Γ ΛΤΚΔΗΟΤ ΘΔΩΡΖΣΗΚΖ ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΔΞΔΣΑΖ: ΣΡΔΗ (3) ΩΡΔ Α. ΓΗΓΑΓΜΔΝΟ ΚΔΗΜΔΝΟ ΔΚΦΩΝΖΔΗ (Πιάησλνο Πξσηαγόξαο, 322 Α -323 Α ) πεηδὴ δὲ ὁ ἄλζξσπνο ζείαο κεηέζρε κνίξαο, πξῶηνλ κὲλ δηὰ ηὴλ ηνῦ ζενῦ ζπγγέλεηαλ δῴσλ κόλνλ ζενὺο ἐλόκηζελ, θαὶ ἐπερείξεη βσκνύο ηε ἱδξύεζζαη θαὶ ἀγάικαηα ζεῶλ ἔπεηηα θσλὴλ θαὶ ὀλόκαηα ηαρὺ δηεξζξώζαην ηῆ ηέρλῃ, θαὶ νἰθήζεηο θαὶ ἐζζηαο θαὶ ὑπνδέζεηο θαὶ ζηξσκλὰο θαὶ ηὰο ἐθ γο ηξνθὰο εὕξεην. νὕησ δὴ παξεζθεπαζκέλνη θαη ἀξρὰο ἄλζξσπνη ᾤθνπλ ζπνξάδελ, πόιεηο δὲ νὐθ ἦζαλ ἀπώιιπλην νὖλ ὑπὸ ηῶλ ζεξίσλ δηὰ ηὸ παληαρῆ αὐηῶλ ἀζζελέζηεξνη εἶλαη, θαὶ ἡ δεκηνπξγηθὴ ηέρλε αὐηνῖο πξὸο κὲλ ηξνθὴλἱθαλὴ βνεζὸο ἦλ, πξὸο δὲ ηὸλ ηῶλ ζεξίσλ πόιεκνλ ἐλδεήο πνιηηηθὴλ γὰξ ηέρλελ νὔπσ εἶρνλ, ἧο κέξνο πνιεκηθή ἐδήηνπλ δὴ ἁζξνίδεζζαη θαὶ ζῴδεζζαη θηίδνληεο πόιεηο ὅη νὖλ ἁζξνηζζεῖελ, ἠδίθνπλ ἀιιήινπο ἅηε νὐθ ἔρνληεο ηὴλ πνιηηηθὴλ ηέρλελ, ὥζηε πάιηλ ζθεδαλλύκελνη δηεθζείξνλην. Ζεὺο νὖλ δείζαο πεξὶ ηῷ γέλεη ἡκῶλ κὴ ἀπόινηην πᾶλ,ξκλ πέκπεη ἄγνληα εἰο ἀλζξώπνπο αἰδῶ ηε θαὶ δίθελ, ἵλ εἶελ πόιεσλ θόζκνη ηε θαὶ δεζκνὶ θηιίαο ζπλαγσγνί. ἐξσηᾷ οὖλ ξκο Δία ηίλα νὖλ ηξόπνλ δνίε δίθελ θαὶ αἰδῶ ἀλζξώπνηο «Πόηεξνλ ὡο αἱ ηέρλαη λελέκεληαη, νὕησ θαὶ ηαύηαο 1

λείκσ; λελέκεληαη δὲ ὧδε εἷο ἔρσλ ἰαηξηθὴλ πνιινῖο ἱθαλὸοἰδηώηαηο, θαὶ νἱ ἄιινη δεκηνπξγνί θαὶ δίθελ δὴ θαὶ αἰδῶ οὕησ ζῶ ἐλ ηνῖο ἀλζξώπνηο, ἢ ἐπὶ πάληαο λείκσ;» «πὶ πάληαο», ἔθε ὁ Ζεύο, «θαὶ πάληεο κεηερόλησλ νὐ γὰξ ἂλ γέλνηλην πόιεηο, εἰ ὀιίγνη αὐηῶλ κεηέρνηελ ὥζπεξ ἄιισλ ηερλῶλ θαὶ λόκνλ γε ζὲο παξ ἐκνῦ ηὸλ κὴ δπλάκελνλ αἰδνῦο θαὶ δίθεο κεηέρεηλ θηείλεηλ ὡο λόζνλ πόιεσο». νὕησ δή, ὦ ώθξαηεο, θαὶ δηὰ ηαῦηα νἵ ηε ἄιινη θαὶ Ἀζελαῖνη,ὅηαλ κὲλ πεξὶ ἀξεηο ηεθηνληθο ᾖ ιόγνο ἢ ἄιιεο ηηλὸο δεκηνπξγηθο, ὀιίγνηο νἴνληαη κεηεῖλαη ζπκβνπιο, θαὶ ἐάλ ηηο ἐθηὸο ὢλ ηῶλ ὀιίγσλ ζπκβνπιεύῃ, νὐθ ἀλέρνληαη, ὡο ζὺ φῄο εἰθόησο, ὡο ἐγώ θεκη ὅηαλ δὲ εἰο ζπκβνπιὴλ πνιηηηθο ἀξεηο ἴσζηλ, ἣλ δεῖ δηὰ δηθαηνζύλεο πᾶζαλ ἰέλαη θαὶ ςωφροςύλεο, εἰθόησο ἅπαληνο ἀλδξὸο ἀλέρνληαη, ὡο παληὶ προςθνλ ηαύηεο γε κεηέρεηλ ηο ἀξεηο ἢ κὴ εἶλαη πόιεηο.αὕηε, ὦ ώθξαηεο, ηνύηνπ αἰηία. (Αξηζηνηέινπο Πνιηηηθά, Α2, 15-16) Είλαη θπζηθή ινηπόλ ε ηάζε ηνπ αλζξώπνπ λα ζπλππάξρεη καδί κε άιινπο ζε κηα ηέηνηα θνηλσλία. Κη εθείλνο όκσο πνπ πξώηνο ηε ζπγθξόηεζε, ππήξμε έλαο από ηνπο πην κεγάινπο επεξγέηεο ηνπ αλζξώπνπ. Γηαηί όπσο ν άλζξσπνο είλαη ην αλώηεξν από όια ηα όληα όηαλ θηάλεη ζηελ ηειεηόηεηά ηνπ, έηζη όηαλ ζπάδεη ηε ζρέζε ηνπ κε ηνλ λόκν θαη ηε δηθαηνζύλε γίλεηαη ην ρεηξόηεξν από όια. Δελ ππάξρεη πην αλππόθνξν θαη πην νιέζξην πξάγκα από ηελ αδηθία πνπ δηαζέηεη όπια. Ο άλζξσπνο από ηελ άιιε, γελληέηαη εθνδηαζκέλνο από ηε θύζε κε όπια γηα λα ππεξεηήζεη ηε θξόλεζε θαη ηελ αξεηή, πνπ όκσο κπνξεί λα ηα ρξεζηκνπνηήζεη εμ νινθιήξνπ θαη γηα αληίζεηνπο ζθνπνύο. Γη απηό ν δίρσο αξεηή άλζξσπνο είλαη από όια ηα όληα ην πην αλόζην θαη ην πην άγξην, ην ρεηξόηεξν από όια ζηηο εξσηηθέο απνιαύζεηο θαη ζηηο απνιαύζεηο ηνπ θαγεηνύ. Η δηθαηνζύλε είλαη ζηνηρείν ζπζηαηηθό ηεο πόιεο είλαη 2

απηό πνπ ζπγθξαηεί ηελ ηάμε ζηελ πνιηηηθή θνηλσλία. ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ 1. Να απνδώζεηε ζηα λέα ειιεληθά ην ρσξίν «πεηδὴ δὲ ὁ ἄλζξσπνο ζείαο κεηέζρε κνίξαο οὕησ ζῶ ἐλ ηνῖο ἀλζξώπνηο, ἢ ἐπὶ πάληαο λείκσ;», ηνπ πξώηνπ απνζπάζκαηνο. (Μνλάδεο 10) 2. Πνηα δώξα πξνζθέξεη ν Δίαο ζηνλ άλζξσπν γηα λα εμαζθαιηζηεί ε ζσηεξία ηνπ; Γηα πνην ιόγν είλαη απαξαίηεηα