ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΝΝΕΑ (9) ΚΛΑ ΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΕΝΝΕΑ (9) ΚΛΑ ΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΙΣ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΚΛΑ ΟΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΡΟΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΩΝ ΜΕΣΩΝ ΗΧΟΥ Ή ΕΙΚΟΝΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΕΓΓΕΓΡΑΜΜΕΝΩΝ ΜΕΣΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ REMACO Α.Ε. ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

Περιεχόµενα Περιεχόµενα πινάκων και διαγραµµάτων...3 1. Πληροφορίες για την έκδοση...4 2. Επισκόπηση Μεγεθών & Αριθµοδεικτών Συγκριτικής Αξιολόγησης...5 3. Σύνοψη ανάλυσης...7 4. Στρατηγική Επισκόπηση Κλάδου... 11 4.1 Εισαγωγή... 11 4.2 ιάρθρωση της αγοράς... 14 4.3 Τα προϊόντα του κλάδου και η παραγωγική διαδικασία... 17 4.4 Στοιχεία κλάδου ανά περιφέρεια... 25 4.5 Τοµείς ανταγωνισµού... 26 4.6 Κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας... 28 4.7 Παράγοντες και χαρακτηριστικά ζήτησης... 30 4.8 Θεσµικό πλαίσιο... 36 4.9 Το φαινόµενο της πειρατείας στην εγχώρια αγορά... 41 4.10 Η ιεθνής αγορά... 46 5. Τάσεις, προοπτικές και προβλήµατα του κλάδου... 50 6. Στρατηγική ανάλυση SWOT... 53 7. Χρηµατοοικονοµική Ανάλυση... 55 7.1 Ανάλυση Αποτελεσµάτων... 55 7.2 Ανάλυση Αποδοτικότητας... 60 7.3 Ανάλυση Ρευστότητας & Εµπορικού Κύκλου... 62 7.4 Ανάλυση Κεφαλαιακής ιάρθρωσης... 64 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: Σύνθεση Ενεργητικού Παθητικού... 66 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2 : Συνδυασµένες Οικονοµικές Καταστάσεις είγµατος... 68 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3: Αριθµοδείκτες δείγµατος... 69 2

Περιεχόµενα πινάκων και διαγραµµάτων Πίνακας 3.1 Πλαίσιο Αξιολόγησης Κλάδων...9 Πίνακας 3.2 Μεγέθη και βασικοί αριθµοδείκτες κλάδου: 2001-2007... 10 ιάγραµµα 4.1 Η αγορά της αναπαραγωγής προεγεγγραµένων µέσων... 12 Πίνακας 4.3.1 Μορφές ίσκου DVD... 22 Πίνακας 4.3.2 Μορφές ανα είδος µέσου αναπαραγωγής... 23 ιάγραµµα 4.7.1 Πωλήσεις σε τεµάχια ανα φορέα στη µουσική βιοµηχανία (2007)... 30 Πίνακας 4.7.1 ιαχρονικές Πωλήσεις σε τεµάχια ανα φορέα στη µουσική βιοµηχανία... 30 ιάγραµµα 4.7.2 ιαχρονικές Πωλήσεις σε τεµάχια στη µουσική βιοµηχανία (σύνολο φορέων, CDs)... 31 Πίνακας 4.7.2 ιαχρονικές Πωλήσεις σε αξία ανα φορέα στη µουσική βιοµηχανία... 32 ιάγραµµα 4.7.3 ιαχρονικές Πωλήσεις σε αξία στη µουσική βιοµηχανία (σύνολο φορέων, CDs)... 32 ιάγραµµα 4.7.4 Εξέλιξη Μέσης Τιµής πώλησης DVD & CD της µουσικής βιοµηχανίας... 34 Πίνακας 4.7.3 Εξέλιξη Μέσης Τιµής πώλησης στο σύνολο των φορέων της µουσικής βιοµηχανίας... 34 Πίνακας 4.6.4 Απώλειες λόγω µουσικής πειρατείας... 35 Πίνακας 4.9 Μουσική Πειρατεία στην Ελλάδα... 43 Πίνακας 4.10.1 Πειρατεία στην παγκόσµια µουσική βιοµηχανία... 49 ιάγραµµα 7.1.1 Εξέλιξη Κύκλου Εργασιών & Κερδών Προ Φόρων... 57 ιάγραµµα 7.1.2 Μέσοι Ρυθµοί Μεταβολής Βασικών Μεγεθών... 58 ιάγραµµα 7.1.3 Εξέλιξη Περιθωρίου Κέρδους & Αποδοτικότητας... 60 ιάγραµµα 7.2.1 Κεφαλαιακή ιάρθρωση, Αποτελεσµατικότητα & Αποδοτικότητα... 60 Πίνακας 7.2.1 Απόδοση Συνολικών & Απόδοση Ιδίων Κεφαλαίων... 61 Πίνακας 7.3.1 Γενική Ρευστότητα & Εµπορικός Κύκλος... 62 ιάγραµµα 7.3.1 Εµπορικός Κύκλος... 63 ιάγραµµα 7.3.2 Εξέλιξη Εµπορικού Κύκλου & Γενικής Ρευστότητας... 63 Πίνακας 7.4.1 Ξένα προς Ίδια Κεφάλαια & Κάλυψη Τόκων... 64 ιάγραµµα 7.4.1 Εξέλιξη Κεφαλαιακής ιάρθρωσης & Ικανότητας Πληρωµής Τόκων... 65 3

1. Πληροφορίες για την έκδοση Σκοπός της παρούσας ανάλυσης είναι η αξιολόγηση της χρηµατοοικονοµικής κατάστασης των επιχειρήσεων αναπαραγωγής προεγγεγραµµένων οπτικών µέσων, και συγκεκριµένα αυτών που δραστηριοποιούνται στον υποκλάδο 223 «Αναπαραγωγή προεγγεγραµµένων µέσων εγγραφής ήχου και εικόνας και µέσων πληροφορικής», βάσει της ΣΤΑΚΟ 2003. Η ανάλυση γίνεται σε δύο µέρη, στο στρατηγικό και στο χρηµατοοικονοµικό. Στο πρώτο µέρος τα στοιχεία προέρχονται από τις Μικροµεσαίες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο και παρουσιάζονται η διάρθρωση της αγοράς, τα προϊόντα που προσφέρουν οι επιχειρήσεις του κλάδου, η ανάλυση ανά περιφέρεια, οι τοµείς στους οποίους επικεντρώνεται ο ανταγωνισµός των εταιρειών του κλάδου, στοιχεία για την χρηµατοδότηση των επιχειρήσεων, το εργατικό δυναµικό, τις πρώτες ύλες, το κόστος παραγωγής, τη ζήτηση, το νοµοθετικό πλαίσιο κλπ. Στο δεύτερο µέρος, έχει επιλεγεί ένα δείγµα εταιρειών µε βάση την δραστηριότητά τους, την εξειδίκευσή τους σε συγκεκριµένους τοµείς, τη λειτουργία τους σε συγκεκριµένες περιοχές και άλλα κριτήρια. Τα οικονοµικά στοιχεία των εταιρειών του δείγµατος αφορούν τα έτη 2001 έως και 2007 και αναλύονται χρησιµοποιώντας κατά βάση αριθµοδείκτες σχετικά µε την αποδοτικότητα των κεφαλαίων τους, την κεφαλαιακή τους διάρθρωση κλπ. Όπου γίνεται αναφορά σε µερίδια αγοράς, αυτά είναι ενδεικτικά και προκύπτουν από το δείγµα των υπό εξέταση εταιρειών, οι οποίες δεν είναι κατ ανάγκη µεταξύ τους ανταγωνιστικές, αλλά ενδέχεται να έχουν σχέση µεταξύ µητρικής - θυγατρικής ή / και προµηθευτή - πελάτη. Υπογραµµίζεται επίσης ότι το χαρτοφυλάκιο παραγόµενων προϊόντων ή / και προσφερόµενων υπηρεσιών ενδέχεται να διαφέρει σηµαντικά µεταξύ των εταιρειών. ΙΕΘΝΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΠΧΠ Στους πίνακες και τις αναλύσεις της παρούσας έκθεσης έχουν ληφθεί υπόψη και οικονοµικές καταστάσεις οι οποίες συντάχθηκαν βάσει των ΠΧΠ, για την περίοδο 2007-2004. Οι διαφορές µεταξύ των ΠΧΠ και των ΕΛΠ είναι σηµαντικές, µε συνέπεια τα στοιχεία ενδεχοµένως να µην είναι συγκρίσιµα µεταξύ των εταιρειών που συντάσσουν τις οικονοµικές τους καταστάσεις µε διαφορετικά λογιστικά 4

πρότυπα ή και τα στοιχεία της περιόδου 2007-2004 ( ΠΧΠ) µε αυτά της χρήσης 2003 (ΕΛΠ) για την ίδια εταιρεία. 2. Επισκόπηση Μεγεθών & Αριθµοδεικτών Συγκριτικής Αξιολόγησης Κύκλος εργασιών : Τα έσοδα από τη βασική δραστηριότητα της επιχείρησης. Η θετική µεταβολή του µεγέθους έναντι του 2006 ( 07/06) δείχνει ανάπτυξη των εργασιών, µπορεί ωστόσο να οφείλεται σε πρόσκαιρους παράγοντες ή έκτακτα γεγονότα (πχ. συγχωνεύσεις). Μικτό Περιθώριο : Ο λόγος των µικτών κερδών (δηλαδή κύκλος εργασιών µείον το κόστος πωληθέντων) προς τον κύκλο εργασιών. Αποτελεί το βασικότερο δείκτη κερδοφορίας της επιχείρησης, δείχνοντας το βασικό κέρδος που προκύπτει από την άσκηση της επιχειρηµατικής δραστηριότητας. Όσο υψηλότερος ο δείκτης τόσο ευρύτερα είναι τα περιθώρια της επιχείρησης να καλύψει τις υπόλοιπες δαπάνες της και να διαµορφώσει µεγαλύτερα ΚΠΦ. ΚΠΤΦΑ : Τα κέρδη προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων (λειτουργικά κέρδη) είναι τα αποτελέσµατα µετά την αφαίρεση του συνόλου των λειτουργικών εξόδων (συνήθης λειτουργία). Αποτελεί ένα από τα βασικότερα µέτρα της ποιότητας και σταθερότητας των κερδών αφού δεν περιλαµβάνει έκτακτα αποτελέσµατα. Επίσης, το µέγεθος των ΚΠΤΦΑ δεν επηρεάζεται από τις χρηµατοδοτικές και επενδυτικές επιλογές της εκάστοτε επιχείρησης, επιτρέποντας τη σύγκριση µεταξύ εταιρειών µε διαφορετική κεφαλαιακή δοµή και ύψος παγίων επενδύσεων. ΚΠΦ (καθαρά αποτελέσµατα) : Τα Κέρδη Προ Φόρων, τα οποία προκύπτουν από την άθροιση όλων των εσόδων, λειτουργικών και εκτάκτων, και την αφαίρεση όλων των εξόδων. Η θετική µεταβολή του µεγέθους έναντι του 2006 ( 07/06) δείχνει τη βελτίωση της κερδοφορίας, ενώ αν η µεταβολή είναι µεγαλύτερη από την αντίστοιχη του κύκλου εργασιών η επιχείρηση επιτυγχάνει υψηλότερα περιθώρια κέρδους. Εµπορικός Κύκλος : Το καθαρό χρονικό διάστηµα για το οποίο η επιχείρηση δεν εισπράττει χρήµατα και για το οποίο πρέπει να αναζητήσει χρηµατοδότηση από τραπεζικά ή ίδια κεφάλαια. Εκτιµάται ως το άθροισµα των ηµερών είσπραξης των απαιτήσεων µε τις ηµέρες διατήρησης των αποθεµάτων, µειωµένο κατά τις ηµέρες προµηθευτών. Το ιδανικό για την επιχείρηση είναι ο εµπορικός κύκλος να διατηρείται στο µηδέν ή ακόµη καλύτερα να είναι αρνητικός, δηλαδή να πληρώνει τους προµηθευτές αφού ανακυκλώσει τα αποθέµατα της και εισπράξει τα τιµολόγια από τους πελάτες της. 5

Ηµέρες Απαιτήσεων : Η σχέση των απαιτήσεων µε τον κύκλο εργασιών, εκφρασµένη σε ηµέρες, δείχνει το χρονικό διάστηµα που µεσολαβεί από την πώληση προϊόντων / υπηρεσιών µέχρι την είσπραξη του ποσού. Από την πλευρά του επιχειρηµατία οι ηµέρες απαιτήσεων πρέπει να τηρούνται σε χαµηλό επίπεδο (άµεση είσπραξη). Από την πλευρά του πελάτη της επιχείρησης, ο µέσος όρος των ηµερών απαιτήσεων δίνει µια αίσθηση των εµπορικών όρων ώστε να διαπραγµατευτεί την ηµεροµηνία πληρωµής των αγορών του. Ηµέρες Προµηθευτών : Η σχέση του κόστους πωλήσεων (πλην των αποσβέσεων) µε το οφειλόµενο υπόλοιπο των προµηθευτών, προσεγγίζει σε ηµέρες το χρονικό διάστηµα που µεσολαβεί από την προµήθεια υλικών, εµπορευµάτων και υπηρεσιών µέχρι την εξόφληση τους. Από την πλευρά του επιχειρηµατία οι ηµέρες προµηθευτών πρέπει να τηρούνται στα επίπεδα των ηµερών είσπραξης των απαιτήσεων. Ηµέρες Αποθεµάτων: Η σχέση των αποθεµάτων µε το κόστος πωληθέντων εκφρασµένο σε ηµέρες, δείχνει το χρονικό διάστηµα που παραµένουν τα αποθέµατα στην επιχείρηση µέχρι να πωληθούν ή τον αριθµό των ηµερών που απαιτούνται προκειµένου να ανανεωθούν τα αποθέµατα της εταιρείας. Όσο λιγότερες είναι οι ηµέρες που παραµένουν τα αποθέµατα στη επιχείρηση τόσο αποτελεσµατικότερα λειτουργεί η εταιρεία. ROA : Η Απόδοση Ενεργητικού προκύπτει από το λόγο των ΚΠΦ προς το Συνολικό Ενεργητικό. Μετρά την ετήσια αποδοτικότητα των συνολικών κεφαλαίων (ιδίων και δανειακών) της επιχείρησης. Κλαδικοί µέσοι : Εκτιµώνται µε τη διάµεσο, δηλαδή την τιµή η οποία βρίσκεται στη µέση των επιµέρους παρατηρήσεων (πχ. σε δείγµα 10 επιχειρήσεων το µικτό περιθώριο εκτιµάται στο 15%, τότε οι 5 εταιρείες έχουν περιθώριο κάτω από 15% και οι υπόλοιπες 5 περιθώριο πάνω από 15%. Μεταβολή 07/05 : Είναι η µέση ετήσια µεταβολή στην 3ετία 2007-2005, µε την οποία εκτιµάται η µέσο-βραχυπρόθεσµη τάση. 6