απηά ζηε δεκηνπξγία πόιεσλ; (Μνλάδεο 10) 3. Παξ όιν πνπ ν Δίαο δίλεη εληνιή ζηνλ Εξκή λα δώζεη ζε όινπο ηελ αἰδώ θαη ηε δίθε εληνύηνηο, ζέηεη λόκν γηα ηηκσξία όζσλ δελ κεηέρνπλ ζηα δπν απηά δώξα. Πνηα εμήγεζε κπνξεί λα δνζεί γηα ηε ζηάζε ηνπ Δία; (Μνλάδεο 10) 4. Με βάζε ηα δύν απνζπάζκαηα λα ζπγθξίλεηε ηηο απόςεηο ηνπ Πξσηαγόξα θαη ηνπ Αξηζηνηέιε ζρεηηθά κε ηελ νξγαλσκέλε πνιηηηθή δσή. (Μνλάδεο 10) 5. Να γξάςεηε δύν νκόξξηδα ή παξάγσγα, απιά ή ζύλζεηα ησλ παξαθάησ ιέμεσλ: ἐλόκηζελ, ἐπερείξεη, ἦλ, λελέκεληαη, ἀπόινηην, πάληαο, δπλάκελνλ, δεῖ, πξνοθνλ, κεηέρεηλ, ἀλέρνληαη. (Μνλάδεο 10) 6. Ση γλσξίδεηε γηα ηελ ίδξπζε ηεο Αθαδεκίαο ηνπ Πιάησλα; (Μνλάδεο 10) Β. ΑΓΗΓΑΚΣΟ ΚΔΗΜΔΝΟ Ἅηε νὖλ ἡ ςπρή ἀζάλαηνο ηε νὖζα θαί πνιιάθηο γεγνλπῖα, θαί ἑσξαθπῖα θαί ηά ἐλζάδε θαί ηά ἐλ Ἅηδνπ θαί πάληα ρξήκαηα, νὐθ ἔζηηλ ὅ ηη νὐ κεκάζεθελ ὥζηε νὐδέλ ζαπκαζηόλ θαί πεξί ἀξεηο θαί πεξί ἄιισλ νἷόλ η'εἶλαη αὐηήλ ἀλακλεζζλαη, ἅ γε θαί πξόηεξνλ ἠπίζηαην. Ἅηε γάξ ηο θύζεσο ἁπάζεο ζπγγελνῦο νὔζεο, θαί κεκαζεθπίαο ηο ςπρο ἅπαληα νὐδέλ θσιύεη ἕλ κόλνλ ἀλακλεζζέληα, ὅ δή κάζεζηλ θαινῦζηλ ἄλζξσπνη, ηἆιια πάληα αὐηόλ ἀλεπξεῖλ, ἐάλ ηηο ἀλδξεῖνο ᾖ θαί κή ἀπνθάκλῃ δεηῶλ ηό γάξ δεηεῖλ ἄξα θαί ηό καλζάλεηλ ἀλάκλεζηο ὅινλ ἐζηίλ. Πιάησλνο Μέλσλ 81 c-d. ΠΑΡΑΣΖΡΖΔΗ 1. Να απνδώζεηε ζηα λέα ειιεληθά ηε κεηάθξαζε ηνπ παξαπάλσ απνζπάζκαηνο. (Μνλάδεο 20) 2. Να γξαθνύλ νη δεηνύκελνη ηύπνη 3

ἀλακλεζζλαη: ν ίδηνο ηύπνο ζηνλ Παξαθείκελν κεκαζεθπίαο: απαξ. Μέιινληα ἀπνθάκλῃ: ν ίδηνο ηύπνο ζηνλ Παξαθείκελν δεηῶλ: κηρ νπδ.