3. Σύνοψη ανάλυσης Ο καθορισµός του κλάδου ακολουθεί τα πρότυπα του ΣΤΑΚΟ και συγκεκριµένα το τριψήφιο ΣΤΑΚΟ 223 που φέρει τον τίτλο «Αναπαραγωγή προεγγεγραµµένων µέσων εγγραφής ήχου και εικόνας και µέσων πληροφορικής». Στο συγκεκριµένο ΣΤΑΚΟ εµπίπτουν όλες οι δραστηριότητες οι οποίες έχουν σχέση µε την αναπαραγωγή προεγγεγραµµένων µέσων. Ο κλάδος αποτελεί µέρος της ευρύτερης οπτικοακουστικής βιοµηχανίας καθώς µέσω της παραγωγής που προσφέρουν οι εταιρείες του δηµιουργούνται προϊόντα οικιακής ψυχαγωγία, όπως παλαιότερα- οι δίσκοι LPs, οι κασέτες MS και οι βιντεοκασέτες VHS και πλέον τα CDs και τα DVD. Ο κλάδος επηρεάζεται σηµαντικά από τις εξελίξεις στην τεχνολογία καθώς έχει ήδη εµφανιστεί η νέα τεχνολογία των οπτικών δίσκων η αποκαλούµενη blu ray. Οι µεταβολές στην τεχνολογία έχουν επίπτωση τόσο στα µηχανήµατα αναπαραγωγής όσο και στα χρησιµοποιούµενα υλικά. Η εγκατεστηµένη βάση εξοπλισµού προβολής DVD players στα ελληνικά νοικοκυριά συνεχώς αυξάνεται τα τελευταία χρόνια καθώς οι τιµές τους υποχωρούν σε ιδιαίτερα προσιτά επίπεδα, ακόµη και για τα επώνυµα προϊόντα. Ωστόσο η ελληνική αγορά DVD υστερεί σηµαντικά έναντι του ευρωπαϊκού Μ.Ο. καθώς σε χώρες µε αντίστοιχο πληθυσµό, ο όγκος των πωλήσεων των δισκογραφικών εταιρειών ανέρχεται σε 30εκ. ετησίως, ενώ στην Ελλάδα περιορίζεται σε 7εκ. Με µέση τιµή ανά CD τα 15 και πληθυσµό 10 εκ., υπάρχει σηµαντικό µερίδιο του πληθυσµού που δεν αγοράζει CD, όλο το οικονοµικό έτος. Κεντρικό πρόβληµα για τον κλάδο αποτελεί ο υψηλός βαθµός πειρατείας που παρουσιάζεται στην χώρα µας. Αυτή προέρχεται τόσο από την ηλεκτρονική πειρατεία όσο και από την πειρατεία του δρόµου. Ειδικά στην χώρα µας υπάρχει σηµαντικά αυξηµένο το ποσοστό της πειρατείας της δεύτερης µορφής καθώς η διείσδυση του ευρυζωνικού Internet αν και αυξανόµενη είναι ακόµη σχετικά χαµηλή, µε αποτέλεσµα η ηλεκτρονική πειρατεία να µην έχει εξελιχθεί τόσο σε άλλες χώρες. Η εξάπλωση της πειρατείας προέρχεται από την πληµµελή εφαρµογή των νόµων και των κανονισµών, καθώς σύµφωνα µε φορείς του κλάδου η Ελλάδα έχει ένα από τα πιο αυστηρά νοµικά πλαίσια. Η πειρατεία οδηγεί σε συρρίκνωση την αγορά των προϊόντων που διακινούνται µε νόµιµο τρόπο, µε συνέπεια τη διαχρονική κάµψη της δραστηριότητας των εταιρειών παραγωγής και διανοµής οπτικοακουστικών έργων και συνεπώς των εταιρειών αναπαραγωγής. 7

Το προϊόν του κλάδου χαρακτηρίζεται ως οµογενές, καθώς η βασική λειτουργία των επιχειρήσεων είναι η δηµιουργία του πλαστικού µέρους του δίσκου επάνω από το οποίο τοποθετείται η µεταλλική επιφάνεια. Οι µεταβολές στο περιεχόµενο του δίσκου είναι προϊόν των αδειών εκµετάλλευσης των οπτικοακουστικών έργων και λογισµικού. Την άδεια εκµετάλλευσης µπορεί να την έχει είτε η εταιρεία που παράγει το µέσο αποθήκευσης είτε συνηθέστερα- οι εταιρείες παραγωγήςδιανοµής οπτικοακουστικών έργων και οι εταιρείες έκδοσης έντυπων µέσων ενηµέρωσης, οι οποίες απευθύνονται στις εταιρείες του κλάδου. Συνεπώς τα προϊόντα δεν διαφοροποιούνται µε την έννοια της διαφορετικής κατασκευής τους, αφού αυτή είναι ίδια και συγκεκριµένη για όλες τις επιχειρήσεις. Τα εµπόδια εισόδου θεωρούνται υψηλά λόγω των ιδιαιτεροτήτων της ελληνικής αγοράς. Πιο συγκεκριµένα, το υψηλό κόστος αδειών εκµετάλλευσης που απαιτούνται αποτελούν ανασταλτικό παράγοντα για τις εταιρείες για την προώθηση συγκεκριµένων ηχητικών ή κινηµατογραφικών παραγωγών. Επίσης απαιτείται εξειδικευµένος µηχανολογικός εξοπλισµός και αντίστοιχες εγκαταστάσεις, αυξάνοντας το κόστος ίδρυσης µιας επιχείρησης. Επιπλέον, το µικρό µέγεθος της εγχώριας αγοράς το οποίο συρρικνώνεται ακόµη περισσότερο εξαιτίας της εκτεταµένης πειρατείας, η µικρή παρουσία ελληνικού ρεπερτορίου και ο ανταγωνισµός µε βάση την τελική τιµή (καθώς το προϊόν δεν διαφοροποιείται) έχουν σαν αποτέλεσµα τη χαµηλή κερδοφορία των εταιρειών και τη βραδεία απόσβεση των µηχανηµάτων. Οι εισαγωγές παραµένουν σε χαµηλά επίπεδα καθώς οι εταιρείες παραγωγήςδιανοµής οπτικοακουστικών έργων απευθύνονται στις εγχώριες εταιρείες για την παραγωγή των προεγγεγραµµένων µέσων οι οποίες διακρίνονται για την καλή ποιότητα παραγωγής. Άλλοι παράγοντες που αποτρέπουν τη διείσδυση ανταγωνιστικών εταιρειών από άλλες χώρες είναι το µικρό µέγεθος της αγοράς, η εκτεταµένη πειρατεία και η σηµαντική απόσταση από άλλες αναπτυγµένες χώρες. Οι εταιρείες του κλάδου, αν και παρουσιάζουν ανάγκη για εξειδικευµένο προσωπικό, δεν χαρακτηρίζονται ως υψηλής εντάσεως εργασίας καθώς τα αυτοµατοποιηµένα µηχανήµατα που απαιτούνται για την παραγωγή των προϊόντων µειώνουν την ανάγκη σηµαντικού αριθµού εργατικού δυναµικού. Από τα στοιχεία των εταιρειών που συµµετέχουν στο δείγµα προκύπτει ότι απασχολούν περίπου 700 εργαζόµενους. 8

Πίνακας 3.1 Πλαίσιο αξιολόγησης κλάδου αναπαραγωγής προεγγεγραµένων µέσων ήχου, εικόνας και πληροφορικής Βαθµός ανταγωνισµού Ρυθµιστικά θέµατα Εµπόδια εισόδου Τάσεις πωλήσεων Κερδοφορία Στάδιο ζωής κλάδου Εισαγωγική διείσδυση Κυκλικότητα Ένταση εργασίας Χαρακτηριστικά προϊόντος Ένταση κεφαλαίου Τεχνολογική εξάρτηση ΥΨΗΛΟΣ ΧΑΜΗΛΑ ΥΨΗΛΑ ΚΑΘΟ ΙΚΕΣ ΚΑΘΟ ΙΚΗ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΟΛΎ ΧΑΜΗΛΗ ΜΕΤΡΙΑ ΜΕΤΡΙΑ ΟΜΟΓΕΝΕΣ ΜΕΤΡΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ Μέτρια κρίνεται η ανάγκη για κεφάλαια καθώς οι εγκαταστάσεις και ο µηχανολογικός εξοπλισµός είναι µεν σηµαντικά, αλλά δεν απαιτούν σηµαντικό κόστος για την απόκτησή τους. Το κόστος όµως αυξάνει ανάλογα µε το βαθµό εξέλιξης της χρησιµοποιούµενης τεχνολογίας. Ο κλάδος χαρακτηρίζεται ως προχωρηµένης ανάπτυξης καθώς η αγορά παρουσιάζει φθίνουσα πορεία των πωλήσεων σε συνδυασµό µε µείωση των κερδών. Χαρακτηριστικό του κλάδου αποτελεί ο επηρεασµός από τους οικονοµικούς κύκλους καθώς δεν πρόκειται για αµυντική βιοµηχανία. Ο Κύκλος Εργασιών του δείγµατος 13 εταιρειών το 2007 µειώθηκε κατά 6,4%, σε 86,63 εκ, µια µείωση µεγαλύτερη κατά 0,3% σε σχέση µε το προηγούµενο έτος. Το 46% των επιχειρήσεων βελτίωσαν τις Πωλήσεις του προηγούµενου έτους. Τα Μικτά Κέρδη διαµορφώθηκαν σε 14,29 εκ., έχοντας µειωθεί κατά 22,4% από το 2006. Το αντίστοιχο περιθώριο κερδοφορίας πάντως παρέµεινε αµετάβλητο στο 25%. Τα ΚΠΤΦΑ επίσης µειώθηκαν κατά 21% ( 12,51 εκ. στο τέλος του έτους), µε το περιθώριο λειτουργικής κερδοφορίας να υποχωρεί σε 14,6% (έναντι 20,8% το 2006). Τα λειτουργικά έξοδα µειώθηκαν αισθητά (δαπάνες διοίκησης και διάθεσης: - 30,4% και -22,4% αντίστοιχα), µε αποτέλεσµα την έστω και οριακή βελτίωση της 9

σχέσης τους ως προς τον Κύκλο Εργασιών (14,6% το 2007 έναντι 15,4% το 2006). Τα ΚΠΦ διαµορφώθηκαν για δεύτερη συνεχή χρονιά αρνητικά παρουσιάζοντας ζηµίες ύψους - 3,75 εκ., µε µόνο 6 εταιρείες να παραµένουν κερδοφόρες. Πίνακας 3.2 Ποσά σε εκ. 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 Κύκλος εργασιών 86,63 92,59 98,61 73,07 44,76 37,20 25,51 Κέρδη προ φόρων -3,75-3,55 2,98 1,93 3,60 2,05-1,46 Ενεργητικό 178,62 144,92 144,18 108,55 73,98 59,60 51,56 Ίδια κεφάλαια 58,26 49,90 42,42 29,92 25,58 20,62 19,95 Μέσοι ρυθµοί µεταβολής 07/06 06/05 05/04 04/03 03/02 02/01 07/01 Κύκλος εργασιών -4,0% -21,9% 40,4% 30,0% 16,0% -1,2% 5,6% Κέρδη προ φόρων -6,0% 4,6% 24,3% 16,0% 45,7% 69,0% 9,5% Ενεργητικό 1,1% -5,8% 17,0% 17,5% 7,7% 9,7% 8,5% Ίδια κεφάλαια 5,6% 8,5% 6,0% 10,9% 7,5% 2,5% 9,5% Πορεία βασικών αριθµοδεικτών 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 Ξένα προς ίδια κεφάλαια 1,82 1,24 2,43 2,42 1,73 1,58 1,31 Κάλυψη τόκων 3,09 3,22 4,99 5,74 3,64 3,81 2,50 Γενική Ρευστότητα 1,11 1,24 0,96 1,02 1,03 0,99 0,99 Εµπορικός κύκλος 157 93 52 55 86 70 86 Μικτό περιθώριο 24,8% 24,5% 20,4% 22,2% 22,5% 21,4% 13,0% Καθαρό προ φόρων περιθώριο -2,1% 4,9% 3,2% 5,7% 7,8% 5,0% 2,3% Απόδοση συνολικών κεφαλαίων -1,6% 2,1% 2,3% 4,1% 5,8% 3,7% 0,6% Απόδοση ιδίων κεφαλαίων 0,5% 4,2% 11,1% 18,6% 16,7% 8,9% 6,2% 10