ζηνλ ίδην ρξόλν θαη θσλή καλζάλεηλ: Απαξ. Παξαθεηκέλνπ (Μνλάδεο 5) 3. Να γξαθνύλ νη δεηνύκελνη ηύπνη ἀζάλαηνο: Ολνκ. Πιεζ. Αξηζκνύ, ζει, γέλνπο γεγνλπῖα: κεηνρή νπδεηέξνπ γέλνπο, γεληθήο πηώζεο, εληθ αξηζκνύ ζπγγελνῦο:δνη πιεζ, ζει. Γέλνπο πάληα ρξήκαηα: δνη εληθνύ. νὖζα: δνη. Πιεζ, αξζεληθ, γέλνπο, ίδηνπ ρξόλνπ. (Μνλάδεο 5) 4. Να ραξαθηεξηζηνύλ ζπληαθηηθά νη παξαθάησ ιέμεηο: γεγνλπῖα,πεξί ηο ἀξεηο, ηο θύζεσο, ὅ, ἀλδξεῖνο. (Μνλάδεο 5) 5. νὔζεο, κεκαζεθπίαο: Να αλαιπζνύλ νη κεηνρέο ζηηο αληίζηνηρεο δεπηεξεύνπζεο πξνηάζεηο. (Μνλάδεο 5) Καιή Σύρε. Δήκεηξα Πιαηαληά Δέζπνηλα Λπξάθε 4

ΑΓΝΩΣΟ Ἅηε νὖλ ἡ ςπρή ἀζάλαηνο ηε νὖζα θαί πνιιάθηο γεγνλπῖα, θαί ἑσξαθπῖα θαί ηά ἐλζάδε θαί ηά ἐλ Ἅηδνπ θαί πάληα ρξήκαηα, νὐθ ἔζηηλ ὅ ηη νὐ κεκάζεθελ ὥζηε νὐδέλ ζαπκαζηόλ θαί πεξί ἀξεηο θαί πεξί ἄιισλ νἷόλ η'εἶλαη αὐηήλ ἀλακλεζζλαη, ἅ γε θαί πξόηεξνλ ἠπίζηαην. Ἅηε γάξ ηο θύζεσο ἁπάζεο ζπγγελνῦο νὔζεο, θαί κεκαζεθπίαο ηο ςπρο ἅπαληα νὐδέλ θσιύεη ἕλ κόλνλ ἀλακλεζζέληα, ὅ δή κάζεζηλ θαινῦζηλ ἄλζξσπνη, ηἆιια πάληα αὐηόλ ἀλεπξεῖλ, ἐάλ ηηο ἀλδξεῖνο ᾖ θαί κή ἀπνθάκλῃ δεηῶλ ηό γάξ δεηεῖλ ἄξα θαί ηό καλζάλεηλ ἀλάκλεζηο ὅινλ ἐζηίλ. Πιάησλνο Μέλσλ 81 c-d. 5

ΠΑΡΑΣΗΡΗΕΘ 1. Να απνδώζεηε ζηα λέα ειιεληθά ηε κεηάθξαζε ηνπ παξαπάλσ απόζπαζκαηνο. 2. Να γξαθνύλ νη δεηνύκελνη ηύπνη ἀλακλεζζλαη: ν ίδηνο ηύπνο ζηνλ Παξαθείκελν κεκαζεθπίαο: απαξ. Μέιινληα ἀπνθάκλῃ: ν ίδηνο ηύπνο ζηνλ Παξαθείκελν δεηῶλ: κηρ νπδ.ζηνλ ίδην ρξόλν θαη θσλή καλζάλεηλ: Απαξ. Παξαθεηκέλνπ 3. Να γξαθνύλ νη δεηνύκελνη ηύπνη ἀζάλαηνο: Ολνκ. Πιεζ. Αξηζκνύ, ζει, γέλνπο Μνλάδεο 20 Μνλάδεο 5 γεγνλπῖα: κεηνρή νπδεηέξνπ γέλνπο, γεληθήο πηώζεο, εληθ αξηζκνύ ζπγγελνῦο:δνη πιεζ, ζει. Γέλνπο πάληα ρξήκαηα: δνη εληθνύ. νὖζα: δνη. Πιεζ, αξζεληθ, γέλνπο, ίδηνπ ρξόλνπ. Μνλάδεο 5 4. Να ραξαθηεξηζηνύλ ζπληαθηηθά νη παξαθάησ ιέμεηο: γεγνλπῖα,πεξί ηο ἀξεηο, ηο θύζεσο, ὅ, ἀλδξεῖνο. Μνλάδεο 10 6