4. Στρατηγική Επισκόπηση Κλάδου 4.1 Εισαγωγή Οι εταιρείες του κλάδου αναπαραγωγής προεγγεγραµµένων µέσων εγγραφής ήχου, εικόνας και αρχείων πληροφορικής έχουν σαν κύριο σκοπό την εγγραφή των αντίστοιχων οπτικοακουστικών έργων σε υλικούς φορείς οι οποίοι χρησιµοποιούνται κατά την αναπαραγωγή των έργων αυτών. Οι υλικοί φορείς που έχουν χρησιµοποιηθεί κατά το παρελθόν είναι οι δίσκοι βινυλίου (LPs ή αναλογικοί δίσκοι), οι µαγνητοταινίες συνήθως µε τη µορφή κασετών (MCs) και οι κασέτες βίντεο (VHS). Η σταδιακή εξέλιξη της τεχνολογίας και η υιοθέτησή της από την οπτικοακουστική βιοµηχανία συνέβαλε στην χρησιµοποίηση πιο αποδοτικών µέσων αποθήκευσης και αναπαραγωγής των συγκεκριµένων έργων όπως είναι οι οπτικοί δίσκοι, πρώτα µε την εµφάνιση του CD και κατόπιν µε το DVD. Η τεχνολογική εξέλιξη, όπως αναλύεται και σε άλλο τµήµα της µελέτης είναι ραγδαία και ήδη έχει εµφανιστεί νεότερη τεχνολογία. Οι οπτικοί δίσκοι έχουν κυριαρχήσει στην παγκόσµια οπτικοακουστική βιοµηχανία ως ο πλέον διαδεδοµένος, οικονοµικός και αποδοτικός τρόπος εγγραφής, αναπαραγωγής και αποθήκευσης των σχετικών έργων. Κατά συνέπεια, ο εγχώριος κλάδος αναπαραγωγής προεγγεγραµµένων µέσων προσαρµόστηκε στις τεχνολογικές απαιτήσεις µε τον εκσυγχρονισµό των µηχανολογικών του εγκαταστάσεων. Στην παρούσα µελέτη όταν αναφερόµαστε στα προεγγεγραµµένα µέσα, εννοούµε τους οπτικούς δίσκους. Ο κλάδος απευθύνεται στην οικιακή ψυχαγωγία. Η τεχνολογία των οπτικών δίσκων στην οικιακή ψυχαγωγία υπερτερεί σηµαντικά έναντι άλλων µορφών καθώς προσφέρει σηµαντικά καλύτερη ποιότητα, µικρότερο συνολικό κόστος µε την πάροδο των ετών και άλλες ευκολίες, µε αποτέλεσµα η χρήση των οπτικών δίσκων να ενισχυθεί σηµαντικά τα τελευταία 20 έτη. Όπως όµως προκύπτει από τα στοιχεία άλλων χωρών µε παραπλήσιο µέγεθος µε την ελληνική αγορά, η τελευταία υπολείπεται σηµαντικά στην συνολική δαπάνη για αγορά CD ή DVD. Η κατάσταση αυτή επιδεινώθηκε τα τελευταία χρόνια καθώς παρατηρήθηκε σηµαντική µείωση των πωλήσεων µουσικών οπτικών δίσκων από τα δισκοπωλεία, ο αριθµός των οποίων παρουσίασε σταδιακή συρρίκνωση. Οι εταιρείες του κλάδου παρέχουν τις υπηρεσίες τους κυρίως στις εταιρείες παραγωγής-διανοµής οπτικοακουστικών έργων. Οι τελευταίες κατέχουν συνήθως 11

την άδεια εκµετάλλευσης των οπτικοακουστικών έργων για την εγχώρια αγορά και προκειµένου για την διάθεση των έργων αυτών στο καταναλωτικό κοινό απευθύνονται στις εταιρείες του κλάδου οι οποίες παράγουν τα προεγγεγραµµένα µέσα. Στην συνέχεια οι εταιρείες διανοµής προωθούν τα µέσα αυτά σε δισκοπωλεία, σε εταιρείες εκµίσθωσης µέσων οικογενειακής ψυχαγωγίας (στο εξής dvd-club), ενώ µικρό µέρος των πωλήσεων τους γίνεται από ad hoc παραγγελίες άλλων εταιρειών οι οποίες χρησιµοποιούν τους οπτικούς δίσκους ως µέσο επικοινωνίας µε υπαλλήλους, επενδυτές, πελάτες κλπ. Από τα συγκεκριµένα κανάλια διανοµής, τα προεγγεγραµµένα µέσα φτάνουν στον τελικό καταναλωτή. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, τα συγκεκριµένα κανάλια διανοµής ατόνησαν τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ελλάδα και ταυτόχρονα κυριάρχησε ένας νέος τρόπος διακίνησης των προεγγεγραµµένων µέσων: ως δώρα προς τους αναγνώστες διάφορων έντυπων µέσων. Στην συγκεκριµένη περίπτωση διάφοροι εκδοτικοί όµιλοι αποκτούν την άδεια εκµετάλλευσης των οπτικοακουστικών έργων για την εγχώρια αγορά και συνεργάζονται µε τις εταιρείες του κλάδου προκειµένου να διανείµουν µέσω των εντύπων τους τα προεγγεγραµµένα µέσα. Η συγκεκριµένη τάση ωφέλησε τις εταιρείες έκδοσης έντυπων µέσων ενηµέρωσης, ενώ αύξησε σηµαντικά την ζήτηση για τις εταιρείες του κλάδου. Από την άλλη, αυτή η τάση είχε σαν συνέπεια τη σηµαντική µείωση της τιµής των προεγγεγραµµένων µέσων και του ποσοστού κερδοφορίας των εταιρειών του κλάδου. ιάγραµµα 4.1 Εταιρείες Αναπαραγωγής Προεγγεγραµµένων Μέσων Εταιρείες παραγωγής-διανοµής οπτικοακουστικών έργων Εταιρείες έκδοσης έντυπων µέσων ενηµέρωσης ισκοπωλεία Καταστήµατα εκµίσθωσης dvd Λιανική πώληση Προώθηση των υλικών φορέων ως ένθετα στα µέσα έντυπης ενηµέρωσης Η εξέλιξη της τεχνολογίας αναµένεται να προκαλέσει σηµαντικά προβλήµατα για το µέλλον των εταιρειών του κλάδου τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη καθώς 12

παρέχεται πλέον η δυνατότητα αναπαραγωγής οπτικοακουστικών έργων ή αρχείων της πληροφορικής χωρίς την ύπαρξη υλικού φορέα. εδοµένου ότι µε την εφαρµογή των οπτικών δίσκων τα οπτικοακουστικά έργα µετατρέπονται σε ψηφιακά αρχεία, η διακίνησή τους µπορεί να γίνει σχετικά εύκολα µέσω του Internet και η αναπαραγωγή τους από συσκευές οι οποίες αποθηκεύουν και αναπαράγουν ψηφιακά αρχεία. Τέλος, ένα από τα σοβαρότερα προβλήµατα του κλάδου και της οπτικοακουστικής βιοµηχανίας γενικότερα είναι η παράνοµη αντιγραφή και διακίνηση των οπτικοακουστικών έργων. Η παράνοµη αυτή δραστηριότητα συναντάται σε διαφορετική ένταση σε όλες τις χώρες της Ευρώπης καθώς επίσης και στην εγχώρια αγορά στην οποία υπερβαίνει το 50% των συνολικών πωλήσεων οπτικών δίσκων. Η επέκτασή της έχει επιφέρει σηµαντικό πλήγµα στις πωλήσεις της οπτικοακουστικής βιοµηχανίας και κατά συνέπεια στον εξεταζόµενο κλάδο. 13

4.2 ιάρθρωση της αγοράς Βασικά σηµεία Ο κλάδος χαρακτηρίζεται ως ολιγοπωλιακός Οι εταιρίες έχουν αναπτύξει σύγχρονα εργοστάσια αναπαραγωγής προεγγεγραµµένων µέσων Η παραγωγική δυναµικότητα των µεγαλύτερων εταιρειών του κλάδου είναι υψηλή Σηµαντικά προβλήµατα προκαλούνται από την πειρατεία Η ψηφιακή µορφή αποθήκευσης και διακίνησης των αρχείων της µουσικής βιοµηχανίας και του κινηµατογράφου αποτελούν απειλή για τις εταιρίες του κλάδου Ο κλάδος παρουσιάζει υψηλή συγκέντρωση στην περιφέρεια Αττικής Οι µεγαλύτερες εταιρίες συνδέονται µε µεγάλους επιχειρηµατικούς οµίλους Η ελληνική αγορά αναπαραγωγής προεγγεγραµµένων µέσων χαρακτηρίζεται από τον περιορισµένο αριθµό κυρίως µικρών και µικροµεσαίων εταιρειών καθώς υπάρχουν µόνο λίγες εταιρίες οι οποίες έχουν την τεχνολογική δυνατότητα για παραγωγή οπτικών µέσων. Οι συγκεκριµένες εταιρείες έχουν αναπτύξει σύγχρονα εργοστάσια για την αναπαραγωγή προεγγεγραµµένων µέσων, τα οποία παράγουν προϊόντα εφάµιλλης ποιότητας µε τα ευρωπαϊκά εργοστάσια. Αν και η διαδικασία ίδρυσης µιας εταιρείας στον κλάδο (άδειες κλπ) καθώς και τα απαιτούµενα κεφάλαια δεν είναι απαγορευτικά, υπάρχουν άλλοι παράγοντες που προσδιορίζουν τον αριθµό και το µέγεθος των εταιρειών του κλάδου, προσδίδοντάς του χαρακτηριστικά ολιγοπωλίου. Πιο συγκεκριµένα, για την αναπαραγωγή των προεγγεγραµµένων µέσων εγγραφής ήχου, εικόνας και αρχείων της πληροφορικής απαιτούνται άδειες εκµετάλλευσης των πνευµατικών δικαιωµάτων. Οι άδειες αυτές είναι συγκεκριµένες για κάθε χώρα και πολλές φορές αποτελούν το σηµαντικότερο τµήµα του συνολικού κόστους της αναπαραγωγής οπτικών µέσων. Λόγω του υψηλού κόστους απόκτησής τους και του ανταγωνισµού από τις µεγαλύτερες και ισχυρότερες οικονοµικά εταιρείες του κλάδου οι οποίες ενίοτε έχουν άµεση σχέση µε εταιρείες της οπτικοακουστικής βιοµηχανίας, εταιρείες εκµετάλλευσης κινηµατογραφικών 14

αιθουσών κλπ- οι πιο προσοδοφόρες άδειες, οι οποίες αφορούν κινηµατογραφικά ή µουσικά αρχεία σηµαντικών καλλιτεχνών µε σηµαντική ζήτηση, αποκτώνται τις περισσότερες περιπτώσεις από τις ισχυρότερες εταιρείες του κλάδου. Επιπλέον, άλλες εταιρείες σε παρεµφερείς κλάδους, όπως για παράδειγµα εταιρείες παραγωγής-διανοµής οπτικοακουστικών έργων, εκµετάλλευσης κινηµατογραφικών αιθουσών, εκδοτικές εταιρείες κλπ, αποκτούν στις περισσότερες περιπτώσεις τις συγκεκριµένες άδειες και στην συνέχεια παραχωρούν το δικαίωµα εκµετάλλευσης σε συγκεκριµένες εταιρείες του κλάδου µε τις οποίες συνεργάζονται. Άλλο χαρακτηριστικό του κλάδου το οποίο ενισχύει τον ολιγοπωλιακό χαρακτήρα του αποτελούν οι τεχνολογικές εξελίξεις. Η µετατροπή της τεχνολογίας από αναλογικούς δίσκους και κασέτες σε CD και DVD είχε σαν αποτέλεσµα τη δηµιουργία νέων εταιρειών οι οποίες επένδυσαν πρώτες στη συγκεκριµένη τεχνολογία και έτσι απέκτησαν σηµαντικό προβάδισµα έναντι άλλων ανταγωνιστικών εταιρειών. Το προϊόν που παράγουν οι εταιρείες του κλάδου είναι οµογενές, καθώς πέρα από την απαιτούµενη άδεια, κάθε οπτικός δίσκος δεν διαφέρει από οποιονδήποτε άλλον. Κατά συνέπεια ο ανταγωνισµός επικεντρώνεται πρωτίστως στην τιµή µε αποτέλεσµα οι εταιρείες οι οποίες διαθέτουν σηµαντική ρευστότητα, µεγάλη παραγωγική ικανότητα και καλές επιχειρηµατικές σχέσεις µε άλλους κλάδους, να προσφέρουν τα προϊόντα τους σε καλύτερες τιµές σε σχέση µε άλλες που δεν έχουν τις ίδιες δυνατότητες. Το µέγεθος της αγοράς στην οποία απευθύνονται οι εταιρείες του κλάδου είναι περιορισµένο, καθώς οι πωλήσεις οπτικών δίσκων στην Ελλάδα απέχουν σε συνολική αξία σε σχέση µε άλλες χώρες µε παραπλήσια χαρακτηριστικά και πληθυσµό. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι µεγαλύτερες εταιρείες του χώρου έχουν παραγωγική δραστηριότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες της εγχώριας αγοράς. Συνεπώς ο κλάδος δεν προσφέρει ευκαιρίες για την εισαγωγή νέων εταιρειών. Σε αυτό συνηγορεί και η εξέλιξη τόσο των συνολικών πωλήσεων των προεγγεγραµµένων µέσων σε τεµάχια όσο και η διαµόρφωση της µέσης τιµής πώλησης των οπτικών δίσκων. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύµφωνα µε τα στοιχεία της IFPI (International Federation of Phonographic Industry) οι πωλούµενες ποσότητες στη µουσική βιοµηχανία παρουσιάζουν πτωτική πορεία τα τελευταία πέντε έτη, µε την εξαίρεση του 2007. Επιπλέον η µέση τιµή των CD περιορίζεται σταδιακά από 8,76 το 2002 σε 5,58 το 2007. Αντίστοιχα η µέση τιµή του DVD διαµορφώνεται πλέον στα 6,84, µειωµένη κατά 44,6% σε σχέση µε το 2003 15

( 12,34). Η µείωση της µέσης τιµής των οπτικών δίσκων και ο περιορισµός της αγοράς συνέβαλαν στην όξυνση του ανταγωνισµού. Η κατάσταση επιδεινώνεται µε την ύπαρξη εκτεταµένης πειρατείας η οποία αναγκάζει ορισµένες διεθνείς εταιρείες της οπτικοακουστικής βιοµηχανίας να αποχωρήσουν από την εγχώρια αγορά, περιορίζοντας κατ αυτό τον τρόπο τον αριθµό των εταιρειών στις οποίες απευθύνεται ο κλάδος. Εµπόδια εισόδου Μικρό µέγεθος αγοράς µε τάσεις συρρίκνωσης Κόστος αδειών αναπαραγωγής µουσικών και κινηµατογραφικών παραγωγών Απαιτούνται επενδύσεις σε µηχανήµατα, το κόστος των οποίων αυξάνει ανάλογα µε την χρησιµοποιούµενη τεχνολογία Χαµηλή κερδοφορία Αρνητικές προοπτικές για την ερχόµενη οικονοµική χρήση ύσκολη πρόσβαση νέων εταιρειών στα κανάλια επικοινωνίας µε τους αγοραστές των προϊόντων του κλάδου Ο κλάδος εκµεταλλεύτηκε τη στρατηγική επιλογή των εκδοτικών οίκων οι οποίοι πλέον προσφέρουν µαζί µε τα έντυπά τους οπτικούς δίσκους, µε αποτέλεσµα την αύξηση των πωλήσεων των οπτικών δίσκων της µουσικής βιοµηχανίας σε τεµάχια. Ωστόσο από την συγκεκριµένη επέκταση των πωλήσεων ωφεληµένες ήταν µόνο µερικές εταιρείες του κλάδου καθώς τόσο µέσω των συνεργασιών τους όσο και λόγω της οργάνωσης, της εµπειρίας και της παραγωγικής δυναµικότητάς τους είναι σε θέση να αναλάβουν τα πλέον απαιτητικά έργα προσφέροντας χαµηλότερες τιµές σε σχέση µε τον ανταγωνισµό. Επιπλέον η συνεργασία µε σηµαντικούς εκδοτικούς οίκους συνέβαλε στη µεγαλύτερη συγκέντρωση των επιχειρήσεων στην Αττική προκειµένου να είναι σε θέση να ικανοποιήσουν άµεσα τις παραγγελίες που λαµβάνουν από τους εκδοτικούς οίκους. Λόγω των ανωτέρω παραγόντων δεν είναι εύκολη η επιβίωση νέων εταιρειών στον κλάδο, καθώς απαιτείται µεγάλο χρονικό διάστηµα προκειµένου να αποσβέσουν το κόστος της αρχικής επένδυσης που θα πραγµατοποιήσουν. Ακόµη και γνωστές εταιρείες οι οποίες έχουν σηµαντική παρουσία στον χώρο, αδυνατούν να ακολουθήσουν τις εξελίξεις της αγοράς µε αποτέλεσµα να σηµειώνουν σηµαντική µείωση των δραστηριοτήτων και των αποτελεσµάτων τους. 16

4.3 Τα προϊόντα του κλάδου και η παραγωγική διαδικασία Τα παλαιότερα µέσα που χρησιµοποιούσαν οι εταιρίες του κλάδου για εγγραφή ακουστικών έργων ήταν τα LPs/Mcs, για οπτικά έργα τα VHS και για υπολογιστές, οι δισκέτες και οι κασέτες. Οι λύσεις αυτές όµως δεν προσέφεραν την ποιότητα, την αντοχή, τη χωρητικότητα και την ευκολία χρήσης που απαιτούσαν οι χρήστες. Η έρευνα για νέους αποδοτικότερους τρόπους αποθήκευσης οδήγησε στην υιοθέτηση των οπτικών δίσκων και συγκεκριµένα του CD και στη συνέχεια στο DVD και του Blu Ray. H τεχνολογία που χρησιµοποιείται στους οπτικούς δίσκους αποτελεί τη ψηφιοποίηση των δεδοµένων ήχου και εικόνας µε αποτέλεσµα το ίδιο προϊόν (οπτικός δίσκος) να µπορεί να χρησιµοποιηθεί και στην πληροφορική. Οι οπτικοί δίσκοι είχαν τα στοιχεία που αναζητούσαν οι αγοραστές των προϊόντων του κλάδου, µε αποτέλεσµα την ταχεία επέκτασή τους στην αγορά. Στην συνέχεια παρουσιάζεται η κάθε µια τεχνολογία ξεχωριστά. CD Το Compact Disc (CD) αποτελεί ψηφιακό δίσκο ο οποίος χρησιµοποιείται για την αποθήκευση ψηφιακών δεδοµένων. Αρχικά σχεδιάστηκε για την αποθήκευση ψηφιακού ήχου ενώ στην συνέχεια µετεξελίχθηκε σε µέσο αποθήκευσης ψηφιακών πληροφοριών όπως είναι ψηφιακές εικόνες, ψηφιακά αρχεία από Η/Υ κλπ. Από τεχνικής άποψης, διαθέτει 4 δισεκατοµµύρια εσοχές ενός δεκάκις χιλιοστού του χιλιοστού ή αλλιώς pits, στα οποία αποθηκεύονται οι πληροφορίες. Τα πρώτα CD ήταν διαθέσιµα στην αγορά το 1980, ενώ στα µέσα της δεκαετίας άρχισαν να εµφανίζονται και να καταλαµβάνουν ηγετική θέση και στην αγορά της πληροφορικής. Το 1982 η Ιαπωνία ξεκίνησε την παραγωγή CD hardware και software, ενώ δύο χρόνια αργότερα, το 1984, το CD αναγνωρίζεται ως ο καλύτερος φορέας ήχου, µε φυσικό επακόλουθο την κατάκτηση της µουσικής βιοµηχανίας το 1988, ξεπερνώντας τις πωλήσεις των παραδοσιακών πλέονδίσκων βινυλίου. Το 1986 έκαναν την εµφάνισή τους τα πρώτα CD-R (Compact Disc Recordable), τα οποία επιτρέπουν την αποθήκευση ή εγγραφή ήχου ή δεδοµένων µόνο για µια φορά. Η αλµατώδης διάδοση του internet και η αυξανόµενη εξοικείωση µε τη χρήση του, συνέβαλε καθοριστικά στην εξάπλωση των καινούριων ψηφιακών µέσων. Μια δεκαετία µετά, το 1996, παρουσιάζεται το πρώτο CD µε περιεχόµενο ψυχαγωγίας αλλά και εργαλεία επαγγελµατικής ή προσωπικής χρήσης. Ονοµάζεται CD-ROM (ROM: Read Only Memory), έχει 17

χωρητικότητα 650 Megabytes και διαθέτει αποθηκευτικό χώρο µεγαλύτερο από 450 δισκέτες. DVD Το 1996, µε την κινηµατογραφική βιοµηχανία να έχει αυξήσει τις απαιτήσεις της και να αναζητά δίσκο µε µεγαλύτερη αποθηκευτική δυνατότητα, η τεχνολογία προσπαθεί να προσαρµοστεί στα καινούρια δεδοµένα και κατασκευάζεται το πρώτο DVD (Digital Versatile Disc) το οποίο εµφανίζεται για πρώτη φορά στο Λας Βέγκας στο Consumers Electronic Show. Η χωρητικότητά του είναι 7 φορές µεγαλύτερη από του CD (4,7 Gigabytes) και χρησιµοποιείται για την αποθήκευση ήχου, εικόνας και δεδοµένων. ιακρίνονται τα επιµέρους προϊόντα DVD-R (DVD Recordable), δίσκοι µονής εγγραφής, DVD-RW (DVD Rewritable), επανεγγραφόµενοι δίσκοι, και DVD-RAM (DVD Random Access Memory) µε τα οποία παρέχεται η δυνατότητα στο χρήστη να αποθηκεύσει και να διαγράψει πληροφορίες πάνω από 100.000 φορές. Τα νέα µέσα Η εισαγωγή του DVD στην ψηφιακή διασκέδαση αναµφίβολα επέδρασε θετικά για τις επιχειρήσεις του κλάδου. Οι δυνατότητες του νέου µέσου είναι πρακτικά τεράστιες µε αποτέλεσµα να ικανοποιούνται τόσο οι ανάγκες των εταιρειών και των καταναλωτών που χρησιµοποιούσαν έως εκείνη τη στιγµή CD, όσο και των κινηµατογραφικών εταιρειών, οι οποίες µε αυτό τον τρόπο εξασφάλισαν ένα νέο αξιόπιστο και ποιοτικά ανώτερο µέσο για την αποθήκευση και αναπαραγωγή των ταινιών που δηµιουργούσαν. Η δε σηµαντική ζήτηση για τα συγκεκριµένα οπτικά µέσα ώθησε και τις εταιρείες κατασκευής οικιακών συστηµάτων ήχου και εικόνας ώστε να προχωρήσουν στην κατασκευή νέων µονάδων αναπαραγωγής και εγγραφής οπτικών µέσων, οι οποίες είχαν την δυνατότητα αναπαραγωγής και εγγραφής τόσο των παλαιού τύπου οπτικών µέσων (CD) όσο και των νεότερων (DVD). Κατ αυτό τον τρόπο οι καταναλωτές είχαν την ευκαιρία να απολαύσουν µουσική και κινηµατογραφικές παραγωγές σε υψηλότερη ποιότητα σε σχέση µε τα προηγούµενα µέσα, γεγονός που αύξησε την ζήτηση και τις πωλήσεις των οπτικών µέσων. Λόγω της σηµαντικής αυτής ζήτησης, η οποία υποστηριζόταν από την 18

οπτικοακουστική βιοµηχανία, η παραγωγή των οικιακών συστηµάτων και των οπτικών δίσκων αυξήθηκε σηµαντικά. Η πληθοπαραγωγή και η εγκατάσταση εργοστασίων σε διάφορες χώρες χαµηλού κόστους είχε σαν αποτέλεσµα την σταδιακή µείωση της τιµής τόσο των οπτικών µέσων όσο και των µηχανηµάτων που χρησιµοποιούνται για την οικιακή αναπαραγωγή ή εγγραφή αυτών. Η χρήση των οπτικών µέσων από τις µεγάλες κινηµατογραφικές εταιρείες και η µείωση των τιµών των οπτικών µέσων είχαν σαν αποτέλεσµα την εξάπλωσή τους και στην ελληνική αγορά. Ωστόσο, οι ιδιαιτερότητες της ελληνικής αγοράς σε συνδυασµό µε τις απαιτήσεις για διανοµή των κινηµατογραφικών παραγωγών σε διάφορα σηµεία πώλησης, συνετέλεσε στην ίδρυση τοπικών εταιρειών οι οποίες ασχολούνται µε την αναπαραγωγή προεγγεγραµµένων οπτικών µέσων. Αυτό είναι εµφανές και στις εταιρίες του δείγµατος από τις οποίες µόνο µια υπήρχε από την δεκαετία του 1970 και άλλες δύο εταιρείες ιδρύθηκαν την δεκαετία του 1980. Νέες προοπτικές πλέον διαγράφονται µε το επόµενο στάδιο στα ψηφιακά µέσα, δηλ. τα νέα formats Blu-Ray και HD-DVD. Η τρέχουσα χρονική περίοδος χαρακτηρίζεται µάλλον µεταβατική, καθώς οι πολυεθνικοί όµιλοι ηλεκτρονικών ειδών και παραγωγής ταινιών καταρτίζουν τις αποφάσεις τους σχετικά µε το ποιο στρατόπεδο θα υποστηρίξουν. Πάντως το Blu-ray δείχνει να επικρατεί, καθώς στο εν λόγω στρατόπεδο έχουν προσχωρήσει το 70% των κινηµατογραφικών στούντιο των ΗΠΑ ενώ σε αυτό του HD DVD µόλις το 30%. To κόστος αναπαραγωγής Blu-Ray είναι ιδιαίτερα υψηλό κάνοντας έτσι τις εταιρίες διστακτικές να υιοθετήσουν τη νέα αυτή τεχνολογία. Επίσης, πολύ υψηλό είναι το κόστος τόσο για τα νοικοκυριά καταναλωτές αφού το blu-ray απαιτεί την αλλαγή της τηλεόρασης και των συσκευών αναπαραγωγής οπτικών δίσκων, όσο και για τους επιχειρηµατίες των dvd-clubs για να προωθήσουν τα νέα αυτά µέσα στα καταστήµατά τους. Επιπλέον η διαφορά στην ποιότητα του Blu-Ray σε σχέση µε το DVD είναι µικρότερη σε σχέση αυτής του LP µε το CD. Ο δίσκος Blu-Ray αποτελεί ένα νέο οπτικό µέσο υψηλής πυκνότητας για την αποθήκευση των ψηφιακών πληροφοριών, συµπεριλαµβανοµένου υψηλής ευκρίνειας βίντεο. Το όνοµά του προέρχεται από το µπλε-ιώδες λέιζερ που χρησιµοποιείται κατά την εγγραφή και ανάγνωση του συγκεκριµένου τύπου οπτικού δίσκου. Λόγω του πιο σύντοµου µήκους κύµατός του (405 NM), 19

ουσιαστικά περισσότερα στοιχεία µπορούν να αποθηκευτούν σε έναν δίσκο blu-ray σε σχέση µε το DVD, όπου χρησιµοποιείται ένα κόκκινο λέιζερ στα 650 NM. Ένας µονής στρώσης δίσκος blu-ray έχει χωρητικότητα 25 GB, πάνω από πέντε φορές την ικανότητα αποθήκευσης ενός DVD µονής στρώσης (4,7 GB). Επίσης, ένας δίσκος blu-ray διπλής στρώσης µπορεί να αποθηκεύσει 50 GB, σχεδόν έξι φορές την ικανότητα ενός διπλού στρώµατος DVD (8,5 GB). Το blu-ray αναπτύχθηκε από την ένωση δίσκων blu-ray, µια οµάδα επιχειρήσεων που αντιπροσωπεύουν τα ηλεκτρονικά είδη ευρείας κατανάλωσης, το υλικό υπολογιστών, και την παραγωγή ταινιών. Τα πρότυπα καλύπτονται από διάφορα διπλώµατα ευρεσιτεχνίας που ανήκουν στις συµµετέχουσες επιχειρήσεις. Γενικά Χαρακτηριστικά και ιαστάσεις CD και DVD- Προεγγεγραµµένο (Βιοµηχανικό) CD DVD. Το πρώτο βήµα της βιοµηχανικής παραγωγής ενός CD ή DVD είναι να µεταφερθούν τα ψηφιακά δεδοµένα σε µια µήτρα ( glass master ). Για το σκοπό αυτό, χρησιµοποιείται ένας γυάλινος δίσκος, επιστρωµένος µε µια ειδική φωτοευαίσθητη στρώση. Για να αποτυπωθούν τα ψηφιακά δεδοµένα πάνω στον δίσκο, χρησιµοποιείται µια σχετικά υψηλής ισχύος ακτίνα laser η οποία ελέγχεται από ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή, που µε τη σειρά του φροντίζει για τη σωστή αποστολή των ψηφιακών δεδοµένων. Με το πέρας της διαδικασίας, έχουν χαραχτεί στη µήτρα τα ψηφιακά δεδοµένα, υπό τη µορφή µικροσκοπικών νησίδων και κοιλοτήτων. Στην τελευταία φάση η µήτρα επινικελώνεται, για να γίνει ανθεκτική η επιφάνεια της για απευθείας χρήση στη βιοµηχανική παραγωγή. Η συγκεκριµένη µήτρα χρησιµοποιείται από τις εταιρίες του κλάδου προκειµένου να δηµιουργήσουν το τελικό προϊόν. Με την µήτρα πρεσάρονται δίσκοι από polycarbonate διαµέτρου 120 mm και πάχους µόλις 1.2 mm, ώστε να αποτυπωθούν πάνω τους τα δεδοµένα. Μετά το πρεσάρισµα τα δισκάκια αυτά, που είναι διαφανή, επιστρώνονται µε ένα λεπτό στρώµα αλουµινίου, που καθιστά την επιφάνεια τους γυαλιστερή, ώστε να µπορεί να ανακλάται η δέσµη του laser και να διαβάζονται τα δεδοµένα. Επάνω στο αλουµίνιο επιστρώνεται µια βαφή λάκας για την προστασία του µετάλλου. Τέλος, τυπώνεται στον δίσκο η ετικέτα µε την µέθοδο της µεταξοτυπίας ή και offset. 20